MASTERCLASS
IJZERWAREN
HET IDEALE THUISNETWERK
OLEDTELEVISIES
Laat wifi en kabels elkaar aanvullen
Schijnwerpers op zeven schi erende schermen
VOOROP IN TECH KOPLOPERS
HELISIM
WINNEN DE HACKERS HET VAN DE SYSTEEMBEVEILIGERS? Vliegsimulator als uit
de hand gelopen hobby
DE VOORS EN TEGENS VAN STEMCOMPUTERS FORENSISCHE SOFTWARE EN TECHNIEKEN
DUURTEST Sonos One Multiroom-luidspreker met stembediening
MOETEN WE KUNNEN STEMMEN VIA INTERNET? PEN-TESTING MET KALI LINUX PCM PC
BP
nummer 3
maart 2019
€ 6,75
VOORWOORD
VEILIG PRECIES TIJDENS DE SAMENSTELLING VAN DEZE EDITIE OVER SYSTEEMVEILIGHEID WERD BEKEND DAT MAAR LIEFST 773 MILJOEN E-MAILADRESSEN OP STRAAT LAGEN. DAARMEE BEHOORT HET TOT EEN VAN DE GROOTSTE DATALEKKEN OOIT. DIT VOORVAL MAAKT MAAR WEER EENS PIJNLIJK DUIDELIJK DAT JE GEGEVENS NERGENS HELEMAAL VEILIG ZIJN.
Deze PCM gaat dan ook vooral
ven en er zijn diverse serieuze
over het zo veel mogelijk be-
zwakheden aangetoond. Toch
perken van de risico’s, dat is het
wil het er bij de beleidsmakers
minste wat je kunt doen – en
maar niet in dat een waterdicht
helaas ook het hoogst haalbare.
systeem niet bestaat en een bijna
Want zolang er nog webwinkels
waterdicht systeem uiterst kost-
of concertzalen zijn die voor elke
baar is. Je kunt erop wachten dat
bestelling een account verlangen,
er vroeg of laat weer voor gepleit
zi en jouw en mijn gegevens
wordt, of zelfs voor stemmen via
in talloze databases die op zijn
internet. Hoe aantrekkelijk ook,
zachtst gezegd niet altijd even
dat is wat mij betre geen goed
goed beschermd zijn. Zwakheden
idee! Controle op het proces en
verhelpen kan echter pas als je ze
de systemen is niet mogelijk en
eerder ontdekt dan een indrin-
daarmee is het waarschijnlijk
ger, maar uit onderzoek door
ongrondwe elijk.
Cisco blijkt dat de indringers de
Terug naar onze eigen systemen.
beheerders gemiddeld 100 tot 200
Die wil je uiteraard zo goed mo-
dagen voor zijn. Zo lang duurt
gelijk beveiligen en dat betekent
het dus voordat er een keer naar
updaten, firewalls configureren
de logbestanden wordt gekeken!
en scannen op malware. In dit
Een verontrustende ontwikke-
nummer het tweede deel van
ling is dat ook grote bedrijven
de masterclass over penetra-
met enorme ict-afdelingen hun
tion testing waar we digitaal
systemen niet altijd adequaat
sporenonderzoek aan toevoegen.
een groepstest van virusscanners en een
beveiligen. Die bedrijven zijn
Want alleen door te zoeken naar
overzicht van veiligheidskeurmerken van
uiteraard een interessant doelwit
sporen die indringers hebben
elektrische apparatuur. Je ziet: met deze PCM
voor hackers, en als het misgaat,
achtergelaten, kun je uitsluiten
ben je dus weer helemaal klaar voor een veilig
zijn door de grote hoeveelheid
dat die er zijn geweest, dan wel
voorjaar!
data de gevolgen niet te overzien.
om de noodzakelijke maatregelen
En wat voor bedrijven geldt, geldt
te nemen om geconstateerde
ook voor overheden. Over de
gaten te dichten.
