9 10
€ 5,95
TIME LAPSE FOTOGRAFIE MAAK SCHITTERENDE FILMS MET FOTO’S
EXPERTCURSUS
RAW
PERFECTIONEER BELICHTING WITBALANS EN WORKFLOW
BASISCURSUS
HET BESTE
STANDPUNT BEKIJK JE ONDERWERP VAN ALLE KANTEN
GETEST
CANON EOS 100D GETEST DOOR
EEN LEZER
WORKSHOP
PHOTOSHOP CC NIEUWE TOOLS VOOR FOTOBEWERKING IN DE CLOUD
NIKON COOLPIX A & OLYMPUS PEN E-P5
VOGELSAFARI OP SCHIERMONNIKOOG
INHOUD Zoom.nl 8 september 2013
14
08
06 Opening 08 Flits 13 Cameragadget Konstruktor
20
26
14 In the Picture Veronika van den Hoorn Veronika verhuisde elf jaar geleden vanuit Oekraïne naar Nederland voor de liefde. Fotograferen doet ze pas kort, maar sinds de eerste bloemenfoto’s is ze verslaafd. Om iets te bereiken in de fotografie, moet je doorzetten, vindt Veronika.
20 Basiscursus Standpunt Klim op het hek, zak in de sloot Als fotograaf bedenk je zelf hoe je iets in beeld brengt. Een belangrijke keuze is welk standpunt je inneemt. Ga je door de knieën of sta je op een bankje? Een ander gezichtspunt levert een totaal andere foto op.
26 Portfolioreview Monique Zomer Voor Monique Zomer is portretfotografie een ware passie. Wij vroegen professioneel fotograaf Brendan de Clercq het portfolio van Monique door te spitten en ons te voorzien van tips en trucs om tot een nog beter resultaat te komen.
33 Quickstart 38 Expertcursus Van raw naar jpg Werken met een raw-converter Iedere fotograaf heeft natuurlijk van raw-bestanden gehoord. Voor een bruikbare foto zul je deze door een raw-converter moeten halen. In deze cursus leer je hoe je de basisgereedschappen van een raw-converter hiervoor inzet.
4
ZOOM.NL SEPTEMBER 2013
38
52
44
44 Vogelfotografie Safari op Schiermonnikoog Met natuurfotograaf Edo van Uchelen verkennen we in één dag het prachtige eiland Schiermonnikoog en gaan naar huis met een aantal mooie vogelfoto’s en bruikbare tips.
52 Timelapse fotografie
62
Zet je foto's in fast forward In veel films en documentaires zit een timelapse. Dat is een scène waarin de tijd zo spectaculair versnelt dat gewone dingen mateloos interessant worden. Ook jij kunt met je camera zo’n timelapse maken. We vertellen je wat daar bij komt kijken.
61 Zoomers van het eerste uur ‘Andere zoomers op weg helpen’ Zoom.nl bestaat tien jaar. Dit jaar stellen we tien Zoomers aan je voor die al vanaf de begindagen actief zijn. Deze keer is dat Henk Dekkers.
62 Gebruikersreview Canon EOS 100D
76
In plaats van een verbeterde versie van de EOS M presenteerde Canon iets totaal anders, de allerkleinste reflex ooit. Chris Schoonens legde deze camera een week lang op de testbank.
68 Community-nieuws 70 Workshop Photoshop Creative Cloud FOTOWEDSTRIJD
30 Fotowedstrijd Dieren Dieren zijn een heel populair onderwerp op Zoom.nl. Je huisdier dat leuk voor je poseert, een damhert in de duinen of een roofvogel tijdens je vakantie, allemaal zijn ze daar ruimschoots vertegenwoordigd. Dat maakte ook dat we maar liefst ruim 1.500 inzendingen mochten ontvangen voor de fotowedstrijd Dieren. Ga voor de winnaars snel naar pagina 30.
Photoshop CC is de nieuwste versie van wat inmiddels de meest geavanceerde software voor fotobewerking lijkt te zijn. Er is flink aan het pakket gesleuteld. Zo kun je bewegingsonscherpte corrigeren.
