Leven in Frankrijk 2020-5 by Credits Media

n i n Leve

NAZOMER 2020 NUMMER 5

frankrijk 10 Kastelen

vorstelijk logeren

SINGLES MET CHAMBRES D’HÔTES Hoe doen ze het?

FAYENCE, BARGEMON en SEILLANS

1SPWFO¸BBMTFS XPSEU IFU OJFU

De fijnste winkels

EEN BEETJE FRANKRIJK IN NEDERLAND

t ;Â LPPQ KF FFO IVJT JO 'SBOLSJKL t "OUXPPSE PQ BM KF WSBHFO t .BLFMBBST PWFS EF NBSLU

AP AP € 6,99

8 719327 159699

Dromen of durven?

00520

DOSSIER

Leven in Frankrijk Nazomer 2020

Heimweetjes

Medewerkers Grafisch vormgever Mireille den Hartog beschrijft op haar website vanfransebodem.nl Franse producten en adressen. Voor ons selecteerde ze haar favoriete Franse winkels, kriskras door Nederland (p.62). “Ik ben een van de gelukkigen met een vakantiehuis in Frankrijk, dus ik ben er regelmatig. En dan mag ik me ook nog eens dagelijks verdiepen in het mooiste wat mijn favoriete land te bieden heeft.”

GEMZEN Freelance journalist Rosanne Langenberg interviewde eigenaren van chambres d’hôtes die hun bedrijf zonder hulp van een partner succesvol maakten (p.86). Ook zij is verliefd op het land. “Sinds ik als klein meisje oog in oog stond met gemzen in de Mercantour, in de Franse bergen, wil ik steeds terug. Mijn grote favoriet is de Provence met zijn haast magische sfeer, het licht, de dorpjes, de wijn. Corsica scoort ook erg hoog.”

ONVERGETELIJK Stagiaire Jedidjah Arentsen schreef o.a. de rubrieken Maison en Nouveau. “Door de kasteelreportage werd ik herinnerd aan een gelukkige vondst die ik deed op Airbnb: een prachtig kasteeltje in Noord-Frankrijk. De eigenaar dronk wijntjes met ons en leidde ons rond door het onbewoonbare gedeelte vol spinnenwebben en doorgezakte traptreden en met een prachtig uitzicht vanuit het torentje. Een beetje spookachtig, maar onvergetelijk!”

FRANCOFIEL

In de chambres d’hôtes in Bretagne waar ik deze zomer logeerde, gebeurde er iets schokkends. Bij het ontbijt vertelde de eigenaresse aan de andere – Franse – gasten dat ze dankzij die Nederlandse mevrouw daar (wijzend naar mij) een pain au chocolat en een croissant bij het ontbijt kregen. Ik was de eerste niet-Franse gast in maanden en al die tijd had ze geen croissants geserveerd omdat Fransen die op vakantie toch niet eten. Ze geven de voorkeur aan iets exotisch, zoals ambachtelijk donkerbruin brood met veel granen. En dan met buitenlandse kaas erop, lekker gek. De omgekeerde wereld. En inderdaad, mijn medegasten negeerden de croissants volkomen. Alsof je erachter komt dat Italianen ineens genoeg hebben van pasta. Terwijl wij Nederlanders dit als een van de hoogtepunten van een Franse vakantie beschouwen, toch? Voor een vers croissantje naar het vaste bakkertje (waarom is het in Frankrijk eigenlijk een bakkertje en in Nederland een volwassen bakker?). En dan richting een terrasje met de lokale krant (krantje?), bij voorkeur als er net een marktje is. Verkleinwoorden als teken van affectie? Laten we het daar maar op houden. Omdat veel Frankrijkliefhebbers deze zomer in Nederland bleven, komen we hen in dit nummer tegemoet met een mooie lijst Franse winkels in Nederland. Tapenade, macarons en Franse limonade tegen de heimwee. De sfeer krijg je er gratis bij. Nog een artikel helemaal in de tijdgeest: logeren in kastelen. Dáár is pas ruimte om afstand te houden, binnen en buiten. We kwamen erachter dat er veel in handen van Nederlanders zijn. Wie geïnspireerd raakt om zich ook in zo’n Frans sprookje te storten, raad ik aan het artikel over het kopen van een huis in Frankrijk grondig te lezen. Experts geven antwoord op vragen van lezers. En dat je ook in je eentje goedlopende chambres d’hôtes kunt opzetten, lezen we daarna in de interviews met ‘dappere eenpitters’. Verder in deze editie: gelukkigmakende dorpen in de Provence en bergen in de Savoie waar steenbokken en houtkunstenaars zich schuilhouden. Dit keer zijn er ook veel nieuwe boeken te winnen. Want juist met verhalen vers uit Frankrijk, haal je het land in huis. Cathelijne van Vliet Hoofdredacteur c.vanvliet@creditsmedia.nl

LEVEN IN FRANKRIJK 3

Inhoud Leven in Frankrijk - 2020 - 24ste jaargang - nummer 5

Reizen 6 Nouveau

47 48 24

De nieuwste reisgidsen, een stadsmoestuin in Nantes, een Frans filmfestival in Amsterdam en meer nieuwtjes.

