6 minute read
IL GIARDINO DEI TAROCCHI
VALERIO MEI / SHUTTERSTOCK ©
Advertisement
In 1998 opende de Giardino dei Tarocchi, ofwel de Tarottuin, de deuren. De bekende Frans-Amerikaanse kunstenaar Niki de Saint Phalle zorgde voor het ontwerp. De tuin is misschien wel het meest betoverende plekje van Toscane…
TEKST TOENKE BERKELBACH
Als de telefoon van Marella Agnelli (1927-2019), de vrouw van Fiat-magnaat Gianni Agnelli, rinkelde, was dat nooit zomaar ergens. De Agnelli’s bezaten namelijk magnifieke huizen in Turijn, Rome, Milaan, New York, Sankt Moritz en Marrakech en ook nog een gerestaureerd klooster op Corsica. December 1975 rinkelde de witte telefoon in het chalet in Sankt Moritz waar Marella aan het skiën was. Zij nam op, blij aan de andere kant van de lijn kunstenares Niki de Saint Phalle (1930-2002) te horen. De twee waren sinds hun twintigste bevriend, toen Niki nog een beginnend kunstenares in New York was en Marella, dochter van prins Filippo Caracciolo di Castagneto, daar werkte als jonge fotografe.
Droomproject
Niki was inmiddels beroemd en Marella was mevrouw Agnelli geworden, maar hun vriendschap was onveranderd gebleven, zodat Niki meteen met de deur in huis kon vallen. Ze had herhaaldelijk een droom gehad, vertelde ze Marella. Die droom ging over enorme kleurrijke sculpturen die uit een dromerig landschap oprezen en de personages van het tarotkaartspel vertegenwoordigden. Ze was nu beroemd, dus die droom kon gerealiseerd worden. Maar waar? Niki dacht meteen aan Italië, de bakermat van de kunst.
NANA, SPHINX EN LA TEMPÉRANCE © COLLEZIONE PRIVATA
Kende Marella toevallig iemand die een stuk grond had in een glooiend landschap? Marella hoefde niet lang na te denken: Garavicchio! De naam van het landgoed bij Capalbio dat haar vader in 1960 gekocht had en dat nu eigendom was van haar broers Carlo en Nicola. Iedereen was meteen enthousiast over het droomproject ‘Il Giardino dei Tarocchi’. Marella’s broers stonden een deel van hun landgoed af en Niki organiseerde zelf de financiering, waarbij de Agnelli’s natuurlijk ook hun duit in ’t zakje deden. Het realiseren van 22 sculpturen, tussen de 12 en 15 meter hoog, nam 18 jaar in beslag – ook omdat Niki intussen doorging met kunstprojecten over de hele wereld. Een speciaal team van Zwitserse reuzen werd ingevlogen om de enorme sculpturen te helpen tillen, en in 1998 was het dan zo ver. Il Giardino dei Tarocchi, een van de meest bijzondere openluchtmusea ter wereld, werd geopend voor het publiek.
Geen rondleidingen
Capalbio is een middeleeuws stadje, hoog op een heuveltop in de Maremma. Beneden doen linkse, maar toch rijke Romeinen zich te goed aan de rust van een natuurreservaat en strand. Verderop zie je de Monte Argentario met Porto Ercole, in de jaren zestig trefpunt van de internationale jetset. Een symbolische muur even buiten Capalbio scheidt er de echte wereld van de droomwereld. Als je daar de Giardino binnengaat, voel je ineens ook hoe spannend het is om de droom van iemand anders binnen te stappen. Kleurrijke reuzen en reuzinnen rijzen plotseling voor je op in beelden gemaakt van stukjes glas, mozaïek en keramiek. Met hun schitterende uitbundigheid hebben ze alles weg van moderne kunstwerken. Toch lijken hun ronde vormen
LA LUNE © IL GIARDINO DEI TAROCCHI De making-of
In het Palazzo Collacchiono, het middeleeuwse kasteel dat uittorent boven het centrum van Capalbio, is tot en met 3 november een expositie gewijd aan de making-of van Il Giardino dei Tarocchi. Een ander deel van de expositie is ondergebracht in de Galleria Il Frantoio, een grote voormalige olijvenperserij, omgetoverd tot kunstgalerie. In zo’n honderd maquettes, tekeningen, schetsen, collages en video’s leef je daar mee met de jarenlange weg die Niki de Saint Phalle aflegde om haar droom te realiseren. Het is de moeite waard je ontdekkingstocht te beginnen in het Palazzo Collacchioni en dan via de Frantoio naar de Giardino zelf te gaan. Al in het middeleeuwse kasteel, later door de Medici’s verfraaid als renaissancepaleis, voel je de adem van de tijd. Middeleeuwse architectuur,
