Een brug tussen universiteit en bedrijfsleven
De Nederlandse IT-sector staat voor een uitdaging: een groeiend tekort aan hooggekwalificeerde IT-professionals, terwijl de vraag naar specialisten in software engineering, data science en kunstmatige intelligentie (AI) exponentieel toeneemt. Tegelijkertijd is er een kloof tussen wat studenten leren tijdens hun universitaire opleiding en wat het bedrijfsleven concreet van hen verwacht.
Het tekort aan hoogopgeleide IT-specialisten dwingt bedrijven tot lastige keuzes. Veel organisaties hebben moeite om toptalent binnen te halen. Lukt dit wel, dan ontbreekt vaak de juiste begeleiding en ontwikkeling om hen voor langere tijd succesvol te laten zijn én aan de organisatie te binden.
Om de Nederlandse concurrentiepositie als toonaangevende digitale economie te verstevigen en te waarborgen, is het essentieel om met een structurele oplossing te komen. Dit betogen experts in de sector, waaronder Sanno Loggen, directeur van Harvest. Hij onderkent deze noodzaak en heeft een belangrijke stap gezet. Zijn organisatie lanceerde als eerste in Nederland een officieel geaccrediteerd IT post-masterprogramma. “We zijn de eerste, wat dit meteen een unicum maakt. Het is voor ons een bewijs van de topkwaliteit die we leveren”, aldus Loggen. Het Centrum voor Post Initieel Onderwijs Nederland (CPION) heeft de programma’s van Harvest op het hoogste niveau beoordeeld, waardoor ze nu officieel de titel ‘postmaster’ dragen.
Brug tussen universiteit en praktijk Het programma richt zich primair op recent afgestudeerden met een technische master, bij voorkeur van een technische universiteit zoals Delft, Eindhoven of Twente. Wat het onderscheidt, is de combinatie van werken en leren: deelnemers starten direct bij een toonaangevende organisatie en volgen gelijktijdig een intensief opleidingsprogramma. “We overbruggen
Harvest Post-Master harvest.nl
het gat tussen wat studenten op de universiteit meekrijgen en wat nodig is om succesvol te zijn als software engineer, data engineer of AI-specialist in een complexe organisatie”, legt Loggen uit. Dit gaat verder dan alleen technische kennis; het programma traint ook vaardigheden zoals samenwerken, probleemoplossend denken en effectieve communicatie. Deelnemers passen hun theoretische achtergrond direct toe in de praktijk, wat hun groei aanzienlijk versnelt en krijgen begeleiding van de beste specialisten.
het ethisch en veilig implementeren van AI in corporates”, zegt Loggen. Dit betekent dat ze niet alleen technische AIvaardigheden opdoen, maar ook leren hoe ze deze verantwoord en effectief toepassen in een bedrijfscontext.
Sanno Loggen, Directeur, Harvest
Organisatieverandering van binnenuit
Door te monitoren wat er speelt, kunnen we onze deelnemers helpen om voorop te lopen
We overbruggen het gat tussen wat studenten leren en wat nodig is om in IT succesvol te zijn
Expertise in AI en security
In een tijdperk waarin technologische innovaties elkaar razendsnel opvolgen, met name in AI en cybersecurity, is voortdurende bijscholing cruciaal. Harvest houdt het programma actueel door het aan te passen aan de nieuwste markttrends. “Door te monitoren wat er speelt, zorgen we ervoor dat onze deelnemers voorop blijven lopen”, vertelt Loggen. Security is een kernonderdeel: “Het is geen aanvulling achteraf; software wordt vanaf de basis veilig ontwikkeld. Voor AI geldt een vergelijkbare filosofie. Deelnemers fungeren vaak als ‘change agents’ binnen organisaties. Ze spelen een cruciale rol bij
De kracht van high potentials samenbrengen
Een essentieel onderdeel van het programma van Harvest is de focus op soft skills, met onder andere intervisie en één-op-één coaching door een persoonlijke NLP-coach. “Wie op de technische universiteit al uitblonk in sociale vaardigheden, vindt bij Harvest gelijkgestemden,” vertelt Loggen. Deelnemers worden niet alleen geselecteerd op hun technische expertise, maar ook op hun communicatieve vaardigheden en proactiviteit. “De topafstudeerders van hun lichting komen hier opnieuw samen, waardoor het instapniveau hoger ligt. Dat stelt ons in staat om direct te werken aan soft skills die écht impact maken,” legt Loggen uit. “We leren bij Harvest hoe ze binnen hun organisaties kunnen optreden als change agents en zo duurzame verandering kunnen realiseren.”
Harvest plaatst vaak groepen trainees in plaats van individuen, wat de impact vergroot. “Met een groep draag je echt bij aan de cultuur en missie van een organisatie”, legt Loggen uit. Dit versnelt transformaties: afdelingen vernieuwen sneller, de balans tussen extern en eigen personeel verbetert, en trainees versterken elkaar. Het succes spreekt voor zich: 97 procent van de IT’ers die het programma volgen, krijgt een vaste baan bij het bedrijf waar ze starten. Dit onderstreept de effectiviteit van deze aanpak.
Toekomstvisie
Harvest kijkt zelf verder dan talent opleiden en overlegt met universiteiten over gastcolleges en minors om de kloof nog eerder te dichten. Grote bedrijven integreren delen van het programma in hun leerplatformen, wat zowel nieuw talent aantrekt als bestaande IT’ers ontwikkelt. “De toekomst van IT in Nederland draait niet alleen om meer programmeurs, maar om toptalent dat technische excellentie combineert met praktijkgerichte vaardigheden – precies wat ons postmasterprogramma biedt”, besluit Loggen.
Cybersecurity vereist holistisch perspectief, niet alleen IT-focus
In een wereld waar digitale aanvallen dagelijks plaatsvinden, blijven veel organisaties steken in een fundamenteel misverstand over wat cybersecurity werkelijk inhoudt. Veel bedrijven beschouwen cybersecurity als een IT-probleem of een verplichte compliance-oefening. Deze beperkte benadering laat bedrijven ondanks aanzienlijke investeringen onbeschermd tegen de werkelijke dreiging.
Cyberaanvallen worden steeds geavanceerder en beperken zich niet tot IT-systemen. Veel organisaties onderschatten de risico’s die ze lopen, stellen cybersecurity-experts.
Hun benadering van cyberveiligheid sluit niet aan bij hoe hackers daadwerkelijk te werk gaan – aanvallers mikken niet op een IT-systeem, maar op een merknaam en intellectueel eigendom, bedrijfsreputatie of financieel gewin.
Meer dan alleen IT-bescherming
“Te vaak beseffen bedrijven nauwelijks welke risico’s ze lopen en wat hun verantwoordelijkheden zijn ten aanzien van cybersecurity”, stelt Quint Ketting, head of Cyber Security Strategy and Innovation bij Atos. “Als een hacker een bedrijf wil aanvallen, dan kijkt hij niet naar welke IT ze hebben. Hij kijkt naar een merknaam, naar een bedrijf dat hij wil treffen.”
Dit fundamentele misverstand leidt volgens Ketting tot gemiste kansen in de beveiligingsstrategie. Bestuurders delegeren hun cyberveiligheid aan een CISO of IT-afdeling, maar blijven zelf eindverantwoordelijk – een feit dat bestuurders vaak onvoldoende erkennen. De nieuwe wetgeving zoals NIS2, DORA en de Cyber Resilience Act dwingen bedrijven weliswaar tot actie, maar Ketting ziet dat veel organisaties deze wetten benaderen als complianceprojecten in plaats van als aanjagers voor echte veiligheidsverbeteringen.
“Compliance alleen maakt bedrijven niet veiliger”, legt Ketting uit. Hij illustreert
dit met een recent voorbeeld van een verzekeringsbedrijf dat beweert aan de DORA-richtlijnen te voldoen, maar geen zicht heeft op de machine learningalgoritmes die ze gebruiken voor het afsluiten van verzekeringen – precies wat DORA probeert te reguleren.
De zwakste schakel in de keten Een van de meest onderschatte risico’s is de kwetsbaarheid via de toeleveringsketen. Ketting wijst erop dat aanvallers vaak niet direct het doelwit aanvallen, maar via kleinere toeleveranciers binnendringen.
“Als ik een hacker ben, dan zou ik daar beginnen. Via wie kan ik onzichtbaar binnenkomen bij een groot bedrijf?”
Deze indirecte aanpak maakt het extra moeilijk om alle potentiële kwetsbaarheden in kaart te brengen. Grote ondernemingen hebben soms honderden leveranciers, die elk weer andere beveiligingsniveaus hanteren. Via deze achterdeur kunnen aanvallers onopgemerkt blijven en zich langzaam door het netwerk bewegen.
Quint Ketting, Head of Cyber Security Strategy and Innovation, Atos
brengen van wie er achter jouw bedrijf aan zou kunnen zitten en waarom. “Het in kaart brengen van goede inlichtingen, wie zou mij potentieel willen disrupten of iets van mij willen stelen – daar begint het mee.”
Deze dreigingsanalyse moet een duidelijk beeld geven van wat het bedrijf precies probeert te beschermen. “Wie ben jij eigenlijk?” vraagt Ketting retorisch. “Dat is voor veel bedrijven al een lastige vraag. Wat maakt jouw bedrijf uniek, wat zijn je kroonjuwelen, wat moet je absoluut beschermen?”
iemand die puur uit is op het stelen van intellectuele eigendommen? Door dat te begrijpen, kun je je verdediging daarop afstemmen.”
