JANUARI 2021
10X TECH
REVIEW
ONMISBARE GADGETS
D-LINK AX1800
Essentiële tech voor 2021
Wifi 6 en stembediening
VOOROP IN TECH ZIJN ER ALTERNATIEVEN VOOR DE TECHREUZEN?
ZIJN ER ALTERNATIEVEN VOOR DE TECHREUZEN? VIJF REDENEN OM WEG TE GAAN BIJ GOOGLE MASTERCLASS: EIGEN FILESERVER INRICHTEN ONTSNAP AAN DE GREEP VAN FACEBOOKS ALGORITME
ON THE MOVE
AIRBUS ZEROE
TECHBESPREKING
PODCAST
Vliegen op waterstof
Met Nerds om Tafel
IJZERWAREN
WWW.PCMWEB.NL
SMARTWATCHES Nieuwste generatie kan weer meer
GROEPSTEST Multifunctionals Printen, scannen en kopiëren 001_PCM0121 (JP).indd 1
PCM
nummer 1
jan 2021
€ 7,25
PC 02101
BP 8 7 1 8 2 2 6 1 0 2 2 1 8
30-11-2020 14:26
Naamloos-1 1
27-11-2020 09:46:35
VOORWOORD
ONTBUBBELEN WE KIJKEN INMIDDELS NIET OF NAUWELIJKS MEER OP VAN BERICHTEN OVER PRIVACYSCHENDINGEN, DATALEKKEN EN MANIPULATIE VIA SOCIALE MEDIA. MAAR HET BLIJFT TREURIG DAT WE HET ZOVER HEBBEN LATEN KOMEN. WE, INDERDAAD, WANT WIJZELF KUNNEN VEEL PROBLEMEN VOORKOMEN OF BEPERKEN DOOR ZORGVULDIGER TE ZIJN BIJ HET BEPALEN AAN WIE WE ONZE GEGEVENS TOEVERTROUWEN. AL IS DAT SOMS MAKKELIJKER GEZEGD DAN GEDAAN.
Ik zal er niet omheen draaien:
mij de afgelopen maanden weer
als ik kon, had ik al lang afscheid
eens duidelijk. Dat Windows 10
genomen van Google, Microso ,
spioneert, wisten we al. Maar dat
Apple en al die andere onverza-
dit zelfs zover gaat dat mijn eigen
digbare dataverzamelaars. Dat
aanpassingen om die spionage in
lukt me niet omdat ik te zeer
te dammen actief (door middel
gewend ben aan hun tools, te
van een hosts-bestand) worden
verknocht aan hun diensten en
tegengewerkt, was nieuw voor
soms gedwongen hun produc-
mij. Nota bene door Defender,
ten te gebruiken bij gebrek aan
de ingebakken antispionagetool
serieuze alternatieven. Alleen
van Windows! De meest recente
de lokroep van Facebook heb ik
ontdekking op m’n pc was een
tot nu toe kunnen weerstaan,
rapportagetool van Intel, sneaky
of … toch niet helemaal, want
meegekomen met een verzame-
WhatsApp?
ling drivers. Ook de chipbakker is
Ook bij veel van mijn dagelijkse
een databedrijf geworden.
taken kan ik niet om de ‘big
Goed, de gevestigde orde werp
tech’-bedrijven heen. Microso
je nu eenmaal niet even omver.
maakt nu eenmaal het beste
Maar klakkeloos accepteren
Office-pakket, Apple de beste
dat privégegevens worden
smartphones en zoeken? Dat doe
verhandeld of gelekt, en dat we
je met Google. Punt. Begin nu
worden bestookt met feitenvrije
niet over DuckDuckGo en andere
informatie? Beter van niet! In dit
kansloze pogingen om Goliath
nummer daarom achtergrond-
naar de kroon te steken. Zoeken
informatie over hoe de dataver-
met dat ding voelt als een reisje
zamelaars te werk gaan en hoe je
met de tijdmachine, terug naar
zeggenschap houdt over je eigen
meer moeite doet en soms bereid bent te be-
de jaren negentig waarbij de vlag
gegevens. Het mag duidelijk
talen met geld in plaats van met je gegevens,
uit kon als je vond wat je zocht.
zijn dat dat ten koste gaat van
kun je zeker ontsnappen aan je bubbel.
