10X TECH
DE STANDAARD
PC-MONITORS
WIFI 6E
APRIL 2021
Eyecatchers als venster op de content
Gebruikt ook de 6GHz-band
VOOROP IN TECH PROCESSORS: ER VALT WEER WAT TE KIEZEN
PROCESSORS: ER VALT WEER WAT TE KIEZEN AMD RYZEN GEEFT INTEL CORE HET NAKIJKEN METEN EN REGELEN VAN PROCESSORS DE OPMARS VAN DE ARM-COMPUTER MICROCONTROLLERS: DE WERKPAARDEN IN DE IT
KOPLOPERS
GROEPSTEST
LAPTOPS
HACKSHIELD
Slanke laptops met
Kinderen opleiden tot
14inch-scherm
cyberdeskundigen
REVIEW
RASPBERRY PI 400 De Pi is geen hobbyproject meer
NIEUW!
WWW.PCMWEB.NL
CURSUS APPS BOUWEN Maak en publiceer je eigen apps
REVIEW VPN Nederland Een VPN voor en door Nederlanders 004_PCM0121 (JP).indd 1
PCM
nummer 4
april 2021
€ 7,25
PC 02104
BP 8 7 1 8 2 2 6 1 0 2 2 1 8
01-03-2021 16:26
#brandedcontent
Opslag voor virtualisatie: UNESCO draait op Synology Hoe groter de organisatie, des te ingewikkelder de infrastructuur. Dat is ook de ervaring van UNESCO, de United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. Het bedrijf heeft maar liefst 70 kantoren in Europa, Afrika, de Verenigde Staten, Zuid-Amerika en Azië. Al die kantoren hadden hun eigen IT-oplossingen. UNESCO wist dat het moest standaardiseren en zocht daarvoor naar een eenvoudig uit te rollen oplossing die binnen haar huidige infrastructuur zou passen. In samenwerking met Synology
De uitdaging Geen eenvoudige opgave, want in lang niet alle kantoren is er toegang tot snel internet, vanwege technische of financiële beperkingen. Grote bestanden binnenhalen van of versturen naar het hoofdkantoor nam vaak veel te veel tijd in beslag. UNESCO sloeg dan ook de handen ineen met Synology, voor de realisatie van een platform dat deze
0121_PCM04_CT04_SynologyUNESCO.indd 24
beperkingen het hoofd kon bieden. UNESCO wilde graag een systeem waarbij virtuele machines werden gerealiseerd in al hun kantoren. Ook moest er een oplossing komen voor de back-ups van de pc’s en servers op het hoofdkantoor.
RackStation-servers. Deze servers zijn veel kostenefficiënter dan de oplossingen van de concurrentie. Daarnaast zorgt het ingebouwde besturingssysteem van Synology, DiskStation Manager (DSM), ervoor dat UNESCO een betrouwbare en veilige oplossing heeft voor het beheren van hun data, overal ter wereld. Alle zeventig kantoren van UNESCO zijn inmiddels uitgerust met twee Windowsservers die zijn geconfigureerd als HyperV-clusters, een RS3617xs, die dient als de LUN-opslag voor zes virtuele machines, en een nas met vier sleuven (te weten een DS412+, DS415+, of DS418). Hiermee worden voortdurend reservekopieën gemaakt van deze LUN’s. Het UNESCO-hoofdkantoor beschikt over een Synology FS3017 voor de realisatie van iSCSI-opslag en een hypergeconvergeerde infrastructuur. Tot slot gebruikt UNESCO een DS918+ voor het maken van reservekopieën van 50 pc’s en servers. Dankzij de licentievrije, gecentraliseerde opslagoplossing, is de organisatie nu in staat om alle back-uptaken te beheren vanuit één eenvoudig systeem.
De oplossing UNESCO vroeg Synology om een nieuw systeem te bouwen, op basis van hun
01-03-2021 14:05
VOORWOORD
PROCES DRIE JAAR NADAT AMD MET ZIJN RYZEN-SERIE DE MARKT VOOR PC-PROCESSORS FLINK OPSCHUDDE, GAAT AMD QUA PRESTATIES MET RUIME AFSTAND AAN KOP. EN DAT IS NIET EENS DE INTERESSANTSTE ONTWIKKELING OP HET GEBIED VAN PROCESSORS, DUS NEMEN WE IN DEZE EDITIE HET HART VAN ZOWAT ELK SYSTEEM ONDER DE LOEP.
