GROEPSTEST
KOPLOPERS
DECEMBER 2020
21 INTEL Z490-MOEDERBORDEN
SKIKK
Laptops met duurzame insteek
Is de rek voor Intel eruit?
VOOROP IN TECH OP BIJNA ÉLK APPARAAT DRAAIT LINUX!
OP BIJNA ÉLK APPARAAT DRAAIT LINUX! AUDIO-STREAMING MET RASPBERRY PI
BEELDSCHERMTECHNIEKEN
SNELLE SMARTPHONESCHERMEN
LINUX OP JE SMARTPHONE MASTERCLASS: GAMEN ONDER LINUX WWW.PCMWEB.NL
IJZERWAREN 7 Draadloze Qi-opladers Weg met die snoeren! 001_PCM1220 (JP).indd 1
TEST
ANDROIDTABLETS
Van 297 tot 1.180 euro
Van 60 tot 160 hertz
10X TECH
SLIMME VIDEODEURBELLEN Wie niet weg is, is gezien
PCM
nummer 12
dec 2020
€ 6,95
PC 02012
BP 8 7 1 8 2 2 6 1 0 1 2 1 1
27-10-20 09:10
Zo bescherm jij je data en waarborg jij je privacy Begin vandaag nog met de cursus. Want je privacy, daar moet je zuinig op zijn!
â‚Ź 69,90 voor
â‚Ź 39,95
Cursusbundel: Beveiliging & Privacy
Bestel op techacademy.id.nl Interactieve online cursus
87.indd 87
Inclusief cursusboek
Direct zelf aan de slag
27-10-2020 11:26
VOORWOORD
LANG LEVE LINUX! BEWUST, MAAR VEEL VAKER ONBEWUST, GEBRUIKT IEDEREEN DAGELIJKS LINUX. WE ZIJN AL JAREN OMRINGD MET SPULLEN DIE FUNCTIONEREN DANKZIJ DIT BESTURINGSSYSTEEM EN ONLINE KUN JE ER AL HELEMAAL NIET OMHEEN. REDEN GENOEG OM ER WEER EENS AANDACHT AAN TE SCHENKEN.
Mijn fascinatie voor Linux en zijn
systemen. Dat is er zéker niet een
afgeleiden begon relatief laat. Tot
om als eerste mee aan de slag te
zo’n twaalf jaar geleden gebruikte
gaan. Je kunt er wel zowat alles
ik het als consument. Niet op de
mee instellen zoals jij dat wilt,
desktop, maar in de vorm van
maar het vereist studie en een
shared hostingdiensten bij diver-
hoop geduld voordat zo’n router
se providers. Die deden (en doen
ook echt naar je luistert. Na
nog steeds) hun uiterste best om
weken (of waren het maanden?)
hun klanten weg te houden bij
had ik wel een prima adverten-
de terminal door veelgebruikte
tiefilter op dns-niveau. Lastig en
acties te verstoppen achter Plesk
uiterst leerzaam, want behalve
en andere grafische omgevingen.
voor de shell moest ik daardoor
Dat beviel mij prima! Totdat ik
over mijn vrees voor dnsmask en
voorzichtig begon te experimen-
iptables heen. Hoewel die laatste
teren met een virtual private
nog weleens voor hoofdbrekens
server (vps). De simpele instruc-
zorgt, maar daarvoor hoef ik me
tie luidde ongeveer als volgt:
denk ik niet te schamen.
‘selecteer het type machine en
Het enige nog onontgonnen
kies een besturingssysteem.’ En
gebied is voor mij opmerkelijk ge-
voor serverversies van Linux is
noeg de Raspberry Pi. De Ardui-
de tamelijk ontoegankelijke shell
no kruiste eerder mijn pad, een
de enige interface die je hebt. In
microcontroller die werkt zonder
het diepe dus maar. Dat bleek
besturingssysteem maar met
gelukkig alleszins mee te vallen!
instructies die rechtstreeks aan
Het was als een déjà vu van de
de processor worden gegeven.
mer over het streamen van audio maakt
dos-prompt, waarbinnen ik in
Een totaal andere benadering die
duidelijk dat je met de Pi dingen kunt doen
de jaren negentig feilloos de weg
nog goedkopere en compactere
waarvoor de genoemde controllers echt
wist, maar dan wel veel uitge-
hardware mogelijk maakt. Toen
tekortschieten. Binnenkort ga ik daar maar
breider.
daar niet veel later de NodeMCU
eens mee aan de slag.
