DUBBELDIKKE ZOMEREDITIE! 148 PAGINA’S VOL TIPS EN INSPIRATIE!
TIMELAPSE OP DE GRENS VAN
Basiscursus
PORTRETTEN BIJ NATUURLIJK LICHT GEBRUIK HET ZONLICHT OPTIMAAL
FOTO EN VIDEO
STERREN FOTOGRAFIE
PHOTOSHOP
ZO FOTOGRAFEER JE DE STERRENHEMEL
PERFECTIONEER JE FOTO’S MET LAGEN
MEER CONTRAST NOOIT MEER VAN DIE FLETSE PLAATJES
Complete cursus
TIPS VAN ZOOMERS!
Landschap Maak de perfecte combinatie tussen licht, lucht en landschap!
GETEST: SMARTPHONES
WINNEN ZE HET AL VAN DE COMPACTCAMERA? € 9,95 • JULI/AUGUSTUS 2019
FOTOGRAFEER VOGELS IN VLUCHT
BEHEERS HET SPEL VAN SCHERPTE EN SLUITERTIJD
LUMIX G9
LUMIX GH5
TIJD OM TE W
• 20.3 megapixel Digital Live MOS-sensor
• 20.3 megapixel Digital live MOS-sensor
• Venus Engine met 5-assige Dual I.S. 2 stabilisatie
• 4:2:2 10-bit 4K video bij 60p/50p
• 80 megapixel High Resolution modus
• Haarscherpe 6K Photo functie
Bezoek een van onze 22 winkels in Nederland en België
TOT €300 EXTRA
INRUILVOORDEEL
bij aankoop van LUMIX G9, GH5 of G80
LUMIX G80
WISSELEN! • 16 megapixel Digital live MOS-sensor • UHD 4K video & 4K photo functies
• OLED Live View Finder en 3 inch kantelbaar touchscreen
Shop online via kamera-express.nl
OPENING
Bijzondere rotsformaties in het door erosie ontstane Yehliu Geopark in Taiwan. Gefotografeerd tijdens een Zoom.nl lezersreis. HANS KLUPPEL, HANSKL.ZOOM.NL CANON 5D II ∙ ISO 400 ∙ F 8 ∙ 1/500 SEC ∙ 70 MM
Hoewel het voorwoord is bedoeld voor een tweegesprek met een Zoomer, maken we deze ene keer een uitzondering. Redacteur Hans Kluppel neemt namelijk na dik tien jaar trouwe dienst afscheid en verdient dus wel een ereplaatsje in de spotlights.
4
Afscheid van Zoom.nl-redacteur
Hans Kluppel
↘
WD ‘Er zit een tijdperk op, Hans. Ruim tien jaar was jij redacteur bij Zoom.nl en je bent gestopt. Je wordt nu al gemist: deze deadline blijkt namelijk opeens een spannende exercitie. Maar het gaat vast lukken. Meer dan eens was jouw bijnaam op de redactie “de wereldreiziger”, naar aanleiding van de vele bestemmingen die jij gezien hebt met Zoomers. Maar als je mocht kiezen: welke reis staat voor jou bovenaan?’ HK ‘Ja, inderdaad: ik heb een aantal mooie trips mogen maken! Maar er blijven natuurlijk altijd plekken over waar ik nog heen zou willen. Lastig om er een te moeten kiezen … Wat me geweldig lijkt, is een keer op de Noordpool ijsberen en op de Zuidpool pinguïns fotograferen. Die extreme kou trekt me op een of andere manier aan. Maar ook dieren fotograferen op de Galapagoseilanden lijkt me schitterend. Een droomreis die misschien toch wel op de eerste plaats staat, is de Transsiberië Express van Moskou naar Vladivostok. Het thema van de reis zou dan het maken van een portretserie zijn van mensen die we ontmoeten tijdens het verblijf in de derde klasse. Hier moet een mooi boek met interessante verhalen van te maken zijn.’ WD ‘Haha, eens een fotograaf, altijd een fotograaf … gecombineerd met ongetwijfeld schitterende verhalen. Hoe kijk je op je periode bij Zoom.nl terug?’ HK ‘Voor nu kijk ik in elk geval met heel veel trots achterom naar alle mooie producties die we samen hebben gemaakt. De meest bijzondere herinneringen heb ik aan de “buitenactiviteiten” met lezers. Zo mocht ik onder meer verslag doen vanaf Circuit Zandvoort, de Beekse Bergen, de Euromast, Ameland en het Verdronken Land van Saeftinghe. Maar ook 60 meter onder water voor een onderwatercameratest, 150 meter boven water vanuit een helikopter voor een workshop luchtfotografie, en met 200 kilometer per uur over het circuit voor een cameratest. Nóg indrukwekkender waren de lezersreizen naar alle uithoeken van de wereld. Samen met lezers doorstonden we een aardbeving in Taiwan, radioactieve straling in Tsjernobyl, een overnachting in een boomhut tussen de leeuwen in Zuid-Afrika, het noorderlicht bij 25 graden onder nul in Finland en een ontmoeting met grizzlyberen in Canada! Stuk voor stuk prachtige en onvergetelijke lezersreizen met heel bijzondere mensen. Door de jaren heen heb ik contact gehad met duizenden Zoomers en gemerkt dat fotografen een gepassioneerd soort mensen zijn. Iedereen met wie ik heb samengewerkt, wil ik langs deze weg bedanken. Ongetwijfeld zul je me zo af en toe nog weleens ergens zien opduiken, want de fotografie laat ik natuurlijk niet los!’
HANS KLUPPEL WOUTER DIEMER HOOFDREDACTEUR ZOOM.NL
ZOOM.NL JULI/AUGUSTUS 2019
5
Meer dan een moment. Oorzaak en gevolg, een welbekende uitdrukking die Arlene gebruikt om het fenomeen fotografie te omschrijven. In het scenario van Arlene vertelt dit gezegde niet alleen wat over fotografie, het vertelt het verhaal van Arlene. Op vroege leeftijd realiseerde zij zich, door de gebeurtenissen in haar jeugd, dat het belangrijk is om momenten te koesteren. Zeventien jaar geleden werd een jong meisje getroffen door Pfeiffer. Beperkt in haar mogelijkheden door een gebrek aan energie, wilde ze toch bezig blijven. Sterker nog ze wilde voorkomen dat ze geïsoleerd van de buitenwereld zou raken. Om die reden had ze regelmatig videocontact met vrienden. Hiervoor gebruikte zij een webcam, met diezelfde webcam kon zij ook foto’s maken. En gedurende die periode ontwaakte haar passie voor fotografie. Want plotseling werd een wereld vol belemmeringen een wereld vol mogelijkheden. Toen ontdekte zij de oneindige potentie die fotografie haar te bieden had. Als fotografe houdt zij zich voornamelijk bezig met conceptuele fotografie. Welbekende thema’s als verlies, pijn en woede vervullen een prominente rol in haar werk. Zo ook in het beeld van de dame in het zwarte jurkje omringd door leegte – eenzaam en somber. Arlene schetst in dit werk een moment van twijfel, het welbekende moment van keuzes maken. Vragen, zoals ‘Zal ik stoppen en teruggaan?’ of ‘Moet ik loslaten en verdergaan?’ zijn gedachten die door het hoofd van de dame in het zwarte jurkje rondspoken. Voor haar is het moment van knopen doorhakken aangebroken. Op de vraag wie de dame in het zwarte jurkje is, is geen eenduidig antwoord. Wellicht zijn het de moeilijke periodes uit een ver verleden, de momenten van eenzaamheid en verlies. In een melancholische compositie die een hint van sereniteit bevat laat Arlene bovenal het moment van twijfel zien – loslaten en afscheid nemen. Wanneer Arlene vandaag de dag terugkijkt naar haar eigen leven beseft zij dat haar liefde voor fotografie niet is ontstaan door toeval. Fotografie maakt deel uit van wie zij is, in zekere zin is het een manifestatie van haar creatieve brein. Ieder beeld is een detail uit de persoonlijke historie van Arlene – oorzaak en gevolg.
Ontdek meer:
CameraNU.nl/verhalen
32 I Marketing contentspecialist
Sony A7 II + Sony FE 24-70mm f/2.8
IN THE PICTURE INHOUD
PRAKTIJK
64 Feedback: Sportfotografie
14 Expertcursus
Professioneel fotograaf Bastiaan Heus beoordeelt foto’s van vijf Zoomers!
