06
JAARGANG 22
JUNI 2019
AL 21 JAAR HET MEEST PRAKTISCHE COMPUTERBLAD!
MEER PRIVACY
ZO HOUD JE
JE PC PRIVÉ
BIOSALLES ENOVER 10 KEER MEER UEFI OPSTARTEN MET MAIL
VOORKOM EEN
SUPERTIPS
COMPUTEREN MET HET TOETSENBORD
OPDRACHTEN
MUISARM
GEZONDER LEVEN
VOOR OUTLOOK
DIGITALE DETOX
FAKE-APPS
HERKENNEN EN WEREN!
IN iOS SIRI DOET HET WERK EDITIE 06 • JUNI 2019 • € 5,25
Enjoy Life Foscam FHD 1080P Wi-Fi Camera R2D · 2 MegaPixel Video Resolutie
· PIR voor nauwkeurige bewegingsdetectie · Grote diagonale kijkhoek van 110°
· Tot 128GB Micro SD kaart voor opslag van beelden · Met Foscam Cloud Service
Foscam familie
www.foscam.com / www.foscam.nl
R 2D
REDACTIE Hoofdredactie: Dick van de Schraaf Eindredactie: Jurgen Nijhuis, José Pauty, Eelko Rol, Emke Slijkerman, Theske Slijkerman en Ed Wiggemans E-mail: redactie@tipsentrucs.nl MEDEWERKERS Robbert Brus, Toon van Daele, Mark Gamble, Dennis Gandasoebrata, Martin Gijzemijter, Dirk Schoofs, Richard Veenstra VORMGEVING LEFT Graphic Design ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Michiel Kramer, Raymond Ullers. Telefoon: +31 (0)23-5430000 MARKETING Joep Preijde en Marjolein Sturk (manager) PRODUCTIE Marco Verhoog TECHNISCHE REALISATIE EN DISTRIBUTIE Senefelder Misset, Doetinchem (druk); Betapress (distributie Nederland); Imapress (distributie België) EDITORIAL DIRECTOR Remco de Graaf CONTACT KLANTENSERVICE EN REDACTIE Telefoon: +31 (0)23-5364401 Adres: Richard Holkade 8, 2033 PZ, Haarlem ABONNEMENT TIPS & TRUCS Een jaarabonnement (12 edities print én digitaal) Tips & Trucs kost € 52,50 in Nederland. Een digitaal jaarabonnement kost € 42,50. Een los nummer kost € 5,25 en een dubbelnummer € 5,95. Voor verzending buiten Nederland worden extra kosten gerekend. Equrion Services B.V. verzorgt de financiële afhandeling voor Reshift Digital B.V. Na de eerste abonnementsperiode wordt het abonnement stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd en betaalt u de reguliere abonnementsprijs. Vanaf dat moment is het opzegbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 1 maand. U kunt de Klantenservice bereiken via klantenservice@reshift.nl of op maandag t/m donderdag tussen 9 en 12 uur via +31 (0)23–5364401.
VERHUIZING, BEZORGKLACHTEN EN VRAGEN Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de digitale klantenservice van Reshift Digital, de uitgever van Tips & Trucs. Nadat u zich hebt geregistreerd, kunt u voortaan inloggen met uw e-mailadres en wachtwoord.
PERSOONSGEGEVENS Wij nemen uw gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer op in een gegevensbestand. De verwerking van uw gegevens voeren wij uit conform de bepalingen in de Algemene Verordening Gegevensbescherming. De gegevens worden gebruikt voor de uitvoering van afgesloten overeenkomsten, zoals de abonnementenadministratie en, indien u daar toestemming voor hebt gegeven, om u op de hoogte te houden van interessante informatie en/of aanbiedingen. U kunt uw persoonsgegevens opvragen om inzicht te krijgen in welke gegevens wij van u hebben, deze te corrigeren of, na beëindiging van de abonnee-overeenkomst, te laten verwijderen. Stuur hiertoe een kaartje aan Reshift Digital, afd. klantenservice, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem of een e-mail naar klantenservice@reshift.nl. Wanneer u boven een artikel het Partner-logo ziet, is dit gemaakt door de Partner-redactie van uitgeverij Reshift. Dit is een redactieteam dat apart van de reguliere redacties opereert. De artikelen met dit logo komen tot stand in overleg met commerciële partners. Reshift vindt het belangrijk dat deze artikelen duidelijk herkenbaar zijn, vandaar het Partner-logo.
