GETEST: PANASONIC LUMIX S1 FULLFRAME SYSTEEMCAMERA
SCHERP versus ONSCHERP Controle over je focus
MACRO Feedback van een pro
Expertcursus
BRUILOFTEN
LEG DIE PRACHTIGE MOMENTEN VAST
LENTE!
STRAND & DUIN
Fotografeer de Nederlandse wildernis
Zo maak je de beste voorjaarsfoto’s d Voor altij : jk li e duid
LENZEN
ABC pag. 76
JE EIGEN THUISSTUDIO VOOR ELK BUDGET € 7,25 • APRIL 2019
VERRUKKELIJKE FOODFOTOGRAFIE MET PRAKTISCHE TIPS VAN SVEN BENJAMINS
Jaarabonnement Zoom.nl Inclusief Case Logic SLRC-206 cameratas t.w.v. € 95,-
Nu voor maar € 85,-* (i.p.v. € 160,-)
→ Ontvang 10 nummers van Zoom.nl magazine thuis op je mat. → Onbeperkte foto-opslag op www.zoom.nl. → Abonneevoordeel op events en foto-accessoires. → Bovendien lees je alle nummers ook digitaal.
Ga naar www.zoom.nl/rugzak word abonnee en ontvang die fototas! * excl. € 6,95 verzendkosten
IN THE PICTURE INHOUD
13
PRAKTIJK 16 Basiscursus Strand & duin Prachtige natuur, altijd dichtbij! Het strand is een onuitputtelijke foto-inspiratiebron.
32 Expertcursus Trouwfotografie Alles wat komt kijken bij het fotograferen van die speciale dag!
72 Portfolioreview
42 Je eigen thuisstudio
Fotograaf Hüsne Afsar beoordeelt het portfolio van Zoomer Mirjam Rosa Muiderman.
16
Droom je van een eigen studio? Dit zijn de mogelijkheden voor drie budgetten.
80 Een frisse start
49 Quickstart: Vullen met
Tien tips mét praktische opdrachten voor nieuwe fotografie-inspiratie.
behoud van inhoud
50 Quickstart: Ontwikkelinstellingen synchroniseren
86 Fotografiegeheimen: de lente
60 Workshop Luminar
We gaan de diepte in met een professioneel fotograaf, een Zoomer én boswachter Arjan Postma.
Een populair alternatief voor Lightroom onder de loep.
97 #zoomnl
64 Verrukkelijke
98 Feedback:
foodfotografie
Macrofotografie 32
Met tips van een professioneel Allerhande-fotograaf!
94 Hands On: Springende eekhoorn
TECHNIEK
104 Spoedcursus:
8 Flits
Een vleugje magie
De laatste cameranieuwtjes.
112 Expertuitdaging: Details in de natuur
13 Cameragadget: Micnova Duo Lens Houder
Bekijk de resultaten van ‘Laat het weer je foto’s bepalen’. Plus: de nieuwe uitdaging!
FOTO WEDSTRIJD VAN HET JAAR
26 Scherp versus onscherp 64
42
Al die termen en afkortingen: wat betekenen ze precies?
102 Gebruikersreview
DIEREN
Fujifilm XT-3
PAGINA 92
Zoomer Erik Voges test voor Zoom.nl het nieuwe model van Fujifilm: de X-T3!
INSPIRATIE
106 Reviews
52 In The Picture Instagrammer Ngoc Chau laat haar kijkers graag nadenken over haar foto’s en gebruikt Instagram als platform.
Wat is scherp? Alles wat je moet weten over scherpte en onscherpte!
76 Objectieven-ABC
Win mooie prijzen! Elke editie een thema, met deze maand:
ZOOM.NL APRIL 2019
Professioneel fotograaf Edwin Giesbers beoordeelt vijf macrofoto’s van Zoomers.
52
Panasonic Lumix S1, Panasonic S Pro 50mm f1.4, Sigma 40mm 1:1.4 DG HSM Art, Sigma 56mm 1:1.4 DC DN Contemporary, Sony A6400.