Toekomstige uitdagingen Ketting ziet meerdere ontwikkelingen die de cybersecurity-uitdagingen verder zullen compliceren. De opkomst van artificiële intelligentie, die autonoom besluiten kan nemen, brengt nieuwe risico’s met zich mee. Ook kwantumcomputers, die traditionele encryptie kunnen doorbreken, zullen bestaande beveiligingsmaatregelen ondermijnen.
Compliance alleen maakt bedrijven niet veiliger
Een holistische aanpak ontwikkelen
De oplossing ligt volgens Ketting in een holistische benadering die begint met threat intelligence – het systematisch in kaart
Door verschillende afdelingen – niet alleen IT, maar ook HR, strategie, onderzoek en business units – samen te brengen, creëert Atos een compleet beeld van de organisatie en haar risico’s. Deze gesprekken worden aangevuld met technische analyses om te beoordelen of een organisatie makkelijk te hacken is of dat dat ooit gebeurd is bij een bedrijf zonder het te weten.
Met deze inzichten kan een effectieve strategie worden ontwikkeld die verder gaat dan alleen technische maatregelen. “Met wat voor type hacker heb je te maken? Is het iemand die geld wil verdienen of
Daarnaast noemt hij de geopolitieke spanningen en toenemende concerns rond digitale soevereiniteit. “Welke impact heeft het dat de hele wereld voornamelijk draait op Amerikaanse technologie? Welke data geven we weg en welke willen we vooral zelf beschermen?” De oplossing volgens Ketting ligt in meer samenwerking, zelfs tussen concurrenten, inhuren van de juiste expertise en een drastische verhoging van cybersecurity-budgetten. “De meeste bedrijven besteden nog geen procent van hun jaaromzet aan zichzelf beschermen. Het is vaak een sluitpost op de begroting, terwijl het een prioriteit zou moeten zijn.”
NIS2 – Verplicht bedrijven in essentiële sectoren tot strengere cybersecuritymaatregelen en incidentrapportage.
DORA – Richt zich op digitale weerbaarheid in de financiële sector, met eisen voor risicobeheer en leveranciersbeveiliging.
Cyber Resilience Act – Stelt cybersecurity-eisen aan hardware en software, met verplichte updates en kwetsbaarheidsbeheer.
Baanbrekende Europese wetgeving beoogt veilige AI
ACTUEEL
Terwijl de ontwikkeling van artificiële intelligentie in razend tempo doordendert, worstelen overheden wereldwijd met de vraag hoe deze technologie te reguleren. Waar Amerika en China vooral de nadruk leggen op innovatie en marktdominantie, kiest Europa voor een andere aanpak.
In Amerika en China gaat alles sneller, maar met de introductie van de AI Act heeft Europa de primeur van de eerste allesomvattende AI-wetgeving ter wereld. “De AI Act is de eerste regelgeving voor AI die het hele Europese continent omvat”, aldus Ingelise de Boer, hoofd van de persafdeling van de Europese Commissie in Den Haag. “Wat mij
betreft is het belangrijk dat we in Europa een gelijk speelveld hebben. Als je een Spaanse aanbieder bent, gelden dezelfde voorwaarden als voor een Nederlandse aanbieder.”
Volgens De Boer is Europa met deze wet voorloper op de VS en China – zij zoeken nog naar een allesomvattend regelgevend kader. De nieuwe wetgeving, die al deels in werking is, verbiedt acht categorieën AI-toepassingen. Daaronder vallen manipulatieve AI (die mensen stuurt in hun keuzes), sociale scoresystemen (die mensen rangschikken op basis van data) en bepaalde vormen van gezichts- en emotieherkenning. Voor ‘high-risk’ AItoepassingen komt in 2026 aanvullende regelgeving.
De AI Act moet vertrouwen kweken De Boer benadrukt dat het doel niet is om innovatie te beknotten. “Het gaat veel
om vertrouwen. De consument moet ervan uit kunnen gaan dat als AI op de Europese markt komt, je die kunt vertrouwen.” Ze vergelijkt het met veiligheidsstandaarden voor auto’s: “Dat klinkt saai, maar het zorgt er wel voor dat wat je koopt veilig is.”
Consumenten moeten weten dat ze Europese AI kunnen vertrouwen
Om de Europese positie te versterken, investeert de EU ook in zogenaamde ‘AI Factories’ - centra met supercomputers die toegankelijk zijn voor ontwikkelaars en startups. “Het idee is om computerkracht en schaalvoordeel te creëren”, legt De Boer uit. Er zijn inmiddels twaalf locaties aangewezen. Ook Nederland maakt kans om een AI Factory te huisvesten.
Beperkingen van de kapitaalmarkt
De grote uitdaging voor Europa blijft het gebrek aan een geïntegreerde kapitaalmarkt
Training & Coaching – Partner Content
en de versnippering tussen lidstaten. “Je loopt in Europa aan tegen de grenzen van de kapitaalmarkt. Universiteiten zijn toch nationaal, ook al is er veel samenwerking”, zegt De Boer. Dit verklaart volgens haar waarom Europa soms langzamer beweegt dan de VS of China. Toch gelooft De Boer dat het Europese model leidend kan worden: “Het Europese model verbindt de consumentenbescherming met de gebruiker.” Voor bedrijven betekent de nieuwe wetgeving vooral een periode van voorbereiding. Grote ondernemingen zijn volgens De Boer al aardig voorbereid, maar vooral voor het MKB en startups kan de implementatie een uitdaging worden. De ambitie is duidelijk: Europa wil een zelfstandige speler worden op AI-gebied, zonder afhankelijk te zijn van technologie en kennis uit andere landen. De AI Act moet niet alleen zorgen voor veilige AI, maar ook het vertrouwen van consumenten winnen - een cruciale voorwaarde voor de brede maatschappelijke acceptatie van deze baanbrekende technologie, zo besluit De Boer.
De digitale transformatie wacht op niemand
De snelheid waarmee nieuwe technologieën zich ontwikkelen, stelt organisaties voor grote uitdagingen. Waar bedrijven twee jaar geleden nog worstelden met hybride werkvormen, zijn vandaag complexe AI-toepassingen een bron van zorg.
Coaching.
Het is zonneklaar: digitaal bijblijven is geen luxe meer, maar noodzaak om concurrerend te blijven in een snel veranderend technologisch landschap. Dit vraagt om een nieuwe benadering van digitale transformatie. “De slechtste AI die je ooit gaat gebruiken, is de AI die je
AVK Training & Coaching
vandaag gebruikt”, zegt Bouke van Kleef, directeur en eigenaar van AVK Training & Coaching. Zijn organisatie helpt bedrijven al sinds 1984 met digitale innovaties – van de fax in de jaren ‘80 tot de huidige AIrevolutie.
AVK wil Nederland digitaal vitaal maken. “We willen dat organisaties en mensen bijblijven en op een efficiënte, effectieve en veilige manier kunnen samenwerken”, legt Van Kleef uit. Zijn team opereert daarbij op het snijvlak van technologie, regelgeving en menselijk gedrag, een combinatie die volgens hem weinig organisaties zo breed aanpakken.
Divers speelveld als uitdaging Een van de grootste uitdagingen is de diversiteit in digitale geletterdheid binnen organisaties. “Hoe diverser dat speelveld, hoe lastiger het is om aan te sluiten bij de wensen van mensen”, aldus Van Kleef.
Totaalpartners in AI adoptie – Van strategie tot uitvoering. Maak je organisatie Digitaal Vitaal met AVK! www.avk.nl
AVK begint daarom vaak met metingen om het startniveau te bepalen, voordat ze trainingen en verandertrajecten uitrollen die naadloos aansluiten bij de behoeften.
Bij AI-adoptie pleit Van Kleef voor ‘jobcrafting’ – het hervormen van functies waarbij AI als collega wordt gezien. “Als ik ergens heel goed in ben, maar AI is er beter in, dan mag AI het gaan doen.” Dit geeft medewerkers ruimte voor taken waar mensen juist goed in zijn, zoals creatief denken en menselijke interactie. Vooral repetitief werk kan zo worden geautomatiseerd.
Geitenpaadjes bewandelen
Een zorgpunt is ‘shadow AI’ –medewerkers die niet-goedgekeurde AI-tools gebruiken omdat organisaties veilige alternatieven niet snel genoeg aanbieden. “Als je het te goed beveiligt, dan gaan mensen geitenpaadjes bewandelen”, waarschuwt Van Kleef. Tools als Microsoft Purview kunnen helpen dit gebruik te monitoren en richtlijnen te ontwikkelen voor veilig AI-gebruik.
De nieuwe Europese AI Act verplicht organisaties nu al om medewerkers ‘AIgeletterd’ te maken. Net als bij privacy en security gaat het om bewustwording, meten, interveniëren en opnieuw meten. “Het is een continu proces dat nooit ophoudt”, benadrukt Van Kleef.
Kloof groeit
Voor de toekomst is hij optimistisch over de rol van AVK, dat jaarlijks 20 tot 40 procent groeit. “Ik kan met redelijke zekerheid zeggen dat organisaties nog zeker vijf jaar onze hulp nodig hebben.”
