Waar fotografeer jij over vijf jaar mee? De camera van de toekomst
€ 7,50 • JULI/AUGUSTUS 2015
Je camera op maat
Zo gebruik je persoonlijke instellingen
De beste basistrucs in Photoshop RAW-bewerken beter dan ooit
WIN
Maak deze zomer topfoto’s
een fotoreis naar IJsland! Ga snel naar Pagina 35
Alle nieuwe gereedschappen in Lightroom 6
Leg elk zomeronderwerp ideaal vast
Vogels fotograferen vanuit een schuilhut
8 trucs die je deze vakantie móet proberen
Leid de kijker rond
Zo krijg je eenvoudig meer diepte in je foto
Wat is de beste camphone? 6 nieuwe smartphones getest in de Keukenhof
INHOUD
TECHNIEK
Word abonnee
10 Flits 17 Cameragadget
Nu met 50% zomerkorting!
Petzval-objectief
PAGINA 66
46 De camera van de toekomst
Nóg kleinere en nóg betere camera’s, is dat de toekomst? Of fotograferen we straks helemaal cameraloos? Wij nemen een kijkje in de toekomst.
46
90 Workshop Photoshop CC
96 Expertcursus
68 Wat is de beste
Je camera op maat
camphone?
Met een gepersonaliseerde camera heb je meer invloed op je foto’s en gaat het gebruiksgemak met sprongen vooruit. We zetten je op het spoor.
Dat de beeldkwaliteit van een smartphone niet in de buurt komt van een spiegelreflex, maakt ‘m nog niet gelijk slecht. Wij testten de camera’s van zes recente topmodellen.
118 Scherpstellen Automatisch of toch met de hand?
106 Gebruikersreview Nikon D7200
INSPIRATIE
28
108
Adobe Photoshop Lightroom en CC 2015
28 Trucs voor op vakantie
De nieuwe versie onder de loep.
Het aanleren van nieuwe technieken brengt je fotografie naar een hoger plan en is leuk om te doen, maar het ontbreekt je vaak aan kostbare tijd. Gelukkig is het bijna vakantie!
122 Reviews Canon EOS 760D, Nikon 1 J5, Lensbaby Velvet, Canon EOS M3, Panasonic Lumix DMC-FT30
36 In the Picture Gerard Jonkman
PRAKTIJK 18
Basiscursus Leg elk zomeronderwerp ideaal vast
42
Gerard Jonkman fotografeert het liefst architectuur. We fotograferen met hem in Almere, de stad van moderne architectuur.
18
42
Portfolioreview Anouk Strijbos
Zomer! Tijd om met je camera eropuit te trekken. Lees snel verder hoe je alle typische zomerse onderwerpen zo goed mogelijk in beeld brengt.
Professioneel fotograaf Richard Terborg neemt het fashionfotografie portfolio van Anouk onder de loep.
51 Quickstart 54 Bewerken on the go
78 Nieuws uit de
Zoom.nl community
86 Feedback
Leonardo app
Macrofotografie
56 Hands on
Vier macrofoto’s beoordeeld door fotograaf Andrea Gulickx.
Hoe maak je een lightpaintfoto met brandend staalwol? Wij leggen het stap voor stap uit.
60 Leid de kijker rond Een foto is tweedimensionaal. Om toch diepte in je foto’s te krijgen zijn er verschillende mogelijkheden. We geven je een aantal.
80 Witbalans Witbalans geeft kleur aan je foto. Of juist niet? Genoeg reden om in deze techniek te duiken. ZOOM.NL JULI / AUGUSTUS 2015
56
Vogelhutten zijn populair en worden steeds vaker commercieel verhuurd aan liefhebbers. Wij togen naar een van de populairste hutten van Europa.
DOE MEE Wil jij compleet verzorgd naar IJsland? CHECK PAGINA 35
110 Vogels fotograferen
46
117 Win een
Canon EOS 100D
Doe mee aan de fotowedstrijd Reisfotografie
9
FLITS
TEKST MICHIEL MULDER & MARK MOED
↘ Lomo LC-A-Minitar-1 32 mm F2,8
Back to the future DE LOMOGRAPHIC SOCIETY komt met een nieuw objectief in haar Art-serie: de Lomo LC-A-Minitar-1 32 mm F2,8. Dit glaswerkje past in de recente traditie van de Russar+ en de Petzval retro-objectieven. Het unieke van deze retro-objectieven is dat hun originele ontwerpen worden aangepast voor gebruik op moderne camera’s. De technische aspecten van de Minitar zijn heel simpel: vijf lenselementen in vier groepen en multicoating. Niks asferische elementen of bijzondere glassoorten, maar gewoon ouderwets opgebouwd volgens de originele ontwerpen uit 1984. De Minitar heeft een Leica-M bajonetvatting en koppelt met de meetzoeker van die camera’s. Met een verloopring of adapter is dit glaswerkje ook op andere cameramodellen bruikbaar, met name systeemcamera’s. Je kunt hem nu al in zwart of zilver bestellen op de Lomowebsite voor € 349,-.