Korter geleden experimenteer-
bij kwam, werd ook online inter-
de ik volop met de alternatieve
actie mogelijk en daarmee kon ik
routerfirmware OpenWRT, een
mij uitstekend vermaken.
Martijn Overman
Linux-distributie voor embedded
De 4-in-1 Workshop in dit num-
moverman@reshi .nl
NR. 12 - DECEMBER 2020
PCM12_p003-003_Voorwoord (JP).indd 3
WWW.PCMWEB.NL
3
27/10/2020 12:36
INHOUD
LINUX
63 HOEWEL LINUX OP DE DESKTOP NA BIJNA DERTIG JAAR NAUWELIJKS EEN ROL VAN BETEKENIS SPEELT, DRAAIT HET OP TALLOZE ANDERE APPARATEN IN EN OM ONS HUIS. LINUX IS ECHT OVERAL!
64
80
DE STAAT VAN ... LINUX Linux kun je op allerlei apparaten draaien: op
LINUX-DISTRIBUTIES VOOR ANDROID-SMARTPHONES
je computer, mediacenter, nas, router, tablet,
Als je een smartphone wilt zonder Google
smartphone en uiteraard ook in de cloud. Hoe
Android of Apple iOS, is een Linux-distributie
gaat het op al die gebieden met Linux?
een interessante optie. Maar let op: dit is werk voor échte hobbyisten en lie ebbers!
66
86
MASTERCLASS: GAMEN ONDER LINUX
MASTERCLASS: BESTANDSSYSTEEM ZFS ONDER UBUNTU
Wat de adoptie van Linux op de pc hinderde,
Zfs is een geavanceerd bestandssysteem met
was de beperkte ondersteuning voor games.
betrouwbaarheid als speerpunt, dat efficiënte
Gelukkig zijn er de laatste jaren flinke stappen
compressie, snapshots en encryptie aanbiedt.
gezet. Hoe werkt Linux nu als gameplatform?
In recente versies van Ubuntu is de onder-
71
steuning flink vooruitgegaan.
4-IN-1 WORKSHOP: AUDIO STREAMEN NAAR DE RASPBERRY PI Als er één toepassing is waar de Raspberry Pi in uitblinkt, dan is dat wel als mediaspeler voor muziek. Met dank aan een breed aanbod aan goede en betaalbare dac’s én heel veel fraaie so wareoplossingen (gebaseerd op Linux natuurlijk). In deze serie van vier workshops ze en we de mooiste toepassingen op een rijtje.
4
PCM12_p004-005_Inhoud (ingevuld) (EW).indd 4
27/10/2020 14:35
INHOUD
10
42
56
BEELDSCHERMTECHNIEKEN
GROEPSTEST
IJZERWAREN
Snellere smartphoneschermen
21 Intel Z490-moederborden
Draadloze Qi-opladers
Steeds meer smartphoneschermen hebben
Omdat Intel het vooral van high-end-pc’s
Een draadloze Qi-lader biedt meer gebruiks-
een verversingssnelheid hoger dan het lang
moet hebben, richten we ons in deze test
gemak dan een snoertje. Het aantal appara-
gebruikte 60 hertz. Wat zijn de voor- en
specifiek op de Z490-moederborden die je
ten met ondersteuning voor deze techniek
nadelen van zo’n hoge verversingssnelheid?
nodig hebt om het maximale uit de tiende
neemt toe. Kortom, genoeg reden om zeven
generatie Core-processors te halen.
interessante Qi-opladers uit te lichten.