7
BASISCURSUS
Fotograferen aan de eigen kust
Strand & duin In het zuiden en oosten grenst Nederland aan BelgiĂŤ en Duitsland. Maar aan de westkant en noordkant is er enkel water. Met ruim 500 kilometer kustlijn langs Noordzee, Waddenzee en de Zeeuwse Delta, woont geen enkele Nederlander meer dan drie uur (met de auto) van de zee. Daarom is een dagje naar de kust een geliefd uitstapje. Ook voor de natuurfotograaf vormen strand, duin en zee een onuitputtelijke inspiratiebron. TEKST MARIJN HEUTS
16
Dramatische luchten zijn aan de kust eerder regel dan uitzondering. Neem je grijsverloopfilters mee! ROB KINTS, ROBK1964.ZOOM.NL CANON 6D · ISO 100 · F 9 · 1/125 SEC · 16 MM
↘
Hoewel de kust altijd de moeite waard is, zijn sommige locaties fotogenieker dan andere. Soms is het strand immers niet zo breed en bestaan de duinen maar uit een enkele rij. Je bent dan al snel uitgefotografeerd. Plekken waar je als landschapsfotograaf je hart kunt ophalen, zijn onder meer Texel (De Slufter, De Hors, De Cocksdorp), de duinen bij Domburg, Westenschouwen en Burgh-Haamstede in Zeeland en de Kennemerduinen in Noord-Holland. Ook Terschelling en Schiermonnikoog kennen prachtige duingebieden, maar zijn iets lastiger te bereiken.
ZOOM.NL APRIL 2019
17
TECHNIEK
Scherp of onscherp: minder vanzelfsprekend dan het lijkt
Wat is
scherpte? Je zult je bij het lezen van de titel van dit artikel misschien verwonderen. Want iedereen weet toch wat scherpte is? Een foto is scherp of hij is het niet. Toch valt er veel meer over scherpte te vertellen dan de meeste fotografen denken. In dit artikel kom je er alles over te weten. TEKST JASPER VAN BLADEL
26
Deze foto maakt een lichte en zachte indruk, maar is (optisch) perfect scherp. ELLIE OVERGAAUW, WATIKZIEFOTOGRAFIE.ZOOM.NL OLYMPUS E-M5 II · ISO 500 · F 9 · 1/320 SEC · 109 MM
↘
Het lijkt zo simpel: een foto is scherp of onscherp. Dat onderscheid is ook relatief simpel te maken, maar de achterliggende techniek en de definitie van scherpte zijn een stuk ingewikkelder. Want wat maakt een foto scherp, en waar ligt de grens tussen scherp en onscherp? Hoe werkt scherptediepte? Je ziet het al: dit zijn best diepgaande vragen. In dit artikel proberen we in begrijpelijke termen tot de kern van het onderwerp te komen, zodat jij straks niet alleen scherpe foto’s kunt maken, maar ook kunt uitleggen waarom ze zo scherp zijn.
Apparatuur versus fotograaf Van belang is allereerst het onderscheid tussen optische onscherpte en onscherpte ZOOM.NL APRIL 2019
die ontstaat door externe factoren, zoals een fout van de fotograaf zelf. Want de apparatuur mag dan uitstekend in staat zijn een scherpe foto af te leveren, de fotograaf moet daarvoor natuurlijk nog wel het een en ander in de gaten houden. Bewegingsonscherpte is zo ongeveer de belangrijkste reden dat het alsnog ‘fout’ kan gaan. Deze onscherpte ontstaat als de camera (of het onderwerp) tijdens het maken van de foto dusdanig bewogen heeft dat je foto onscherp wordt. Dit kan gebeuren door het kiezen van een (te) lange sluitertijd, of door het bewegen van het toestel tijdens het indrukken van de sluiterknop. In het laatste geval spreken we ook wel van trillingsonscherpte. Meestal is er dan helemaal niets goed scherp in de foto.
Is dat wel zo, maar ligt die scherpte niet op het bedoelde punt in de foto, dan heb je te maken met een scherpstellingsfout. Ook dat is negen van de tien keer een fout van de fotograaf. Om deze vormen van onscherpte te voorkomen, is het dus zaak scherp te stellen op het juiste punt, te kiezen voor een juiste (lees: niet te lange) sluitertijd en ervoor te zorgen dat de camera goed stilgehouden wordt. Zijn de lichtomstandigheden dusdanig slecht dat de voorgaande zaken een uitdaging worden, maak dan gebruik van een statief. Daarmee haal je het uiterste uit je camera en objectief.