Niki de Saint Phalle
renaissancepracht en moderne kunst komen hier samen in een harmonieus geheel. De Frantoio geeft je daarbij een idee van de enorme hoeveelheid energie die nodig was om het project ook fysiek gerealiseerd te krijgen. Al die stukjes glas hakken, het zeulen met grote blokken keramiek tussen de olijfbomen van het landgoed Garavicchio, hoe deden ze dat? Het resultaat van twintig jaar hard werken vind je even verderop als je daar door die symbolische muur de droomwereld van de Giardino dei Tarocchi binnenstapt. ‘Il luogo di sogni, Il Giardino dei Tarocchi di Niki de Saint Phalle’, t/m 3 november 2021 in het Palazzo Collacchioni & Galleria Il Frantoio Capalbio. frantoiocapalbio.com >
©VALERIO MEI / SHUTTERSTOCK
‘La Stella’, een van Niki’s bekende Nanafiguren in de tarottuin. zich heel natuurlijk te voegen in het klassieke Toscaanse landschap. Misschien ook omdat de Giardino werd aangelegd op een daar toen net ontdekte stadionvormige reeks Etruskische graftombes. Eigenlijk zie je hier dus hoe tweeduizend jaar oude cultuur, moderne kunst en een tijdloos mooi landschap moeiteloos in elkaar overvloeien. De Saint Phalle liet haar droomtuin na aan de Fondazione il Giardino dei Tarocchi in Capalbio. Ze stelde daarbij in haar testament vast dat er nooit rondleidingen met uitleg in de Giardino mochten komen. Iedere bezoeker mag zo zijn eigen uitleg geven, of waar nodig de strijd aangaan met de reusachtige duivels, draken, koninginnen en profeten van het tarotspel die
ze daar tegenkomen. Met wel altijd als happy end de kleurig schitterende tarotfiguur l’Angelo della Temperanza: de engel van de matigheid die iedere bezoeker succes en tevredenheid garandeert. •
TIPS
SLAPEN
• Fattoria Le Guardiole Als je ’s avonds in Fattoria Le Guardiole naar de zonsondergang over de heuvels kijkt, begrijp je ineens wat de Toscaanse Maremma zo bijzonder maakt. In de verte zie je Capalbio met de toren van het Castello Aldonbrandeschi. Je wordt omgeven door een prachtig heuvellandschap waar je fietsend in een van de middeleeuwse dorpjes even af kunt stappen bij een van de lokale trattoria’s. Verder heb je beneden het Lago di Burano, een natuurgebied van het Wereld Natuur Fonds. De Oase is een lagune van 236 hectare; zee en strand, afgescheiden door een duinenrij. Net als boven in de heuvels regeert ook hier de stilte. De Fattoria ontvangt je met Maremmaanse gastvrijheid en je voelt je er dan ook meteen helemaal thuis. Strada della Sgrilla, 16/a, Capalbio. country-villas-fattoria-le-guardiolecapalbio.hotelmix.it
ETEN
• Il Pellicano Terwijl op het terras van restaurant Il Pellicano de sterren boven de baai van Porto Ercole schitteren, schittert op je bord het resultaat van de Michelinster van chef Michelino Gioia. Het restaurant en gelijknamige hotel zijn legendarisch in Italië dankzij hun topniveau van elegantie en geraffineerde creativiteit. Alle producten zijn afkomstig uit de directe omgeving. Garnalen en kreeft worden ’s ochtends door vissers direct uit de baai bij de deur afgeleverd. Al het vlees komt uit Toscane en zelfs de kruiden komen van de velden die je in de verte verlicht ziet door de maan. Michelino Gioia tovert die ingrediënten om tot culinaire kunstwerken als ravioli gevuld met tomaten, crème van burratakaas en rauwe garnalen. Het geheel maakt Il Pellicano tot een unieke combinatie van Italiaanse schoonheid en kookkunst. Sbarcatello, Porto Ercole. hotelilpellicano.com