76 Reviews Olympus Pen E-P5, Nikon Coolpix A, Sigma 18-35mm F1,8, Sony Cybershot DSC-RX100 II, Canon Powershot N
82 Colofon
ZOOM.NL SEPTEMBER 2013
5
inopening the picture foto Benjamin van Essen (benjaimn-van-essen)
6
ZOOM.NL september MAART 20092013
ISO 800 • F 2,8 • 1/8000 sec
in the picture
Het halve werk H
et kiezen van het juiste standpunt is een van de meest onderschatte gereedschappen van de fotograaf. Een belangrijke tekortkoming van beginnende fotografen is dat ze automatisch alles vanaf ooghoogte schieten. Een van de eerste dingen die je doet als je beter wilt worden, is knielen tot de hoogte van je onderwerp als je bijvoorbeeld een klein kind of je huisdier fotografeert. De juiste plaats innemen is vaak het halve werk. Daarna hoef je alleen nog maar het beste moment te kiezen. Eigenlijk zou je bij elk onderwerp bewust moeten bepalen waar je gaat staan. Vanwaar komt het onderwerp het beste tot zijn recht? Fotografeer je tegen het licht in of met het licht mee? En op welke hoogte hou je de camera? Het is een interessante oefening om eens een onderwerp dat je wilt fotograferen in te tikken in een zoekmachine en dan bij de afbeeldingen te kijken waar de fotograaf stond die de beste foto heeft gemaakt. Ik heb net even ‘Eiffeltoren’ ingetikt en kwam op allerlei ideeën. Vanaf La Défense bijvoorbeeld, met een telelens. Of gewoon van onderen, of vanaf de Pont Neuf, waarbij je de
camera een beetje scheef houdt. Stockfotografen kiezen vaak bewust drie verschillende standpunten bij foto’s van hetzelfde onderwerp, zodat ze meer kans maken om ze te verkopen. Dat het standpunt alles kan uitmaken, is in deze foto van Benjamin van Essen op extreme wijze te zien. ‘We reden weer naar huis van onze vakantie bij de Moezel’, zegt hij. ‘Omdat we lekker wilden doorrijden, had ik niet veel tijd om rond te kijken. Toen ik dit adembenemende uitzicht in me opnam, kon ik niet in de auto blijven zitten en moest ik gauw even stoppen om het te fotograferen.’ Hij had natuurlijk geluk met het licht en het tijdstip, maar zonder het juiste standpunt was deze foto half werk geworden. Als je foto uit de camera komt, is hij tegenwoordig altijd half werk, als je tenminste fotografeert in raw. In een expertcursus vertellen we je daarom hoe je de belichting achteraf optimaliseert, de witbalans temt en de kleuren laat knallen met deze mooiste mogelijkheid van de digitale fotografie. robert theunissen
hoofdredacteur Zoom.nl
ZOOM.NL ZOOM.NL september MAART 2009 2013
7
flits tekst Michiel Mulder, Hans kluppel
Ongefilterd Custom made PENTaX Q7 met de nieuwe Q7 compactsysteemcamera doet pentax iets wat in de auto-industrie al jaren doodnormaal is: bouwen op bestelling. Via de website van pentax (de Vs-site draaide al tijdens het schrijven, de NL-site nog niet) kun je een pentax Q7 bestellen in de door jou gewenste kleurstelling. en daar gaat het hek echt van de dam, want de Q7 is leverbaar in maar liefst 20 bodykleuren met 6 verschillende bekledingsopties, wat 120 verschillende kleurencombinaties oplevert. Uiteraard zullen er weinig mensen zijn die zich volledig uitleven en een cacaobruine body met aquamarijn bekleding bestellen, maar het fleurt het straatbeeld ongetwijfeld op. technisch is de supercompacte Q7 wat minder spannend dan zijn buitenkant doet vermoeden. Hij is qua functionaliteit vergelijkbaar met voorganger Q10, maar heeft een geüpgrade 1/1,7 inch 12-megapixel cmos-sensor en een verbeterde Q-engine beeldprocessor. tegelijk met de Q7 is het 07 mount shield objectief gepresenteerd, het zevende in de Q-mount reeks. met een vast diafragma van F 9 en een brandpunt van 11,5 mm (53 mm fullframe equivalent) levert dit 'bodycap' glaswerkje pinhole foto’s, met zachte hoeken en een dromerige sfeer. De Q7 kost in de Vs $ 500,- en de 07 mount shield $ 79,95. De Nederlandse prijzen waren bij schrijven nog niet bekend.