De kloof tussen waar organisaties nu staan en waar ze naartoe kunnen, is al groot – en groeit door nieuwe technologische ontwikkelingen alleen maar verder.
Van Kleefs belangrijkste advies?
“Blijf nieuwsgierig en onderzoek waar technologie kan helpen. Als je niet nieuwsgierig blijft naar nieuwe technologie, gaat het je overvallen – en dan raak je wellicht je baan kwijt. Experimenteren is daarom geen luxe, maar noodzaak voor de toekomst.” AVK
Tekst: Fred Pals
Ingelise de Boer, Hoofd van de persafdeling van de Europese Commissie in Den Haag
Bouke van Kleef, Directeur en eigenaar, AVK Training &
AI werkt alleen met de juiste strategie
AI belooft een revolutie in de manier waarop bedrijven opereren. Toch blijft het rendement van AI-investeringen vaak achter bij de verwachtingen. De implementatie van chatbots en andere AI-toepassingen volgt meestal een voorspelbaar patroon: een initiële golf van enthousiasme, gevolgd door teleurstelling wanneer de daadwerkelijke impact tegenvalt.
De reden van de teleurstelling? AI wordt te vaak gezien als losstaande technologie die simpelweg moet worden toegevoegd aan bestaande processen, in plaats van als katalysator voor strategische verandering. Het afgelopen jaar hebben veel organisaties uit urgentie geïnvesteerd in AI, gedreven door de angst om achterop te raken. “Voorheen was technische innovatie vooral een IT-dingetje, maar AI is echt een business-innovatie”, vertelt Gert Jan van Halem, CTO bij Devoteam. “CEO’s belden hun interne IT-afdeling met de boodschap: ‘Ik moet AI, want dat is de toekomst’. Of ze belden ons met de vraag om drie kilo AI.”
Die haastige implementaties leiden nu tot heroverweging. De initiële hype maakt plaats voor een meer nuchtere vraag: wat is eigenlijk de werkelijke waarde van AI voor mijn organisatie?
Van technologie-push naar strategie-pull Volgens Van Halem ligt de uitdaging in het verschil tussen technologie-push en strategie-pull. “We zijn het een beetje verkeerdom gaan doen. De techniek is er en we zien dat deze werkt, dus het is een technologie-push geworden. We zijn nu wakker aan het worden om te kijken hoe we onze doelen beter kunnen verwezenlijken met AI.”
Dit betekent een omslag in denken. In plaats van te beginnen bij de technologie,
Gert Jan van Halem, CTO, Devoteam
start je bij de strategie. Wat wil je als organisatie bereiken? Welke problemen wil je oplossen? En kan AI daarbij helpen? “Soms is AI niet de oplossing”, benadrukt Van Halem. “Durf die vraag ook te stellen.”
Devoteam, een Europees technologieadviesbureau met 11.000 professionals, heeft het afgelopen jaar geïnvesteerd om die strategische benadering te verankeren in hun dienstverlening. “We zijn een intern programma begonnen. Niet iedereen hoeft AI-expert te worden, maar iedereen moet wel het eerste gesprek op niveau kunnen voeren met klanten. Wat is AI? Wat zijn de risico’s? Waar liggen de grenzen?”
Voorbij de chatbot
Traditionele AI dient om betere beslissingen te nemen op basis van data, en
richtte zich sterk op zichtbare toepassingen zoals chatbots. “Dat is een beetje kort door de bocht”, zegt Van Halem. “Een bedrijf zegt dan: ‘Kijk, wij hebben een chatbot, wij doen aan AI.’ Maar dat is slechts een klein deel van de waarde van AI.”
“Het gaat er niet om een chatbot te introduceren. In al onze diensten willen wij AI integreren, zodat we processen kunnen verbeteren. Voor onze klanten willen we het lerende element van AI verbeteren met behulp van hun data.”
Die ROI blijkt lastig in euro’s uit te drukken. “Iedereen zegt dat ze productiever worden, maar hoeveel? Eén zegt 10%, een ander 60%. Dat is moeilijk te meten.” Wat wel duidelijk meetbaar is, is de medewerkerstevredenheid. “De NPS-score bij medewerkers stijgt. Ze zijn blij met AItools.”
Van grote modellen naar agentnetwerken
De technische kant van AI ontwikkelt zich ondertussen razendsnel. Van Halem ziet een evolutie van grote taalmodellen (LLMs) naar wat hij ‘agentic AI’ noemt – gespecialiseerde agents die gebruik kunnen maken van kleinere modellen en samenwerken onder leiding van een supervisor.
Het Agentic AI-systeem helpt jouw vraag op te lossen. Het is afhankelijk van jouw vraag bij welke “agent” deze terechtkomt. Zo kun je chatten maar kan er ook een actie worden uitgevoerd. De gespecialiseerde agent, “de supervisor”, beslist waar deze vraag vervolgens terechtkomt.
Een netwerk van samenwerkende AIsystemen bootst in feite een menselijk team na. “Je kunt bijvoorbeeld een heel softwaredevelopment team met agents vullen: een business analist, een developer, een tester... En die gaan het gewoon voor je doen. Ze voeren alle stappen uit en verbeteren zichzelf.”
Europese context als onderscheidend vermogen
Als Europees bedrijf ziet Devoteam de Europese context als meerwaarde. “Waar staan je data? Waar draait je agent? Waar is het op getraind? Wie heeft toegang? Al die vragen zijn in Europa super belangrijk.”
Van Halem verwacht dat deze focus op data-soevereiniteit een impuls zal geven aan Europese cloudproviders. “We hebben OVH-cloud, Scaleway, we zijn met Leonardo bezig in Italië... Ik denk dat dat wel een vlucht gaat krijgen.”
In plaats van volledig naar de cloud te gaan, ziet hij steeds meer bedrijven kiezen voor een hybride aanpak. “Er is een periode geweest waarin ze zeiden: onze datacenters zijn uit, we gaan naar de cloud. Dat is al een tijdje niet meer zo. De vraag is nu: wat doe ik in de cloud en wat doe ik lokaal?”
Bedrijven die succesvol willen zijn met AI moeten volgens Van Halem vier dingen doen: vertrekken vanuit strategie, zorgen voor een goed technisch fundament, zorgen dat systemen goed verbonden zijn, en zorgen dat je ethisch blijft handelen. “Pas dan maak je de belofte van AI waar.”
Nederlandse datacenters lopen tegen grenzen aan
UITDAGINGEN
De digitalisering groeit razendsnel. Dat klinkt positief, maar het brengt ook uitdagingen mee: Nederlandse datacenters lopen tegen de grenzen van hun mogelijkheden aan. Gebrek aan energiecapaciteit, personeelstekorten en strengere regelgeving zorgen voor actuele opgaven. Er is nieuwe creativiteit nodig om koploper te blijven in deze essentiële sector.
Nederland heeft een unieke positie in de wereld van datacenters. Met een internationaal knooppunt in de regio Amsterdam en een fijnmazige digitale infrastructuur verspreid over het hele land, is het land cruciaal voor de digitale economie. Toch is deze positie niet meer vanzelfsprekend, stelt Stijn Grove, directeur van de Dutch Data Center Association (DDCA): “We lopen voorop in duurzaamheid, maar de energietekorten en netcongestie maken verdere groei ingewikkeld.”
Pioniers in duurzaamheid
Hoewel datacenters grootverbruikers van stroom zijn, behoren ze ook tot de voorlopers in verduurzaming. De Nederlandse datacenters draaien inmiddels volledig op groene energie, mede door investeringen in wind- en zonneparken.
“Wij gebruiken veel elektriciteit, maar we zijn al volledig geëlektrificeerd en draaien uitsluitend op duurzame bronnen,” zegt Grove als toelichting. Daarnaast zorgen restwarmteprojecten ervoor dat energie zelfs een tweede keer wordt benut, bijvoorbeeld voor het verwarmen van woningen en bedrijven.
Nederland schiet tekort. Er is weliswaar voldoende stroom beschikbaar, maar de infrastructuur kan dit aanbod niet goed verdelen. Hierdoor zitten datacenters tegen de grenzen van hun groei aan. Dit bedreigt ook de ontwikkeling van innovaties zoals kunstmatige intelligentie (AI), die een enorme vraag naar datacentercapaciteit met zich meebrengt. “Willen we concurreren met de VS en China, dan moeten we echt in een hogere versnelling schakelen”, stelt Grove.
mensen. In regio’s zoals Groningen zijn datacenters al de grootste werkgevers, maar de vraag naar specialisten in elektrotechniek en IT blijft stijgen. “Digitalisering wordt als vanzelfsprekend gezien, maar zonder de juiste mensen om de infrastructuur draaiende te houden, komen we in de problemen.”
