DE ERFENIS VAN ENNIO

Ennio & Andrea Morricone Zo vader, zo zoon

In 2020, net voor zijn overlijden, kondigde de legendarische dirigent en componist maestro Ennio Morricone een concert aan ter ere van zijn carrière. Ennio Morricone – The Official Concert Celebration komt op vrijdag 2 december naar Ahoy Rotterdam. Een gesprek met zijn zonen Marco en Andrea, die in zijn voetsporen trad.

Het magnifieke schuilt misschien wel in de combinatie van het eigene, de herkenbaarheid en de eenvoud. Want zodra je de fluitmelodie uit Sergio Leone’s spaghettiwestern The Good, the

Bad and the Ugly hoort, herken je meteen de stijl van componist Ennio Morricone.

Ooit begon hij net als zijn vader met het spelen van de trompet, maar op het conservatorium Accademia Nazionale di

Santa Cecilia werd al snel duidelijk dat hij meer in zijn mars had dan alleen trompet spelen. Zijn leermeester en mentor maestro

Goffredo Petrassi was het er dus niet mee eens toen Ennio in 1961 begon met het componeren van filmmuziek. Deze grote meester vond het maar armzalig, het zou het talent van zijn pupil tenietdoen. Ook

Ennio zelf vond het wat nederig werk en het was dan ook eigenlijk niet de bedoeling om er lang mee door te gaan. Maar het leverde wel inkomsten op. En zo verzorgde hij onder meer de muziek voor Per un pugno di dollari (A Fistful of Dollars, 1964) en C’era una volta il West (Once Upon a Time in the West, 1968) van regisseur Sergio Leone, die hij nog kende van de lagere school. Later volgden, onder veel meer, The Hateful Eight (2015) van Quentin Tarantino, en eerder Nuovo

Cinema Paradiso (1989) van Giuseppe Tornatore. Voor die laatste werkte hij samen met zijn zoon Andrea Morricone, aan wie hij zogezegd zijn baton overdroeg. Hem en zijn broer Marco zochten we op voor een gesprek dat plaatsvond in hun ouderlijk huis.

Barok & kubisme

Dat voormalige palazzo van de familie Morricone staat pal in het centrum van Rome, om de hoek van Piazza Venezia. Ruim een jaar na het overlijden van il maestro heeft de familie besloten het paleisje te verkopen. Via een ruime binnentuin betreed je de marmeren trap naar de entree. Lopend over de rode loper passeer je enkele elegante stenen standbeelden op heuse sokkels. Eenmaal boven leidt een korte hal naar de voormalige woonkamer van de familie. Er staan barokke meubels. Tegen een muur is een zitbank geplaatst en de twee zithoeken

zijn voorzien van een ronde eettafel met stoelen eromheen. Aan de muren hangen schilderijen – opvallend genoeg contrasterend met de sfeer van de woonkamer – in kubistische en futuristische stijl. De massieve deuren zijn rijkelijk versierd met bloemen en omlijst met een gouden rand. Het uitzicht toont de witte stenen van Palazzo Venezia met op de achtergrond het rumoer van het drukke Rome. Er is geen airco in het luxe palazzo, dat dan weer niet.

Muzikale gave

Andrea zit op een van de diepe comfortabele banken. “Mijn vader belde me op toen ik aan het werk was in mijn studio en zei: ‘Andrea, ik heb een prachtig script gekregen (Nuovo Cinema Paradiso). Zou je een nummer willen componeren voor deze film?’ Ik ging naar hem toe, las het script en diezelfde ochtend nog schreef ik Tema d’amore.” Andrea vertelt omzichtig over zijn vader. Je zou bijna zeggen: sierlijk, precies, zoals hij ook dirigeert. Hij kiest zowel zijn woorden als handgebaren zorgvuldig. Net zo kijkt hij af en toe bedachtzaam voor zich uit, alsof zijn vader voor hem staat. “Het is een enorm fijne herinnering aan een unieke samenwerking met papa. Ik was pas 24 jaar en nog helemaal niet zo ervaren in componeren, maar deze melodieën kwamen als vanzelf in mij op.” Andrea was eigenlijk niet van plan om in zijn vaders voetsporen te treden, maar op zijn elfde begon hij met pianospelen en luisterde hij veel naar de muziek die vader Morricone maakte. “Als hij er even niet was, speelde ik soms stiekem zijn melodieën na.” De

Linkerpagina: Andrea Morricone in Rome. Deze pagina: Ennio Morricone in de documentaire ‘Ennio’.