30
50
60
24 KOPLOPERS
SKIKK SKIKK is een Nederlandse laptopfabrikant die graag wil dat je je apparaat zo samenstelt dat je er meer en langer gebruiksplezier van hebt. Dat is beter voor jou als consument én het milieu, redeneert het bedrijf.
GROEPSTEST
10X TECH
ON THE MOVE
4 Android-tablets
Slimme videodeurbellen
Ruimteballon van Space Perspective
We tes en vier Android-tablets. Drie met
Slimme videodeurbellen zijn aan een opmars
Vliegen in een heteluchtballon biedt mensen
schrijf- en tekenmogelijkheid op het aanraak-
bezig. Het concept spreekt voor zich: je ziet
zonder hoogtevrees een prachtige ervaring.
scherm met een digitale pen en één tablet die
overal ter wereld wie er bij je aanbelt, kunt
Maar binnenkort is er een overtreffende trap in
omgevormd kan worden in een mediahub.
direct terugpraten en krijgt bewegings-
de vorm van een zwevende cocktailbar die toe-
meldingen als er iemand voor de deur staat.
risten naar de grens van de atmosfeer brengt.
98 MASTERCLASS
Routines in Google Assistent De Google Assistent is nog slimmer geworden met de introductie van routines. Hiermee kun je met één commando allerlei dingen tegelijkertijd doen en je leven nog beter automatiseren.
36 GROEPSTEST
7 nvme-m.2-ssd’s We tes en zeven nvme-ssd’s met een m.2-2280-interface, ofwel ssd’s op een insteekkaartje. Twee van de zeven ssd’s ondersteunen al de snellere pci-express 4.0-standaard.
EN VERDER ... 6
BOOTSECTOR Geruchten en nieuwe producten
16 PRIVACYMEETLAT Proctoru
18 DE STANDAARD Uefi
20 BINNENSTEBUITEN Microso Surface Duo
21 TECHHELDEN Limor Fried
Het boek ‘(On)Veilig online’
55 ICOON Philips Momentum
92 CHEATSHEET Sneltoetsen, codes en opdrachtregels
94 DRAADBREUK Netwerknieuws en -tips
104 CURSUS PYTHON Deel 8: Je code verbeteren
107 COLOFON Lezersservice en abonnementen
22 TECHBESPREKING
NR. 12 - DECEMBER 2020
PCM12_p004-005_Inhoud (ingevuld) (EW).indd 5
WWW.PCMWEB.NL
5
27/10/2020 14:35
BOOTSECTOR
BOOTSECTOR AAN NIEUWS, GERUCHTEN, UITGLIJDERS EN NIEUWE PRODUCTEN IS ELKE MAAND GEEN GEBREK. IN BOOTSECTOR LEES JE DE DINGEN DIE ONS HET MEEST OPVIELEN.
#FAIL
TRANSIP BLUNDERT MET SLECHTE BACK-UPS Je data opslaan via een clouddienst betekent niet per se dat je je waardevolle gegevens niet kunt verliezen. Dat ervaren tientallen tot honderden klanten van TransIP Stack nadat twee opslagschijven defect raakten en een deel van de data niet kon worden teruggehaald. Na het vervangen van de eerste kapo e schijf verdeelde TransIP de data over alle schijven bij de server. Dat duurt normaliter anderhalve week. In die tijd is een tweede schijf stukgegaan en is de integriteit van de gegevens aangetast, bevestigt het bedrijf aan Tweakers. Dat is volgens TransIP nog nooit gebeurd.
POLDERTECH
De tweede schijf is onderzocht door een gespeciali-
FLATS VERWARMEN VIA SERVERS
seerd bedrijf, dat echter niet alle data kon terughalen. TransIP probeert dat nu zelf te doen, maar zegt dat een deel definitief verdwenen is. Het gaat om
Het Nederlandse bedrijf
de locaties lea o- euh,
staan. Volgens het bedrijf
de data van klanten met een gratis Stack-account.
