DUBBEL DIK NUMMER!
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/697b841821f99526939336e13ee7730f.jpeg)
PAGINA’S
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/6ab8d114d4bbf0d229570dfd1b75a2be.jpeg)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/fca33ce4183911e9535e0c7694126da1.jpeg)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/30a15e8dd14437b614080b197d1d1859.jpeg)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/716f731bb90e9eaa4c6af3d36ce4a9d1.jpeg)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/80900f7430db18d44a6ce81919864ac1.jpeg)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/1865bd6f9dd5795e6af721ba2a0e2476.jpeg)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/983da6da6ecc73b15ea54be0f61b04a9.jpeg)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/2aef0cad7d4a09ce6d73db04dba1b260.jpeg)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/c16eb0f6963a85ebaa3e8985404f5a7a.jpeg)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/ab73ef496ca76430c8d81a0c79b78a7c.jpeg)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/4349a52795c0531508600a6cc9ad9dbc.jpeg)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/f33f9284691d5c54c1016922b1cd9fb8.jpeg)
![](https://assets.isu.pub/document-structure/230605134304-0130ced7bfd8c85505fad10aa0273ac4/v1/a70f8c80e0855480eee95ad74a9ce2ad.jpeg)
DUBBEL DIK NUMMER!
PAGINA’S
12 Basiscursus Zomers landschap
De klok rond met landschapsfotografie!
28 Hands On: Lichtende nachtwolken
32 Smartphonefotografie
Tips om echt mooie foto’s te maken met je smartphone!
45 Quickstart: Gezichtsdrukking veranderen in Photoshop
49 Quickstart: Overstraling toevoegen in Photoshop
50 Expertcursus Standpunt en perspectief
De puntjes op de i van de compositie.
62 Spoedcursus herten
64 Foto-Edit: Bootcamp Lightroom
76 De opdracht:
Negatieve ruimte
Bekijk de resultaten van ‘Portret met één lichtbron’. Plus: de nieuwe opdracht!
90 Foto-Edit: Bootcamp Photoshop
126 Forumdiscussie
Is AI-fotografie nog wel fotografie?
11 Fotografiekalender
22 In The Picture
De sferische macrofoto’s van Hanny Bosveld!
40 Fotografiegeheimen: Onderwaterwereld
De diepte in met drie experts uit het vakgebied!
58 Portfolioreview Boudoirfotografie
Fotograaf Tamara Uittenboogaard beoordeelt het portfolio van Bas Alstadt.
72 Feedback Stadsparken
Fotograaf Bart Heirweg beoordeelt foto’s van 5 Zoomers!
80 Gallery Zomerse Macrofoto’s
98 Voorbereid op reis
15 tips voor je fotovakantie.
6 Flits
De laatste cameranieuwtjes
110 Groothoekobjectieven
De wijde wereld vastleggen in één foto!
116 Promtograferen met AI
Creëer zelf de mooiste beelden met Midjourney
128 Gebruikersreview
Canon R6 II
Zoomer Bjørn Brink test voor Zoom.nl de nieuwe Canon R6 Mark II.
In deze basiscursus gaan we aan de slag met zomerse landschappen! We gaan weer reizen en op vakantie, maar hoe kun je nu gedurende de dag, van heel vroeg tot laat in de avond, die prachtige landschappen fotograferen? We nemen je in deze cursus mee op een dag (én nacht) vol landschapsfotografie en vertellen je hoe je het beste kunt omgaan met het veranderende licht. Van het gouden uurtje tot ’s avonds laat, met een prachtige flonkerende sterrenhemel boven het landschap.
Bij landschapsfotografie ben je geneigd een groothoeklens te gebruiken om het weidse te benadrukken. Maar je kunt ook heel goed uit de voeten met een allround zoomlens, zoals de 24-105mm. BART HENDRIX,
Eerst kijken, dan zien – dan komt de foto. ‘Sinds ik fotografeer, ben ik een veel gelukkiger mens’, aldus Hanny Bosveld (65). Fotografisch
zoekt Hanny het geluk bij voorkeur in het kleine: ‘Door een macrolens zie je dingen die geen mens met het blote oog kan zien.’
→ Hanny Bosveld woont samen met haar man Henk in Ede-Wageningen. Haar lust en haar leven zijn haar kleinzoon Dylano (vandaar haar ‘artiestennaam’ op Zoom.nl) en de macrofotografie. Deze laatste passie veranderde haar appartement de afgelopen jaren in een kleine dierentuin. DYLANO
Met Zoom Academy zet je je volgende stap in fotografie! Om jou daar nog beter in te ondersteunen, hebben we de Academy onlangs flink onder handen genomen. Dankzij het nieuwe abonnement heb je bijvoorbeeld onbeperkt toegang tot ruim 70 cursussen. Aan de hand van tekst, beeld, vragen, downloads en webinars kun je direct aan de slag. Je bepaalt bovendien helemaal zelf in welk tempo en op welke manier je dat doet. In dit artikel leggen we je meer uit over een aantal unieke leermethodes van Zoom Academy.
Het allerbelangrijkst in fotografie: licht. In bijna elke cursus leer je beter omgaan met licht, of dat nu in de natuur is of in de studio, en bij dag of bij nacht. Met goede belichting leg je de basis voor een goed eindresultaat. In onze cursussen gaan we nog een stap verder. Je leert immers ook over specifieke meetmethodes en andere trucs. Aan het eind van de rit ben je zo vertrouwd met de materie dat je creatief kunt spelen met je belichting door al die standaardregels op je eigen manier toe te passen. Mocht je je helemaal willen verdiepen in licht, volg dan bijvoorbeeld de cursus Licht en Belichting.
Je camera bevat veel complexe techniek. De M- of P-stand weet je vast te vinden, net zoals je instellingen om het diafragma of de sluitertijd te wijzigen. Maar je moet een stap verder gaan om persoonlijke instellingen te wijzigen voor knoppen die je veel gebruikt, je firmware een update te geven of je camera te reinigen. Dat vereist specifieke kennis van je materiaal. Je moet weten wat je doet, zodat je jouw toestel niet onherstelbaar beschadigt. In onze cursussen gaan we specifiek in op de meest gangbare cameramodellen zoals die van Canon, Nikon en Sony, en leggen we je in detail uit hoe je je camera optimaal gebruikt.
