10X TECH
GROEPSTEST
OKTOBER 2020
HOOFDTELEFOONS
6 CHROMEBOOKS
Met Active Noise Cancelling
Met Chrome, Linux en Android!
VOOROP IN TECH HOE VEILIG ZIJN DE GEGEVENS OP JOUW APPARATEN?
HOE VEILIG ZIJN DE GEGEVENS OP JOUW APPARATEN? HOUD INDRINGERS UIT JE ANDROID-TOESTEL ACHTERGROND
HOE TIMMER JE EEN WEBSERVER DICHT?
DRAADLOOS OPLADEN Veelzijdig, krachtig
JE THUISNETWERK ALS EEN VESTING GROEPSTEST VERSLEUTELDE EXTERNE OPSLAG
en populair
ICOON
MICROSOFT SURFACE DUO
WWW.PCMWEB.NL
Terugkeer op smartphone-toneel
REVIEW D-Link DUB-M810 8-in-1 Veelzijdige usb-c-hub 001_PCM1020 (JP).indd 1
PCM
nummer 10
okt 2020
€ 6,95
PC 02010
BP 8 7 1 8 2 2 6 1 0 1 2 1 1
31-08-20 14:34
INHOUD
BEVEILIGING
47 HONDERD PROCENT VEILIGHEID BESTAAT NIET. BINNEN HET DIGITALE DOMEIN KUN JE JE GEGEVENS HOOGUIT ZO GOED MOGELIJK BESCHERMEN. WIJ VERTELLEN HOE!
48
62
DE STAAT VAN ... BEVEILIGING
MASTERCLASS: NETWERKBEVEILIGING
Als digitale gebruiker moet je vooral zelf je
Wie zijn thuisnetwerk wil beveiligen, moet
verantwoordelijkheid nemen. We ervaren
aan veel meer denken dan alleen het netwerk.
immers nog steeds de gevolgen van het feit dat
Dat klinkt als een paradox en een uitdaging ...
veiligheid niet hoog in het vaandel stond toen
en dat is het ook, maar wel een leuke! Op deze
computers en internet werden uitgevonden.
manier doen we het netwerk goed op slot.
50
68
MASTERCLASS: ANDROID BEVEILIGEN Vergeleken met het Windows van vroeger
GROEPSTEST: VERSLEUTELDE EXTERNE OPSLAGMEDIA
is de basisbeveiliging van Android best oké.
Deze externe opslagmedia hebben sterke
Toch kun je nog veel doen om je smartphone
hardwarematige AES-256-dataversleuteling.
en tablet beter te beveiligen. De data en foto’s
Ze slaan gegevens op zonder snelheidsverlies
op je toestel wil je natuurlijk niet kwijt.
en je neemt ze overal veilig mee naartoe.
56
76
MASTERCLASS: BEVEILIG JE WEBSERVER
Vroeger liep je als hacker vooral het gevaar
Je weet één ding zeker: als je een webserver
achter de tralies te belanden, maar voor de
huurt of zelf draait, wordt die 24 uur per dag
600.000 freelancers van HackerOne (een soort
aangevallen door hackers en scriptkiddies.
uitzendbureau voor hackers) is het tegen-
Hoe bescherm je jezelf daartegen?
woordig gewoon een beroep.
KOPLOPERS: HACKERONE
4
PCM10_p004-005_Inhoud (ingevuld) (EW).indd 4
01/09/2020 11:16
INHOUD
10
34
42
ONTWIKKELINGEN LAADTECHNOLOGIE (DEEL 1)
REVIEW
10X TECH
D-Link DUB-M810 Met deze 8-in-1 usb-c-hub van D-Link, voeg je
Over-ear-hoofdtelefoons met Active Noise Cancelling
Steeds meer smartphones kunnen draadloos
acht extra uitbreidingspoorten toe aan een
PCM zet tien bluetooth-modellen met een prijs
laden. Laders worden ook krachtiger en
moderne laptop die slechts over één of twee
tussen de twee- en vierhonderd euro op een rij.
sneller, maar standaardisatie blijkt complex.
usb-c-poorten beschikt.
Voor het lekker rustig luisteren naar muziek.
36
94
Draadloos opladen
24 GROEPSTEST
Chromebooks We testen zes Chromebooks, zowel standaard laptops, 2-in-1’s als converteerbare notebooks. Chrome OS zelf wordt steeds krachtiger, maar je kunt ook Android-apps en Linux installeren.