Intel hee het zwaar, lees ik
zi en echt overal in. Van tablet
overal. En dat komt nu eens niet
tot smartphone en van Raspber-
door corona, maar vooral door
ry Pi tot (inmiddels) MacBook. En
het eigen falen. Te lang ging het
de mogelijkheden zijn ongelimi-
allemaal als vanzelf en de pc was
teerd, zo lijkt het. Want als die
af, klaar, uitontwikkeld. Althans,
dingen ook de desktop veroveren,
zo leek het. Want er gebeurt ein-
is het speelveld voorgoed veran-
delijk weer wat bij de pc-proces-
derd. Zal CISC het uiteindelijk
sors, net nu de markt (wél door
afleggen tegen RISC, zoals een
corona) voor het eerst in tien jaar
vriend van me al vurig beplei e
tijd weer aantrekt. Hartstikke
ten tijde van mijn 80486?
mooi natuurlijk voor AMD, die als
In het dossier deze keer aandacht
underdog op de sympathie van
voor de hierboven geschetste
velen kan rekenen. Intel komt
ontwikkelingen, waaronder arti-
ongetwijfeld met een passend
kelen over ARM en over de AMD
antwoord, zo gaat dat immers al
Ryzen 5000. Ook is er een master-
sinds mensheugenis.
class over de juiste instellingen
De nieuwe Intel-baas blijkt de
en tools om de werking van de
ontwerper van de processor
processor te controleren en te
van mijn eerste pc van 28 jaar
optimaliseren. Microcontrollers
geleden, zo lees ik in dit nummer.
vormen een aparte categorie,
Met dat ding begon het voor
maar er gebeurt daarbinnen veel
mij allemaal; een 80486 DX op
om het over te hebben.
33 megahertz. Ach, wat een fijne
En we nemen een voorschot op
machine was dat toch … de top-
toekomstige ontwikkelingen van
dog lijkt al iets aardiger ;).
processors met een verhaal over
Maar genoeg over de eeuwige
kwantumcomputers. Allesbehal-
strijd tussen David en Goliath.
ve sciencefiction en uiteindelijk
Want hoe fel die ook wordt
zullen ze onze cryptografie in één
gestreden, het lijkt een achter-
klap onbruikbaar maken. Als we
hoedegevecht. De meest in het
niet te lang wachten, is daar nu
oog springende verandering is
nog wat aan te doen.
namelijk de toenemende domi-
Begin maar vast, want verande-
Martijn Overman
nantie van ARM-processors. Die
ring houd je niet tegen!
moverman@reshi .nl
NR. 04 - APRIL 2021
PCM04_p003-003_Voorwoord (EW).indd 3
WWW.PCMWEB.NL
3
01/03/2021 12:32
INHOUD
PROCESSORS
47 PROCESSORS EN ALLERLEI MICROCONTROLLERS ZIJN ZONDER DAT JE ERBIJ STILSTAAT HET KLOPPENDE HART VAN ALLERLEI SYSTEMEN EN ELEKTRONICA. EN WE ZIEN DAARBIJ ALLERLEI BELANGRIJKE VERSCHUIVINGEN IN DE MARKT ...
48
62
DE STAAT VAN ... PROCESSORS Na een jarenlange gezapige periode met
MICROCONTROLLERS: DE ONZICHTBARE WERKPAARDEN IN DE IT
weinig ontwikkelingen op het gebied van
Microcontrollers zi en in je auto, magnetron,
processors lijkt er nu ineens vanalles tegelijk
wasmachine, maar ook in je pc, én ze vormen
te gebeuren. In de meeste gevallen is dat in
het hart van de Arduino- en ESP32-ontwikkel-
ieder geval goed nieuws voor de consument!
bordjes. Welke bestaan er en hoe werken ze?
50
68
AMD RYZEN 5000 VERSUS INTEL CORE
DE OPMARS VAN DE ARM-COMPUTER
De laatste jaren is AMD bezig met een flinke
Het is de vooravond van de grootste verande-
inhaalslag op Intel. De nieuwe AMD Ryzen
ring op de computermarkt in decennia. Steeds
5000-processor presteert op bijna alle punten
meer fabrikanten stappen over op ARM-chips.
beter dan een vergelijkbaar gepositioneerde
Apple hee recent nieuwe computers met z'n
recente Intel Core. Hoe groot is het verschil?
eigen M1-ARM-chip gelanceerd. Wat doet Intel?