DISCLAIMER Hoewel uiterste zorg is besteed aan Tips & Trucs, aanvaardt de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in het blad, online of enig andere digitale versie van Tips & Trucs. Alle in Tips & Trucs genoemde prijzen zijn onder voorbehoud (van wijzigingen en typfouten). Auteursrechten: © 2019 by Reshift Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Livestreaming Ongeveer halverwege deze editie van Tips & Trucs tref je een workshop aan die laat zien hoe je met het programma OBS zodanig live kunt streamen op Facebook dat het lijkt alsof er een compleet productieteam aan het werk is. Voor iedereen die ook eens wil livestreamen of die zijn/haar filmpjes naar een hoger plan wil tillen, is deze productie zeker een aanrader. Tegelijk heb ik even getwijfeld of we het stuk wel moesten plaatsen, dan wel er een opmerking bij moesten zetten. Kort voor het moment dat we met deze workshop bezig waren, vond namelijk in Nieuw-Zeeland de aanslag op de moskee van Christchurch plaats. De man filmde zijn gruwelijke daad en zond de beelden direct de wereld in, via een livestream op Facebook. Hoe gepast is het dan als wij niet lang daarna laten zien hoe je nóg mooier kunt streamen? Na het nodige wikken en wegen heb ik besloten de workshop toch te plaatsen. Weliswaar kunnen kwaadwillenden de techniek misbruiken voor boosaardige doeleinden, het gros van de mensen streamt live omdat men anderen wil vermaken of informeren. En Tips & Trucs is er juist voor om die goedwillenden te helpen dat nog beter te doen. Dat doen we al 20 jaar en hopen we nog lang te blijven doen. Veel lees- en doe-plezier!
Dick van de Schraaf Hoofdredacteur dvdschraaf@reshift.nl
Tipniveaus! Niveau 1: erg eenvoudig Bijzonder eenvoudige tips waarbij geen enkele ervaring of computerkennis is vereist.
Niveau 2: gemakkelijk en snel Eenvoudige tips die iedere computergebruiker kan uitvoeren, ongeacht het kennisniveau.
Niveau 3: meer dan standaardhandelingen Tips die ‘iets verder gaan’ en waarbij dieper in de materie wordt gedoken.
Niveau 4: moeilijk maar begrijpelijk Tips waarin geavanceerde software-opties worden behandeld.
Niveau 5: voor de expert Tips voor wie het maximale uit de pc wil halen en niet terugdeinst voor complexe handelingen.
06 | 2019
3
ANDROID SMARTPHONE
SLECHTS ,95
€ 39
BEKIJK ‘M OP RESHIFTSTORE.NL
Inhoud 24 Muisloos computeren Wist je dat je heel veel zonder muis kunt? Dat laten wij je zien met een uitgebreid praktijkvoorbeeld.
30 Digitale detox We willen onze smartphone niet helemáál wegdoen, maar we gaan voor de gulden middenweg.
36 Streamen op Facebook Live video-streamen kan eenvoudig én professioneel met OBS, een gratis stream-programma.
48 Veel meer met mail In Outlook zitten heel wat meer functies dan alleen mail ontvangen en verzenden!
60 Pas op voor fake apps Niet alle apps doen wat ze beloven – hoe voorkom je dat je fake apps downloadt?
72 Opdrachten voor Siri Met Opdrachten in Siri kun je taken automatiseren om je (digitale) leven een stuk makkelijker te maken. We duiken in de wereld van Siri Opdrachten.