30
IJZERWAREN
MASTERCLASS
Powerline-adapters
Automatiseren met Zapier
De aanleg van een uitgebreid bekabeld net-
Zoals je thuis je slimme apparaten kunt
werk is doorgaans veel werk. Een gemakkelij-
stroomlijnen door te automatiseren, zo kun
ke en doeltreffende oplossing is (een deel van)
je met Zapier volgens vergelijkbare principes
het netwerk via het stroomnet te laten lopen.
talloze webdiensten aan elkaar knopen.
40
100
REVIEW
ON THE MOVE
MASTERCLASS
D-Link COVR-1102/1103
Monorails
Een chatbot maken met Rasa
Dit betaalbare mesh-wifi-systeem biedt een
Monorails werden lang gezien als curiositeiten
Veel websites hebben tegenwoordig een
naadloze draadloze netwerkdekking voor een
die vooral leuk waren voor pretparken. Maar
chatbot waar bezoekers vragen aan kunnen
huis tussen de 325 en 607 vierkante meter.
tegenwoordig zijn ze in opkomst als vervoers-
stellen. Dankzij Rasa kan iedereen met
oplossing voor megasteden.
chatbo echnologie aan de slag op z’n server.
EN VERDER ...
22 TECHBESPREKING
6
23 ICOON
Het boek ‘Samsung Rising’
BOOTSECTOR Geruchten en nieuwe producten
16 PRIVACYMEETLAT Checkgesprek.nl
32
18 DE STANDAARD
REVIEW
20 BINNENSTEBUITEN
HP Neverstop MFP 1202nw Dit is een compacte zwart-witlaserprinter (eigenlijk een all-in-one) die zich wil onderscheiden met een enorme toner voor veel en
WebRTC OnePlus Nord
21 TECHHELDEN Lawrence Lessig
Microso Surface Duo
84 CURSUS PYTHON Deel 6: Je programma structureren
88 DRAADBREUK Netwerknieuws en -tips
92 CHEATSHEET Sneltoetsen, codes en opdrachtregels
106 COLOFON Lezersservice en abonnementen
vooral goedkope printjes.
NR. 10 - OKTOBER 2020
PCM10_p004-005_Inhoud (ingevuld) (EW).indd 5
WWW.PCMWEB.NL
5
01/09/2020 11:16
OPLADEN
Ontwikkelingen laadtechnologie, deel 1
DRAADLOOS OPLADEN
RENS BLOM
STEEDS MEER SMARTPHONES KUNNEN DRAADLOOS OPLADEN. DAT IS EEN MOOIE ONTWIKKELING, MAAR HET IS LANG NIET HET ENIGE WAT ER GEBEURT. DRAADLOZE OPLADERS WORDEN STEEDS VEELZIJDIGER, KRACHTIGER EN POPULAIRDER. HOE STAAT DE MARKT ERVOOR, WELKE ONTWIKKELINGEN ZIJN ER GAANDE EN WAT KUNNEN WE IN DE TOEKOMST VERWACHTEN? WE DUIKEN IN DE WERELD VAN DE DRAADLOZE OPLADERS.
10
PCM10_p010-015_Achtergrond - Draadloos opladen (JP).indd 10
31/08/2020 19:19
OPLADEN
Smartphone
PRx-spoel in smartphone Magnetisch veld PRx-spoel in laadplatform
Laadplatform
De werking van draadloos Qi-opladen eenvoudig uitgelegd.
Draadloos opladen is een alterna-
het Wireless Power Consortium (WPC), een
tief voor je smartphone opladen
groep bedrijven waar vrijwel alle bekende
via de usb-kabel en het bestaat
smartphonemerken zich bij hebben aangeslo-
al jaren. Wie denkt dat er weinig
ten. De Qi-standaard gebruikt magnetische
gebeurt rondom draadloos opla-
inductie om vermogen (in wa , o ewel W) te
den, hee het mis. Smartphone-
sturen via spoelen. De oplaadmat waarvan
merken, accessoirefabrikanten
je de stekker in het stopcontact steekt,
en andere betrokkenen werken
hee een vermogenszender in de vorm van
achter de schermen hard aan
een spoel. Een smartphone die draadloos kan
technische vernieuwingen
opladen, hee een vermogensontvanger, ook
om draadloos opladen sneller,
een spoel. Als je je toestel op de oplaadmat
efficiënter, goedkoper en dus
legt, ontstaat er een veranderend magnetisch
populairder te maken. Vrijwel alle
veld dat elektrische spanning opwekt in de
partijen houden zich bezig met
oplaadmat. Die stuurt de elektrische span-
de Qi-standaard. PCM sprak voor
ning naar de vermogensontvanger in je tele-
dit artikel verschillende bedrijven
foon, waarna de spoel die omzet naar energie.
die zich bezighouden met draad-
Zo laadt de accu van het apparaat op.