LeafCloud hee het plan
lie ozend ‘Leaf Sites’.
merkt de klant niet dat
Er zijn ook tientallen betalende klanten getroffen,
geopperd om servers in
Klanten die een Leaf
de data en rekenkracht
maar zij kunnen nog ‘gewoon’ bij hun data. TransIP
flats en hotels te plaatsen
Site verkiezen boven een
gescheiden zijn, omdat
maakt namelijk back-ups van betaalde accounts,
en de warmte van die
traditioneel datacenter,
de verbinding razend-
maar doet dat dus niet van gratis accounts. Dat
servers te gebruiken om
krijgen korting.
snel is. Klanten kunnen
is vanuit financieel oogpunt te begrijpen, maar
de gebouwen te verwar-
LeafCloud benadrukt dat
servers per uur of per
herinnert ons er allemaal wel aan: één back-up
men. Dat legt directeur
de servers op Leaf Sites
maand huren voor diver-
is geen back-up. Maak er dus meerdere, inclusief
David Kohnstamm uit
geen gebruikersdata
se cloudtoepassingen.
eentje in eigen beheer.
in een blogpost. Volgens
beva en; die worden
Interessant weetje:
hem kan de warmte van
opgeslagen in een
Kohnstamm was
servers bijvoorbeeld het
normaal datacenter met
hiervoor betrokken bij
kraanwater opwarmen of
strenge beveiligingseisen.
Nerdalize, dat huizen
dienen om het gebouw te
Een Leaf Site wordt via
door servers wilde
verwarmen. LeafCloud
glasvezel verbonden
verwarmen, maar vorig
wil zo de warmte van de
met zo’n datacenter, dat
jaar failliet is gegaan. De
servers tot 85 procent
op maximaal enkele
nieuwe aanpak richt zich
hergebruiken en noemt
kilometers afstand mag
op grotere gebouwen.
6
PCM12_p006-009_Bootsector SvW).indd 6
27/10/2020 12:16
BOOTSECTOR
THE GOOD, THE BAD AND THE UGLY ELKE MAAND ZIJN ER WEL BEDRIJVEN OF INSTELLINGEN DIE POSITIEF OF JUIST (ONBEDOELD) NEGATIEF IN HET NIEUWS KOMEN. WIE VIELEN ONS DEZE MAAND OP?
GOOD
BAD
UGLY
OVERHEID VS WIL TECHREUZEN A ANPAKKEN
MILJOENEN BSN’S OP STRAAT DOOR VERLOPEN DOMEINNAAM
PAYPAL INT GELD VAN INACTIEVE G EBRUIKERS
De Amerikaanse overheid
De namen, adressen en
PayPal is een prima dienst
wil de monopolies van
burgerservicenummers
om digitale betalingen mee
techreuzen aanpakken. De afgelopen
van ‘miljoenen Nederlanders’ waren
te verrichten, maar zeker niet de beste
tijd is er onderzoek gedaan naar de
online te bekijken omdat de domein-
keuze anno 2020. Dat komt deels door
machtsposities van Google, Apple,
naam van een zorginstelling verlopen
de matige service, waar nu een nieuw
Amazon en Facebook. De conclusie
was en overgenomen werd. Gelukkig
hoofdstuk aan kan worden toegevoegd.
van het 449 pagina’s tellende rapport
door een journalist van RTL Nieuws,
In de nieuwe gebruiksvoorwaarden
is duidelijk: de bedrijven hebben te
die de domeinnaam vóór publicatie van
staat namelijk dat PayPal het recht
veel macht, misbruiken die en moeten
het artikel teruggaf aan de betreffen-
heeft om twaalf euro per jaar te innen
vermoedelijk verplicht worden op
de organisatie en zo het lek dichtte.
als je je account een jaar niet gebruikt.