PANASONIC LUMIX G7
↘
Lang wachten
PANASONIC HEEFT FLINK DE TIJD GENOMEN voor de opvolger van de Lumix G6 uit 2013. Het wachten was echter de moeite waard, want de Lumix G7 is op veel punten verbeterd. De camera beschikt ook over een 4K-filmmodus met interessante mogelijkheden. De camera heeft het (vertrouwde) uiterlijk van een spiegelreflex maar hij is wel veel compacter. Door de twee instelwielen kun je snel instellingen wijzigen. Het lcd-scherm met aanraakfunctionaliteit kan niet alleen uitklappen maar ook draaien. De oled-zoeker biedt een groot zoekerbeeld, en door de toepassing van 2,36 miljoen beeldpunten kun je het zoekerbeeld veel beter zien. De contrastverhouding bedraagt nu 1:10.000 zodat lichte en donkere partijen goed worden weergegeven. Panasonic heeft de autofocus weer kunnen verbeteren. De AF zou maar liefst 240 maal per seconde communiceren met het objectief. Nieuw is ook de DFD (Depth from Defocus)-techniek van de Lumix GH4 waardoor de AF bij originele objectieven nog sneller wordt uitgevoerd. Al met al biedt de G7 een supersnelle AF van 0,07s, tweemaal sneller dan bij de voorganger. Door toepassing van een 16 megapixelsensor en een Venus 9 beeldverwerker met een quad-core processor biedt de G7 een hoge seriesnelheid van 8 bps. Het meest opvallende kenmerk van de nieuwe camera is de 4K-filmmodus. De ontwerpers hebben hierbij ook aan fotograferen gedacht. In de filmmodus maak je superscherpe 4K-opnamen met een resolutie van 3840x2160 pixels. Er zijn daarnaast verschillende 4K-fotomodi, zoals de 4K Preburst-modus. De camera maakt 30 opnamen voor en na het indrukken van de ontspanknop waardoor je de keuze uit 60 opnamen hebt. Zo zit de perfecte shot er altijd tussen. De geadviseerde verkoopprijzen bedragen € 699,- (body), € 799,- (incl. 14-42 mm) en € 999,- (incl. 14-140 mm). WWW.PANASONIC.NL
10
WWW.LOMOGRAPHY.COM
TOKINA AT-X 24-70 F2,8 PRO FX
Prijskwaliteit TOKINA BELOOFT MET DE NIEUWE 24-70MM F2,8 AT-X PRO maximale resolutie, geen lichtafval en minimale vervorming. Daarbij heeft dit objectief uiteraard de vertrouwde Tokina-degelijkheid. Tokina is alle bekende lensfouten te lijf gegaan in deze nieuwe 24-70 mm. Een bijzonderheid die we bij deze Tokina opnieuw tegenkomen, is de stille autofocusmotor. Dat snorrende motorgeluid tijdens het scherpstellen is verleden tijd met de ultrasone Silent Drive motor. De AF werd ook sneller. Gebleven is de Tokina focus clutch, waarmee je gemakkelijk switcht van AF naar MF, dus helemaal vergelijkbaar met de AF-S- en EF-objectieven van de concurrentie zijn de moderne Tokina’s nog niet. Op het niveau van afwerking wel: ook de nieuwe 24-70 mm is superdegelijk gebouwd. De Tokina AT-X 24-70 F2,8 PRO FX gaat naar verwachting rond de € 1200,- exclusief btw kosten, op basis van de yen-prijs op de Japanse website. Met deze prijs en specs lijkt de nieuwe Tokina een perfect alternatief voor een originele Nikon of Canon 24-70mm. WWW.TOKINALENS.COM WWW.TSE-IMAGING.NL
BASISCURSUS
Breng de zomer in beeld
! r N Zomer! Tijd om met je camera eropuit te trekken, waar de felle kleurenpracht van het landschap, uitbundige festivalbezoekers en fluorescerende zonsondergangen erom smeken om vastgelegd te worden. Lees snel verder hoe je die typische zomerse onderwerpen zo goed mogelijk in beeld brengt. TEKST ROLF HENDRIKS
ZOOM.NL JULI / AUGUSTUS 2015
19
basiscursus
1
Landschapsfotografie
Een polarisatiefilter
laat de wolken van je foto afspatten
↘
Tijdens de zomervakantie, een zomers fietstochtje of weekends met mooi weer komen we vaker in de natuur dan ’s winters. Bovendien staat die natuur er dan ook nog eens prachtig bij. Dik honderd jaar geleden inspireerden de groene, gele en blauwe tinten van de zomerakkers Vincent van Gogh al. En dat kleurige landschap verleidt ons ook nu nog tot het maken van foto’s. Toch blijkt die kleurenpracht soms lastig over te brengen op een digitale beeldchip. Kleuren worden fletser dan wanneer we ze in het echt ervaren, schaduwen zijn zwart en dreigend en de weidsheid van het landschap komt totaal niet over op de foto. Wat te doen?
20
→ Voor een mooie landschapsfoto zul je
Met specifieke filters kun je de resultaten van
vooral wat extra moeite moeten doen. ’s
onflatteus daglicht in je landschap nog een
Zomers landschappen fotograferen betekent
beetje bijspijkeren. Doe dit met mate, anders
vroeg opstaan! In de zomermaanden wordt
krijg je al snel een onrealistisch resultaat.
het erg vroeg licht en juist dat vroege och-
Het belangrijkste filter om een fletse hemel
tendlicht is het meest geschikt voor land-
extra pit en contrast te geven is het polari-
schapsfotografie. Kleuren zijn dan op hun
satiefilter. Dat maakt de lucht donker(der)
mooist, de lucht is fris, helder en schoon en
blauw, pept kleuren op door ze meer te ver-
de contrasten tussen lichte en schaduwrijke
zadigen en laat wolken van je foto afspatten.
plekken in het decor zijn nog klein. Dit alles
Met het filter kun je ook schitteringen ver-
leidt tot sfeervol belichte, sprankelender
wijderen van water of metalen oppervlak-
foto’s. Het licht wordt anderhalf tot twee
ken. Je schroeft het op je objectief en kunt
uur na zonsopkomst eigenlijk al te fel voor
vervolgens – door eraan te draaien – de mate
landschapsfotografie. Rond het middaguur,
van kleurverzadiging groter of kleiner maken.
als de zon loodrecht en schel aan de horizon
Zorg dat je de zon van opzij houdt in een hoek
staat, is landschappen fotograferen feitelijk
van 90 graden voor een optimaal resultaat.
