Tt 2016 03

Page 1

03

JAARGANG 19

MAART 2016

AL 18 JAAR HET MEEST PRAKTISCHE COMPUTERBLAD!

SCHONE START VOOR

WINDOWS

30 SUPERTIPS VOOR WINDOWS 10, 8.1 & 7

ALTIJD EXTRA

VEILIG INLOGGEN GEBRUIK TWEESTAPS-AUTHENTICATIE

WINDOWS 10

TWEEDEHANDS

TABLET OF SMARTPHONE

ZO VOORKOM JE ALS MEDIASPELER EEN MISKOOP! SPEEL ALLES WEER MOEITELOOS AF

CHECKLIST

TABLETS

HELP MIJN FACEBOOK

IS GEHACKT

Los het op én voorkom herhaling

GRATIS ÉN COMPATIBEL

DE LEUKSTE

Aan de slag met WPS Office

Train je brein met gein

MET MS OFFICE PUZZELGAMES

EDITIE 03 • MAART 2016 • € 4,95


De beste domeinen tegen de laagste prijzen! nu

van 9,-

5,-

Pak ze vandaag nog op www.mijndomein.nl va

,15

9,-

van 39,-

nu

9,n2

va

9,-

nu

nu

n2 9,-

19, n va

.online

49,-

19,-

.website

29,-

15,-

.tips

29,-

9,-

.site

39,-

19,-

.club

19,-

9,-

.gratis

29,-

15,-

.nu

29,-

9,-

Prijzen zijn incl. BTW en alleen het eerste jaar geldig.

9,-

9,-

nu

39,-

n2 9,-

.frl

va

5,-

19,-

9,-

nu

.nl

39,-

voor

van

van

, 9 nu


nu

19,-

van 3 9,-

nu

19,-

van 49 ,-

15,-

nu

9,-

va n2 9,-

9, -

n

nu

van 2 9,-

nu va

29 ,-

nu

15 ,-

va

n2 9,-


Schone start Als iets me wel is bijgebleven van ruim 20 jaar Windows, is dat je er regelmatig de bezem doorheen moet halen. Toegegeven, het is veel minder nodig dan vroeger, maar niets werkt zo vlot en soepel als een schoon systeem. Dat heeft overigens lang niet altijd met Windows te maken, want dat gebruiken we bij wijze van spreken steeds minder. De meeste tijd zul je waarschijnlijk besteden in je browser. En ook die heeft onderhoud nodig. Handige manieren om al dat onderhoud zo snel en grondig mogelijk te doen, vind je op pagina 8. Heb je Windows 10 en ben je toch bezig, lees dan gelijk het artikel op pagina 26. Dan is je Windows 10-computer weer een volwaardige mediaspeler want standaard wordt lang niet ieder bestandsformaat door Windows 10 ondersteund. Bij het schoon en optimaal houden van je computer hoort ook goede bescherming tegen oplichting (pagina 20) en het verhelpen en voorkomen van gehackte online accounts zoals Facebook (pagina 62). Je moet tegenwoordig zó helder en scherp van geest zijn om niet in allerlei online valstrikken te trappen. Daarom: train je brein met de leukste puzzelgames (pagina 70). Veel leesplezier!

Jeroen de Jager Hoofdredacteur

REDACTIE Hoofdredactie: Jeroen de Jager Eindredactie: José Pauty, Theske Slijkerman, MEDEWERKERS Maikel Dijkhuizen, Martin Gijzemijter, Ignace de Groot, Robbin Ooijevaar, Dirk Schoofs, Edmond Varwijk, Richard Veenstra VORMGEVING LEFT Graphic Design ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Eva Groot, Tom Schoen, Raymond Ullers. Telefoon: +31 (0)23-5430000 MARKETING Joep Preijde, Marjolein Sturk PRODUCTIE Marco Verhoog TECHNISCHE REALISATIE EN DISTRIBUTIE Senefelder Misset, Doetinchem (druk); Betapress (distributie) UITGEVER Raimon Gort CONTACT KLANTENSERVICE Telefoon: +31 (0)23-5430000. Adres: Richard Holkade 8, 2033 PZ, Haarlem CONTACT REDACTIE E-mail redactie: redactie@tipsentrucs.nl Adres: Richard Holkade 8, 2033 PZ, Haarlem ABONNEMENT TIPS & TRUCS De prijs voor een jaarabonnement (12 edities print én digitaal) op Tips & Trucs bedraagt per 1 oktober 2014 € 47,50. Een digitaal jaarabonnement (12 edities digitaal) op Tips & Trucs bedraagt per 1 oktober 2014 € 37,50. Equrion Services B.V. verzorgt de financiële afhandeling voor Reshift Digital B.V. Na de eerste abonnementsperiode wordt het abonnement stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd en betaalt u de reguliere abonnementsprijs. Vanaf dat moment is het abonnement opzegbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 1 maand. Uw opzegging ontvangen wij bij voorkeur telefonisch. U kunt de Klantenservice op werkdagen tussen 10 en 14 uur bereiken via +31 (0)23-5364401.

VERHUIZING, BEZORGKLACHTEN EN VRAGEN Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de digitale klantenservice van Reshift Digital, de uitgever van Tips & Trucs. Nadat u zich hebt geregistreerd, kunt u voortaan inloggen met uw email-adres en wachtwoord.

Tipniveaus!

PERSOONSGEGEVENS

Niveau 1: erg eenvoudig Bijzonder eenvoudige tips waarbij geen enkele ervaring of computerkennis is vereist.

Niveau 2: gemakkelijk en snel

Wij nemen uw gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer op in een gegevensbestand. De verwerking van uw gegevens is aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens in Den Haag onder nummer 1276551 door Reshift Digital, de verantwoordelijke voor uw gegevens. U kunt uw eigen gegevens opvragen en verzoeken ze te corrigeren of te verwijderen. Stuur hiertoe een kaartje aan Klantenservice Reshift Digital, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem.

Eenvoudige tips die iedere computergebruiker kan uitvoeren, ongeacht het kennisniveau.

Niveau 3: meer dan standaardhandelingen Tips die ‘iets verder gaan’ en waarbij dieper in de materie wordt gedoken.

Niveau 4: moeilijk maar begrijpelijk Tips waarin geavanceerde software-opties worden behandeld.

Niveau 5: voor de expert Tips voor wie het maximale uit de pc wil halen en niet terugdeinst voor complexe handelingen.

4

03 | 2016

Wanneer u boven een artikel het Partner-logo ziet staan, is dit artikel niet gemaakt door de redactie van Tips & Trucs, maar door de Partnerredactie van uitgeverij Reshift. Dit is een redactieteam dat apart van de reguliere redacties opereert. Zowel de onderwerpkeuze als de inhoud van artikelen met dit logo komen tot stand in overleg met commerciële partners. Reshift vindt het belangrijk dat deze artikelen duidelijk herkenbaar voor u zijn. Inderdaad, vandaar het Partner-logo.

DISCLAIMER Hoewel uiterste zorg is besteed aan Tips & Trucs, aanvaardt de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in het blad, online of enig andere digitale versie van Tips & Trucs. Alle in Tips & Trucs genoemde prijzen zijn onder voorbehoud (van wijzigingen en typfouten). Auteursrechten: © 2016 by Reshift Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.


Inhoud

20 Tweedehands kopen

Schone start voor Windows Iedereen herkent het probleem: na een tijdje wordt je computer steeds langzamer, loopt je schijfruimte vol en word je op internet achtervolgd door dezelfde advertenties. Het is de hoogste tijd voor een schone start!

Pagina 8

Alle media afspelen

Toe aan een nieuwe smartphone of tablet? Dan hoef je niet de hoofdprijs te betalen, je kunt gaan voor een tweedehandsje. Wat zijn de valkuilen en hoe zorg je dat je er niet met open ogen intrapt?

32 Extra veilig inloggen Een wachtwoord is gemakkelijk te kraken, echt veilig inloggen doe je dus met een extra stap: tweestapsauthenticatie.

58 Hoezo alleen OneDrive? In Microsoft Office kun je rechtstreeks opslaan op OneDrive. Met een beetje handigheid koppel je ook je Google Drive of Dropbox aan Office!

62 Sociale media gehackt Hoe meer van jouw leven zich online afspeelt, hoe erger het is als je account gehackt wordt. Hoe voorkom je dit, en wat doe je als het kwaad al geschied is?

Films, series en muziek zijn er in allerlei bestandsformaten, maar Windows 10 ondersteunt van zichzelf niet alles. Help het besturingssysteem een handje en speel ieder mediabestand voortaan probleemloos af.

70 Verslavende hersenbrekers Puzzelgames zijn bijzonder verslavend en dankzij smartphone of tablet overal even snel te spelen. Tien frisse toptitels die uitblinken in originaliteit.

Pagina 26

123: Snel resultaat in 3 stappen

Kantoorsuite voor nop!

25 56 67 68

Microsoft Office is nog altijd de populairste kantoorsuite, maar al dit fraais komt wel met een stevige prijs. WPS Office is een gratis alternatief, dat compatibel is met de kantoorsuite van Microsoft.

Pagina 50

Anoniem surfen met je eigen browser BeÍindig je Microsoft-account CCleaner in de cloud Schermvideo’s Windows 10

4

Voorwoord/colofon

6

Lezerspost

36 Checklist: Tablets 42 Word abonnee! 44 Freeware

03 | 2016

5


LEZERSPOST ONDER REDACTIE VAN ROBBIN OOIJEVAAR

Lezerspost Vragen en opmerkingen van lezers De afgelopen maand ontvingen we weer veel vragen. De meest interessante vragen selecteerden we en hebben we voorgelegd aan onze experts. Heb je zelf een vraag? Stuur hem naar redactie@tipsentrucs.nl. Vraag 01: Heel veel updates

updates komen pas binnen als eerdere updates aanwezig zijn. Ons advies is om de update-functie niet aan te passen en gewoon zijn werk te laten doen. Soms is het handig om handmatig te controleren op updates, je systeem te herstarten en dit te herhalen tot alles binnen is. De update-instellingen in Windows 7/8.1 vind je via Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Windows Update. In Windows 10 kijk je bij Windows-toets-I / Bijwerken en beveiligen / Windows Update. In Windows 10 kun je minder instellen over wanneer updates ge誰nstalleerd worden dan bij eerdere Windows-versies.

Mijn computer installeert soms wel dertig (!) updates tegelijk en dat lijkt mij niet normaal. Wat is hier aan de hand en waarom moet dat zo vaak? Verder zou het fijn zijn als de updates alleen worden opgehaald als mijn laptop wordt opgeladen en dus niet als ik onderweg ben. Dirk Poortinga 01 Updates zijn een soort pleisters die ervoor zorgen dat je computer veilig blijft werken nadat er (beveiligings)problemen zijn geconstateerd. De updates komen meestal automatisch binnen. Als je computer vaak uitstaat of als je regelmatig de slaapstand gebruikt, kan het aantal updates oplopen. Sommige

Mail ons! Heb je een vraag of een opmerking? Mail hem naar redactie@tipsentrucs.nl. Voor vragen of opmerkingen over je abonnement of de bezorging van Tips & Trucs kun je contact opnemen met onze klantenservice (023-5364401). Iedere maand ontvangen we een mailbox vol vragen. Graag zouden we ze allemaal persoonlijk beantwoorden, maar we moeten noodgedwongen kiezen. Neem ook eens een kijkje op de uitgebreide website van ons zusterblad Computer!Totaal (www.computertotaal.nl). Daar kun je ook vragen stellen.

6

03 | 2016

Vraag 02: Windows.old Ik gebruik Windows 10 en heb een map genaamd Windows.old op mijn computer. Het lukt mij niet om de map te verwijderen. Ik ben 73 en handig met computers, maar hiervoor kom ik iets te kort. Hopelijk weet u raad. John Gijsbers 02 In de map Windows.old zijn onder andere oude Windows-bestanden en tijdelijke installatiebestanden te vinden. Als je met de rechtermuisknop klikt op de map en de eigenschappen opvraagt, wordt duidelijk dat hier vele gigabytes aanwezig zijn: zonde van de opslagruimte! Omdat we hier echter te maken hebben met een verkapte systeemmap, raden we een andere manier van opschonen aan

Vraag 01 Windows Updates zijn essentieel om je computer veilig te houden.


LEZERSPOST

dan het handmatig verwijderen. Gebruik bij voorkeur Windows Schijfopruiming (gebruik de zoekfunctie in je startmenu) om je opslagruimte terug te krijgen. Klik hier op Systeembestanden opschonen. In de lijst met op te schonen onderdelen vind je Vorige Windows-installatie(s) en Tijdelijke Windows installatiebestanden. Vraag 02 Windows Schijfopruiming biedt een

Vraag 04: Ondertiteling Ik heb een HD-versie gedownload van de film ‘An Innocent Man’. Ik heb een bestand met ondertiteling gevonden, maar die is van de dvd-versie van deze film. De HD-ondertiteling is niet te vinden. Bestaat er een programma om de ondertiteling aan te passen zodat deze correct wordt getoond? Nu wordt de ondertiteling weergegeven met een vertraging van minimaal drie seconden en dat is erg vervelend. Marcel Hansen

veilige manier om een groot deel van de map Windows. old op te schonen.

Vraag 03: Vage storingen Ik gebruik Windows 10 en heb last van een serie problemen die zich zomaar manifesteerden en die ik niet kan oplossen. De Windows-toets werkt niet meer en het startmenu wordt niet meer geopend. Ook het actiecentrum doet het niet en de Windowszoekfunctie is defect. Als ik mij aanmeld als administrator (beheerder), werkt alles perfect. Wat gaat hier mis? R. Noordoven

04 Zoals je weet is het niet meer toegestaan om films te downloaden. Er zijn meerdere manieren om je probleem op te lossen, allemaal met een andere insteek en voordelen/nadelen. Probeer toch nog eens om een ander ondertitelbestand te vinden, bijvoorbeeld via verschillende websites of gebruik een programma als Sublight. Als dit geen uitkomst biedt en vertraging het enige probleem is, kun je dit vaak oplossen tijdens het afspelen. Goede afspeelsoftware als VLC media player hebben een functie genaamd ‘subtitle delay’ (en dat geldt ook voor hardwarespelers op je tv). Hiermee kun je tijdens het kijken een vertraging instellen. Als het echt niet lukt om de ondertiteling goed te krijgen met deze tips, kun je altijd nog overwegen om handmatig in het ondertitel-bestand te sleutelen. Je kunt hiervoor het tooltje Subtitle Edit gebruiken, maar eenvoudig werkt dit niet. Bij de webdienst SubsEdit kun je online een vertraging doorvoeren en een nieuw srt-bestand downloaden. VLC Media Player, www.videolan.org Subtitle Edit, www.videohelp.com/software/ subtitle-edit SubsEdit, www.subsedit.com Sublight, www.sublight.me

Vraag 04 Subtitle Edit voert online een tijdcorrectie uit op je bestand met filmondertiteling.

03 Het probleem dat je beschrijft komt helaas vaker voor, vooral na een upgrade naar Windows 10 vanaf een eerdere Windows-versie. The Windows Club heeft een goede checklist om de storing op te lossen. Als je pech hebt, kom je uit bij stap vijf. Dit houdt in dat je een nieuwe gebruiker moet aanmaken en al je gegevens handmatig moet overzetten. Dit is een vervelende klus, maar levert wel het beste resultaat op. Omdat je aangeeft dat je beheerdersaccount wel werkt, kom je waarschijnlijk uit bij dit scenario. Startmenu defect in Windows 10, www.tiny.cc/startdef

03 | 2016

7


WINDOWS SCHOONMAKEN EN VERSNELLEN DOOR: ROBBIN OOIJEVAAR

Schone start voor Windows Opschonen, versnellen ĂŠn optimaliseren Iedereen herkent het probleem: na

BROWSER EN MAIL

een tijdje wordt je computer steeds

Tip 01: Browser opschonen

langzamer, loopt je schijfruimte vol en word je op internet achtervolgd door dezelfde advertenties. Het is de hoogste tijd voor een schone start! In dit artikel bespreken we de beste tips om je systeem in topconditie te krijgen en daarna ook te houden.

Zodra je je browser start, weten veel websites al wie je bent. Ook laat je tijdens het surfen overal sporen achter. Hierdoor word je bijvoorbeeld na een avondje zoeken naar nieuwe schoenen of je ideale BBQ, nog wekenlang bestookt met terugkerende advertenties. Met de eenvoudige toetscombinatie Ctrl+Shift+Del voer je een grondige schoonmaakactie uit in je browser. Je kunt zelf bepalen wat je wilt verwijderen, bijvoorbeeld opgeslagen wachtwoorden, cookies en andere privacygevoelige informatie. Afhankelijk van de browser kun je ook aangeven vanaf welk moment je de schoonmaakactie wilt toepassen, bijvoorbeeld het afgelopen uur, de afgelopen week of sinds het eerste gebruik. De sneltoets werkt in Chrome, Firefox en Internet Explorer. In Edge (Windows 10) klik je rechtsboven in beeld op de drie stipjes en vervolgens op Instellingen / Kies wat u wilt wissen. Safari-gebruikers gaan naar Bewerken / Safari opnieuw instellen.

Wat gaan we doen?

Tip 02: 18+ We brengen je computer in topconditie met slimme optimalisaties en schoonmaaktips.

8

03 | 2016

De vorige tip wordt vaak toegepast door mensen die

Tip 01 Gebruik de toetscombinatie Ctrl+Shift+Del om je browser snel te herstellen.


WINDOWS SCHOONMAKEN EN VERSNELLEN

Tip 02 Geen sporen achterlaten in je browser? Activeer de privénavigatie met Ctrl+Shift+P.

‘per ongeluk’ een tijdje zijn verdwaald op 18+-websites. Hierdoor toont de browser de dubieuze webadressen in zoekmachine of adresbalk. Als je van tevoren al weet dat je websites gaat bezoeken die je later weer uit je systeem wilt verwijderen, gebruik dan de privénavigatie van je browser. Hierbij ontvang je cookies en worden instellingen zoals je geschiedenis wel bewaard, maar uitsluitend zolang je de browser actief hebt. Sluit je de browser, dan worden alle sporen automatisch verwijderd. Je activeert de privénavigatie in de meeste browsers via de toetscombinatie Ctrl+Shift+P. In Chrome is de toetscombinatie Ctrl+Shift+N en in Safari ga je naar Bewerken / Privémodus.

je bladwijzers laat opschonen, is het altijd verstandig om een back-up te maken van je bladwijzers. Hoe dit in zijn werk gaat voor de meest populaire browsers lees je hier: http://tiny.cc/blwz.

Privénavigatie voorkomt vervuiling in je browsergeschiedenis Tip 04: Bijlagen Outlook.com De webmaildiensten Google Gmail en Microsoft Outlook.com bieden zeeën aan opslagruimte, maar ook hier kunnen grote bijlagen vroeg of laat te veel ruimte in beslag nemen. In Outlook.com kun je snel de mailtjes met de grootste bijlage bekijken. Vervolgens kun je de berichten handmatig selecteren en verwijderen. Meld je aan bij de webmaildienst, klik op Schikken op en kies Grootte. De kleinste mailtjes verschijnen nu bovenaan. Kies nogmaals Schikken op / Grootte en de grootste mails staan bovenaan. Je herstelt de standaardvolgorde met Schikken op / Datum.

Reservekopie Tip 03: Bladwijzers Heb je een schat aan bladwijzers in je browser, maar begint de chaos toe te slaan? Dan wordt het tijd voor een schoonmaakbeurt. Websites die niet meer bestaan of dubbel zijn opgeslagen, vervuilen je collectie bladwijzers. Met de uitbreiding Bookmarks Checker (Firefox, https://addons.mozilla.org) of Bookmark Checker (Chrome, https://chrome.google. com/webstore) kun je je collectie laten opschonen. Voordat je een hulpprogrammaatje geautomatiseerd

Voordat je begint te experimenteren met schoonmaakprogramma’s en het optimaliseren van Windows, is het altijd aan te raden om een complete back-up te maken van je computer. Afhankelijk van je Windows-versie is er een andere procedure hiervoor, maar je kunt ook aan de slag met EaseUS Todo Backup Free (www.todo-backup.com). Hiermee maak je snel een goede back-up van alles op je computer naar een externe harde schijf.

Todo Backup Free kan je computer back-uppen naar een externe harde schijf.

Tip 03 Laat je bladwijzers onderzoeken en opschonen door Bookmark Checker.

03 | 2016

9


WINDOWS SCHOONMAKEN EN VERSNELLEN

Tip 04 Pas de weergave van Outlook.com aan om grote berichten bovenaan te zien zodat je mailtjes met grote bijlagen snel kunt opruimen.

Tip 05: Bijlagen Gmail

Tip 05 Met een speciale zoekopdracht toont Gmail berichten met een (te) grote bijlage.

Als je grote bijlagen wilt zien in Gmail heb je een speciale zoekopdracht nodig. Deze kun je direct intypen in het zoekveld. Met de opdracht size:20m older_than:5y toont Gmail alle berichten van minimaal 20 MB en ouder dan vijf jaar. Markeer de berichten waarvan je vindt dat ze te veel ruimte in beslag nemen en verwijder ze uit je Gmail-box.

Verwijder oude e-mails met grote bijlagen, in Gmail gebruik je hiervoor een zoekopdracht Tip 06: Oude mail opschonen Veel maildiensten en mailprogramma’s hebben een ingebouwde routine om bijvoorbeeld oude berichten te archiveren. Soms het ook mogelijk om oude berichten te verwijderen. Als je IMAP gebruikt of een webmaildienst die IMAP ondersteunt (bijvoorbeeld Gmail), kun je met MailStore Home (www.mailstore.

10

03 | 2016

com, zie ook kader: ‘Mail back-uppen’) snel oudere berichten laten verwijderen. Maak een nieuw profiel aan bij Emails archiveren. Een wizard begeleidt je snel door het instelproces. Vraag de eigenschappen op van je profiel en kijk in het tweede venster bij Verwijderen. Hier kun je aangeven dat berichten na een bepaalde periode, bijvoorbeeld ouder dan drie jaar, verwijderd moeten worden van de server. Zo houd je je IMAP-mailbox of webmaildienst lekker schoon! MailStore Home maakt eerst een lokale kopie op je computer van de berichten.

Tip 06 MailStore Home kan oudere berichten verwijderen van je IMAP-mailserver of webmail.


WINDOWS SCHOONMAKEN EN VERSNELLEN

Tip 07: Nieuwsbrieven

Tip 07 Voorkom verstopping in de mailbox door allerlei meldingen van sociale media en ongewenste nieuwsbrieven.

Ongewenste mail is een terugkerend probleem. Eerst hadden we vooral last van spam, maar dat wordt steeds beter opgevangen door spamfilters. Nieuwsbrieven en de stortvloed aan notificaties van Facebook en andere sociale media kosten veel tijd om weg te klikken. Afmelden is vaak lastig of we doen hier geen moeite voor. Dankzij unroll.me (http://unroll.me) gaat het veel eenvoudiger. De dienst inventariseert de ‘rommel’ die binnenkomt in je mailbox. Vervolgens kun je de berichten ‘samen-

vatten en tegenhouden’ zodat je alles in één overzicht kunt bekijken en verwerken. Ook kan unroll. me je helpen bij een snelle afmelding. Unroll.me werkt met alle bekende webmaildiensten waaronder Outlook.com, Yahoo Mail, iCloud en Gmail.

SCHIJFRUIMTE EN BESTANDSRESTEN Tip 08: CCleaner CCleaner is en blijft nog steeds de ongekroonde koning als het gaat om schijfruimte vrijmaken, bestandsresten op te ruimen en je browser te ontdoen van overbodige rommel. We ontkomen er dan ook niet aan om dit nogmaals te melden. Heb je CCleaner nog niet geïnstalleerd? Direct doen via www.piriform.com/ccleaner.

Tip 08 Er is geen ontkomen aan: CCleaner blijft de baas op het gebied van schoonmaakhulpmiddelen voor Windows.

Mail back-uppen Er zijn verschillende manieren om tegen het fenomeen ‘Inbox’ aan te kijken. Sommige mensen willen altijd een lege mailbox (inbox zero) of ruimen dagelijks/maandelijks/jaarlijks verouderde berichten op. Anderen gebruiken hun mailbox als een eeuwig archief en dan is het opruimen van grote (tip 4 en 5) of oude mail (tip 6) juist weer handig. Welke schoonmaaktruc je ook gebruikt, een back-up is altijd goed om achter de hand te hebben! Dit kan met MailStore Home (www. mailstore.com). Het programma maakt een archiefbestand aan en voegt hier je berichtenmappen aan toe, uiteraard inclusief al je mail. Het MailStore Home-archief is volledig doorzoekbaar, zelfs zonder mailprogramma. MailStore Home werkt met alle bekende desktop-mailprogramma’s. Ook kan het overweg met webmaildiensten van onder andere Google en Microsoft of kun je de mailserver direct aanspreken via POP of IMAP.