“Als hij er even niet was, speelde ik soms stiekem zijn melodieën na” interview

© PERISCOOP FILM >

©GEA LIVE ©MORRICONE FAMILY ARCHIVE

muzikale gave zat de jonge Morricone dus al wel in het bloed. Hij ging muziek studeren aan de universiteit en bekwaamde zich aldus in het dirigeren van orkesten en piano. Pas veel later, op 46-jarige leeftijd, kreeg Andrea het idee om ook te gaan componeren: “Ik had zelf al wat stukken geschreven en dirigeerde deze voor de orkesten waar ik mee samenwerkte. Ik weet nog goed dat ik in Praag een orkest aan het dirigeren was en toen besloot om te gaan componeren.” Van zijn vader kreeg hij de kans om vooral ook zijn eigen muzikale talent te ontdekken. “Ik heb natuurlijk veel van de buitengewone poëzie van zijn orkestraties mogen leren. En hij respecteerde me als vakkundig muzikant. Hoewel we vader en zoon waren, werkten we samen als professionals.” Toch was het niet altijd even makkelijk om il maestro als vader te hebben. “Hij was soms moeilijk te benaderen. Er waren wel momenten dat hij je dicht bij je liet komen, maar hij was meestal aan het werk.” Maria Travia, de vrouw en grote liefde van Morricone, speelde een belangrijke rol in zijn carrière. Ze moest thuis hard werken om vier kinderen groot te brengen. “Mama stelde mijn vader in de gelegenheid om zijn dromen na te jagen en zo een uitzonderlijke carrière te hebben”, stelt Andrea.

“Hij heeft mij geleerd waar het leven om draait en dat is passie hebben voor wat je doet, niet roem en faam”

Bevrijden van melodieën

De oudste van de vier kinderen is Marco Morricone. De geur van zijn vaders werkkamer maakt hem emotioneel. Zo imposant als de entree met de rode loper was, zo intiem is de rommelige werkkamer van de grote componist. Verspreid door de kamer liggen muziekstukken, brieven en stapels boeken. Uit respect voor de grote man en zijn werk hebben ze na zijn overlijden alles laten liggen zoals het was. “Ik weet het, het ziet er hier enorm chaotisch uit, maar in het hoofd van mijn vader was het geordend en had alles een logische plek”, vertelt Marco. Hij oogt geëmotioneerd als hij over zijn vader praat. “Ik mis hem nog dagelijks, en dan bedoel ik echt mijn vader, niet de beroemde componist. Hij heeft mij geleerd waar het leven om draait en dat is passie hebben voor wat je doet, niet roem en faam.” In een bescheiden houten bruine boekenkast staat een verzameling van prestigieuze prijzen: Grammy’s, BAFTA Awards, Golden Globes. De twee Oscars die hij pas op latere leeftijd won staan iets verder, op een aparte plank. “De onderscheidingen deden hem niet zoveel, hij had geen bevestiging nodig van anderen. Het ging hem om het maken van muziek, het bevrijden van melodieën, vanuit het hoofd op papier.” Niet alleen muziek was belangrijk in het leven van de Morricones, stiltes waren al net zo essentieel. Alsof hij zijn kinderen wilde meegeven dat om muziek beter te begrijpen je eerst de stilte moet leren waarderen. Pas als je dat eenmaal onder de knie hebt, ben je klaar voor het maken van muziek. Maar ook

dan is het zaak om te luisteren naar degene met wie je samenwerkt, vertelt Andrea. “Door de samenwerkingen met mijn vader heb ik geleerd dat je altijd moet streven naar een betere oplossing, neem niet te snel genoegen met die van jezelf.” Al snel rakelt Andrea een andere wijze les van zijn vader op: “Als een componist een crescendo wil toevoegen, moet deze altijd in de muziekpartituur geschreven worden. Een componist moet altijd alert zijn op de details”, zegt Andrea beslist. Hij kijkt er bedachtzaam bij, alsof er tijdens het gesprek een zojuist gecomponeerd muziekstuk in zijn hoofd klinkt.

Eerbetoon

Het idee voor Ennio Morricone – The Official Concert Celebration werd drie jaar geleden geboren. Andrea en zijn vader hadden er al samen aan gewerkt. De bedoeling was dat de meester de concerten zelf zou organiseren en dirigeren, maar vanwege diens overlijden heeft Andrea deze taken op zich genomen. Het Philharmonic Orchestra Flanders speelt mee met fragmenten uit de films. De melodieën van het orkest maken meteen duidelijk hoe belangrijk muziek is in een film. Het publiek wordt meegenomen door de muziek en zo dieper in de film gezogen. Zo had Ennio Morricone dat ook gewild. “Ik zal ervoor zorgen dat de muzikanten zich zo mooi en goed mogelijk laten horen voor mijn vader. Ennio Morricone heeft werkelijk zijn sporen nagelaten in de muzikale wereld en die sporen zullen altijd navolging blijven vinden.” •

Ennio Morricone - The Official Concert Celebration. Op 2 december in Ahoy Arena, Rotterdam. Kaarten via ahoy.nl.

Linkerpagina: Marco en Ennio Morricone; familiefoto, v.l.n.r.: Maria, Ennio, Marco, Alessandra, Andrea en Giovanni. Deze pagina: registratie in Rome van de dvd met muziek van Ennio, gedirigeerd door Andrea (2020).

©GEA LIVE