Mijn compromis heet Startpage.
gemak (en de bevestiging van je
com en die pagina beloo mij wel
wereldbeeld), maar wie het alleen
de lusten, maar niet de lasten.
daarom gaat, is prima af bij de
Martijn Overman
Hoe erg het intussen al is, werd
techreuzen. Als je een beetje
moverman@reshi .nl
NR. 01 - JANUARI 2021
PCM01_p003-003_Voorwoord (EW).indd 3
WWW.PCMWEB.NL
3
30/11/2020 15:32
INHOUD
WEG BIJ DE TECHREUZEN
55 ALS IETS GRATIS IS, BEN JIJ HET PRODUCT DAT WORDT VERHANDELD! GROTE TECHBEDRIJVEN VERDIENEN BAKKEN MET GELD AAN JOUW GEGEVENS. MAAR ZIJN ER ANDERE OPTIES?
56
70
DE STAAT VAN ... ‘GRATIS’ TECHBEDRIJVEN
HET ALGORITMEMONSTER VAN FACEBOOK EN GOOGLE
Hoe staan de gratis te gebruiken techreuzen
Er naderen weer verkiezingen in Nederland.
ervoor? Vooral nu privacyorganisaties, over-
De discussie rondom nepnieuws en moderne
heden én gebruikers vaker in actie komen
propaganda laait weer op. Hoe stap je uit de
tegen het gebruik van ‘onze’ data.
algoritmebubbels van Google en Facebook?
58
72
MASTERCLASS: ALTERNATIEVEN VOOR GOOGLE
VIJF REDENEN OM TE ONTGOOGELEN
Google hee zijn nagels diep in ons online
Een wereld zonder Google is haast niet voor
bestaan staan. Maar met wat moeite kun je
te stellen. Bijna alles dat we doen loopt via
onder de invloed van deze techgigant uitko-
de servers en algoritmen van dit Amerikaan-
men. We vertellen stapsgewijs hoe je dat doet.
se bedrijf. Maar zou dat intussen niet eens
64
anders moeten?
MASTERCLASS: ZET JE EIGEN SERVERS OP Zet met allerlei vrije so ware simpel je eigen veilige servers op. Hiermee kun je zonder gebruik te maken van kant-en-klare clouddiensten toch je data bewaren, foto’s of documenten delen en bewerken, en met elkaar communiceren. Of welke andere activiteit dan ook. Keuze genoeg!
4
PCM01_p004-005_Inhoud (ingevuld) (EW).indd 4
30/11/2020 15:44
INHOUD
10
42
96
DECENTRALIZED FINANCE
IJZERWAREN
DIY
Bankieren zonder bank
Smartwatches
Soundboard vol maffe geluidjes
Gebruikers hebben meer dan tien miljard dol-
Smartwatches zijn niet meer weg te denken
Wat missen we die typische kantoorhumor
lar aan cryptomunten in allerlei gedecentra-
uit het huidige straatbeeld. Hier vind je de
in coronatijd! We maken de ultieme kantoor-
liseerde financiële diensten gestopt. Allemaal
nieuwste modellen en functies.
gadget: een soundboard met instant geluiden
zonder tussenpersoon of bankorganisatie.
voor elke situatie. Voor wanneer het weer mag.
24
102
GROEPSTEST
MASTERCLASS
All-in-one-printers
Geheugenproblemen oplossen
We testen compacte, multifunctionele netwerk-
Je systeem doet raar, met crashes of plotseling
printers waarmee je print, scant, kopieert en
opnieuw opstarten. Je verdenkt het intern
soms nog faxt, zowel lokaal als via de cloud.
geheugen. Welke symptomen en problemen
Nieuw zijn de inktbundels of -abonnementen.
zijn er zoal, en hoe spoor en los je ze op?