Martijn Overman
veiligheid van stemcomputers is
Buiten het dossier, maar daaraan
Content- en projectmanager PCM
al veel door techneuten geschre-
wel gerelateerd, publiceren we
moverman@reshi .nl
NR. 03 - MAART 2019
WWW.PCMWEB.NL
3
INHOUD
DOSSIER SYSTEEMVEILIGHEID
27 JE KUNT JE DATA NOG ZO GOED BESCHERMEN, ER HOEFT MAAR ÉÉN BEDRIJF DE BEVEILIGING NIET OP ORDE TE HEBBEN EN JE GEGEVENS LIGGEN OP STRAAT. EN VOOR FINANCIEEL OF POLITIEK GEWIN WORDEN INMIDDELS DE BESTE HACKERS INGEZET. PCM GAAT OP ZOEK NAAR ZWAKKE PLEKKEN IN DE DEFENSIE.
4
28
37
DE STAAT VAN … SYSTEEMVEILIGHEID Datalekken meten we tegenwoordig in
4-IN-1 WORKSHOP: FORENSISCHE SOFTWARE
miljoenen. Het gaat vaak op grote schaal fout
De term (digitaal) forensisch onderzoek
bij bedrijven. In het kat-en-muis-spel tussen
associëren we met politionele diensten. Toch
hackers en beveiligers lijkt die eerste groep
zijn zulke forensische technieken ook voor
inmiddels te winnen ... of toch niet?
onszelf nu ig. Welke sporen laat jij achter?
30
46
MASTERCLASS: PENETRATION TESTING
INTERVIEW: KEVIN MITNICK
In het tweede deel van deze masterclass gaan
Mitnick omschrij zichzelf als ‘the world’s
we aan de slag met kwetsbaarheidsanalyses,
most famous hacker’. Beetje arrogant mis-
webapplicatie-analyses, wachtwoordaanval-
schien, maar er zit een kern van waarheid in.
len en exploitatietechnieken.
Mitnick hackt zich overal naar binnen.
36
48
STELLING: ‘WE MOETEN KUNNEN STEMMEN VIA HET INTERNET’
Als er één systeem is waarvan je wilt dat het
Handmatig stemmen tellen is tijdrovend,
altijd gegarandeerd veilig is, dan is het wel de
onpraktisch en gevoelig voor menselijke
stemcomputer. Toch is er zoals gezegd veel
fouten. Elektronisch online stemmen is een
verdeeldheid over de veiligheid van die appa-
oplossing, maar erg controversieel.
raten en de discussie sleept al jaren voort.
SECURITY: STEMCOMPUTERS
INHOUD
14
66
89
KOPLOPERS
IJZERWAREN
4-IN-1 WORKSHOP
Helikoptersimulator
Oled-televisies
CMS’en
Ewout van Linge is eigenaar van een zelfge-
Het aantal verkrijgbare oled-televisies groeit
WordPress, Joomla en Drupal gaan al heel
bouwde helikoptersimulator. In een zijkamer
gestaag. Goed nieuws, want meer concurren-
lang mee, maar de sleet zit er wel een beetje
van zijn huis staat een complete cockpit op
tie resulteert doorgaans in gunstigere vraag-
in. Er zijn tegenwoordig veel moderne alter-
een bewegend platform. Zes beamers zorgen
prijzen. We bespreken zeven breed verkrijgba-
natieven, gebouwd met de laatste technolo-
dat de vliegervaring levensecht is.
re televisies met oled-technologie.
gieën. In deze serie workshops laten we zien waar ze toe in staat zijn. Waarom zou je overstappen en wat zijn de aandachtspunten?
20
70
REGELGEVING
MASTERCLASS
94 Maatwerk met Bolt
Keurmerken
Espruino en de Puck.js
96 Statische websites
Elektrische en elektronische apparatuur
Met Espruino programmeer je microcontrol-
moet aan door de EU vastgelegde veiligheids-,
lers eenvoudig in javascript en communiceer
milieu- en energievoorwaarden en bijbeho-
je ermee via bluetooth.
90 Moderne cms’en 92 Ghost als blogbasis
rende keurmerken en labels voldoen. Wat zijn de belangrijkste keurmerken om rekening
100 MASTERCLASS
mee te houden? En hoe betrouwbaar zijn ze?