10 Provençaalser wordt het niet

24 23

Een sentimental journey naar Bargemon, Fayence en Seillans, eeuwenoude prachtdorpen met veel sfeer in Pays de Fayence (Var).

24 Op vakantie als kasteelheer/vrouwe

Een selectie van droomkastelen voor een Franse vakantie op gepaste afstand.

50 Haute Maurienne

Bergen en steenbokken, barok en houtsnijwerk: de groene alpenvalleien aan de grens met Italië bieden volop natuur, cultuur en folklore.

Het Franse leven 34 La France & moi

Hendrik Jansen van der Sligte, een veelbelovende jonge Nederlandse chef in een Normandische badplaats.

61 Boutique

Een prachtige jumpsuit, een verrassende geur en een filterbril: laat de herfst maar komen!

62 De fijnste Franse winkels

Tien Franse toppers in Nederland, voor het echte Franse thuiskomen.

Culinair 38 Dégustation

Wijnkenner Remke de Lange geeft een spoedcursus over de kunst van het combineren van wijn en spijs

40 De smaak van de zee

Recepten uit het kookboek ‘Vis’ van het Bretonse wonderkind Gaël Orieux, chef van het Parijse sterrenrestaurant Auguste.

Cultuur 48 La Vie Parisienne

De Nederlandse Parisienne Renée Koudstaal heeft de beste coronaproof tips.

71 Livres

Een gevarieerd aanbod van nieuwe romans uit Frankrijk.

4 LEVEN IN FRANKRIJK

74 Cinéma

Charles Aznavour, de zanger die malgré soi acteerde in tientallen films, de nieuwste van François Ozon en veel meer.

Columns 23 Lidewij van Wilgen

Sommige talentvolle klussers hebben een aanlooptijd nodig.

33 Vivre Vert

Martine Jongbloed signaleert trends op het gebied van bewust & prettig leven in Frankrijk.

47 Stefan de Vries

Na de confinement verhuist zelfs de meest verknochte Parijzenaar naar het platteland.

77 Dossier

wonen Een huis in Frankrijk Huizen & wonen 78 Kopen? “Juist nu!”

Nederlandse makelaars en onze juridische ‘huisdeskundige’ beantwoorden lezersvragen over een huis kopen in Frankrijk.

85 Naslagwerken

Over wonen en ondernemen in Frankrijk.

86 Chambres d’hôtes in je eentje

Deze singles genieten zonder partner van het ondernemerschap.

95 Maison

Interieurtips voor een huis in Franse stijl.

97 Jardin

Herfsttips van tuinexpert Anja Winter.

99 Huis in Frankrijk

Juridisch advies van mr. Isabel Flipse en praktische tips voor huizenbezitters van Hein Verdam.

101 À vendre

Authentieke huizen op een vakantiedomein in de Dordogne.

102 Onze selectie

Uit het actuele aanbod van onroerend goed in Frankrijk.

LEVEN IN FRANKRIJK 5

Dagje Lille Lille: altijd leuk en prettig dichtbij. Deze wandelgids helpt je de stad op een nieuwe manier te ontdekken aan de hand van drie wandeltochten. De wandelingen met duidelijke routekaarten zijn voorzien van mooie foto’s en leuke tips voor restaurants. Ook de bezienswaardigheden die je onderweg tegenkomt en hun geschiedenis worden uitvoerig besproken. Een extraatje: ook de omgeving van Lille vol mooie andere stadjes komt uitgebreid aan bod, zoals Roubaix en de gezellige studentenstad Villeneuve-d’Ascq. ‘Wandelen in Lille’, Mirjam BrediusHoogendam, uitgeverij Odyssee, 15,50

Nouveau

Culturele tips, nieuwtjes en evenementen met een Franse touche. DOOR JEDIDJAH ARENTSEN