zinloos. Pas twee uur voor zonsondergang,
Andere handige filters zijn verloopfilters,
als het zonlicht minder intens wordt, kun je
waarmee je zowel de lichte als donkere delen
weer aan de slag. Omdat zomerse avondluch-
in je foto genoeg detail geeft. Verloopfilters
ten veel stof en warme luchtlagen bevatten,
lossen het probleem op van uitgebeten,
ontstaan prachtige zonsondergangen (vooral
fletse luchten en diepe zwarte schaduwen
als er veel kleine wolken te zien zijn). Zorg dus
in de voorgrond. Camera’s kunnen namelijk
altijd dat je een fotogenieke plek in de buurt
niet én de (felle) lucht én de donkerder voor-
kent waar je snel naartoe kunt als er zo’n
grond correct belichten in één foto. Een ver-
super zonsondergang optreedt. Een plek met
loopfilter begint bovenaan donker en loopt
water (die de zonsondergang weerspiegelt)
dan langzaam over naar het onderste deel
en een karakteristiek onderwerp bij tegen-
dat volledig doorzichtig is. Het donkere deel
licht (zoals een molen, een kerktoren, een
zorgt ervoor dat er minder licht op je came-
vuurtoren, een zeilbootje of een palmblad op
rasensor valt, zodat je het contrastverschil
je vakantieadres) werken het best. Bedenk
tussen de lichte en donkere delen verkleint.
ook dat een zonsondergang zonder herken-
Er zijn verloopfilters te koop in velerlei sterk-
baar silhouet eigenlijk nooit heel bijzonder
tes voor verschillende omstandigheden en
wordt. Je foto wordt dan al snel een abstract
in diverse kleuren. Van grijs tot tabakskleur,
kleurenpalet.
rood, groen of paars.
praktijk
Experimenatnentie voor op vak
Nieuws
onder de zon Het aanleren van nieuwe technieken brengt je fotografie naar een hoger plan en is leuk om te doen, maar het ontbreekt je vaak aan tijd daarvoor. De vakantie is dan een mooie periode om te experimenteren met HDR, filters, timelapse en andere technieken. TEKST VAANS RUIJTEN
↓ Deze prachtige weidsheid zou in een normaal formaat minder spannend zijn, omdat je dan teveel lucht ziet. Matthew van der Schilden (MATT29) ISO 100 ∙ F 5 ∙ 1/400 sec ∙ 41 mm
Panorama
1
experiment
Op vakantie zie je de mooiste landschappen die erom vragen gefotografeerd te worden. Maar hoe vaak is het al voorgekomen dat de foto’s saai uitpakken? Soms schuilt die saaiheid in het beeldformaat. Als je een weids landschap fotografeert in de verhouding 2:3 of 3:4, dan fotografeer je relatief veel lucht of veel voorgrond. In zo’n situatie kan een panoramaformaat een mooiere foto opleveren. Om een panorama te maken, heb je net als bij HDR meer foto’s nodig die je later op de computer samenvoegt tot één brede afbeelding. Ga als volgt te werk: → Om het samenvoegen vlot te laten verlopen, gebruik je tijdens de opnames geen autofocus. Als de foto’s een verschillende scherpstelafstand hebben, is het lastig om ze aan elkaar te plakken. Stel daarom éénmalig scherp en zet daarna de autofocus uit. → Hetzelfde geldt voor de belichting.
36
Gebruik het liefst hetzelfde diafragma en sluitertijd. → Zorg voor voldoende overlap tussen de foto’s. Om de beelden aan elkaar te kunnen plakken, moet de software genoeg aanknopingspunten hebben: gedeeltes die in twee foto’s hetzelfde zijn. Houd daarom voor elke opname een overlap aan van een derde deel. Voor de zekerheid zou je de beelden elkaar voor de helft kunnen laten overlappen. → Een statief is gemakkelijk bij het uitlijnen van de foto’s, maar uit de hand fotograferen kan ook. Maak in dat geval de beelduitsnede wat ruimer, omdat je bij een panorama uit de hand achteraf vaak meer beeld moet wegsnijden. De beelden voeg je later met een programma samen. De meeste bewerkingsprogramma’s ondersteunen panorama’s. Er zijn ook camera’s met panoramafunctie. In dat geval hoef je achteraf niets te bewerken.