Door CCleaner te automatiseren, hoef je helemaal geen vinger meer uit te steken Tip 09: Prullenbak De basis van CCleaner bestaat uit een schoonmaakonderzoek, gevolgd door een schoonmaakactie. CCleaner werkt het beste als je alle programma’s eerst afsluit. Start CCleaner en klik op Analyseren voor een vooronderzoek en aansluitend op Schoonmaken om de schoonmaakactie uit te voeren. Je kunt ook direct op Schoonmaken klikken. Dit is vergelijkbaar met het leegkiepen van je Windows

03 | 2016

11


WINDOWS SCHOONMAKEN EN VERSNELLEN

Tip 09 Voeg CCleaner toe aan het rechtermuisknopmenu van je prullenbak.

Prullenbak, maar dan met extra poetsmiddelen. Zo worden tijdelijke bestanden verwijderd, sporen in je browser ongedaan gemaakt en andere resten gewist. Als je je prullenbak op je bureaublad staat (zie tip 18), ben je nog sneller klaar! Klik met de rechtermuisknop op je prullenbak en kies CCleaner uitvoeren. Ontbreekt de optie in het rechtermuisknopmenu van de prullenbak? Open CCleaner en ga naar Opties / Instellingen en plaats een vinkje bij “CCleaner uitvoeren (…)”-optie toevoegen.

Tip 10: Automatiseren Tip 10 Verwijder overbodige bestanden automatisch zodra je je computer opstart.

De vorige tip kun je al bijna zonder na te denken uitvoeren en kost je slechts enkele muisklikken. Door CCleaner te automatiseren, hoef je helemaal geen vinger meer uit te steken en wordt je systeem automatisch ontdaan van overbodige rommel. Open CCleaner en ga naar Opties / Instellingen. Plaats

een vinkje bij Computer automatisch schoonmaken tijdens het opstarten. Elke keer als je je systeem inschakelt, voert CCleaner een schoonmaakactie uit. Hoe vaker je CCleaner start, des te sneller is het programma klaar. Bij normaal computergebruik merk je nauwelijks vertraging en heb je waarschijnlijk altijd profijt van deze instelling.

Herstelpunten en systeemherstel Een goede back-up is essentieel om bij problemen of gegevensversies je computer te herstellen (zie kader: ‘Reservekopie’). Een ander vangnet vereist nauwelijks aandacht, maar dien je wel één keer goed in te stellen. We hebben het over Windows Systeemherstel en dan voornamelijk de herstelpunten. Dit zijn beperkte momentopnames waarnaar je kunt terugkeren, bijvoorbeeld als je computer niet meer opstart. Windows Systeemherstel werkt in verschillende Windows-versies net even iets anders en daarom gebruiken wij graag Restore Point Creator (www. toms-world.org/blog/restore_point_creator). Zodra je Restore Point Creator start krijg je een overzichtje van aanwezige herstelpunten. Als het overzicht leeg is, dan zijn de herstelpunten waarschijnlijk uitgeschakeld. Klik op System restore point utilities / Manage system restore point storage space en bepaal hoeveel ruimte je wilt toekennen aan het extra vangnet. Klik op Create system checkpoint om een herstelpunt aan te maken met Restore Point Creator. Je kunt er ook voor zorgen dat het programma elke dag (wekelijks of anders) automatisch een herstelpunt aanmaakt. Ga hiervoor naar System restore point utilities / Schedule creation of system restore points.

Als er iets misgaat met je computer en je geen back-up hebt, is een actueel herstelpunt van Windows je enige redding om alles weer aan de praat te krijgen.

12

03 | 2016


WINDOWS SCHOONMAKEN EN VERSNELLEN

Tip 12 Voeg bepaalde cookies toe aan de lijst met ‘te behouden cookies’ om aangemeld te blijven bij je favoriete webdiensten.

Tip 11 CCEnhan-

Tip 11: Extra schoonmaken

cer geeft CCleaner nog meer mogelijkheden.

CCEnhancer (www.tiny.cc/ccenha) biedt een soort ‘extra schoonmaaktrolley’ voor CCleaner met schoonmaakinstructies voor meer dan 200 (!) programma’s. Op deze manier breid je de mogelijkheden van CCleaner aanzienlijk uit. CCEnhancer heeft niets te maken met de makers van CCleaner. En hoewel we geen vreemde dingen zijn tegengekomen, is enige voorzichtigheid dus geboden. Dit geldt overigens voor al het schoonmaakgereedschap. Laat nooit aanpassingen aan je computer doen waarvan je niet weet waarvoor het dient of hoe je de wijzigingen weer ongedaan maakt.

Tip 12: Niet te veel! CCleaner is zeer uitgebreid en grondig, maar het is natuurlijk niet de bedoeling om dingen op te rui-

men die je juist handig vindt. Neem bijvoorbeeld de wachtwoorden en cookies die je browser onthoudt zodat je aangemeld blijft bij Facebook, Google, Marktplaats of een andere dienst. Loop de lijst met schoon te maken onderdelen langs en schakel de opties uit die je wilt behouden. Bij Opties / Cookies vind je een overzicht van aangetroffen cookies. Gebruik de zoekfunctie om cookies te vinden die voor jouw diensten belangrijk zijn en voeg ze toe aan de lijst met ‘te behouden cookies’.

CCleaner werkt eindelijk ook op afstand via de cloud Tip 13: CCleaner Cloud Als je meerdere computers hebt of moet onderhouden, wil je dit zo makkelijk mogelijk doen. De vorige tips werken uitstekend en kosten weinig tijd. Je hoeft de automatische piloot van CCleaner slechts één keer in te stellen en de rest gaat vanzelf. Het nadeel is dat je weinig controle hebt. Dankzij CCleaner Cloud (www.ccleaner.com) krijg je dit wel en kun je CCleaner op afstand bedienen via internet. Het is gratis voor persoonlijk gebruik tot maximaal drie

03 | 2016

13


WINDOWS SCHOONMAKEN EN VERSNELLEN

Tip 13 CCleaner Cloud is volledig op afstand te bedienen, handig als je meer dan één computer hebt.

computers. Naast schoonmaakacties kun je op afstand ook logbestanden uitlezen, programma’s verwijderen en Windows Updates installeren. Kortom: CCleaner Cloud is een must voor elke gevorderde computergebruiker. Lees verder over CCleaner Cloud op pagina 67.

Tip 15: Meer schijfopruiming Er is één gouden greep die je met Windows Schijfopruiming kunt laten uitvoeren en niet door CCleaner. We hebben het over het opruimen van tijdelijke Windows-installatiebestanden. Start Windows Schijfopruiming en klik op de knop Systeembestanden opschonen. Het programma wordt opnieuw gestart met andere opties die je kunt aanvinken. Bij de vorige tip kregen we iets meer dan 200 MB terug. Met de uitgebreide opties die nu beschikbaar zijn levert de schoonmaakactie ruim 4 GB (!) op. Dit is een aanzienlijke hoeveelheid schijfruimte, zeker als je een krappe SSD hebt met weinig opslagcapaciteit. Kijk wel weer even goed welke gegevens je precies laat verwijderen.

Tip 14: Schijfopruiming Als je geen programma kunt of wilt installeren, dan kun je CCleaner niet te gebruiken. In dat geval biedt Windows Schijfopruiming, te vinden in je startmenu, bijna alles wat je nodig hebt om je computer een schoonmaakbeurt te geven. Laat je systeem onderzoeken en vink aan welke onderdelen Windows Schijfopruiming mag wissen. Er loopt een tellertje mee zodat je ziet hoeveel schijfruimte het gaat opleveren.

Tip 15 Voer een uitgebreide schoonmaakbeurt uit met Windows Schijfopruiming om ook tijdelijke installatiestanden

Tip 14 Win-

van Windows te

dows Schijfop-

kunnen verwij-

ruiming kan een

deren.

redelijke goede

Tip 16: SSD-capaciteit

schoonmaakbeurt verzorgen en je

Deze tip werkt ook op harde schijven, maar heeft veel meer nut voor als je een SSD hebt. Met de beperkte opslagcapaciteit van een SSD is elke vrije gigabyte er één! Het is belangrijk om te weten of je ergens grote overbodige bestanden bewaart. Een goed voorbeeld hiervan zijn voorbeeldbestanden van een videobewerkingsprogramma of honderden highres foto’s die door een wallpaper-programma worden bewaard. TreeSize Free (www.jam-software.com/ treesize_free) analyseert je schijfruimte en sorteert je mappen op opslagruimte. Vervolgens kun je door de inhoud van je mappen bladeren en zo de ruimtevreters identificeren. In tegenstelling tot CCleaner en

hoeft er niets voor te installeren!

14

03 | 2016


WINDOWS SCHOONMAKEN EN VERSNELLEN

Tip 17 Bekijk de verdeling van de opslagcapaciteit van bestanden in je favoriete clouddienst: misschien kun je sommige media verhuizen? Tip 16 TreeSize Free analyseert je schijfruimte en laat zien waar de meeste ruimtevreters zich bevinden.

clouddienst die je wilt onderzoeken en kies TreeSize Free. TreeSize Free wordt opnieuw gestart en toont de ruimteverdeling van je cloudopslag op je computer. Als je bijvoorbeeld graag werkt met documenten in Dropbox vanwege het uitstekende revisiebeheer, kun je overwegen om je filmpjes en foto’s (die veel ruimte in beslag nemen) te verhuizen naar een gespecialiseerde clouddienst voor mediabestanden (bijvoorbeeld Flickr of Google Foto’s). Windows Schijfopruiming voert TreeSize Free geen schoonmaakacties uit. Gebruik de rechtermuisknop op een map en kies Openen om de betreffende map te bekijken in Windows Verkenner. Let op: verwijder nooit bestanden of mappen waarvan je niet weet waarvoor het dient.

Tip 18: Prullenbak Als je niets te maken wilt hebben met schoonmaakgereedschap is het nog steeds handig om één Windows-onderdeel in de gaten te houden: de prul-

Tip 18 Het is prettig om je prullenbak op je bu-

Voor een kleine SSD is elke verspilde gigabyte er eentje teveel

reaublad zichtbaar te hebben.

Tip 17: Cloud inzichtelijk De meeste clouddiensten hebben een flinke beperking als het gaat om opslagcapaciteit, zeker als je een gratis versie gebruikt. Als je Dropbox bijvoorbeeld plotseling vol is, stopt de dienst met synchroniseren totdat de totale bestandsomvang weer binnen de limiet van bijvoorbeeld 2 GB valt. Als je veel mappen hebt, is het lastig om ruimtevreters op te merken. Ook hier helpt TreeSize Free. Zorg ervoor dat TreeSize Free niet actief is en start Windows Verkenner. Klik met de rechtermuisknop op de

03 | 2016

15


WINDOWS SCHOONMAKEN EN VERSNELLEN

lenbak. Door deze op je bureaublad te laten tonen, kun je hem eenvoudig in de gaten houden en af en toe te legen. Geen prullenbak op je bureaublad? In Windows 10 klik je met de rechtermuisknop op je bureaublad. Ga naar Aan persoonlijke voorkeuren aanpassen / Thema’s / Instellingen voor bureaubladpictogrammen en activeer je prullenbak. Gebruik de rechtermuisknop op je prullenbak om deze te legen of verander de standaardinstellingen via Eigenschappen. Hier kun je aangeven hoeveel ruimte de prullenbak in beslag mag nemen en of je een bevestiging wilt als je bestanden in de prullenbak gooit.

‘programma-omvang’ via de kolom Grootte of kies Installatiedatum om snel recente (of juist oude) installaties te bekijken. Klik op Batch verwijdering. Alle programma’s krijgen nu een selectievakje. Selecteer de programma’s die je wilt de-installeren. Klik op Verwijder aangevinkte programma’s om de juiste procedure achter elkaar uit te voeren.

Tip 20 Vink alle programma’s aan die je wilt verwijderen en laat Absolute Uninstaller dit klusje begeleiden.

PROGRAMMA’S VERWIJDEREN Tip 19: Software verwijderen

Tip 19 Gebruik je alle programma’s die geïnstalleerd zijn op je computer?

Er zijn meerdere redenen om programma’s die je niet meer gebruikt te verwijderen. De voornaamste is uiteraard schijfruimte terugwinnen, maar laten we een potentiele opstartvertraging niet vergeten! Als een programma zichtzelf opstart met Windows, kost dit extra laadtijd. De standaard installatiebeheerder van Windows vind je via Configuratiescherm / Programma’s / Programma’s en onderdelen. Loop de lijst kritisch door en verwijder alle programma’s die je nooit gebruikt. Let op: verwijder geen programma’s uit deze lijst waarvan je niet weet waarvoor het dient.

Tip 20: Verwijderen 2.0 Als je meer dan twee programma’s wilt verwijderen, is het al de moeite om Absolute Uninstaller (www.glarysoft.com/absolute-uninstaller) te proberen. Absolute Uninstaller toont een overzicht van je programma’s. Sorteer eventueel op

16

03 | 2016

Tip 21: Crapware Crapware is een verzamelnaam voor alle programma’s die je aantreft op je computer, maar nooit zelf hebt geïnstalleerd. De rommel wordt vaak voorgeïnstalleerd door de computerfabrikant. Met een batch-verwijderprogramma als Absolute Uninstaller (tip 20) kun je snel meerdere programma’s na elkaar verwijderen, maar voor crapware bestaat er een betere optie: Decrap My Computer (www.decrap. org). Het programma kan geautomatiseerd of via een eenvoudige wizard de overbodige programma’s

Tip 21 Decrap My Computer verwijdert ongewenste voorgeïnstalleerde programma’s.


WINDOWS SCHOONMAKEN EN VERSNELLEN

Tip 23 Startup Delayer kan automatisch startende programma’s vertragen of uitschakelen zodat je computer sneller opstart.

je bijvoorbeeld zoekt in Google naar ‘norton removal tool’ kom je bij een programmaatje uit dat alle oude versies van Norton van je computer kan verwijderen. Dit is slechts een voorbeeld, er zijn ook ‘removal tools’ voor Office-producten, programma’s van Adobe, Acronis en vele andere softwarefabrikanten.

Een ‘removal tool’ verwijdert defecte programma’s Tip 23: Sneller starten Tip 22 Hardnekkige problemen tijdens het verwijderen van een programma? Gebruik een ‘removal tool’!

verwijderen. De wizard heeft de voorkeur omdat je zo meer controle houdt over je acties. Crapware richt zijn pijlen vooral op de fabrikanten ASUS, HP, Dell en Toshiba, maar werkt ook met andere pc’s en laptops. Gebruik Decrap My Computer bij voorkeur alleen op een nieuwe pc of laptop. Het programma is dusdanig grondig dat je anders misschien per ongeluk dingen laat verwijderen die je zelf hebt geïnstalleerd.

Tip 22: Hardnekkig? Sommige programma’s laten zich niet zomaar verwijderen. Dit komt voor bij beveiligingsprogramma’s. Achtergebleven resten voorkomen helaas de correcte werking van een nieuw beveiligingsprogramma met alle gevolgen van dien. Veel softwaremakers bieden een hapklare oplossing voor dit soort problemen en die luistert naar de naam ‘removal tool’. Als

Zodra je je computer inschakelt, worden er allerlei programma’s geladen. Sommige zijn noodzakelijk, zoals je beveiligingssoftware en cloudopslag, maar andere kun je missen. Het is altijd lastig om te bepalen wat essentieel is of wat je misschien niet nodig hebt. Startup Delayer (www.r2.com.au) kan je opstartproces beheren. Klik met de rechtermuisknop op een item en kies Disable selected. Hiermee haal je het programma uit het automatische opstartproces, maar kunt deze aanpassing ook weer makkelijk ongedaan maken via Enable selected. De optie Delete selected raden we af te gebruiken omdat je dit niet kunt herstellen. Een andere interessante optie is Delay selected. Hiermee kun je onbelangrijke programma’s uitgesteld starten. Doe dit bijvoorbeeld voor het updateprogramma van je printer of andere software die niet essentieel is. Zo start alles uiteindelijk wel op, maar krijgen belangrijke programma’s

03 | 2016

17


WINDOWS SCHOONMAKEN EN VERSNELLEN

voorrang en start Windows sneller. Wederom wel de waarschuwing: schakel nooit onderdelen uit waarvan je niet weet waarvoor het dient. Gebruik de optie More information / Search Google om onbekende items te identificeren.

SOFTWARE VERNIEUWEN Tip 24: Windows Update

Tip 23 Startup Delayer kan au-

Defragmenteren en stuurprogramma’s

tomatisch startende programma’s vertragen of uitschakelen zodat je computer sneller opstart.

Er is een aantal dingen die we bewust niet hebben opgenomen in dit artikel, bijvoorbeeld het defragmenteren en stuurprogramma’s laten bijwerken door speciale software. Een defragmentatie-optie komt in sommige schoonmaakhulpprogramma’s nog voor, maar is niet aan te raden. Het levert nauwelijks snelheidswinst op, mits je een heel oude computer hebt en een paar Windows-versies hebt overgeslagen. Voor SSD’s kan defragmenteren zelfs schadelijk zijn. Het bijwerken van je drivers kun je het beste overlaten aan Windows Update omdat deze procedure het veiligst is. Uitzondering op deze regel is je grafische kaart. Gamers hebben profijt van de meest recente driverversie. Deze is te vinden op de website van de makers van de grafische kaart, bijvoorbeeld www.nvidia.com. Extra software die belooft om al je drivers te updaten, kan schadelijk zijn voor je computer. De programma’s zijn doorgaans van matige kwaliteit, beloven gratis te zijn maar kosten geld als je iets wilt updaten en installeren vaak allerlei rommel.

Een gezonde computer is een computer die voorzien is van de meest recente Windows Updates. De plek waar je alles vindt omtrent Windows Updates, verschilt per Windows-versie. Als het goed is worden ze automatisch geïnstalleerd en hoef je je hier verder geen zorgen over te maken. Als je zeker wilt weten dat je alle patches voor jouw Windowsversie binnen krijgt kun je Windows Update Notifier (https://wun.codeplex.com) gebruiken. Het programmaatje verschuilt zich in je systeemvak en geeft een duidelijke melding als er updates te krijgen zijn die nog niet aanwezig zijn op je computer. Vervolgens brengt Windows Update Notifier je binnen een paar muisklikken op de juiste plek in Windows om de updates binnen te halen. Windows Update Notifier biedt officieel geen ondersteuning voor Windows 10. In Windows 10 werkt de ingebouwde update-functie overigens al stukken beter dan in de voorgaande Windows-versies.

Tip 25: Beveiligingsrisico Op de meeste computers is naast Windows een vaste set programma’s te vinden. Deze programma’s zijn dus zeer interessant voor hackers om aan te vallen. Je kunt je hiertegen wapenen door steeds de meest recente versie binnen te halen, maar dat wordt soms vergeten. WIGI (www.adlice.com) is een afkorting met een knipoog en staat voor Why I Got Infected.

Gamers hebben voordeel van de meest recente driver van de grafische kaart.

18

03 | 2016

Tip 24 Windows Update Notifier waarschuwt als er updates beschikbaar zijn die nog niet op jouw computer staan.


WINDOWS SCHOONMAKEN EN VERSNELLEN

Tip 26 Patch My PC haalt automatisch de laatste versie binnen van populaire programma’s.

Tip 27: Automatische update

Tip 25 WIGI controleert of programma’s met een potentieel beveiligingsrisico bij de tijd zijn.

Het programma controleert of je de meest recente versie hebt van potentiële risicoprogramma’s. Hieronder vallen Internet Explorer, Java, Firefox, software van Adobe en servicepacks voor Windows. WIGI voert een controle uit en geeft een rode markering als er een nieuwere versie beschikbaar is. Deze kun je vervolgens binnen een paar muisklikken ophalen en installeren.

Standaard moet je Patch My PC handmatig starten, waarna het programma controleert of je van al je programma’s de meest recente versie hebt. Met één extra muisklik werk je alles bij, maar het kan nog eenvoudiger door Patch My PC te automatiseren. Start het programma en klik op Schedule. Activeer een controletijd, bijvoorbeeld Once a week om wekelijks naar nieuwe versies te zoeken. Kies voor Yes bij Include Windows Update als je wilt dat Patch My PC ook je Windows Updates controleert. Als het goed is doet Windows dat zelf al, maar beter twee keer kijken dan één keer vergeten. Als je Silent run activeert merk je (bijna) niets van het updateproces van Patch My PC en gaat alles automatisch.

Tip 27 Laat Patch My PC je programma’s automatisch bijwerken naar de meest recente versie.

Tip 26: Recente versie De vorige tip updatet alleen de programma’s die een groot risico vormen op het moment dat ze verouderen als je de meest recente versie ‘vergeet’ te installeren. Patch My PC (https://patchmypc.net) gaat een paar stapjes verder en kijkt ook andere populaire programma’s na. De lijst is te lang om op te noemen, maar de kans is groot dat je veel van deze software gebruikt. Patch My PC voert een controle uit, toont welke programma’s verouderd zijn, haalt de meest recente versie binnen en installeert het voor je.

03 | 2016

19


TWEEDEHANDS KOPEN DOOR: MARTIN GIJZEMIJTER

Tweedehands kopen

Smartphone of tablet: hoe voorkom je een miskoop? Dat je toe bent aan een nieuwe smartphone of tablet, wil natuurlijk niet zeggen dat je dan ook meteen maar de hoofprijs moet betalen. Dergelijke apparaten verminderen snel in waarde wanneer er een nieuw model op de markt is, en daar kun je uiteraard je voordeel mee doen. Maar er kleven uiteraard ook nadelen aan het kopen van een tweedehands apparaat. Wat zijn de valkuilen en hoe zorg je dat je er niet met

Tip 01: Tweedehands of niet? Voordat je besluit wélke tweedehands smartphone of tablet je gaat kopen, is het eerst goed om te bepalen óf een tweedehands toestel wel geschikt voor je is. Bedenk wat je precies met je smartphone (of tablet) wilt gaan doen. Wil je gebruikmaken van contactloos betalen wanneer dat hier in Nederland geïntroduceerd wordt? Dan is een oudere smartphone zonder NFC misschien niet zo handig. Sommige randapparatuur vereist bluetooth 4.0, en dan is het niet handig om een tablet te kopen met een oudere bluetoothversie. Als je door dit soort grappen binnen een jaar wederom een nieuwe smartphone of tablet moet kopen, dan is je voordeel natuurlijk nihil. Denk dus goed na over wat je met je smartphone of tablet wilt doen, en maak op basis daarvan een lijst waaraan het apparaat moet voldoen. Dan laat je je ook minder snel verleiden door een aantrekkelijke prijs.

open ogen intrapt?

Wat gaan we doen?

Tip 02: Refurbished?

Bij het kopen van een smartphone of tablet kun je een hoop geld besparen door een tweedehands apparaat te kopen. We vertellen je waar je op moet letten.

20

03 | 2016

Als je geen ouder toestel wilt, maar ook liever niet de hoofdprijs wilt betalen, dan is er nog een andere optie: refurbished. Wanneer je een refurbished toestel koopt, dan krijg je een toestel dat zo goed als nieuw is. Het kan om een toestel gaan dat door een klant is teruggestuurd, of eentje die een klant niet eens heeft bereikt omdat er een defect is gebleken

Tip 01 Denk goed na over welke functies je in je apparaat wilt hebben. Oudere smartphones hebben bijvoorbeeld geen NFC.


TWEEDEHANDS KOPEN

Tip 02 Niet nieuw, maar liever ook niet tweedehands? Refurbished is een uitstekende optie.

in de fabriek. Refurbished is per definitie niet hetzelfde als tweedehands. Het toestel wordt nagekeken door de fabriek en als er om wat voor reden dan ook gebruikssporen zijn, wordt het betreffende onderdeel vervangen. In zekere zin zijn refurbished smartphones en tablets zelfs beter dan apparaten die je nieuw in de winkel koopt. Die apparaten komen immers met miljoenen van de lopende band en worden slechts steekproefsgewijs getest. Een refurbished toestel is uitvoerig getest op de juiste werking en dit betekent dus dat je gegarandeerd een toestel in perfecte staat ontvangt. Er zijn refurbished modellen van vrijwel alle fabrikanten, het enige dat je hoeft te doen, is googelen op het type smartphone van je keuze in combinatie met het woord refurbished. Onthoud echter wel de tips in het kader ‘Oplichterij’.

verbloemen, maar het is absoluut aan te raden om échte foto’s van de tablet of smartphone te vragen, vanuit alle hoeken. Dit voorkomt dat je straks met een smartphone of tablet zit vol met krassen, deukjes enzovoort. Als de verkoper weigert dit soort foto’s te nemen, dan weet je eigenlijk al genoeg.