Ook al heb je de techniek helemaal in de vingers, dan ben je er nog niet. Een goede fotograaf beheerst ook de kunst van het kijken en kiest het moment en het juiste kader. Zonder dat laatste is er geen evenwicht in het beeld. Ook al is je beeld haarscherp en de belichting perfect, met een verkeerde compositie is je foto alsnog niets waard. Daarom leggen we je op Zoom Academy uit hoe de gulden snede werkt, de regel van derden en nog vele andere composities die beelden tot een krachtig geheel kunnen maken. We geven je inspirerende voorbeelden en handige trucs waardoor je compositie altijd klopt! En ook hier geldt: ken je die regels eenmaal, dan kun je ze op jouw manier toepassen.
Nabewerking zien we als een essentieel onderdeel van fotografie. Vaak gaat dat om het bewerken van je beelden in Lightroom. Maar je kunt ook leren over het ordenen van je catalogus in Lightroom of het compleet monteren van beelden in Photoshop. Op Zoom Academy vind je de cursussen over de meest recente versies van deze populaire programma’s. Bij grote updates spijkeren we je kennis meteen bij via webinars en nieuwe cursussen. Zo hoef je niets te missen en kun je je workflow nog verder optimaliseren. Daarnaast vind je bij onze fotobewerkingscursussen vaak voorbeeldbestanden of handige presets om bewerkingen zelf uit te proberen. Zo pas je je nieuwe vaardigheden meteen toe in de praktijk
Zoom Academy is de plek waar je aan de hand van online cursussen beter leert fotograferen. Onze cursussen zijn samengesteld door de beste specialisten uit het vak en we zorgen ervoor dat er maandelijks updates zijn en nieuwe cursussen verschijnen. Daarnaast kun je webinars volgen en vragen over de materie stellen aan onze docenten. Vanaf 9,99 per maand heb je onbeperkt toegang tot de ruim 70 cursussen. Of je kiest voor ons extra voordelige jaarabonnement van 99,99 euro. Scan de QR-code om meteen te beginnen!
voor de nieuwste aanbieding op www.zoomacademy.nl
Een spiegelreflex of systeemcamera is bij uitstek geschikt om de mooiste foto’s te maken. Alleen heb je die niet altijd en overal bij je. Gelukkig heb je steevast een smartphone op zak, en daar kun je tegenwoordig opvallend fraaie foto’s mee maken. Wij vertellen je hoe, zodat je ook eens een keertje lekker ‘licht’ op pad kunt!
↘ Als fotoliefhebber pak je vast het liefst jouw camera erbij zodra zich een mooi fotomoment voordoet. Met het oog op de vele instelmogelijkheden, allerlei prachtige objectieven, de hoge beeldkwaliteit en de bandbreedte die rawbestanden je bieden tijdens de nabewerking. Maar ook de bediening, het werken met een optische of digitale zoeker en de ergonomie in het algemeen maken het zo bijzonder en prettig om met een ‘echte’ of ‘traditionele’ camera te werken. Punt is alleen: die camera of fototas vol met mooie spullen gaat niet altijd mee. Soms laat je jouw apparatuur liever thuis,
of je mag ergens niet met een camera naar binnen, of er in ieder geval niet mee fotograferen. Gelukkig sta je nooit met lege handen, want je hebt ook nog een smartphone, en daar maak je verrassend mooie foto’s mee. Waarbij wel geldt dat hoe nieuwer het model is, hoe meer mogelijkheden je hebt en hoe hoger de beeldkwaliteit is. Hadden veel fotografen vroeger nog een compactcamera op zak voor al die onverwachte fotomomenten, nu volstaat steeds vaker een smartphone. Zeker wanneer je gebruikmaakt van onze tips.
Nooit meer een excuus om zonder foto’s thuis te komen, want je loopt altijd en overal met een goede camera rond.
De onderwaterwereld zit vol geheimen. In deze aflevering vragen we
Zoomer Henk Steenbeek, professioneel onderwaterfotograaf Raymond
Wennekes, duikexpert Judith Rietveld en bioloog Bert W. Hoeksema wat je allemaal in die wereld tegenkomt en hoe je dat het beste met je camera vastlegt. De klemtoon ligt hierbij op koraal.
Er zijn veel verschillende soorten anemoonvissen, die vooral bekend zijn geworden door de film ‘Finding Nemo’. Ze vormen een symbiose met de anemoon: zij houden de anemoon schoon en de anemoon beschermt de visjes tegen jagers met z’n giftige tentakels, waarvoor de anemoonvis immuun is.
→ Henk Steenbeek snorkelt en duikt al vele jaren, waarvoor hij dikwijls zijn koffer pakte om naar de andere kant van de wereld af te reizen. Door een ongeluk zit duiken er voor Henk niet meer in, maar dat weerhoudt hem er niet van de onderwaterwereld vast te leggen.
HENKST
→ Voor mooie koraalfoto’s hoef je niet per se de diepte in. Dat je met een snorkel ook aan de oppervlakte prachtige beelden maakt, bewijst Henk Steenbeek. ‘Zeker in Egypte, Indonesië en Bonaire vind je perfecte locaties waar het koraal net onder het wateroppervlak ligt.’ Dat levert direct een groot voordeel op dat je met duiken niet hebt. Henk: ‘Iedereen kent de spiegeling van het wateroppervlak, maar wist je dat het water van onderaf gezien net zo spiegelt? Om het water als spiegel te gebruiken, moet je vlak onder het oppervlak blijven en je camera schuin naar boven richten. Ga je te diep, dan mis je die prachtige spiegeling.’
Als je net als Henk snorkelend fotografeert, is belangrijk om het groothoekbereik van je camera in de gaten te houden.
Henk: ‘De overgang tussen lucht en water zorgt voor een vergrootglaswerking.