56
74
MASTERCLASS: OPTIMALISEER JE PROCESSOR(GEBRUIK)
KWANTUMCOMPUTERS KRAKEN ONLINE VEILIGHEID
Met de juiste instellingen en eventuele
De versleutelingen van allerlei computer- en
extra tools kun je de goede werking van
internetsystemen zijn kwetsbaar voor de
je processor niet alleen controleren en
rekenkracht van kwantumcomputers. Diverse
monitoren, maar ook optimaliseren.
experts luiden nu al de noodklok.
4
PCM04_p004-005_Inhoud (EW).indd 4
01/03/2021 15:49
INHOUD
10
80
36
KOPLOPERS
REVIEW
NIEUWE CURSUS!
HackShield
VPN Nederland
Zelf apps bouwen, deel 1
Hoe leer je kinderen op een leuke manier
VPN Nederland timmert hard aan de weg
Heb je altijd al je eigen app willen maken? De
over de mogelijkheden en gevaren van het
en concentreert zich sterk op de Nederland-
komende maanden zullen we in deze nieuwe
internet? Tim Murck bedacht HackShield, een
se markt. Wat biedt deze VPN-dienst? Wij
cursus laten zien wat er allemaal komt kijken
game die kinderen spelenderwijs opleidt tot
keerden de aanbieder binnenstebuiten!
bij het bouwen en publiceren van je eigen
‘cyberagent’. In PCM vertelt hij over educatief
Android-app.
gamen en HackShields ambities.
85
24
4-IN-1 WORKSHOP
Migreren naar een nieuwe Windows 10-pc
GROEPSTEST
14inch-laptops
Je hebt een nieuwe pc met voorgeïnstalleer-
Eén van de geteste laptops gebruikt een
de Windows 10, maar je wilt nog bestanden
AMD-chipset: hoe presteert die in vergelij-
van de oude overhevelen. In de overige
king met de Intel-gebaseerde concurrentie? Accuduur blij belangrijk. Werk je met deze laptops echt een hele dag zonder stopcontact?
40
workshops komen andere migratiescenario’s aan bod: voor applicaties, Windows-instellingen en -profielen, drivers en zelfs complete
REVIEW
schijfpartities.
Raspberry Pi 400
86 Bestanden overhevelen
De nieuwe Raspberry Pi 400 is een mini-
88 Soware installeren en configureren
computer verstopt in een toetsenbord, waar-
90 Systeemonderdelen
door je niet langer een losse kast op je bureau
92 Complete schijf(partitie)
hoe neer te ze en. Deze Raspberry Pi is meer dan een simpel hobbysysteempje.
100 MASTERCLASS
Automatiseren met n8n Met de tool n8n kun je internetdiensten op een logische manier met elkaar verbinden,
30
zonder dat je hoe te programmeren. Ideaal om steeds terugkerende handelingen te automatiseren.
10X TECH
Pc-monitors Een monitor is het venster op alle content
EN VERDER ...
die de pc produceert. Kantoorwerk, gamen of videobewerking vragen allemaal andere specificaties, dus bedenk goed wat jij nodig hebt.
6
BOOTSECTOR Geruchten en nieuwe producten
16 PRIVACYMEETLAT
22 TECHBESPREKING De Cryptocast-podcast
44 ON THE MOVE
WeTransfer
Hyperloop
18 DE STANDAARD
94 DRAADBREUK
Wifi 6E
20 BINNENSTEBUITEN Huawei Mate 40 Pro
21 TECHHELDEN Meg Whitman
Netwerknieuws en -tips
98 CHEATSHEET Sneltoetsen, codes en opdrachtregels
106 COLOFON Lezersservice en abonnementen
NR. 04 - APRIL 2021
PCM04_p004-005_Inhoud (EW).indd 5
WWW.PCMWEB.NL
5
01/03/2021 15:50
BOOTSECTOR
BOOTSECTOR AAN NIEUWS, GERUCHTEN, UITGLIJDERS EN NIEUWE PRODUCTEN IS ELKE MAAND GEEN GEBREK. IN BOOTSECTOR LEES JE DE DINGEN DIE ONS HET MEEST OPVIELEN.