Optische scherpte Als men het heeft over een ‘scherpe’ foto, wordt vaak bedoeld dat het onderwerp
27
Mocht je camera genoeg pixels schieten, dan kun je gerust ook wat uitsnedes van foto’s maken voor close-up foto’s. MANDY VAN DER WEERD, MANDYWEERD.ZOOM.NL NIKON D750 · ISO 800 · F 3,5 · 1/200 SEC · 105 MM
32
EXPERTCURSUS
Zo maak je de mooiste shots tijdens een bruiloft
Trouwfotografie Trouwfotografie is een laagdrempelige vorm van fotografie om in te stromen. Er gaat altijd wel iemand trouwen die gehoord heeft dat jij fotograaf wilt worden. Veel beginnende fotografen gaan gretig op zo’n uitnodiging in. Er komt echter veel kijken bij het vastleggen van zo’n belangrijke dag! Als trouwfotograaf moet je van alle markten thuis zijn. Je bent namelijk regisseur, runner, chauffeur, weddingplanner en fotograaf ineen. TEKST REDACTIE
↘
Ga je een bruiloft fotograferen, dan moet je van tevoren goed nadenken over wat je wilt vastleggen en hoe je de dag in beeld gaat brengen. Het eerste contact zal meestal van het bruidspaar uitgaan. Ze hebben jouw werk gezien en willen een eerste kennismaking. Het is van groot belang om dit professioneel te laten verlopen. Spreek met elkaar af, want ‘live’ kunnen jullie direct zien of jullie bij elkaar passen. Tast af wat de wensen zijn van het bruidspaar. Bespreek alle verwachtingen. Het is belangrijk om na te denken over alle mogelijkheden en onmogelijkheden van je aanwezigheid op de dag. ZOOM.NL APRIL 2019
Thuis bij de bruid Als beide partijen besluiten met elkaar in zee te gaan, dan begint je werkdag als trouwfotograaf veelal bij de bruid thuis. De bruidegom komt zijn aanstaande vrouw ophalen, waar hij voor het eerst de jurk mag aanschouwen. De voorbereidingen zijn vrijwel altijd ergens binnen en er gebeurt van alles. De visagist of haarstylist is bezig met de bruid, de make-upartist voorziet daarna de vrouw van make-up en de jurk moet worden aangetrokken. Het is heel verleidelijk om je focus alleen op de bruid te leggen, maar er zijn ook nog
veel andere gasten in het huis. Bijna iedereen die aanwezig is, heeft ook een taak, bijvoorbeeld versieringen aanbrengen of koffie of andere lekkere dingen klaarzetten. Als ze niet bezig zijn, dan zijn ze gezellig aan het kletsen. Ook dit is allemaal onderdeel van de trouwdag en kan leuke, spontane foto’s opleveren.
Onopvallend maar toch aanwezig Later op de dag vindt de ceremonie plaats. Uiteraard moet je daar ook aanwezig zijn, maar wel zo onopvallend mogelijk. Soms
33
PRAKTIJK
1
Portretfotografie thuis met een beperkt budget
Je eigen
studio
Fotograferen in een studio is leuk: je kunt maken wat je zelf wilt. Je kunt een professionele fotostudio huren, maar dat is best duur en je kunt er niet altijd terecht. Gelukkig is het vrij eenvoudig om thuis een studio te maken, zonder dat het al te veel geld kost. Wij laten je zien hoe je met verschillende budgetten thuis aan de slag kunt, wanneer je maar wilt. TEKST BAS DE MEIJER
42
2
↘
Wie weleens in een echte fotostudio is geweest, zal zijn of haar ogen uitgekeken hebben. Een grote hal vol met allerlei dure apparatuur en heel veel spullen. Waarschijnlijk zul je thuis niet net zoveel ruimte hebben, en zeker niet al die spullen. Ook in een kleine ruimte en met veel goedkopere lichtbronnen kunnen echter mooie portretten gemaakt worden. Daar gaan we je bij helpen, met als uitgangspunt dat het wel serieus moet overkomen op de mensen die je fotografeert. Dus geen geknutsel met oude drinkpakken om een softbox te maken …
De studioruimte Alles begint natuurlijk met een ruimte. Wie geluk heeft, kan een eigen kamer inrichten die puur als studio kan dienen. Anderen zullen het in de woonkamer of misschien de garage moeten doen. Dat hoeft geen probleem te zijn. Hoe groter de ruimte, des te fijner het is. Het is dan makkelijker om je lampen neer te zetten en verschillende soorten foto’s te maken. Voor het plafond geldt: hoe hoger hoe beter. Niet alleen om ZOOM.NL APRIL 2019
je lamp goed hoog te kunnen plaatsen: dit voorkomt ook dat het licht van het plafond reflecteert en dus invloed heeft op de lichtval. Ideaal is een oppervlak van minimaal 4 bij 5 meter en 3 meter hoog. Kies een ruimte zonder gekleurde wanden of vloer om vreemde kleurzwemen in je foto’s te voorkomen. Als de ruimte nog geverfd moet worden, neem dan matte verf. Die reflecteert minder hard.