Daardoor is een groothoeklens onder water dus een stuk minder groothoekig.
Daarom raad ik zeker een 24mm-lens aan bij fullframe.’
Ook zonder zuurstoffles kan Henk nog best diep komen. Een flinke hap adem brengt hem al snel op tien meter diepte.
‘Dat vraagt wel wat ervaring’, tipt Henk: ‘De eerste keren raak je in paniek, omdat je lucht tekortkomt. Je moet een paar keer ervaren dat je best een minuutje zonder adem kunt. Als je eenmaal de paniekprikkel weet te onderdrukken, kun je met een hoekduik en een paar ferme vinslagen toffe beelden schieten.’ Het is wel van belang om tijdens het maken
1 Dominica is een mooi eiland in de Caribische zee met een prachtige onderwaterwereld met manshoge bekersponzen. De foto heb ik duikend gemaakt met een externe onderwaterflitser van Inon, maar had net zo goed snorkelend gemaakt kunnen worden.
2 Deze foto van de karetschildpad is gemaakt in Marsa Alam in Egypte tijdens het snorkelen, op een diepte van ongeveer vier meter. Gemaakt met een flitser omdat er nog voldoende (rood) licht aanwezig was.
van de foto’s stil in het water te liggen en al boven water je instellingen op orde te hebben. Daarom maakt Henk vaak meerdere duiken om een onderwerp precies goed op de foto te krijgen. ‘Zeker met een flitser is het een flinke kunst om het flitslicht in balans te krijgen met het omgevingslicht. Ik houd niet van zwarte achtergronden en wil een vis in zijn omgeving laten zien. Dat is dus veel proberen en testen, maar dat is het zeker waard.’ Macro-onderwerpen zijn wel wat lastiger met zo’n hoekduik. ‘Als je een minuut zonder lucht kunt, heb je nog een halve minuut om te fotograferen. In die tijd een goede macrofoto maken is erg lastig.’
Blijf je aan de oppervlakte, zodat je rustig via je snorkel kunt ademhalen, dan is er genoeg te zien. ‘Behalve koraal zijn schildpadden hele dankbare onderwerpen, omdat zij altijd naar de oppervlakte komen. Ook grotten zijn mooie plekken om met je snorkel op te zoeken. Op Bonaire heb je ook de mangrovebossen, waar je goed kunt vastleggen hoe de natuur boven water doorgaat in de onderwaterwereld. Het is een van de vele plekken waar het juist loont om aan de oppervlakte te blijven. En dan ben je met een snorkel perfect uitgerust.’ Nog een laatste praktische tip van Henk: doe geen zonnebrand op, want dat middel is funest voor het koraal én voor je camera!
‘Met een flitser is het de kunst om het flitslicht in balans te krijgen met het omgevingslicht’
Vogels verschuilen zich graag in bijvoorbeeld een rietkraag of boomkruin. Wil je ze van dichtbij fotograferen, dan is de vogel letterlijk gevlogen voordat je hebt afgedrukt. Probeer je ze in volle vlucht vast te leggen, dan blijkt ineens hoe snel en wendbaar vogels zijn. En heb je er eindelijk eentje in beeld, dan staat het vogeltje helaas wel erg klein op de foto. Dat kan vast beter … Hier lees je hoe!
In samenwering met Canon ↘
Als iemand ons kan vertellen hoe je vogelfotografie het beste aanpakt, dan is het Jeroen Stel. Alweer vijfentwintig jaar volgt en fotografeert hij ijsvogels en andere vogelsoorten. Daarnaast verzorgt Jeroen workshops, geeft hij lezingen en verhuurt hij speciaal voor vogelfotografen ingerichte schuilhutten die op prachtige locaties door hem zijn gebouwd.
Vlak voordat Jeroen op de veerboot naar Texel stapt om een workshop vogelfotografie te geven, verklapt hij alvast hoe hij je leert om vogels in de vlucht vast te leggen. ‘We beginnen ’s morgens met grote vogels zoals reigers en lepelaars, en vervolgens bouwen we het gedurende de dag langzaam op. Kiekendieven zijn alweer een stukje sneller, maar nog steeds goed te volgen met je camera. Daarna zijn de sterns aan de beurt. Die zijn weer wat sneller en dus lastiger om vast te leggen. We eindigen de dag met laag over het water scherende zwaluwen. Ook voor mij
is dat nog steeds een uitdaging. Al doende wen je aan steeds snellere vogels in de vlucht.’
Vogels van dichtbij fotograferen vraagt ook om een speciale tactiek. ‘Wild, zoals reeën, ziet niet goed, zeker niet als je met camouflagekleding tegen een boom zit. Vogels daarentegen zien je al van verre aankomen en gaan er meteen vandoor.’ Op Texel kent Jeroen plekken waar vogelfotografie wél prima kan. Zoals het Wagejot, een getijdengebied achter de dijk. ‘Kluten en sterns die hier langs de oever nestelen, raken vrij snel aan je gewend. Na een uurtje zijn ze je wel vergeten, zolang je maar niet te veel beweegt. De ouders vliegen steeds op en neer naar zee om visjes te vangen voor hun jonkies.’
Baltsende blauwborstmannetjes kruipen in het voorjaar vanuit het ondoordringbare riet omhoog om hun lied te zingen. ‘Dus als je het geluid van een concurrent afspeelt, schiet zo’n mannetje omhoog en begint luidkeels te zingen, waardoor jij hem goed kunt fotograferen.’ Een andere veelgebruikte (en vaak slimmere)
methode is gebruikmaken van een schuilhut. ‘Dan kom je pas echt dicht bij vogels. Neem de grote bonte specht en vooral de zwarte specht. Die kom je heus wel op het spoor als je goed luistert, maar ze zijn enorm schichtig. Hoe voorzichtig je ze ook nadert, vanaf een meter of vijftig gaan ze er al vandoor.’
Terwijl diezelfde specht zomaar anderhalf tot drie meter van je vandaan neerstrijkt terwijl jij onzichtbaar in je vogelhut zit ...