Om te concurreren met de VS en China, moeten we echt in een hogere versnelling
Toch voorkomt deze voorloperpositie niet dat datacenters momenteel met een groot probleem kampen. De stroomcapaciteit in
Energietekorten en netcongestie maken verdere groei ingewikkeld
Toekomstbesteding beleid noodzakelijk
Ook het personeelstekort geldt als uitdaging. Datacenters bieden hoogwaardige banen, maar er zijn simpelweg te weinig gekwalificeerde
Waar de DDCA in feite met smart op wacht, is een duidelijke strategie van de overheid. Grove benadrukt dat de samenleving blijvend moet investeren willen we in Nederland een veilige, autonome digitale infrastructuur behouden. “Dat gaat niet alleen over het faciliteren, maar ook over strategische autonomie: willen we controle houden over onze data en technologie, of deze overlaten aan buitenlandse partijen? Nederland heeft de kennis en infrastructuur om leidend te blijven, maar zonder de juiste beleidskeuzes dreigen we onze voorsprong te verliezen.”
nLighten – Partner Content
Gedecentraliseerde datacenters verduurzamen
de digitale toekomst
De digitale infrastructuur van Europa is aan het transformeren. Waar voorheen grote, gecentraliseerde datacenters de norm waren, verschuift de aandacht nu naar een fijnmazig netwerk van tientallen regionale datacenters. Deze transitie is niet zonder reden: een dergelijke spreiding leidt tot een efficiënter, veiliger en duurzamer netwerk dat beter kan inspelen op de groeiende vraag naar kunstmatige intelligentie (AI), 5G en duurzame energie.
Van oudsher waren datacenters sterk gecentraliseerd en bevonden ze zich vooral in metropolen zoals Amsterdam, Frankfurt en Londen. Deze centrale hubs vormden de ruggengraat van de digitale infrastructuur, maar staan onder toenemende druk door de snelle digitalisering van de samenleving. Harro Beusker, CEO en medeoprichter van nLighten, kiest bewust voor een andere benadering: “Wij geloven in een gedecentraliseerd netwerk, waarin honderden regionale Edge-datacenters samenwerken om de digitale last beter te verdelen.”
Deze gedecentraliseerde aanpak biedt duidelijke voordelen. Enerzijds zorgt het voor een lagere latency (vertragingstijd
bij data-uitwisseling) en een verbeterde connectiviteit, cruciaal voor de implementatie van AI-toepassingen en de uitrol van 5G-netwerken. Anderzijds verkleint het de impact van storingen, omdat er minder afhankelijkheid is van enkele grote centrale knooppunten. Beusker ziet deze transitie als noodzakelijk, maar wijst ook op de complexiteit ervan: “De realisatie vereist veel overleg met uiteenlopende belanghebbenden vanwege de regionale verschillen. Dat is misschien wel de grootste uitdaging.”
Hernieuwbare bronnen
Duurzaamheid speelt een cruciale rol in deze ontwikkeling. Traditionele datacenters verbruiken grote hoeveelheden energie, al wordt die steeds vaker opgewekt via
Harro Beusker, CEO en medeoprichter, nLighten
hernieuwbare bronnen zoals zonne- en windenergie. Nieuwe initiatieven, zoals de geïntegreerde Carbon-Free Energy (CFE)-score – een maatstaf die aangeeft in hoeverre energie daadwerkelijk CO₂-vrij is – maken het mogelijk om energieverbruik preciezer te beoordelen. “Ons streven is om minimaal 70% van onze energie uit hernieuwbare bronnen te halen, waarbij we directe samenwerkingen aangaan met wind- en zonneparken. Daarnaast onderzoeken we innovatieve toepassingen voor warmtehergebruik”, legt Beusker uit. Zo wordt in een project in Duitsland
de overtollige warmte van een datacenter benut om nabijgelegen gebouwen en zelfs een zwembad te verwarmen – een vooruitstrevend initiatief dat zowel de energietransitie als de lokale gemeenschap ten goede komt.
Met deze ontwikkelingen kijkt Beusker vol vertrouwen naar de toekomst. nLighten heeft ambitieuze plannen om binnen drie tot vier jaar door te groeien naar circa honderd regionale datacenters. De voortdurende technologische vooruitgang en de exponentieel groeiende vraag naar digitale capaciteit, gedreven door AI en 5G, maken uitbreiding onmisbaar. “Eén ding is zeker: de vraag naar digitale capaciteit zal blijven toenemen. Niet alleen bedrijven en overheden, maar ook particulieren vertrouwen steeds meer op digitale innovaties”, benadrukt Beusker. Hij voegt daaraan toe dat innovatieve oplossingen in energieverdeling en investeringen in groene technologieën cruciaal blijven: “De transitie naar een gedecentraliseerd model is cruciaal voor een duurzaam en toekomstbestendig digitaal Europa.”
Tekst: Hugo Schrameyer
Zonder strategie blijft AI een losse tool
De AI-markt ontwikkelt zich razendsnel en wordt steeds competitiever. Organisaties voelen de druk om ‘iets’ met AI te doen, maar worstelen tegelijkertijd met de vraag hoe ze deze technologie strategisch inzetten.
In een tijd waarin AI-oplossingen als paddenstoelen uit de grond schieten, draait het allang niet meer om technologie alleen. Het gaat om het verbinden van AI aan concrete bedrijfsdoelen, met oog voor ethiek, infrastructuur en werkbaarheid. Zonder duidelijke koers blijft AI steken in losse experimenten.
Dat is precies de insteek van Paul Arkenbout, managing director bij Lumenalta, een internationaal opererend IT-adviesbureau met vestigingen in Europa en de Verenigde Staten. Met ongeveer 800 medewerkers richt de organisatie zich op applicatieontwikkeling, data-engineering en cloud- en AI-oplossingen voor innovatieve bedrijven in het topsegment van het mkb en de grootzakelijke markt. “AI is voor ons geen hype”, stelt Arkenbout. “We vertrekken altijd vanuit de bedrijfsbehoefte en passen AI toe waar het echt waarde toevoegt. Vaak als onderdeel van een bredere oplossing, bijvoorbeeld geïntegreerd in applicaties of systemen die medewerkers of klanten gebruiken.”
Lumenalta heeft al 25 jaar ervaring met het ontwikkelen van digitale oplossingen die draaien om data, infrastructuur en applicaties. “AI is voor ons een logische volgende stap”, zegt Arkenbout. “Het is technologie die we functioneel inzetten om bedrijfsprocessen slimmer te maken. Geen AI om de AI – maar AI als katalysator van de business.” Dat betekent in de praktijk dat AI zelden op zichzelf staat. “Het kan beginnen met een proof of concept, bijvoorbeeld een AI-module die klantinteracties automatiseert, maar vrijwel
Lumenalta lumenalta.com
altijd landt het in een grotere applicatieomgeving.”
AI als onzichtbare motor AI-agents zijn slimme, zelfstandige systemen die specifieke taken uitvoeren, zoals fraude-detectie of klantenservice. Waar deze agents eerst los van elkaar opereerden, zien we nu een verschuiving naar AI-agency-oplossingen: systemen waarin meerdere agents samenwerken binnen één platform. Hierdoor werkt AI steeds meer achter de schermen, stelt Arkenbout. “De toekomst ligt in de integratie van AI als onzichtbare motor achter bedrijfsprocessen.”
Paul Arkenbout, Managing director, Lumenalta
bij de beveiligingseisen of specifieke databehoeften van de klant.”
bewustwording rond veilig gebruik van AI. Dat vraagt om duidelijke protocollen binnen organisaties.”
De toekomst ligt in de integratie van AI als onzichtbare motor achter bedrijfsprocessen
Cloudtechnologie speelt hierbij een sleutelrol. “Cloud is de grote enabler”, zegt Arkenbout. “De schaalbaarheid en beschikbaarheid van rekenkracht en modellen maken AI-oplossingen breed toegankelijk voor organisaties van verschillende omvang. Waar voorheen eigen infrastructuur nodig was, kunnen bedrijven nu snel starten op cloudplatforms.” Toch kiest Lumenalta niet blind voor standaardoplossingen. “Afhankelijk van de situatie ontwikkelen we ook maatwerkmodellen en hybride of lokaal gehoste AI-oplossingen (onpremise), bijvoorbeeld als dat beter past
Morele kaders van de klant Naast technologische keuzes speelt ethiek een minstens zo belangrijke rol. “Wet- en regelgeving loopt nu nog achter op de technologische ontwikkelingen”, stelt Arkenbout. “Daarom kijken wij altijd naar de morele kaders die de klant hanteert. Hoe willen zij AI inzetten? Welke data gebruiken ze, hoe trainen ze hun modellen, en hoe voorkomen ze dat uitkomsten worden beïnvloed door bias of manipulatie?” Transparantie en monitoring zijn volgens Arkenbout essentieel. “Je moet weten welke data je gebruikt, hoe je model leert en of de uitkomsten betrouwbaar blijven. Dat is geen eenmalige actie, maar een doorlopend proces.”
Ook de gebruikerskant mag niet vergeten worden, benadrukt hij. “We zien in de markt dat bedrijven nieuwsgierig zijn naar de mogelijkheden, maar zich lang niet altijd bewust zijn van de risico’s. Bijvoorbeeld dat medewerkers onbedoeld privacygevoelige informatie invoeren in AI-tools.” Lumenalta speelt hierin een adviserende rol. “We leveren niet alleen technische oplossingen, maar creëren ook
Minder als losstaand project Wat Arkenbout opvalt, is dat AI steeds minder als losstaand project wordt gezien. “De komende jaren gaan we AI zien als vanzelfsprekend onderdeel van de bedrijfsvoering. In plaats van ‘een AIproject’ krijg je oplossingen waarin AI naadloos meedraait, bijvoorbeeld in een logistiek platform dat zichzelf optimaliseert of in een klantenservice die realtime ondersteuning biedt. AI wordt steeds minder zichtbaar als aparte technologie, maar is steeds meer verweven in de dagelijkse bedrijfsvoering.”