Virtualisatie met Proxmox VE Proxmox VE is al heel lang een aantrekkelijk
54
en vaak onderbelicht alternatief voor virtualisatie. Via de uitgebreide webinterface kun je gemakkelijk virtuele machines opze en of
KOOPGIDS
met lichtgewicht Linux-containers werken.
Game-pc’s
Ook snapshots en back-ups zijn in een hand-
In deze koopgids leiden we jou naar jouw
omdraai gemaakt. We laten zien hoe je het
ideale game-pc, of je nu een betaalbare
installeert en gebruikt.
instapper zoekt voor een incidenteel spelletje, een fanatieke Fortnite-fan bent of de dikste bak zoekt voor alle aankomende AAA-games in 2019. Duidelijke adviezen voor een top-pc!
82 MASTERCLASS
Bouw het ideale thuisnetwerk Een huis zonder een goed dekkend draadloos netwerk kan in 2019 écht niet meer en dit is doorgaans dan ook dé reden om iets aan het thuisnetwerk te doen.
EN VERDER ... 6
62 DUURTEST
Sonos One Sonos One is een compacte draadloze speaker met alle functies van het Sonos-multiroomsysteem, aangevuld met stembediening. Wij
BOOTSECTOR Geruchten en nieuwe producten
10 DE STANDAARD H.265
12 PRIVACYMEETLAT Slack
24 STROOMDIAGRAM Compacte computers
25 TECHHELDEN Moxie Marlinspike
78 DRAADBREUK Netwerknieuws en -tips
98 CHEATSHEET Sneltoetsen, codes en opdrachtregels
106 COLOFON Lezersservice en abonnementen
probeerden deze slimme luidspreker enkele maanden uit.
NR. 03 - MAART 2019
WWW.PCMWEB.NL
5
BOOTSECTOR
BOOTSECTOR AAN NIEUWS, GERUCHTEN, UITGLIJDERS EN NIEUWE PRODUCTEN IS ELKE MAAND GEEN GEBREK. IN BOOTSECTOR LEES JE DE DINGEN DIE ONS HET MEEST OPVIELEN.
#FAIL
TIKKIE PAY GAF INZICHT IN IBAN-NUMMERS Tikkie, de betaal-app van ABN Amro, is met vier miljoen gebruikers erg populair. De dienst scoort vooral met zijn gebruiksvriendelijkheid, maar daar ging ABN Amro eind januari iets te ver in. Tikkie kreeg met Tikkie Pay de mogelijkheid om geld over te maken naar andere gebruikers op basis van hun 06-nummer. Maar de achterdeur bleek niet goed dicht, zo ontdekte RTL Nieuws. Na het aanklikken van een contactpersoon en het invullen van een bedrag, kon je de Tikkie annuleren en zag je het IBAN-nummer van de ontvanger. Zonder dat die dat wist, welteverstaan. Gevaarlijk, want kwaadwillenden kunnen met jouw rekeningnummer identiteitsfraude plegen of meer geloofwaardige phishing-aanvallen plegen. Een oplichter mailt of
POLDERTECH
sms’t je bijvoorbeeld een bericht met je reke-
NEDERLANDSE TECH WINT PRIJZEN OP CES
ningnummer en het verzoek om via een link een openstaande betaling goed te keuren. Klik je op die link, dan kun je op een phishing-site belanden die
6
Begin januari vond in
ups hopen aandacht,
dat de CES Audio Inno-
je rekening leeghaalt. Nadat RTL Nieuws het risico
Las Vegas de jaarlijkse
investeerders en prijzen
vation Award mee naar
van Tikkie Pay aankaar e bij ABN Amro, hee de
CES plaats, ‘s werelds
te winnen. Dat laatste
huis nam. De Qoobi ONE
bank de functie direct teruggetrokken. Volgens
grootste technologie- en
lukte in ieder geval twee
is een apparaatje dat je
ABN hadden honderdduizend Tikkie-gebrui-
elektronicabeurs. Sinds
bedrijes: Scalys en
muziek laat streamen
kers toegang tot de functie en is er ‘minder dan
een paar jaar reist er ook
Qoobi.
vanaf je smartphone en
duizend’ keer gebruik van gemaakt. Het datalek is
een Nederlandse dele-
Eerstgenoemde komt uit
het geluid uit je speakers
gemeld bij de Autoriteit Persoonsgegevens.
gatie van tech-start-ups
Hengelo en won de CES
laat klinken alsof het
af naar het evenement.
