€ 8,75 • NOVEMBER/DECEMBER 2022 SHOOTOUT TEST: WAT IS DE BESTE 135MM? VIER OBJECTIEVEN GETEST LIGHTROOM VS LIGHTROOM CLASSIC 2022: WELKE IS HET BESTE? BIJZONDERE NACHTFOTO’S PORTFOLIO REVIEW EXPERTCURSUS WITBALANS LICHTMENGING IN DE PRAKTIJK FEEDBACK WILDLIFE FOTOGRAFIE BIG FIVE VAN NEDERLAND FOTOGRAFEER DE PRACHTIGE TINTEN INSPIRATIE BLOEMENCORSO IN BEELD LEER HET FOTOWEER VOORSPELLEN + ADVIES VAN EEN METEOROLOOG BASISCURSUS BIJZONDER HERFSTLICHT DOE MEE MET DE FOTOWEDSTRIJD ‘DIERENFOTOGRAFIE’ EN WIN EEN OBJECTIEF VAN SIGMA
‘Als avondmens zeg ik het niet graag, maar vroeg opstaan loont. Al helemaal in deze periode van het jaar, wanneer het op dat tijdstip nog mistig en nevelig kan zijn: ingrediënten waar landschapsfotografen van smullen. Speciaal voor de gelegenheid heb ik daarom laatst mijn wekker vroeg gezet en ben ik ruim voor zonsopkomst naar het Speulderbos gereden. Gewapend met m’n camera heb ik daar de cultuurhistorische route afgelegd, van zo’n acht kilometer. Wát een ervaring was dat! Het begon nog net in het donker, maar al snel verscheen er een feloranje gloed op de top van de bomen. Even achteromkijken en daar zag ik het. De heilige graal van iedere magische bosfoto: zonneharpen. Hoewel dat prachtig was om te zien, merkte ik dat je toch nog snel moet nadenken om dat vervolgens mooi in beeld te krijgen. Want wat is precies je onderwerp …? Het bos is vrij druk qua takjes, stammen en bladeren, wat al snel rommelig oogt. Gelukkig had ik genoeg voorbeelden gezien op Zoom.nl om te weten wat mooi was: het donkere silhouet van de beuken
bij tegenlicht, met de zonneharpen strak diagonaal erlangs om diepte te creëren.
Eventueel de zon zelf op een van de punten uit de regel van derden. Ik had enkel een 85mm-lens tot m’n beschikking, maar ik zou misschien de volgende keer een 70-200mm-telezoom meenemen om ook de doorkijkjes in beeld te brengen. Af en toe kon ik juist ook met een 28mm-lens uit de voeten, als de zonneharpen mooi op één onderwerp vielen, zoals een stuk mos of boomstam. Dan focus je daarop en laat je de rest in het donker wegvallen.
De heilige graal van het bos oogt. Gelukkig had ik genoeg voorbeelden
De truc bij bosfotografie is juist om niet alles te laten zien, maar op één onderwerp te focussen. Hierdoor merkte ik dat ik veel op volle lensopening (F 1,8) schoot, wat ik normaal niet snel bij landschappen zou doen. Alles om zo min mogelijk afleiding te hebben van het onderwerp. Hoe verder ik kwam op de route, hoe meer het landschap veranderde. Van naaldbomen tot de befaamde ‘dansende beuken’, dichte begroeiing en zelfs nog een stuk open heide. Hoewel de zon steeds hoger kwam in die twee uur dat ik er liep, hielden de
zonneharpen lang aan, met grotere lichtcontrasten. Maar ook het bos zelf zien (en horen) ontwaken was een prachtige ervaring, die het echt de moeite waard maakte.
Zo had je veel spechten die druk in de weer waren en kwam ik terloops nog een edelhert tegen, dat door mijn subtiele toenadering opsprong en ervandoor ging, helaas. En alles in dat prachtige ochtendlicht.
Ik zou er hier nog veel uitgebreider op willen ingaan, maar gelukkig doen we dat al in deze editie met de basiscursus. Daarin leer je precies hoe je onder verschillende lichtomstandigheden prachtige herfstfoto’s kunt maken. We hopen natuurlijk dat het je inspireert om ook eens een kijkje te nemen in het bos met je camera, bij voorkeur terwijl de wereld ontwaakt.