Apple, Samsung en de rest De iPhone 8 (2017) tot en met iPhone 11 Pro-serie en tweede generatie iPhone SE (2020) kunnen draadloos opladen met 7,5 watt. Het ligt voor de hand dat de iPhone 12-serie, die dit najaar uitkomt, ook draadloos kan opladen. Of dat opnieuw met 7,5 watt gebeurt of sneller, is op moment van schrijven nog niet duidelijk. Alle Samsung-smartphones die draadloos kunnen opladen, doen dat met maximaal 15 watt. Oudere modellen als de Galaxy S10 laden met 12 watt. Kleinere spelers zoals Motorola, Sony en LG gebruiken de Qi-standaard tot 15 watt en lijken op moment van schrijven geen plannen te hebben om hoger te gaan. Jammer voor wie zo’n telefoon sneller draadloos wil opladen, maar de strategie van de merken is wel goed voor de uniformiteit van de Qi-standaard.
loze telefoonladers, verdiepte zich in openbaar beschikbare
JARENLANG LANGZAAM OPLADEN
Een flinke vooruitgang die je
informatie en pu e uit eigen tes-
De eerste smartphone die draadloos kon
helaas niet meteen terugzag in
tervaringen met smartphones en
opladen via de Qi-standaard verscheen in
nieuwe smartphones. De meeste
bijbehorende draadloze opladers.
2012, was de Nokia Lumia 920. Opladen ging
telefoonmerken schakelden
met 5 wa ; het maximale vermogen van de Qi
geleidelijk over naar 7,5 of 10 wa .
DE QI-STANDAARD
1.1-standaard (BPP). Dat was destijds al heel
Apple introduceerde (pas) in 2017
De Qi-standaard is dé standaard
wat, want de meeste smartphones laadden
de eerste iPhones die draadloos
om consumentenelektronica
via micro-usb of Apples 30pins-connector
kunnen opladen, met 7,5 wa .
draadloos op te laden. De
ook met 5 wa . In 2015 bracht het WPC Qi 1.2
En de Samsung Galaxy S10 die
standaard is ontwikkeld door
(ofwel EPP) uit, dat tot 15 wa kan leveren.
in 2019 uitkwam, laadt draadloos met 12 wa op.
DANKZIJ DE 40WATTOPLAADMAT KUN JE DE OPPO ACE 2 IN 56 MINUTEN DRAADLOOS OPLADEN
SCHOT IN DE ZAAK Dat de twee bekendste smartphonemerken Apple en Samsung het draadloos opladen niet naar het volgende niveau tilden, betekende niet dat de industrie stilstond. Het WPC standaardiseerde de Medium Power Qi-standaard die draadloos kan opladen met
NR. 10 - OKTOBER 2020
PCM10_p010-015_Achtergrond - Draadloos opladen (JP).indd 11
WWW.PCMWEB.NL
11
31/08/2020 19:19
POWERLINE-ADAPTERS
IJzerwaren
7
MAIKEL DIJKHUIZEN
POWERLINEADAPTERS
DE AANLEG VAN EEN UITGEBREID BEKABELD NETWERK IS DOORGAANS VEEL WERK. EEN GEMAKKELIJKE EN DOELTREFFENDE OPLOSSING IS (EEN DEEL VAN) HET NETWERK VIA HET STROOMNET TE LATEN LOPEN. MEER DAN EEN SETJE POWERLINE-ADAPTERS HEB JE NIET NODIG. LUXE PRODUCTEN ONDERSTEUNEN DAARNAAST WIFI-MESH, ZODAT JE METEEN DE DRAADLOZE DEKKING ONDER HANDEN NEEMT. IN DEZE IJZERWAREN NEMEN WE ZEVEN POWERLINE-OPLOSSINGEN ONDER DE LOEP.