praktijk
Timelapse
5
experiment
Timelapse is een techniek waarbij fotografie overgaat in video. Bij deze techniek worden meerdere foto’s snel achter elkaar getoond als een film. Het resultaat is een bewegend beeld waarbij de tijd razendsnel voorbijgaat. De laatste jaren is deze techniek zeer populair geworden en bijna dagelijks te zien op televisie. Voor een mooie timelapse heb je uiteraard een bewegend onderwerp nodig. Hierbij kan het onderwerp bewegen (bijvoorbeeld de wolken in een landschap) of het standpunt van de fotograaf. De eerste variant is het eenvoudigst uit te voeren. Het gaat zo: → Zet de camera op statief en maak om de paar seconden een foto zonder de instellingen te veranderen. Daarnaast heb je iets nodig om de camera automatisch te laten triggeren, zodat je niet zelf elke keer op de ontspanknop hoeft
40
verschillende opnate drukken. Bij sommige timelapse is mes andere keuzes camera’s kun je dit in voor iedereen worden gemaakt. het menu regelen, bereikbaar Die veranderingen maar bij de meeste geworden en zie je namelijk goed heb je een aparte kan zelfs met je terug bij het afspelen intervaltimer nodig. telefoon van de timelapse. Zo’n intervaltimer Sluitertijd en diafragma, zit ingebouwd in een witbalans en de iso-waargeavanceerde afstandsbede stel je allemaal met de hand diening of in een ‘triggertrap’ in. Nadat je hebt scherpgesteld, zet je (zie verderop). ook de autofocus uit. → Voor een timelapse heb je veel foto’s → Als je alles hebt ingesteld, is het een nodig: voor een filmpje van een minuut kwestie van de intervaltimer instellen algauw 1500. Begin daarom met een en activeren. Daarna kun je gerust iets volle accu en een lege geheugenkaart. te drinken nemen en achterover leuOm niet al te veel geheugenruimte te nen. Het blijft tenslotte vakantie! gebruiken, kun je de camera op een Er zijn veel programma’s die de afzonderkleinere jpg instellen. Voor een Full-HD video is een grootte van 1920 pixels aan lijke beelden kunnen omzetten in een filmpje. De meeste bewerkingsprogramma’s de lange zijde al voldoende. voor video hebben deze mogelijkheid. → Voor de perfecte timelapse schakel Voorbeelden van gratis software hiervoor je alle automatische instellingen zijn Photolapse, Videomach en VirtualDub. uit. Zo voorkom je dat er tussen de
↑ Het weergeven van timelapse in een stilstaand beeld is moeilijk, maar zeg niet dat we het niet geprobeerd hebben. Dit zijn 50 losse foto’s gecombineerd tot één foto. Robert Riewald (Texelrob) Iso 100 ∙ f 16 ∙ 1/25 sec ∙ 14 mm
portfolioreview
Portfolio beoordeeld door een professional
Prof Richard beoordeelt Anouk Fashionfotografie is het favoriete onderwerp van Anouk Strijbos. In haar foto’s zijn model, kleding en make-up prachtig vastgelegd. Professioneel fotograaf Richard Terborg neemt voor Zoom.nl haar portfolio onder de loep. Hij geeft Anouk feedback plus handige tips voor andere fashionfotografen. ONDER REDACTIE VAN ELINE SIPS MET DANK AAN RICHARD TERBORG
1
1
Freckles
Op deze foto ben ik echt jaloers. Printen, ophangen, verkopen, klaar! Alles klopt hier gewoon. De expressie, het rode haar, de belichting en de bewerking vormen samen een prachtig totaalbeeld. Zelfs het feit dat de scherpte op de wenkbrauwen ligt en niet op de ogen, doen geen afbreuk aan deze geweldige foto. ISO 125 ∙ F 3,2 ∙ 1/500 SEC ∙ 85 MM
2 Africa fashion
De combinatie van styling, pose en model klopt helemaal in deze foto. Er zit een duidelijke sfeer in die overeenkomt met de kleurrijke achtergrond. Het vormt dus echt een totaalplaatje. Jammer dat het model niet egaal belicht is. Op haar been zie ik bijvoorbeeld kleine kleurverschillen. Op een computerscherm zie je dit niet zo snel, maar in een magazine of bij een expositie zullen deze kleurverschillen extra opvallen. ISO 100 ∙ F 3,5 ∙ 1/60 SEC ∙ 50 MM
42
1
sterker team kan ze haar verhaal beter vertellen. Wat haar studiofotografie betreft, wil ik haar graag aanraden iets zwaardere studiolampen te gebruiken. In sommige foto’s zie ik namelijk dat ze geprobeerd heeft in de nabewerking haar belichting sterker te maken. Het is mooier om tijdens de shoot iets zwaarder te belichten en dit vervolgens in de nabewerking terug te drukken.
Natuurlijk gebruik je penselen, maar dat mag je niet terugzien
De reactie van Anouk Om te beginnen vind ik het hartstikke leuk dat ik gevraagd ben voor de portfolioreview! De feedback die Richard gaf over het werken met professionelere teams klopt inderdaad. Ik werk namelijk vaker met dezelfde modellen en visagisten, omdat ik met hen goed kan samenwerken. De styling doe ik ook vaak zelf, omdat het moeilijk is om stylisten te vinden die vrij werk verrichten en omdat ik het zelf ook heel leuk vind om te doen. Bij de visagie ben ik ook nog niet zo betrokken als ik zou willen. De make-up mag van mij namelijk soms wat extremer, wat ik vervolgens dan alsnog probeer aan te passen in Photoshop. Richard gaf me hierover het advies om wat nauwkeuriger te werk te gaan tijdens het nabewerken. Ik ben erg blij met zijn feedback en ik weet zeker dat ik er iets aan heb!
44
2
3
techniek
Waar fotograferen we over een paar jaar mee?
Camera van de toekomst Nóg kleinere en nóg betere camera’s, is dat de toekomst? Of fotograferen we straks helemaal cameraloos? Wij gingen op verkenning en presenteren je tot slot de camera zoals de Zoom.nl-lezers die in de toekomst graag zien. TEKST KEES KRICK
Waarom slepen als het niet langer hoeft? 1
↘
Door de snelle opmars van digitale camera’s vond en vindt er nog steeds een revolutie plaats in fotografieland. Ooit, lang geleden, toen we nog met filmpjes liepen te klungelen, had je veel technisch inzicht nodig om een goede foto te maken. Dankzij digitale fotografie is alles dramatisch veranderd. Nu zie je op het scherm of je goed bezig bent. Omdat je meteen feedback krijgt, tover je binnen de kortste keren leuke plaatjes tevoorschijn. Hierdoor hoef je geen techneut meer te zijn. Het gaat er nu vooral om dat je fotografisch inzicht hebt: wat zie je en hoe krijg je dat op de foto?
Spiegelreflex De beste beeldkwaliteit krijg je als consument nog altijd met een digitale spiegelreflexcamera. Deze toestellen zijn behoorlijk prijzig, al zijn er betaalbare instappers te
46
14 27
Camera van de toekomst Wat wil jij in de camera van de toekomst? We vroegen onze lezers naar hun wensen.