Want ik kan met recht zeggen: dan is-ie op z’n mooist!
PS: Mocht je benieuwd zijn naar m’n foto’s van die ochtend, neem dan een kijkje op mijn Zoom.nl-profiel ( maartenjacobi).
3ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022 ↘
OPENING CORNÉ OUWEHAND, CORNE102 CANON 6D MARK II · ISO 500 · F 10 · 1/60 SEC · 266 MM
MAARTEN JACOBI Hoofdredacteur Zoom.nl
IN THE PICTURE 5 PRAKTIJK 10 Basiscursus Herfstkleuren Haal het optimale uit de herfstkleuren in het najaar! 26 Forumdiscussie: Overzicht in je foto Zo blijf je door de bomen het bos zien! 43 Quickstart: Afbeelding toepassen in Photoshop 45 Quickstart: Schaduw monteren in Photoshop 54 Expertcursus Grip op kleur De volledige controle over de kleuren in je fotografie. 66 Spoedcursus: Paddenstoel 86 De opdracht: Same place, different time Bekijk de resultaten van ‘Onmogelijke foto’. Plus: de nieuwe opdracht! 88 Hands On: Mist fotograferen INHOUD 62 Portfolioreview Fotografe Mischa Keijser beoordeelt de nachtfoto's van René Bosselaar. 68 #Zoom.nl 82 Feedback: The Big Five NL Professioneel fotograaf Glenn Blanker beoordeelt foto’s van 5 Zoomers! 90 Fotografiegeheimen: Het weer voorspellen De diepte in met drie experts uit het vakgebied! 96 Fotokalender: november/ december INSPIRATIE 20 In The Picture De prachtige zeefotografie van Arjan Sijtsma! 36 Zoomers op pad! Vier enthousiaste Zoomers fotograferen de bloemencorso in Zundert. 46 Uitslag fotowedstrijd Uitslag van de fotowedstrijd Straatfotografie. TECHNIEK 6 Flits De laatste cameranieuwtjes 9 Cameragadget HOYA Mist Diffuser Black 30 Lightroom of Lightroom Classic: de verschillen 74 Shootout test: De beste 135mm Waarom iedere fotograaf een 135mm objectief kan gebruiken. 94 Gebruikersreview Panasonic Lumix GH6 Zoomer Ilonka test voor Zoom.nl de nieuwe GH6. ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022 ZOOM.NL FOTOWEDSTRIJD 'DIERENFOTOGRAFIE' Doe mee en win een SIGMA objectief. PAGINA 48 54 82 36 62 10 6 9
Aps-c is alive!
MET DEZE NIEUWE 11-18mm-groothoekzoom
geeft Tokina het signaal af dat de aps-c-beeldsensor voor systeemcamera’s nog niet dood is, ondanks dat de race naar steeds meer pixels op fullframe-sensoren zoiets wel doet vermoeden. Het nieuwe objectief in de atx-m-serie is exclusief ontworpen voor systeemcamera’s. Het feit dat gestart wordt met een (populaire) Sony-versie wekt de verwachting dat er ook voor andere merken nog wel varianten zullen worden uitgebracht. Het objectief heeft een grootste lensopening van F 2,8 over het hele zoombereik en dat zoombereik bedraagt 17 tot 27 mm omgerekend naar fullframe. Dit alles is verpakt in een compacte en lichtgewicht behuizing met filtermaat 67 mm en een gewicht van slechts 335 gram. De atx-m 11-18mm F2.8 E is volledig compatibel met camerafuncties van Sony, waaronder beeldstabilisatie, directe handmatige scherpstelling, MF Assist en optische correcties. Volgens de fabrikant levert de nieuweling ‘een indrukwekkende resolutie van groothoek tot tele’, en ‘een hoog contrast en weinig vervorming’. Negen afgeronde diafragmalamellen staan borg voor een zachte bokeh, en twee asferische lenselementen zorgen ervoor dat de bij een dergelijke groothoek onvermijdelijke vertekening binnen de perken blijft. Twee SD-lenselementen onderdrukken chromatische aberraties. De stille ST-M-motor zorgt daarbij voor een snelle en nauwkeurige inwendige automatische scherpstelling. De Tokina atx-m 11-18mm F2.8 E is inmiddels leverbaar voor € 799,-.