Cybersecurity Inno-
vinyl is.
Deze (veelbelovende)
vation Award met de
bedrijes zijn verenigd
TrustBox-router. De rou-
in belangenvereniging
ter beveiligt de internet-
StartupDelta, met
verbinding van slimme
prins Constantijn als
apparaten. Qoobi is een
boegbeeld. De start-
bedrije uit Nieuwegein
BOOTSECTOR
THE GOOD, THE BAD AND THE UGLY ELKE MAAND ZIJN ER WEL BEDRIJVEN OF INSTELLINGEN DIE POSITIEF OF JUIST (ONBEDOELD) NEGATIEF IN HET NIEUWS KOMEN. WIE VIELEN ONS DEZE MAAND OP?
GOOD
BAD
UGLY
YOUTUBE BANT GEVAARLIJKE CHALLENGE-VIDEO’S
HP ROEPT MEER LAPTOPACCU’S TERUG Vorig jaar star e HP
HUAWEI BEPERKT SMARTPHONEGEBRUIKERS
Hoewel YouTube video’s
een terugroepactie voor
Smartphone-fabrikanten
van gevaarlijke uitdagin-
vij ien laptops omdat
mogen het Android-be-
gen (challenges) en grappen (pranks) al
de ingebouwde accu’s oververhit
sturingssysteem behoorlijk naar eigen
jaren afraadt, weerhoudt dat mensen
kunnen raken. Aan die actie zijn nu vijf
wens aanpassen. Huawei gaat daarin
er niet van om bizarre stunts te up-
modellen toegevoegd in de ProBook
steeds verder en niet op een positieve
loaden. Bijvoorbeeld: in navolging van
4xx G4-lijn. Het gaat om exemplaren
manier. De Chinese versie van zijn
de succesvolle Netflix-film Bird Box
van de series ProBook 430, 450, 470,
EMUI-so ware blokkeert sinds kort
plaatsten gebruikers van over de hele
440 en 455 die verkocht zijn tussen
namelijk alternatieve launchers. Chine-
wereld filmpjes waarin ze geblinddoekt
december 2015 en april 2018. Gebrui-
zen met een Huawei-telefoon zi en nu
de straat opgaan. Video’s van deze en
kers van deze laptops kunnen via een
verplicht opgescheept met de stan-
andere gevaarlijke challenges zijn sinds
digitale tool controleren of hun accu
daard launcher, waar lang niet iedereen
kort verboden, want YouTube hee –
mogelijk gevaarlijk is. Als dat het geval
tevreden over is. Volgens de fabrikant
na de Bird Box-hype – zijn richtlijnen
is, adviseert HP om een bios-update
is de maatregel ingevoerd omdat ande-
aangescherpt. Video’s waarin grap-
te installeren die ervoor zorgt dat de
re launchers voor prestatieproblemen
penmakers gewond kunnen raken,
laptop alleen nog werkt als hij aan het
zorgen – wat door launcher-ontwikke-
worden per direct verwijderd. Ook gaat
stopcontact hangt. Omdat de meeste
laars én veel klanten ontkend wordt.
YouTube straks accounts verwijderen
notebooks een niet-verwisselbare accu
De beperking geldt gelukkig (nog?) niet
als ze drie waarschuwingen binnen drie
hebben, moeten klanten hun laptop bij
voor telefoons buiten China. Een heel
maanden krijgen. In een verklaring
HP inleveren. De fabrikant vervangt
andere rom op een Huawei-smartpho-
spreekt de videosite zich expliciet uit
de accu uiteraard kosteloos. Meer
ne ze en is overigens ook niet meer
tegen onder andere de Tide Pode-chal-
informatie is te vinden op de speciale
mogelijk, want het bedrijf stopte vorig
lenge en de Fire-challenge. Hierbij
website van HP:
jaar (wereldwijd) met de technische on-
moesten gebruikers wasmiddelta-
h ps://ba eryprogram687.ext.hp.com
dersteuning. Rooten en de bootloader
ble en opeten en zichzelf in de brand
ontgrendelen zou de gebruikservaring
steken. Beide ‘grappen’ resulteerden in
naar beneden halen, was de redenatie.
tientallen ziekhuisopnames.