123: Snel resultaat in 3 stappen 41 Extra beeldscherm aansluiten 47 Keuzehulp voor fonts
3
Voorwoord/colofon
6
Lezerspost
34 Word abonnee! 42 Checklist: Camera’s 54 Freeware
Optimale privacy Ben je zuinig op je gegevens? Op het gebied van privacy valt er nog flink veel winst te behalen, en wij leggen je haarfijn uit hoe je hiervoor te werk gaat in Windows én met andere tools.
Pagina 8
Bootmethodes Wat gebeurt er voordat de computer opstart? Die basisinstellingen in het bios of de uefi bepalen de werking van je pc nog vóórdat Windows (of ander OS) is opgestart. Eens kijken wat er precies gebeurt!
Pagina 16
Rechtsklikgids Vrijwel iedereen die actief is op een computer gebruikt een muis én regelmatig de rechtermuisknop. Toch zijn er nog enorm veel functies waar lang niet iedereen van weet: tijd om de kracht van de rechtermuisknop te ontdekken.
Pagina 66
06 | 2019
5
LEZERSPOST ONDER REDACTIE VAN MARK GAMBLE
Lezerspost Vragen en opmerkingen van lezers De afgelopen maand ontvingen we weer veel vragen. We kunnen de vragen helaas niet allemaal persoonlijk beantwoorden. De interessantste vragen selecteerden we en hebben we voorgelegd aan onze experts. Heb je zelf een vraag? Stuur hem naar redactie@tipsentrucs.nl. Vraag 01: Sta ik op de lijst? Jullie maken soms melding van grote hacks op websites. Een van mijn mailadressen is ook gehackt, maar hoe kan ik nu controleren waar mijn e-mailadres nog meer voorkomt, en wat kan ik tegen hacken doen? Ruan Sok 02 Als op een website een datalek is geconstateerd, dan is de websitebeheerder verplicht om
Mail ons! Heb je een vraag of een opmerking? Mail hem naar redactie@tipsentrucs.nl. Voor vragen of opmerkingen over je abonnement of de bezorging van Tips & Trucs kun je contact opnemen met onze klantenservice (023-5364401). Iedere maand ontvangen we een mailbox vol vragen. Graag zouden we ze allemaal persoonlijk beantwoorden, maar we moeten noodgedwongen kiezen. Neem ook eens een kijkje op de uitgebreide website van ons zusterblad Computer!Totaal (www.computertotaal.nl). Daar kun je ook vragen stellen.
6
06 | 2019
hier een melding van te maken bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Bij grotere bedrijven wordt zo’n hack vaak door media in het nieuws gebracht. Dat betekent nog niet dat de gegevens direct op straat liggen. Soms houdt een hacker de gegevens voor zichzelf of zijn er helemaal geen gegevens buitgemaakt. Indien er wel gegevens zijn bemachtigd, kan het jaren duren voordat ze openbaar worden gemaakt, zeker als die gegevens versleuteld zijn. Er zijn verschillende websites waar je kunt controleren of je gegevens gestolen zijn. Zo heeft de Nederlandse politie een website waarmee gebruikers kunnen controleren of hun mailadressen in databases staan die de politie bij criminelen in beslag genomen heeft. Vul je e-mailadres in en je krijgt vanzelf een bericht in je mail als blijkt dat je e-mailadres voorkomt in een gelekte database (zie www.tiny.cc/politiecheck). Een andere zeer bekende website waar je kunt zien of je gegevens gestolen zijn is Have I been Pwned (www.haveibeenpwned. com). Voorkomen dat je gegevens worden buitgemaakt, is lastig. Het beste wat je kunt doen, is op elke website waar je je registreert een uniek wachtwoord gebruiken. (RB)
Vraag 01 Ook bij de politie kun je controleren of je inloggegevens gestolen zijn.