86
REVIEWS
MASTERCLASS
Multiboot-usb-stick maken met Ventoy
46 D-Link DIR-X1860 Smart AX1800 48 Devolo Magic 2 WiFi next 50 Dynabook Portégé X30L
Met een multiboot-usb-stick kun je experimenteren met meerdere Linux-distributies, of een live-antivirus- of -reddingsomgeving gebruiken. Stop de stick in je pc en start hem op!
30
90
GROEPSTEST
MASTERCLASS
Mediaspelers voor aan de tv Wie zo optimaal mogelijk naar diensten als
Maak je eigen kvm met een Raspberry Pi
Netflix, YouTube en Videoland wil kijken, kan
KVM staat voor keyboard-video-muis. Specia-
het best een goede mediaspeler op de televisie
le versies hiervan werken ook via je netwerk.
aansluiten. We testen zeven modellen om je te
Ze zijn wel prijzig ... tenzij je zelf zoiets maakt
helpen de juiste keuze te maken.
met een Raspberry Pi en de tool Pi-KVM.
36 10X TECH
Onmisbare tech voor een fijn 2021 Deze tien gadgets kunnen je leven in 2021 net even een stukje leuker maken. Alleen zijn sommige producten vanwege het riante prijskaartje nog vooral om over te dromen ...
EN VERDER ... 6
BOOTSECTOR Geruchten en nieuwe producten
16 PRIVACYMEETLAT Garmin
18 DE STANDAARD Avif
20 BINNENSTEBUITEN Apple Watch Series 6
21 TECHHELDEN John McAfee
22 TECHBESPREKING
52 ON THE MOVE Airbus ZEROe
78 CURSUS PYTHON Deel 9: Modules installeren en virtuele omgevingen
80 DRAADBREUK Netwerknieuws en -tips
84 CHEATSHEET Sneltoetsen, codes en opdrachtregels
107 COLOFON Lezersservice en abonnementen
De podcast ‘Met Nerds om Tafel’
NR. 01 - JANUARI 2021
PCM01_p004-005_Inhoud (ingevuld) (EW).indd 5
WWW.PCMWEB.NL
5
30/11/2020 15:44
BOOTSECTOR
BOOTSECTOR AAN NIEUWS, GERUCHTEN, UITGLIJDERS EN NIEUWE PRODUCTEN IS ELKE MAAND GEEN GEBREK. IN BOOTSECTOR LEES JE DE DINGEN DIE ONS HET MEEST OPVIELEN.
#FAIL
DURE OLED-TV’S LG KUNNEN OVERVERHITTEN LG roept in een aantal landen, waaronder Nederland en België, ach ien modellen oled-tv’s terug omdat ze kunnen oververhi en. Het gaat om tv’s van 65 inch of groter, geproduceerd tussen 2016 en eind 2019. Het vervangingsprogramma is te vinden op www.tiny.cc/lgterug en is gratis voor gebruikers. Het probleem zit in de voedingskaart van de televisie. Omdat onderdelen voor de spanningsregulatie te snel kunnen slijten, kunnen er stroompieken
POLDERTECH
ontstaan in de voeding. Dit kan oververhi ing op-
WATERSTOFDRONE KAN BIJNA VERTICAAL OPSTIJGEN
leveren. LG zegt dat ‘enkele’ tv’s daadwerkelijk oververhit zijn geraakt en dat het risico daarom ‘als laag wordt beschouwd’. Nie emin moet de fabrikant uit voorzorg dus vele (verschillende) tv’s vervangen: een flinke kostenpost én een deuk in het imago.