01 Achteraf scherpstellen 02 Meer dynamisch bereik 03 Hogere iso met minder ruis 04 Automatische focus stack 05 Bewegende sensor 06 3D 07 Lens op je oog die vastlegt wat je ziet 08 Ergonomie (ontspan je handen en polsen, houd die voor je hoofd, zo zou de vorm moeten zijn) 09 Veel scherpstelpunten over het hele beeld 10 Magnetische mount om gemakkelijk op statief of iets anders te koppelen 11 Ingebouwde opslag, het liefst dual 12 Automatische correctie van vertekening in de camera 13 Echt self cleaning, nooit meer last van stofjes op de sensor 14 Volledig van leer 15 Lens onafhankelijk van de zoeker te draaien 16 Universele lensvatting 17 Vingerafdrukscanner om de camera te ontgrendelen 18 Vaste lens met groot bereik 19 Intelligente witbalans, wit blijft altijd wit (zoals onze hersenen dat ook doen) 20 Gesproken commando’s
koop. Het nadeel is dat je er met alleen een camera nog niet bent; er moet ook nog een lens op. Voor je het weet loop je met een rugzak rond die vele kilo’s weegt. Er bestaan tegenwoordig heel aardige alternatieven: kleinere, lichtere camera’s, met nagenoeg dezelfde beeldkwaliteit. Dus waarom slepen als het niet langer hoeft? De techniek heeft niet stilgestaan en het kan nu ook prima platter, kleiner en vooral lichter. De systeemcamera is uit deze ontwikkelingen geboren. Ook de lenzen voor deze camera’s zijn compacter. In plaats van een grote zware fototas, volstaat een kleine lichte schoudertas. Systeemcamera's hebben steeds vaker een digitale zoeker. Dat heeft ook voordelen: net als op het camerascherm zie je door de zoeker nuttige informatie op het beeld geprojecteerd. Verder zie je meteen of je foto is gelukt zonder je oog van de zoeker ZOOM.NL JULI / AUGUSTUS 2015
17
27 10
21 Standaard sensor zonder anti-aliasfilter 22 Standaard beeldstabilisatie waarmee minuten lang uit de hand kan worden gefotografeerd 23 Geluidloze sluiter 24 Stof- en spatwaterdicht 25 Standaard langer dan 30 seconden belichten
26 Automatisch back-uppen naar de cloud 27 Zoeker los van de camera te gebruiken als bril 28 Firmware en software in de camera als apps 29 Filters in camera zelf aanpassen, oplossen en delen 30 Vierkante sensor
te halen. Eigenlijk is een systeemcamera functioneel gezien gewoon een spiegelreflex, maar dan gemoderniseerd. Hij lijkt het zelf nog niet te weten, maar de spiegelreflex staat op het punt van zijn troon gestoten te worden.
In de praktijk Vaak bestaat het beeld dat je voor serieus werk een spiegelreflex nodig hebt. Is dat nog wel zo? Professioneel fotograaf Bert Stephani heeft al jaren geen spiegelreflex meer aangeraakt. Hij gebruikt compacte systeemcamera’s van Fujifilm. ‘Formaat en gewicht waren belangrijke factoren bij mijn beslissing om over te stappen’, vertelt hij. ‘Dankzij de kleinere camera’s kan ik ook veel dichter bij het onderwerp komen. Ik kan dicht op de actie zitten zonder dat ik opval. Bij portretwerk is er daardoor een
2
1 Met een Lytro-camera stel je pas achteraf scherp. 2 Proefopstelling van een sensor die met lichtveldtechnologie werkt. 3 Een action cam die je bedient via een horloge.
3
47
TECHNIEK
Welke is het best?
Smartphone camera’s onder de loep
68
techniek
we zijn onder de indruk van de super slow motion
Specificaties → model iPhone 6 Plus → prijs € 799,→ sensor 8 megapixel → resolutie 3264x2448 → beeldscherm 5,5 inch/1920x1080 → gewicht/afmeting 172 gram/15,8 x 7,8 x 0,7 → opslagruimte 16GB → uitbreidbaar met geheugenkaart nee
iPhone 6 plus → Toen de iPhone 6 uitkwam, waren we in eerste instantie een beetje teleurgesteld over de camera. We hadden op z’n minst 13 megapixel verwacht, waar we er 8 kregen. Volgens Apple is de 6 wel degelijk verbeterd. Ten eerste kun je slowmotion filmen met 240 frames per seconde, twee keer zo langzaam als het vorige model. Voor wie vaak hiermee werkt, is deze super slowmotion een verademing, je kunt er fantastische video’s mee schieten. Daarnaast gebruikt Apple de techniek Focus Pixels waarmee de iPhone 6 twee keer zo snel scherpstelt. Ook zit er een nieuwe sensor in. Wij testen overigens de iPhone 6 plus, met beeldstabilisatie. De gewone versie heeft die niet. En we moeten Apple gelijk geven: de foto’s zien er goed uit. De scherpte maar ook de kleuren doen zeker niet onder voor de betere compactcamera. De bediening werkt zoals je van Apple gewend bent, erg simpel, en op het grote scherm kun je de foto’s goed terugkijken. Uiteraard hebben wij alle foto’s beoordeeld op een gekalibreerd computerscherm en daar blijven we onder de indruk van de kwaliteit. De huidskleur van het model buiten ziet er natuurlijk uit en de details in haar hoofdband zijn scherp. Ook in slecht licht presteert de iPhone naar behoren. Elke smartphonecamera heeft snel last van ruis door zijn kleine sensor. Dit wordt op de foto’s verdoezeld door een ruisonderdrukking. Die heeft als nadeel dat de foto’s al snel erg onscherp ogen. Vooral op een groot beeldscherm valt dit heel erg op. De iPhone 6 plus heeft er zeker last van, maar is niet het slechtste jongetje van de klas. Minpuntje: de lens op deze iPhone 6 plus steekt ongeveer een millimeter uit de behuizing. Niet des Apple’s en het zorgt er ook nog eens voor dat de telefoon minder stevig op z’n rug ligt. ZOOM.NL juli / augustus 2015
score
8
↓ De kleuren van de Apple doen zeker niet onder voor die van de betere compactcamera.