Vragen over een huis in Frankrijk Denk je erover om een (vakantie)huis te kopen in Frankrijk? Op de jaarlijkse Second Home Beurs kun je alle informatie opdoen die je nodig hebt voor de grote stap. Ontmoet experts op het gebied van wonen en werken in het buitenland en volg seminars over de Franse regelgeving en andere zaken die komen kijken bij een aankoop. Het aanbod van huizen op de beurs is ruim, dus je hebt keuze uit verschillende bestemmingen. Second Home Beurs, 2 t/m 4 oktober, Jaarbeurs Utrecht. Registreer als abonnee van Leven in Frankrijk voor gratis tickets via secondhome.nl/ tickets met uitnodigingscode: CRDTSMD

6 LEVEN IN FRANKRIJK

Fietsend naar de Mont Saint-Michel Sinds juli kunnen we fietsen van Nantes naar de Mont Saint-Michel over een uitgestippelde route. Onderweg kom je langs kustplaats SaintNazaire, het historische Rennes en badplaats Saint-Malo en de route eindigt in de prachtige baai van Mont-Saint-Michel. De tocht van in totaal bijna 400 kilometer is opgedeeld in vijf etappes, is geschikt voor beginners en zou binnen een week te fietsen moeten zijn. Vind je de route toch wat te lang? Geen probleem, je kunt er namelijk ook voor kiezen om maar een (paar) etappe(s) te fietsen. Kijk op de website voor de gps-routes en leuke tips voor de omgeving, zoals de meren van Apigné in de buurt van Rennes. Nantes – Mont-Saint-Michel, voyage-en-bretagne.com

Langs de Vegaterranée Met haar website The Forest Feast promoot Erin Gleeson al een jaar of tien de vegetarische keuken. Een reis van drie maanden met haar familie door het Middellandse Zeegebied leverde de Californische blogger, fotografe en illustratrice inspiratie voor ‘Het mediterrane forest feast kookboek’. Naast unieke recepten staat het boek vol prachtige reisfoto’s, tips voor de beste eettentjes en barretjes en interessante anekdotes. De recepten zijn geïllustreerd met Erins zelfgemaakte aquareltekeningen. Ontdek de pissaladière (uientaart) en salade van geschroeide venkel en mandarijn. De vijgensalade met warme geitenkaas is geïnspireerd op een lunch in restaurant Le Tilleul in Saint-Paul-de-Vence. En de socca-pannekoekjes zijn precies zoals de verse kikkererwtenpannenkoekjes op de markt in Antibes. Maar wel met wat extra rozemarijn, omdat die zo uitbundig groeit in de omgeving. De Provençaalse lavendel was de inspiratie voor de frisse lavendelcitroenlimonade. Met dit boek maak je een mooie culinaire reis door ondere andere Zuid-Frankrijk. Erin Gleeson, ‘Het mediterrane forest feast kookboek’, Fontaine uitgevers, 29,99.

Rode loper: Frans ﬁlmfestival De tweede editie van Tapis Rouge vindt dit jaar in november plaats in Amsterdam. Het Franse filmfestival is een samenwerking tussen cultureel centrum L’Échappée Belle, de Alliance Française Amsterdam en filmdistributeur Cinéart en viert de Franse filmkunst. Dit jaar wordt voor het eerst Le Prix Tapis Rouge uitgereikt, de prijs voor de beste verfilming van een Franse roman. Op 5 november wordt het festival afgetrapt met een premièreavond in Pathé Tuschinski, gepresenteerd door Chazia Mourali. Leven in Frankrijk is net als vorig jaar mediapartner en dus mogen onze abonnees met korting tickets voor de premièreavond bestellen. Lees in het volgende nummer een uitgebreid interview met Chazia Mourali en met een van de jonge steractrices van de Franse cinema. Dan ook meer over het programma én de speciale kortingsactie. Tapis Rouge, premiéreavond in Pathé Tuschinski op 5 november, de rest van het festival in FilmHallen Amsterdam, 6 t/m 10 november. tapisrougefransfilmfestival.nl

Wij mogen 3 exemplaren verloten onder abonnees. Kans maken? Ga dan naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

De laatste impressionisten Van 1895 tot 1939 was La Société Nouvelle de Peintres et Sculpteurs actief in Parijs. Lid van deze kunstenaarsgroep waren onder meer schilders en beeldhouwers Le Sidaner, Dauchez, Rodin en Henri Martin. Op de expositie ‘The Last Impressionists’ in Musée de Lodève (drie kwartier rijden van Montpellier) zijn hun landschappen, belle époque-stranden en portretten te bewonderen. Kenmerkend voor veel kunstwerken is een grote intimiteit. De tentoonstelling is de eerste groepsexpositie waar de werken van de ‘Last Impressionists’ bij elkaar te zien zijn. Een omweg waard! ‘The Last Impressionists’, 26 september t/m 29 februari 2021, Musée de Lodève. museedelodeve.fr

LEVEN IN FRANKRIJK 7

Deze nieuwe gids staat vol verstopte plekjes, actuele tips en goed bewaarde geheimen. Ontdek de fijnste hotels, de mooiste musea en de beste tips voor fietsroutes, zoals de ‘Route de la pomme et du cidre’ langs appelboomgaarden en ciderstokerijen ten zuiden van Dieppe. Joke Radius, ‘Normandië en Bretagne’, Uitgeverij Dominicus, 22,99.