Een samenwerking
kleppen aan de vleugels
De TU Del zegt de
Alleen al in thuisland Zuid-Korea worden 60.000
tussen de Nederlandse
wél praktisch verticaal
onderzoeksresultaten en
oled-tv’s vervangen. Hoeveel het er in Nederland
Kustwacht, de Konink-
opstijgen en landen; de
opgedane kennis te gaan
zijn, is ons niet bekend.
lijke Marine en de TU
drone hee hiervoor dus
gebruiken om de com-
Het lijkt erop dat 55inch-oled-tv’s van LG geen last
Del hee geleid tot een
ook veel minder ruimte
merciële luchtvaart te
hebben van het potentiële probleem. Modellen van
waterstofdrone die bijna
nodig. De accu wordt
verduurzamen. Waterstof
65 inch en groter die in 2020 geproduceerd zijn,
verticaal kan opstijgen
tijdens het vliegen opge-
is namelijk een duur-
staan ook niet op LG’s vervangingslijst en lijken dus
en landen. Waterstof-
laden met waterstof.
zamere brandstof dan
eveneens in orde.
drones bestaan al langer,
De partijen claimen
fossiele brandstoffen.
maar vliegen doorgaans
dat de drone tijdens
De drone hee een
langzaam en hebben veel
testvluchten ruim 3,5
waterstofcilinder van
ruimte nodig om op te
uur vloog en daar-
6,8 liter, een druk van
stijgen en te landen. Dat
om geschikt is om de
300 bar en een brand-
kost weer veel energie,
kustwacht of marine te
stofcel van 800 wa . De
waardoor de drones min-
helpen bij inspectie- en
spanwijdte van de drone
der lang kunnen vliegen.
verkenningsvluchten.
beslaat drie meter en het
Het nieuwste model
De vernieuwde stijg- en
gewicht bedraagt 13 kilo.
heet de Nederdrone en
landmethode helpt
Twaalf motoren drijven
kan dankzij een accu en
hierbij.
de Nederdrone aan.
6
PCM01_p006-009_Bootsector (EW).indd 6
30/11/2020 15:32
BOOTSECTOR
THE GOOD, THE BAD AND THE UGLY ELKE MAAND ZIJN ER WEL BEDRIJVEN OF INSTELLINGEN DIE POSITIEF OF JUIST (ONBEDOELD) NEGATIEF IN HET NIEUWS KOMEN. WIE VIELEN ONS DEZE MAAND OP?
GOOD
BAD
UGLY
MICROSOFT BETEUGELT WINDOWS UPDATEGEDRAG
SONY’S ‘PS5-TV’ WERKT NOG NIET GOED MET PS5
DEFENSIE BERISPT NA GEHEIME INLICHTINGENOPERATIE
Microso sleutelt voort-
Sony bracht zichzelf in
Defensieminister Ank
durend aan Windows
november in verlegenheid
Bijleveld hee de Tweede
10, en niet altijd op een positieve
toen bleek dat een van zijn belang-
Kamer tekst en uitleg gegeven over een
manier. Deze keer verandert er wél
rijkste televisies niet goed werkt met
geheim experiment van de Landmacht,
iets positiefs, en wel specifiek aan
de (eveneens van Sony a omstige)
dat allerlei gegevens verzamelde over
Windows Update. Windows installeert
PlayStation 5. De Bravia XH90 is
maatschappelijke ontwikkelingen. Het
niet langer automatisch optionele
volgens Sony ‘Ready for PlayStation
recent opgerichte Land Information
driver-updates via Windows Update.
5’, waarmee de fabrikant bedoelt dat
Manoeuvre Centre (Limc) volgde maan-
Dat doe je sinds 5 november (Windows
de tv geschikt is voor 4K-gaming met
denlang groepen als Viruswaarheid,
10 versie 2004 en nieuwer) via de Opti-
120 frames per seconde. Ona anke-
De Andere Krant en de gele hesjes.
onele sectie van Windows Update. Een
lijke tests wezen echter uit dat het
Ook werden kritische nieuwsmedia
verbetering voor wie graag de controle
beeld in deze modus waziger oogt dan
als Jensen.nl gevolgd. NRC bracht
over zijn computer houdt, stelt Micro-
op concurrerende tv’s van Samsung
de werkwijze van Limc aan het licht.