Fabrikanten van powerline-adapters schetsen van hun producten een rooskleurig beeld waarbij er duizelingwekkende netwerksnelheden haalbaar zouden zijn. In werkelijkheid
DRIE GIGABITPOORTEN
DEVOLO MAGIC 2 LAN TRIPLE
ligt dat iets genuanceerder. De beschikbare download- en uploadsnelheid is namelijk
Deze powerline-set hee maar liefst
128bit-AES-encryptie. Het uitwisselen
sterk a ankelijk van de kwaliteit van het
drie gigabitpoorten, zodat je ook in een
van beveiligingssleutels tussen de
koperdradennetwerk en laat zich hierdoor
garage of slaapkamer allerlei appara-
adapters gebeurt automatisch en duurt
lastig voorspellen. Het is een kwestie van
tuur via een snoertje kunt aansluiten.
enkele minuten. Via een mobiele app of
uitproberen, waarbij onder meer het aantal
De theoretische overdrachtssnelheid
meegeleverde so ware houd je de actu-
groepen en aangesloten apparaten een
ligt op 2400 Mbit/s, al kom je daar in de
ele status van het netwerk in de gaten.
grote invloed hebben. Gelukkig gebruiken
praktijk waarschijnlijk lang niet bij in
Fijn is dat je vanwege het geĂŻntegreerde
elektronicamerken steeds betere en efficiĂŤn-
de buurt. Dankzij mimo-technologie
stopcontact geen stroompunt verliest.
tere technieken om de verbinding een duwtje
gebruikt de netwerktoepassing drie
De langwerpige behuizing is wel wat
in de rug te geven. Bij aanwezigheid van een
aders van het elektriciteitsnet, mits
aan de grote kant, dus mogelijk zit deze
stroomnetwerk met aardedraad is mimo
er aardedraad voorhanden is. Hoe
powerline-adapter een naastgelegen
bijvoorbeeld een waardevolle toevoeging.
dan ook, de snelheid en stabiliteit zijn
stopcontact in de weg. Bij de Starter Kit
Hierbij wordt de datastroom over verschil-
vergeleken met de eerste generatie
levert de fabrikant twee netwerkkabels
lende aders verdeeld. Het resultaat is meer
behoorlijk opgeschroefd. Een nieuwe
mee. Naast de startset verkoopt Devolo
bandbreedte. Verder voorzien fabrikanten de
G.hn-chip is hiervoor grotendeels
deze powerline-adapter ook los, zodat
producten van steeds snellere chips, zodat
verantwoordelijk. Volgens het Duitse
je het netwerk naar behoe e uitbreidt.
er hogere snelheden mogelijk zijn. A an-
merk overbrugt de Devolo Magic 2
De adviesprijs van een los exemplaar
kelijk van het gekozen product profiteren
LAN triple onder ideale omstandig-
bedraagt 79,90 euro.
gebruikers van aanvullende mogelijkheden.
heden een afstand tot vij onderd
Zo beva en de betere powerline-adapters
meter. De verbinding is beveiligd via
meerdere gigabitpoorten, wifi-ondersteuning en een geĂŻntegreerd stopcontact. www.devolo.nl
â‚Ź 139,90 (2 adapters)
36
PCM10_p036-039_IJzerwaren - Powerline-adapters (JP).indd 36
31/08/2020 19:10
POWERLINE-ADAPTERS
MESH-WIFI
DEVOLO MAGIC 2 WIFI NEXT Met de Devolo Magic 2 Wifi next
te meter. Via het
voeg je een mesh-netwerk aan
elektriciteitsnet
de woning toe. Mobiele appara-
ligt de maximale
ten switchen via de ‘accesspoint
datadoorvoer op
steering’-functie automatisch
2400 Mbit/s. Ten
naar het krachtigste toegangs-
opzichte van de
punt. Bij meerdere gelijktijdige
eerste generatie
verbindingen biedt het mesh-
is er een snel-
systeem dankzij ondersteuning
lere G.hn-chip
voor mu-mimo voldoende
ingebouwd. De
netwerkcapaciteit. Een satelliet
afstand via het
binnen het draadloze netwerk
kopernetwerk
raakt hierdoor niet snel over-
reikt onder
belast, zodat gebruikers in de
optimale om-
praktijk minder wach ijden
standigheden
ervaren. Via de 5GHz-frequentie-
tot vij onderd
band bedraagt de theoretische
meter. De adapter hee een
powerline-adapter is verkrijgbaar
drie adapters beschikbaar. De
snelheid 867 Mbit/s, terwijl er via
geïntegreerd stopcontact en
voor een adviesprijs van 129,90
adviesprijs hiervan is 299,90 euro.
de 2,4GHz-frequentieband in het
bevat aan de onderzijde twee
euro. Overigens is er ook een
De hier besproken Starter Kit
gunstigste geval 300 Mbit/s haal-
gigabitpoorten. Om hackers
zogeheten Multiroom Kit met
hee twee powerline-adapters.
baar is. Volgens het Duitse merk
buiten de deur te houden, doet
is het starterspakket goed voor
de powerline-set een beroep op
een dekking van zo’n 120 vierkan-
128bit-AES-encryptie. Een extra
www.devolo.nl
€ 199,90 (2 adapters)
BETAALBARE POWERLINE-SET MET WIFI
TP-LINK TL-WPA4220TKIT De TP-Link TL-WPA4220TKIT
AES- encryptie.