NR. 03 - MAART 2019
WWW.PCMWEB.NL
7
BOOTSECTOR
FOSSIELE INNOVATIE
OPROLBARE OLED-TV VAN LG
KAN GOOGLE DE SMARTWATCHMARKT OPSCHUDDEN?
Vorig jaar demonstreerde LG op de CES-beurs een
De smartwatch-markt is nog niet
een paar jaar geleden op hoopten.
prototype van een grote, oprolbare oled-tv. Op de CES
de heilige graal waar fabrikanten
De modellen van Samsung en
AANJAGER
2019 maakte het bedrijf bekend dat die tv verder is ontwikkeld en later dit jaar uitkomt. De prijs is nog onbekend, maar komt vermoedelijk boven de tien-
TIJDLIJN GOOGLE WEAR OS
duizend euro te liggen. De televisie, die de Signature OLED TV R heet, hee een oled-display van 65 inch
18 MAART 2014:
31 AUGUSTUS 2015:
FEBRUARI 2017:
de Dolby Atmos-speaker van 100 W én de tv. Wil je
Google kondigt
Android Wear-hor-
Na een paar
tv-kijken, dan gaat de bovenkant van de kast open
Android Wear
loges zijn vanaf
kleinere up-
en ‘rolt’ het scherm omhoog. LG beloo dat de tv qua
aan, zijn eigen op
nu ook compatibel
dates verschijnt
schermkwaliteit en functies niet onderdoet voor regu-
met 4K-resolutie. Een langwerpige wi¥e kast huisvest
Android gebaseer-
met de iPhone,
Android Wear OS:
liere oled-televisies. De Signature OLED TV R onder-
de besturings-
al kunnen ze dan
een grote (gratis)
steunt Dolby Vision en Dolby Atmos (ook vanwege de
systeem voor
minder dan met
update voor be-
speaker), hdmi 2.1 en hdr. Het apparaat hee de aan-
smartwatches.
een Android-tele-
staande horloges.
sluitingen achterop. We verwachten dat maar weinig
foon.
mensen deze televisie zullen aanschaffen, maar het laat wel de toekomst van de tv zien. Hopelijk wordt de techniek de komende jaren goedkoper en hebben we straks allemaal een oprolbaar scherm in huis.
SYNCHROON GAMEN
NVIDIA MAAKT FREESYNCSCHERMEN COMPATIBEL MET G-SYNC GOED(E)KOOP
WITHINGS MOVE ECG
8
Wie serieus gamet op zijn
FreeSync-monitoren getest, maar
computer, is vast bekend met de
voldoen de meeste modellen
termen FreeSync en G-Sync. Deze
niet aan de eisen die gelden
twee concurrerende technieken
voor G-Sync. Het bedrijf stelt
passen allebei ‘adaptive sync’ toe,
echter dat niet-gecertificeerde
Withings was een paar jaar lang
de te gelden. De accuduur van
om de verversingssnelheid van
FreeSync-schermen ook G-Syncs
onderdeel van Nokia, maar tegen-
de Move ECG zou 12 maanden
de monitor te optimaliseren voor
adaptive sync ondersteunen,
woordig is het weer een zelfstan-
bedragen, terwijl de uitvoering
de gpu. FreeSync is van AMD,
al staat de optie standaard uit
dig bedrijf dat vooral wearables
zonder ECG-functie maar liefst
G-Sync hoort bij Nvidia. Moni-
omdat de prestaties niet opti-
maakt. Op de CES presenteerde
18 maanden mee moet gaan op
toren kunnen slechts één van de
maal zijn. De komende maanden
Withings zijn nieuwste modellen:
een acculading. Beide horloges
twee technieken ondersteunen,
worden meer FreeSync-moni-
de Move en Move ECG. Deze ana-
werken met een app (Android en
waardoor pc-gebruikers met een
toren officieel en niet-officieel
loge horloges doen aan fitness-
iOS) en komen in de lente uit in
Nvidia-kaart voor het beste resul-
compatibel met G-Sync.