so . De optionele driver-updates zijn
en LG. De XH90 hee hier ook last
Hoewel Defensie de activiteiten als nor-
namelijk niet altijd beter dan de vorige,
van met full hd op 120 Hz. Sony gaf
maal afschildert, zijn privacyexperts
en soms heb je ze niet nodig. Een
eerst aan dat je hier niets van merkt
en politici verontwaardigd over de
aandachtspunt is dat je handmatig de
en dat het zo hoort, maar gooide zo
werkwijze. Defensie mag niet op eigen
driver-installatie moet goedkeuren als
alleen maar olie op het vuur. Een
houtje gegevens van Nederlanders ver-
je een apparaat aansluit dat geen auto-
paar dagen later kwam er daarom een
zamelen; die taak is weggelegd voor de
matische drivers in Windows Update
nieuwe verklaring: Sony werkt aan
politie en inlichtingendiensten AIVD
hee . Het plug-&-play-principe lijkt dus
een so ware-update die de problemen
en MIVD. Extra kwalijk is dat Defensie
niet meer te bestaan. Overigens geldt
moet verhelpen
nogal geheimzinnig opereerde en niets
deze wijziging in Windows Update niet
deed met de kritiek van eigen juristen.
voor zakelijke gebruikers, maar alleen
De vraag is dan ook: is een berisping
voor consumenten.
genoeg om herhaling te voorkomen?
NR. 01 - JANUARI 2021
PCM01_p006-009_Bootsector (EW).indd 7
WWW.PCMWEB.NL
7
30/11/2020 15:32
BOOTSECTOR
AANJAGER
DREIGEND TEKORT?
RASPBERRY PI VOOR EEN GROTER PUBLIEK
TWEEDE KAMER HEEFT ICT-POLITICI NODIG
De meeste technisch onderlegde computeraars zijn bekend met de Raspberry Pi en Linux, maar een grote groep hobbyisten is dat niet (genoeg). Om de Raspberry
TIJDLIJN
Pi en het Linux-besturingssysteem aantrekkelijker te maken voor een breder publiek, heeft de Raspberry Pi Foundation onlangs de Pi 400 uitgebracht. Dit is in feite
4 JUNI 2019
28 MEI 2020
OKTOBER 2020
een Raspberry Pi 4, verpakt in een compact toetsenbord.
De Tweede Kamer
De tijdelijke com-
Vier ‘ict-politici’
Die fungeert ook meteen als kast om de onderdelen
neemt een motie
missie publiceert
(Kees Verhoe-
van de Pi te beschermen. In de doos zit eveneens een
aan om een tijde-
haar eindrapport
ven, Kathalijne
usb-c-stroomkabel, een hdmi-kabel, een papieren begin-
lijke commissie
en beveelt onder
Buitenweg, Chris
nersgids en een micro-sd-kaartje met Linux vooraf geïn-
Digitale toekomst
meer aan een
van Dam en Jan
in te stellen.
vaste commissie
Middendorp)
op te tuigen.
keren in 2021 niet
stalleerd. Hobbyisten kunnen dus meteen aan de slag. De Pi 400 heeft diverse usb-a-poorten, twee micro-hdmi-
terug.
aansluitingen, een ethernetpoort en dus een microsd-kaartslot. Wie de Raspberry Pi voldoende onder de knie heeft, kan ook gebruikmaken van de 40pins-gpio- aansluiting. De Pi 400 heeft 4 GB werkgeheugen, een Broadcom BCM2711-processor en is geschikt voor wifi 802.11ac op 2,4 en 5 GHz. De Pi 400 inclusief toebehoren kost zo’n 99 euro.
SMILE!
VOOR- EN NADELEN
CAMERA BEBOET APPENDE AUTOMOBILIST
MACS MET EIGEN ARM-PROCESSOR Apple heeft in november zijn
cessor veel krachtiger en energie-
eerste Macs met een eigen, op
zuiniger is dan Intel-chips. Daar-
Het Openbaar Ministerie heeft
bij auto’s met een panoramadak
ARM-gebaseerde processor
om heeft de nieuwe MacBook Air
een manier gevonden om
en cabrio’s is er immers geen dak
aangekondigd en uitgebracht.
geen actieve koeling meer nodig
smartphonegebruik tijdens het
dat iemands gezicht verbergt.