‘Een trucje dat ik gebruik, is een paar cd’s aan de voorzijde hangen zodra ik een hut afsluit. Daardoor raken vogels gewend aan het bewegen en schitteren van objectieven.’ Ook een sperwer kun je alleen vanuit een vogelhut van dichtbij bewonderen.
‘Geef een sperwer even twee minuten de tijd om tot rust komen. Daarna kun je ‘m makkelijk tien tot vijftien minuten fotograferen. In het begin kijkt deze vogel heel nerveus om zich heen, en pas na een tijdje gaat hij lekker badderen.’
Jeroen geeft hiermee aan hoe belangrijk het is om je in jouw onderwerp te verdiepen. ‘Sommige fotografen verwachten een soort “tafeltje-dek-je” en
zijn teleurgesteld als ze niet in één dag alle vogelsoorten van hun verlanglijstje kunnen strepen. Of als een vogel niet de door hen gewenste pose aanneemt. Kijk je naar een geslaagde vogelfoto, dan lijkt het soms alsof het allemaal heel eenvoudig is. Maar ik doe dit al vijfentwintig jaar en het is echt geen kwestie van eventjes aanschuiven in een schuilhut en een ijsvogel voert meteen een mooie duikvlucht voor je uit.’
Wat apparatuur betreft, raadt Jeroen allereerst een snelle camera aan. Eentje die goed presteert bij hoge iso-waarden, want je werkt vaak in schemersituaties. Zelf gebruikt hij een Canon EOS-1D X Mark
→ Wil jij dit ook weleens ervaren? Doe dan mee aan de fotowedstrijd die Zoom.nl organiseert in samenwerking met Jeroen Stel en Canon. Jeroen Stel is onderdeel van Photo United en zij hebben verschillende toffe fotohutten beschikbaar voor fotografen met een liefde voor vogelfotografie (www.photounited.nl). Stuur snel je mooiste vogelfoto’s in en maak kans om een dagje door te brengen in een van de Photo United vogelhutten!
https://zoom.nl/canon-fotowedstrijd
Het standpunt van waaruit je je foto maakt, is iets waar je niet altijd bewust over nadenkt. Jammer, aangezien dat enorm bepalend is voor het eindresultaat. We zijn vaak geneigd om een foto te maken terwijl we staan én waar we op dat moment staan, maar dan krijg je al snel steeds min of meer dezelfde foto’s. We leggen uit wat het variëren in standpunten en perspectieven voor effect kan hebben. TEKST
↘ De uiteindelijke compositie van je foto’s wordt door meer aspecten beïnvloed dan je misschien denkt. De kadrering is erg belangrijk, maar een ander, minstens even belangrijk samenhangend aspect wordt nogal eens vergeten: het standpunt. Simpel gezegd houdt dat in: de fysieke positie van waaraf je de foto maakt.
Het gekozen standpunt kan veel zeggen over jou als fotograaf. Het geeft weer hoe jij tegen een bepaalde situatie aankijkt en hoe je dit wilt weergeven in je beelden. Verwar het begrip ‘standpunt’ niet met het begrip ‘perspectief’. Met perspectief bedoelen we de diepte-indruk in een foto, die ervoor zorgt dat bepaalde beeldelementen meer nadruk krijgen. Het gekozen perspectief leidt kijkers door het beeld naar het hoofdonderwerp toe.
Toegegeven: beide begrippen verschillen niet veel van elkaar en liggen eigenlijk in elkaars verlengde. Het gekozen standpunt is immers sterk bepalend voor het perspectief en de sfeer in je beelden.
Een ander standpunt kan een totaal ander beeld met een totaal andere sfeer opleveren.
Veel fotografen maken enkel foto’s vanuit een ‘basisstandpunt’ op ooghoogte. Dat is logisch, want zo kijk je het grootste gedeelte van de tijd. Het gekozen standpunt heeft echter een grote invloed op het eindresultaat. Daarom is het belangrijk om altijd goed op je standpunt te letten. Een kleine verandering in standpunt kan, mede afhankelijk van je onderwerp, een heel ander eindresultaat opleveren.
Niet overtuigd? Probeer het maar eens uit in de praktijk. Het onderwerp is daarbij niet zo van belang: neem bijvoorbeeld een willekeurige boom op straat. Kies een bepaald standpunt en maak een foto. Vervolgens maak je nog vier foto’s met nét iets andere standpunten. Ietsje naar rechts en naar links, naar boven en onder. Je zult zien dat de foto’s flink van elkaar verschillen, zeker
als je naar de relatie tussen de boom op de voorgrond en de achtergrond kijkt. Maar ook de compositie en de kadrering variëren mee: een paaltje of plukje gras komt net wél of juist nét niet in beeld te staan, of op een iets andere plaats.
Veranderingen in standpunt terwijl de afstand tot je onderwerp gelijk blijft (de camera beweegt naar links, rechts, onder of boven) leiden vooral tot een andere relatie tussen het onderwerp en de achtergrond. Verander je van plaats én van afstand tot je onderwerp, dan zul je zien dat ook de perceptie of beleving van dat onderwerp in je beeld verandert. Als je dichterbij komt, neemt je onderwerp een grotere en belangrijkere plaats in. Je onderwerp krijgt in dat geval steeds meer de ‘hoofdrol’ en de achtergrond een duidelijke ‘bijrol’. Ga je juist achteruit, dan ‘trekt’ je onderwerp zich terug in de achtergrond en wordt het minder nadrukkelijk aanwezig. Je hebt dan een neutraler of zo je wilt saaier beeld, waarbij de beeldelementen
Gebruik eens een groothoek om met het perspectief te experimenteren.
Stijlvol, sensueel en intiem, dat is waar het bij boudoirfotografie om draait.
Zoomer Bas Alstadt heeft het genre pas onlangs ontdekt. Hoe beoordeelt professioneel Tamara Uittenboogaard zijn werk en welke tips heeft ze voor jou als je eveneens met dit genre aan de slag wilt?