LEZERSPOST
Vraag 02: Google Chrome
Vraag 03: Laptop aansluiten
Ik heb al een tijd het probleem dat als ik met Google Chrome naar sommige websites ga, dat ik dan een wit scherm krijg met alle teksten en informatie onder elkaar. Het ziet er dus niet zo uit als je normaal de website zou bezoeken. Rudolph Louwens
Ik wil mijn laptop op mijn all-in-one-pc aansluiten, zodat ik het grotere scherm van deze pc kan gebruiken. Kan dit? In verband met bedrijfsprogramma’s op de laptop ben ik aan deze laptop gebonden. Dennie Kracht
01 Als de browser niet doet wat hij moet doen, is de eerste stap controleren of extensies het probleem veroorzaken. Ga in de browser naar chrome://extensions/ en schakel alle extensies uit en probeer opnieuw de websites die problemen gegeven te starten. Werkt het nu wel, dan ligt de oorzaak bij een van de extensies. Mocht het probleem niet verholpen zijn, verwijder dan de cookies en je browsegeschiedenis. Ga daarvoor naar chrome://settings/ en klik op Geavanceerd onder aan de pagina. Klik vervolgens op Browsegegevens wissen en selecteer naast Periode de optie Altijd. Zorg dat elk vakje in het venster is aangevinkt voordat je op Gegevens wissen klikt. Mocht ook dit de problemen niet verhelpen, dan is uw laatste redmiddel Chrome volledig te resetten. Ga opnieuw naar chrome://settings/ en klik op Geavanceerd onder aan de pagina. Klik vervolgens op Instellingen terugzetten naar de oorspronkelijke standaardwaarden en op de knop Instellingen resetten. Mochten de problemen dan nog steeds niet opgelost zijn, dan ligt de oorzaak zeer waarschijnlijk bij de website zelf. Eventueel kun je een e-mail naar de beheerder van de website sturen zodat ze het probleem kunnen traceren en oplossen. (RB)
03 Helaas hebben all-in-one pc’s – althans degene waar wij van op de hoogte zijn – geen video-ingang waarmee je het scherm kunt gebruiken voor een extern apparaat. Gelukkig zijn er wel verschillende mogelijkheden om de laptop op afstand te bedienen vanaf de all-in-one pc. Indien de laptop beschikt over een licentie van Windows 10 Pro, kun je Microsoft Extern bureaublad gebruiken. Druk op de Windows-toets+R en geef de opdracht systempropertiesremote. Selecteer het vakje voor Externe verbindingen met deze computer toestaan en klik op de knop Gebruikers selecteren. Druk op Toevoegen/Geavanceerd en Nu zoeken. Selecteer je gebruikersnaam en klik op OK om de vensters af te sluiten. Open het startmenu op de andere pc en zoek naar mstsc om een verbinding met het externe bureaublad te openen. Vul het ip-adres of de systeemnaam van de werklaptop in en klik op Verbinden. Verdere alternatieven zijn bijvoorbeeld VNC Viewer (www.realvnc.com ) en VNC Server of Chrome Remote Desktop (www.tiny. cc/chrome-rdp).
Vraag 04: Iomega-software? Ik heb een oude Iomega Z100P2 aangesloten onder Windows 10 Pro. In Verkenner vind ik hem niet, omdat de hardware niet wordt herkend door een ontbrekend stuurprogramma. Hoe krijg ik het voor elkaar dat de Zip100 gaat werken? Peter Langhout
Vraag 02 Soms worden problemen opgelost door de cookies en browsegeschiedenis te wissen.
04 Iomega is ruim 10 jaar geleden overgenomen door Dell EMC. Helaas biedt dat laatstgenoemde bedrijf geen drivers (meer) voor de 25 jaar oude Zip-drive. Wij hebben natuurlijk nog even verder gezocht en kwamen terecht op de site van Driver Scape. Daar vonden we een aantal drivers voor de Iomega-drives. Let wel: kies niet voor de allereerste download op de site van Drive Scape, want daarmee download je een of andere drivertool waar je niets aan hebt. Pak een van de andere downloads waar nadrukkelijk de driverversie bij vermeld staat. Er zijn drivers voor zowel de 32- als 64bit-versie van Windows 10 beschikbaar. (MG)
06 | 2019
7
OPTIMALE PPRIVACY DOOR: DENNIS GANDASOEBRATA
Je privacy goed geregeld Wat van jou is, blijft van jou Ben je zuinig op je gegevens? Neem geen genoegen met de standaardinstellingen in Windows en zorg voor ĂŠchte bescherming van je gegevens. Op het gebied van privacy valt er nog flink veel winst te behalen en wij leggen je haarfijn uit hoe je hiervoor te werk gaat.