Tip 03: Echte foto’s

Tip 04: Schoon?

gewoon netjes in een nieuwe verpakking.

het toestel, foto’s van de site van de fabrikant zeggen niets.

Tip 04 Contro-

Bij Apple krijg je een iPad dan ook

Tip 03 Vraag om echte foto’s van

leer of het toestel

Je wilt uiteraard een tablet of smartphone kopen in uitstekende staat. De definitie van uitstekende staat verschilt echter per persoon en dat kan conflicten opleveren. Vaak vinden mensen het makkelijk om foto’s van de site van de fabrikant te plukken wanneer ze een toestel op Marktplaats of eBay zetten. Dat is vaak luiheid en geen poging om iets te

Oplichterij In dit artikel geven we je, naast wat praktische tips, ook tips om te voorkomen dat je wordt opgelicht. Helemaal waterdicht is het natuurlijk nooit te maken, maar wat wél belangrijk is, is dat je te allen tijde je gezond verstand moet gebruiken. Dus als je weet dat een bepaald toestel nieuw 600 euro kost, is een tweedehands model voor 50 euro waarschijnlijk oplichterij. Controleer de reputatie van de koper via Marktplaats of eBay (hoelang de persoon in kwestie lid is van de site, is een goede indicator) en als het gaat om een winkel, zoek dan even naar de naam van de winkel in combinatie met oplichterij. Kleine trucjes die je een hoop ellende kunnen besparen.

We hebben het bij ‘schoon’ natuurlijk niet over de vraag of er chocoladevlekken op de iPad of Samsung Galaxy S6 zitten die je wilt kopen. Waar we het wel over hebben, is dat het belangrijk is om te controleren of alle gebruikssporen zijn gewist van het toestel. Wanneer bijvoorbeeld een iPhone nog gekoppeld is aan het Apple ID van de vorige gebruiker (hetgeen overigens een indicatie kan zijn dat het gaat om een gestolen toestel) dan kun je dat niet zomaar resetten – en dat wil je dan waarschijnlijk ook helemaal niet. Controleer dan ook of het écht gaat om een volledig opgeschoond toestel en als dat niet het geval is, vraag aan de verkoper of hij ter plekke het toestel wil terugbrengen naar fabrieksstaat. Als dat zonder problemen gaat, dan weet je zeker dat je met een schone lei kunt beginnen. Ook als het toestel in fabrieksstaat lijkt, is het verstandig om even in de instellingen te controleren of er niet stiekem tóch een account aan is gekoppeld. Veel mensen vinden het gênant om dit

03 | 2016

volledig teruggezet is naar de fabrieksinstellingen en of dat überhaupt mogelijk is?

21


TWEEDEHANDS KOPEN

soort dingen te controleren op het moment van de aankoop (uiteraard bij een ‘live’ verkoop), maar je baalt enorm als je het niet doet en je daarna met de problemen opgezadeld zit.

Tip 05: Gestolen?

Tip 05 Aan de hand van het serienummer kun je eenvoudig controleren of een product gestolen is.

Er is geen waterdichte manier om te controleren of een tablet of iPhone gestolen is, maar er zijn wel steeds meer hulpmiddelen die je kunnen helpen daarachter te komen. Ook hierbij geldt: voel je niet bezwaard om de koper om een serienummer te vragen. Als er niets aan de hand is met het toestel, dan is er ook geen reden om dat serienummer niet te verschaffen. Natuurlijk zijn er altijd mensen op bijvoorbeeld Marktplaats die zélf achterdochtig worden van zo’n vraag en daarom niet mee willen werken, in welk geval je de verkoop dan maar moet laten schieten. Een serienummer kun je eenvoudig

controleren op www.stopheling.nl. De site is een initiatief van het ministerie van Veiligheid en Justitie en de Board Opsporing van de politie. Naast de site is er ook een gelijknamige app voor zowel Android als iOS waarmee je de streepjescode eenvoudig kunt scannen. Kleine moeite en het scheelt je écht een hele hoop ellende. Overigens, als je de smartphone of tablet bij iemand thuis gaat ophalen, zegt de reactie van de verkoper ook al een hoop wanneer je op het serienummer gaat zoeken.

Een serienummer kun je eenvoudig controleren op www.stopheling.nl, dat kan je veel ellende schelen Tip 06: Simlock? Je hebt een smartphone gekocht via Marktplaats, alles lijkt te werken, maar op de een of andere manier wordt je simkaartje maar niet herkend. Vervelend, want dit betekent dat het toestel een simlock heeft. Oftewel: hij werkt alleen met een simkaartje van een bepaalde provider. Dit is op zich geen ramp, want er zijn ontelbare manieren om een simlock te verwijderen (de snelste en goedkoopste is contact opnemen met de provider waarop het toestel gelockt is). Echter, soms brengt dit extra kosten met zich mee, en dat maakt je toestel een stuk minder goedkoop dan je voor ogen had. Wanneer je het toestel op afstand koopt, is het natuurlijk lastig te controleren of er een simlock op zit. Je kunt weinig anders doen dan de verkoper hier concreet naar vragen, maar of de waarheid wordt gesproken, dat blijft natuurlijk de vraag. Vandaar ook het kader ‘Niet online’, met de

Niet online

Tip 06 Plaats je simkaart om te zien of hij werkt met de telefoon.

We kunnen ons voorstellen dat je het makkelijk vindt om een toestel online te kopen. Maar het bedrag dat je neerlegt is vaak niet gering en je slaat jezelf voor je kop wanneer je een miskoop doet omdat iemand je voor de gek heeft gehouden. We raden je dan ook aan om een tweedehands smartphone of tablet altijd in eigen persoon op te halen, omdat dit de kans op een miskoop verkleint. Dat geldt natuurlijk niet wanneer je het toestel koopt via een site met een goede reputatie, daar mag je op vertrouwen. Zo’n bedrijf heeft immers een reputatie te beschermen.

22

03 | 2016


TWEEDEHANDS KOPEN

tip om een smartphone ‘live’ te kopen waar mogelijk. Bij een gerenommeerde winkel hoef je je natuurlijk geen zorgen te maken. De eenvoudigste manier om te controleren of een smartphone simlockvrij is, is door je simkaart erin te plaatsen en een telefoontje te plegen. Slaagt het gesprek, dan is jouw sim in ieder geval compatibel met de smartphone.

Tip 07: Prijsniveau

Tip 07 Denk goed na over de prijskwaliteitverhouding. Zéker na een jaar of twee drie

Het voelt natuurlijk heel goed om een smartphone en/of tablet in handen te hebben waarvoor je niet de hoofdprijs hebt betaald. In de eerste tip hebben we het al even gehad over de toekomstbestendigheid. Waar je ook rekening mee moet houden is het prijsniveau. Hoeveel is tweedehands je waard? Wist je bijvoorbeeld dat na een jaar de capaciteit van de accu van een smartphone/tablet al aanzienlijk is afgenomen? En wist je dat iOS 8, het besturingssysteem van Apple, niet geïnstalleerd kan worden op een iPhone 4? Dan wordt een goedkoop toestel naar verhouding natuurlijk al snel een stuk duurder. Dit is absoluut geen poging om je af te raden een tweedehands toestel te kopen, maar houd goed in de gaten of de hoogte van de prijs past bij wat je nog met het toestel wilt en kunt doen.

kosten op een site als Marktplaats of eBay (375 euro gemiddeld op het moment van schrijven). Echter, zodra de S7 wordt aangekondigd, zakt de prijs van tweedehands modellen direct in, simpelweg omdat het niet meer het nieuwste model is en er een overvloed is aan dat type smartphones, omdat veel mensen van hun huidige toestel af willen om het nieuwe model te kunnen kopen. Het loont dus zéér de moeite om in de gaten te houden of er een nieuwe release gepland staat voor het toestel dat je voor ogen hebt. Het voordeel hierbij is dat fabrikanten vaak dezelfde tijdperiode in een jaar uitkiezen, dus als het toestel vorig jaar in februari uitkwam, dan weet je dat je jouw tweedehandsje beter niet in januari kunt kopen, maar een maandje moet wachten. Dat scheelt je zo honderd euro.

Tip 08 Houd releasedata goed in de gaten. Kopen op het juiste moment kan je heel veel geld schelen.

zal de batterij snel aan vervanging toe zijn.

Tip 09: Defecten

Tip 09 Onderwerp de smartpho-

We hebben het al eerder even aangestipt: we vinden het vaak een beetje gênant om een toestel aan een uitgebreid onderzoek te onderwerpen tijdens het kopen. Toch raden we met klem aan om dit wel te doen. Sterker nog, in Nederland heb je als

ne/tablet aan een visuele inspectie. Schade zegt je veel over hoe het toestel gebruikt is.

Tip 08: Aankoopmoment Het moment waarop je de tweedehands smartphone/tablet koopt is minstens zo belangrijk als de partij bij wie je dat doet. Elektronica verliest vrij snel z’n waarde, maar op z’n allersnelst wanneer er een opvolger voor de deur staat. Ter illustratie, je kunt je voorstellen dat een Samsung Galaxy S6 met een nieuwprijs van 499 euro niet heel veel minder zal

03 | 2016

23


TWEEDEHANDS KOPEN

consument een onderzoekplicht, wat inhoudt dat het jouw verantwoordelijkheid is als koper om te onderzoeken of het product dat je aankoopt defecten vertoont. Ook daarom is het lastig om achteraf je geld terug te krijgen als de smartphone of tablet niet in orde is: je had dat moeten onderzoeken voordat je de aankoop deed. Daarmee komen we wederom bij de conclusie dat een smartphone of tablet kopen op afstand erg tricky kan zijn, omdat je die controle op afstand helemaal niet kunt uitvoeren. Overigens wil dat niet zeggen dat een smartphone of tablet online kopen ‘gevaarlijker’ is. Het is simpelweg zo dat áls het misgaat, je geen poot hebt om op te staan. Dus controleer het toestel uitvoerig, zoek naar krassen, deuken enzovoort. Dat zegt namelijk vaak ook heel veel over hoe er met het toestel is omgesprongen.

Toch een miskoop?

Bij PayPal krijg je aankoopbescherming, wat inhoudt dat je onder bepaalde voorwaarden je geld kunt terugkrijgen.

24

In dit artikel vind je tips waarmee je een miskoop kunt voorkomen. Maar wat als dat onverhoopt toch gebeurt? Omdat het toestel een verborgen defect heeft, om een andere reden niet voldoet aan je wensen of je simpelweg bent opgelicht. Als je eenmaal bent opgelicht, is er niet zo heel erg veel dat je kunt doen. Toch is het aan te raden om actie te ondernemen. Bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat de betreffende koper van Marktplaats/ eBay wordt geweerd of dat de site waar je het toestel gekocht hebt wordt opgedoekt. Aangifte doen bij de politie (alleen bij oplichting uiteraard) is dan ook aan te raden, al is de kans dat je zelf je geld terugziet miniem. De enige uitzondering is wanneer je betaalt via een betaaldienst als PayPal, omdat je dan koperbescherming krijgt.

03 | 2016

Tip 10 Een app als System Check kan snel testen in wat voor staat het toestel is.

Tip 10: Softwarecontrole Een deuk in een smartphone of een kras op het scherm van een tablet is natuurlijk zo gespot. Maar hoe zit het met de zaken die minder aan de oppervlakte liggen? Hoe weet je of alle interne zaken nog wel naar behoren werken? Het vereist wel wat meer energie, maar ook dat kun je controleren. Zo kun je bijvoorbeeld GeekBench 3 installeren en een benchmark uitvoeren om te zien hoe goed het toestel presteert. Zorg dat je van tevoren de standaardscore van een verse smartphone of tablet van hetzelfde merk hebt, zodat je iets hebt om mee te vergelijken. Ook zijn er voor diverse platformen apps te downloaden die een diagnostische test uitvoeren van het apparaat, zodat belangrijke problemen direct worden onthuld. Voor Android heet deze app Doms diagnostic tools, voor iOS is er de app System Check. En wederom: misschien vind je het ongemakkelijk om dit van de verkoper te vragen, maar als het toestel in goede staat is, heeft hij/zij niets te vrezen.


SNEL RESULTAAT IN 3 STAPPEN DOOR: ROBBIN OOIJEVAAR

Anoniem surfen

Vrij(er) op internet met je eigen browser Er zijn meerdere manieren om anoniem(er) te surfen. Veel trucs zijn alleen voor experts weggelegd. In deze 123 bespreken we een zeer eenvoudig foefje van SafeIP. Als je de werking eenmaal kent, kun je dit programma inzetten op momenten dat je meer anonimiteit nodig denkt te hebben. Stap 1: SafeIP SafeIP werkt met ‘tussenservers’. Als je bijvoorbeeld een website bezoekt, ziet deze het IP-adres van de ‘tussenserver’ en niet het IP-adres van jouw internetverbinding. Het prettige aan SafeIP is dat je het programma eenvoudig kunt activeren en vervolgens anoniem websites kunt bezoeken met je eigen browser. Zodra je deze functionaliteit niet meer nodig hebt, schakel je SafeIP weer uit en werk je weer via je eigen IP-adres. Download en installeer SafeIP via www.freesafeip.com. Klik op het SafeIP-icoontje in het systeemvak en kies Open SafeIP. Bij Current IP zie je je huidige IP-adres. Als SafeIP niet actief is, is dit IP-adres gelijk aan het IP-adres van je internetverbinding. Het IP-adres van je internetverbinding staat ook bij Protection overview bij Real IP. Klik op Connect of Change IP om je internetverbinding via SafeIP te laten lopen. Start nu je browser en surf anoniem(er).

optimaliseren voor anoniem browsen (standaard actief) of media streamen. De optimalisatie voor anonieme torrents is alleen beschikbaar als je een SafeIP Pro-abonnement hebt (vanaf 9 dollar voor drie maanden).

Stap 3: Standaard uit Het is altijd goed om programma’s die veiligheid en anonimiteit pretenderen te bieden met een gezonde dosis argwaan te gebruiken, zeker als ze gratis zijn. Bij SafeIP lijkt alles in orde, maar toch raden we aan om het programma niet automatisch te laten starten. De belangrijkste reden hiervoor is de snelheid. Als je anoniem internet via de SafeIP-oplossing werkt dit altijd langzamer dan wanneer je SafeIP niet gebruikt. Open de instellingen van SafeIP en kijk bij Settings. Zorg ervoor dat de optie Run at Windows startup niet actief is. Start SafeIP handmatig zodra je het programma nodig hebt.

Gebruik SafeIP uitsluitend op momenten dat je de functies nodig hebt en laat het programma niet automatisch opstarten met Windows.

Stap 2: Reclame blokkeren Naast de het anonimiseren via een nieuw IP-adres heeft SafeIP meer opties die handig zijn om uit te proberen. Kijk bij de SafeIP-instellingen in het tabblad Settings. Hier vind je onder andere een reclameblokkeersysteem, bescherming tegen malware en je kunt ook trackingcookies laten tegenhouden. In het tabblad Optimizations kun je het programma

Niveau stappenplan Van beginner tot expert. Hiernaast kun je de moeilijkheidsgraad van het stappenplan zien.

Beginner

Expert

03 | 2016

25


MEDIA AFSPELEN WINDOWS 10 DOOR: MAIKEL DIJKHUIZEN

Alle media afspelen

Reken af met compatibiliteitsproblemen in Windows 10 In downloadnetwerken als usenet en bittorrent circuleren allerlei bestandsformaten voor films, series en muziek. Helaas ondersteunt Windows 10 van zichzelf niet ieder bestandsformaat. Help het besturingssysteem een handje en speel ieder mediabestand voortaan probleemloos af.

Tip 01: Codecs Windows 10 bevat standaard verschillende programma’s waarmee je mediabestanden kunt afspelen. Denk hierbij aan Windows Media Player, Groove Muziek en Films en tv. Helaas accepteren ze niet ieder bestandsformaat. De reden hiervoor is dat computers beeld en geluid veelal gecodeerd opslaan om de bestandsomvang te beperken. Aan de hand van de juiste codecs, is je pc in staat om het mediabestand te decoderen, zodat er beeld en geluid op het scherm verschijnt. Windows 10 heeft van zichzelf jammer genoeg niet alle benodigde codecs in huis. In dat geval verschijnt er op het scherm een foutmelding wanneer je een niet-compatibel bestand wilt afspelen. Verder gebeurt het ook regelmatig dat er bij films geen audio hoorbaar is.

Wat gaan we doen?

Tip 02: Windows 10

We leggen uit hoe je films, series en muziek in Windows 10 kunt weergeven. Welke bestanden speelt het besturingssysteem al van zichzelf af en welke externe codecs heb je nodig? In dit artikel vind je het antwoord!

26

03 | 2016

Microsoft heeft met Windows 10 enkele zaken verbeterd als het gaat om het afspelen van mediabestanden. Zo lukt het nu eenvoudig om flac-audiobestanden af te spelen. Zeker voor muziekliefhebbers die liedjes in een hogere audiokwaliteit willen beluisteren, is dat een uitkomst. Daarnaast is het nu eindelijk mogelijk om de meeste mkv-bestanden af te spelen via de H.264- of H.265-codec. Gunstig, want een groot deel van films op usenet en bittorrent zijn in dit containerformaat beschikbaar. Toch zitten er nog de nodige haken en ogen aan deze afspeelopties. Zo kun je bij mkv-containers helaas

Tip 01 Zodra je met Windows Media Player een iso-bestand afspeelt, krijg je een waarschuwing te zien.


MEDIA AFSPELEN WINDOWS 10

Tip 02 Windows 10 heeft meer afspeelopties gekregen, zoals de weergave van flacmuziekbestanden.

geen DTS-audiospoor via de speakers afspelen. Veel films hebben hierdoor geen geluid. Verder is het nog altijd veel gedoe om een mappenstructuur van een dvd aan de praat te krijgen. Windows 10 weet namelijk geen raad met vob- en ifo-bestanden. Voor flv-filmpjes is er eveneens geen ondersteuning. Ook een zogeheten image, een exacte kopie van een cd, dvd of blu-ray, is niet af te spelen.

Tip 04: Installatie K-Lite

Tip 03 De standaardversie van

Windows 10 weet geen raad met vob- en ifo-bestanden Tip 03: Codecpack

In de installatiewizard van K-Lite klik je op Next , waarna er verschillende installatiemodi zichtbaar zijn. Via de modus Normal passeren alle benodigde instellingen de revue. Ga naar het volgende scherm en bepaal onder Preferred video player welk programma je wilt gebruiken voor de weergave van mediabestanden. K-Lite levert zelf ook een mediaspeler mee, namelijk Media Player Classic - Home Cinema (MPC-HC), zie ook tip 5. Je kunt hier ook iets anders selecteren, bijvoorbeeld Windows Media Player. Geef ook aan met welk programma je audio wilt afspelen en klik viermaal op Next zonder verder iets te wijzigen. Selecteer het aantal audiokanalen

K-Lite is compleet genoeg om bijna alle gangbare mediabestanden af te spelen.

Tip 04 K-Lite wil graag weten met welk mediaprogramma je films, series en muziek afspeelt.

Wil je mediabestanden graag met de standaardprogramma’s van Windows 10 afspelen? Hoewel Microsoft de bestandscompatibiliteit in de afgelopen jaren sterk heeft verbeterd, heb je nog altijd externe codecs nodig om alle films inclusief beeld en geluid weer te geven. Gelukkig zijn die er volop beschikbaar. Het is lastig om codecs afzonderlijk op het web te verzamelen en aan je computer toe te voegen. Een codecpack werkt een stuk gemakkelijker. Hiermee installeer je in één klap een grote hoeveelheid codecs, waarna bijna ieder audio- en videobestand in Windows gewoon af te spelen is. Surf naar de pagina van het K-Lite Codec Pack (www.codecguide.com/ download_kl.htm) om de verschillende pakketten te bekijken. Voor gebruik op Windows 10 kun je het beste uit de voeten met de standaardversie. Let goed op dat je de juiste downloadlink aanklikt en open de installatiewizard.

03 | 2016

27


MEDIA AFSPELEN WINDOWS 10

Tip 06 Bij de meeste films heb je keuze uit verschillende audiosporen.

dat je in gebruik hebt op de pc, bijvoorbeeld Stereo of 5.1 surround. Wanneer je de pc hebt aangesloten op een homecinema-systeem, gebruik je hiervoor mogelijk S/PDIF of HDMI als uitgang. Je pc hoeft dan geen audiospoor te decoderen, want deze taak neemt de receiver voor zijn rekening. Is dat bij jou ook het geval, selecteer dan onder Audio bitstreaming de juiste optie. Als je speakers rechtstreeks op de pc zijn aangesloten, laat je de optie staan op Disabled. Klik op Next en voorkom tweemaal met Decline dat K-Lite extra (ongewenste) software aan je pc toevoegt. Klik op Install en Finish om de installatie af te ronden. Je zult zien dat bestanden die eerst niet afspeelbaar zijn, nu wel ineens met de standaardprogramma’s van Microsoft functioneren. Speel maar eens een film af in Windows Media Player.

Tip 05: MPC-HC Ondanks de aanwezigheid van externe codecs, heeft het gebruik van Windows Media Player in Windows 10 nog altijd beperkingen. Zo lukt het niet om iso-images en mappenstructuren van dvd-rips af te spelen. Wanneer je dergelijke bestandsformaten wilt weergeven, wijk je hiervoor het beste uit naar een andere mediaspeler. Het programma MPC-HC is hier bij uitstek voor geschikt. Wanneer je tip 4 volledig hebt uitgevoerd, staat deze mediaspeler al op je pc. Je downloadt de software eventueel ook rechtstreeks

28

03 | 2016

vanaf www.mpc-hc.org. Zodra je het programma opstart, verschijnt er een compact venster. Sleep een mediabestand naar dit venster om de weergave te starten, bijvoorbeeld een mkv- of iso-bestand. Om de mappenstructuur van een dvd af te spelen, sleep je het ifo-bestand uit de map naar het venster. MPCHC kan tevens overweg met m2ts-bestanden die veelal in blu-ray-rips aanwezig zijn.

Tip 06: Films afspelen Zodra je een film afspeelt in MPC-HC is wellicht niet het juiste audiospoor actief. In plaats van surround hoor je bijvoorbeeld stereogeluid en de personages praten wellicht Frans of Duits. Ga in het menu naar Afspelen / Geluidsspoor. Maak vervolgens de juiste keuze door het gewenste audiospoor te selecteren. Voor ondertitels geldt eigenlijk hetzelfde.

Tip 05 Laad het ifo-bestand van een dvd-rip in MPC-HC en krijg toegang tot het menu.


MEDIA AFSPELEN WINDOWS 10

Navigeer naar Afspelen / Ondertiteling en selecteer Nederlandstalige ondertiteling. Sommige films hebben wellicht geen Nederlandstalige ondertitels. In dat geval loont het de moeite om een geschikt ondertitelbestand vanaf internet te downloaden en handmatig aan MPC-HC toe te voegen. Een goede website met betrouwbare ondertitelbestanden is www.opensubtitles.org. Binnen de mediaspeler klik je achtereenvolgens op Bestand / Ondertiteling laden om het bestand toe te voegen. Fijn is dat MPC-HC zo’n beetje alle formaten accepteert, waaronder srt, ass en ssa.

uitstekend voor geschikt. Doe een zelfgebrande of commerciële dvd in de computer. Ga in het mediaprogramma naar Bestand / DVD/BD openen en blader naar het cd/dvd-station van de pc. Bevestig met Map selecteren om de weergave te starten. Als je pc een blu-ray-speler bevat, kun je ook zelfgebrande blu-rays afspelen. Voor commerciële blurays is aanvullende software vereist (zie kader).

Tip 07 Met MPC-HC speel je zowel zelfgebrande als commerciële dvd’s af.

Tip 07: Dvd’s Veel mensen die een schone installatie van Windows 10 hebben uitgevoerd, kunnen geen dvd’s meer afspelen. De reden hiervoor is dat Microsoft de ondersteuning heeft verwijderd. Je haalt de functie weer terug door een app uit de Windows Store te downloaden. Open de Store via het menu Start en zoek op Windows Dvd-speler. Na betaling van een kleine vijftien euro installeer je de app op het systeem. Wanneer je een upgrade naar Windows 10 hebt uitgevoerd vanaf een Windows-versie met Media Center, is deze app waarschijnlijk al op je systeem aanwezig. Microsoft heeft echter aangegeven dat deze app voor deze groep slechts tijdelijk gratis beschikbaar is. Een einddatum is op het moment van schrijven niet bekend. Wens je permanente dvd-ondersteuning en wil je daarvoor niet betalen? Een oplossing is om dvd’s via een ander programma af te spelen. Het eerder besproken MPC-HC is daar

Commerciële blu-rays

Microsoft heeft in Windows 10 dvdondersteuning verwijderd Tip 08: Cd/dvd-station (1) Tip 08 Vaak her-

In de meeste gevallen verloopt een upgrade van Windows 7/8.1 naar versie 10 vlekkeloos, al zijn er soms ook problemen. Zo klagen veel mensen dat hun pc geen cd/dvd-station meer herkent, waardoor het niet lukt om schijfjes af te spe-

kent Windows 10 het cd/dvd-station wanneer je het stuurprogramma herinstalleert.