gebroken om concurrenten meer
RTL meldt dat het via de verlopen
Het Belgische Testaankoop.be ontdekte
kans te geven. Zo onderzoekt het
domeinnaam e-mails naar het domein
deze verandering, die PayPal niet expli-
Amerikaanse ministerie van Justitie
kon inzien. De inloggegevens van de
ciet naar gebruikers gecommuniceerd
de mogelijkheid om Google te dwingen
database met gebruikersinformatie
heeft. Heb je een jaar lang niet inge-
de Chrome-browser af te stoten en
werden via e-mail in plain text gestuurd,
logd, dan schrijft PayPal twaalf euro
zegt Facebook alvast dat het praktisch
waardoor de journalist toegang kon
van je saldo af. Dat kan via iDeal of je
onmogelijk is om dochterbedrijven
krijgen tot de zorgverzekeringsgegevens
creditcard, maar ook als je geld op je
WhatsApp en Instagram los te koppe-
van miljoenen verzekerden. Onder meer
PayPal-rekening hebt staan. Is je saldo
len. De overheid is ook ontevreden over
hun pakketten waren in te zien, net als
lager dan twaalf euro, dan wordt het
de dominantie van webwinkelgigant
naw-informatie en bsn’s. De journalist
resterende bedrag afgeboekt. PayPal
Amazon en de manier waarop Apple
kon van sommige mensen, inclusief
start op 16 december met het afschrij-
zijn App Store uitbaat. De techgiganten
kinderen, ook hun medisch dossier
ven: inloggen of opzeggen dus.
zijn het uiteraard niet eens met de
inzien en berichten lezen over de ge-
conclusies van de overheid en bereiden
voelige thuissituaties van schoolgaande
zich voor op juridische stappen om hun
kinderen. Er is melding gemaakt bij de
machtsposities te behouden.
Autoriteit Persoonsgegevens.
NR. 12 - DECEMBER 2020
PCM12_p006-009_Bootsector SvW).indd 7
WWW.PCMWEB.NL
7
27/10/2020 12:16
BOOTSECTOR
WIE IS RONALD PRINS? AANJAGER
NVIDIA MAAKT AI BETAALBAAR Nvidia heeft een nieuw model van zijn Jetson-developer
RONALD PRINS START NIEUWE BEVEILIGINGSFIRMA Grote kans dat je weleens van
Nederlander is een bekende naam
Ronald Prins hebt gehoord. De
in de cybersecuritywereld, onder
kit uitgebracht. De Jetson Nano is een 59 dollar kostende kit die geschikt is voor Nvidia’s JetPack SDK, en die zich richt op kunstmatige intelligentie. Met de Nano
TIJDLIJN RONALD PRINS
wil Nvidia het ontwikkelen van toepassingen voor machine learning goedkoper maken, wat de innovatie moet aanjagen. De Nano heeft 2 GB werkgeheugen, een ARM-processor, een Maxwell-gpu en onder meer hdmi-, ethernet- en usb-poorten. Stroom komt via de
15 FEBRUARI 1969
1994
1998
Prins begint na
Prins verruilt het NFI voor de AIVD,
Ronald Prins
zijn studie bij het
wordt geboren in
Nederlands Fo-
maar gaat daar
De Nano kan overweg met 4K via 60 frames per
Den Haag (en is
rensisch Instituut
na een jaar alweer
seconde-decodering. De kit kan ook acht video- of
nu dus 51 jaar).
om digitale
weg.
usb-c-aansluiting.
camerastreams in full hd met 30 frames per seconde
versleutelingen te
afspelen. Deze compatibiliteit maakt de developer kit
kraken.
geschikt voor toepassingen omtrent objectdetectie en -tracking. De Nvidia Jetson Nano is niet per se een concurrent voor de Raspberry Pi 4, omdat hij zich op kunstmatige intelligentie richt, terwijl de Pi interessanter is om lokale toepassingen te draaien.
VAN MINI TOT MAX
AMD DOET WEER MEE
VIER NIEUWE IPHONES
NIEUWE PROCESSORS OP KOMST
Apple heeft half oktober zijn
iPhone 12 (6,1 inch) en de 12 Mini
AMD heeft in oktober via
nieuwste iPhones aangekondigd.
identiek. De iPhone 12 Pro heeft
een livestream zijn Ryzen
Vanwege productieproblemen
ook een 6,1inch-scherm, terwijl
5000-desktopprocessors
door de coronacrisis gebeurde dat
de Pro Max-uitvoering een
aangekondigd. Die
een maand later dan normaal.