‘Wat mij opvalt, is dat deze Zoomer goed weet hoe licht werkt, wat licht doet en hoe je het als fotograaf kunt gebruiken. Dit kun je zien aan de prachtige foto’s die in dit portfolio te zien zijn. Er zitten namelijk foto’s tussen die qua verlichting heel erg goed gelukt zijn. Dat zit hem vooral in het mooie zachte licht dat Bas heeft gebruikt. Hij heeft een consistente manier van verlichten. Dat is belangrijk, want zo creëer je een geheel. Wat ook opvalt, is dat de vrouwelijkheid van het model goed wordt benadrukt. Ook dat is belangrijk voor deze tak van de fotografie. Ik zie dat het portfolio bestaat uit foto’s van volgens mij steeds hetzelfde model. Het is altijd prettig als een portfolio wat meer variatie heeft, en daar kun je voor zorgen door meer verschillende modellen te fotograferen. Zo kun je laten zien dat je met
verschillende vrouwelijke vormen en lichamen kunt omgaan. Ieder lichaam is anders en elk lichaam heeft eigen unieke punten, en daar moet je anders mee omgaan. Veel oefenen met verschillende lichamen is daarom ook nog eens enorm leerzaam.
Ik vind dat dit al met al een mooie reportage is, waar Bas trots op mag zijn. Zeker als je bedenkt dat hij pas een paar maanden met dit genre aan de slag is. Natuurlijk zijn er nog verbeterpunten, bijvoorbeeld in de poses, maar dit portfolio laat zeker zien dat Bas veel in zijn mars heeft. Vooral blijven doorgaan dus!’
‘Bij boudoirfotografie is een natuurlijke, sensuele uitstraling van groot belang. Over het algemeen werkt het daarom
1 Contours De vrouwelijke vormen van het model komen mooi naar voren. Haar armen lopen nu wel dicht qua verlichting, waardoor beide armen heel breed lijken. Het helpt om het model te vragen haar haren vast te pakken en haar hoofd naar achteren te gooien. Dat maakt het beeld nóg sensueler.
CANON 80D · ISO 200 · F 3,2 · 1/200 SEC · 48 MM
2 Desire Het licht op het sleutelbeen is mooi. Mijn voorkeur zou uitgaan naar gesloten ogen. Als het model een stap naar voren had gedaan, zou het silhouet op een egaal stuk gordijn te zien zijn en was haar bil vrij geweest. Dat zou nét wat mooier zijn.
CANON 80D · ISO 200 · F 4 · 1/200 SEC · 42 MM
3 Red lingerie Heel leuk dat het model rechts in het kader geplaceerd is. De rode kleuren én haar vrouwelijke vormen knallen eruit. Mooi!
CANON 80D · ISO 200 · F 3,2 · 1/200 SEC · 58 MM
goed om het model met de ogen dicht te fotograferen, zeker als jouw model haar gezicht naar boven richt. Dat maakt je beeld direct veel natuurlijker en meer sensueel. Als je het model opzij laat kijken of langs het lichaam naar beneden, hoeft zij haar ogen niet te sluiten. Dan is het wel belangrijk dat je het oogwit niet meer ziet op de foto en je als kijker op haar wimpers kijkt. Ook dat versterkt het natuurlijke, sensuele karakter van het beeld. Een ander aandachtspunt zijn de handen van het model. Ik adviseer altijd om stijve rechte vingers bij een gezicht te vermijden, omdat die vaak hard en onnatuurlijk overkomen. Lukt het je model niet om haar vingers te ontspannen? Vraag haar dan om even haar handen los te schudden: dat helpt vaak enorm. Wat mij betreft, kun je een goede boudoirfotograaf herkennen aan goed geplaceerde, zachte handen en een blik die past bij de pose. Als je op het punt bent gekomen om je met dit soort details bezig te houden, weet je dat je al best ver bent als boudoirfotograaf. In het begin ben je namelijk nog vooral bezig met de juiste verlichting en de goede poses. Bas laat bij sommige foto’s zien dat hij de
ZIJN, ZEKER ALS JE
HIJ PAS KORT MET
→ ‘Ik ben al meer dan tien jaar actief met fotografie bezig. Een jaar of vijf geleden heb ik voor het eerst een workshop portretfotografie gevolgd, en sindsdien heeft dat mijn voorkeur. Sinds een paar maanden ben ik bezig met boudoirfotografie, en ik vind het een fantastisch genre! Om samen met het model voor prachtige en stijlvolsensuele foto’s te gaan, is ontzettend leuk.’
BASA
WWW.BASALSTADT-FOTOGRAFIE.NL
→ Tamara is een boudoir-, portret- en personal-branding-fotografe, en gespecialiseerd in het fotograferen van vrouwen. Ze heeft altijd wat gehad met foto’s en kon vroeger al uren door de mapjes met foto’s bladeren bij haar ouders thuis. Daarom draait het eindresultaat van haar fotografie altijd om prints, zodat de foto’s een plek in huis krijgen en dagelijks worden gezien.
WWW.BLIKENBLOOS.NL
Selecties maken en aanpassen in Lightroom Classic
We gaan in deze foto-edit dieper in op de verschillende geavanceerde selectiemogelijkheden in Lightroom Classic. Je leert hoe je een automatische selectie door Lightroom laat maken en die zelf daarna nog aanpast en finetunet.
↘
Sommige elementen in je foto laten zich via het pictogram Maskeren in de gereedschapsbalk in één klik selecteren, bijvoorbeeld met een druk op Onderwerp of Achtergrond . Maar heel vaak heb je te maken met objecten of beeldpartijen die wat lastiger te selecteren zijn. We gaan je leren hoe je zelf heel nauwkeurig kunt bepalen wat je selecteert en dus daarna bewerkt.