www.PeNTax.NL www.PeNTaxweBsTOre.cOM
sony DsC-rX1r
D
e Sony RX1 is nog maar koud op de markt of er is al een variant leverbaar: de RX1R. Feitelijk dezelfde camera, maar dan zonder low-passfilter voor de beeldsensor. Dit filter, ook wel antialias geheten, voegt een beetje onscherpte toe om moiré (interferentie) te voorkomen. Technisch doet de nieuwe RX-versie niet onder voor zijn broertje, maar door het weglaten van het filter claimt Sony een nóg hogere beeldkwaliteit. Om het extra risico van moiré te ondervangen, zijn de processorfuncties van de camera geoptimaliseerd. Het weglaten van anti-aliasfilters lijkt een trend te worden. Nikon laat dit filter ook al weg op enkele modellen. We zijn benieuwd of Sony’s topmodel, de Alpha 99, binnenkort ook leverbaar wordt zonder filter. De RX1R heeft dezelfde prijs als zijn broertje: € 3.099,-. www.sONy.NL
Draaien maar Fotobol
W
ie iets bijzonders op het dressoir wil, kan terecht bij pictoprint.nl. Dit bedrijf levert namelijk de splinternieuwe Fotobol: een fotoboek in de vorm van een bol. Deze staat op een standaard en is draaiend te bekijken. Het idee achter de Fotobol ontstond uit een grappig cadeau voor een reislustige die een mijlpaal bereikte. De bedenker, Marco den Engelsman uit Katwijk, maakte een wereldbol in boekvorm. De reacties waren overweldigend: waarom bestond zoiets nog niet? Tenslotte is dit type fotoboek ook leuk voor een huwelijk, jubileum of geboorte. Den Engelsman besloot het boek in productie te nemen en na een jaar onderzoek is er nu een versie die je als consument gewoon kunt bestellen. Het resultaat van samenwerking met fotoboekenfabrikant Pictoprint. Je stelt de fotobol samen op elke computer, net zoals een gewoon fotoboek. Het opmaakprogramma doet het meeste werk. De Fotobol wordt hoogwaardig op stevig papier geprint, gebonden, op standaard gemonteerd en in een mooie doos verzonden. Prijzen vanaf € 59,50. www.PicTOPriNT.NL
8
ZOOM.NL september 2013
Camera overboord
Lowepro Dryzone Duffle 20L en backpack 40L
L
owepro breidt met de nieuwe Dryzone Duffle 20L en Backpack 40L cameratassen haar Dryzone rugzakkenlijn uit. De tassen zijn bedoeld voor outdoorfotografen en watersporters die hun spullen onder alle omstandigheden willen beschermen, ook tijdens een kanotocht, zeilwedstrijd of hoosbui. Ze zijn namelijk écht waterdicht, gelet op de IPX-6 aanduiding, die inhoudt dat de tassen probleemloos overboord kunnen vallen als ze afgesloten zijn. De Duffle 20L en de Backpack 40L hebben allebei een uitneembare camera-insert gekregen, zodat je de lege tas klein kunt oprollen. Handig voor in het vliegtuig. Ze zijn gemaakt van lichtgewicht materiaal en voorzien van multiresistente clips. De tassen hebben ergonomische handvatten met voldoende grip in elke situatie. De Duffle 20L kost € 199,- en is geschikt voor een professionele dslr met telezoom, een à twee extra objectieven, een flitser en andere accessoires. Wie € 299,- neerlegt voor een Backpack, kan daaraan ook nog een statief kwijt. www.LOwePrO.cOM www.DegreeF-ParTNer.NL
Om te filmen Canon eOs 70D
C
anon heeft de EOS 70D gepresenteerd. De opvolger van de 60D heeft een volledig nieuwe 20,2 megapixel aps-c cmos-beeldsensor. Verder is het autofocussysteem totaal op de schop gegaan. Canon heeft bij het ontwikkelen van de 70D zeker ook de filmer in gedachten gehad. Filmen kan in full hd, in verschillende snelheden en compressies. De Movie Servo AF-modus volgt bewegende onderwerpen of houdt ze scherp als je de compositie aanpast. De 70D is namelijk ‘s werelds eerste dslr met Dual Pixel cmos AF-technologie. Daarmee stel je vloeiend en zeer nauwkeurig scherp tijdens het filmen en in liveview. Bovendien kun je op de touchscreen altijd zelf het gewenste scherpstelvlak selecteren over 80 procent van het beeld. In dit nieuwe