Bij Lumenalta draait AI niet om grootschalige, ondoordachte implementaties. In plaats daarvan hanteren we een pragmatische aanpak. “Think big, start small”, vat Arkenbout samen. “Groot denken in visie, maar klein starten met korte iteraties. Klanten hoeven niet direct een miljoenenproject te draaien. Wij werken in multidisciplinaire teams die snel en flexibel resultaten opleveren, zodat bedrijven voortdurend kunnen bijsturen.”
Die aanpak maakt volgens Arkenbout het verschil. “We bouwen geen oplossingen om daarna weg te lopen. We blijven ondersteunen, optimaliseren en doorontwikkelen. AI is geen eenmalige oplevering, maar een proces waarin techniek en business hand in hand gaan.”
Met die combinatie van strategisch advies, technische maatwerkoplossingen en een duidelijke focus op de eindgebruiker laat Lumenalta zien dat AI pas echt waarde krijgt als het onderdeel is van een breder ecosysteem – gericht op duurzame businessimpact.
AI in klantcontact: noodzakelijk maar doe verantwoord
VERDIEPING
De druk op klantcontact neemt toe. De beroepsbevolking krimpt, terwijl producten en diensten steeds complexer worden. Tegelijkertijd verwachten klanten snelle, persoonlijke hulp bij hun vragen.
Dit spanningsveld dwingt organisaties na te denken over hoe ze ook in de toekomst bereikbaar blijven zonder de kosten uit de hand te laten lopen. “Je moet met AI aan de slag om in de toekomst bereikbaar en betaalbaar te blijven voor je klanten”, stelt Roel Masselink, directeur van de Klantenservice Federatie (KSF). De brancheorganisatie vertegenwoordigt de hele klantcontactketen, van eindklantorganisaties tot facilitaire contactcenters en technologieleveranciers. Masselink benadrukt echter dat implementatie van AI verantwoord moet gebeuren. “Begin met een duidelijke strategie: waarom zet je het in, voor wie zet je het in en welk probleem gaat het oplossen? Denk goed na voor je begint, maar begin wel.”
Klantcontact wordt binnen organisaties vaak ten onrechte als een puur operationele functie gezien, terwijl het strategisch kan bijdragen aan succes. “Klantcontactorganisaties zitten op een
goudmijn aan inzichten die kunnen helpen producten, diensten en processen te verbeteren”, aldus Masselink.
Slimme automatisering versterkt
AI hoef je niet alleen in het directe klantcontact in te zetten. “AI kan helpen om het werk van medewerkers efficiënter en leuker te maken door bijvoorbeeld gesprekken samen te vatten samen te vatten, terugkerende handelingen te automatiseren of een ‘best answer’ vanuit een kennisbank voor te leggen.”
De brancheorganisatie helpt leden met een stappenplan en focust onder andere op vraagstukken rondom ethiek en privacy. “Je verzamelt al snel bewust of onbewust data, ook als je AI gebruikt. Zorg voor duidelijke richtlijnen en wees je bewust van mogelijke vooroordelen van het systeem”, waarschuwt Masselink.
Een interessante ontwikkeling is dat ook consumenten zelf AI-technologie gaan inzetten in hun contact met organisaties.
“Dat gebeurt al”, signaleert Masselink. “Wie gaat uiteindelijk nog met wie praten en wie is waarvoor verantwoordelijk? Dat zijn grote vraagstukken.”
Organisaties, maar ook klantcontact, zijn vaak nog georganiseerd in silo’s. Masselink pleit voor het loslaten hiervan. “Het vertrekpunt moet zijn: wat is de vraag van de klant en hoe kunnen mens en technologie samenwerken om die vraag te beantwoorden? Het gaat niet over het kanaal, maar over de juiste mix van technologie en menselijk contact.”
Denk goed na voor je begint, maar begin wel
Voor organisaties die moeite hebben met technologiekeuzes biedt de KSF handvatten. “We zoeken met onze leden naar naar ruimte voor proeftuintjes en experimenten in een veilige omgeving. Zo kunnen ze in de praktijk ervaren welke oplossingen echt waarde toevoegen”, legt Masselink uit. Hij wijst ook op de noodzaak om bestaande businessmodellen
SmartCenter – Partner Content
Klantcontact van kostenpost naar strategische waarde
In een tijd waarin digitalisering razendsnel oprukt, worstelen veel organisaties met de vraag hoe ze klantcontact effectief kunnen inrichten. De traditionele benadering van klantservice - vaak geoutsourcet en primair gezien als kostenpost - voldoet niet meer aan de verwachtingen van de moderne consument.
Lange wachttijden, herhaaldelijk hetzelfde verhaal moeten vertellen en van het kastje naar de muur worden gestuurd: de frustraties zijn herkenbaar en liggen voor het oprapen. De uitdaging ligt niet alleen bij het verbeteren van de klantenservice zelf, maar bij een fundamentele herziening van de rol die klantcontact speelt binnen de organisatie. Uiteindelijk bellen klanten niet voor hun plezier; ze reageren op situaties die elders in het bedrijf zijn ontstaan.
Na vijftien jaar ervaring binnen klantcontact is Maurice Jacobs, algemeen directeur van SmartCenter, tien jaar geleden gestart met een innovatief concept en een duidelijke visie. “Een klantenservice veroorzaakt zelf geen klantcontact maar vertegenwoordigt wel de merkwaarden van een organisatie”, stelt hij. Dat ligt bij
andere afdelingen binnen de organisatie. Met concrete verbetersuggesties helpen we nieuwe inzichten te geven aan management en overige afdelingen om daarmee de organisatie meer klantcentraal te maken.
Focus op kwaliteit
SmartCenter onderscheidt zich in de markt door niet te kiezen voor het traditionele outsourcingsmodel. “Ik ben gestart met SmartCenter vanuit de overtuiging dat klantcontact altijd in het hart van de eigen organisatie zou moeten plaatsvinden”, legt Jacobs uit. Waar concurrenten vaak kiezen voor offshore oplossingen, blijft SmartCenter bewust gericht op de Nederlandse markt met een focus op kwaliteit.
De aanpak van SmartCenter draait om drie pijlers: interne verbetering van
klantprocessen, het ontwikkelen van een in- en doorstroommodel voor talentvolle medewerkers, en de inzet van nieuwe technologieën zoals GenAI. Digitaal waar het kan en persoonlijk waar gewenst. “Daarmee kun je aan klanten maximale service bieden én het werk aantrekkelijker maken voor medewerkers”, zegt Jacobs.
Slimme technologie versnelt Hij ziet technologie niet als vervanging maar als versterking van menselijk contact. “Voice assistants gaan zo goed worden dat je 24/7 hulp kunt krijgen. Door technologische ontwikkelingen kunnen wachtrijen sterk verminderen, waardoor klanten op elk gewenst moment contact kunnen opnemen.” Bovendien stelt hij dat deze technologie de klantenservice zal transformeren van reactief naar proactief. Het succes van deze transformatie hangt volgens SmartCenter af van de inzet van multidisciplinaire teams. Niet alleen klantadviseurs, maar ook specialisten in business intelligence, projectmanagement en kennismanagement
kritisch te bekijken. “Tijd wordt een heel ander concept door AI. Oude beoordelingsmodellen gebaseerd op gespreksminuten zijn niet meer toereikend.”
Ondanks alle technologische mogelijkheden blijft de menselijke factor cruciaal. “Wij geloven absoluut niet dat AI de klantcontactmedewerker overbodig zal maken. Het werk verandert, er verdwijnt misschien werk, maar er komt ook nieuw werk bij.”
moeten samenwerken om klantinteracties waardevoller te maken.
Verhogen NPS tegen lagere kostprijs
“Ik geloof dat het DNA van een klantenservicemedewerker het beste tot zijn recht komt in het hart van de eigen organisatie, niet ergens op een andere plek in de wereld”, aldus Jacobs. Hierdoor kan SmartCenter bijdragen aan verbeteringen in klanttevredenheid en efficiëntie bij onder andere banken, verzekeraars, woningcorporaties en (semi) overheidsinstellingen. Wij ondersteunen organisaties bij het verbeteren van klanttevredenheid en efficiëntie. Dat doen we met multidisciplinaire teams en slimme technologie.”
Tekst: Fred Pals
Maurice Jacobs, Oprichter en CEO, SmartCenter
Roel Masselink, Directeur, Klantenservice Federatie
Procesoptimalisatie als fundament voor succesvolle AI-implementatie
AI belooft bedrijven efficiëntie en kostenbesparingen, maar in de praktijk vallen veel projecten tegen. Uit onderzoek van Forbes blijkt dat 85 procent van de AIimplementaties mislukt, vaak door slechte data en onduidelijke doelen. Veel bedrijven investeren in AI zonder hun processen eerst te optimaliseren, waardoor verkeerde beslissingen en frustraties ontstaan.