tracking en meten onder andere
allerlei kleurencombinaties. Ze
taat een G-Sync-monitor moeten
hoeveel stappen je zet en hoe je
gaan 70 en 130 euro kosten.
kopen. Daar komt eindelijk
zwemt en fietst. De ECG-variant
verandering in. Op techbeurs
kan daarnaast via drie meetpun-
CES maakte Nvidia bekend dat
ten een beperkt elektrocardio-
het G-Sync-ondersteuning naar
gram (hartfilmpje) maken. De
geschikte FreeSync-monitoren
duurdere Apple Watch 4 hee
gaat brengen. In eerste instantie
dezelfde mogelijkheid, maar mag
gaat het om twaalf monitoren
de sensor vanwege strenge Euro-
van Acer, Agon, AOC, ASUS en
pese medische wetgeving niet in
BenQ. De driver is sinds 15 janua-
Nederland gebruiken. Voor het
ri te downloaden. Volgens Nvidia
Withings-horloge lijkt hetzelf-
zijn er meer dan vierhonderd
BOOTSECTOR
Apple verkopen aardig, maar
ken blijkt keer op keer dat
kan Google daar verandering
ontwikkelingen onder de vlag
blijven voorbehouden aan
de meeste gebruikers geen
in brengen. In januari kocht
van het Wear OS-team. Doel is
de meer techgeoriënteerde
toegevoegde waarde zien in
de techgigant voor veertig
de ‘revolutionaire technologie’
doelgroep. Merken als Fossil
een smartwatch en dat zo’n
miljoen dollar een mysterieu-
geschikt maken voor nieuwe
verkopen slimme horloges
horloge nog te veel minpunten
ze smartwatch-technologie
Wear OS-smartwatches. Voor
met de Wear OS-software van
heeft (bijvoorbeeld dat bijna
van Fossil. Een deel van de
het zover is, eerst een korte
Google, maar grote successen
alle modellen elke nacht aan
betrokken R&D-medewer-
geschiedenisles over Wear OS.
blijven uit. Uit onderzoe-
de oplader moeten). Wellicht
kers gaat de techniek verder
15 MAART 2018:
31 AUGUSTUS 2018:
10 SEPTEMBER 2018:
18 JANUARI 2019:
De Android Wear-naam
Google weerspreekt
Qualcomm presen-
Google en Fossil maken bekend dat een myste-
wordt ingeruild voor
hardnekkige geruch-
teert na jaren een
Wear OS.
ten en zegt dat het in
nieuwe chip voor Wear
rieuze Fossil-techniek
2018 geen eigen Wear
OS-smartwatches. De
voor 40 miljoen dollar
OS-smartwatch zal
Wear 3100 volgt de
naar Google gaat.
aankondigen.
populaire 2100 op.
BOOSHEID REGEERT
MOSTERD NA DE MAALTIJD
KPN ZWICHT NIET VOOR OPHEF EN STOPT MET XS4ALL
LG V40 THINQ BESCHIKBAAR IN NEDERLAND
Toen KPN begin januari
Het is geen geheim dat de
bekendmaakte dat het gaat
smartphone-divisie van LG
stoppen met de merken
al jaren slecht presteert. Het
Telfort, Yes Telecom en
bedrijf denkt daar verande-
Xs4all, leverde dat een
ring in te kunnen brengen
storm aan kritiek op.
met de V40 ThinQ, die sinds
Vooral (oud-)Xs4all-klan-
eind vorige maand in Neder-
ten reageerden woest
land te koop is. Dat is redelijk
en vol onbegrip. Er werd
bijzonder, want de telefoon
ook nog eens honderd euro
een direct een actiegroep
kwam al in oktober uit in an-
cashback gegeven wordt. Ook
opgericht, die een online
dere landen. LG verkoopt de
vreemd is dat LG de telefoon
petitie star e om KPN op andere
redenatie. Critici noemen juist
V40 ThinQ hier voor 899 euro,
uitbrengt met Android 8.1
gedachten te brengen. Xs4all
de ona¢ankelijkheid van Xs4all
maar gee direct een kassa-
Oreo, de so ware van vorig
zou zelfstandig moeten blijven
de reden dat ze bij de provider
korting van 150 euro. Waarom
jaar. Een update naar versie
opereren. Binnen enkele weken
zi en en dreigen te vertrekken
het bedrijf niet gewoon kiest
9.0 Pie moet ergens in de
tekenden ruim 45 duizend Ne-
als KPN zijn plannen doorzet.