#FAIL
GOOGLE STADIA Veertien maanden na de grootse aankondiging van Google Stadia hee de dienst in elk geval op één belangrijk punt gefaald. Stadia is een dienst om bekende games te streamen, waardoor je alleen een goede internetverbinding nodig hebt om games uit de cloud te kunnen spelen. Google sprak destijds het ambitieuze plan uit om zelf kwalitatief hoogstaande games te gaan ontwikkelen en uit te brengen. Dat plan is in februari begraven: de Stadiagamestudio’s zijn per direct opgeheven. Volgens de doorgaans betrouwbare website Kotaku was dat ook een verrassing voor de ontwikkelaars
POLDERTECH
zelf. Google is tot de conclusie gekomen dat AAA-
TWITTER LIJFT NEDERLANDSE DIENST IN
games ontwikkelen (te) veel tijd en geld kost, en gaat Stadia zodoende herpositioneren. De focus komt te liggen op de samenwerking met game-
Twitter heeft de Neder-
nieuwsbrieven een wel-
Voor Revue-gebruikers
uitgevers, die hun games blijven aanbieden via
landse start-up Revue
kome aanvulling vindt
is er positief nieuws: alle
Stadia. Voor die partners is Googles snelle einde als
overgenomen. Revue
op de korte tweets die
betaalde Pro-functies
game-ontwikkelaar positief nieuws: een potentieel
biedt individuen en
zijn gebruikers kun-
zijn per direct gratis
geduchte concurrent hee nu immers het veld
bedrijven de mogelijk-
nen versturen. “Revue
voor alle gebruikers en
geruimd. Dat zal de samenwerking vast ten goede
heid om via zijn website
versnelt onze missie om
de commissie op betaal-
komen.
gratis en betaalde
mensen te helpen op de
de nieuwsbrieven is ver-
Grote vraag is waarom je nu nog een abonnement
nieuwsbrieven te maken
hoogte te blijven van
laagd naar vijf procent.
op Stadia wilt behouden of afsluiten. Gebruikers
en te versturen. Zo
hun interesses en tege-
Bekende gebruikers van
werden enthousiast gemaakt met de belo e van
kun je via Revue geld
lijkertijd alle soorten
Revue zijn onder meer
exclusieve games: een reden om Stadia te verkie-
aan je mailabonnees
schrijvers een manier
de NOS en The Verge.
zen boven concurrerende streamingsdiensten die
verdienen. Revue houdt
te bieden om geld te
Twitter meldde onlangs
hetzelfde aanbieden. Stadia is nu gewoon ‘een van
een percentage van je
verdienen met hun
dat het minder afhan-
die diensten’.
inkomsten in en biedt
publiek”, meldt het be-
kelijk wil worden van
betaalde Pro-abonne-
drijf in een persbericht.
advertentie-inkomsten
menten met meer
Revue blijft bestaan als
en daarom alternatieve
functies aan.
zelfstandig onderdeel
verdienmodellen gaat
Twitter koopt Revue
binnen Twitter; het hui-
aanboren. Revue is het
voor een nog onbekend
dige team blijft samen
eerste concrete voor-
bedrag omdat het de
en zoekt collega’s.
beeld.
6
PCM04_p006-009_Bootsector (JP).indd 6
01/03/2021 12:32
BOOTSECTOR
THE GOOD, THE BAD AND THE UGLY ELKE MAAND ZIJN ER WEL BEDRIJVEN OF INSTELLINGEN DIE POSITIEF OF JUIST (ONBEDOELD) NEGATIEF IN HET NIEUWS KOMEN. WIE VIELEN ONS DEZE MAAND OP?
GOOD
BAD
UGLY
MEER BUDGET VOOR AUTORITEIT PERSOONSGEGEVENS
WINDOWS-UPDATES RESULTEERDEN IN VASTLOPERS
POLITIE MAG JE TELEFOON ONDER DWANG ONTGRENDELEN
Na jaren van aanmodde-
Microso had onlangs een
De Nederlandse politie
ren vanwege te weinig
slechte week. Het rolde
mag tijdens een onderzoek
budget en personeel krijgt de Autoriteit
vier verschillende updates uit voor
de verdachte dwingen zijn of haar
Persoonsgegevens (AP) eindelijk meer
Windows 10 en bij een klein deel van
smartphone met de vingerafdruk te
slagkracht. De privacywaakhond van
de gebruikers resulteerden die in het
ontgrendelen. De Hoge Raad hee
de overheid ontvangt vanaf volgend
beruchte blue screen of death. Uiteen-
dat bepaald naar aanleiding van een
jaar fors meer budget en kan daar-
lopende bugs in de updates maakten
eerdere juridische uitspraak. Destijds
om groeien van 184 naar 470 fulltime
sommige computers onbruikbaar,
dwongen politieagenten een geboeide
medewerkers. De personeelsuitbrei-
bijvoorbeeld als de pc een WPA3-
verdachte zijn iPhone te ontgrende-
ding werd eerder al aangeraden door
beveiligde verbinding wilde opze en.