Basisbenodigdheden Nog afgezien van met welke camera, objectieven en lampen je gaat werken, zijn er verschillende dingen die eigenlijk niet in een studio mogen ontbreken. Gewoon omdat ze allemaal erg handig zijn. Een beetje fotograaf kan bijvoorbeeld niet zonder gaffertape, niet te verwarren met ducttape. Gaffertape wordt ook veel gebruikt in het theater en op de filmset, en heeft als fijne eigenschap ten opzichte van ducttape dat het bij het verwijderen niet zoveel sporen achterlaat. Met gaffertape kun je werkelijk van alles aan elkaar plakken. Ook altijd handig zijn klemmen. Die
Goedkoop duurkoop? → Flitsers heb je in alle soorten en
1 Misschien niet ideaal tussen de was, maar ook hier kun je dus een studio bouwen. KLAARTJE LEGTENBERG, LEGTENBERG.ZOOM.NL NIKON D750 · ISO 400 · F 11 · 1/125 SEC · 24 MM
2 Lazy Saturdays heet deze foto, en dat is precies waarom een thuisstudio zo fijn is: om de vrije zaterdag weer wat leuker te maken. CHRIS VAN DEN BERGH, MARCHRISTAN.ZOOM.NL SONY A7 III · ISO 160 · F 5,6 · 1/200 SEC · 85 MM
maten en in allerlei prijsklassen. Hoewel ze op papier allemaal hetzelfde lijken te doen, zijn er wel degelijk de nodige verschillen. Met zowel dure als goedkope flitsers kun je de mooiste foto’s maken. De verschillen zitten voor een deel in de betrouwbaarheid. Topmerken als Profoto en Broncolor zijn zeer consistent in hun lichtopbrengst en kleurtemperatuur: de verschillen tussen de opnames zijn nauwelijks meetbaar, laat staan zichtbaar. Met instapflitsers als die van Jinbei, Falcon Eyes en Linkstar zul je zelfs bij ongewijzigde instellingen verschillen kunnen zien. Die kun je rechttrekken in de nabewerking, maar dat is dus meer werk en uiteindelijk minder mooi. Verder zijn de duurdere merken, waaronder ook Elinchrom valt, meestal degelijker gebouwd, wat je kunt zien aan de behuizing en hoe de lichtvormers op de flitsers worden bevestigd. Voor wie veel fotografeert, en zeker voor professionals, zijn dat zaken die een belangrijke rol spelen. Zij moeten altijd op hun spullen kunnen vertrouwen en niet te veel hoeven te prutsen.
43
IN THE PICTURE
Ngoc Chau (@nappyc)
‘Doe gewoon je ding, dan word je vanzelf ontdekt’
Even voorstellen → Haar passie voor fotografie is ontstaan door
Dit keer geen Zoomer maar een Instagrammer in In The Picture die vaak de tag #zoomnl gebruikt. Ngoc Chau, ook wel bekend als @nappyc, plaatst vrijwel dagelijks een foto waarop wordt gespeeld met de werkelijkheid. Chau laat mensen graag even stoppen met scrollen en nadenken over haar sfeervolle foto’s. TEKST SANNE VAN DEN BOSCH
52
Instagram. Ngoc (spreek uit: ‘Nap’) Chau, nu 39 jaar, begon vijf jaar geleden met het plaatsen van foto’s op haar Instagramaccount @nappyc. Dat waren eerst, zoals ze zelf zegt, ‘achtertuinfoto’s van bloemetjes en bijtjes’. Nu maakt ze architectuur-, portret- en natuurfoto’s die duizenden likes krijgen van haar volgers en is ze freelancefotograaf naast haar fulltimebaan als supplychainplanner bij Ricoh Business Solutions. Dankzij de flexibiliteit van haar vaste baan, kan ze die goed combineren met de opdrachten die ze krijgt aangeboden aan de hand van haar Instagramaccount. Na in verschillende steden, waaronder New York en Singapore, gewoond te hebben, is ze nu met haar dochter neergestreken in de stad waar ze opgroeide: Den Bosch. INSTAGRAM.COM/NAPPYC
1 Meisje met haar haar naar beneden in Rotterdam. De foto is omgedraaid. SONY A7 II · ISO 100 · F 1,8 · 1/320 SEC · 55 MM
1
ZOOM.NL APRIL 2019
53
FOTOGRAFIEGEHEIMEN