Wat gaan we doen?
We gaan op basis van Windows 10 verbeteringen doorvoeren in de standaard privacyinstellingen en maken gebruik van externe programma’s om de bescherming van je kostbare gegevens verder te verbeteren. Ook leggen we uit wat je kunt doen als je de computer wegdoet of aan een ander geeft.
8
06 | 2019
INGEBOUWDE WINDOWS-INSTELLINGEN Tip 01: Privacy in Windows 10 De afgelopen jaren heeft Microsoft flink gesleuteld aan de privacyopties in Windows 10. En eerlijk is eerlijk: op het gebied van instelmogelijkheden en duidelijkheid hebben de makers een flinke verbetering doorgevoerd. Controleer of de privacyopties zo staan ingesteld dat je zo min mogelijk persoonlijke gegevens deelt. Je vindt de privacyopties in het instellingenvenster van Windows (Windows-toets+I). Kies voor Privacy. We beginnen in de sectie Algemeen. In dit venster vind je vier opties, waarvan de kans groot is dat sommige zijn ingesteld op Aan. Hier brengen we verandering in. Zet elke optie op Uit . De secties onder Algemeen open je ook. Bij Spraak zet je de schuif op Uit , net als bij Persoonlijke instellingen voor handschrift en typen. In het onderdeel Diagnostische gegevens en feedback wordt bepaald hoeveel gegevens over jouw computergebruik worden gedeeld met Microsoft. Deze gegevens worden gebruikt door Microsoft om eventuele fouten op te sporen en daarmee Windows te verbeteren. Deel je liever niet te veel gegevens (zoals de informatie over bezochte websites en het gebruik van apps), dan kies je in dit onderdeel voor Basis. In deze modus wordt
Tip 01 Je kunt de standaard privacyinstellingen aanpassen.
OPTIMALE PRIVACY
alleen basisinformatie over de computer gedeeld. In de twee onderdelen eronder (Handschrift en typen verbeteren en Ervaringen op maat) zorg je ervoor dat de schuif ook staat op Uit .
Tip 02: Diagnostische info
Tip 02 Windows houdt gegevens bij voor diagnostische doeleinden.
De recente versies van Windows 10 hebben de mogelijkheid om te tonen welke persoonlijke gegevens in de loop van de tijd over je zijn verzameld. Je vindt deze mogelijkheid in het instellingenvenster Privacy, in de sectie Diagnostische gegevens en feedback . Blader naar het onderdeel Diagnostische gegevens weergeven. Standaard is de instelling die dit aangeeft uitgeschakeld en daar brengen we snel verandering in. Zet de schuif op Aan en klik vervolgens op De viewer voor diagnostische gegevens openen. Helaas is de viewer niet heel gebruiksvriendelijk, maar als je de tijd neemt om het bestand door te nemen, zie je uiteindelijk wel welke gegevens worden gedeeld. Je krijgt daarmee een goed beeld van de hoeveelheid en het soort gegevens dat wordt gedeeld. Nu je een beeld hebt van de verzamelde gegevens en in de vorige stappen zo veel mogelijk opties hebt afgeschermd, kun je ervoor kiezen om persoonlijke gegevens die in het verleden zijn verzameld, te verwijderen. In de sectie Diagnostische gegevens verwijderen klik je op de knop Verwijderen. Ook gegevens die op servers van Microsoft zijn opgeslagen, worden bij deze actie verwijderd. Mogelijk wordt niet alle informatie gewist. Om hiervan een beter beeld te krijgen, open je je persoonlijke privacydashboard (zie tip 4).
het besturingssysteem. Standaard is deze ‘optie’ ingeschakeld als automatisch. Heb je hieraan geen behoefte, verbied Windows dan om naar feedback te vragen. In het instellingenvenster Privacy kies je voor Diagnostische gegevens en feedback . In de sectie Frequentie van feedback kies je in het menu voor Nooit . Je wordt hierna niet meer lastiggevallen.