En dat is vijf …
NA DE 85MM-, 50mm-, 35mm- en 24mm-lenzen is deze 18mm-supergroothoek een aanvulling aan de onderkant op het Panasonic-assortiment vaste brandpunten met lichtsterkte F 1,8 voor de fullframesysteemcameraserie. Ze zijn allemaal even groot en de positie van de bedieningselementen is ook identiek. Het zwaartepunt van deze lenzen is eveneens vrijwel gelijk en bovendien hebben ze allemaal hetzelfde filtermaatje van 67 mm, waardoor je niet hoeft te investeren in extra filters. De nieuwe Lumix S 18mm F1.8 heeft een kortste instelafstand van 18 centimeter, wat een afbeeldingsmaatstaf oplevert van 1:5, en de AF zou snel, stil en geruisloos moeten werken tot een snelheid van 240 (film) beelden per seconde. De optische constructie bestaat uit 13 elementen in 12 groepen, waaronder drie asferische elementen, drie ED-elementen, één UHR-element en één UED-element. Oftewel: van de dertien lenzen in het systeem zijn er acht ontworpen om optische fouten te corrigeren, wat volgens Panasonic zorgt voor ‘superieure beeldprestaties’. Bovendien is ‘focus breathing’ geminimaliseerd en werkt het diafragma met microstapjes, waardoor ook filmers ermee uit de voeten kunnen, aldus de fabrikant. Dat ronde diafragma met negen lamellen levert ook nog eens een mooie bokeh. Kortom: onderkant van het assortiment is dus relatief. De Panasonic Lumix S 18mm F1.8 is vanaf oktober leverbaar voor € 899,-.
WWW.PANASONIC.NL
Handzame telezoom
DE 70-300MM F4.5-6.3 Di III RXD is het eerste Tamron-objectief voor het Nikon Z-fullframesysteem. Tamron noemt het nieuwe objectief ‘de kleinste en lichtste 70-300mm ter wereld voor Nikon Z-Mount’. Tamron heeft dit nieuwe 70-300mm-objectief specifiek ontworpen voor systeemcamera’s en we kennen het al van de Sony-versie uit 2020. De optische constructie met 15 lenselementen in 10 groepen, waaronder een LD-element (Low Dispersion), klinkt eveneens vertrouwd, evenals de RXD-motor voor de autofocus. De lengte komt op de 70mm-stand slechts net boven de 15 centimeter uit, de diameter is 77 millimeter en de filtermaat 67 mm, en het gewicht bedraagt slechts 580 gram. Daarmee is het objectief net een fractie groter en zwaarder dan zijn evenknie voor Sony E-vatting. Uiteraard is de nieuwe telezoom stof- en spatwaterdicht. Tevens is Tamrons BBAR-coating toegepast voor een hoog contrast en het onderdrukken van ‘flare’ en ‘ghosting’ (overstraling en spookbeelden). Met behulp van de Tamron Lens Utility-software kun je het geheel naar eigen wens afstellen. De nieuwe Tamron 70-300mm F4.5-6.3 Di III RXD moet inmiddels leverbaar zijn, en de prijs is € 799,-.
WWW.TRANSCONTINENTA.NL
WWW.TAMRON.EU
FLITS 6
TOKINA ATX-M 11-18MM F2.8 E
WWW.TOKINA.NL FLITS TEKST MICHIEL MULDER ↘
Tamron 70-300mm F4.5-6.3 Di III RXD
Panasonic Lumix S 18mm F1.8
↘ ↘
10 Herfstkleuren en herfstsfeer vind je ook in het kleine. Je hebt niet altijd een heel bos nodig. KARIN DE JONGE, KARIN-DE-JONGE SONY A7 III · ISO 640 · F 3,5 · 1/200 SEC · 90 MM
Herfstkleuren
Na een zonnige zomer gaan de temperaturen weer langzaam omlaag en loopt de luchtvochtigheid op. In de natuur ruik je de komst van de herfst en hoor je de bijbehorende stilte. Pas daarna wordt de herfst ook goed zichtbaar, als bomen en struiken hun bladeren opofferen om de winterperiode door te komen. Maar voor die bladeren vallen, verschieten ze eerst nog flink van kleur. Rode, oranje, gele en bruine tinten overheersen; de herfst is synoniem met kleur. We vertellen je hoe je die kleur het beste kunt vastleggen.