71
techniek
Bestuur je witbalans
Natuurlijke kleuren
Om de kleuren op een foto zo realistisch mogelijk weer te geven, heeft een camera een witbalansinstelling. Die heeft een behoorlijke invloed op het eindresultaat, zeker in extreme situaties. Alle reden om eens goed in het onderwerp te duiken. TEKST VAANS RUIJTEN
↘
Houd een vel wit papier onder het licht van een gezellige schemerlamp en vraag aan iemand welke kleur dat papier heeft. Wit natuurlijk! Neem vervolgens hetzelfde stuk papier mee naar buiten en stel de vraag opnieuw. Weer wit natuurlijk! Dit lijkt misschien een vreemde vraag, maar zo raar is hij eigenlijk niet. De kleur van een object wordt onder meer bepaald door de kleur van het licht dat door het object weerkaatst wordt. Zou je het vel papier in de twee situaties naast elkaar kunnen zien, dan zou de kleur van het papier bij de schemerlamp meer naar geel neigen en bij het daglicht meer naar blauw. Dat wij in beide situaties het papier toch als wit zien, zit 'm in onze hersenen. Die zijn zó goed dat ze de verschillende kleuren van het op het papier vallende licht gemakkelijk compenseren en ons een wit vel laten zien. Om een kleurenfoto zo veel mogelijk te laten lijken op de wereld zoals wij die waarnemen, hebben camera’s een witbalansinstelling. Daarmee kun je het effect van een bepaalde kleur licht tenietdoen. Ofwel: maak je een foto van dat witte vel papier, dan zorgt de witbalans ervoor dat het papier wit wordt weergegeven: het wit is weer in balans. Een correcte witbalans is bij veel foto’s van belang. Met name bij foto’s waarin wij kleuren kunnen herkennen. Bij een vel
80
papier is dit nog niet eens zo belangrijk, omdat de kijker toch niet weet welke kleur het papier had. Maar fotografeer je mensen of natuur, dan is een juiste witbalans des te meer van belang.
Kleurtemperatuur Om de juiste witbalans te kunnen selecteren, is het belangrijk eerst te beseffen dat er verschillende kleuren licht zijn. Als we het over de kleur van een lichtbron hebben, spreken we over kleurtemperatuur. De eenheid daarvan is Kelvin (K). Hieronder zie je een overzicht van een aantal lichtbronnen met bij benadering de bijbehorende kleurtemperatuur.
Kelvin Kelvin 1000 1000
2500 2500
Soort licht Kaarslicht
Kaarslicht
Zonsondergang
Zonsondergang
Gloeilamp Gloeilamp Halogeenlicht
Halogeenlicht
W a r m warm
kaarslicht gloei- of halogeenlamp zonsopkomst en –ondergang tl-verlichting flitser daglicht bij heldere hemel lichte bewolking schaduw of zware bewolking
1000 - 2000 K 2500 – 3500 K 2000 – 4000 K 4000 – 5000 K 5000 K 5000 – 6500 K 6500 – 8000 K 8000 – 9000 K
In het dagelijks spraakgebruik hebben we het niet over Kelvin, maar over ‘warm’ of ‘koud’ licht. Een warmere kleur heeft dus een lagere kleurtemperatuur. Dat lijkt onlogisch, maar daar is een technische verklaring voor. Die is echter zo ingewikkeld dat we die hier laten zitten.
5000 5000
Flitslicht Flitslicht Daglicht (gemiddeld)
Daglicht (gemiddeld)
Middagzon Middagzon
7500 7500
10.000 10.000
Lichte bewolking Lichte bewolking
Schaduw Schaduw Zware bewolking
Zware bewolking
Kkoud o u d
techniek
3 In dit landschap zie je wat witbalans kan doen met je foto. Dit is niet in de nabewerking gedaan maar gewoon ter plekke in de camera. Wat een verschil! Janet Bakker (Islau) ISO 125 ∙ F 4 ∙ 1/125 SEC ∙ 35mm
1
∙
2
Soms kies je expres een VERKEERDE witbalans door een raam licht van buiten te zien is. In het interieur zullen waarschijnlijk gloei- of halogeenlampen met warm licht worden gebruikt. Het licht buiten heeft een veel koudere kleurtemperatuur. In dit geval is het niet mogelijk om één juiste witbalans te kiezen. Een foto kan namelijk maar één witbalansinstelling hebben. Bij lichtbronnen met verschillende kleurtemperaturen zul je een keuze moeten maken. Of je stelt de witbalans in op het licht dat in het belangrijkste deel van de foto aanwezig is óf je kiest een gemiddelde witbalans en neemt voor lief dat beide lichtbronnen ietwat afwijkend worden weergegeven. Een andere bekende situatie waarin twee verschillende lichtbronnen met andere ZOOM.NL juli / augustus 2015
kleurtemperaturen voorkomen, is flitsen. Als je ‘s avonds binnen fotografeert met flits, heb je twee verschillende kleurtemperaturen: het warme licht van de interieurverlichting en het ‘neutrale’ licht van de flitser. Het resultaat is dan meestal dat de gloeilampen te warm worden weergegeven of dat een persoon waarop de flitser is gericht te koel wordt weergegeven. Een te blauwe huidskleur is dan het gevolg. De enige manier om dit probleem goed op te lossen, is om de twee lichtbronnen qua kleurtemperatuur op elkaar af te stemmen. Hiervoor kun je de flitser voorzien van een oranje gekleurd stuk folie, een zogeheten gel. Daarmee lijkt de