Helaas zijn er geen gratis programma’s die commerciële blu-rays kunnen afspelen. De reden hiervoor is dat de benodigde licenties geld kosten. Ontwikkelaars van freeware kunnen het zich om die reden niet permitteren om geschikte applicaties te bouwen. Je bent om die reden aangewezen op betaalde programma’s. CyberLink PowerDVD Pro en Corel WinDVD Pro zijn de bekendste namen die blu-rays afkomstig uit een winkel probleemloos weergeven. Hiervoor betaal je wel ongeveer vijftig euro. Goed om te weten is dat veel computerfabrikanten het programma CyberLink PowerDVD Pro standard meeleveren met een desktop of laptop waarin een blu-raystation is geïntegreerd.

03 | 2016

29


MEDIA AFSPELEN WINDOWS 10

len. Mogelijk is het stuurprogramma van je cd/ dvd-station nog niet bijgewerkt. Open via de zoekfunctie van Windows 10 het hulpprogramma Apparaatbeheer. Klik op het pijltje voor Dvd-/cdrom-stations en kijk of het optische station staat vermeld. Klik erop met de rechtermuisknop en kies voor Installatie ongedaan maken . Bevestig met OK . Herstart vervolgens de pc. Je computer haalt als het goed is automatisch het nieuwste stuurprogramma op voor het cd/dvd-station. Een andere mogelijke oplossing is om in het geval van een desktop een andere SATA-aansluiting van het moederbord te gebruiken voor het aansluiten van het cd/dvd-station.

(32-bits)-waarde . Je geeft deze registersleutel de naam EnumDevice1 en drukt daarna op Enter. Ditmaal klik je met de rechtermuisknop op de zojuist aangemaakte sleutel, waarna je kiest voor Aanpassen. In het veld onder Waardegegevens typ je 1 . Bevestig met OK en sluit de Register-editor af via het kruisje. Na een herstart is je cd/dvd-station vermoedelijk weer zichtbaar binnen Windows Verkenner.

Tip 09: Cd/dvd-station (2)

Tip 09 Soms is er een registeraanpassing vereist om het cd/dvd-station in Windows 10 te activeren.

30

Herkent je computer het cd/dvd-station na de instructies in de voorgaande tip nog steeds niet? In dat geval is het noodzakelijk om een zogeheten subsleutel te maken in het register. Bedenk wel dat een registeraanpassing niet zonder risico is, dus zorg vooraf voor een back-up. Verder is het belangrijk dat je als administrator bij Windows bent aangemeld. Open de zoekfunctie van Windows 10 en typ regedit gevolgd door een druk op Enter. Er verschijnt een waarschuwing in beeld, waarbij je met Ja bevestigt. Blader in het linkerdeelvenster naar de volgende sleutel: HKEY_LOCAL_MACHINE\ SYSTEM\CurrentControlSet\Services\atapi. Klik met de rechtermuisknop op Atapi. In het contextmenu kies je achtereenvolgens voor Nieuw en Sleutel . Je typt vervolgens Controller0 en bevestigt met Enter. Nu klik je met de rechtermuisknop op Controller0 en kies je voor Nieuw / DWORD

03 | 2016

Tip 10: Kodi

Tip 10 Je installeert het beste alle

Microsoft heeft al sinds 2009 helemaal niets meer aan Media Center gedaan en voor Windows 10 is dit programma zelfs helemaal niet meer beschikbaar. Erg rouwig hoef je daar niet om te zijn, want de bestandscompatibiliteit van Media Center is erg mager. Er bestaan betere alternatieven om een echte HTPC in te richten. Een belangrijk kenmerk hiervan is dat het menu grote pictogrammen heeft, zodat het goed zichtbaar is op de televisie. Kodi voldoet op visueel gebied aan alle eisen en speelt ook nog eens talloze mediabestanden af. Surf naar www.kodi.tv om de nieuwste versie van het programma te downloaden. Open het exe-bestand en neem alle stappen van de wizard door om dit mooie freewarepakket te installeren. Hierbij is het niet nodig om instellingen te wijzigen, zodat je automatisch alle onderdelen van Kodi installeert. Na afloop start je het programma op. Kodi gaat eerst enkele plug-ins bijwerken (zie tip 12). Verder is de taal Engelstalig, maar dat wijzig je eenvoudig. Navigeer naar System / Settings / Appearance / International en kies achter Language voor Dutch .

onderdelen van Kodi.


MEDIA AFSPELEN WINDOWS 10

Tip 11: Films toevoegen In tegenstelling tot het eerder besproken mediaprogramma MPC-HC is het met Kodi mogelijk om een mediabibliotheek aan te leggen. Hierbij voeg je eenvoudig filminformatie en afbeeldingen toe, zodat er een levendige catalogus ontstaat. Je geeft eerst aan Kodi door waar je filmbestanden staan opgeslagen. Ga naar Video’s / Bestanden / Toevoegen video’s en zoek via Bladeren de juiste filmmap op. Je kunt ook een netwerkbron selecteren, bijvoorbeeld een NAS. Bevestig met tweemaal OK , waarbij je de locatie desgewenst een naam geeft. Bij Deze map bevat geef je aan om wat voor mediabestanden het gaat. Afhankelijk van de inhoud, kies je voor (Speelfilms) of (Series). Kodi selecteert automatisch een bron op internet om filmgegevens op te halen. Aan de hand hiervan koppelt het freewarepakket de juiste

gegevens aan de videobestanden. Als je klikt op OK , gaat Kodi alle videobestanden indexeren. Open het hoofdmenu door rechtsonder op het pictogram met het huisje te klikken. Bekijk welke films er in Kodi beschikbaar zijn. Je wijzigt eventueel aan de linkerkant de lay-out van de bibliotheek. Klik op een titel om de weergave te starten.

Tip 11 Kodi verfraait de mediacatalogus door gegevens en afbeeldingen vanaf webbronnen toe te voegen.

VLC Media Center

Voor het afspelen van films is VLC media player al jarenlang een betrouwbare partner.

Als alternatief voor MPC-HC is er nog een mediaprogramma dat vrijwel alles zonder externe codecs afspeelt, namelijk VLC media player. Deze applicatie is beschikbaar via de website www. videolan.org. De verschillen op het gebied van functionaliteit tussen beide applicaties zijn te verwaarlozen. Zo speel je ook met VLC probleemloos flv-, iso- en mkv-bestanden af. Verder heeft het programma geen moeite met mappenstructuren van dvd’s en blu-rays. Bovendien lukt het ook om de inhoud van fysieke dvd’s inclusief menu weer te geven. Kortom, een prima speler waarmee je met bijna alle gangbare bestandsformaten uit de voeten kunt.

Tip 12: Plug-ins Een belangrijk pluspunt van Kodi is de ondersteuning van plug-ins. Hiermee voeg je leuke extra’s toe aan het programma. Ga naar Systeem / Add-ons / Installeer van repository om het aanbod te bekijken. Onder Video add-ons zie je bijvoorbeeld extensies om Uitzending Gemist (NPO) en RTL XL aan het mediaprogramma toe te voegen. Klik op de naam van een plug-in en Installeren om de uitbreiding te activeren. Als je Uitzending Gemist (NPO) bijvoorbeeld hebt toegevoegd, blader je naar Video’s / Add-ons om deze plug-in te openen.

03 | 2016

Tip 12 Voor Kodi zijn er een heleboel interessante plugins beschikbaar.

31


BEVEILIGING DOOR: EDMOND VARWIJK

Tweestapsauthenticatie Extra veilig inloggen

Bij het gebruik van de pc en diensten op internet, is het belangrijk je gegevens goed af te schermen. Meestal doen we dat met een wachtwoord, maar wachtwoorden zijn gemakkelijk te kraken. Two Factor Authentication oftewel tweestapsauthenticatie maakt het inloggen bij webdiensten iets lastiger, maar het levert wel heel veel

Tip 01: Kwetsbaar Een wachtwoord is de meestgebruikte beveiliging. Maar wachtwoorden zijn kwetsbaar. Hackers proberen ze te raden of te kraken. Een wachtwoord kraken kan lang duren, maar niet wanneer de hacker slim is en zogeheten ‘rainbow-tables’ gebruikt. Een rainbow-table is een enorme tabel met daarin allemaal woorden en woordcombinaties, maar dan verhaspeld zoals Windows wachtwoorden opslaat. De hacker hoeft dan niet eens meer het wachtwoord zelf te achterhalen, hij vergelijkt de versleutelde digitale weergave ervan en logt in.

meer zekerheid op dat ook echt alleen jij het bent en niet iemand anders.

Wat gaan we doen? Tip 02: Authenticatie

We gaan kijken naar de techniek achter tweestapsauthenticatie en gaan belangrijke internetdiensten die velen van ons gebruiken ermee beveiligen.

32

03 | 2016

Een wachtwoord heeft als doel te bepalen of iemand ergens naar binnen mag of bepaalde informatie mag raadplegen. Op computers is het altijd ook gekoppeld aan een gebruikersnaam. De gebruikersnaam is openbaar, het wachtwoord is geheim. De computer gaat er dan vanuit dat degene die het wachtwoord kent, ook de gebruiker is die bij dat wachtwoord hoort. Maar dat hoeft natuurlijk helemaal niet. Een wachtwoord is namelijk geen middel voor authenticatie zoals een paspoort of vingerafdruk dat wel is. Heeft iemand jouw wachtwoord, dan kan hij inloggen op jouw computer en denkt jouw computer dat die

Tip 01 Eén van heel veel sites op internet waar je lijsten met versleutelde wachtwoorden kunt downloaden om razendsnel wachtwoorden te achterhalen.


BEVEILIGING

persoon jou is. De computer denkt dat omdat die geen middel heeft om jou te authenticeren. Authenticatie is namelijk het proces waarbij iemand of een computer nagaat of een persoon (of een andere computer) daadwerkelijk is wie hij beweert te zijn.

Tip 03: Twee van drie

Tip 03 Het hebben van een bankpas is samen met het weten van de pincode een vorm van tweestapsauthenticatie.

Two Factor Authentication (TFA) is in het Nederlands dus tweefactor- of tweestapsauthenticatie, maar vaak wordt de Engelse term gebruikt. Dit is de techniek waarbij je behalve een wachtwoord nog een tweede vorm gebruikt voor de authenticatie. Er zijn drie mogelijkheden voor authenticatie: iets wat je weet, iets wat je hebt, iets wat je bent. Bij tweestapsauthenticatie kies je twee van deze drie soorten en dat is er dus één meer dan alleen een wachtwoord. Dus een wachtwoord én een vingerafdruk, of een pincode én een bankpas.

Tip 04: Google uitbreiden Steeds meer webdiensten bieden de mogelijkheid voor tweestapsauthenticatie. Google is er een voorbeeld van. Omdat bijna iedereen wel Google gebruikt en een Google-ID heeft, is het een mooi voorbeeld van hoe je tweestapsauthenticatie activeert voor een dienst en hoe het dan in de praktijk werkt. Start je browser, liefst Chrome in dit geval, en ga naar www. google.com. Klik rechtsboven op Inloggen. Typ het e-mailadres in dat je gebruikt als Google-ID en klik op Volgende. Typ daarna het wachtwoord en klik opnieuw op Volgende. Je bent nu ingelogd bij Google en wanneer je nu bovenin op Gmail klikt, ga je direct naar je Gmail-account. Om de toegang tot Gmail met tweestapsauthenticatie te beveiligen, moet je de instellingen van Google voor de accounttoegang en -beveiliging aanpassen. Dit doe je online via de browser. Start je browser weer, log eventueel weer in en klik dan wanneer je ingelogd bent rechtsboven op je profielfoto en kies Mijn account . Klik op Inloggen en beveiliging.

Tip 04 De opties voor de account toegang en -beveiliging beheer je natuurlijk online bij Google.

Drietrapsraket Authenticatie is de tweede stap in wat het toegangscontroleproces wordt genoemd. De eerste stap is identificatie, daarna komt authenticatie en de derde is autorisatie. Bij identificatie maakt iemand kenbaar wie hij zegt te zijn. De bekendste vorm is de gebruikersnaam, maar ook een vingerafdruk of irisscan (scan van het oog) zijn vormen van identificatie. Bij de tweede stap, de authenticatie, wordt bevestiging gevraagd van de identificatie. Bekende vormen van authenticatie zijn een geheim wachtwoord, maar ook een paspoort (met pasfoto) is een vorm van authenticatie. Bij autorisatie, de derde stap, krijg je nadat je jezelf hebt geïdentificeerd en geauthentiseerd bepaalde rechten om iets te doen. Dat kan zijn doorlopen richting het vliegtuig, maar ook toegang tot een computersysteem of bepaalde gegevens. Die rechten worden ook wel autorisaties genoemd.

Het is een drietrapsraket: identificatie, authenticatie, autorisatie Tip 05: Veiliger inloggen Bij het onderdeel Wachtwoord en inlogmethode , is de onderste optie Authenticatie in twee stappen. Deze staat nog uit. Klik op Uit en je komt bij de wizard voor authenticatie in twee stappen. Klik op Configuratie starten. Als extra controle moet je nu eerst weer inloggen door je wachtwoord te typen en op Inloggen te klikken. Googles tweestapsau-

03 | 2016

33


BEVEILIGING

Tip 05 Voer de code in die je per sms of spraakbericht ontvangt als bewijs dat jij jouw telefoon hebt en dus hoogstwaarschijnlijk de juiste persoon bent om in te loggen.

thenticatie gebruikt je mobiele telefoon als tweede bewijs. Google stuurt je als je inlogt op zijn dienst een unieke code die je, naast je wachtwoord, moet intypen. Alleen jij hebt die telefoon (als het goed is), dus alleen jij ontvangt die code en dus alleen jij kunt inloggen. Selecteer eerst voor het vak Telefoonnummer de vlag van Nederland en typ daarna in het vak erachter het telefoonnummer van jouw mobiele telefoon. Kies dan onder het vak of je een Tekstbericht (SMS) wilt ontvangen. Een andere mogelijkheid (bijvoorbeeld als je problemen hebt met het lezen van codes) is dat je gebeld wordt door een computer die jou de code voorleest. Kies voor die mogelijkheid de optie Spraakoproep. Klik dan op Code verzenden om het te testen. Even later ontvang je de code per sms of spraakoproep. Typ de code in bij Geef de verificatiecode op en klik op Verifiëren. In het volgende venster vraagt Google nog of je voor dit apparaat waarop je nu inlogt, de pc, ook altijd een sms wilt gebruiken. Is dit je eigen pc en is die goed beveiligd, dan kun je het uitschakelen. Klik op Volgende en klik tot slot in het laatste venster op Bevestigen als bewijs dat je de tweestapsauthenticatie voor je Google-diensten wilt gaan gebruiken met deze mobiele telefoon.

Tip 06: Back-up Om niet afhankelijk te zijn van één telefoon is het handig een tweede telefoon toe te voegen. Je kunt dan wanneer de ene telefoon defect is of je wisselt van telefoon, nog via de tweede een inlogcode ontvangen. Dit kun je doen door onder aan de pagina bij de Back-upopties op Een telefoonnummer toevoegen. Daarna helpt de wizard je een extra telefoonnummer aan je account toe te voegen. Via Code verzenden kun je wederom testen of het werkt.

34

03 | 2016

Tip 07: Back-upcodes

Tip 06 Maak je niet afhankelijk

Behalve een tweede telefoon te koppelen, kun je ook nog back-upcodes aanvragen en bewaren. Die kun je gebruiken wanneer je de telefoon niet bij de hand hebt of ergens bent waar je geen sms kunt ontvangen. Klik op Afdrukken of downloaden bij het onderdeel Back-upcodes. Google genereert nu een lijst met codes die je kunt afdrukken of bewaren als txt-bestand. Elke code kan maar één keer gebruikt worden, daarna kun je via de Google-site nieuwe codes genereren.

van één telefoon, voeg daarom een tweede toe. Tip 07 Heb je een keer geen telefoon bij de hand, dan kun je een van de back-upcodes gebruiken.


BEVEILIGING

bijna iedereen wel een Google-account heeft en Google-diensten gebruikt. Natuurlijk zijn er veel meer bedrijven en diensten die tweestapsauthenticatie aanbieden. Zoals Microsoft: de Microsoft-app heet Microsoft-account op Android, Microsoft Verificator op Windows Phone. Voor iOS is er geen Microsoft-verificator, daar raadt men zelf aan om de Google Authenticator te gebruiken. Meer informatie over de Microsoft tweestapsauthenticatie is te vinden via www.tiny.cc/mstfa.

Two Factor Authentication geeft een enorme boost aan je online beveiliging en privacy Tip 10: Andere diensten

Tip 08 Google

Tip 08: Gebruik een app

biedt voor sms-loos inloggen de Google Authenticator-app. Tip 09 Ook Microsoft biedt een tweestapsauthenticatie-dienst met apps, maar minder uitgebreid dan Google.

In plaats van moeten wachten tot je de sms ontvangt, kun je ook een app op de telefoon (of je tablet) installeren die continu een code laat zien en dat is dan je code om in te loggen. Op de pagina met jouw opties voor de authenticatie in twee stappen, klik je op Overschakelen naar app. Google biedt apps voor Android, iOS en BlackBerry. Selecteer het type telefoon dat je hebt en klik op Doorgaan. Pak nu de smartphone en installeer vanuit de appstore de Google Authenticator app. Klik op Openen. Op de webpagina op de pc heeft Google nu een QR-code gegenereerd. Klik in de Google Authenticator-app op Configuratie starten en kies daarna Een streepjescode scannen. Scan daarmee de QR-code op het scherm en neem de code die de app dan laat zien over op de pc in het veld Code. Klik op Verifiëren en doorgaan. Bevestig dat de koppeling is gelukt met een klik op OK . Nu de koppeling is gemaakt, kun je voortaan de Google Authenticator-app starten als Google om een tweede authenticatie vraagt. Gebruik dan de code die de app telkens genereert om in te loggen.

Tweestapsauthenticatie wordt nog zinvoller wanneer je het ook bij andere diensten gebruikt zoals Teamviewer, iCloud, Box, OneDrive, Dropbox en nog veel meer. Voor overzichten kijk op https:// twofactorauth.org en http://evanhahn.com/2fa. Wil je één van deze diensten uitbreiden met de extra beveiliging van tweestapsauthenticatie, log dan in en ga naar je accountinstellingen. Zoek daar naar de optie voor tweefactorauthenticatie, authenticatie in twee stappen of two factor authentication. Vaak hoef je alleen nog maar aan te geven of je Google, Microsoft of nog een andere authenticatiedienst gebruikt. Daarna kun je de code uit de app, sms of spraakboodschap gebruiken om in te loggen op één van deze diensten.

Tip 10 Teamviewer is een van de diensten die je kunt beveiligen met de tweestapsauthenticatie van Google of Microsoft.

Tip 09: Microsoft In dit artikel hebben we tot zover Google gebruikt als voorbeeld voor de tweestapsauthenticatie omdat

03 | 2016

35


CHECKLIST DOOR: RICHARD VEENSTRA

Checklist: Tablets Hoe kies je de perfecte tablet?

Er zijn honderden tablets op de markt en elke fabrikant levert ook nog eens verschillende versies van hetzelfde model. Hoe kies je nu de perfecte tablet voor jouw wensen. In deze checklist leggen we uit waar je allemaal op moet letten bij de aanschaf van een tablet.

Tip 01 Wat wil je allemaal met je tablet kunnen doen?

36

Tip 01: Functie

Tip 02: Prijs

Tablets hebben net als computers voor iedereen een andere functie. De één gebruikt het apparaat als tweede computer en wil volledige toegang tot e-mail, werkdocumenten en Office-programma’s, terwijl de ander een tablet alleen af en toe gebruikt om een filmpje te kijken. Sommigen nemen de tablet mee op vakantie en hebben een robuust apparaat nodig, anderen laten hem op de tafel in huis liggen om ‘s ochtends de nieuwsberichten te lezen. Voor je naar de winkel rent om een tablet te kopen, is het handig om voor jezelf vast te stellen waar je de tablet precies voor wilt gebruiken. Als je van plan bent om met de tablet foto’s te gaan nemen, dan moet je op zoek naar een apparaat met een goede camera en genoeg opslagruimte. Wil je van je tablet een gameconsole maken, dan is het handig om voor een iOS- of Android-model te gaan vanwege de enorme hoeveelheid apps in de desbetreffende app-stores.

Tablets zijn verkrijgbaar van zo’n vijftig euro bij de discount-supermarkt tot enkele honderden euro’s voor premium-merken zoals Apple, Sony, Microsoft of Samsung. Je kunt ervan uitgaan dat een tablet van een paar tientjes je niet dezelfde beleving geeft als een tablet van een paar honderd euro. Vaak gaat het bij goedkope modellen om producten met oudere besturingssystemen, kwalitatief mindere schermen of modellen met verouderde componenten. Als je iets meer wilt uitgeven, zijn de verschillen soms helemaal niet zo groot en kan een tablet van 300 euro net zo goed zijn als één van 500 euro. Een goedkopere tablet kan qua componenten bijvoorbeeld gelijkwaardig zijn aan een duurdere Samsung Galaxy Tab of Apple iPad, maar omdat het de infrastructuur van een goede app-store mist, wordt de tablet goedkoper in de markt gezet. Als je niet in apps bent geïnteresseerd en alleen wilt e-mailen en surfen, dan kan zo’n goedkopere

03 | 2016

Tip 02 Prijzen van tablets lopen erg uiteen, bedenk goed wat je van je tablet verwacht.


CHECKLIST

tablet een goede keus zijn. Een duurdere tablet kan daarentegen zijn hogere prijs rechtvaardigen door een enorme keuze aan apps, een mooi design of een superieur scherm.

Een tablet van een paar tientjes geeft niet dezelfde beleving als één van een paar honderd euro

gaat hier om een complete versie van Windows die voor tablets is geoptimaliseerd. Microsoft heeft een eigen tabletserie genaamd Surface, maar andere fabrikanten produceren ook tablets waar Windows op draait. Kleinere besturingssystemen zijn Firefox OS en Amazon FireOS, de laatste is echter gebaseerd op Android. Als je een tablet koopt, is het ook van belang te weten welke versie van het besturingssysteem ondersteund wordt. De meest recente versies zijn iOS 9, Android 6 en Windows 10.

Tip 03: Besturingssysteem

Tip 04: Apps

Net als bij computers zijn er verschillende besturingssystemen voor tablets. De twee bekendste zijn iOS van Apple en Android van Google. iOS is exclusief voor producten van Apple, terwijl Android een open systeem is dat door tientallen fabrikanten wordt gebruikt. Beide systemen hebben uiteraard voor- en nadelen. iOS is een gesloten systeem en Apple controleert welke apps worden aangeboden voor het besturingssysteem. Het grote voordeel hiervan is veiligheid, je iPad is relatief veilig voor virussen, aanvallen en dergelijke. Het nadeel is dat simpele bewerkingen als het kopiëren van een bestand van je iPad naar je computer niet een kwestie is van aansluiten en bestanden slepen. Je moet alle bewerkingen via iTunes doen. Een voordeel van Android is dat het systeem veel opener is en je makkelijker zelf dingen kunt tweaken en een nadeel van Android is dat door het open karakter het makkelijker is om malware binnen te krijgen. Windows is het krachtigste besturingssysteem wat er op dit moment voor tablets te verkrijgen is. Het

Met de keuze van het besturingssysteem bepaal je ook welke apps je op je tablet kunt installeren. Alle besturingssystemen hebben namelijk hun eigen app-stores en niet alle apps zijn voor alle besturingssystemen beschikbaar. Als je per se een bepaalde app op je tablet wilt draaien, kijk dan eerst of deze wel beschikbaar is voor jouw besturingssysteem. Dit geldt vooral voor Windows, aangezien de meeste ontwikkelaars hun apps wel voor iOS en Android ontwikkelen, maar lang niet altijd voor Windows. Het type apps verschilt wel een beetje, voor Android heb je een veel groter aanbod aan apps om je tablet of smartphone te tweaken, door het gesloten karakter van iOS zijn dit soort apps daar veel zeldzamer. Ben je creatief aangelegd, dan is iOS een slimmere keuze. Veel muziek-, design- en lifestyle-apps zijn alleen voor iOS beschikbaar. Games worden veelal voor beide besturingssystemen gemaakt. Vroeger was Windows geen alternatief voor Android en iOS qua apps, maar ontwikkelaars bieden hun apps steeds vaker wel voor dit besturingssysteem aan. Voor zowel de App Store van Apple als de Google Play Store zijn ongeveer 1,5 miljoen apps beschikbaar, in de Windows Store zijn momenteel zo’n 700 duizend apps te vinden.