len door zijn vinger op de scanner
onderzoeksbureau KPMG, dat de
Bij andere gebruikers waren Visual
te leggen. Mocht dat juridisch wel?
penibele situatie van de AP onderzocht.
Studio of Windows Presentation Foun-
Ja, oordeelt de hoogste rechter. Een
De beperkte daadkracht van de AP
dation de boosdoeners. Microso rolde
vingerafdruk gebruiken is een vorm
werd begin februari pijnlijk duidelijk
al snel nieuwe (lees: betere) updates uit
van passieve medewerking en daarom
toen een privacylek in de coronaso -
via Windows Update. Die moesten de
niet in strijd met het recht om niet mee
ware van de GGD naar buiten kwam.
problemen verhelpen. Het gebeurt wel
te helpen aan je eigen veroordeling.
Waarom hee de toezichthouder dit lek
vaker dat Windows-updates storende
De rechter zegt wel dat de actie van de
niet opgemerkt? Omdat er simpelweg
bugs opleveren. Verschillende updates
politie proportioneel moet zijn. Er moe-
geen personeel beschikbaar was, luidde
die computers onbruikbaar maken,
ten geen andere manieren zijn om in
de reactie. Op dit moment hee de
zijn (gelukkig) zeldzamer. In dezelfde
de telefoon te komen. De politie mag je
AP één medewerker die zich acht uur
week ontdekte beveiligingsbedrijf
overigens niet dwingen om je pincode
per week op mogelijke datalekken kan
SentinelOne overigens ook een twaalf
of wachtwoord van je telefoon te geven.
richten. De Tweede Kamer reageerde
jaar oude kwetsbaarheid in Windows
verbijsterd en gaf toestemming voor
Defender. Microso stelt dat het lek
meer budget.
niet misbruikt is en hee het inmiddels gedicht.
NR. 04 - APRIL 2021
PCM04_p006-009_Bootsector (JP).indd 7
WWW.PCMWEB.NL
7
01/03/2021 12:32
BOOTSECTOR
GGD ZIT ERMEE AANJAGER
ÉCHT DRAADLOOS OPLADEN
OVERHEID BLUNDERT MET CORONASOFTWARE
Je smartphone draadloos opladen terwijl je door de kamer loopt is de toekomst. En die toekomst komt
De overheid doet veel goede
weleens de mist in. Dat is een
langzaamaan dichterbij. Motorola en Xiaomi demon-
dingen met ICT, maar gaat ook
kwalijke zaak, omdat de over-
streerden onlangs prototypen van hun techniek om een telefoon op meters afstand draadloos op te laden. Xiaomi gaf meer details dan Motorola, onder meer via
TIJDLIJN
een video en een blogpost. De techniek werkt via een laadstation dat middels 144 antennes millimetergolven
9 SEPTEMBER 2020
25 JANUARI 2021
28 JANUARI
vangstantennes en zet de golven om naar energie. Xiaomi beloo een draadloze oplaadsnelheid van 5 wa . Dat
Belmedewerkers
RTL Nieuws ont-
exportfuncties
is niet veel: moderne smartphones die via een draadloze
van de corona-
hult dat cybercri-
om hele lijsten te
mat opladen, doen dat met 10 tot wel 50 wa .
testlijn kunnen
minelen op grote
delen zijn uitge-
Motorola hee nog niet bekendgemaakt met hoeveel
onnodig bij per-
schaal persoonsge-
zet. Ze stonden
wa zijn draadloze oplaadtechniek werkt. Ook is ondui-
soonsgegevens,
gevens verkopen,
vanaf april 2020
meldt Nieuwsuur.
a omstig uit twee
aan.
naar de telefoon stuurt. De telefoon hee speciale ont-
delijk wanneer de techniek in een commerciële smartphone debuteert. Xiaomi zegt in elk geval dat zijn Mi Air
De print- en
GGD-systemen.