6,7inch-display heeft.
stream was erg in
De smartphones zijn sinds kort
De vier de iPhone 12-modellen
trek: op het hoog-
te koop. De iPhone 11 Pro en Pro
draaien op Apples nieuwe A14-
tepunt keken er
Max zijn opgevolgd door de 12
processor met 5G-ondersteuning,
wereldwijd meer
Pro en 12 Pro Max, die met start
zijn voorzien van iOS 14 en
dan 200.000
prijzen van 1.159 en 1.259 euro even
gebruiken een lightning-poort.
mensen naar
duur zijn als hun voorgangers. Er
De iPhone 12 en 12 Mini h ebben
de presentatie. De
is ook een iPhone 12, de directe
twee camera’s (normaal en
focus van de Ryzen
opvolger van de 11. De prijs daar-
groothoek) op de achterkant en
5000-serie is gaming, waar-
van begint bij 909 euro; 100 euro
de Pro-modellen voegen daar een
bij de nieuwe Ryzen 9 5900X
meer dan de 11 bij release kostte.
telelens voor betere zoom en een
gemiddeld 26 procent beter moet
Het opvallendste model is de
ToF-sensor aan toe.
presteren dan de Ryzen 9 3900XT
iPhone 12 Mini, die begint bij
Noemenswaardig is dat dit jaar
– momenteel AMD’s krachtigste
de 449 dollar kostende Ryzen 7
809 euro. De Mini is de kleinste
niet alleen de Pro-toestellen,
gameprocessor. Volgens AMD is
5800X. De Ryzen 9 5900X kost 549
telg van de familie en heeft een
maar ook de reguliere iPhone
de Ryzen 9 5900X ook sneller dan
dollar en voor de Ryzen 9 5950X
5,4inch-scherm. Door de smalle
12-versies een full-hd-oledscherm
Intel Core i9 10900K. Dat is een
betaal je 799 dollar. Europrijzen
randen is het toestel kleiner
hebben. Goed om te weten:
flinke claim, want die i9 is nu nog
zijn op moment van schrijven
dan de iPhone SE (2020), die een
alle modellen komen met een
de krachtigste processor.
nog niet bekendgemaakt. De
4,7inch-display met forse randen
lightning-kabel, maar zonder
AMD bracht de Ryzen 5000-serie
adviesprijzen van de Ryzen
heeft. De iPhone 12 Mini weegt
adapter of oordopjes. Apple
op 5 november uit. De goedkoop-
5-serie liggen 50 dollar boven die
slechts 133 gram. Op het formaat
doet dat naar eigen zeggen uit
ste processor is de Ryzen 5 5600X
van de Ryzen 3-serie; AMD heeft
en de accucapaciteit na zijn de
milieuoverwegingen.
van 299 dollar, gevolgd door
de 4-reeks overgeslagen.
8
PCM12_p006-009_Bootsector SvW).indd 8
27/10/2020 12:16
BOOTSECTOR
andere omdat hij jarenlang
Defensie, NASA en banken als
en MIVD. Nu is hij daar weer
Hacke . We zijn benieuwd wat
directeur was van beveiligings-
klanten. Daarna hield Prins
mee gestopt omdat ‘het bloed
we de komende tijd van Prins
firma Fox-IT. Dat is Nederlands
zich onder meer bezig met het
kruipt waar het niet gaan kan’,
en zijn firma gaan horen. Hier-
bekendste beveiligingsbe-
controleren van de Nederland-
dus start Prins een nieuw
onder ze en we de belangrijk-
drijf en hee onder andere
se inlichtingendiensten AIVD
cybersecuritybedrijf: Hunt &
ste gebeurtenissen op een rij.
1999
DECEMBER 2017
2 JUNI 2020
1 OKTOBER 2020
Samen met Menno van
Prins verlaat Fox-IT
De toetsingscommissie
Prins maakt bekend
der Marel richt Prins
en wordt onder meer
ziet Prins vertrekken
een nieuw digitaal
het beveiligingsbedrijf
lid van de Nederlandse
omdat de ondernemer
beveiligingsbedrijf te
Fox-IT op.
toetsingscommissie op
nieuwe stappen wil
starten: Hunt & Hacke .
inlichtingendiensten.
ze en.