Tip 04 De Google Play Store is de centrale plek om apps te installeren op je Androidtablet.

Tip 03 iOS 9 is het meest recente besturingssysteem van Apple en exclusief voor de iPhone en iPad beschikbaar.

03 | 2016

37


CHECKLIST

Tip 05: Grootte en scherm

Tip 06: 4G/LTE

Een belangrijke vraag is hoe groot je tablet moet zijn. De kleinste tablets zijn 7 inch, dit komt neer op een beeldschermdiagonaal van 18 centimeter. De grootste tablets zijn tegenwoordig zo’n 13 inch (33 centimeter). Het voordeel van een kleine tablet is uiteraard dat het apparaat erg handzaam is en niet zoveel weegt. Een grote tablet is natuurlijk een stuk minder makkelijk mee te nemen, maar heeft wel het voordeel dat je een groter schermoppervlak tot je beschikking hebt. Naast de grootte is ook de kwaliteit van het scherm belangrijk. Duurdere tablets zoals de iPad Air 2, de Samsung Galaxy Tab S2, de Sony Xperia Z4 en de Microsoft Surface Pro 4 hebben stuk voor stuk geweldige schermen en zijn uitermate geschikt om bijvoorbeeld films op te kijken. Goedkopere tablets hebben soms slechte schermen en zijn daarvoor dus minder geschikt. Een andere belangrijke factor is de resolutie: naarmate je tablet groter is, zal de resolutie van je scherm normaal gesproken ook hoger zijn. Een standaard HD-resolutie van een 9,7inch-tablet is bijvoorbeeld 2048 x 1536 pixels. Als een tablet van hetzelfde formaat hier ver onder zit, dan kun je ervan uitgaan dat het geen HD-scherm is en je pixels kunt zien. De kwaliteit van een scherm is lastig te bepalen door alleen naar de specificaties te kijken, het beste test je een tablet in de winkel uit om te kijken of het scherm aan je eisen voldoet. Hier kun je bovendien de kijkhoek testen en zien of het scherm niet te veel spiegelt. Duurdere tablets hebben vaak een anti-reflecterende laag zodat je vanuit verschillende kijkhoeken een perfect beeld hebt.

Alle tablets kunnen verbinding maken met internet via een wifi-verbinding, maar als je ook onderweg wilt internetten met je tablet zul je een exemplaar met een 4G-/LTE-module moeten aanschaffen. Dit betekent dat je een simkaart in je tablet kunt stoppen en via een mobiele dataprovider kunt surfen. Je hebt hiervoor een speciale simkaart nodig die voor mobiel internet is geconfigureerd. Bij bijna alle providers kun je dit soort simkaarten kopen, vaak in combinatie met een abonnement. Sommige providers bieden ook simkaarten met een prepaidconstructie aan. Kies je voor een iPad, dan kun je bij de Apple Store een Apple SIM kopen. Deze biedt je toegang tot het internet in meer dan 90 landen. Als je in het land van bestemming aankomt, kies je een plan dat bij je internetgebruik past. Uiteraard kun je ook een simkaart van een lokale aanbieder in je iPad stoppen. Er zijn zelfs tablets beschikbaar waar je twee simkaarten in kunt installeren. Zo kun

Tip 05 De Acer Iconia is één van de kleinste tablets.

Phablets en laptop-tablets De grenzen tussen een smartphone, tablet en laptop vervagen steeds meer en daarom komen er creatieve namen voor producten die tussen de verschillende categorieën vallen. Een phablet is een kruising tussen een smartphone en een tablet. Wil je beide apparaten combineren en vind je het niet erg om met een oversized smartphone aan je oor te lopen, dan kan een phablet een goede oplossing zijn. Ook tussen een tablet en een laptop vervagen de grenzen. Sommige tablets kun je gemakkelijk op een extern toetsenbord klikken zodat het een soort laptop wordt, andere modellen zijn in feite laptops met een touchscreen.

De Microsoft Surface Pro 4 is een hybride tablet/ laptop.

38

03 | 2016


Goed nieuws voor abonnees!

Tips&Trucs lanceert een nieuw platform voor digitaal lezen. Wat is er veranderd? In principe niet veel. We hebben het binnenhalen van digitale edities n贸g makkelijker voor je gemaakt! Vanaf nu kun je de digitale edities via je laptop of desktop-pc online lezen. Op smartphones en tablets kun je de edities vanaf nu opslaan in een e-reader-app. De kiosk-apps zijn hierdoor komen te vervallen.

1 INLOGGEN Je leest de nieuwste edities als eerste, maar je kunt ook vorige edities uit 2015 bekijken. Als abonnee log je eenvoudig in op www.tipsentrucs.nl/digitaallezen met je abonneenummer en postcode.

2 LEZEN Vervolgens kun je alle edities lezen. Na het klikken op de editie van je keuze kun je met behulp van de muis of pijltjestoetsen door de editie bladeren.

3 OPSLAAN VAN JE EDITIES Om je archief altijd compleet te houden kun je via je smartphone of tablet alle edities opslaan. Zorg ervoor dat je iBooks of een andere PDF reader op je tablet hebt ge茂nstalleerd.

Benieuwd? Ga naar www.tipsentrucs.nl/digitaallezen


CHECKLIST

je werk en privé gescheiden houden. De toekomst van de simkaart is onzeker, het lijkt erop dat fysieke simkaarten tot de verleden tijd gaan behoren, zowel Samsung als Apple zeggen bezig te zijn met het inbouwen van een simchip in hun apparaten. Je kunt dan softwarematig een provider kiezen.

Tip 06 Met de

niet alles. Een 8megapixel-camera van een slechte kwaliteit maakt slechtere foto’s dan een 5megapixelcamera van een goede kwaliteit. Net als bij het scherm is het ook een goed idee om de camera in de winkel uit te proberen of reviews op internet te lezen. Sommige tablets hebben bovendien ingebouwde foefjes zoals autofocus, een hybride IR-filter om infraroodstraling te verminderen bij het maken van foto’s zodat kleuren beter worden weergegeven of een slow-motion-functie voor het nemen van video’s. Als je foto’s en video’s maken belangrijk vindt, dan moet je hier extra aandacht aan besteden bij de aanschaf van je tablet.

Tip 08 Vrijwel elke tablet heeft tegenwoordig twee camera’s aan boord.

Tip 07: Opslagruimte

Apple SIM kun je in eenvoudig in een ander land een bijbehorend plan aanschaffen zonder een nieuwe simkaart te kopen.

Opslagruimte is belangrijk bij een tablet, want je wilt niet dat je na het installeren van een aantal apps aan de limiet zit. Sommige tablets (de iPad is hiervan het beruchte voorbeeld) hebben bovendien geen mogelijkheid om externe opslagruimte toe te voegen. Hoeveel opslagruimte je nodig hebt, hangt erg af van wat je met de tablet wilt doen. Als je voornamelijk films en muziek wilt streamen en wilt internetten, dan is 16 gigabyte genoeg. Je komt echter al snel aan de limiet van 16 gigabyte als je complexe games installeert of je tablet gebruikt om foto’s mee te nemen. Ook als je van plan bent om films offline op je tablet op te slaan, zul je naar een versie met 32 of 64 gigabyte op zoek moeten gaan. De meeste tablets kunnen overigens via een microSD-kaart de opslagruimte vergroten. Kijk wel even goed welke grootte je tablet maximaal accepteert en wat voor specificaties je tablet nodig heeft qua extern opslagmedium.

Vingerafdrukscanner De duurdere tablets beschikken tegenwoordig over een vingerafdrukscanner. Door je vingerafdruk op een knop te leggen, kun je de tablet ontgrendelen of bepaalde aankopen in de appstores doen. De vingerafdrukscanner slaat je vingerafdruk niet softwarematig op de tablet op, maar doet dit op een aparte stukje hardware in de processor.

Tip 08: Camera’s Vrijwel alle tablets hebben ten minste één camera aan boord om te kunnen videobellen. Vaak is deze camera echter niet van een hoge kwaliteit. Wil je foto’s kunnen maken met je tablet, dan moet je tablet ook over een tweede camera beschikken. Het aantal megapixels van deze camera is belangrijk, de meeste duurdere tablets hebben ten minste een 8megapixel-camera om foto’s mee te maken. Ook bij de kwaliteit van de camera zeggen specificaties

40

03 | 2016

Met een vingerafdrukscanner ontgrendel je je tablet of kun je apps aanschaffen.


CHECKLIST

Kooptips Een lijst met kooptips voor tablets is nooit compleet, simpelweg omdat er honderden verschillende modellen op de markt zijn. De onderstaande kooptips draaien alle drie op een ander besturingssysteem en hebben de beste prijs-kwaliteitverhouding.

Apple iPad Air 2 (Wi-Fi 16 GB) Prijs: € 499,De Apple iPad Air 2 met 16 GB is het standaardmodel en voor de meeste mensen de beste keus als je een Apple-tablet wilt aanschaffen. De iPad Air 2 is verkrijgbaar in zilver, goud en spacegrijs en het wifi-model komt in varianten van 16, 64 en 128 gigabyte. Wil je ook onderweg kunnen internetten, dan kies je voor het duurdere Wi-Fi + Cellular-model. Hiervoor betaal je dan wel 120 euro per model meer. De iPad Air 2 draait op iOS 9 en is uitermate geschikt als je van de vele creatieve en mooi vormgegeven apps in de App Store wilt genieten. 16 GB is genoeg om te surfen of als je muziek of films wilt streamen, maar als je veel dingen offline wilt opslaan, zul je een iPad met meer opslagruimte moeten kiezen.

Samsung Galaxy Tab S2 9.7 (Wi-Fi 32 GB) Prijs: € 499,De directe concurrent voor de iPad Air 2 is de Samsung Galaxy Tab 2. De specificaties zijn nagenoeg gelijk aan die van de iPad Air 2, maar deze tablet draait op Android 5.1. De Samsungtablet heeft een SD-kaartlezer zodat je de opslagruimte kunt vergroten met maximaal 128 gigabyte. Verder heeft de tablet een usb-poort voor het opladen en voor het ontvangen en versturen van bestanden. De Samsung Galaxy Tab S2 9.7 heeft bovendien 3 GB RAM, terwijl de iPad Air 2 het met 2 GB moet doen. Het standaardmodel heeft 32 GB, er is ook een versie met 64 GB verkrijgbaar.

Lenovo IdeaPad Miix 300 Prijs: € 299,Microsofts eigen Surface-tablets zijn erg goed, maar ook aan de prijzige kant. Als je voor een Windows-tablet gaat, kijk dan eens naar de Lenovo IdeaPad Miix 300. Deze tablet kost slechts 299 euro en wordt met 32 GB opslagruimte geleverd. Windows 10 Home is erop geïnstalleerd. De tablet is zelfs iets groter dan de voorgaande twee kooptips, je krijgt een 10,1inch-display. Deze heeft echter maar 1280 x 800 pixels, het is dus geen HDscherm. De tablet is een goede optie als je thuis bijvoorbeeld aan je Office-documenten wilt werken en niet teveel geld kwijt wilt zijn aan een tablet.

03 | 2016

41


Een abonnement dat precies bij jouw wensen past!


Bij Tips & Trucs kun je nu zélf bepalen hoe je jouw abonnement wilt hebben. Betaal je liever in één keer voor het hele jaar, per halfjaar of doe je dit liever maandelijks? We hebben drie abonnementsvormen. Kies zelf jouw ideale variant.

1

EEN JAAR LANG 12 edities Tips & Trucs voor maar (€ 4,17 per editie)

€ 50,-

2

inclusief gratis special

t.w.v. € 9,95

VOORDELIGSTE KEUZE

EEN HALFJAAR LANG 6 edities Tips & Trucs voor maar

€ 26,25 (€ 4,38 per editie)

3

IEDERE MAAND Een editie Tips & Trucs voor maar per maand

€ 4,75

Meest flexibzeelgbe aaker)uze (maandelijks op

Regel het direct op

www.tipsentrucs.nl/abonneren


FREEWARE DOOR: ROBBIN OOIJEVAAR

Freeware Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste programma’s van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’. Tip 01: Beveiligingscamera Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10 We gebruiken onze webcam voornamelijk voor Skype, maar er is nog een taak waarvoor je je (ingebouwde) webcam kunt inzetten, namelijk als beveiligingscamera. Met iSpy is het snel geregeld. Het programma is Nederlandstalig en je hoeft bijna niets in te stellen. Voeg eerst je camera toe en controleer de instellingen voor bewegingsdetectie en beeldkwaliteit. Je kunt uitgebreide ‘triggers’ instellen. Een ‘trigger’ is een gebeurtenis waarna iSpy een opname moet starten. Zelfs als je (bijna) niets aanpast, maakt iSpy goede opnames. Deze verschijnen in een tijdlijn met datum/tijdaanduiding. Dubbelklik op een moment dat je wilt terugkijken. iSpy toont je video in het ingebouwde

Tip 01 iSpy maakt van je (ingebouwde) webcam een geavanceerde beveiligingscamera.

44

03 | 2016

afspeelprogramma. Klik op Media toegang / Bestanden als je de opnames in Windows Verkenner wilt bekijken. De gratis versie van iSpy is beperkt tot gebruik in je eigen netwerk. Wil je ook op afstand toegang tot de beelden? Dan bieden de makers meerdere abonnementen aan. Een overzicht van de mogelijkheden en kosten vind je op de website van de makers. iSpy, www.ispyconnect.com

Tip 02: Systeembeheer Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10 Als je systeembeheerder bent bij een (klein) bedrijf of als zodanig wordt aangesproken, is jouw assistentie nodig bij allerhande computerproblemen. Het logboek met systeemmeldingen is in veel gevallen een goed beginpunt om vreemde storingen te onderzoeken. In Windows 10 zoek je in je startmenu naar gebeurtenis om je logboeken te vinden. In eerdere Windows-versies vind je dit onderdeel via Start / Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Systeembeheer / Logboeken. De logboeken met meldingen zijn niet voor beginners, maar als je hier eenmaal in thuis bent, kan het onmisbaar zijn. Dankzij EventSentry Light kun je rapporten naar jezelf laten mailen vanaf meerdere computers. Dit gaat volgens het ‘één keer instellen en vergeten’-principe. De informatie over de computers die je beheert, wordt automatisch bij je afgeleverd in je mailbox. EventSentry Light is de gratis versie van EventSentry Pro. De pro-versie heeft meer functies. Voor een kleinschalige omgeving voldoet de gratis versie uitstekend. EventSentry Light, www.eventsentry.com


FREEWARE

computer hiermee overweg kan. Om een zip-bestand aan te maken, hoef je geen expert te zijn. Klik bijvoorbeeld met de rechtermuiskop op de map Foto’s vakantie 2015 op je bureaublad. Kies Zipware / Toevoegen aan Foto’s vakantie 2015.zip. Uitpakken gaat op dezelfde manier. Klik met de rechtermuisknop op een zip-bestand (of ander archiefbestand) en kies Zipware / Naar map uitpakken of Zipware / Openen Zipware. Zipware, www.zipware.org

Tip 04: Snel verwijderen

Tip 02 Event-

Tip 03: Compressie

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10 Als je regelmatig programma’s uitprobeert, neem je waarschijnlijk ook af en toe de moeite om je softwarelijst op te schonen. De ingebouwde Windows-

Sentry Light houdt belangrijke gebeurtenissen in de gaten en verstuurt deze als rapport via mail.

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10 Je kunt deze tip overslaan als je al een goed archiveringsprogramma hebt, maar deze is wel handig als je nog iets zoekt om zip, rar, iso en andere archiefbestanden mee uit te pakken. Wacht nog even met je portemonnee treken als je van plan was om WinZip of WinRAR aan te schaffen. Deze programma’s werken uitstekend, maar kosten geld en het kan ook gratis dankzij Zipware. Zipware ondersteunt alle bekende archiefindelingen zoals zip, rar, 7zip, iso, vhd en meer. Als je een nieuw archiefbestand wilt aanmaken, biedt Zipware ondersteuning voor zip en 7zip. Deze laatste standaard is minder populair (lees: minder bekend) bij het grote publiek en kun je dus het beste alleen voor eigen gebruik inzetten. In alle andere gevallen is zip een betere keuze omdat elke

Pas op voor ongewenste software! Veel programmamakers bundelen andere (ongewenste) programma’s in hun installatieprocedure. Dit houdt in dat wanneer je een programma installeert, je er zomaar een of meer programma’s bij krijgt. Ook worden soms instellingen van je browser aangepast en heb je plotseling een andere zoekmachine of extra werkbalk. Als we dergelijke praktijken tegenkomen bij freeware, maken we hier melding van. Het is echter altijd mogelijk dat er iets verandert tussen het tijdstip van testen en het moment dat je de besprekingen leest. Gelukkig zijn overbodige extra’s en wijzigingen meestal eenvoudig te voorkomen door alert te zijn tijdens de installatieprocedure. Doorloop deze aandachtig en vink alle opties uit die je niet wilt installeren of wijzigen.

Wees altijd alert als je een programma installeert: voor je het weet, installeer je overbodige extra’s of worden er instellingen aangepast.

Tip 03 Zipware kan archiefbestanden uitpakken en aanmaken via je rechtermuisknopmenu.

03 | 2016

45


FREEWARE

Tip 04 Geek Uninstaller helpt bij het verwijderen van programma’s.

procedure om een programma aan te wijzen en te verwijderen werkt wat traag, zeker als je Geek Uninstaller ooit geprobeerd hebt. Geek Uninstaller bestaat uit één bestandje genaamd geek.exe dat je start via Windows Verkenner. Het programma toont een lijst met geïnstalleerde software. Onder in beeld vind je een zoekfunctie die je snel bij het onderdeel brengt dat je wilt verwijderen. Sorteer eventueel op installatiedatum als je snel de geïnstalleerde programma’s van de afgelopen week wilt bekijken. Nadat een programma verwijderd is, zal Geek Uninstaller kijken of er resten zijn achtergebleven. Deze kun je vervolgens laten opschonen. Geek Uninstaller blinkt uit in snelheid ten opzichte van soortgelijke programma’s van concurrenten. Het programma is zeer overzichtelijk, maar mist hierdoor ook een paar functies zoals batch-uninstall. Hiermee kun je meerdere programma’s aanvinken om ze vervolgens in één keer van je systeem te verwijderen. Deze functie is wel aanwezig in Geek Uninstaller Pro. Gezien het prijskaartje van 20 dollar voor de Pro-versie valt de gratis versie het beste in de smaak. Geek Uninstaller, www.geekuninstaller.com

in kleine bedrijven, maar ook als je vermoedt dat iemand meelift op je wifi-verbinding. Laat Network Scanner een overzicht van al je apparaten genereren en kijk of de apparaten wel echt van jou zijn. Als je apparaten niet herkent, ga dan als volgt te werk. Schakel alle apparaten uit behalve je computer, modem en eventueel losse draadloze router. Laat Network Scanner je netwerk onderzoeken. Gebruik de rechtermuisknop en label al je apparaten via Edit comment. Schakel je andere apparaten een voor een in en label ze met Network Scanner. Kom je apparaten tegen die je niet kent? Dan lift ‘de buurman’ misschien mee op je wifi en wordt het tijd om je beveiliging aan te scherpen.

Tijdelijk mailadres Sommige programmamakers willen dat je jezelf registreert voordat je een gratis programma mag gebruiken. Je krijgt dan bijvoorbeeld een licentiecode opgestuurd. Een voorbeeld hiervan is Network Scanner (tip 5). Er wordt dwingend om je mailadres gevraagd. Steeds meer mensen zien dat er een verband is tussen ‘je mailadres ergens achterlaten’ en ‘ongewenste mail’. Maar hoe krijg je de gratis licentiecode binnen? Het antwoord komt van een anoniem tijdelijk mailadres, bijvoorbeeld van 10 Minute Mail. Door de website te bezoeken krijg je een mailadres toegewezen dat tien minuten blijft bestaan. Dat is voldoende om een mail binnen te krijgen om een dienst of programma te activeren. 10 Minute Mail heeft geen instellingen. Het werkt direct vanuit je browser. Als je meer tijd nodig hebt, kun je het mailadres met één muisklik nog eens tien minuten laten bestaan. 10 Minute Mail, www.10minutemail.com

Tip 05: Netwerk Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10 Benieuwd wat er allemaal over je netwerkapparatuur te vinden is? Network Scanner heeft het antwoord. Het programma speurt je netwerk af en toont alle gevonden apparaten in een overzicht. De apparaten kunnen draadloos of bedraad verbonden zijn. Network Scanner is handig voor systeembeheerders

46

03 | 2016

10 Minutemail is handig als een programma of dienst je mailadres wil hebben voor bijvoorbeeld een activatielink.


FREEWARE

Tip 05 Network Scanner doorzoekt je thuisnetwerk en toont alle apparaten in een handig overzicht.

om usb-apparaten veilig uit te werpen of om veelgebruikte programma’s op te starten. Voor iedereen heeft 8GadgetPack leuke handigheidjes aan boord. In tegenstelling wat de naam misschien doet vermoeden werkt 8GadgetPack niet alleen in Windows 8/8.1, maar ook in Windows 7 en Windows 10. 8GadgetPack, http://8gadgetpack.bplaced.net

Voor iedereen heeft 8GadgetPack leuke handigheidjes aan boord Tip 06 Denk je met weemoed terug aan de gadgets in de zijbalk van Windows Vista? Dankzij 8GadgetPack zijn ze terug!

Network Scanner is gratis voor persoonlijk gebruik. Wel dien je een kosteloze licentiecode aan te vragen (zie kader ‘Tijdelijk mailadres’) om Network Scanner te gebruiken. Network Scanner, www.lizardsystems.com

Tip 06: Zijbalk Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10 In oudere Windows-versies (Vista en 7) kon je genieten van desktop-gadgets. Deze kleine programmaatjes ‘zweefden’ ergens op je beeldscherm en gaven handige informatie. Dankzij 8GadgetPack zijn de gadgets terug! Klik met de rechtermuisknop op 8GadgetPack en kies Toevoegen gadget. Je krijgt een uitgebreide lijst waaruit je kunt kiezen. De basis is de tijd en het weer. Handige uitbreidingen zijn directe toegang tot het volume van je speakers, een betere meter voor je laptop-accu en allerlei netwerkgereedschap. Ook kun je een knop toevoegen

Tip 07: Nieuw behangetje Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10 Bij de thema-instellingen van Windows kun je alles instellen wat betreft Windows-geluiden, kleuren en achtergrondafbeeldingen. Helaas zijn de instellingen voor de bureaubladfoto dusdanig verscholen dat het altijd even zoeken is om het in te stellen. Wallpaper Randomizer maakt het wisselen van je ‘bureaubladbehangetje’ wel heel eenvoudig. Maak een map aan en plaats hierin foto’s die je mooi vindt. Wijs deze map aan in Wallpaper Randomizer en het programma schotelt je elke vijftien minuten een nieuwe afbeelding voor. Het interval kun je uiteraard wijzigen. De foto wordt ook gewisseld zodra je op het Wallpaper Randomizer-icoontje dubbelklikt in je systeemvak. De toetscombinatie Windows-toets+F5 laat eveneens een nieuwe foto zien.

03 | 2016

47


FREEWARE

Tip 07 Wallpaper Randomizer wisselt je bureaubladfoto automatisch.

Wallpaper Randomizer kan alleen zijn werk doen als het programma actief is. Klik daarom op het icoontje in je systeemvak en activeer Run Wallpaper Randomizer on startup. Wallpaper Randomizer, www.sector-seven.net/ software/wallpaper Tip 08 Vermoeden van een besmet

Tip 08: Problemen oplossen

systeem? Voer een controle uit met Panda Cloud Cleaner en laat problemen direct verhelpen.