is al een tijdje beschikbaar
Een interessant
en is nog altijd bij zo’n beetje
extraatje is dat
iedere (online) elektronicawinkel
de adapters
verkrijgbaar. Begrijpelijk, want
een 2,4GHz-
deze betaalbare powerline-set
radio met een
biedt veel waar voor zijn geld.
maximale
Zo levert de Chinese netwerk-
overdrachts-
producent naast het basisstation
snelheid van 300
twee adapters mee, zodat je
Mbit/s hebben
internet aan twee ruimtes kunt
ingebouwd. Met
toevoegen. Elke adapter hee
één druk op de
twee netwerkpoorten. Vergele-
knop deel je
ken met duurdere producten
de ssid en het
is de theoretische doorvoer-
wachtwoord van
snelheid wel een stuk lager,
je router met de
namelijk hoogstens 600 Mbit/s.
geïntegreerde range-extenders.
kunnen gebruikers een mobiele
Voor een extra adapter ben je
TP-Link claimt dat het signaal
In tegenstelling tot veel andere
app of so ware installeren. Con-
ongeveer vij ig euro kwijt.
via het stroomnet een maximale
producten bevat dit type helaas
troleer daarmee de snelheid van
afstand overbrugt van driehon-
geen stopcontact. Naast de drie
powerline-verbindingen en voeg
derd meter. Net als nagenoeg
adapters telt de productdoos
desgewenst een gastnetwerk toe.
alle hedendaagse powerline-
verder drie ethernetkabels met
adapters gebruikt ook dit exem-
een lengte van twee meter. Voor
plaar voor de beveiliging 128bit-
het beheer van het netwerk
www.tp-link.com
Ca. € 90,- (3 adapters) NR. 10 - OKTOBER 2020
PCM10_p036-039_IJzerwaren - Powerline-adapters (JP).indd 37
WWW.PCMWEB.NL
37
31/08/2020 19:10
ON THE MOVE
Liever de lucht in ED CROONENBERG
MONORAILS MONORAILS WERDEN LANG GEZIEN ALS CURIOSITEITEN DIE VOORAL LEUK WAREN VOOR PRETPARKEN. MAAR TEGENWOORDIG ZIJN ZE IN OPKOMST ALS VERVOERSOPLOSSING VOOR MEGASTEDEN. JE HOEFT ER NAMELIJK GEEN DURE TUNNELS VOOR TE BOREN, EN ZE BIEDEN DE REIZIGERS HET BESTE UITZICHT OP STAD EN LAND. OOK VOOR NEDERLAND LIJKEN ZE GESCHIKT.
De ernstigste logistieke fout die de mens-
gestelde richting. En op zaterdagen vindt
heid ooit gemaakt heeft, heet de slaapstad.
er een alternatieve massa-expeditie naar de
Tot aan de Tweede Wereldoorlog woonden
winkelcentra plaats.
mensen vlak bij hun werk. De schoenmaker woonde achter zijn werkplaats. De arbeider
BETER OPENBAAR VERVOER
woonde in een rijtjeshuis naast de fabriek.
Het is al lang duidelijk dat deze situatie niet
Hooguit een enkele boekhouder nam de
houdbaar is. De maatschappelijke schade
tram naar kantoor. Na de oorlog werd alles
van woon-werkverkeer is te groot. Mensen
anders. Vanaf de jaren 60 kon iedereen zich
zouden gewoon weer thuis – of dicht bij huis
een personenwagen veroorloven. Dat bete-
– moeten werken. Maar ondanks de corona-
kende dat de meeste gezinnen hun krappe
crisis, tijdens welke de papierverschuivende
stadsetages omruilden voor huizen met
beroepsgroepen hun bolides konden laten
tuinen, gelegen op tamelijk grote afstand
staan, lijkt een terugkeer naar de vooroor-
van de werkplek. ‘Suburbia’ werd de norm
logse situatie onrealistisch. Je kunt immers
– eerst in Amerika en daarna in de rest van
moeilijk als een omgekeerde Rode Khmer alle
de geïndustrialiseerde wereld. De gevolgen
slaapsteden afbreken om de mensen weer
zijn navenant. Elke ochtend voegen over
terug de steden in te jagen. Daarom peinzen
de hele wereld talloos veel forenzen zo’n
over de hele wereld beleidsmakers over beter
1.000 kilo staal aan zichzelf toe om zich over
openbaar vervoer.
tientallen kilometers aardolieresidu richting
Het inpassen van nieuwe vervoerssystemen
een bedrijfspand te bewegen. Elke avond
in bestaande bebouwing is echter niet ge-
herhalen deze karavanen zich in tegenover-
makkelijk. Om stadsdeel Noord te verbinden
40
PCM10_p040-041_On the Move - Innovia 300-monorail (JP).indd 40
31/08/2020 19:08
ON THE MOVE
met de rest van de stad, boorde Amsterdam
Het enige ongeluk vond plaats in 1999 en
en te bereizen in de Braziliaanse stad São
een metrotunnel in slappe grond vol hei
kostte vijf mensen het leven.
