Geïndustrialiseerd renoveren

FILIP VERCAUTEREN (MBS)

"De bouwsector moest even wennen aan het concept."

Willen we onze woningen versneld energiezuinig maken, dan moeten we ook de sociale woningen aanpakken. Precies op dat punt biedt een gestandaardiseerde, geïndustrialiseerde benadering kansen.

Sociale woningen hebben een aantal kenmerken die de industrialisatie van renovaties bevorderen. Vaak gaat het om flatgebouwen of om relatief grote groepen woningen met een gelijkaardige typologie. Dat maakt grootschaligheid mogelijk, wat standaardisatie en industrialisatie sneller rendabel maakt.

Tegelijk hebben ze ook nadelen. Zo ligt een tijdelijke verhuis van de inwoners moeilijk, onder meer omdat ze doorgaans een lager inkomen hebben. Maar zoals de Nederlandse filosoofvoetballer Johan Cruijf ooit zei: "Ieder nadeel heb zijn voordeel." De renovaties moeten liefst zo weinig mogelijk hinder veroorzaken en zo snel mogelijk verlopen. Er moet dus zoveel mogelijk vooraf in het atelier gebeuren, en dat is net wat industrialisering doet.

Integratie

Zoals u elders in dit dossier kunt lezen, staat de houtskeletbouw vrij ver in het proces van industrialisatie. Dat is niet alleen het geval voor nieuwbouw maar ook voor de renovatie van sociale woningen. Ons lid Machiels Building

Een industriële aanpak met houtbouw-elementen maakt het plaatsen van een steiger overbodig. Een groot voordeel in stedelijke omgevingen (foto MBS).

Solutions (MBS) heeft op dat punt al enige ervaring opgebouwd.

Een voorbeeld is de wijk Driehoeven in Genk, waar de socialewoningmaatschappij Nieuw Dak twee flatgebouwen met 32 flats laat renoveren. Beide gebouwen worden ingepakt in een nieuwe gebouwschil, gebaseerd op houtbouw.

De gevelelementen worden volledig voorbereid in de productiehal, inbegrepen de ramen, de isolatie en de buitenafwerking. Dat deel van het proces heeft dus geen last van de weersomstandigheden of van onvoorziene omstandigheden op de bouwplaats, aldus Filip Vercauteren (CEO MBS). De houtskeletgevels vertrekken lucht- en waterdicht naar de bouwplaats.

Filip Vercauteren: “Daarbij volgen we de strengste voorschriften en regels. De gevels zijn brandveilig, tegelijk zijn ze akoestisch en thermisch geïsoleerd. In de productiehal installeren we vooraf het aluminium schrijnwerk en de gevelbekleding met steenstrips."

Gestroomlijnde uitvoering

Een essentieel onderdeel van een geïndustrialiseerd bouwproces is dat de werken op de bouwplaats zo efficiënt mogelijk verlopen. Houtskeletbouw leent zich daar erg goed voor. De elementen vertrekken in de juiste volgorde naar de bouwplaats, waar ze gemonteerd worden. Dankzij de planning gebeurt dat erg snel. De overlast voor de bewoners wordt dus tot een minimum beperkt. In Driehoeven in Genk was een tijdelijke verhuis van de bewoners onnodig.

Antwerpen

Een ander voorbeeld van deze aanpak ligt in de Julius Vuylstekelaan in Antwerpen. De sociale-huisvestingsmaatschappij ABC laat daar de gevels van een woonblok met 129 appartementen renoveren. MBS werkt daar in onderaanneming met Artes Roegiers en in samenwerking met arQ-architecten.

Opnieuw vormen prefab houtskeletbouwelementen een essentiële component van het project. Deze bouwplaats illustreert dat een geïndustrialiseerde manier van werken niet alleen technische maar ook logistieke voordelen heeft. Het gebouw ligt op Linkeroever in Antwerpen, de manoeuvreerruimte is er beperkt en er passeren veel omwonenden.

Filip Vercauteren: “We monteren de gevel zonder steigers te gebruiken. In een stedelijke context is steigerloos bouwen een onmiskenbaar voordeel. Zo hoef je minder publiek domein in te nemen, hinder je de omstaanders niet en spaar je de – aanzienlijke - kosten uit die gepaard gaan met de steigers." "Een bouwkraan is voldoende. Die hijst de panelen naar de juiste plaats, waar onze monteurs elk onderdeel snel en duurzaam vastschroeven. De doordachte voorbereiding garandeert dat de panelen strak op elkaar aansluiten. Zo ontstaat

De elementen bevatten ramen, isolatie en buitenafwerking. Ze vertrekken wind- en waterdicht naar de bouwplaats.

er een aaneengesloten gevel die aan alle kwaliteits- en comforteisen voldoet.”

Aan dergelijke projecten gaat uiteraard een lange voorbereidingstijd vooraf. Alle activiteiten moeten goed op elkaar afgestemd worden. Een bouwproject is teamwerk: schrijnwerkers, elektriciens, loodgieters, installateurs, projectontwikkelaars, iedereen moet samenwerken.

Woningen

Ook voor woningen is een geïndustrialiseerde benadering haalbaar als de typologie voldoende uniform is. Bij onze Noorderburen komt deze situatie meer voor, aangezien zelfs gewone privéwoningen daar vaak gebouwd worden door grote woningcorporaties. In Kerkrade in Nederland. renoveerde MBS in onderaanneming met BAM 153 woningen. Net als bij het project in Genk konden de bewoners tijdens de renovatie in hun woningen blijven wonen.

In Kerkrade werden het dak en de volledige voor- en achtergevel vervangen door een prefab houtskeletwand. Alleen al voor de daken ging het om 10000 vierkante meter. Er werden zonnepanelen en ook een nieuwe verwarmingsinstallatie voorzien. Verschillende componenten zoals ramen, deuren en kanalen voor installaties werden al in de productiehal van MBS in Genk gemonteerd. De woningen voldoen nu aan de passiefnorm en hebben een uiterst laag energieverbruik. Het hele renovatieproces vroeg slechts acht dagen per woning.

Filip Vercauteren: “We geloven dat steigerloze gevelbouw in houtskelet een steile opgang zal maken, vooral in stedelijke omgevingen. De bouwsector moest even wennen aan het concept, maar nu geraakt het in sneltempo ingeburgerd. Dat is mede te danken aan de Europese klimaatdoelstellingen. Tegen 2050 moeten alle gebouwen energieneutraal zijn. Heel wat bestaande gebouwen uit de twintigste eeuw zijn dan ook aan een energetische renovatie toe." •