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10 Als je het vermoeden hebt dat je computer een beveiligingsprobleem heeft, maar je eigen beveiligingsprogramma zegt dat er niets aan de hand is, kun je een second opinion overwegen. Panda Cloud

Cleaner is een gratis programma en kan een volledige controle uitvoeren. Aangetroffen problemen kun je meteen laten verhelpen. Panda Cloud Cleaner biedt geen permanente bescherming tegen virussen en andere ellende, maar kan ze wel voor je opsporen en verwijderen. Panda Cloud Cleaner is ook handig als je systeem besmet is en je beveiligingssoftware er geen raad meer mee weet. Panda Cloud Cleaner, http://pandacloudcleaner. pandasecurity.com

Zoek je een programma om foto’s te bewerken, maar wil je hier niets voor betalen? Pixia is de moeite waard Tip 09: Fotobewerken Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10 Ben je op zoek naar een programma om foto’s te bewerken, maar wil je hier niets voor betalen? Dan is Pixia de moeite waard om te bekijken. Laat je niet misleiden door het Spartaanse uiterlijk of de Japanse website van de makers. Pixia is een krachtig fotobewerkingsprogramma. Het ondersteunt lagen, maskers en allerlei filters of effecten die we ook kennen uit populaire betaalsoftware als Adobe Photoshop. De uitgebreide mogelijkheden van het programma hebben één nadeel: je moet er even mee leren

48

03 | 2016


FREEWARE

Tip 09 Pixia is een krachtig fotobewerkingsprogramma voor iedereen die geen geld wil uitgeven om zijn foto’s op te poetsen.

werken. Voor wie geavanceerde bewerkingssoftware als Photoshop kent, is de leercurve kort. Pixia is Engelstalig en dus redelijk toegankelijk voor de meeste mensen. Pixia, www.ne.jp/asahi/mighty/knight

je lettertypes te bladeren kun je Fontster gebruiken. Installatie is niet nodig, je kunt het programma direct starten via het bestand fontster.hta. Veel instellingen zijn er niet; dat maakt Fontster zeer beperkt, maar ook snel en eenvoudig. Verander rechtsonder in beeld de grootte naar bijvoorbeeld 55 pixels. Zo is de voorbeeldweergave beter leesbaar. Klik een lettertype aan de linkerkolom, de voorbeeldweergave verschijnt direct. Gebruik de pijltjestoetsen (omhoog en omlaag) om door je collectie te scrollen. Fontster, www.nattyware.com

Tip 10 Fontster laat je snel bladeren door alle lettertypes die aanwezig zijn in Windows.

Tip 10: Lettertypes Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10 Lettertypes worden ook wel fonts genoemd. Alle font-bestanden vind je terug in de map C:\Windows\ Fonts. Door de map te openen in Windows Verkenner, Om snel visueel door • IJSZEE zie je alleen de bestandsnamen. • STRAND

• KLAPROOS

• VISSEN

• KNOPPEN

• WANDELING

• KRATER

• ZAND

A D V ER TENTI E

Puzzel mee & maak kans op € 2.500,Los de puzzel op door de afgebeelde woorden in de letterbrij te zoeken en deze te omcirkelen. Als alle woorden omcirkeld zijn, blijven er nog enkele letters over die samen de oplossing van de woordzoeker vormen. Bel de oplossing door via 0800-1123 (gratis). Op werkdagen van 9-21 uur en op zaterdag van 10-16 uur.

De overgebleven letters vormen de oplossing.

N

M

W

B

E

S

U

K

O

R

K

E

E

A

O

T

R

T

Z

A

N

D

T

E

N

O

K

L

E

R

S

N

K

E

R

D

M

A

N

A

T

A

L

N

K

V

E

S

L

E

O

W

A

N

E

G

I

L

C

V

U

S

P

I

R

D

R

S

I

H

G

T

R

W

P

N

K

E

S

N

O

O

O

IJ

S

Z

E

E

B

E

G

R

O

E

I

I

N

G

N

V

N

A

S

H

E

U

V

E

L

S

P

M

A

R

R

U

U

T

A

N

L

• BEGROEIING • BERGKETEN • BOOMSCHORS • HEUVELS • HOOGVLAKTE • IJSZEE • KLAPROOS • KNOPPEN • KRATER • KROKUS • LAWINE • MEER • NATUURRAMP • ROTSWAND • STRAND • VISSEN • WANDELING • ZAND

Eerste prijs:

€ 2.500,-

Het zou zomaar kunnen dat u binnenkort een mooi bedrag rijker bent! Bent ú straks de gelukkige winnaar van € 2.500,-?

1x

Tweede prijs: Postcode Loterij Koffer t.w.v. € 99,-

5x

Een stevige reiskoffer die u overal als handbagage mee naartoe kunt nemen. Stijlvol en gemakkelijk!

Derde prijs: HEMA Cadeaukaart t.w.v. € 20,-

ca de au

ka ar t

Met de HEMA Cadeaukaart kunt u zelf een keuze maken uit het ruime assortiment van de winkels van HEMA.

20

50x

Woordzoeker. De © overgebleven lettersPUZZELBLADEN vormen de oplossing. DENKSPORT

Bel uw via oplossing door

123 0800 -1 tis) (gra

Deelname aan deze actie is gratis. Deelname vanaf 18 jaar. Deze actie wordt mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij. Als u belt naar 0800-1123 zult u de vraag krijgen of er een aanbod tot deelname aan de Nationale Postcode Loterij, VriendenLoterij of de BankGiro Loterij mag worden gedaan. Medewerkers van de Nationale Postcode Loterij, VriendenLoterij en de BankGiro Loterij zijn uitgesloten van deelname. De looptijd van de actie is van 20 januari 2016 tot en met 5 april 03 2016. |Alle winnaars ontvangen 2016 persoonlijk bericht en worden vanaf 28 april 2016 gepubliceerd op postcodeloterij.nl/puzzelmee. Hier vindt u ook de volledige actievoorwaarden. De vergunning voor de loterij is afgegeven door de Kansspelautoriteit onder kenmerk 8787 d.d. 25/11/2014.

49


WPS OFFICE DOOR: IGNACE DE GROOT

Kantoorsuite voor nop! Nagenoeg geheel compatibel met MS Office Microsoft Office is nog altijd de populairste kantoorsuite en volgens velen ook de beste. Maar al dit fraais komt wel tegen een stevige prijs. WPS Office is een gratis alternatief, beschikbaar voor Windows, Android en iOS, en – méér dan OpenOffice of LibreOffice – compatibel met de kantoorsuites van Microsoft!

Tip 01: WPS Office? WPS Office, tot voor kort Kingsoft Office, is van Chinese origine. Het is een kantoorsuite waarbij niet alleen de documenten nagenoeg geheel compatibel zijn met die van Microsoft, maar waarbij ook de interface en functies duidelijk op die van MS Office zijn afgestemd. Wie Microsoft Office kent, zal zich in WPS dus snel thuis voelen. De suite bestaat uit drie grote onderdelen: Writer, Presentation en Spreadsheets en we hoeven je vast niet te vertellen waar die voor staan. Je kunt WPS Office voor Windows gratis downloaden op www.wps.com/wps-office-personal en voor mobiele apparaten (Android en iOS) kun je terecht in de officiële app-stores. Er is ook een betaalde versie van WPS Office, voor als je bijvoorbeeld macro-ondersteuning nodig hebt. Zie voor meer info het kader ‘Gratis versus betaald’.

Wat gaan we doen?

Tip 02: Installatie

We leggen uit hoe je (de gratis versie van) WPS Office op je Windows-pc installeert en configureert en we stellen je de handigste en leukste features van deze kantoorsuite voor. Ook de mobiele app nemen we even mee.

50

03 | 2016

De installatie van de Windows-versie is rechttoe, rechtaan. Wel kun je in het startscherm de interfacetaal wijzigen, Nederlands zit er jammer genoeg niet bij (een Nederlandse spellingscontrole blijkt gelukkig wel mogelijk: zie tip 4). Via Change settings kun je onder meer het installatiepad wijzigen, aangeven of je WPS Office standaard aan de bestandstypes doc, xls en ppt wilt koppelen en of je documenten standaard in die formaten wilt bewaren. Met Install Now voltooi je de installatie in enkele ogenblikken. Op je bureaublad vind je de pictogrammen van

Tip 01 WPS Office, voor Windows, iOS en Android.


WPS OFFICE

de drie programmaonderdelen terug, maar in de programmagroep WPS Office tref je ook nog de map WPS Office Tools aan, met daarin WPS Office Configuration Tool . Geeft WPS Office ooit problemen, dan kun je in de configuratie-tool met een druk op de knop Start Repairing WPS Office reanimeren. Via de knop Advanced kun je onder meer de instellingen wijzigen die je wellicht eerder via Change Settings had aangepast.

Gratis versus betaald Op de website van WPS Office krijg je een overzicht van de belangrijkste verschillen tussen de gratis Personal Edition en de Business Edition. Nu is het wel zo dat je bij de installatie van de gratis editie alle functies van de betaalde variant kunt gebruiken, maar die pret is na 30 dagen voorbij. Na deze periode verschijnt een watermerk op je afgedrukte documenten en op de documenten die je van hieruit als pdf bewaart. Bewaren in doc, xls en ppt blijft mogelijk, maar docx, xlsx en pptx zitten er niet meer bij (deze laatste kun je echter wel nog openen). Je raakt ook de ondersteuning van VBA en macro’s kwijt. Specifiek voor Writer verlies je de mogelijkheid tot mailmerge (verzendlijsten), bij Presentation val je terug op minder geavanceerde animaties en in Spreadsheets zoek je dan vergeefs naar geavanceerde formules en draaitabellen. Vind je dit alles te restrictief, dan kun je op elk moment upgraden naar de Business Edition. Die kost circa 73 euro voor een levenslange licentie voor één pc, met onbeperkt gebruik op mobiele apparaten (wat nog altijd beduidend minder is dan MS Office).

Tip 03: Configuraties

Tip 02 Tijdens de installatie geef je

Naast deze algemene configuratietool laat elk van de drie programmaonderdelen zich uiteraard ook uitgebreid instellen. Dat doe je via de gekleurde knop, uiterst links op de menubalk, waarna je Options aanklikt. Welke opties je hier precies te zien krijgt, hangt natuurlijk af van de module waar je op dat moment mee werkt (Writer, Presentation of Spreadsheets), maar bij de rubriek General and Save tref je in elk geval de mogelijkheid aan om de standaard opslaglocatie van documenten in te stellen of aan te geven hoe vaak je een automatische back-up van geopende documenten wilt. In de rubriek Security vind je een optie om het actuele document met een wachtwoord af te schermen. We raden je hoe dan ook aan alle rubrieken even te doorlopen: er zijn vast nog opties die je zelf interessant vindt.

aan welke bestanden standaard met WPS Office worden geopend.

Tip 03 Elke programmamodule beschikt over specifieke instellingsmogelijkheden.

Na 30 dagen val je automatisch terug op de mogelijkheden van de ‘Personal Edition’.

03 | 2016

51


WPS OFFICE

Tip 05 Met ‘file roaming’ komen je documenten ook op andere apparaten beschikbaar.

Tip 04: Spelling Zoals gezegd voorzien de makers van WPS Office vooralsnog niet in een Nederlandstalige interface, wel in een tiental andere talen. Omschakelen doe je via het knopje met de letter A, helemaal bovenaan rechts. Je kunt echter wel een Nederlandstalige spellingscontrole activeren. Dat gaat vrij eenvoudig: open het menu Review en klik uiterst links op de knop Spell Check , waarna je Set Language kiest. Er verschijnt een dialoogvenster waarin je onder meer Dutch terugvindt. Selecteer dit en klik op

Set Default . Wanneer je nu de spellingscontrole start – dat kan ook met de sneltoets F7 – zal die met Nederlands overweg kunnen. Correcte maar niet herkende woorden toevoegen kan ook: je kiest dan in het pop-upvenster van Spell Check voor Add to Dictionary. Of je klikt op Custom Dictionaries om het woord in een eigen woordenboek op te nemen. Klik je vervolgens op Modify, dan voeg je het woord aan het woordenboek CUSTOM.DIC toe. Via de knop Add is het ook mogelijk eigen woordenboeken te creëren of van andere gebruikers te importeren. Die woordenboeken worden dan aan de Dictionary list toegevoegd: plaats er een vinkje voor als je wilt dat de spellingscontrole daar voortaan rekening mee houdt.

Ook de drie modules afzonderlijk laten zich uitgebreid configureren Tip 05: Cloudopslag Met WPS Office kun je je documenten in de cloud bewaren. Handig, want op die manier krijg je ook toegang tot die documenten vanaf andere apparaten waarop je WPS Office hebt geïnstalleerd of via de website https://account.wps.com. Je moet die functie wel eerst even activeren. Dat kan op verschillende manieren. Eén ervan is vanuit het menu

Tip 04 Gelukkig zit Nederlands wel bij de talen voor spellingscontrole.

52

03 | 2016


WPS OFFICE

Special Features waar je vervolgens File Roaming en Use now aanklikt. Het venster van WPS Office Cloud verschijnt met de vraag om je aan te melden. Dat kan met je Google-, Facebook- of Twitteraccount, maar (via Sign up) ook via een eigen WPS-account. Zodra je bent ingelogd, worden alle documenten die je in WPS Office opent, automatisch in de cloud bewaard. Voor een overzicht van die documenten druk je op de gekleurde programmaknop linksboven en open je het tabblad File Roaming , of je drukt in het Task Window op de knop Look up my File Roaming , aan de rechterzijde (dat paneel maak je zichtbaar vanuit het menu View). Het moet gezegd: deze dienst bevindt zich nog in een bètastadium en dat valt soms te merken. Geopende documenten bleken tijdens onze tests niet altijd meteen in de cloud te belanden. Uiteraard: zodra je je afmeldt via het knopje Sign out bovenaan, stopt ook het uploaden naar de cloud.

Tip 06: Grafische opsmuk

Tip 06 WPS Office komt ook grafisch sterk uit de hoek.

De drie programmamodules bieden via het menu Insert heel wat opties aan voor het grafisch opleuken van je documenten. Je treft hier onder meer de knoppen Shapes , WordArt , Screen Grab en Picture aan. Deze functies spreken wellicht voor zich, maar vooral bij de twee laatste vind je toch enkele leuke extra’s terug die we graag even uitlichten. Met Screen Grab maak je een rechthoekige schermuitsnede. Voordat je deze selectie als een plaatje aan je document toevoegt via de knop met het groene vinkje, kun je het nog op allerlei manieren annoteren en bewerken. Onder in het zwevende venster tref je namelijk een reeks knoppen aan waarmee je de uitsnede van extra objecten, tekst of penseelstreken voorziet. Met de knop Picture voeg je logischerwijs een afbeelding aan je document toe. Vreemd is wel dat alleen de Writer-module je ook toelaat een afbeelding rechtstreeks via je scanner op te halen.

Selecteer je een toegevoegde afbeelding, dan komt automatisch een knoppenbalk tevoorschijn waarmee het plaatje op allerlei manieren nog te bewerken is. Het is bijvoorbeeld mogelijk één kleur transparant te maken: dat doe je via Color / Set Transparent Color. Heb je veel afbeeldingen toegevoegd en wil je de bestandsgrootte wat beperken, maak dan gebruik van de knop Compress Pictures. Je verlaagt dan in één klap de resolutie van alle afbeeldingen via de optie Print (200 dpi) of Web/ Screen (96 dpi).

Zodra je bent ingelogd, worden alle documenten die je opent, automatisch in de cloud bewaard Tip 07: Alinea’s Het gebeurt wellicht vaker dat je een alinea toch maar liever een andere lay-out meegeeft. De module Writer heeft in een functie voorzien die zo’n operatie minder bewerkelijk maakt. Klik met de muis op een willekeurige plaats in een alinea die je wilt bewerken. In de linkermarge duikt nu het pictogram Paragraph Layout op. Zie je dit pictogram niet? Open dan het menu Home en druk op het blauwe knopje Show/Hide Paragraph Layout . Zodra je het pictogram aanklikt, kleurt de bijhorende alinea grijs en krijgt die zeven knopjes mee. Dat lijkt complex maar je hebt het meteen door: met de vier dubbele-pijlknoppen geef je de alinea aan de gekozen kant wat extra witruimte. Met de twee rechthoekjes aan de linkerkant laat je de eerste regel dan wel alle regels een aantal tekens inspringen. Met het kruisje rechtsboven verlaat je deze bewerkingsmodus weer.

Tip 07 Met ‘Paragraph Layout’ wijzig je makkelijk het uiterlijk van een alinea.

Tip 08: Tabellen Een tabel toevoegen in Writer kan natuurlijk ook: dat doe je vanuit het menu Insert met de knop Table , waarna je meteen het aantal gewenste kolommen en rijen aanduidt, of je kiest Insert Table en je

03 | 2016

53


WPS OFFICE

Tip 09 Laat je afbeeldingen de gekste capriolen maken …

Zelfs in Writer kun je in een tabel bepaalde berekeningen uit laten voeren Tip 08 Ook in tekstverwerker Writer kun je van formules gebruik maken.

vult het gewenste aantal in. Een andere mogelijkheid is nog Draw Table , waarbij je rechtstreeks op je document de tabel uittekent. Stel nu dat je een reeks getallen in een aantal cellen hebt ingevuld, en daar wil je bepaalde berekeningen op uitvoeren. Selecteer de gewenste cellen met de muis, ga naar Table Tools en kies Fast Calculation in de knoppenbalk. Je hoeft nu maar Sum, Average , Max of Min te selecteren en Writer vult in de cel(len) onder of rechts van je selectie respectievelijk de som, het gemiddelde, het grootste of het kleinste getal in. Met de knop fx Formula zijn nog andere berekeningen mogelijk. Inspiratie hiervoor kun je opdoen in de module Spreadsheats. Eén voorbeeldje: vul je in het veld Formula de formule =COUNT(A1:A5) in, dan verschijnt in de geselecteerde cel het aantal getallen in het bereik tussen A1 en A5 (waarbij A naar de eerste kolom verwijst en 1 naar de eerste rij). Houd er wel rekening mee dat de berekende waarden in Writer ‘statisch’ zijn: pas je de invoerdata naderhand aan, dan wijzigt het eerder berekende resultaat niet automatisch mee.

Tip 09: Animatie Voor echt veel animaties in de module Presentation, moet je in de betaalde Business-editie zijn, maar in

54

03 | 2016

de gratis versie is wel het één en ander mogelijk. Je kunt bijvoorbeeld objecten langs een pad laten bewegen. Selecteer de gewenste afbeelding, open het menu Animation en selecteer Custom Animation. In het rechterpaneel klik je het pijltje naast Add Effects aan en kies je Motion Paths. Standaard verschijnen nu een zestal eenvoudige paden (zoals Diagonal Down Left en Up) maar de optie More Motion Paths voert je naar meer dan 50 andere paden, met speelse figuren als Heart , Diamond en Spiral Right . Zodra je met OK bevestigt, wordt de animatie in het rechterpaneel toegevoegd. Klik je hier het kleine pijltje aan, dan komen via Effect Options nog meer mogelijkheden tevoorschijn, zoals geluiden toevoegen of een meer geavanceerde timing instellen. In principe kun je via de optie Draw Custom Path ook een eigen pad uittekenen. Het is ook mogelijk een geselecteerd of zelf uitgetekend pad aan te passen door het begin- en eindpunt (groene en rode pijlpunt) en de controlepunten te verplaatsen. Maar … op onze testtoestellen (met Windows 10) bleek dat jammer genoeg niet goed te functioneren.

Tip 10: Opmaak Volgens heel wat gebruikers is de module


WPS OFFICE

Tip 11 De mobiele WPS-app leent zich ook goed voor een aantal basisbewerkingen.

Tip 10 De opmaak van de cellen wordt mee bepaald door de inhoud ervan.

Spreadsheets het best uitgewerkte onderdeel van de WPS-suite. Er staan alvast heel wat krachtige formules voor je klaar – netjes gerubriceerd overigens – en we tellen ook enkele tientallen grafiektypes. Maar ook naar lay-out toe maakt Spreadsheets indruk. Zo kun je cellen afhankelijk van de inhoud een andere opmaak meegeven. Selecteer het gewenste celbereik, ga naar het menu Home en kies Format / Conditional Formatting. In het dialoogvenster leg je dan de voorwaarden voor de opmaak vast. Wil je bijvoorbeeld dat de cellen rood kleuren wanneer de waarde kleiner is dan 50, kies dan Cell value is less than 50, druk op de knop Format , open het tabblad

Patterns en kies een rode tint. Bevestig met OK . Op dezelfde manier kun je nu nog bijkomende opmaakprofielen met andere criteria instellen.

Tip 11: Mobiele app Zoals gezegd is WPS Office ook gratis beschikbaar voor de mobiele platformen Android en iOS. We bekijken hier de iOS-versie van naderbij, temeer omdat die overweg kan met de cloudopslag van WPS Office (zie tip 5). Je vindt de app in de App Store terug onder de naam WPS Office: Free Mobile Office + PDF. In het opstartscherm zie je rechtsonder het icoon waarmee je je (via Facebook, Google of Twitter) bij WPS Office Cloud kunt aanmelden, waarna de documenten van ‘File Roaming’ ter beschikking staan. Via het potloodicoontje beland je in de Editing Mode , zodat je een geopend document kunt bewerken. Onderaan in het document komen allerlei bewerkingsfuncties beschikbaar, opgedeeld in rubrieken als Format , Review en Insert . Vanuit de Reading Mode kun je het (opgeslagen) document delen. Tik daartoe de knop Share & Email aan en kies de gewenste methode. Dat kan bijvoorbeeld Share as Dropbox Link zijn, maar ook Email file , waarbij je dan zelf kiest of dat in de vorm van een eenvoudige link, in de e-mailtekst zelf of als bijlage moet gebeuren.

03 | 2016

55


SNEL RESULTAAT IN 3 STAPPEN DOOR: ROBBIN OOIJEVAAR

Account beëindigen Niet eenvoudig, maar wel mogelijk Windows 10 en je Microsoft-account zijn twee handen op één buik, maar wist je dat er nog veel meer diensten aan je Micro-

Als je via Windows Verkenner geen toegang hebt tot je OneDrive, dan kan dit ook via www.onedrive.com. Notities uit OneNote zijn ook gekoppeld aan je Microsoft-account.

soft-account hangen? Als je wilt stoppen

Stap 03: Echt verwijderen

met je Microsoft-account, moet je eerst

Gebruik je een mailadres van Microsoft (Hotmail, Outlook.com of anders) met je Microsoft-account? Dan wordt ook dit adres opgeheven, inclusief al je berichten, contactpersonen, agenda-afspraken en andere instellingen. Een overzicht van computers, tablets en telefoons die gekoppeld zijn aan je Microsoftaccount vind je via https://account.microsoft.com/ devices. Hef hier de koppelingen op. Alle aan je Microsoft-account gekoppelde programma’s en diensten kun je verwijderen via https://account.microsoft. com/services. Denk ook aan lopende abonnementen voor bijvoorbeeld extra OneDrive-opslagruimte of Office. Alles gecheckt en gecontroleerd? Ga dan naar https://account.live.com/closeaccount.aspx om je Microsoft-account op te heffen. Je account wordt nog 60 dagen bewaard en vervolgens echt verwijderd.

de gevolgen hiervan helder hebben. Vervolgens kun je met de juiste stappen je Microsoft-account beëindigen. Stap 01: Aan elkaar geknoopt Het opzeggen van complexe diensten als een Microsoft-account vereist enige aandacht. We nemen een krantenabonnement als voorbeeld. Hierbij zou het merkwaardig zijn als na het beëindigen de wasmachine er mee ophoudt en je auto niet meer opengaat. Bij complexe diensten met allerlei vertakkingen en koppelingen kan dit wel gebeuren (niet letterlijk uiteraard). Door bijvoorbeeld je Microsoftaccount op te heffen, kun je foto’s kwijtraken, geld verliezen en bestaat de kans dat je tekstverwerker het niet meer doet. Als je per se van je Microsoftaccount af wilt, kun je dit soort problemen met de juiste voorbereiding voorkomen.

Stap 02: Vergeet OneDrive niet Niets over het

Het opheffen van je Microsoft-account gaat veel verder dan je lokaal aanmelden bij Windows 10 via Start / Instellingen / Accounts / In plaats daarvan aanmelden met een lokaal account. Je Microsoftaccount is de ‘rode draad’ tussen allerlei diensten. Het verbindt Windows-apparaten en biedt toegang tot je bestanden, die je bijvoorbeeld bewaart in OneDrive. Door je Microsoft-account echt op te heffen, beëindig je alle diensten die hiermee samenhangen. Kopieer eerst alles uit je OneDrive naar je eigen opslag op je computer, dan heb je dat alvast binnen.

56

03 | 2016

hoofd gezien? Dan kun je je Microsoftaccount opheffen.

Niveau stappenplan Van beginner tot expert. Hiernaast kun je de moeilijkheidsgraad van het stappenplan zien.