fasedetectieautofocussysteem zijn in elke pixel van de sensor twee fotodioden gemonteerd. Die dioden kunnen afzonderlijk worden uitgelezen voor automatisch scherpstellen of tegelijk voor maximale beeldkwaliteit. Naast deze Dual Pixel AF is er ook nog een klassiek 19-punts cross-type AF-systeem aanwezig voor het normale fotowerk. Gekoppeld aan de Digic 5+ processor die ook in de profmodellen zit, stelt de 70D daarmee razendsnel scherp en haalt hij een opnamesnelheid van 7 bps, met bursts tot 65 jpg- of 16 raw-beelden. Ook bijzonder zijn de intelligente zoeker, de 7,7 cm kantel- en draaibare lcd-touchscreen en de ingebouwde wifi. Daarmee kun je niet alleen je beelden snel delen, maar ook de 70D op afstand bedienen. De EOS 70D heeft bovendien een voorraad creatieve instellingen meegekregen, zoals hdr in de camera en creatieve filters. Off-camera flitsen is voortaan simpel. Met de geïntegreerde Speedlitetransmitter kan de camera meerdere Canon Speedlite EX flitsers tegelijk aansturen. De Canon EOS 70D body is vanaf half augustus verkrijgbaar vanaf € 1.099,-. www.caNON.NL
ZOOM.NL september 2013
9
flits
X-je
Fujifilm Finepix X-m1 lm blijft uitbreiden aan het X-front. Na de nieuwe X20 en X100S dit voorF ujifi jaar, is er nu een versimpelde versie van de X-E1 bijgekomen: de X-M1. In essentie is de nieuwe Fuji een retrostijl X-mountcamera met verwisselbare objectieven en dezelfde 16,3 megapixel aps-c X-Trans cmos-beeldsensor als de X-E1. Met een belangrijk verschil: de X-M1 heeft geen zoeker meer. Daarmee wordt de trend van downgrading verder doorgezet. De X-E1 had al geen optische zoeker meer, alleen nog een elektronische. De X-M1 laat je net als veel andere compacte systeemcamera’s je compositie bepalen op het uitklapbare beeldscherm. Door de afwijkende constructie is er het een en ander gewijzigd aan de knoppologie: de hele bediening is afgesteld op het grote beeldscherm. Alle knoppen zitten daarom aan de rechterkant van de display. Bovendien is de camera zeer compact en lichtgewicht, waardoor de handligging erg goed is. Creatieve filters en wifi verhogen de inzetbaarheid van de X-M1 voor social media, maar de hobbyfotograaf zal waarschijnlijk gelukkiger zijn met de reeks verwisselbare objectieven, die met de introductie van de X-M1 is uitgebreid met een instapzoom en een nieuwe pancake. Het nieuwe Fujinon XC 16-50 mm F 3,5-5,6 OIS objectief is minder lichtsterk en simpeler uitgevoerd dan zijn F 2,8-4 broertje en mist onder meer een metalen bajonet en een diafragmaring. Of je laat alles aan de camera over of je regelt het diafragma in het menu van de X-M1. De nieuwe pancake 27 mm F 2,8 is een supercompacte prime met hoogwaardige prestaties. Ook hier is de diafragmaring afwezig. Om de objectieven ook op een X-E1 of X-Pro te gebruiken, moet je een firmware-update downloaden. De adviesprijs voor de body is € 699,-. De kit met het nieuwe Fujinon XC 16-50 mm objectief kost € 849,-. De 27 mm ligt voor € 449,- in de winkel. www.FuJiFiLM-DigiTaL.NL
Boeken DiGiTaLE FoToGRaFiE: oP REiS Ga je binnenkort op reis, dan kan Digitale fotografie: Op reis van piet van den eynde een nuttig boek voor je zijn. Zowel de voorbereiding en de reis zelf als activiteiten achteraf komen aan bod in 144 pagina’s. Hoe bereid je je goed voor? Welke objectieven, filters, flitsers en andere handige fotoaccessoires neem je mee? en wat neem je vooral niet mee? Op reis komt het aan op fototechnieken als belichting en compositie, creativiteit en beperkte middelen. Doe je voordeel met de tips voor betere reisportretten en reislandschappen. Als je digitale bestanden veilig thuis zijn aangekomen, ga je verder en leer je je foto’s op de beste manier opslaan, bewerken, delen en afdrukken. prijs: € 20,95. www.PearsONeDucaTiON.NL