Charge-oplossing niet dit jaar verschijnt. Mogelijk komt er in 2022 dus een smartphone die draadloos oplaadt zolang je je op een paar meter afstand van het oplaadstation bevindt. Vermoedelijk werken andere merken aan vergelijkbare technieken.
BATTERIJBEEST
NIEUW HOOFDSTUK
MOTOROLA MET GROTE ACCU
E-READER MET KLEURENSCHERM
Er verschijnen steeds meer
ververst, wat een soepeler beeld
Veruit de meeste e-readers heb-
bedraagt de ppi 100. De e-reader
smartphones met een grote
oplevert dan de gebruikelijke
ben een zwart-witscherm. Lang-
weegt 225 gram, ondersteunt
accucapaciteit van 5000 mAh of
60Hz-verversingssnelheid. De
zaamaan verschijnen er echter
bluetooth en is daarom onder
meer. Motorola had al een paar
vraag is wel of de eenvoudige
ook modellen met een kleuren-
meer geschikt voor audioboeken.
van dit soort toestellen in het
Snapdragon 662-processor
scherm. Een kleurendisplay is
De opslagruimte is 16 GB groot.
assortiment en presenteerde
krachtig genoeg is om de hogere
nu ig voor strips, tijdschri en
PocketBook beloo dat de
onlangs zijn nieuwste model:
verversingssnelheid goed uit de
en pdf’s met datavisualisaties.
2900mAh-accu tot een maand
de Moto G30. Deze smartphone
verf te laten komen.
De eerste 7,8inch-e-reader met
lang meegaat, a ankelijk van
kost 179 euro, is vanaf begin april
De Moto G30 hee 4 GB werkge-
kleurenscherm is a omstig van
het gebruik. Opladen gebeurt via
te koop en beschikt over een
heugen, 128 GB opslagruimte en
PocketBook. De PocketBook
usb-c.
5000mAh-accu die met 20 wa
vier camera’s op de achterkant.
InkPad Color is nu te koop en
oplaadt via de usb-c-aansluiting.
De smartphone ondersteunt
kost 299 euro. Het is een grotere
Het toestel hee een 6,5inch-
NFC, draait op Android 11 en
uitvoering van de PocketBook
scherm met HD-resolutie en een
krijgt alleen een update naar
Color, die een 6inch-scherm hee
verversingssnelheid van 90 Hz.
Android 12. Veel concurrerende
en 199 euro kost.
Dat betekent dat het display zich-
toestellen zullen in 2022 ook
Volgens de fabrikant hee het
zelf negentig keer per seconde
Android 13 ontvangen. Motoro-
grotere model een nieuw type
la garandeert verder twee jaar
Kaleido-scherm met een beter
beveiligingsupdates. Motorola
contrast en hogere verversings-
hee ook de Moto G10 aange-
snelheid. De InkPad Color kan
kondigd, maar die verschijnt niet
16 grijstinten en 409 kleuren
in Nederland. In gesprek met
weergeven, en hee een scherm-
internationale media, waaronder
resolutie van 1872 bij 1404 pixels.
PCM, hint de fabrikant erop dat
Bij zwart-witweergave levert dat
er meer Moto G-smartphones
een pixeldichtheid van 300 pixels
uitkomen.
per inch op en bij kleurweergave
8
PCM04_p006-009_Bootsector (JP).indd 8
01/03/2021 12:32
BOOTSECTOR
heidssystemen bijzonder
toegang tot de persoonlijke
bleken echter niet goed
liever over wat er allemaal wél
veel en uiterst gevoelige data
gegevens van alle Nederlan-
ontwikkeld en eenvoudig te
goed gaat. Hoe dan ook, kijk
verwerken. Bijvoorbeeld met
ders om het testen en vaccine-
misbruiken. Dat gebeurde dan
vooral even terug op wat er
betrekking tot de corona-
ren in goede banen te leiden.
ook. De overheid beloofde
allemaal misging.
pandemie. De GGD’s hebben
Die belangrijke ICT-systemen
daarna beterschap en praat
28 JANUARI
29 JANUARI
9 FEBRUARI
12 FEBRUARI
De Autoriteit Persoons-
De GGD’s gaan zo snel
Coronatest.nl is zo
De landelijke GGD hee
gegevens stelt de GGD
mogelijk overstappen
slecht beveiligd dat het
zijn Kennisnet offline
onder verscherpt toe-
van het onveilige HP-
ministerie overweegt
gehaald nadat onder-
zicht, aldus de privacy-
Zone-systeem naar een
om de DigiD-inlog af te
zoekers bij interne docu-
toezichthouder.
veiliger alternatief.
sluiten, meldt de NOS.
menten konden komen.