Beginner

Expert


JAARGANG DVD-ROM

2015

ALLE 12 NUMMERS VAN TIPS & TRUCS 2015 OP ÉÉN DVD. GEMAKKELIJK ALLE ARTIKELEN DOORZOEKEN, BLADEREN EN AFDRUKKEN Bestel via : www.reshiftstore.nl


SOFTWARE DOOR: EDMOND VARWIJK

Hoezo alleen OneDrive? Google Drive en Dropbox in Office Online opslag is erg handig. Je kunt altijd bij je documenten en het is eenvoudig ze te delen. Microsoft Office heeft daarbij een flinke voorkeur voor het eigen OneDrive, maar die liefde hoef jij niet te delen. Met een beetje handigheid koppel je Office ook aan een Google Drive of Dropbox.

Tip 01: Standaard OneDrive In bedrijven is het al heel lang heel gewoon dat je altijd bij je documenten kunt om ze te bekijken of bewerken, en ook documenten delen met collega’s kost weinig meer dan een paar klikken. Thuisgebruikers konden hier lange tijd alleen van dromen. E-mail was de enige manier om documenten te delen. En toen kwamen de opslagdiensten zoals Dropbox, Google Drive en OneDrive; ineens kon je vanuit je eigen huis en zonder enige moeite of kosten, je documenten zo opslaan dat ze altijd toegankelijk waren. En ook delen was ineens heel goed mogelijk. Inmiddels speelt OneDrive een prominente rol in re-

OneDrive beperkt de opslag Wat gaan we doen?

We laten Microsoft Office samenwerken met andere opslagdiensten dan OneDrive. We willen nog steeds documenten opslaan in de cloud direct vanuit Office en ze met evenveel gemak delen.

58

03 | 2016

Dit najaar verraste Microsoft vriend en vijand met de boodschap dat het de online opslag in OneDrive fors ging beperken. Volgens Microsoft omdat er misbruik van werd gemaakt, maar waarom dan ook alle gewone gebruikers straffen en zelfs zij die voor hun online opslag hadden betaald?! De wijzigingen kunnen grote gevolgen hebben voor wie al fors gebruikmaakte van OneDrive. Zo wordt de gratis opslag verkleind van 15 naar 5 GB en komt de 15 GB extra voor foto-opslag zelfs helemaal te vervallen. Betalende Office 365-klanten hadden onbeperkte opslag en nu nog maar 1 TB. Wil je meer, dan moet je bijbetalen.

Tip 01 OneDrive is de favoriete plek voor Office om documenten te bewaren.


SOFTWARE

Tip 02 Met Google Sync breng je Google Drive naar de eigen pc en in Windows Verkenner.

cente versies van Microsoft Office. Klik maar eens op Bestand / Opslaan in Word of Excel en OneDrive is de eerste plek om je documenten te bewaren.

Microsoft heeft de opslag op OneDrive flink beperkt Tip 02: Google Drive Office gebruiken met een Google Drive of Dropbox begint met de installatie van software op de pc die de cloudopslag als een lokale harde schijf laat zien. Ook Office ziet dan ineens die opslagruimte en kan die gebruiken om documenten te bewaren of te openen. Ook OneDrive werkt zo, het zit zelfs standaard in Windows 8, 8.1 en 10. Wil je Google Drive gebruiken, ga dan naar www.google.com/drive/ download en klik op Drive downloaden. Klik dan op Mac en pc / Accepteren en installeren. Download en installeer de Google Drive-syncsoftware. Als de installatie klaar is, helpt een wizard deze te configureren. Klik op Aan de slag en log op het volgende scherm in bij Google Drive met je Google-account en het bijbehorende wachtwoord. Accepteer daarna alle standaardopties en sluit uiteindelijk af met een klik op Gereed. Wanneer je nu Windows Verkenner start, zie je in de lijst met mappen ook een Google Drive.

Hiervoor ga je naar www.dropbox.com/install en klik je op Gratis downloaden. De installatie is maar een paar stappen en veel meer dan telkens op Volgende klikken is niet nodig om Dropbox te installeren. Log aan het einde van de installatie in met je gebruikersnaam en wachtwoord en open Windows Verkenner. Je ziet dat hier behalve mogelijk al Google Drive, ook Dropbox ineens in Windows Verkenner staat. Je kunt er documenten openen en bewaren.

Tip 03 De Dropbox-software voor Windows brengt ook Dropbox naar Office. Tip 04 Met Google Drive op de pc gaat documenten bewaren op de

Tip 04: Opslaan en openen

Google Drive net zo gemakkelijk als

Nu Google Drive en Dropbox direct in Windows Verkenner staan, kun je er direct vanuit Word, Excel

op de eigen pc of OneDrive.

Tip 03: Dropbox koppelen Gebruik je liever Dropbox dan Google Drive of gebruik je beide, installeer dan de Dropbox-software op je pc.

03 | 2016

59


SOFTWARE

en andere Office-programma’s bestanden opslaan en openen. Klik op Bestand / Opslaan en klik op Bladeren. Klik nu op Google Drive of Dropbox en selecteer de map waar je het bestand wilt opslaan en kies Opslaan. Bij een document openen is het niet anders, alleen kies je dan voor Bestand / Openen. Selecteer dan Google Drive of Dropbox en blader naar het document dat je wilt openen. Selecteer het en kies Openen.

Google biedt prima hulpmiddelen om Office net zo goed met Google Drive te laten werken als OneDrive Tip 05: Stapje verder

Tip 05 De Google Drive plug-in voor Office heeft wel wat rechten nodig om goed te werken.

Toch heeft OneDrive ook na de installatie van de Google Drive-syncsoftware nog een paar voordelen boven de documenten opslaan in Google Drive. Dit is bijvoorbeeld bij het openen en opslaan van documenten. Wil je een document bewaren op Google Drive, dan kost het toch nog meer handelingen dan bij OneDrive. Dat komt omdat OneDrive direct aanwezig is in het bestandsmenu van de Officeprogramma’s. Kijk maar: klik op Bestand en in alle Office-programma’s zie je meteen de koppeling naar OneDrive. Of het nu gaat om het menu Openen of Opslaan: OneDrive is direct aanwezig. Google heeft ook hiervoor een oplossing. Met de Google Driveplug-in voor Microsoft Office geef je de opslag bij Google dezelfde prominente plek. Sluit de Office-

programma’s en start je browser. Ga naar https:// tools.google.com/dlpage/driveforoffice. Klik op Downloaden / Accepteren en installeren. Start de installatie zodra de download klaar is. De installatie gaat helemaal automatisch, je hoeft alleen aan het einde op Sluiten te klikken. Start nu een van de Microsoft Office-programma’s en de configuratiewizard van Google Drive voor Microsoft Office zal starten. Klik op Aan de slag, log weer in met je Googleaccount en accepteer op het volgende scherm de drie opties met een klik op Toestaan. Sluit af met Gereed.

Tip 06: Sneller naar Google Nu Google Drive voor Office is geïnstalleerd, kun je nog gemakkelijker documenten openen en opslaan op Google Drive. Start een van de Officeprogramma’s zoals Word of Excel en klik op Bestand / Openen. Je ziet nu dat in hetzelfde rijtje waar eerst naast de eigen pc ook OneDrive stond, nu ook Google Drive prominent aanwezig is. Dit is een snelkoppeling naar je eigen opslagruimte op de Google Drive. Klik erop en je kunt elk document direct vanuit Word en Excel openen of juist opslaan op Google Drive. Wil je een document openen, klik dan op Openen vanuit Google Drive. Selecteer het bestand en kies Selecteren. Wacht dan tot het is geopend. Wil je een document opslaan, klik dan op Google Drive en voer de naam van het document in. Heeft het al een naam, dan kun je die ongewijzigd laten. Klik op Mijn schijf als je de locatie van het bestand op Google Drive nog wilt aanpassen. Bevestig via OK .

Tip 07: Google-lint Een onderdeel van de Google Drive-plug-in voor Office waar je gemakkelijk overheen kijkt, is Google Drive op het Lint. In Word, Excel en PowerPoint vind je na de installatie van de plug-in een nieuw tabblad op het Lint boven in elk Office-programma, met daarop de knoppen voor alle functies. Klik op Google Drive en je vindt een aantal handige opties

60

03 | 2016

Tip 06 Google Drive voor Office integreert Google Drive pas echt in Microsoft Office.


SOFTWARE

Tip 08 Documenten delen via Google Drive kan nu rechtstreeks vanuit Windows Verkenner.

Tip 07 De Google Drive-plug-in voor Microsoft Office is ook terug te vinden op het Lint.

rondom Google Drive. Je kunt documenten opslaan in Drive, openen, delen en de naam wijzigen. Ook kun je via de optie Verplaatsen documenten binnen Google Drive verplaatsen en via de instellingen kun je kiezen welke documenten je wilt zien, krijg je snel de hoeveelheid nog vrije opslag op Google Drive te zien en kun je wisselen van account.

Tip 08: Documenten delen Je kunt op verschillende manieren een document delen. Je kunt Windows Verkenner starten en met de rechtermuisknop op een document in de Google Drive-map klikken. Kies dan Google Drive / Delen. Typ bij Mensen de namen of e-mailadressen met wie je een document wilt delen. Bepaal ook wat ze met het document mogen doen: mogen ze het bewerken, bekijken of erop reageren? Maak je keuze in het menu bij Mogen bewerken. Voeg bij Een opmerking toevoe-

Google gaat met de Office-integratie iets verder dan Dropbox gen nog een tekstje toe waarin je uitlegt waarom je het document deelt en wat je van de anderen verwacht dat ze ermee doen. Is alles klaar, klik dan op Verzenden. De tweede manier om een document te delen is via het Lint. Klik ook daar op Google Drive / Delen.

Tip 09: Delen met Dropbox Bij Dropbox betekent delen het versturen van een mail met een link. Zodra je een document bewaart in de Dropbox-map, verschijnt rechts in Excel of Word een Dropbox-venster. Klik daar op Link delen. De link naar het gedeelde document wordt op het Windows Klembord geplaatst, je kunt het via e-mail nu aan iedereen versturen met wie je het document wilt delen.

Tip 09 Documenten delen via Dropbox doe je via het venstertje dat getoond wordt als je een document in de Dropbox-map opslaat.

Tip 08 Selecteer de mensen met wie je het document wilt delen, kies of ze het ook mogen bewerken, typ een bericht en klaar ben je.

03 | 2016

61


SOCIALE MEDIA DOOR: MARTIN GIJZEMIJTER

Sociale media gehackt! Zo verhelp je het én voorkom je herhaling Het valt niet te ontkennen dat sociale media een steeds grotere rol spelen in ons leven. Dat is niet erg, maar wanneer een steeds groter deel van je leven plaatsvindt op sites als Facebook en Twitter, is het des te dramatisch wanneer iemand zich toegang verschaft tot dat account. Of erger nog, ervoor zorgt dat je geblokkeerd wordt. Wat kun je doen als dat je is overkomen? En is er een manier om te voorkomen dat het nogmaals gebeurt? Wat gaan we doen?

We laten je zien wat je kunt doen als je Facebook-, Twitter-, Pinterest- of LinkedIn-account gehackt is. We tonen je de eerste stappen die je moet nemen, wat je eventueel moet doen om de controle over je account terug te krijgen en hoe je kunt voorkomen dat zoiets nogmaals gebeurt.

62

03 | 2016

Tip 01: Ander wachtwoord Het eerste, echt het allereerste wat je moet doen wanneer je het gevoel hebt dat er iets raars aan de hand is met je account, is je wachtwoord veranderen. Dit doe je in de accountinstellingen van het desbetreffende sociale netwerk. En ‘iets raars’ is een heel breed begrip. Het kan zijn dat je een post ziet die je niet zelf geplaatst hebt, dat mensen zeggen dat je berichten aan het sturen bent terwijl je zelf niets hebt gedaan, maar ook dat je bijvoorbeeld van Facebook of Twitter de melding krijgt dat je bent ingelogd vanaf een onbekend apparaat. Het maakt niet uit wat je aan het twijfelen brengt, wacht geen seconde en verander je wachtwoord voordat de persoon die (mogelijkerwijs) het account van je heeft overgenomen dit voor je doet. Dat gezegd hebbende, zul je bij echt vervelende hacks pas merken dat je account gehackt is op het moment dat het socialmedia-platform je account heeft geblokkeerd of omdat je simpelweg niet meer kunt inloggen. In het laatste geval is het soms een oplossing om razendsnel een ander wachtwoord op de vragen via de mail, in de hoop dat de hacker het e-mailadres niet heeft aangepast.

Tip 02: Geef uitleg Wanneer je account gehackt is of op een andere manier in diskrediet is gebracht en je bent erin geslaagd om jezelf weer toegang te verschaffen tot

Tip 01 Wanneer je twijfelt of er iets met je account aan de hand is, wacht dan geen seconde en verander onmiddellijk je wachtwoord.


SOCIALE MEDIA

Tip 02 Laat je vrienden op het betreffende sociale netwerk weten wat er aan de hand is. Daar kun je veel schade mee voorkomen.

je account, zorg er dan voor dat je je vrienden (lees: je connecties op het socialmedia-platform) zo snel mogelijk laat weten wat er is gebeurd. Bij Pinterest is dat wat lastig, maar op Twitter, Facebook en LinkedIn kun je gewoon een bericht publiceren waarin je uitlegt wat er gebeurd is (bijvoorbeeld wanneer je op een ‘foute’ link hebt geklikt die naar je is gestuurd). Vermeld er dan bij dat eventuele berichten die in de afgelopen 24 uur vanuit jou zijn geplaatst, niet van jou afkomstig waren. Hiermee beperk je niet alleen de schade voor jezelf, maar geef je ook direct een nuttige waarschuwing die kan voorkomen dat anderen in dezelfde valkuil trappen. Jij hebt er op dat moment weinig meer aan, maar je kunt er anderen uiteraard een grote dienst mee bewijzen en dat is ook iets waard.

Tip 03: Facebook Is jouw Facebook-account gehackt, is het wachtwoord al gewijzigd en ook het e-mailadres in jouw account, waardoor je geen nieuw wachtwoord naar jezelf kunt laten sturen? In dit geval dien je zo snel mogelijk te gaan naar https://www.facebook.com/ hacked. Daar klik je op de knop Mijn account is gekraakt . Vervolgens log je in met je gebruikelijke gebruikersnaam en wachtwoord. We weten het, die werken niet meer, maar omdat je inlogt via de hacked url, registreert Facebook wat er aan de hand is. Je krijgt vervolgens de melding dat je wachtwoord onlangs is veranderd, met de vraag of jij dat zelf hebt gedaan. Het magische antwoord daarop is néé, waarna Facebook doorheeft dat je account daadwerkelijk gehackt is en je verder helpt met stappen om de controle over je account weer terug te krijgen. Kleine waarschuwing: dit is geen haastklus, hier kan rustig een week of twee overheen gaan, soms wel langer.

Tip 03 Via Facebook kun je een account waaruit je gelockt bent ironisch genoeg terugkrijgen door in te loggen met je oude wachtwoord.

Niet gevaarlijk? De een denkt luchtiger over een socialmediahack dan de ander. Het kan echter daadwerkelijk desastreuse gevolgen hebben. Zoals privégesprekken die ineens als statusupdate worden gepost, privacy-instellingen die drastisch worden aangepast, of misschien nog veel erger: andere vrienden die door jou worden geïnfecteerd en daardoor bijvoorbeeld hun gehele foto-archief kwijtraken. Om dan maar nog niet te beginnen over wat er kan gebeuren wanneer een hacker controle krijgt over je professionele netwerk (LinkedIn) waar al je zakelijke contacten zich bevinden. Nee, een socialmedia-hack is niet iets om lichtzinnig over te denken en moet koste wat kost voorkomen worden.

Publiceer een bericht waarin je uitlegt wat er gebeurd is Tip 04: Twitter Een gehackt Facebook-account kan vervelend zijn, maar vlak Twitter niet uit. Wanneer jouw Twitteraccount is overgenomen, dan regent het werkelijk vervelende Tweets uit jouw naam die in no-time anderen kunnen infecteren én ervoor kunnen zorgen dat je zorgvuldig opgebouwde reputatie op Twitter ongedaan gemaakt wordt. Twitter raadt aan onmiddellijk tweestapsauthenticatie in te schakelen wanneer je account gehackt is, maar

03 | 2016

63


SOCIALE MEDIA

Tip 04 Het herstelproces van Twitter is iets minder ingewikkeld en helpt je stap voor stap door het Tip 05 Wanneer

proces heen.

je uit je LinkedInaccount buitengesloten bent, dien je een formuliertje in te vullen. Antwoord kan even duren.

Tip 05: LinkedIn

Helaas kan het een tijd duren voordat er iemand van de helpdesk contact met je opneemt je er nog wel toegang toe hebt. Nu is dat sowieso aan te raden, en daarover hebben we het in tip 09 en uitgebreider op pagina 32. Heb je geen toegang tot je account meer, dan dien je zo snel mogelijk naar de volgende link te gaan: https://twitter.com/ account/begin_password_reset. Op die pagina vul je vervolgens de gebruikersnaam in van het betreffende Twitter-account. Twitter geeft nu aan naar welk telefoonnummer of e-mailadres het nieuwe wachtwoord gestuurd kan worden. Zijn deze gegevens niet van jou? (lees: gewijzigd door de hacker), klik dan op Ik heb geen toegang tot deze gegevens. Je komt dan, net als bij Facebook, op een speciale pagina terecht die je stap voor stap door het proces loodst om weer toegang te krijgen tot je account.

64

03 | 2016

Een LinkedIn-hack is, zoals gezegd, extreem vervelend. Immers, dat zijn niet zomaar vrienden, maar je zakelijke contacten en dat betekent dat de reputatie van je bedrijf op het spel staat. LinkedIn heeft een iets minder geautomatiseerd proces dan Facebook en Twitter, bij LinkedIn surf je namelijk naar deze pagina: https://help.linkedin.com/app/ask/path/ TS-RHA. Op de betreffende pagina vul je je naam en e-mailadres in en plaats je de link naar je LinkedInprofiel. Vervolgens geef je in het veld More Details (in het Engels) een omschrijving van wat er aan de hand is en wat je denkt dat de oorzaak zou kunnen zijn (bijvoorbeeld omdat je een virus hebt of omdat je op een linkje hebt geklikt waar je niet op had moeten klikken). Een medewerker van LinkedIn zal vervolgens contact met je opnemen om het probleem te verhelpen. Helaas kan ook dit wel een tijdje duren en je zult niet de eerste zijn die het formulier méér dan eens moet invullen voordat er écht iets gebeurt. Vervelend, maar het is niet anders.

Tip 06: Pinterest Wanneer je Pinterest-account gehackt wordt, dan is dat doorgaans niet dramatisch. Toch blijft het vervelend, zéker wanneer je heel veel volgers hebt die je niet kwijt wilt. Wanneer er een wijziging wordt doorgevoerd in je Pinterest-account, krijg je automatisch


SOCIALE MEDIA

een e-mail. Als je zo’n e-mail krijgt en je hebt niets gedaan, klik dan zo snel mogelijk op de link Mijn account vergrendelen in de e-mail en vraag daarna een nieuw wachtwoord aan via https://pinterest. com/password/reset. Lukt het je op deze manier nog steeds niet om toegang te krijgen tot je account? Dan kun je, net als bij LinkedIn, via e-mail contact opnemen met Pinterest (en wederom kan reactie wel even op zich laten wachten). Je vindt het contactformulier via https://help.pinterest.com/nl/contact.

Tip 08: Onbekende mensen

Tip 07 Gebruik altijd je verstand

Wat geldt voor onbekende linkjes, geldt al helemaal voor onbekende mensen. Op Pinterest en LinkedIn speelt dit niet zo heel erg (vooral omdat de directe communicatie bij Pinterest erg beperkt is, hoewel er laatst een chat-mogelijkheid is toegevoegd), maar op Facebook en Twitter komt het regelmatig voor: een wildvreemde die contact met je zoekt, meestal uit een ver land en in gebrekkig Engels. Vaak zijn dit mensen die buitengewoon veel interesse in je tonen en overladen met complimenten. Verspil aan dit soort mensen geen tijd. Natuurlijk er is een astronomische kans van één op zestien miljard dat het echt gaat om je droomvrouw/droomprins die dankzij

Tip 06 Pinterest stuurt je een e-mail zodra er iets verandert in je account. Als je snel handelt kun je een hack eenvoudig voorkomen.

Tip 07: Onbekende linkjes Het klinkt natuurlijk hartstikke logisch: als je niet gehackt wilt worden, moet je niet op gevaarlijke links klikken. Daar zijn we ons allemaal wel van bewust, maar wanneer een bericht afkomstig is van vrienden, denken we al snel dat het in orde is. En dát is nu juist het gevaarlijke aan dit soort virussen/hacks en de reden waarom ze vaak als een lopend vuurtje door sociale platformen flitsen. Het is daarom zaak om altijd je gezond verstand te gebruiken. Komt het linkje uit het niets? Wordt het gestuurd door iemand die je anders nooit een berichtje stuurt? Bevat het een begeleidende tekst in het Engels terwijl de persoon in kwestie gewoon Nederlands is? Allemaal redenen om achterdochtig te zijn. Wil je écht goed zitten? Installeer dan antivirussoftware zoals Norton Security. Dit programma komt met een Facebook-browserplug-in die linkjes direct checkt op veiligheid. Fijn, want dan hoef je daar zelf niet meer over na te denken (ook buiten Facebook worden links uiteraard gecontroleerd wanneer je ze opent).

wanneer je een linkje krijgt toegestuurd op sociale media of maak gebruik van een antivirusprogramma.

Als niets meer werkt Wat als je hemel en aarde hebt bewogen, maar het socialmedia-platform weigert je je account terug te geven? Het is pijnlijk om te moeten horen (lezen in dit geval), maar het is daadwerkelijk mogelijk dat je je account niet meer terugkrijgt. Het is eerder uitzondering dan regel, maar het is wel zo dat platformen als Facebook, Twitter, LinkedIn enzovoort, grote bedrijven zijn die een reputatie te beschermen hebben. Daarbij moet gezegd worden dat het vrij zelden gebeurt dat je bij een eerste ‘overtreding’ direct je account voorgoed kwijtraakt. Dat gebeurt doorgaans pas na een paar keer, waarmee je aantoont dat je de beveiliging niet zo heel serieus neemt (en daar heeft men wel een punt, want er zijn manieren om het te voorkomen, zoals je leest in dit artikel). Wat je dan nog kunt doen? Een week er flink de balen in hebben, een nieuw account starten en er héél veel van leren.

03 | 2016

65


SOCIALE MEDIA

/ Aanmeldgoedkeuringen. Bij Twitter klik je op je profielfoto / Instellingen / Beveiliging en privacy / Inlogverificatie. Bij LinkedIn klik je op je profielfoto en vervolgens op Beheren naast Privacy en instellingen. Daarna klik je op Account / Beveiligingsinstellingen beheren. Pinterest heeft helaas geen tweestapsauthenticatie en er zijn ook geen berichten dat het bedrijf daar binnenkort mee begint. Dat gezegd hebbende worden Pinterestaccounts ook veel minder vaak gehackt.

Tip 10: Back-up

Tip 08 Wanneer wildvreemden ineens in gebrekkig Engels tegen je gaan praten, kun je maar beter zo snel mogelijk blokkeren.

een speling van het lot met je in contact probeert te komen, maar veel realistischer is het dat het iemand is die op wat voor manier dan ook misbruik van je probeert te maken. Weersta de verleiding om uit te vinden wat dit precies is en blokkeer dit soort mensen onmiddellijk. In het écht zou je het ook niet tolereren als een wildvreemde ineens allemaal persoonlijke vragen aan je stelt.

Tip 09: Authenticatie

Tip 09 Tweestapsauthenticatie voorkomt dat je opnieuw gehackt wordt in de toekomst.

66

Er is geen waterdichte manier om je account te beschermen tegen hackers, maar een universele manier die vrijwel álle sociale netwerken bieden is tweestapsauthenticatie. Dit houdt in dat het inloggen (vanaf een nieuw apparaat) via twee stappen gaat: namelijk via je gebruikersnaam en wachtwoord en via bijvoorbeeld een code die naar je mobiele telefoon wordt gestuurd. We schrijven hier meer over vanaf pagina 32. Voor Facebook, Twitter en LinkedIn is dit gemakkelijk in te stellen. In Facebook vind je deze optie door rechtsboven te klikken op het pijltje naar beneden / Instellingen / Beveiliging

03 | 2016

Tot slot geven we je nog een tip die niet zozeer te maken heeft met het beschermen van je account, maar met het beschermen van de inhoud van je account. We hebben groot vertrouwen in platformen als Twitter, Pinterest en Facebook en gebruiken ze dan ook steeds vaker als online opslagmedium. Die foto’s van de vakantie van vorig jaar? Oh joh, die staan op Facebook. Mijn verlanglijstje voor mijn nieuwe huis? Check mijn Pinterest even! Het is prima dat we zo veel op dit soort sociale platformen zetten, maar best ‘gevaarlijk’ dat we het zien als veilige opslag. Los van het risico van je hele privéleven op internet zetten, is het risico dus ook dat je alles kwijt bent wanneer je account gehackt wordt. En hoe lullig het ook is, een platform als Facebook of Twitter ligt er écht niet wakker van dat jij al je foto’s en video’s kwijt bent. Zij geven vooral om de veiligheid van hun platform. Zorg er dus voor dat je de foto’s die je online zet, óók offline bewaart. Zo is de catastrofe iets minder groot wanneer je om wat voor reden dan ook de toegang tot je account verliest, of wanneer je account wordt verwijderd.