Landschapsfotografie
72 Star trails!
Vijf ervaren Zoomers doen hun verhaal over landschapsfotografie!
Zo breng je de sterrenhemel in beeld!
26 Knallende contrasten
76 Portfolioreview
Het samenspel van donker en licht.
Fotograaf Dianne Bouman beoordeelt het portfolio van Nathalie Beijer.
36 Hands On: Droomvlucht met een drone
14
52 Basiscursus
FOTO WEDSTRIJD VAN HET JAAR
Buitenportretten Gebruik natuurlijk licht voor de mooiste portretshots.
116 #Zoomnl 135 Gallery Reis- &
PORTRET
Adobe Lightroom
landschapsfotografie + 10 gratis presets!
PAGINA 82
62 Quickstart: Schaduwen/ Hooglichten als slim object
Vogelfotografie We onthullen alles wat je moet weten over het fotograferen van vogels!
Win mooie prijzen! Elke editie een thema, met deze maand:
61 Quickstart: Textuur in
86 Fotografiegeheimen:
TECHNIEK
68 Workshop: Zwart-wit
8 Flits
met een kleurelement Zorg voor een opvallend kleuraccent in je zwart-witfoto’s.
De laatste cameranieuwtjes. 52
44
90 Werken met lagen in
12 Camera-gadget De Probe Macrolens onder de loep.
Photoshop
44 De grote
Gedetailleerd werken en lokale aanpassingen met behulp van lagen.
smartphonecamera-test! Welke smartphone is de beste voor fotografie?
108 Hands On: Gracieus paard
98 Time-lapse
110 Fotografen voor elkaar
Een tijdsverloop maken met honderden foto’s, zo doe je dat!
126 Spoedcursus: De maan
102 Statieven
144 Expertuitdaging:
72
Kleurthema Bekijk de resultaten van ‘Bewegend water’. Plus: de nieuwe uitdaging!
Waar moet je op letten bij het aanschaffen van een statief?
112 Het analoge tijdperk Wat we kunnen leren van onze voorgangers!
120 Gebruikersreview Zoomer Annet Stevens test voor Zoom.nl de prijsvriendelijke fullframe-camera: de Canon EOS RP.
102
INSPIRATIE
122 De belichtingsdriehoek
32 Vakantiehacks
Leer alles over de drie belangrijkste instellingen op je camera!
Geen zware apparatuur mee, maar wél mooie beelden: met slimme trucjes!
128 Reviews
38 In The Picture Zoomer Tom Franklin de Waard in de spotlights over zijn reisfotografie. ZOOM.NL JULI/AUGUSTUS 2019
128
38
Fujifilm X-T30, Panasonic Lumix S24-105mm F4 Macro O.I.S., Ricoh GR III en Sigma 60-600mm 1:4.5-6.3 DG OS HSM Sports
7
FLITS
TEKST MICHIEL MULDER
Tamron 35-150mm f/2.8-4 Di VC OSD
Werkpaard
8
↘
WWW.TRANSCONTINENTA.NL
↘
VOLGENS TAMRON IS de vraag naar fullframe momenteel enorm. Daarom is de nieuwe 35-150mm f/2.8-4 Di VC OSD specifiek ontworpen voor gebruik op Nikon- en Canon-fullframe-spiegelreflexen. Dankzij de complexe optische constructie (19 elementen in 14 groepen) met drie LD-lenselementen, drie hybride asferische lenselementen en Tamron’s BBAR-coating belooft Tamron een briljant objectief dat ook perfect geschikt is voor camera’s met 50 megapixels of meer. De frontlens heeft een vocht- en vuilwerende coating en het objectief is weerbestendig. De ultrastille AF maakt ‘onzichtbaar werken’ mogelijk en de nieuwe 35-150 mm heeft uiteraard ingebouwde beeldstabilisatie die vijf stops verschil in sluitertijd moet kunnen overbruggen. De lichtsterkte zorgt in combinatie met het negenbladige, ronde diafragma voor een mooie bokeh, en dankzij het bereik kun je zowel portretten ten voeten uit maken als fraaie close-ups. Omdat de minimale scherpstelafstand van dit objectief slechts 45 centimeter bedraagt over het gehele zoombereik, kun je bovendien lekker dicht op je onderwerp kruipen. Deze 35-105 mm lijkt daarom een ideaal werkpaard voor huwelijksfotografen en portretfotografen die een allrounder voor in de studio of op locatie zoeken. Tamron spreekt zelf niet voor niets van ‘een echte portretzoom’. De Nikon-versie is leverbaar sinds eind mei; de Canon-variant volgt een maandje later. De prijs ligt met € 899,- vrij hoog, maar daar krijg je wel heel veel objectief voor terug.