voor een adviesprijs van 749
komende weken verschijnen.
derlanders, waardoor KPN min
Xs4all begon in 1993 als de eerste
euro is onduidelijk, maar zal
Dan worden overigens ook
of meer gedwongen werd om in
Nederlandse provider en werd
vast met marketinguitingen
de nieuwe vlaggenschepen
gesprek te gaan met de actie-
drie jaar later ingelijfd voor KPN.
te maken hebben. Sowieso
gepresenteerd, die betere spe-
groep. De provider stelt ‘goed
De provider is populair vanwege
is de prijs aan de hoge kant,
cificaties hebben dan de V40
geluisterd te hebben naar de
zijn deskundige klantenservice
want vlaggenschepen van
ThinQ. Samsung, Huawei en
zorgen’ van het actiecomité, maar
en de focus op privacy en online
vorig jaar kosten honderden
ook LG komen eind februari
blij voornemens om Xs4all uit
veiligheid. Het comité gaat door
euro’s minder. De Samsung
met hun 2019-topmodellen,
te faseren. Zo kan het bedrijf
met actievoeren in de hoop dat
Galaxy S9 is bijvoorbeeld te
wat de V40 ThinQ nóg minder
één sterker KPN vormen, is de
KPN van gedachten verandert.
koop vanaf 550 euro, waarop
interessant maakt.
NR. 03 - MAART 2019
WWW.PCMWEB.NL
9
DE STANDAARD
DE STANDAARD H.265
MERIJN GELENS
KUN JE 8K-VIDEO OVER HET NETWERK STREAMEN? ALS JE EEN GIGABITTHUISNETWERK HEBT, MOET JE EEN HEEL EIND KOMEN. MAAR WIE VIA INTERNET Z’N STREAMS OP DE ALLERHOOGSTE KWALITEIT WIL KIJKEN, LOOPT TEGEN LIMIETEN AAN. GELUKKIG IS ER EEN NIEUWE STANDAARD DIE VIDEOBESTANDEN EXTREEM VERKLEINT ZONDER AAN KWALITEIT IN TE BOETEN. WE STELLEN JE VOOR AAN H.265, OOK WEL BEKEND ALS HIGH EFFICIENCY VIDEO CODING (HEVC).
VIDEO VERKLEINEN
is videocompressie, dat slimmere technieken
compressiemethode voor digitale
Als je grote videobestanden
gebruikt om bestanden te verkleinen. Daarbij
films. Mpeg-1 werd in 1992 uitge-
kleiner wilt maken, zijn er globaal
is de meeste winst te halen door lossy com-
bracht. De vernieuwde standaard
twee dingen die je kunt doen.
pression te gebruiken. Lossy (verlies) duidt
mpeg-2 volgde in 1994. Deze lijkt
Allereerst kun je de resolutie
erop dat kwaliteit opgeofferd wordt om het
voor video sterk op mpeg-1, maar
verlagen. Iedere halvering van
bestandsformaat te verkleinen.
voegt (onder meer) audio-ondersteuning van 5.1-geluid toe.
de beeldverhouding verlaagt
10
de benodigde opslagruimte
MPEG
Mpeg-2 werd gekozen als de
met ongeveer 75 procent. Het
De Moving Pictures Expert Group werd
standaard die op dvd’s gebruikt
spreekt voor zich dat dit zeer
opgericht in 1988 en ontwikkelde op basis van
werd. Het wist zelfs z’n eigen
zichtbaar kwaliteitsverlies met
de jpeg-standaard voor a eeldingen en de
opvolger mpeg-3 te verslaan en
zich meebrengt. De tweede optie
H.261-standaard voor videoconferencing een
de standaard te worden voor