Deze foto is gemaakt tijdens zonsopkomst in Nationaal Park De Biesbosch. Omdat ik elke week in dit park ben om te fotograferen, ken ik elk plekje wel zo’n beetje, en weet ik ook wanneer ik op welke plek moet zijn in de loop van het jaar in verband met de zonsopkomst. Deze bomen bezoek ik vaak in het voorjaar omdat de zon dan precies op een mooie plek opkomt. De combinatie van de spiegeling, de bomen en al die bloemen maakt dit tot mijn favoriete ochtendplek. RICHARD VERROEN CANON 5D III · ISO 50 · F 14 · 1/3 SEC · 16 MM
86
De diepte in
Voorbereid richting
het voorjaar Naarmate de dagen langer worden en we meer kleur om ons heen gaan zien, krijgen wij zin om na een grauwe winter naar buiten te gaan! Een Zoomer, een professionele fotograaf en een boswachter delen hun kennis, kunde en ervaring en onthullen hun diepste geheimen om jou geïnspireerd het voorjaar in te laten gaan, mét een gezonde dosis lentekriebels. ONDER REDACTIE VAN ELSBETH VAN WEELDEN
ZOOM.NL APRIL 2019
↘
De fotografische mogelijkheden in het voorjaar zijn eindeloos. De vogeltrek trekt de dierenfotograaf aan, de insecten en felgekleurde bloemen zijn een feest voor de macrofotograaf, en het vroege licht van de zon levert prachtige plaatjes op voor de landschapsliefhebber. Verschillende experts geven hun visie, geïllustreerd met favoriete lentefoto’s van Zoomers.
87
PRAKTIJK
Een kijkje in de keuken van culinair fotograaf Sven Benjamins
food Verrukkelijke
fotografie
Culinaire fotografie is enorm in trek. Maar ondanks dat foto’s van een appeltaart of een noedelgerecht op sociale media, blogs en in kookboeken talloze mensen aantrekken, blijkt het maken van een foto waar je spontaan trek van krijgt nog vrij lastig. Professioneel foodfotograaf Sven Benjamins vertelde ons hoe je foto’s maakt om van te smullen. TEKST SANNE VAN DEN BOSCH
↘
Professional Sven Benjamins doet nu al zo’n twintig jaar aan foodfotografie voor verschillende opdrachtgevers, waaronder Allerhande. Waardoor culinaire fotografie voor hem zo leuk blijft? ‘Ieder gerecht is anders. Daarnaast houd ik het leuk door mezelf te blijven uitdagen om met andere materialen en camera’s te werken.’ Op een dag krijgt hij zo’n acht gerechten voor zijn lens voorgeschoteld. Samen met een foodstylist en een stylist besteedt hij in zijn studio vaak zo’n anderhalf uur aan een gerecht. De foodstylist gaat aan de slag met de ingekochte ingrediënten, de stylist met de ondergrond en decoratie
64
op basis van een moodboard, en hijzelf als fotograaf met het licht. Met z’n drieën bepalen ze het uiteindelijke resultaat. Bij reclamefotografie heeft het team soms de handen vol aan één of twee beelden per dag. Dan gaat het meestal om een hele lange tafel met allerlei producten, die allemaal bereid én daarna tegelijk gefotografeerd moeten worden. Volgens Sven Benjamins is er niet één ding aan te wijzen dat het belangrijkste is bij foodfotografie om op te letten. ‘Het moet allemaal kloppen’, vertelt hij: ‘Mijn gevoel moet goed zijn. Als ik twijfel over een beeld ga ik net zolang door met het
Over Sven Benjamins (44) Op zijn tweeëntwintigste rondde Sven Benjamins zijn fotografieopleiding aan de kunstacademie in Enschede af. Een jaar later begon hij als zelfstandig fotograaf. Sindsdien heeft hij een veelvoud aan gerechten in restaurants en fotostudio’s gefotografeerd. Sven woont tegenwoordig in Midwoud in de provincie Noord-Holland, waar hij een studio aan huis heeft en zo’n zeventig procent van zijn foodfoto’s maakt. SVENBENJAMINSFOTOGRAFIE.NL
ER ZIJN ALLERLEI MANIEREN OM ETENSWAREN FOTOGENIEK TE MAKEN
Detail en rust zijn belangrijke elementen in mijn foodfoto’s. Daarom maak ik vaak gebruik van onscherpte, wat niet altijd even gebruikelijk is bij foodfotografie. BIANCA SCHMOHL, STYLISHBEELD-INMYKITCHEN. ZOOM.NL CANON 70D · ISO 100 · F 1,8 · 1/20 SEC · 50 MM
ZOOM.NL APRIL 2019
65