Paulo (zie foto). Het systeem is verder in
palen waarop eeuwenoude gebouwen rusten.
Moderner dan de zweefbaan is de monorail
aanbouw in Riyad, Bangkok en de Chinese
De schade bleef gelukkig beperkt, maar de
die zich over een betonnen balk beweegt,
stad Wuhu. Dat laatste project betreft een
kostenoverschrijdingen waren even indruk
waarbij de trein zich met rubberwielen om de
samenwerkingsverband tussen Bombardier
wekkend als de vertragingen. In tal van
balk klemt en dus onmogelijk kan ontsporen.
en CRRC.
andere steden in de wereld zijn de ervaringen
De laatste incarnatie is de magneetmonorail,
Het is duidelijk dat vooral supersteden
vergelijkbaar. Het boren van metrotunnels
waarbij de wielen zijn vervangen door krach
interesse vertonen in monorails. Nederland
blijkt telkens weer een hachelijke, peperdure
tige magneten die de trein een stukje boven
is er te klein voor, toch? Niet per se. In ieder
en zeer tijdrovende onderneming. Maar er
de baan doen zweven. In Beijing is inmiddels
geval vond de lobbygroep International
bestaat nog een andere plek waar bestaande
zo’n lijn geopend. Dat China voorop loopt,
Monorail Organisation (IMA) het in 2018 de
bebouwing en infrastructuur kan worden
mag geen verbazing wekken. De steden zijn er
moeite waard een seminar te organiseren
gemeden: de lucht. Steeds meer w ereldsteden
monsterlijk groot en de lucht is er vuiler dan
in Utrecht. Nederlandse beleidsmakers zijn
kiezen daarom voor een vervoersconcept dat
waar ook ter wereld. Het land heeft er dus
doorgaans beducht voor innovatie, maar
tot voor kort door velen als een veredelde
veel baat bij mensen de auto uit te krijgen.
in feite biedt Nederland een uitstekende
kermisattractie werd beschouwd: de
Overigens ontwikkelt de Chinese vervoers
habitat voor monorails. Akkoord, een
monorail.
gigant CRRC eveneens een moderne variant
Innovia 300 zou geen gezicht zijn in de
op de zweefbaan.
oude binnensteden. Maar dat systeem
SLIM EN VEILIG
zou bijvoorbeeld wel erg geschikt zijn om
Dé monorail bestaat niet. Er zijn drie va
MINIMALE VOETAFDRUK
rianten. De meest klassieke daarvan is de
Maar andere landen staan ook niet stil. Zo
meren, z oals er zo veel bestaan in Neder
‘Schwebebahn’ of zweefbaan, waarbij de trein
heeft het Canadese bedrijf Bombardier de
land, vormen geen obstakel voor mono
onder een stalen balk hangt. In 1901 opende
Innovia 300 in de aanbieding. Dit is een
rails. Bovendien is de voetafdruk van een
de Duitse stad Wuppertal een zweefbaan die
monorail van het rubberen-wielentype die
monorail minimaal: koeien noch recreanten
nog altijd in bedrijf is. Het systeem vormde
centraal – dus zonder machinist – bestuurd
hebben er last van. En in een landschap
het antwoord op het probleem dat er in het
wordt. Volgens de fabrikant is een van de
dat steeds meer vergeven raakt van wind
nauwe dal waar de stad gelegen is geen ruim
grootste voordelen van de Innovia 300 dat de
turbines, vallen de palen van een monorail
te bestond voor een traditionele tramverbin
infrastructuur ervan snel te bouwen is: palen
ook niet erg op. Tot slot zou een monorail
ding. De Schwebebahn kon echter over de
in de grond, betonnen balk erop en klaar is
een mooi visitekaartje vormen. Want het
rivier de Wupper worden gehangen. Over de
Kees. Bovendien valt de prijs ervan in het
staat buiten kijf dat deze vorm van open
esthetische kwaliteit van deze oplossing valt
niet in vergelijking met een ondergrondse.
baar vervoer het beste uitzicht biedt over
te twisten, maar slim was het wel. En veilig.