Tip 10 Bewaar je hele leven niet alleen online, zorg dat je ook offline een back-up hebt.


SNEL RESULTAAT IN 3 STAPPEN DOOR: ROBBIN OOIJEVAAR

CCleaner in de cloud Centraal onderhoud voor al je computers CCleaner is misschien wel het bekendste programma om je computer op te schonen en ander onderhoud uit te voeren. CClea-

software. Hier kun je programma’s laten verwijderen. Bij Startup vind je alle programma’s die automatisch starten en kun je aanpassingen aanbrengen in het opstartproces.

ner Cloud gaat nog een stapje verder. De dienst maakt het mogelijk om ‘op afstand’ computeronderhoud uit te voeren. Als je meer dan één computer hebt, kunnen we voorzichtig stellen dat CCleaner Cloud nu al onmisbaar is! Stap 1: CCleaner Cloud CCleaner Cloud bestaat uit twee delen: een CCleaner-client en een clouddienst. Kort door de bocht is het de bedoeling dat je de client installeert op je computers. Vervolgens kun je via je browser de programma’s aansturen. CCleaner Cloud begint op www.ccleaner.com. Registreer je als nieuwe gebruiker en meld je aan. Klik op Add computer en kies Add this computer. Haal de download op van het client-programma en installeer het. Bevestig dat je de computer wilt toevoegen. Herhaal dit voor je andere computers. Met de gratis versie van CCleaner Cloud kun je maximaal drie computers toevoegen.

Stap 2: Schoon op afstand De snelste manier om je computers te ontdoen van overbodige bestanden werkt als volgt. Meld je aan bij www.ccleaner.com. Je vindt je computers in een lijst bij My computers. Selecteer de computers waarvan je de overbodige bestanden wilt opschonen en kies bij Actions voor Clean. CCleaner Cloud biedt ook de mogelijkheid om ander onderhoud uit te voeren. Kijk bijvoorbeeld bij Software / Installed

Stap 3: Ook Windows Updates!

Voer op afstand een schoonmaak-

Naast de gebruikelijke schoonmaakacties die je van CCleaner gewend was, kun je met CCleaner Cloud ook op afstand zoeken naar Windows Updates. Dit onderdeel vind je bij Software / Windows update. Je krijgt een lijst met beschikbare updates voorgeschoteld en ziet of ze al geïnstalleerd zijn. Als dat niet het geval is kun je de updates op afstand laten downloaden en toepassen. Naast de gratis versie van CCleaner Cloud zijn er diverse betaalde opties waarbij je meer computers kunt beheren. Ook zijn extra functies als defragmenteren op afstand (hoewel we dat vandaag de dag zelfs afraden) beschikbaar en kun je taken op afstand inplannen en automatiseren.

actie uit met CCleaner op al je computers.

Niveau stappenplan Van beginner tot expert. Hiernaast kun je de moeilijkheidsgraad van het stappenplan zien.

Beginner

Expert

03 | 2016

67


SNEL RESULTAAT IN 3 STAPPEN DOOR: DIRK SCHOOFS

Schermvideo’s in Windows Screencasts vastleggen zonder extra software Windows 10 verrast ons met een extraatje om schermvideo’s vast te leggen. Je gebruikt daarvoor een functie die oorspronkelijk bedoeld is voor gaming. Hoe dan ook, instructiefilmpjes maken was nog nooit zo eenvoudig. Stap 1: Games filmen In Windows 10 is het mogelijk het verloop van games te filmen, maar niets belet je om deze mogelijkheid te gebruiken om alles te filmen wat er zich op het scherm afspeelt. De functie zit in de vernieuwde Xbox-app van Windows 10. Die app bundelt relevante informatie voor de gamer zoals zijn ranking en meldingen van zijn gaming-buddies. Bovendien ondersteunt de module Game DVR, zeg maar een digitale videorecorder.

Stap 3: Gamebalk Klik op de rode knop in de gamebalk of druk op Windows-toets+Alt+R om een opname te starten. Er begint een teller te lopen. Als je klaar bent, druk je opnieuw Windows-toets+Alt+R en klik je op Stop. Alle opnames in belanden in de map Video’s / Opnames waar je ze kunt bewerken, bekijken of delen met anderen. De filmpjes worden opgeslagen in het gangbare mp4-formaat. Xbox onthoudt de instellingen van de gamebalk, zodat je voorkeuren bewaard blijven als je de volgende keer de app opent. Wanneer je op het tandwieltje van de gamebalk klikt, kom je bij de instellingen. Hier kun je bijvoorbeeld de maximumlengte van een opname vastleggen. Het is ook de plaats waar je kunt aangeven dat de Xbox-app alles in de achtergrond moet opnemen.

Stap 2: Xbox-app IZorg vooraf dat je bent ingelogd op de Xbox-app: typ Xbox in het startmenu, open de app en meld je aan met je Microsoft-account. Vervolgens start je het programma waarin je de opname wilt maken. Met de combinatie Windows-toets+G open je de gamebalk. Soms krijg je de vraag of het wel degelijk om een game gaat. Hier mag je gerust bevestigen dat je gamebalk wilt zien.

Beperkingen Niveau stappenplan Game DVR heeft wel enkele beperkingen. Zo kun je deze tool niet gebruiken om bijvoorbeeld Skype-video-opnames te maken of fragmenten van Netflix-films vast te leggen.

68

03 | 2016

Van beginner tot expert. Hiernaast kun je de moeilijkheidsgraad van het stappenplan zien.

Beginner

Expert

Zorg dat je ingelogd bent bij de Xbox-app.


KOPEN BIJ TIPS & TRUCS

H

ubbit biedt Tips & Trucs-lezers extra interessante aanbiedingen. Hieronder hebben we er drie uitgelicht, maar dit is natuurlijk niet alles. Neem een kijkje in de Hubbit op www.hubbit.nl voor meer producten en om te bestellen.

€39,95*

Cirrus Logic Audio Card Hifi uit je Pi

Het standaardgeluid van een Raspberry Pi kan beter. Dat is mogelijk dankzij deze uitbreiding met een ‘echte’ geluidschip van Cirrus Logic. Hij past makkelijk bovenop de Raspberry Pi dankzij de 40-pins GPIO-uitbreidingspoort. Het vormt dan één geheel waarna het genieten kan beginnen. Zorg wel voor een goede voeding. Een onmisbare uitbreiding voor wie de Raspberry Pi als muziek- of mediaspeler gebruikt!

€59,-

€39,95*

€39,95

€22,95*

FixMeStick

Iolo System Mechanic 14

De FixMeStick is een unieke antivirusoplossing op een speciale usbstick waarmee je de meest hardnekkige virussen, malware, spyware en rootkits kunt verwijderen – óók als Windows niet meer opstart. Wat de Wegenwacht is voor auto’s, is de FixMeStick voor computers. Het voorkomt niet dat er brokken worden gemaakt, maar zorgt er wel voor dat je in de meeste gevallen weer snel op weg bent.

System Mechanic verhelpt problemen, schoont de pc op, voorkomt crashes en onderhoudt de computer. Het blokkeert ook nog eens spyware. Met het onderdeel PC TotalCare kun je met één muisklik de computer laten analyseren, krijg je een overzicht van aanwezige problemen én worden deze automatisch verholpen. System Mechanic bevat meer dan vijftig specifieke tools, netjes gerubriceerd per categorie, waarmee je je computer tot in detail kunt afstellen.

Wegenwacht voor je computer

Voor een snelle(re) pc

GA VOOR DEZE AANBIEDINGEN NAAR WWW.HUBBIT.NL * Voor deze aanbieding geldt: inclusief btw, exclusief verzendkosten, op = op. De hier genoemde aanbieding geldt zolang deze editie van Tips & Trucs in de winkel ligt.


PUZZEL-APPS DOOR: DIRK SCHOOFS

Verslavende hersenbrekers De lolligste manier om het brein te trainen Puzzelgames zijn bijzonder verslavend. Het brein tegenover het mysterie, waarbij de factor ‘geluk’ zo klein mogelijk is. Dankzij de smartphone of de tablet ontrafelen we de raadsels level per level in bed, in bad, in de bus en straks in de zomer ook weer in de strandstoel. Hier tien frisse toptitels die uitblinken in originaliteit en die voor dagen spelplezier zorgen.

Wat gaan we doen? Tip 01: Voor fantasten Monument Valley

We maken kennis met tien puzzelgames voor de smartphone en tablet die ieder in hun genre uniek zijn.

70

03 | 2016

iOS: € 3,99 (+ in-app-aankopen) Android: € 2,99 (+ in-app-aankopen) Windows 8/10 (mobiel): € 3,99 (+ in-app-aankopen) De prachtige puzzelgame Monument Valley is geïnspireerd op het artistieke talent van de Nederlandse kunstenaar M.C. Escher. Het spel draait om vreemde architecturale constructies waar je een poppetje doorheen moet manipuleren. De aparte geometrie, de verborgen paden en de onmogelijke Escheriaanse trappen maken het spel tot een surrealistische ontdekkingstocht. Het succes van de game zit hem vooral in de artistieke kwaliteit en in de sfeer van complete rust waarin je de puzzels oplost.

Tip 01 De makers van Monument Valley zijn in de leer geweest bij M.C. Escher.


PUZZEL-APPS

Tip 02 De combinatie van papier en digitale elementen geeft een aparte sfeer.

Tip 02: Voor romantici Lumino City

Tip 02 De wereld van Lumino City werd met de hand gemaakt.

iOS: € 4,99; Windows (pc): € 19,99; OS X: € 12,99 Ook Lumino City trekt de aandacht door zijn kunstzinnige uiterlijk en dat heeft te maken met de manier hoe de game is gemaakt. Deze puzzel-app is namelijk gebaseerd op met de handgemaakte indrukwekkende papieren constructies in combinatie met ‘echte’ objecten, die daarna werden gedigitaliseerd. De wereld van Lumino oogt bijzonder kleurrijk en zelfs sprookjesachtig door de belichting die weerkaatst op de bouwsels. Je moet het hoofdpersonage op weg helpen om haar ontvoerde grootvader te redden, en dat is een kwestie van puzzels oplossen en mechanische constructies in gang zetten. Een stevige download (2 GB op iOS), maar een aanrader voor wie is uitgekeken op de zoveelste arcade-game. Als je ziet op www.luminocitygame.com hoe de game werd gemaakt, is de prijs meer dan redelijk.

Tip 03: Voor de vitale gamer

Tip 03 Vaak moet je de op-

Progress to 100

drachten heel let-

iOS: € 2,99 Op vlak van gamebeleving is Progress to 100 een buitenbeentje. Zelden hebben wij een game gezien die je zo fysiek moet spelen. Je krijgt korte opdrachten voorgeschoteld in de vorm van cryptische omschrijvingen die je helpen de puzzel te kraken. Hiervoor moet je het mobieltje op verschillende manieren bewegen: zwaaien, kantelen, kietelen, vegen … Daarbij moet je de app toegang geven tot de microfoon en camera. Sommige van de 100 opdrachten zijn zo kort dat ze de naam puzzel nauwelijks waard zijn, maar andere zijn dan weer briljant gevonden. Nadeel van deze creatieve vondst is dat je na zo’n drie kwartier bent uitgespeeld, en als je de puzzels eenmaal kent, heeft het spel geen herspeelwaarde. Hoe dan ook, dit is een spel dat je liever niet in een publieke ruimte speelt.

03 | 2016

terlijk uitvoeren.

71


PUZZEL-APPS

Tip 05 Spulletjes verbranden voor muntjes … burn baby burn!

Tip 04 Met de segway op de roltrappen? Het bloed spat tegen het scherm.

Tip 04: Voor psychopaten Happy Wheels iOS: Gratis (€ 1,99 zonder advertenties) Chrome: Gratis Happy Wheels is de combinatie van een puzzel- en racegame die al jaren populair is als webgame. Met virtuele knoppen bestuur je een figuurtje dat zich verplaatst op rolschaatsen, het skateboard, de fiets, de motor … kortom op wieltjes. Het is belangrijk dat het figuurtje zich naar voren en achteren buigt om de juiste sprong te kunnen maken. Ondertussen donderen er autowrakken uit de lucht en storten bruggen in. Echt leuk wordt het wanneer je met de level-editor hindernisbanen aanlegt waarop je vrienden zich mogen verongelukken. Happy Wheels zou beter Bloody Wheels heten, want de afgerukte ledematen vliegen in het rond en het bloed spat tegen het scherm. Heerlijk spel voor puzzelaars met licht psychopathische trekjes.

Tip 05: Voor pyromanen Little Inferno iOS: € 2,99; Android: € 3,42 Windows, OS X en Linux (via Steam): € 9,99 Wie vond het in zijn jeugd niet leuk om iets in vlammen te laten opgaan? Of misschien nog steeds wel … Het grootste deel van dit avontuur speelt zich af in de open haard waar het personage spul-

72

03 | 2016

Steek alles in de fik: houtblokken, teddyberen, gillende robots, exploderende vissen en mini-atoombommen len aanschaft om in de fik te steken: houtblokken, maar ook teddyberen, gillende robots, exploderende vissen en mini-atoombommen. Door dingen te verbranden, genereer je weer geld. Ondertussen moet je reageren op het moment dat objecten verkolen en leer je hoe je dingen moet combineren om het verbrandingsproces te optimaliseren. Aanvankelijk werd dit puzzelavontuur sceptisch ontvangen. Hoelang blijft het leuk om dingen te verbranden? Toch heeft de game een verbazingwekkende verhaallijn, een luguber plot en een aanstekelijke soundtrack. Opmerkelijk is dat deze bijzonder leuke pyromanische game werd gemaakt door drie jongens zonder geldsteun, zonder kantoor en zelfs zonder uitgever. En waarschijnlijk ook zonder brandverzekering …


PUZZEL-APPS

Tip 07 Red de spion door het storyboard te wijzigen.

Tip 06: Voor angsthazen LIMBO

Tip 06 Een jongetje gaat in het donker op zoek naar zijn zus …

iOS: € 4,99; Android: € 5,30 Windows, OS X en Linux (via Steam): € 9,99 LIMBO speel je best ’s avonds, bij gedempt licht of nog beter in het pikdonker. Deze topper is licht en vrolijk en tegelijk duister en deprimerend. Het verhaal en de gameplay houden je gekluisterd aan het spel, want iedere opdracht is anders en telkens zal je brein de oplossing in een andere richting moeten vinden. Vooral de eenvoud van de uitdagende opdrachten charmeert. Het gaat om een klein jongetje dat wakker wordt in een bos en

dat onder jouw hoede zijn zus probeert te vinden. Het spel is in 2D en zelfs de bediening is makkelijk. Je sleept naar links of rechts om het personage te bewegen en je veegt naar boven om te springen. Bovendien kun je iets vastpakken, voortduwen of wegtrekken. De mooie zwart-witte silhouetten, de muziek, de natuurlijke beweging van de objecten en de ingenieuze opdrachten maken van LIMBO een verslavend spel.

Tip 07: Voor vluchters Framed iOS: € 3,99; Android: € 2,99 Terwijl een swingend jazzdeuntje klinkt, komt het stripverhaal tot leven. De bedoeling is dat de hoofdpersoon met een mysterieus koffertje politieagenten ontwijkt. Dat doe je door de volgorde van de vakken in het stripverhaal te verslepen, want de inhoud van iedere tegel is belangrijk voor het verhaal. Op die manier bepaal je de volgorde van de context. Om het spel in de vingers te krijgen, begint het gemakkelijk, maar de puzzels worden snel ingewikkelder. Gelukkig zit er geen maximum aan het aantal keren dat het personage het storyboard opnieuw mag binnenwandelen, zodat je rustig kunt experimenteren met de verschillende mogelijkheden. Een puzzelgame met een originele invalshoek die ondertussen een berg aan nominaties en awards heeft gewonnen.

03 | 2016

73


PUZZEL-APPS

van je omgeving geniet van deze schuifpuzzel, die inderdaad nogal lijkt op het bekende 2048. Bij iedere zet komt er een nieuw blokje in het spel. De vormgeving, het muziekje en grafische details zoals de gezichtjes in de blokjes, zorgen dat dit spel sympathiek aanvoelt. Hoe beter je wordt, hoe meer strategisch je gaat spelen om ten slotte het ultieme doel te bereiken: het magische getal 3072. Tesla zou kraaien van plezier.

Tip 10: Voor liefhebbers van Tetris Los Aliens

Tip 08 Probeer zo veel mogelijk vliegen te vangen in het web.

Tip 08: Voor arachnofoben Spider: Rite of the Shrouded Moon iOS: € 4,99; Android: € 5,51 Windows, OS X en Linux (via Steam): € 12,99 De prijs van de nieuwe Spider-game ligt naar appnormen iets hoger dan normaal, maar er worden geen in-app aankopen opgedrongen en je wordt evenmin gedwongen om reclame te plaatsen op Facebook. Ook in de opvolger van de klassieker Spider: Bryce Manor bestuur je de spin in een oud verlaten pand waar je in dertig levels allerlei opdrachten oplost om zo veel mogelijk vliegen te vangen. De kunst is om op strategische plaatsen het web te spannen en de vliegen de stuipen op het lijf te jagen zodat ze in de val vliegen. Het aantal webben dat je kunt opzetten is immers beperkt. Uniek is dat de game rekening houdt met de ‘echte wereld’. Wanneer de zon bij jou ondergaat, zal het ook donker worden op het scherm en als het buiten regent zullen ook de druppels vallen in Spider-land.

Tip 09: Voor getalneuroten Threes! iOS Gratis (€ 2,99 zonder reclame), Android € 3,41 Windows (mobiel) Gratis Nikola Tesla, de uitvinder van wisselstroom, had een obsessie voor het getal drie. Dit genie zou het spel Threes! geweldig hebben gevonden. Je moet zo veel mogelijk blokjes combineren om veelvouden van drie te vormen. Van een 1 en een 2 maak je een 3, van tweemaal een 3 maak je een 6, van twee 6’en maak je 12, enzovoort. Oké, we realiseren ons dat dit behoorlijk duf klinkt, maar het duurt exact vijf minuten totdat je totaal mentaal afgezonderd

74

03 | 2016

iOS: Gratis; Android: Gratis Los Aliens smaakt een beetje naar Tetris, maar voor de rest bevat het aanstekelijke elementen van de nieuwe generatie puzzelgames: leuke graphics, een funky muziekje en uiteraard het ruimtethema. De app is gratis, maar je moet de reclame er wel voor lief bijnemen. Net als bij Tetris probeer je de rijen vol te laten lopen met puzzelstukjes. Daarbij moet je een figuurtje steeds in een L-vorm over het speelvlak bewegen. De eerste levels dienen om kennis te maken met de besturing en het opzet, waarna het steeds moeilijker wordt om je door de 170 spelniveaus te werken. Om de speler bij de les te houden, komen er in de loop van het spel steeds meer vreemde buitenaardsen in het spel. Een pittig doch eenvoudig puzzelspel met enkele minpunten die we ondertussen van gratis games gewend zijn.

Tip 09 Combineer de veelvouden van 3. Tip 10 Los Aliens is een spacy variant van Tetris.


DE FOSCAM R2 IN DE PRAKTIJK Lezers Bram Reinders, Maarten Bollen, Björn Beckers, Paul Breuk en Roel van Raak mochten drie weken lang de Foscam R2 draadloze 1080P IP Camera thuis uitgebreid testen. Nu is het tijd om hun ervaringen met ons te delen. De eerste indruk is belangrijk en meteen blijkt al dat de R2 in de smaak valt. Bram: “De camera ziet er solide uit en is perfect verpakt.” Ook prettig is dat je kunt checken of er niets ontbreekt. Paul: “Op de beknopte installatiehandleiding staat namelijk netjes aangegeven wat er in het pakket moet zitten.” Roel: “De camera voelt stevig aan en ziet er netjes uit. Alle aansluitingen zitten bij elkaar aan de achterkant, dus aan het zicht onttrokken.” Verder valt iedereen op dat er een speciaal voetje wordt meegeleverd waarmee de R2 bijvoorbeeld aan het plafond kan worden bevestigd. In dat geval is het circa 2 meter lange netsnoer misschien aan de korte kant, maar optioneel zijn er langere kabels verkrijgbaar. Installeren is nog eenvoudiger dan bij voorgaande modellen. Björn: “30 seconden na het inschakelen klinkt er ‘Hello Foscam’ uit de speaker, gevolgd door ‘Ready for Wi-Fi configuration’. Dit is het moment om de smartphone erbij te pakken en de Foscam-applicatie te installeren.” Daarna is het nog een kwestie van de QR-code inscannen en alles werkt. In de uitstekende app zijn de meestgebruikte functies terug te vinden. De geavanceerde instellingen zijn via de webinterface van de R2 te benaderen.

BEELDKWALITEIT EN MOGELIJKHEDEN De R2 belooft fraaie beelden te produceren, maar hoe zit dit in de praktijk? Maarten: “De beeldkwaliteit is top, zeker omdat het een IP-camera is. En ook de nachtkijkermodus produceert een zeer goede beeldkwaliteit.” Daarnaast beschikt de R2 ook over een WDR-

modus die sterke contrasten tussen licht en donker kan neutraliseren. Het draaien, roteren, in- en uitzoomen werkt heel nauwkeurig. Bram: “Dat geeft je dan ook de mogelijkheid om uiterst precies in te zoomen op een object of persoon.” Björn merkt op dat hierbij gebruik kan worden gemaakt van handige presets waarin bepaalde cameraposities kunnen worden opgeslagen.

PUSHBERICHTEN De R2 is ook prima in te zetten om de veiligheid in huis te vergroten. Maarten: “Hij heeft een klein alarmsysteem ingebouwd. Via de app krijg je een melding binnen als de Foscam bewegingen waarneemt of geluiden hoort.” De gevoeligheid bij het waarnemen van geluid en beeld is in vijf niveaus in te stellen. Björn: “Helaas zijn de gemaakte stilstaande of bewegende beelden niet terug te zien in de applicatie. Vanuit de webinterface kan dit wel.” Het is eventueel ook mogelijk om de opnamen op een externe ftpserver te zetten. Roel: “De alarmopnames nemen ook niet extreem veel geheugen in beslag op de SD-kaart wanneer de equilibrium-mode

is ingeschakeld, wat natuurlijk erg gunstig is.” Het eindoordeel? Roel: “Als beveiligingscamera is de Foscam R2 erg goed. Alles is makkelijk in te stellen en de camera mist geen enkele verdachte beweging.” Bram: “Het geeft een veilig gevoel dat je van huis gaat en toch je spulletjes kunt bewaken, dat had ik niet verwacht trouwens. Al met al is dit een camera die ik anderen zou aanbevelen.” Björn: “De mogelijkheden van de Foscam R2 volstaan voor de gemiddelde gebruiker. De Foscam R2 is een aanrader met veel potentie!”

FOSCAM R2 www.foscam.nl

PLUSPUNTEN • • • • •

Eenvoudig te installeren Uitstekende beeldkwaliteit Goede nacht/infraroodfunctie Zeer veel mogelijkheden Goede app

MINPUNTEN • Netsnoer had langer gemogen • Voldoende wifi-netwerk vereiste


Slimme thermostaat

regelt ook uw ventilatie

spIDer, een slimme klimaat thermostaat voor een gezonde en comfortabele woning Als een spin in het web regelt u met dit slimme platform uw ventilatie, verwarming, warmwater en elektrische apparaten, zoals verlichting. Waar en wanneer u maar wilt. Ook buiten de deur, met de speciale app op uw smartphone of tablet. U heeft op elk gewenst moment inzicht in uw verbruik, zodat u precies weet hoeveel u verbruikt en hoeveel dat kost. Zo verliest u nooit de controle. Zodat u zelf bepaalt wat comfortabel is. De rest regelt spIDer. - EÊn slimme thermostaat voor ventilatie, verwarming, warmwater en elektrische apparaten - Bediening op afstand – altijd en overal, ook buitenshuis met de spIDer-app op smartphone of tablet - Energieleverancier-onafhankelijk. Geen abonnement of vast contract nodig

Kijk op onze website voor meer informatie:

www.ithodaalderop.nl/spider


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.