TEKST MARIJN HEUTS
11ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022 BASISCURSUS
Het onderste uit de kan tijdens het kleurige najaar
Arjan Sijtsma
‘Het moment zelf is belangrijker dan de foto’
Voor Arjan is de zee zo verraderlijk als ze mooi is, zo spannend als ze gevaarlijk is en zo rustgevend als zijn foto’s. Het liefst legt hij vast wat ze achterlaat als ze zich terugtrekt, en een scala aan lijnen, geulen en groeven in de zeebodem tekent: ‘Het ziet er altijd anders uit, waar je ook kijkt.’
TEKST ZOË DE GOEDE
Even voorstellen → Arjan Sijtsma (40) woont met zijn vrouw en twee dochtertjes in een dorpje boven Dokkum. Als buschauffeur rijdt hij dagelijks dezelfde rondjes door zijn geliefde stadje. Maar wanneer de zon laag boven de hemel hangt, roept de zee.
20 IN THE PICTURE
ARJANSIJTSMA
Dode zeehond bij Moddergat
→ In deze situatie werd Arjan met zijn neus op de feiten gedrukt. ‘Dergelijke momenten geven natuurlijk een dub bel gevoel. Aan de ene kant heb je een prachtige foto te pakken. Aan de andere kant hoort het niet dat een zeehond zo uitdroogt aan onze kust. Ik nam deze foto in de zomer van 2018. Het was toen maandenlang kurkdroog: er was geen druppel water te beken nen in kilometers. Juist door de vraag die de foto oproept, betekent die veel voor mij. De foto is later gepubliceerd in het boek Ooggetuigen, naar aanlei ding van de fotografiewedstrijd van Frans Lanting. Eronder stond de pas sende tekst: “Dit is het eeuwenoude verhaal van de natuur die geen mede lijden kent.” Als ik de foto nu terugzie, zou ik wel wat rustiger aan doen met de verzadiging en het contrast. Maar misschien deed ik dat juist voor de dramatiek.’
21ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022
Dode zeehond bij Moddergat
CANON 80D · ISO 100 · F 14 · 4 SEC · 16 MM
Het grootste bloemencorso ter wereld
Zoomers fotograferen Corso Zundert
We mogen weer, dat lijkt wel het thema van het jaar. Ook het bloemencorso in Zundert kon na twee lange jaren weer in volle glorie doorgaan, en dat was voor ons een goede reden om daar eens een kijkje te nemen. Vier enthousiaste Zoomers mochten met ons mee naar Zundert, waar ze een workshop kregen van corsofotograaf Malou Evers en vervolgens de kans kregen om het hele corso te fotograferen.
↘
Op zondagochtend 4 september om half tien verzamelden de vier uitgekozen fotografen zich op de parkeerplaats. De zon scheen al volop en het beloofde opnieuw een warme dag te worden, een van de laatste van dit jaar. De dag begon met een workshop, waarna de fotografen na een korte lunch flink aan het werk wer den gezet.
Tijdens de workshop
De vier fotografen die vanuit Zoom. nl mee mochten naar het corso kregen eerst een workshop van corsofotograaf Malou Evers. Zij fotografeert het corso al jaren voor Stichting Corso Zundert en kon dan ook als geen ander tips geven. Het
belangrijkste is een goede voorbereiding, volgens Malou. ‘Weet welke wagens er rijden en bedenk voor jezelf hoe je ze mooi zou kunnen vastleggen’, vertelt ze. De ontwerpen van de wagens worden in juni al bekendgemaakt en zijn vanaf half juni vaak al online te vinden. Op die manier kun je je dus al inlezen over de wagens die rijden. Ook de volgorde van de stoet komt in juni online. De route die de stoet rijdt, is ook via de website van Stichting Corso Zundert te vinden.