Selectiemogelijkheden
Er zijn ontzettend veel selectiemethodes binnen Lightroom, die steeds meer verbeterd en verfijnd worden. Zodra je klikt op de knop Maskeren (het laatste
icoontje in de gereedschapsbalk), krijg je de opties voorgeschoteld. Onder drie prominente knoppen met opties bovenaan, Onderwerp, Lucht en Achtergrond , vind je een rijtje met Objecten, Penseel , Lineair verloop, Radiaal verloop en Bereik . Die laatste optie omvat nog drie mogelijkheden: Kleurbereik , Luminantiebereik en Dieptebereik Die laatste optie wordt meestal weergegeven in een gedempte grijstint, om aan te geven dat deze optie bij de betreffende foto niet geselecteerd kan worden (het werkt vooralsnog alleen bij iPhone-foto’s waarbij diepte-info is vastgelegd. Los eronder staat nog een kopje Personen: als een persoon wordt
→ Let op: omdat we je veel mogelijkheden willen laten zien, doen we ze allemaal in één foto-edit, waarbij we niet meer letten op de daadwerkelijke balans (van bijvoorbeeld kleur en helderheid) in de foto. In werkelijkheid zouden we deze foto niet op deze manier bewerken: het is puur om te laten zien wat er allemaal mogelijk is.
gedetecteerd, kun je die ook in één klik selecteren, compleet als Gehele persoon of in losse onderdelen.
Die rangschikking impliceert dat er een rangorde in de opties zit: dat die bovenste heel belangrijk zijn, daarna een paar minder belangrijke in het lijstje, en dan nog wat extra opties verstopt. Maar eigenlijk is niet één methode belangrijker dan een andere: je moet vooral zelf bepalen op welke manier jij iets zou willen én kunnen selecteren.
We starten deze foto-edit niet met selecteren, maar met twee andere klusjes: de foto rechtzetten en een storend element verwijderen. Pas daarna gaan we selecties maken om bijvoorbeeld de lucht wat sterker te maken, het nevelige vóór de bergen weg te halen, de kleur van de huizen te versterken en de reflectie te verfraaien.
De foto is gemaakt met een groothoeklens, en je ziet dat de foto nogal wat vertekening heeft: de gebouwen hellen helemaal naar het midden toe. Om dit recht te zetten, ga je onder Bewerken naar het deelvenster Transformatie . Klik je hier op Automatisch, dan zie je dat het in deze foto helemaal misgaat. Daarom kiezen we voor een andere mogelijkheid: Met hulplijnen . Klik op de gelijknamige knop of kies linksboven in het Transformatie-paneel voor de Upright-tool met vier lijntjes.
Je trekt nu in je foto minimaal twee lijnen over dingen die scheef zijn maar recht horen te staan. Trek een lijn over het paaltje links in beeld, en een tweede rechts over het gebouw. Lightroom herstelt de vertekening gelijk, en vermoedelijk is ook het paaltje meteen uit beeld verdwenen. Bij jou niet? Dan kun je de foto nog iets bijsnijden.
Je kunt het raw-bestand van de foto van het Gardameer, waarmee Tom in deze fotoedit werkt, ook downloaden via www.kwikr. nl/gardaraw om alle stappen mee te doen.
Het eerste probleem is nu opgelost. Wat nu nog irriteert, zijn de stenen die in de hoek rechtsonder liggen. Die kun je ook in Lightroom tegenwoordig vrij eenvoudig weghalen. Klik in de gereedschapsbalk op het pleister-icoontje om de tool Retoucheren te openen. Klik vervolgens op het pictogram van een gummetje, helemaal links; deze tool heet officieel Inhoud behouden Verwijderen . Zorg dat je penseel nu een Grootte heeft die het te verwijderen object goed dekt. We kiezen hier voor ongeveer 88 . De Dekking zetten we op 100, want we willen het hele object weghalen.
Schilder vervolgens met ingedrukte muisknop over de stenen heen. Dat doe je vrij ruim: Lightroom moet goed weten wat er allemaal binnen valt. Laat de muisknop los en wacht even tot de aanpassing gemaakt is. Is het resultaat niet naar wens, dan schilder je gewoon nog een keer over het gebied heen, en eventueel nog een derde of vierde keer om nieuwe pogingen door Lightroom te laten ondernemen. Lukt dat opnieuw schilderen niet omdat je de huidige selectie gaat verplaatsen, kies dan onder de foto achter Overlay gereedschap even voor de optie Nooit . Je kunt dat later weer terugzetten.
Je kunt als alternatief ook na de eerste keer schilderen rechts in het deelvenster kiezen voor Vernieuwen , maar onze ervaring is dat dit nog niet optimaal werkt. Of je wijst een brongebied aan door op de Ctrl-toets (Mac: Cmd -toets) te drukken en een selectie te maken in je foto.
Nu we de basis van onze foto netjes vinden, beginnen we met de andere aanpassingen. Hiervoor gaan we diverse selecties maken.
We beginnen met het selecteren van de lucht. Dat gaat heel makkelijk: je klikt bij Maskeren op Lucht en Lightroom gaat voor je aan de slag. Zie je dat de software ook een klein stukje van de bergen meepakt? Het hangt af van wat je selecteert en wilt bewerken of dit een probleem vormt. Wil je bijvoorbeeld de wolken een gele, wat warmere kleur geven, dan geeft het een natuurlijker effect dat die kleur ook op de bovenste toppen van de bergen doorschemert. Dus dan is die overlap helemaal niet erg. Voor nu laten we dit dus zo. Onze selectie is klaar, en je kunt met de schuifjes in het rechter deelvenster je aanpassingen doen. Wil je bijvoorbeeld een dreigende
Als er één fotografiegenre is waarmee je de zomer kunt uitbeelden, is het wel macrofotografie. Vrolijke kleuren, bloemen in volle bloei en de allerkleinste wezentjes bezig met hun dagelijkse werkzaamheden in de natuur. We zetten deze miniatuurwereld vol in het zonnetje in deze zomerse Gallery met als thema macrofotografie.
Wil jij je foto’s écht goed in Photoshop kunnen bewerken, dan moet je de basis van lagen, laagmaskers en aanpassingslagen kennen. Pas daarna kun je aan de slag met meer geavanceerde bewerkingen. In deze foto-edit
leer je aan de hand van twee vrij eenvoudige bewerkingen al deze basisprincipes goed kennen.