Het gaat om een MacBook Air,
én gaat de accu tot zes uur langer
autorijden efficiënter te beboe-
Volgens het OM zijn de camera’s
MacBook Pro en Mac mini. Ze
mee als je video’s kijkt.
ten. Sinds half november zet
geschikt voor alle omstandighe-
draaien alle drie op de splin-
Op deze Macs kun je bovendien
het OM camera’s in die langs of
den, werken ze zowel overdag als
ternieuwe Apple M1-processor.
iOS- en iPadOS-apps en -games
boven een weg foto’s maken van
in het donker en zijn ze ‘makke-
Apple kondigde eerder dit
draaien, want die apparaten ge-
alle automobilisten. De slimme
lijk te verplaatsen’. Op deze foto
jaar aan te gaan stoppen met
bruiken al langer een ARM-pro-
camera herkent wanneer de
van het OM zie je de camera’s in
Intel-processors in zijn Macs.
cessor. Ook kun je eenvoudiger
bestuurder een smartphone in
actie. Hoeveel camera’s het OM
Modellen met een Intel-chip
Linux-distributies draaien via
zijn hand heeft en stuurt die foto
heeft gekocht en waar het gaat
gebruiken de x86-architectuur,
virtualisatie. Een aandachtspunt
door naar het Centraal Justitieel
controleren, is onbekend. Agen-
terwijl de nieuwste Macs de
is dat de MacBook Air en Pro met
Incassobureau. Een medewerker
ten kunnen ze in principe elke
ARM-architectuur gebruiken.
M1-processor maar één externe
bepaalt of de camera het bij het
dag ergens anders neerzetten.
Het voornaamste nadeel van
monitor kunnen aansturen. De
juiste eind had en stuurt in dat
deze technische wijziging is dat
Mac mini is geschikt voor twee
geval een boete van 240 euro
ontwikkelaars hun programma’s
externe monitoren, maar dan
naar de automobilist. Die kan
geschikt moeten maken voor
moet de tweede wel via hdmi
bij twijfel de foto opvragen en in
de nieuwe architectuur. Daar
worden aangesloten. Omdat
beroep gaan.
zijn ze nu druk mee bezig. Tot
Macs met een Intel-processor wél
Het OM claimt dat de camera
die tijd draai je programma’s
twee externe monitoren kunnen
vanwege zijn schuine positie niet
via de x86-emulatie Rosetta. De
aansturen, lijkt het aan de M1-
het gezicht van de bestuurder
overstap brengt ook voordelen
chip te liggen. De MacBook Air
vastlegt, maar alleen de armen
met zich mee. Uit onafhankelijke
start bij 1.129 euro, de Pro bij 1.449
en handen. Dat betwijfelen we:
benchmarks blijkt dat de M1-pro-
euro en de Mac mini bij 799 euro.
8
PCM01_p006-009_Bootsector (EW).indd 8
30/11/2020 15:32
BOOTSECTOR
Ict speelt een steeds grotere rol
rijkste Kamerleden hebben
politici staan te springen om
de Tweede Kamer een vaste
in onze samenleving, waardoor
onlangs aangegeven zich niet
de Kamer te betreden (denk bij-
commissie Digitale toekomst
ict-onderlegde politici belangrij-
herkiesbaar te stellen. Ze ver-
voorbeeld aan Lucille Werner),
gaat aanstellen. De grote vraag
ker zijn dan ooit.
laten de Tweede Kamer na de
lijkt het merendeel weinig van
is wie daarin zal plaatsnemen.
In de Tweede Kamer zit er een
verkiezingen in maart.
ict af te weten.
We ze en de belangrijkste data
aantal, maar de vier belang-
Hoewel er genoeg aspirant-
Het enige lichtpuntje is dat
op een rijtje.
15 OKTOBER 2020
9 NOVEMBER 2020
17 MAART 2021
MAART 2021
De Tweede Kamer
De Stichting Tegen
We gaan naar de stem-
De vaste commissie
neemt een motie aan
Hackbare Verkiezingen
bus om te bepalen wie
Digitale toekomst wordt
om een vaste commissie
stelt dat de computers
er in de Tweede Kamer
na de verkiezingen
Digitale toekomst in te
die de stemmen tellen te
komen.
geïnstalleerd.
stellen.
hacken zijn.