REKENKRACHT WORDT OVERMACHT
KLAAR VOOR 2021
TEKORT AAN RTX 3000-KAARTEN DUURT VOORT
DELL VERNIEUWT XPS 13 EN 2-IN-1
In het vorige nummer schreven
directeur. Dat geldt ook voor
Dell hee nieuwe versies van
c-poort. Vorige XPS-modellen
we nog enthousiast over de
de duurdere RTX 3090, die op
zijn XPS 13 en XPS 13 2-in-1
zijn geschikt voor thunderbolt
introductie van Nvidia’s GeForce
een afgesproken tijdstip in de
aangekondigd. De reguliere
3. Daarnaast is de webcam
RTX 3000-videokaarten, maar
verkoop ging en razendsnel was
laptop en convertibele draaien
dankzij een toegevoegde infra-
deze keer is er weinig positiefs
uitverkocht. De fabrikant stelde
op een recent gepresenteerde
roodsensor nu geschikt voor
te melden. Nvidia lijkt de vraag
daarom de release van zijn RTX
Intel Tiger Lake-processor in
gezichtsontgrendeling via
te hebben onderschat en leverde
3070-kaart met twee weken uit
een Core i3-, i5- of i7-variant.
Windows Hello.
(web)winkels veel te weinig
naar 29 oktober om meer voor-
Dell stopt hier een Intel
De laptops draaien op Win-
modellen van de RTX 3080.
raad aan (web)winkels te kunnen
Xe-gpu bij met 8, 16 of 32 GB
dows 10 en zijn sinds medio
Het gevolg: veel teleurgestelde
leveren. Merken als ASUS,
lpddrx4-werkgeheugen. Beide
oktober in Nederland te koop
potentiële klanten die nu weken
MSI, Gigabyte, Zotac en EVGA
laptops vallen in de XPS 9310-
vanaf 1.329 euro (XPS 13) en
tot maanden moeten wachten op
zeggen eveneens overweldigd te
lijn en hebben een 13,4inch-
1.419 euro (2-in-1).
hun bestelling.
zijn door de vraag en wachten
scherm met 16:10-verhouding.
Volgens Nvidia is de vraag veel
Nvidia’s nieuwe leveringen af.
Je kunt daarbij kiezen uit een
groter dan verwacht en draaien
full-hd- of qhd-display.
de fabrieken nu op
Aan het ontwerp van de
volle toeren, maar
apparaten is nauwelijks
kunnen de tekorten
gesleuteld, wat betekent dat
niet zomaar worden
je componenten als het werk-
weggewerkt. Pas in
en opslaggeheugen niet kunt
de eerste maanden
upgraden. Deze zijn namelijk
van 2021 zal er weer
vast gesoldeerd. Wel hee Dell
voldoende voorraad
ondersteuning voor thunder-
zijn, aldus Nvidia’s
bolt 4 toegevoegd via een usb-
NR. 12 - DECEMBER 2020
PCM12_p006-009_Bootsector SvW).indd 9
WWW.PCMWEB.NL
9
27/10/2020 12:16
BEELDSCHERMTECHNIEKEN
Verversingssnelheden van 60 tot 160 hertz RENS BLOM
STEEDS SNELLERE SMARTPHONES STEEDS MEER SMARTPHONES HEBBEN EEN SCHERM MET EEN VERVERSINGSSNELHEID HOGER DAN HET LANG GEBRUIKTE 60 HERTZ. HOE IS DAT ZO GEKOMEN EN WAT ZIJN DE VOOR- EN NADELEN VAN EEN VERVERSINGSSNELHEID VAN 90 HZ, 120 HZ OF ZELFS NOG HOGER? WE BLIKKEN VOORUIT OP DE ONTWIKKELINGEN RONDOM DEZE SNELLE SCHERMEN.
10
PCM12_p010-015_Achtergrond - Beeldschermtechnieken (SvW).indd 10
27/10/2020 12:16