↘
OUDERE VERSIES LIGHTROOM EN PHOTOSHOP VOORTAAN TABOE
Off of my cloud
ADOBE HEEFT AANGEGEVEN dat het gebruik van bepaalde oudere versies van Lightroom Classic CC en Photoshop CC voortaan niet meer is toegestaan via de Creative Cloud. De gebruikerslicentie van deze versies is niet langer actief en je mag er van Adobe niet meer mee werken. Het bedrijf waarschuwt zelfs voor eventuele rechtszaken die hieruit kunnen volgen. Tot voor kort was het mogelijk om via de Creative Cloud-app oudere versies van zowel Lightroom als Photoshop te installeren en te gebruiken. Dat kon sinds kort al niet meer, maar Adobe voegt daar nu een opmerkelijke aankondiging aan toe: het gebruik van sommige oudere CC-versies van Adobe Photoshop en Lightroom zou niet meer zijn toegestaan, zo schrijft Petapixel (‘unauthorized products’). Het zou gaan om de volgende versies: Lightroom Classic CC 6, CC 5 en CC 4, Photoshop CC 18.1.1.6 en eerder, CC 17, CC 16, CC 15, CC 14 en CC 13. Sommige fotografen kregen zelfs een waarschuwing van Adobe via de mail, waarin verteld werd dat er mogelijk rechtszaken kunnen worden aangespannen door ‘derde partijen’ als ze de verouderde software blijven gebruiken. Het is onduidelijk of Adobe zich hiermee ook richt op gebruikers die het pakket buiten de Creative Cloud om hebben gekocht; daar zijn nog geen uitspraken over bekend. Vooralsnog lijkt het alleen te gaan om oudere CC-versies van Photoshop en Lightroom Classic.
↘ Panasonic Lumix GX880
Klein maar fijn
↘ VILTROX 85MM F1.8
Nieuwe speler DE NAAM VILTROX zegt de meeste mensen weinig. Maar dat kan veranderen, want in het kielzog van andere Chinese accessoirefabrikanten is Viltrox afgelopen jaar begonnen met de productie van objectieven. Wie op de Photokina 2018 de stand heeft bezocht, kon daar naast vele mount-adapters, afstandsbedieningen en ledverlichtingspanelen ook objectieven bewonderen, waaronder twee versies van een 85 mm F 1,8 portretlens: eentje voor de Fujifilm X- en eenmaal voor de Sony E-vatting. Interessant daarbij is dat het objectief ontworpen is voor fullframe, wat betekent dat je in het geval van de Fujifilm-versie een overbemeten hoeveelheid glas hebt. Uiterlijk zijn de objectieven strak en robuust afgewerkt, met een metalen bajonet en een metalen behuizing. Dankzij de STM-autofocusmotor stelt het objectief volgens Viltrox vlot en stil scherp en kun je probleemloos overschakelen van AF naar MF. Om later eventueel firmware te kunnen updaten, is een usb-aansluiting aanwezig in de lensvatting. Optisch lijkt alles uit de kast getrokken voor een hoogwaardige beeldkwaliteit: 10 lenselementen in 7 groepen, inclusief vijf ‘high transparent’ lenselementen en één ED-element. Door dat gebruik van metaal en (veel) glas ligt het gewicht van de objectieven wel rond de 650 gram. De Viltrox 85mm F1.8 voor E- of X-vatting kost tussen de € 349,- en € 429,-. Leverbaar via de grotere fotodealers.