Procesoptimalisatie is essentieel voor succesvolle AI-toepassingen. Als de onderliggende processen niet kloppen, kan AI de efficiëntie niet verbeteren. Ruben Uppelschoten, CEO van Vasco Consult, helpt bedrijven afdelingsdenken om te zetten naar procesgericht werken. Veel bedrijven werken met afdelingen die op hun eigen KPI’s (kritieke prestatie-indicatoren) worden beoordeeld. “Wij proberen bedrijven procesgericht te laten werken”, zegt Uppelschoten. “Een individuele KPI kan verbeteren, maar je kan het risico lopen dat de totale optelsom achteruitgaat.”
Vasco Consult begint met een grondige procesanalyse. “De kern is dat de kunde vaak op de werkvloer zit”, legt Uppelschoten uit. “Tijdens mijn tijd bij
Vasco Consult vasco-consult.com
Ziggo ging ik met monteurs op stap. Zij wisten precies waar de knelpunten zaten.” Een praktijkvoorbeeld is een telecombedrijf dat AI inzette om klantvragen af te handelen. “Het bedrijf wilde AI-agents inzetten om efficiënter te werken. Maar vervolgens bleek dat de upsell-omzet werd gehalveerd, omdat een chatbot geen upsell kan doen”, vertelt Uppelschoten. Als je AI inzet zonder de basis op orde te hebben, kan dat kostbaar zijn.
De impact van AI op bedrijfsprocessen
Denk na over wat je wilt doen, maar ook waarom je het wilt doen
AI heeft potentie, maar alleen als het correct wordt geïntegreerd. In 2025 wordt wereldwijd € 250 miljard in AI geïnvesteerd, tegenover € 36 miljard twee jaar geleden. “Klanten hebben Fear Of Missing Out”, constateert Uppelschoten. “Wij nemen hierin echt een duidelijk standpunt in: denk na over wat je wilt doen, maar ook waarom je het wilt doen.”
Bovendien spelen ethische vraagstukken een grote rol. “Er is geen regelgeving
voor AI, net zoals er wereldwijd geen regelgeving is voor internet”, waarschuwt Uppelschoten. “Niet alleen bedrijven, maar ook de consultancysector moet deze ethische discussie blijven voeren.” Zo gebruikte een verzekeraar AI om schadeclaims te beoordelen. Door incomplete data kregen klanten onterecht lage uitkeringen. De technologie werd te snel ingezet en veroorzaakte problemen, concludeert Uppelschoten.
AI als kans, niet als risico AI kan processen versnellen en fouten verminderen, maar alleen als bedrijven eerst hun basis op orde hebben. “AI kan zorgen voor meer efficiëntie en kwaliteitsverbeteringen, maar alleen als het gecontroleerd wordt toegepast”, benadrukt Uppelschoten.
Volgens Uppelschoten moeten bedrijven eerst hun processen optimaliseren voordat ze AI grootschalig inzetten. “Denk in processen in plaats van afdelingen. Geef het vertrouwen aan de medewerker. De medewerkers voeren de taken uit en de manier waarop zij dat doen, bepaalt het succes van het proces.” Zonder een stevige fundering lost AI geen problemen op, maar creëert het juist nieuwe uitdagingen, betoogt Uppelschoten.
Menselijkheid is de sleutel tot effectief klantcontact
Ondernemingen worstelen al jaren met een fundamenteel probleem: hoe bied je een naadloze klantervaring van het eerste contact tot aan het laatste (incasso) gesprek? In een tijd waarin kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol speelt, is het belangrijk om de menselijke interactie centraal te blijven stellen.
Een klantervaring zonder persoonlijk contact is niet wat mensen willen; een échte klantbeleving draait juist om menselijk contact. Dit is een van de fundamenten onder het strategisch partnership tussen ETB Support Solutions en CBMK. Dit partnership markeert een primeur in de wereld van klantcontact en creditmanagement. “Wij zijn de eersten die zo’n partnership aangaan”, aldus Sander Kuijer, CCO van ETB Support Solutions. “ETB is de eerste BPO (business process outsourcer: uitbesteding van werk) die samenwerkt met een incassobedrijf als CBMK.”
Ketengerichte benadering
De kern ligt in een datagedreven ‘full-service’-aanpak van klantcontact en creditmanagement, waarbij de gehele klantreis wordt gefaciliteerd. Kuijer: “Vaak ligt aan het klantcontact bij bedrijven een suboptimaal proces ten grondslag. Doordat wij nu samen met CBMK de hele
klantreis van A tot Z kunnen afhandelen, zien wij veel sneller waar het knelt in een organisatie. Wij helpen onze klanten om deze processen te verbeteren.” Henry Schaefer, directeur van CBMK, vult aan: “Vroeger waren we een losstaand object. Bedrijven stuurden de laatste aanmaning en schakelden daarna een incassobureau in.” Die aanpak heeft plaatsgemaakt voor een ketengerichte benadering met aandacht voor preventie aan de voorkant. Door samen te werken kunnen ETB en CBMKklanten een uniforme communicatiestijl bieden. “Wij willen graag één tone of voice richting de klant”, legt Schaefer uit. “Klanten weten anders niet met welke partij ze te maken hebben.”
AI als ondersteuning, niet als vervanging
AI speelt een cruciale rol, maar is geen doel op zich. “AI kan helpen bij het verbeteren van de kwaliteit, inzicht in root causes of het autonoom afhandelen
van specifieke taken”, vertelt Kuijer. Onze gezamenlijke ambitie is om AI en data veel meer in te zetten om contacten aan de voorkant te voorkomen én in de afhandeling van klant- en incassocontacten de medewerker zo goed mogelijk te ondersteunen. Beide partijen benadrukken dat AI nooit de menselijke factor mag vervangen, vooral niet bij schuldenproblematiek. “AI kan ondersteunend zijn, en soms zelfs werk overnemen, maar de menselijke interactie blijft bij ons altijd centraal staan. We moeten de emotie blijven herkennen”, benadrukt Schaefer. “We hebben te maken
met mensen en bedrijven die met financiële problemen kampen.”
“De belangstelling voor onze gezamenlijke propositie is groot”, zegt Kuijer. Hij verwacht binnen zes maanden concrete resultaten, met significante besparingen tot wel 30 procent door optimalisatie en de uitbesteding van klantcontact- en incassoprocessen. Schaefer voegt toe dat ook klanttevredenheid zal toenemen door de uniforme benadering. “Een klant loopt niet zomaar weg”, stelt Kuijer. “Wij kunnen precies aangeven waarom klanten wel of geen fan zijn van jouw onderneming.”
Sander Kuijer, Directeur, ETB Support Solutions
Henry Schaefer, Directeur, CBMK
Ruben Uppelschoten, CEO, Vasco Consult
Van brein in een pot naar AI die meedenkt
De explosieve groei van kunstmatige intelligentie dwingt organisaties tot indringende keuzes. Hoe implementeer je deze technologie verantwoord? Hoe zorg je dat AI-toepassingen daadwerkelijk waarde toevoegen zonder nieuwe risico’s te introduceren?
Maar vooral: waar begin je in het woud van mogelijkheden dat dagelijks uitdijt? Want terwijl de technologie razendsnel evolueert, blijft de wetgeving achter. Dit creëert een spanningsveld waarin bedrijven zelf kaders moeten stellen voor verantwoord AI-gebruik. Tegelijkertijd biedt deze situatie kansen voor organisaties die nu al doordacht innoveren met AI.
“Think big, start small.” Dat is de filosofie waarmee Martin van Ginkel, VP Benelux bij Tungsten Automation, klanten begeleidt bij AI-implementaties. “Je moet groot denken, maar niet denken dat je niet kunt starten omdat niet alles op orde is. Omarm gewoon een stukje en begin daarmee.”
Sturen op betrouwbaarheid Een van de grootste uitdagingen bij AI-implementatie is het borgen van
betrouwbaarheid. “We adviseren altijd dat je een goede log van de verrichte controles bijhoudt”, zegt Van Ginkel. “Welke data heb je gebruikt om je model te trainen? Welk model gebruik je en waarom? En blijf vooral monitoren of de uitkomsten kloppen en er geen ‘bias’ ontstaat.”
De traditionele AI-chatbots functioneren als ‘brein in een pot’ – beperkt tot trainingsdata zonder zicht op recente ontwikkelingen of bedrijfsspecifieke informatie. Om dit te ondervangen zijn technieken zoals Retrieval Augmented Generation (RAG) cruciaal, waarmee AI-systemen realtime toegang krijgen tot actuele informatie, wat de nauwkeurigheid verhoogt en “hallucinaties” vermindert.
Van chatbots naar Agentic AI De echte doorbraak ligt in Agentic AI, die intelligentie koppelen aan actie. “Wat wij duidelijk zien is dat Agentic
Tungsten Automation
Wil je meer weten over AI? Scan de QR-code. tungstenautomation.com
Security als strategisch voordeel, waarom leiders nu moeten handelen
Anno 2025 volstaat het niet meer om beveiliging te zien als een verzameling losse maatregelen, maar juist als integraal onderdeel van de bedrijfsstrategie. Security ontwikkelt zich tot een onmisbaar strategisch fundament voor organisaties. Dat is niet zonder reden: dreigingen worden complexer, wet- en regelgeving strenger en de impact van incidenten groter. Organisaties die security serieus nemen, vergroten niet alleen hun weerbaarheid, maar verbeteren ook hun concurrentiepositie door efficiëntie en duurzaamheid te vergroten.