↘Met deze eerste bewerking zal Photoshop-expert Rob de Winter je de basis van lagen, laagmaskers en aanpassingslagen laten zien. We gaan een foto openen, een laag kopiëren, een laagmasker gebruiken, een tekstlaag toevoegen en een aanpassingslaag inzetten. Je leert op deze manier de essentie van het bewerken van foto’s in Photoshop. In de tweede bewerking verderop in dit artikel leer je nog wat meer over laagmaskers.
We openen gelijk het eerste oefenbestand in Photoshop. Daarna zie je namelijk alle menu’s om je beeld te bewerken. Ga naar Bestand, Openen, navigeer naar het
oefenbestand lagen-Originele-Foto.jpg en klik op Openen
In Photoshop kun je je venster helemaal zelf indelen. Je kunt namelijk alle panelen en balken een eigen plek in het scherm geven. Zo’n indeling wordt een ‘werkruimte’ genoemd. We werken in deze foto-edit met de werkruimte Essentiële elementen
Om te zorgen dat je hetzelfde ziet als wij, klik je helemaal rechtsboven in beeld op het venster-knopje en klik je op Essentiële elementen. Klik daarna nog een keer op dit knopje en daarna op Essentiële elementen opnieuw instellen. Je scherm zou er nu moeten uitzien zoals wij in deze edit beschrijven.
We stellen de werkruimte Essentiële elementen in en herstellen deze even naar de basisinstellingen.
→ Een basishandeling in Photoshop is inzoomen of uitzoomen op je beeld. Dit kan op verschillende manieren. Een paar voorbeelden:
→ Druk op Ctrl (Mac: Cmd) en + of - op je toetsenbord.
→ Druk de Alt-toets (Mac: Option-toets) in en scrol met je muiswieltje.
→ Druk tegelijkertijd de spatiebalk en Ctrl /Cmd-toets in, klik in je foto en beweeg je muis naar boven/beneden of links/rechts.
→ In al deze gevallen zoomt Photoshop in naar de plek waar je muiscursor staat. Zet die dus op het deel waarop je wilt inzoomen. Als je ver bent ingezoomd en wilt navigeren binnen je foto, druk je op de spatiebalk , klik je met de muis en versleep je het beeld. Terug naar je volledige foto in beeld?
Druk op Ctrl/Cmd en het cijfer 0.
Je hebt nu de foto van de man in Los Angeles geopend in Photoshop, en je venster ziet er hetzelfde uit als dat van
Kies in je gereedschapsbalk voor de Tool
Je kunt de oefenbestanden waarmee Rob in deze foto-edit werkt, ook downloaden via www.kwikr.nl/lagenps om alle stappen mee te doen.
ons. We gaan nu starten met bewerken. Dat doen we door eerst de fotolaag ( Achtergrond genaamd) te dupliceren. Dit kan op meerdere manieren; je kunt zelf kiezen wat jij een prettige werkwijze vindt. Rechtsklik in het paneel Lagen op de achtergrondlaag en kies voor Laag dupliceren
Je kunt ook de laag oppakken (klik met de muisknop en houd vast) en deze verslepen naar het plusje ( Een nieuwe laag maken) onder in het Lagen -paneel. Je kunt ook de toetscombinatie Ctrl en J (Mac: Cmd en J ) gebruiken. Je maakt dan een nieuwe laag door te kopiëren (let op: gebruik je deze toetscombinatie terwijl je iets hebt geselecteerd, dan kopieer je alleen je selectie naar een nieuwe laag!). In je Lagen-paneel zie je nu twee precies dezelfde lagen boven elkaar staan.
Uit deze kopie willen we alles verwijderen behalve de afgebeelde persoon. De eerste stap is dan het nauwkeurig selecteren van de man. Zorg dat de bovenste laag (de kopie dus) geselecteerd is. Nu gaan we een selectie maken van de man. Dat kan heel eenvoudig via een van de nieuwere Photoshop-opties: Onderwerp selecteren. Tegenwoordig, sinds de 2023-versie, kan dit zowel op je computer als in de cloud. Laat je Photoshop gebruikmaken van de cloud, dan gebruikt het programma rekenkracht op internet. Hierdoor krijg je een veel betere selectie dan zonder de cloud.
Object selecteren, die in onze weergave onder het vierde pictogram verstopt zit. Klik nog nergens in je foto: we gaan eerst naar de instellingen boven in de optiebalk kijken. In de optiebalk zie je altijd de opties van het geselecteerde gereedschap. Klik op het pijltje náást Onderwerp selecteren en kies voor Cloud . Daarna pas klik je op de knop Onderwerp selecteren. Photoshop gaat de cloud benaderen voor de berekening, wat even kan duren. Je ziet daarna de selectielijnen ontstaan rond het onderwerp.
De man is direct nauwkeurig geselecteerd.
15 tips voor op je fotovakantie
De zomervakantie staat voor de deur! Misschien heb je pas net geboekt, vertrek je over een paar weken of sta je op het moment van lezen al op het station of vliegveld. Hoe je ook reist en waar je ook naartoe gaat, de camera gaat natuurlijk mee. Je wilt immers niet alleen thuiskomen met een hoop mooie ervaringen en herinneringen, maar ook met mooie foto’s. Om je daarbij te helpen, stelden wij dit artikel met handige lastminutetips voor je op!
→ Ontvang 10 nummers van Zoom.nl magazine thuis op je mat.
→ Leer de mooiste foto’s maken, met elke editie weer nieuwe inspiratie en cursussen.
→ Lees Zoom.nl gemakkelijk digitaal, ook offline voor onderweg.
→ Haal meer uit je passie, met exclusieve abonneevoordelen en kortingen.
Ga naar www.zoom.nl/zoommagazine en word ook abonnee.