↘
NAAST HET NIEUWE fullframe-assortiment blijft Panasonic ook op de kleintjes letten. De nieuwe Lumix GX880 is volgestopt met functies die het je makkelijk maken om selfies, feestjes met vrienden en je vakantie vast leggen. Het 180 graden kantelbare lcd-touchscreen gaat automatisch in de selfiemodus zodra je het omhoogklapt, en met de dubbele ontspanknop is de camera zowel met je linker- als met je rechterhand te bedienen. Andere extraatjes voor fervente zelfportretfotografen zijn de Night Self Shot-functie en de beautyfuncties Soft Skin en Defocusing. Bovendien heb je de mogelijkheid om digitaal wat kilo’s kwijt te raken met de ingebouwde Slimming Effects. De basis van de camera klinkt vrij bekend en ís dat ook: een Micro Four Thirds-sensor zonder laagdoorlaatfilter met 16 megapixels, een scala aan preset-programma’s, een maximale iso-waarde van 25600 en een AF-systeem dat is gebaseerd op contrastdetectie met DFD-technologie (Depth From Defocus). Daarnaast kun je met de GX880 ook filmen in 4K in een resolutie van 3840x2160 pixels bij 30/25/24p in mp4-formaat. Doordat de camera beschikt over 4K-technologie, is ook de 4K Photofunctie beschikbaar en kun je achteraf scherpstellen met Post Focus. De Panasonic Lumix GX880 is vanaf eind juni leverbaar inclusief 12-32mmstandaardkitzoom voor slechts € 449,-. WWW.PANASONIC.COM/NL
WWW.VILTROX.COM
ZOOM.NL JULI/AUGUSTUS 2019
99
FLITS
Canon RF 85mm F1.2L USM
Scherper dan ooit OOK CANON LAAT geen gras groeien over de uitbreiding van het objectievenassortiment voor de nieuwe fullframesysteemcamera’s uit de R-serie. Met de RF 85mm F1.2L USM zet het Japanse merk naar eigen zeggen nieuwe maatstaven op het vlak van de beeldkwaliteit en met name de resolutie, zelfs bij volle lensopening. Het objectief is dan ook uitgerust met de nieuwe BR-technologie, wat staat voor Blue Spectrum Refractive. Deze techniek moet korte metten maken met chromatische aberratie. Ook asferische lenselementen en elementen met lage dispersie (UD) dragen bij aan de optische kwaliteit. In totaal telt het bijna 1200 gram wegende objectief 13 elementen in 9 groepen, terwijl een negenbladig diafragma zorgt voor een fraaie onscherpte. Dankzij de Air Sphere Coating kun je ook met een gerust hart bij tegenlicht fotograferen. De USM-motor en een nieuwe microprocessor staan garant voor een snelle scherpstelling en vlotte gegevensoverdracht, en ook de multifunctionele ‘lens control ring’ ontbreekt niet. Aan zo’n geavanceerd stuk glas hangt uiteraard een prijskaartje: deze nieuwe lichtsterke portrettele moet € 3.049,99 opbrengen. Verkrijgbaar vanaf eind juni. WWW.CANON.NL
↘
↘ SONY FE 135MM F1.8 GM
Topteleobjectief SONY INTRODUCEERT EEN nieuw objectief in de G Master-serie: een 135 mm F 1,8 vaste brandpunt voor fullframe. Een XA- (Extreme Aspherical) en een Super ED-element (Extra-low Dispersion) moeten ervoor zorgen dat over het hele beeldveld een hoge resolutie kan worden bereikt. Chromatische aberratie moet zo eveneens kunnen worden gecorrigeerd. Kleurranden worden geminimaliseerd terwijl het scheidend vermogen wordt gemaximaliseerd. Het XA-element zorgt daarnaast voor een verfijnde bokeh. Ook een cirkelvormig diafragma met maar liefst elf lamellen moet daaraan bijdragen. Nano AR-coating zorgt ervoor dat je minder last hebt van schitteringen en nevel in het beeld, die kunnen optreden bij het maken van portretten bij tegenlicht. Er zitten vier Sony XD lineaire motoren in de lens, zodat ook snel bewegende objecten goed kunnen worden vastgelegd met de automatische scherpstelling. De FE 135mm F1.8 GM is vanaf heden verkrijgbaar voor een prijs van ongeveer € 2.000,-. Ook kondigt Sony een nieuwe lijn polarisatiefilters aan voor de filterdiameters 49, 55, 62, 67, 72, 77 en 82 mm. WWW.SONY.NL
10