De wagens van alle buurtschappen wor den ‘s morgens vroeg richting het ten toonstellingsterrein gereden. Al vanaf zes uur in de ochtend zijn de buurtschappen daarmee bezig. Wil je een wagen zonder
Over Corso Zundert
→ Misschien ken je het bloemencorso in Zundert nog niet. Dat is ook niet zo gek, want Zundert is een kleine gemeente, helemaal in het zuiden van Brabant. Toch is het corso van Zundert bijzonder: het is namelijk het grootste dahliaco rso ter wereld. Twintig buurtschappen (een soort clubs) in de gemeente bou wen allemaal een wagen. Deze wagens mogen maximaal negen meter hoog en negentien meter lang zijn en worden helemaal bedekt met dahlia’s. Vaak gaan er zo’n duizend kratten met bloemen op één wagen. Op de eerste zondag van september zijn alle wagens klaar en rij den ze door heel Zundert langs rijen vol publiek.
36
INSPIRATIE
TEKST TESS MUTSTERS
WWW.CORSOZUNDERT.NL
al te veel mensen en met meer ruimte in het landschap vastleggen, dan is dit hét moment daarvoor. Je moet er vroeg voor uit de veren, maar je kunt zo al een hoop beelden schieten voordat de optocht überhaupt begonnen is. De wagens worden op het tentoonstellingsterrein geplaatst, van waaruit ze aan het begin van de middag voor de optocht vertrekken. Na de optocht komen de wagens ook weer terug op het tentoonstellingsterrein, waar ze zondagavond en de hele maandag nog te bezichtigen zijn. Hier heb je nog wat meer tijd om de corsowagens te fotograferen.
‘De wagens rijden niet snel’, vertelt Malou, ‘maar tijdens de optocht heb je toch niet veel tijd om ze vast te leggen. Ik bedenk daarom vaak van tevoren welke wagens ik écht per se op de foto wil hebben en waar ik ze wil fotograferen. Ik zet tijdens de optocht niet altijd alle wagens op de foto, want daar heb ik niet genoeg tijd voor. Ik ben constant op en neer aan het rennen, over hekken aan het klimmen en op zoek naar de juiste standpunten.’
Aan de slag bij de optocht Malou had het al aangegeven en nu mogen
onze fotografen het zelf ervaren: de hectiek van het fotograferen van een corso. We hebben een goede plek uitgezocht, namelijk in de buurt van een bocht. In een bocht is het makkelijker om de enorme wagens in beeld te krijgen. Vanaf deze locatie kunnen de fotografen alle kanten op. Zo gaan ze bijvoorbeeld op zoek naar
Over de Zoomers
plekken bij de tribunes, of juist kleine steegjes om als doorkijkje te gebruiken. Malou: ‘Toen ik net begon, wilde ik de wagens altijd in hun geheel en zonder mensen vastleggen. Dat is natuurlijk onmogelijk, aangezien het corso duizenden bezoekers heeft. Inmiddels zie ik ook dat het veel mooier is om die mensen te
AB WITKAMP
Ab studeerde in 2017 af aan de Fotovakschool in de richting sportfotografie en portretten. Dit was dan ook een nieuwe uitdaging voor hem.
Aangezien hij afkomstig is uit Roosendaal, was dit niet zijn eerste aanraking met Corso Zundert.
JOYCE KEPERS
Joyce komt uit Breda, maar had toch Corso Zundert nog nooit gezien. Wel rondde ze in Zundert de Vakopleiding Fotografie af. Ze specialiseert zich in bedrijfsfotografie.
GABY KUIPERS
Gaby begon enkele jaren geleden met fotograferen, waarna ze de smaak te pakken kreeg. Inmiddels heeft ze haar eigen bedrijf opgericht, waarbij ze zich focust op studio- en portretfotografie.
MAX TER BURG
Max fotografeert het liefst landschappen. Als het even kan in de vroege ochtend bij zonsopkomst, of juist tijdens zonsondergang en het blauwe uur. Verder maakt hij regelmatig reportages voor twee show- en marchingbands.
37ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022
Doordat de omgeving is opgenomen in de foto, lijkt het net alsof de vleesetende planten van de corsowagen tussen de bomen door komen en dreigend naar de mensen kijken.
MAX TER BURG, MAXTERBURG NIKON D7200 · ISO 100 · F 2,8 · 1/500 SEC · 30 MM
Bijzondere wildlife in de Nederlandse natuur De inheemse Big Five
Toegegeven: Big Five is een tikje overdreven. Voor een leeuw of olifant ben je in Nederland aan het verkeerde adres (al behoort een wolf sinds enige tijd weer wél tot de mogelijkheden). We bedoelen dit dan ook niet letterlijk, maar in de zin van zeldzaam en/of schuw wild. Natuurfotograaf Glenn
Blanker buigt zich over een vijftal foto’s uit de community, en geeft ook nog drie handige tips.
Feedback door Glenn
‘Een mooie, bijna mysterieuze foto van het zwijn dat net boven het struikgewas uit komt. De kleuren van de foto zijn goed in balans. Het groen en bruin is een mooie combinatie, die in zowel het dier als de omgeving terug te vinden is. Het linkeroog is ietwat donker en daardoor minder goed zichtbaar, maar verder voldoet de foto in elk opzicht. De haren kun je haast tellen, zo scherp! De omgeving zelf is mooi zacht, waardoor de focus op het zwijn niet te missen is.’
Over de foto
Merle Boogert: ‘Na een dagje rondfietsen door De Hoge Veluwe kwam ik aan het einde van de dag een groep zwijnen met een aantal jongen tegen. Ze waren lekker aan het eten, dus ze trok ken zich niet veel van mij aan. Ik greep mijn kans en ben gelijk door mijn knieën gegaan voor een zo laag mogelijk standpunt, zodat ik oog in oog stond met het wilde zwijn. Vervolgens wachtte ik totdat de frisling omhoog zou kijken. Dat moment kwam gelukkig!’
FEEDBACK
ONDER REDACTIE VAN MARLOES VAN ANTWERPEN
MET
DANK AAN GLENN BLANKER
MERLE BOOGERT, INSTAGRAM @MERLE.BOOGERT NIKON Z 6 II · ISO 1600 · F 6,3 · 1/500 SEC · 600 MM Frisling 82
Wie is Glenn Blanker (34)?
→ Glenn Blanker is een Nederlandse fotograaf met een flinke following op Instagram. Op zijn Instagramaccount @glennanthonie plaatst Glenn zijn prachtige natuurfoto’s. In 2011 is zijn interesse voor fotografie ontstaan tijdens een reis naar Australië. Al snel legde hij zijn focus op het fotograferen van de natuur. Een logische stap: als klein kind was hij veel buiten te vinden en helemaal gek op de natuur. Het werk van Glenn kenmerkt zich door het prachtige licht, de bijzondere omstandigheden en de fraaie com posities. Bekijk zijn Instagramaccount voor zijn mooie werk en voor informatie hoe je prints kunt bestellen van zijn foto’s.
Feedback door Glenn
‘Wat een sprookje! Het hert lijkt bijna geplaatst, zo mooi staat het dier langs het pad. Wat een perfecte timing en goede connectie tussen mens en dier. De aandacht wordt direct naar het edelhert getrokken. Daarnaast is de lichtval aan de rechterkant prachtig en goed gezien. Let alleen op de schaduw aan de linkerkant. Deze is vrij donker ten opzichte van de rest van de foto, waardoor dit deel een beetje wegvalt.’
Over de foto
Monica de Jong: ‘Zorg met het fotograferen van de Big Five dat je instellingen gelijk goed staan. Controleer tussendoor of het licht niet veranderd is. Zo kun je de onver wachte momenten, die vaak maar heel kort duren, toch vastleggen.’
ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022
WWW.INSTAGRAM.COM/GLENNANTHONIE MONICA DE JONG, MONICADEJONG NIKON Z 6 II · ISO 3200 · F 6,3 · 1/500 SEC · 600 MM Als alles samenkomt
‘EEN PERFECTE TIMING EN GOEDE CONNECTIE TUSSEN MENS EN DIER: DE AANDACHT WORDT DIRECT NAAR HET EDELHERT GETROKKEN’
83