SKIKK
VOORTDUREND PROCES(SOR)
LAPTOP VAN EIGEN BODEM
NIEUWE LAPTOPPROCESSORS
Het Nederlandse computermerk
tankt bij via de 65wa -oplader
De ontwikkelingen op
Ryzen 3-serie is bedoeld voor
SKIKK doet niet bij iedereen een
(usb-c). Standaard is de laptop
laptopgebied staan alles-
goedkopere laptops, de Ryzen
belletje rinkelen, maar maakt
voorzien van een proefversie van
behalve stil. Zo verschenen
5 voor het middensegment
interessante laptops. In PCM 12
Windows 10 Home, al kun je ook
onlangs de eerste laptops
en premiumlaptops kunnen
kon je al een achtergrondartikel
een Windows-licentie of juist
met Nvidia’s RTX 30-video-
worden uitgerust met een
over het bedrijf lezen en nu
geen besturingssysteem laten
kaarten, en presenteerden
Ryzen 9-chip. AMD belooft
komt SKIKK met een nieuwe
installeren. Je kiest dan een eigen
AMD en Intel nieuwe pro-
dat er dit jaar totaal meer
high-end-laptop: de SKIKK Pro.
besturingssysteem of zet de Win-
cessors voor uiteenlopende
dan 150 verschillende laptop-
Dit 15,6inch-model start bij 1.500
dows-licentie van een bestaand
laptops. AMD introduceerde
ontwerpen met een Ryzen
euro en draait in deze configu-
apparaat over. De SKIKK Pro is al
de Ryzen 5000-serie, die
5000-processor uitkomen.
ratie op een elfde generatie
te bestellen, maar levering start
bestaat uit de 5000U- en
Grote concurrent Intel stelde
Intel Core i7-1165G7 met 16 GB
pas in mei.
5000HX-reeksen (zie ook
op zijn beurt drie nieuwe
geheugen en een gen4-ssd
pagina 50). De U-chips
Tiger Lake H35-processors
van 1 TB. Grafische kracht
zijn ontwikkeld voor
voor. Die komen in de eerste
komt van de Intel Iris XE-
ultrabooks met krachtige
helft van dit jaar in meer
gpu. De laptop gebruikt een
hardware en hebben een
dan veertig verschillende
aluminium behuizing van 15
laag stroomverbruik (TDP of-
laptopontwerpen. De chips
mm dik, weegt 1,68 kilo en
tewel Thermal Design Power)
hebben een TDP van 28 of 35
hee een glanzend ips-scherm
van 15 watt. De HX-chips
watt; dat is aan de laptop-
(Full HD). De SKIKK Pro
hebben een hogere TDP
fabrikant. Intel belooft dat
hee twee usb-c-poorten met
(45 watt) en leveren in ruil
de quadcore-processors
thunderbolt4-ondersteuning,
daarvoor betere prestaties.
goed tot hun recht komen
twee usb3.2-poorten, een
De Ryzen 5000-processors
in compacte gamelaptops en
HDMI2.0b-aansluiting en een
zijn gebaseerd op de nieuwe
dat de processors optimaal
73Wh-ba erij. Die gaat volgens
Zen 3-architectuur en ver-
samenwerken met Nvidia’s
de fabrikant tot 20 uur mee en
schijnen in drie reeksen. De
RTX 30-gpu’s.
NR. 04 - APRIL 2021
PCM04_p006-009_Bootsector (JP).indd 9
WWW.PCMWEB.NL
9
01/03/2021 12:32
HACKSHIELD
Koplopers
KINDEREN OPLEIDEN TOT CYBERDESKUNDIGEN
RENS BLOM
10
PCM04_p010-015_Koplopers - Hackshield (SvW).indd 10
01/03/2021 12:32