3
1 Als je met verschillende lichtbronnen te maken hebt, zul je een keuze moeten maken welke witbalans je kiest. Raymond Delno (raymonddelno-fotografie) Iso 100 ∙ F10 ∙ 8 sec ∙ 20 mm ∙ witbalans 5500K
2 Deze foto is gemaakt met een reportageflitser waarover een oranje gel geplaatst is. De witbalans is ingesteld op gloeilamplicht. Het model is op de juiste manier belicht, maar het buitenlicht dat op de achtergrond de tunnel in schijnt, heeft hierdoor een blauwe uitstraling gekregen. Herman Erik Kuiper (hekuiper) Model Stephan van Wijnen Iso 1250 ∙ F3,2 ∙ 1/25 sec ∙ 67 mm
kleurtemperatuur van de flits meer op de kleurtemperatuur van de gloeilampen en kun je met de instelling ‘gloeilamp’ de juiste witbalans kiezen. Soms is het niet wenselijk om de juiste witbalans te kiezen. Als je fotografeert in een situatie met gezellig kaarslicht, zou je met een bijbehorende witbalans de kleuren van het kaarslicht volledig neutraliseren. Daarmee zou je dan ook de hele sfeer van die situatie tenietdoen. In dit soort omstandigheden wil je dus geen perfecte witbalans. Ook voor creatieve effecten kun je expres een verkeerde witbalans opzoeken. Probeer het maar eens. Soms kan dat verrassend leuke beelden opleveren.
85
praktijk
Mee de vogelhut in
Vogels
op een presenteerblaadje Vogelhutten zijn populair en worden steeds vaker commercieel verhuurd aan liefhebbers. Zoom.nl lezer René Sluimer en verhuurder Han Bouwmeester togen naar een van de populairste hutten van Europa: HBN hut 3. TEKST JEROEN JAZET
↘
2
1 De appelvink komt veel langs voor zonnebloempitten. René Sluimer (kasteelheertje) ISO 800 ∙ F7,1 ∙ 1/2000 SEC ∙ 500 MM
2 René Sluimer en Han Bouwmeester in de schuilhut.
ZOOM.NL juli / augustus 2015
HBN Hut 3 ligt verscholen in het Sallandse heuvellandschap, in de buurt van Ommen. In de opgestuurde documentatie van HBN fotohutten staan enigszins geheimzinnige route-instructies. ‘Kijk eerst of niemand u ziet voor u het bos inloopt’ en ‘Wij adviseren een imodiumpil in te nemen voor u de hut betreedt’. ‘Dat laatste is puur een advies’, zegt Han Bouwmeester lachend, zelf ook begenadigd natuurfotograaf en uitbater van zes fotohutten in Nederland. ‘Er is in de hut geen toilet en met een imodiumpil stopt de boel en paar uur, waardoor je niet de hut uit hoeft om te plassen.’
111
1
Binnen vijf minuten komen de eerste spechten en appelvinken
1 We negeren het bord
‘Kwetsbaar gebied, niet betreden’.
2 De gekraagde rood-
staart gaat er gelijk vandoor na het wassen. René Sluimer (kasteelheertje) ISO 1600 ∙ F8 ∙ 1/2500 sec ∙ 500MM
2
112
Niet betreden We lopen met René Sluimer en Han Bouwmeester de laatste honderden meters vanaf de parkeerplaats richting hut. We negeren het bordje ‘kwetsbaar gebied, niet betreden’ zonder er maar naar om te kijken. Tussen de jeneverbessen en grove dennen duikt dan ineens de hut op, die Han in samenwerking met de vereniging Landschap Overijssel beheert. Grotendeels met takken gecamoufleerd in het landschap, maar toch duidelijk zichtbaar. De deur gaat met een code open, en dan vind je binnen ineens drie luxe bureaustoelen, bruine velours gordijntjes, rijstzakken en een logboek, waarin de vorige tijdelijke bewoners hun ervaringen hebben opgeschreven. ‘Wow, gisteren hebben ze kruisbekken gezien, dat belooft wat’, leest René, voor wie de bruine vogel met zijn ‘misvormde’ snavel het ultieme doel is vandaag. ‘Het is altijd het leukste om unieke en zeldzame soorten te fotograferen’, vertelt hij. ‘Dit gebied is zeer geschikt voor de kruisbek, ze komen hier veel.’ ‘Meestal blijven ze hoog in de bomen,’ vult Han aan, ’maar omdat we voor deze hut een waterbak hebben gebouwd, komen ze hier drinken. Er is namelijk in de buurt
techniek
Autofocus,
superhandig … nd? of liever met de ha
De autofocus van je camera is superhandig in veel situaties. Maar je moet wel weten hoe en wanneer je autofocus gebruikt. Toine Westen geeft uitleg en tips. TEKST TOINE WESTEN
Toine Westen stelt zich voor → Mijn naam is Toine Westen. Als
professioneel fotograaf heb ik me gespecialiseerd in landschapsfotografie. Om mijn kennis te delen, organiseer ik fotoworkshops en fotoreizen. Gratis tips voor (landschaps)fotografie kun je ontvangen via www.studiowesten.nl/tips. toine-westen.zoom.nl
118
↘
Je oog past zich razendsnel aan wanneer je opkijkt vanuit je boek naar het vogeltje in de tuin. Mensen zijn gewend om de wereld om zich heen scherp te zien. Daarom zoekt je oog ook automatisch naar de scherpe delen in een foto. Daar kun je dankbaar gebruik van maken door slechts een klein deel van de foto scherp af te beelden en daar de aandacht van de kijker heen te trekken. Is het onderwerp onscherp, dan wordt de foto vaak als ‘niet goed’ beschouwd.