We kunnen er niet langer omheen: de opkomst van ‘AI image generators’ markeert een nieuwe fase in het domein van fotorealistisch beeld en kunstmatige intelligentie. Een nieuwe beeldcultuur ontstaat, met ‘prompting’ als kern: het genereren van beelden op basis van een tekstuele instructie. Maar hoe werkt dit precies, en hoe kun je het gebruiken? In dit artikel onderzoeken we de populaire image generator Midjourney en laten we zien hoe je hiermee zelf fotorealistische beelden kunt genereren. TEKST
↘Voordat we beginnen een kleine disclaimer. Ontwikkelingen op dit gebied gaan razendsnel. De technieken die we hier beschrijven, kunnen al verouderd zijn tegen de tijd dat je dit leest. Het kernprincipe blijft echter staan: je moet je visie zo goed mogelijk beschrijven via tekst. Een AI-generator, getraind op miljarden afbeeldingen, gaat vervolgens aan de slag om een beeld te produceren. Het resultaat is een volledig nieuw beeld, geen knip-enplakwerk. De kunstmatige intelligentie heeft ‘geleerd’ hoe een specifiek beeld past bij een specifieke beschrijving. Het is dus geen samengestelde foto, en ook geen ‘fotografie’ in de traditionele zin. Er komt immers geen camera of echt licht
Gemaakt met Midjourney V5.
Gebruikte prompt: ‘Spiral staircase in an ornate building, shot on a Sony a7 III, 35mm F4, in the style of light orange and dark gold, spiritual resonance, high-angle, romanesque art, light indigo and amber, passage, melancholic symbolism --ar 2:3 --v
aan te pas. Omdat de tekstuele instructie een ‘prompt’ wordt genoemd, kunnen we het ‘promptografie’ noemen in plaats van fotografie.
Hoe werkt promptografie? Er zijn momenteel verschillende veelgebruikte image generators, waaronder DALL-E 2, Stable Diffusion en Midjourney. Elk heeft zijn eigen voorkeursmethode en specifieke manier van prompten om de beste resultaten te krijgen. Wat betreft fotorealisme is Midjourney momenteel de voorloper, dus we gaan daarmee in dit artikel aan de slag. Bij alle beelden tonen we deze keer geen camera-instellingen, maar de exacte prompts die we hebben gebruikt voor die specifieke beelden, ter inspiratie en om je eigen variaties te bedenken.
Nadat we hebben uitgelegd hoe je kunt starten met Midjourney, zullen we aan de hand van verschillende fotografiecategorieën bekijken hoe je deze het beste kunt nabootsen in Midjourney. Genoeg te doen, dus laten we beginnen!
STAP 1
Discord-account aanmaken
Ga naar discord.com . Je kunt ervoor kiezen om Discord meteen als app te downloaden, wat we aanraden voor het gebruiksgemak, maar dit is niet noodzakelijk. Je kunt ook kiezen voor Open Discord in je browser, waarna je direct een profiel aanmaakt en verder kunt. Volg deze stappen totdat je een geactiveerd account hebt.
STAP 2
Neem deel aan
Nu we Discord hebben, kunnen we naar de Midjourneyserver gaan. Ga naar midjourney.com en klik op Join the Beta . Hiermee kom je op de Discord-server van Midjourney.
STAP 3
Kies een betalingsplan
Op het moment van schrijven is het niet mogelijk om gratis beelden te genereren. Hiervoor heb je een betaald account nodig. De prijzen beginnen momenteel bij 10 dollar per maand, waarvoor je ongeveer 200 beelden kunt laten genereren. Ga naar midjourney.com/account en kies Manage Sub om een abonnement af te sluiten.
Gemaakt met Midjourney V5. Gebruikte prompt: ‘Cinematic film still, capturing a Moroccan woman, looking out the window of luxurious riad, wearing a stunning Versace gown in yellow hues, blue background, shot on a Sony a7 III, 35mm F1.4 --ar 3:2’
zijn met de prompt. Als je afbeelding niet naar wens is, of als je inspiratie zoekt, bijvoorbeeld bij het maken van een moodboard, experimenteer dan met de hoogte van deze waarde. Dit kan door de parameter aan het einde van de prompt toe te voegen, gevolgd door een waarde van 0 tot 1000, bijvoorbeeld --s 750. Je kunt ook een standaardwaarde instellen die automatisch aan elke prompt wordt toegevoegd. Dit kan via /settings, waarna je kunt klikken op style low, med , high en very high
Hoewel dit minder gangbaar is, biedt Midjourney ook diverse manieren om meerdere foto’s tot één beeld samen te voegen door middel van ‘image blending’. Dit is geen letterlijke fusie. Midjourney interpreteert de beelden die je invoert en genereert een nieuw beeld met een vergelijkbare stijl en inhoud. Stel je voor: een combinatie van een modelshoot in een tulpenveld en een landschapsfoto van de Akropolis in Athene. Wanneer je beide foto’s afzonderlijk aan Midjourney ‘voedt’, interpreteert het dat je een afbeelding wilt van een model in een tulpenveld, met op de achtergrond een Griekse tempel. Het probeert kleurtinten, licht en de houding van het model mee te nemen. Deze techniek kun je eenvoudig toepassen door /blend te typen en twee foto’s van jouw keuze te uploaden.
Wil je nog verder gaan? Je kunt ook url’s naar foto’s toevoegen aan prompts, en daar zelfs instructies bij geven. Ten slotte is er ook een methode om meerdere prompts te combineren tot één prompt, waarbij je de afzonderlijke prompts scheidt met een :: . Dit heet multi-prompting, en is in wezen een variant op image blending, omdat Midjourney probeert de resultaten van beide prompts te combineren. Kortom: er zijn talloze methoden om tot een beeld te komen, die ook nog eens met elkaar gecombineerd kunnen worden voor unieke resultaten!
Heb je toevallig een voorbeeldfoto van wat je ongeveer wilt maken? Dan kun je ervoor kiezen om Midjourney de foto te laten analyseren, waarna het aangeeft
wat een vergelijkbare prompt zou zijn. Dit is een ontzettend handige functie die bijna alle beelden die we invoerden, ontzettend nauwkeurig kon beschrijven. Activeer dit door /describe te typen naar de Midjourney-bot. Je kunt dan een bestand
uploaden, waarna de bot je vier opties voor prompts teruggeeft. Ook nu geldt: door vier varianten te geven, kun je zelf een prompt samenstellen die het optimale beeld oplevert. Je kunt natuurlijk ook letterlijk een van de opties nemen.