De Innovia 300 is inmiddels te bewonderen
het weidse Nederlandse landschap.
Lelystad te verbinden met IJburg. Ondiepe
NR. 10 - OKTOBER 2020
PCM10_p040-041_On the Move - Innovia 300-monorail (JP).indd 41
WWW.PCMWEB.NL
41
31/08/2020 19:08
DOSSIER MASTERCLASS NETWERKBEVEILIGING
Een veilig netwerk hoeft niet moeilijk te zijn
THUISNETWERK OP SLOT DE DEUREN OP SLOT EN DE RAMEN DICHT, ZO BESCHERMEN WE ONSZELF TEGEN STORM EN REGEN. OP HET INTERNET STORMT EN REGENT HET ALTIJD, MAAR WELKE DEUREN EN RAMEN KUNNEN WE DAAR SLUITEN? EN IS DAT DAN WEL ECHT VOLDOENDE OM ONZE APPARATEN ÉN VOORAL OOK ONZE GEGEVENS TE BESCHERMEN? WIE ZIJN THUISNETWERK WIL BEVEILIGEN, MOET AAN VEEL MEER DENKEN DAN ALLEEN HET NETWERK. DAT KLINKT ALS EEN UITDAGING EN DAT IS HET OOK, MAAR WEL EEN LEUKE!
E D M O N D VA R W I J K
router deze functionaliteit niet of mis je nog apparaten in het overzicht, probeer het dan met een netwerk-app voor de smartphone of tablet. Voorbeelden zijn Fing, Wifiman van Ubiquiti en Net Analyzer, maar er zijn er veel meer. Al deze apps scannen het netwerk en tonen daarna een overzicht van de apparaten die ze gevonden hebben.
DE NETWERKAPPARATEN UPDATEN Met de slogan ‘The network is the computer’
onderdeel waar een overzicht te zien is van
Maak als de lijst zo compleet
had Sun Microsystems het in 1984 al goed
alle apparaten die door de router zijn ‘gezien’.
mogelijk is, onderscheid tussen
begrepen: computers zijn vooral waardevol
Soms zit dit bij de dhcp-functie, steeds
apparaten die zorgen dat andere
als ze met elkaar verbonden zijn, informatie
vaker is het een apart onderdeel. Sommige
apparaten met elkaar kunnen
uitwisselen en samenwerken. Wat we toen
routers laten niet alleen de apparaten en hun
communiceren én apparaten die
nog niet wisten, maar al snel daarna wel
ip-adressen zien, maar ordenen ze in nette
is dat ze daardoor juist kwetsbaar worden.
lijstjes of zorgen voor een logische netwerk
Of het nu om virussen of hackers gaat, ze
tekening waarop je kunt zien hoe de appa-
profiteren allemaal van de mogelijkheden die
raten met elkaar verbonden zijn. Biedt de
Via de router of een netwerk-app is vaak snel te achterhalen welke
het netwerk ze biedt om binnen te komen en
apparaten er allemaal aanwezig zijn
van het ene systeem naar het volgende door
in het netwerk.
te sluipen. De meeste hacks ontstaan daarbij niet doordat alle systemen onveilig zijn, maar vaker doordat één deel van dat netwerk onveilig is; geïnstalleerd en daarna vergeten te updaten. Paradoxaal: wie het netwerk wil beveiligen, kan niet volstaan met het beveiligen van het netwerk.
WIE ZIJN HET NETWERK? Om ‘het netwerk’ te beveiligen is het belangrijk te weten welke apparaten samen dat netwerk vormen. Het gaat hierbij om de netwerkapparaten zelf, maar ook de apparaten die het netwerk gebruiken. De plek om een overzicht van alle apparaten en verbindingen te krijgen is de router. Die is de laatste betrouwbare schakel in het thuisnetwerk en vervult meerdere belangrijke rollen in het thuisnetwerk. Start de browser en log in op de webinterface van de router. Zoek naar het
62
PCM10_p062-067_Dossier - Masterclass Netwerkbeveiliging (JP).indd 62
31/08/2020 19:25
DOSSIER MASTERCLASS NETWERKBEVEILIGING
Voorzie de netwerkapparaten van de laatste versie van de firmware en kies als dat mogelijk is voor automatisch updaten.
Vanaf het moment dat er geen nieuwe firmwares voor een netwerkapparaat uitkomen, worden beveiligings-
het netwerk alleen gebruiken om te communiceren. Tot de
TOEGANGSBEVEILIGING
fouten die er nog in zitten, niet meer verholpen.