Er zijn twee belangrijke oorzaken van onscherpe foto’s. Er is scherpgesteld op het verkeerde punt of er was beweging tijdens het maken van de foto (van de camera of het onderwerp). Wanneer je fotografeert in de volautomatische stand, dan beslist de camera op welk gebied in het beeld wordt scherpgesteld. Vaak gaat dit goed, maar het gebeurt regelmatig dat je camera op iets anders scherpstelt dan wat jij bedoelt. Dat levert bij 1 dan bijvoorbeeld de linkerfoto op in
REVIEWS
Volwassen systeemcamera
Canon EOS M3
Canons eerste systeemcamera werd in 2012 weinig enthousiast ontvangen. Dat lag toen onder meer aan de trage autofocus. TEKST CEES DE JONGE
PLUSPUNTEN
∙ kantelbaar draaibare 3 inch touchscreen ∙ goede ergonomie voor systeemcamera ∙ verbeterde AF ∙ wifi en nfc
MINPUNTEN
∙ beperkt aantal EOS M-objectieven ∙ 1080p 30 fps
SPECIFICATIES → model Canon EOS M3 → prijs € 599,- (body) € 729,- (body plus 18-55 STM kitlens) → leverancier Canon, tel. 020-7219103, www.canon.nl → sensor 14,9x22,3 mm aps-c formaat sensor, 24 megapixel → resolutie 6000x4000, 4320x2880, 2880x1920 → videoresolutie 1920x1080p, 30 bps, stereo → lichtgevoeligheid iso 100-12800 en automatisch → burstrate max. 4,2 bps → opnameformaat raw, jpeg (2 verschillende compressies), h.264, mp4 → meegeleverd geheugen, geheugenslot geen, 1 sd-slot → soort lenzen Canon EF-S vatting → verlengingsfactor 1,6x t.o.v. 35 mm → scherpstellen hybride autofocus (enkelvoudig of continu), handmatig → zoeker geen, optioneel EVF-DC1 (2.360.000 pixels) → lcd-monitor 3 inch beperkt kantelbaar tft-aanraakscherm, 1.040.000 pixels → gewicht/afmetingen body 366 gram/11,0x6,8x4,4 cm
↘
BEOORDELING ergonomie 15% functies 25% snelheid 15% beeldkwaliteit 30% prijs/kwaliteit 15%
score
7,4
In 2012 probeerde Canon het opnieuw met de licht gewijzigde EOS M2. Een camera die overigens alleen in Azië werd uitgebracht. Met deze nieuwe M3 zet Canon een volwaardige volwassen systeemcamera neer. De eerste M was een echte point-and-shoot waarbij je om de belichtingsmethode te wijzigen in de menu’s moest duiken. Deze M3 heeft een traditioneel psam-wiel waarmee je snel en comfortabel de belichtingswijze kunt aanpassen. Bovendien heeft de camera een draaiwiel voor belichtingscompensatie waarmee je heel direct je opnamen drie stoppen lichter of donkerder maakt. Met controlewielen voor en achter kun je snel diafragma en sluitertijd onafhankelijk van elkaar aanpassen. Tot slot kreeg de M3 een programmeerbare functietoets en een ingebouwde kleine flitser. GOUD
Sensor De body heeft een goede handgreep, zodat je ook met de grote maar goed presterende kitlens uit de voeten kunt. De sensor is dezelfde als in de EOS 750D en 760, wat een flinke upgrade betekent ten opzichte van de oude 18MP-sensor. De nieuwe hybride autofocus van de M3 telt naast de contrastdetectie ook 49 fasedetectiepunten. De autofocus is veel sneller dan de EOS M, maar de M3 sta at niet op de allerhoogste AF-plek van de huidige systeemcamera’s. Ook de 4,2 bps in burstmode breekt geen snelheidsrecords. Helaas niet ingebouwd, maar wel als extra feature te koop: de tot 90 graden kantelbare hoge resolutie EVF-DC1 elektronische zoeker. Die kun je zo in het flitsschoentje schuiven. Je compositie bepalen kan ook
ZOOM.NL JULI / AUGUSTUS 2015
Systeem
DE AF IS STUKKEN SNELLER GEWORDEN met het uitstekende, deels kantelbare aanraakscherm. Een zwak punt van het systeem is dat Canon nog maar vier ‘native’ Eos M-objectieven in zijn assortiment heeft, en dat zijn geen bijster lichtsterke exemplaren. Tegelijkertijd heeft Canon misschien wel het meest uitgebreide arsenaal aan hoogwaardige reflexobjectieven, die je met adapter ook op de EOS
M-systeemcamera’s kunt gebruiken. Je zult dan wel genoegen moeten nemen met een langzamere autofocus dan dat je met diezelfde objectieven op je reflex gewend was. Het is te hopen dat Canon ook een flinke reeks objectieven, zoals lichtsterke primes, gaat uitbrengen voor dit systeem. LEES DE VOLLEDIGE REVIEW OP WWW.ZOOM.NL
127
Zoom.nl abonnees profiteren! Overal Zoom.nl magazine lezen. Ook op je computer, smartphone en tablet. Gratis alle fotocursussen bekijken, online of in de Zoom.nl magazine app. Voordeel op events, tassen, statieven en andere geselecteerde artikelen Onbeperkt foto-opslag op www.zoom.nl Dus ben je abonnee. Profiteer! www.zooml.nl/lees-digitaal
Abonnee worden? Ga naar: www.zoom.nl/abonnement
! l .n Zoonmnee aboordeel vo