Alex Smaling, Managing director, Nsecure
Dreigingen
Alex Smaling, Managing Director bij Nsecure, IT-dienstverlener in strategische beveiligingsoplossingen, wijst op de toenemende complexiteit van dreigingen: van cyberaanvallen tot interne risico’s en
Nsecure nsecure.nl
geopolitieke spanningen. Security vraagt daarom om een omslag in ons denken. Een bredere aanpak, waarbij technologie hand in hand gaat met beleid en strategische besluitvorming. “Organisaties die security beschouwen als een integraal onderdeel van hun bedrijfsstrategie, zijn veerkrachtiger en anticiperen sneller op veranderende risico’s.”
“Op het gebied van security en toegangsverlening zien we daarom drie fundamentele verschuivingen”, zegt Smaling. “Security is niet langer een operationele kostenpost, maar een cruciaal instrument om bedrijfsdoelstellingen te ondersteunen en toekomstbestendig te maken.”
Compliance essentieel
De eerste verschuiving is de groeiende
AI eraan komt, maar ook dat die samengevoegd worden tot AI Agencies voor totaaloplossingen”, licht Van Ginkel toe. Deze agents werken samen met elkaar en andere technologiën, controleren elkaar, nemen beslissingen en passen zich aan aan veranderende omstandigheden. Tungsten Automation implementeert AI Agents voor diverse toepassingen: van automatische correspondentieverwerking en klantenservice tot geavanceerde onderzoeksagents en background checks (bijv. KYC/CDD). De kracht zit in de combinatie met bestaande workflows, robotics en intelligent document processing, waardoor complexe taken die voorheen menselijke tussenkomst vereisten nu geautomatiseerd kunnen worden.
Naast officiële wet- en regelgeving zoals de AI Act is ook de ethische positie van organisaties cruciaal. “Soms is dat belangrijker dan de formele regelgeving”, aldus Van Ginkel. Voor veilige implementatie van Agentic AI adviseert Tungsten Automation een framework met duidelijke regels, toegestane acties, prestatie-eisen, een gedegen audit trail en bovenal uitlegbaarheid.
Praktische implementatie
De begeleiding door Tungsten Automation kenmerkt zich door een multidisciplinaire aanpak met kleine teams van senior specialisten. “In korte iteraties van een week bouwen we oplossingen, waarbij klanten voortdurend resultaten zien en kunnen bijsturen”, legt Van Ginkel uit. Deze praktische aanpak maakt het voor organisaties laagdrempelig om AI-toepassingen te implementeren. Het belangrijkste inzicht? AI is geen losstaande technologie, maar een integraal onderdeel van je bedrijfsprocessen. Een gefaseerde, iteratieve aanpak helpt organisaties om concrete resultaten te boeken zonder vast te lopen in complexe implementaties”, aldus Van Ginkel.
impact van regelgeving zoals de GDPR, NIS2 en ISO-normen. Smaling benadrukt dat compliance geen administratieve verplichting is, maar een essentiële voorwaarde voor grip op de bedrijfsvoering. “Voldoen aan wetgeving moet geen reactieve exercitie zijn, maar een integraal onderdeel van de securitystrategie. Dit minimaliseert niet alleen risico’s op incidenten, boetes en reputatieschade, maar zorgt er ook voor dat bedrijven aantoonbaar grip hebben op hun beveiligingsprocessen.”
Schaalbaar en flexibel
De tweede ontwikkeling is de opkomst van Security as a Service (SaaS). Organisaties zoeken steeds vaker naar schaalbare, flexibele beveiligingsoplossingen die naadloos aansluiten op IT-infrastructuren. “Moderne security vraagt om oplossingen die meebewegen met veranderende risico’s en gebruikersbehoeften. Smaling noemt dit ‘adaptive security’. Dit geldt ook voor de nieuwe generatie medewerkers die intuïtieve, mobiele en direct toegankelijke security-oplossingen verwachten. “Gebruiksvriendelijke en flexibele beveiliging is geen luxe meer, maar een voorwaarde om medewerkers optimaal te ondersteunen en de organisatie toekomstbestendig te maken.”
Boardroom-discussie: security als strategische investering De derde verschuiving is de veranderende rol van security in de boardroom. Waar beveiliging eerder als kostenpost werd gezien, erkent men nu steeds vaker de strategische waarde ervan. “Beveiliging moet proactief worden ingezet om bedrijfsdoelen te ondersteunen. Dit betekent niet alleen kosten besparen en operationele processen verbeteren, maar ook risico’s verlagen en continuïteit waarborgen.”
Samenwerking als sleutel tot succes
Security is geen losstaande discipline meer en vereist nauwe samenwerking tussen organisaties en gespecialiseerde partners. Dit helpt bedrijven om beveiliging structureel te verankeren in hun bedrijfsvoering. “De klanten van Nsecure, variërend van financiële instellingen en energiebedrijven tot overheden, benutten security steeds vaker als strategische hefboom. Dit stelt hen in staat om niet alleen risico’s te beperken, maar ook nieuwe kansen te creëren en operationele voordelen te realiseren.”
Security is daarmee niet langer een kostenpost, maar een strategische investering in de toekomst.
Martin van Ginkel, VP Benelux, Tungsten Automation
Nsecure – Partner Content
Waarom certificering onmisbaar is voor cyberveiligheid in het cloudtijdperk
De digitale transformatie brengt ongekende mogelijkheden, maar ook aanzienlijke risico’s met zich mee. Terwijl organisaties massaal vertrouwen op cloudoplossingen, neemt hun kwetsbaarheid voor cyberaanvallen exponentieel toe.
In Europa alleen al werden vorig jaar 309 significante cybersecurity-incidenten in de zorgsector geregistreerd, met aanvallen op ziekenhuizen in Nederland, Frankrijk en Finland. Bovendien duurt het gemiddeld 207 dagen voordat een hack wordt ontdekt en nog eens 70 dagen om deze op te lossen – 9 maanden waarin kwaadwillenden vrij spel hebben. Een netwerk van verbonden apparaten en systemen vormt een kwetsbare omgeving waarin één zwakke schakel kan leiden tot grootschalige verstoringen met mogelijk catastrofale gevolgen.
Expertise in IT en OT
“Het is echt een race tegen de klok”, zegt Bram Holtus, CEO van DEKRA
DEKRA Certification
dekra.nl
Certification. Het bedrijf maakt deel uit van DEKRA, een wereldwijd opererend bedrijf met 50.000 medewerkers. Als specialist in testen en certificeren heeft DEKRA een breed portfolio opgebouwd in productcertificering: van consumentenelektronica en industriële componenten tot medische hulpmiddelen.
Volgens Holtus onderscheidt DEKRA zich door zijn expertise in zowel IT als OT (Operational Technology). “Bij IT gaat het hoofdzakelijk over geheimhouding en integriteit van data. Bij OT draait het om stabiliteit en continuïteit van operationele processen. Wij zijn geaccrediteerd op beide gebieden en dat maakt ons bijzonder.”
Deze tweeledige expertise stelt DEKRA in staat om klanten een holistisch dienstenpakket aan te bieden voor de nieuwe Europese NIS2-wetgeving.
De zwakke schakel
“Hackers zoeken de weg van de minste weerstand, bijvoorbeeld een slecht beveiligde printer met bluetooth. Het is cruciaal dat je apparaten inkoopt die
getest zijn door een geaccrediteerde partij. Heb je de OT op orde, dan is er nog de menselijke factor: ondanks technologische beveiligingsmaatregelen blijft dit een zwakke schakel. “Je kunt je infrastructuur perfect beveiligd hebben, maar één verkeerde muisklik kan alles tenietdoen”, waarschuwt Holtus. Hij benadrukt het belang van bewustwording door de hele organisatie.
De Europese regelgeving, met name de NIS2-richtlijn die dit jaar in nationale wetgeving wordt omgezet, legt organisaties
Hoe bedrijven van security en compliance een troef kunnen maken
Digitalisering en cloudtoepassingen bieden organisaties enorme kansen op het gebied van innovatie en efficiëntie. Hoewel security en compliance vaak worden gezien als beperkende factoren, kunnen ze juist een katalysator zijn voor duurzame groei en concurrentievoordeel.
Door security en compliance integraal te benaderen, kunnen bedrijven niet alleen risico’s beheersen, maar ook vertrouwen creëren bij klanten en medewerkers, wat leidt tot een sterkere marktpositie”, aldus De Vrught, senior executive Go-To-Market bij Pentos.
Een integrale benadering als sleutel tot succes
Cloudadoptie en innovatie vragen om een doordachte aanpak die gebruiksgemak, snelheid en veiligheid in balans houdt. Bedrijven die deze balans weten te vinden, kunnen innovatie versnellen en tegelijkertijd de betrouwbaarheid van hun diensten vergroten. Strategische security en compliance beperken risico’s en trekken klanten aan. In sectoren waar vertrouwen cruciaal is, levert dit voordeel op. “Veel organisaties werken nog steeds
met versnipperde security- en complianceoplossingen die geen overkoepelende visie hebben. Dit kan leiden tot overregulering en bureaucratie. Een geïntegreerde aanpak, waarbij Governance, Risk en Compliance (GRC) centraal staan, helpt bedrijven om beleid, procedures en controles te standaardiseren en automatiseren. Hierdoor wordt compliance niet slechts een checklist, maar een integraal onderdeel van de bedrijfscultuur en strategie”, aldus Smeulders, directeur Pentos Nederland.