PRakTiSCHE STuDioFoToGRaFiE In praktisch studiofotografie leren de auteurs je alles over dit genre, van het inrichten van een studio tot de belichting. Zowel de professionele studio als de thuisstudio komen aan bod, van studiolampen tot reportageflitsers en van het werken met modellen tot het maken van productfoto’s. In dit 150 pagina´s tellende boek worden alle belangrijke elementen behandeld. Op praktische wijze ontwikkel je je eigen stijl en een prettige workflow. Ook het fotograferen op locatie waarbij natuurlijk licht wordt aangevuld met kunstlicht valt onder studiofotografie en passeert de revue. een praktisch boek, ook door de vele voorbeelden en opstellingen van de lampen, reflectieschermen en instellingen. Dit boek koop je voor € 29,95. www.VaNDuureNMeDia.NL
10
ZOOM.NL september 2013
BEELDSPRaak Dagelijks zien we heel veel foto's om ons heen en steeds meer mensen raken in de ban van fotografie. maar weten we wel hoe we met fotografie communiceren? Waar moet je rekening mee houden als je als fotograaf een groot publiek wilt bereiken? Waarom beleven mensen een krantenfoto anders als ze hem in een museum zien en hoe anders is dat? en welke invloed heeft digitale manipulatie op de manier waarop we een beeld ervaren en wat zijn de gevolgen? Al deze en nog veel meer vragen beantwoordt ton Hendriks in beeldspraak. Dit 168 pagina’s tellende boek is te koop voor € 29,95. www.VaNDuureNMeDia.NL
flits
twee-in-een Canon 200-400 mm F 4,0
E
indelijk is-ie er dan: de Canon EF 200-400 mm F 4L IS USM Extender 1.4x. Al in 2011 liet Canon doorschemeren dat het telezoomobjectief eraan zat te komen. De tussenliggende tijd heeft Canon waarschijnlijk nodig gehad om het objectief te perfectioneren. Want een telezoom bouwen met ingebouwde teleconverter is bepaald niet de eenvoudigste klus. De EF 200-400 mm F 4L heeft een zoombereik van 200-400 mm met een vast diafragma van F 4. Met de ingebouwde 1.4x extender kun je hier met één draai aan de knop een 280-560 mm F 5,6 van maken. Twee supertelezooms in één enkele behuizing dus. Canon claimt dat de converter geen kwaliteitsverlies geeft, want feitelijk schuif je een speciaal ontwikkelde lensgroep achter het bestaande glas en niet een universele teleconverter. De eerste tests lijken Canon gelijk te geven. Fluoriet- en ud-lenselementen minimaliseren kleurschifting en twee typen lenscoating reduceren flare en reflecties. Voeg daarbij de 4-stops optische Image Stabilizer en je hebt een superzoom waarmee je elke sport- of natuurklus aankunt. De lensbody is gemaakt van een magnesiumlegering, waardoor het gewicht met ruim 3,6 kilo enigszins binnen de perken blijft. Eigenlijk kleeft er maar één bezwaar aan Canons nieuwste en dat is de prijs. Aan de Canon EF 200-400 mm F 4L IS USM 1.4X hangt namelijk het indrukwekkende prijskaartje van € 11.999,-.
CANON EOS 5D MARK III BODY
2.899,00
MANFROTTO ML360H MIDI HYBRID LED LIGHT
99,00
www.caNON.NL
! NIEUW
Plat nieuws panasonic LUmIX G 20 mm F 1,7 II AspH
P
anasonic heeft haar 20 mm F 1,7 pancake G-objectief onderhanden genomen. De nieuwe versie, herkenbaar aan de II of aan de A in de typeaanduiding H-H020A, is kwalitatief vergelijkbaar met het oude model en volgens de specificaties zijn er geen optische verschillen. Wel is het gewicht iets lager en de afwerking is van metaal in plaats van kunststof. Daardoor is het kwaliteitsgevoel omhoog gegaan. Het supercompacte en door z’n goede kwaliteit razend populaire fourthirds objectief is verkrijgbaar in zwart en zilver voor € 399,-. www.PaNasONic.NL
LOWEPRO PHOTO SPORT 200 AW ORANGE
3 LEGGED THING DAVE EVO 2 WITH AIRHED 2 BLACK
399,00
119,00 RØDE VIDEOMIC RYCOTE SHOCKMOUNT
119,00
! NIEUW
WIJ RUILEN OOK IN!
VRAAG NAAR EEN INRUIL INDICATIE! ELKE WEEK EEN GRATIS POSTER! VOLG ONS OP FACEBOOK!
ARNHEM | MIJDRECHT | WWW.CAMEX.NL ZOOM.NL september 2013
11