CONCURRENTIE VOOR NVIDIA
OPGELET!
AMD’S RADEON 6000-VIDEOKAARTEN
GRATIS STACK STOPT: DOWNLOAD JE DATA
De afgelopen maanden domi-
alternatief voor de RTX 3070,
neerde Nvidia het nieuws met
terwijl de RX 6800 XT beter moet
zijn GeForce RTX 3000-video-
zijn dan de RTX 3080. Ona an-
De Nederlandse clouddienst
kun je verhuizen naar een an-
kaarten, die een indrukwekkende
kelijke reviews geven aan dat de
Stack stopt op 10 februari 2021
dere clouddienst, van Google
prijs-kwaliteitverhouding bieden,
videokaarten minstens even snel
met zijn gratis accounts. Alle
One tot Apple iCloud of iets
maar ook slecht leverbaar zijn.
zijn en op sommige punten inder-
gegevens worden op die datum
heel anders.
Grote concurrent AMD hee nu
daad beter presteren dan Nvidia’s
verwijderd.
TransIP kwam in september
ook zijn nieuwste videokaarten
aanbod. De RX 6900 XT concur-
Dat is treurig nieuws voor
en oktober dit jaar in het
uitgebracht. Het gaat om de
reert met de RTX 3090. Alle drie
de 250.000 Nederlandse en
nieuws omdat defecte schijven
Radeon RX 6000-serie, die bestaat
de AMD-kaarten zijn gebaseerd
Belgische gebruikers, die met
ertoe leidden dat tientallen
uit de RX 6800, RX 6800 XT en RX
op de nieuwe Navi 21-gpu en
zo’n account 1 TB gratis opslag-
gratis Stack-gebruikers een
6900 XT. De eerste twee kosten
hebben 16 GB gddr6-geheugen.
ruimte tot hun beschikking
deel van hun data voor altijd
respectievelijk 599 en 669 euro,
AMD wil vooral gamers aanspre-
hebben. TransIP – dat Stack
kwijt zijn.
terwijl AMD nog moet aangeven
ken, een doelgroep die Nvidia ook
exploiteert – wil na twee
hoe duur de RX 6900 XT wordt.
op het oog hee . AMD bracht
recente kwaliteitsproblemen
In de VS kost hij 999 dollar.
onlangs ook zijn nieuwste proces-
niet meer verder met de gratis
AMD prijst de RX 6800 aan als
sors uit in de Ryzen 5000-serie.
variant. Dat is opvallend, want na de start in 2015 beloofde het bedrijf dat er altijd een gratis Stack-versie zou blijven. Die belo e is blijkbaar in de prullenbak verdwenen. TransIP raadt gratis Stack-gebruikers aan tijdig te upgraden naar een betaald abonnement of hun data te downloaden. Zo
NR. 01 - JANUARI 2021
PCM01_p006-009_Bootsector (EW).indd 9
WWW.PCMWEB.NL
9
30/11/2020 15:32
DECENTRALIZED FINANCE
Decentralized finance als vervanger van traditionele financiële diensten ROBERT HOOGENDOORN
BANKIEREN ZONDER BANK
BEGIN 2020 STOND DECENTRALIZED FINANCE NOG IN DE KINDERSCHOENEN EN BIJNA NIEMAND WAS ERMEE BEZIG. TIEN MAANDEN LATER HEBBEN GEBRUIKERS MEER DAN TIEN MILJARD DOLLAR AAN CRYPTOMUNTEN IN DEZE DIENSTEN GESTOPT. HIERMEE VOEDEN ZE DE MOGELIJKHEID OM MUNTEN TE WISSELEN EN GELD TE LENEN, ALLEMAAL ZONDER DAT ER EEN TUSSENPERSOON OF GECENTRALISEERDE ORGANISATIE AAN TE PAS KOMT.
10
PCM01_p010-015_Achtergrond - Decentralized finance (SvW).indd 10
30/11/2020 15:32