Een tweede stap om te ze en in de
eerste groep behoren in elk geval
beveiliging van het thuisnetwerk is alle
de router zelf en mogelijk ook
netwerkapparaten voorzien van een sterk
een of meer switches, eventuele
wachtwoord. Soms is dat al standaard het
losse accesspoints voor de wifi en
geval: sommige routerfabrikanten geven hun
bijvoorbeeld powerlan-adapters.
apparaten van een uniek en lastig te onthou-
Deze apparaten vormen samen
den wachtwoord. Staat dit, zoals vaak het
het netwerk. Belangrijk voor de
geval is, met een sticker op het apparaat, dan
beveiliging van het thuisnetwerk
is het ook maar weer de vraag wie inmiddels
is ten eerste dat van al deze
allemaal dat wachtwoord weten. Om het
apparaten de firmware up-to-date
wachtwoord te wijzigen, log je opnieuw in op
is. Bijna al deze apparaten kun je
de webinterface van elk netwerkapparaat en
beheren door er met de browser
zoek je naar de opties voor Administration of
op in te loggen. Zoek dan naar
Se ings / Password of soortgelijk.
de optie voor Administration /
Hoewel de kwaliteit van de firmwareso ware
Firmware of Firmware update
van netwerkapparaten de laatste jaren flink
of soortgelijk. Check of er een
is verbeterd, ondersteunen ze nog lang niet
nieuwere firmware is en down-
allemaal lange of heel cryptische wacht-
load en installeer die. Vaak moet
woorden. Kijk naar de aanwijzing voor waar
het apparaat hiervoor opnieuw
een goed wachtwoord aan moet voldoen.
opstarten. Log daarna opnieuw
Configureer op elk netwerkapparaat een
in op het apparaat en controleer
eigen wachtwoord dat afwijkt van het wacht-
of de firmware is geüpdatet én of
woord op alle andere apparaten. Dit klinkt
het de laatste versie is. Beschikt
moeilijk, maar door bijvoorbeeld een deel van
het apparaat over de mogelijk-
het ip-adres van elk apparaat ergens in het
heid nieuwe firmware automa-
wachtwoord te stoppen, zorg je er al voor dat
tisch te installeren, dan kan dat
elk apparaat een uniek wachtwoord krijgt en
een goede optie zijn om gebruik
kom je toch tegemoet aan de wens het niet
End of Life, End of Support Voor netwerkapparaten geldt dat deze doorgaans pas vervangen worden wanneer ze echt stuk zijn of storen. Een prima uitgangspunt om onnodige kosten te vermijden, maar minder verstandig als het gaat om de beveiliging van het thuisnetwerk. In de levenscyclus van hardware is het moment dat een fabrikant stopt met het updaten van de firmware namelijk belangrijk. Geen nieuwe firmware betekent bij deze apparaten, waarvoor eigenlijk nooit aparte beveiligingsupdates uitkomen, namelijk ook dat eventuele beveiligingsfouten die er nog in zitten, voor eeuwig in het apparaat aanwezig blijven. En dat is een risico. Of een apparaat op het moment dat de ‘End of Life’ of ‘End of Support’ optreedt ook vervangen moet worden, hangt sterk af van de rol van het apparaat in het thuisnetwerk en de beveiligingsstatus op dat moment. Zeker voor routers geldt dat hun rol dermate kritisch is dat een apparaat dat nog wordt geüpdatet de voorkeur geniet. Voor apparaten met een kritische rol zoals routers en apparaten die via het draadloze netwerk direct toegankelijk zijn, geldt dat je ze beter kunt vervangen als de fabrikant stopt met het uitbrengen van nieuwe firmware. Of kijk of een alternatieve firmware als OpenWRT een oplossing kan zijn.
van te maken. Ontbreekt een mogelijkheid om het apparaat zelf te laten controleren of er een nieuwere versie van de firmware is, controleer dan of deze mogelijk wel op de website van de fabrikant wordt aangeboden. Download het firmwarebestand naar de pc en voer een handmatige update uit door het vanuit de webinterface van de router te selecteren, te uploaden en toe te passen.
PARADOXAAL: WIE HET NETWERK WIL BEVEILIGEN, KAN NIET VOLSTAAN MET HET BEVEILIGEN VAN HET NETWERK ALLEEN NR. 10 - OKTOBER 2020
PCM10_p062-067_Dossier - Masterclass Netwerkbeveiliging (JP).indd 63
WWW.PCMWEB.NL
63
31/08/2020 19:25