Tip 03 Geef aan dat je niet meer wilt worden lastiggevallen.
Via het online dashboard heb je meer inzicht in verzamelde gegevens Tip 04: Persoonlijk dashboard Best belangrijk, maar helaas weinig bekend: het privacydashboard van Microsoft, waarin je ziet welke gegevens van je worden verzameld binnen je Microsoft-account. Voor ons doel belangrijk om hier een kritische blik op te werpen. Je vindt het dashboard via https://account.microsoft.com/privacy. Het
Tip 04 In het
Tip 03: Geen vragen meer!
online dashboard zie je een groot deel
Soms vraagt Windows je uit het niets naar je ervaring, bijvoorbeeld met een onderdeel van
van de privacyinstellingen.
06 | 2019
9
OPTIMALE PPRIVACY
bestaat uit vijf tabbladen. Op de tab Overzicht zie je die verschillende activiteiten en welke gegevens hier worden verzameld. Zo is er bijvoorbeeld het onderdeel Zoekgeschiedenis, waarin je kunt zien op welke items je hebt gezocht. Of Locatieoverzicht , waarin wordt bijgehouden waar je je hebt begeven. Al deze gegevens kun je wissen. Als je het overzicht hebt geopend, kies je voor Activiteit wissen. Deze optie vind je in de rechterbovenhoek van het venster. Om in één keer alle overzichten van activiteiten te zien, klik je op Activiteitenoverzicht . Net als bij andere online diensten, zoals Facebook, heb je ook de mogelijkheid om een kopie van alle gegevens te downloaden, die je lokaal kunt opslaan. Kies dan voor Uw gegevens downloaden en klik op Nieuw archief maken.
hoofdvenster de verschillende categorieën waarin de beveiligingsopties zijn ondergebracht. Zo is er onder andere een categorie Privacy, een categorie Microsoft Edge en Windows Settings. Onder elke categorie vind je de bijbehorende beveiligingsinstellingen. Door op een instelling te klikken, verschijnt een grijze balk met uitleg over de optie. Neem nu alle privacyinstellingen door. Wil je een instelling blokkeren (zodat deze niet meer actief is), dan klik je op het schuifje links van de instelling. Handig is het zoekvak rechtsboven in het venster, waarmee je specifieke instellingen kunt vinden.
Tip 05: Persoonlijke reclame
Tip 05 Weg met die gepersonaliseerde advertenties!
In het privacydashboard vinden we nog een ander belangrijk onderdeel: Advertentie-instellingen. Op basis van je computergebruik kunnen adverteerders persoonlijke aanbiedingen doen. Niet iedereen is hiervan gediend. Via deze pagina kun je daar een einde aan maken. Klik op Advertentie-instellingen. In de sectie Aangepaste advertenties weergeven in uw browser zet je de schuif op Uit . Ook de optie Advertenties weergeven die interessant voor u zijn schakelen we uit. Hiermee voorkom je dat gegevens over je zoek- en surfactiviteiten worden gebruikt voor het tonen van advertenties.
VERBORGEN PRIVACYINSTELLINGEN Tip 06: Hulp van buitenaf We nemen geen genoegen met de standaardinstellingen en -programma’s in Windows. De makers van O&O ShutUp10 (www.oo-software.com/en/shutup10) hebben als doel om je als Windows-gebruiker meer controle te geven over je persoonlijke gegevens. Prettig is dat je het programma gratis mag gebruiken en je het ook niet hoeft te installeren. Nadat je het hebt gedownload en gestart, vind je in het
10
06 | 2019
O&O ShutUp10 helpt je met verborgen instellingen Tip 07: Wel/niet aanbevolen Soms is het lastig om te bepalen welke invloed het in- of juist uitschakelen van een privacyinstelling heeft. Dat weten de makers van ShutUp10 ook en
Tip 06 Met de tool ShutUp10 oefen je nog meer controle uit over je gegevens.