AI als bondgenoot én uitdaging Een van de uitdagingen voor bedrijven is het compliant en secure gebruik van AI. AI versnelt en verbetert security-controles, maar roept vragen op over databronnen en ethiek. Waar komen de data vandaan, en hoe waarborgen we de veiligheid en privacy? In Europa, waar ethische normen en wetgeving strikter zijn dan in
bijvoorbeeld de VS of China, vraagt dit om een doordachte aanpak. “Bedrijven moeten niet alleen technische maatregelen nemen, maar ook investeren in bewustwording en training van medewerkers om AI op een verantwoorde manier in te zetten”, aldus Smeulders.
Met de groei van hybride cloudomgevingen – een combinatie van on-premise en cloudoplossingen – wordt compliance nog complexer. Cloudproviders dragen bij, maar bedrijven blijven eindverantwoordelijk. Dit brengt risico’s met zich mee, vooral op de raakvlakken van verschillende systemen. “Onze GRC-oplossing helpt bedrijven om grip te houden op deze complexe omgevingen, door beleid en processen te stroomlijnen en compliance te vereenvoudigen via geautomatiseerde monitoring en risicobeheer”, aldus De Vrught.
HR als spil in security en compliance “Binnen de boardroom verschuift de verantwoordelijkheid voor compliance en security steeds vaker naar HR, met name
vergaande verplichtingen op. Niet-naleving kan leiden tot boetes die een percentage van de wereldwijde omzet bedragen. Bovendien zijn CEO’s en bestuurders persoonlijk verantwoordelijk voor cyberveiligheid binnen hun organisatie. “Dit moet echt top-down in je organisatie geïmplementeerd zijn”, benadrukt Holtus. “Alleen een cybersecurity officer aanstellen is absoluut niet voldoende.”
Natuurlijke selectie
Holtus adviseert organisaties proactief te zijn: “Wacht niet tot vijf voor twaalf. Identificeer je tekortkomingen, laat een onafhankelijke partij je systemen testen en certificeren en koop cyberveilige spullen in.” Volgens hem zal de markt in de komende vijf tot tien jaar een natuurlijke selectie ondergaan waarbij organisaties die cyberveiligheid niet serieus nemen, het risico lopen niet te overleven – ongeacht hun grootte.
op het gebied van persoonsgegevens en databeheer. HR waarborgt regelgeving, traint medewerkers en stelt ethische richtlijnen op voor technologiegebruik. HR als spil verankert compliance en security in de bedrijfscultuur. Waar deze verantwoordelijkheid traditioneel bij IT en Legal lag, speelt HR een steeds grotere rol bij verantwoord datagebruik. Compliance is niet alleen een technisch en juridisch vraagstuk, maar ook een gedragsen cultuurthema”, aldus Smeulders. Goed ingerichte organisaties versterken beveiliging en creëren een data-bewuste bedrijfscultuur. “Technologie is geen vijand, maar juist een bondgenoot”, aldus De Vrught.
Pentos – Partner Content
Amber Smeulders & Frank de Vrught, Country director & senior executive, Pentos
Bram Holtus, CEO, DEKRA Certification
Controle over datasoevereiniteit cruciaal in een onzekere wereld
Data die door overheden en bedrijven wordt opgeslagen in Amerikaanse clouds valt onder Amerikaanse wetgeving. Dat brengt niet direct onzekerheden, maar wel risico’s nu geopolitieke spanningen toenemen en datasoevereiniteit belangrijker wordt. Volgens experts moet Europa snel investeren in eigen cloud-infrastructuur om de controle over gegevens veilig te stellen.
Boost, Executive board member & co-CEO, Leaseweb
Al jaren worden Europese persoonsgegevens, bankinformatie en bedrijfsgegevens opgeslagen op servers die onder controle staan van Amerikaanse techreuzen zoals Google, Amazon en Microsoft. Hoewel Europese privacyregels streng zijn, kunnen Amerikaanse wetten zoals de CLOUD Act ervoor zorgen dat de Amerikaanse overheid toegang krijgt tot deze gegevens. “Die privacybescherming is zo sterk als de zwakste schakel”, aldus Robert van der Meulen, director product strategy bij Leaseweb.
De bewustwording over het belang van Europese datasoevereiniteit neemt snel toe. Recente politieke ontwikkelingen, zoals de Amerikaanse verkiezingen, vergroten de onzekerheid over de veiligheid van Europese gegevens bij buitenlandse partijen. “Dit probleem speelt niet sinds gisteren. Bedrijven en overheden hebben jarenlang cloud uitbesteed aan Amerikaanse hyperscalers, vooral omdat het gemakkelijk was. Maar nu worden mensen wakker”, vertelt Lex Boost, executive board member & co-CEO bij Leaseweb.
Dit vraagstuk draait om zeggenschap, niet om de fysieke opslag van data. Wanneer Europese data op platforms staan van niet-Europese bedrijven, verliest Europa in feite haar soevereiniteit. Daardoor kan de Amerikaanse CLOUD Act grote gevolgen hebben. Deze wet verplicht bedrijven zoals Amazon en Google data af te staan aan de Amerikaanse overheid wanneer die daarom vraagt. Boost tekent daar echter wel een nuance bij aan: “Toen het vertrouwen in Amerika hoog was, maakte niemand zich zorgen. Tegelijkertijd hebben we te leven met de realiteit van nu. Recente politieke verschuivingen tonen hoe snel vertrouwen verdwijnt.”
Eigen infrastructuur
Binnen het Europese IPCEI-CISinitiatief (een stimuleringsregeling van de Europese Comissie) wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een open Europese cloud-infrastructuur, waarbij Leaseweb met haar European Cloud Campus project een grote rol speelt. Dit bied een alternatief voor de afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven. “We lopen niet twintig jaar achter op Silicon Valley, maar missen schaalgrootte en bekendheid. De basis is er al”, aldus Van der Meulen.
van der Meulen, Director Product Strategy, Leaseweb
Een onderdeel van het initiatief is kennisopbouw binnen Europa. Leaseweb wil tech-hubs oprichten, waaronder in Amsterdam en Duitsland, waar kennisontwikkeling en opleiding centraal staan. Hiermee moet voorkomen worden dat essentiële technologische kennis blijft wegvloeien naar buitenlandse partijen. Bovendien vereist de overstap naar een Europese cloud-infrastructuur wel een mentaliteitsverandering, zoals de wil om zelf te beheren. Jarenlang is gekozen voor gemak door diensten uit te besteden aan Amerikaanse hyperscalers. Dit gemak heeft echter een hoge prijs: verlies van controle. Bedrijven hebben hun gegevens als het ware zonder blikken of blozen overgelaten aan buitenlandse partijen. Van der Meulen: “Bedrijven en overheidsintellingen moeten zich echter ook realiseren dat je verantwoordelijk bent voor het beschermen van persoonsgegevens van klanten. Dat wordt moeilijker als er een afhankelijkheidsrelatie bestaat met partijen van buiten Europa. Europese bedrijven moeten zich bewuster worden van hun keuzes. Data is niet iets dat zichzelf beschermt. Je moet daar actief beleid op maken.”
Strategische prioriteit
De urgentie is duidelijk: datasoevereiniteit moet een strategische prioriteit worden binnen elk Europees
leaseweb.com Meer weten over dit onderwerp?
bedrijf en overheidsinstelling. Europese wetgeving biedt de middelen, maar de implementatie en het gebruik van Europese cloud-alternatieven vergen actie. Beide specialisten benadrukken dat deze keuze niet wordt ingegeven door angst voor buitenlandse bemoeienis met Europese data, maar dat die keuze voortkomt uit kracht. Meer controle over data immers biedt enorme kansen voor Europese bedrijven. Bedrijven moeten zich bewust zijn van de investeringen die het terughalen van data naar Europa vergt. Dit betekent dat er meer geïnvesteerd moet worden in interne kennis en expertise die opnieuw moet worden opgebouwd.
Leaseweb ziet steeds meer interesse in Europese alternatieven. De aanbieder krijgt steeds vaker vragen van bedrijven die hun data terug naar Europa willen halen. En hoewel nog niet alle functionaliteiten van de Amerikaanse hyperscalers direct beschikbaar zijn, is het Europese alternatief
wel degelijk aanwezig en volop in ontwikkeling. De dingen zelf doen is vaak ook goedkoper en zorgt ervoor dat je ‘key expertise’ in eigen huis houdt.
Volgens beide experts heeft Europa een unieke kans om zijn data-infrastructuur te versterken en onafhankelijker te worden. Met projecten zoals de European Cloud Campus werkt Leaseweb aan de toekomst. Door nu te investeren in infrastructuur en kennis kan Europa bouwen aan een veilige digitale toekomst. Daarnaast biedt Europese datasoevereiniteit economische voordelen. Door te investeren in lokale cloudoplossingen en kennisontwikkeling ontstaan nieuwe banen en kunnen Europese bedrijven innovatiever concurreren op de wereldmarkt. Europese samenwerking is hierbij essentieel, omdat een gedeelde infrastructuur kostenbesparend werkt en technologische innovaties stimuleert.
Lex
Robert