Nouveau

De taart van BB De beroemde taart van Saint-Tropez bestaat dit jaar 65 jaar. Veel suiker, veel slagroom, véél te lekker en bedacht door de jonge Poolse migrant Alexandre Micka. Het was Brigitte Bardot die de taart ontdekte in zijn patisserie toen zij in Saint-Tropez in de film ‘Et Dieu... créa la femme’ speelde. Het was dan ook haar idee om hem de naam ‘Tarte Tropézienne’ te geven. Sindsdien is de taart een bekend symbool van Saint-Tropez. Kijk voor alle adressen waar je de taart kunt eten op de website: latartetropezienne.fr

8 LEVEN IN FRANKRIJK

Groentetuin op het Louis Bureau-plein voor het Museum d’Histoire Naturelle voor de tuinders van de stad Nantes (SEVE).

Plus verte la ville! Nantes staat sowieso al bekend als de groenste gemeente van Frankrijk. De stad heeft nu ook nog eens vijftig moestuinen aangelegd, verspreid door de stad. De tomaten, courgettes en aardappelen zijn bestemd voor de armere inwoners die het door de coronacrisis nóg moeilijker hebben. In totaal is er 25.000 vierkante meter voor de moestuinen vrijgemaakt. Het planten van de groenten wordt gedaan door jonge boeren en de organisatie EmpowerNantes. Zelfs de chique Cours Cambronne doet mee en de planten op het plein voor het stadhuis worden vervangen door groenten die gratis worden verdeeld via organisaties als liefdadigheidsorganisatie Restos du Coeur. Prachtig initiatief! Ook iets om in Nederland te doen?

Normandië en Bretagne volgens Dominicus

Var

Provençaalser Provençaalser krijgjejehet hetniet niet krijg Nee hoor, ‘onontdekt’ zijn ze allang niet meer, de drie mooiste dorpjes van Pays de Fayence in de Var: Fayence, Seillans en Bargemon. Tweedehuisbezitters en vele passanten kwamen daar dertig jaar geleden al achter. Maar de drie eeuwenoude dorpen zijn nog altijd illustratief voor de Provence van ooit én nu. * TEKST RENÉE VONK-HAGTINGIUS * FOTOGRAFIE VISITVAR, OFFICE DE TOURISME INTERCOMMUNAL DU PAYS DE FAYENCE, LES PLUS BEAUX VILLAGES DE FRANCE, EIGEN ARCHIEF

10 LEVEN IN FRANKRIJK

Openingspagina’s: een pleintje in Bargemon. Boven: achter de balustrade speelt zich de Salon des Antiquaires af. Onder: het bescheiden Hôtel de Ville (de ‘mairie’) van Fayence.

12 LEVEN IN FRANKRIJK

Var

ké, ik heb er jaren geleden zelf enthousiast gewoond, dus dit zou best eens een subjectief verhaaltje kunnen worden. Aan de andere kant: je kijkt toch met andere ogen als je na heel lang weer eens terug bent in wat ooit je vertrouwde omgeving was. Dat begon al toen ik via de A8, de autoroute La Provençale, van Nice naar Fayence reed. Dan kom je langs Lac de Saint-Cassien, een stuwmeer dat precies vijftig jaar geleden werd aangelegd. Het dal werd onder water gezet en die enorme waterplas is uitgegroeid tot een paradijs voor vakantiegangers die tijdens een canicule (hittegolf) verkoeling zoeken. Strandjes, waterﬁetsen, zwemmen, vissen, en motorboten zijn er verboden. In ‘mijn tijd’ zal ik maar zeggen, was er aan de waterkant nog amper een barretje te vinden. Als je doorrijdt naar Fayence heb je grote kans dat er zweefvliegtuigjes boven je hoofd zwermen. Wist ik ook niet toen ik er destijds ging wonen, maar er is dus een zweefvliegveldje dat een van de belangrijkste van Europa is. Rij door en dan zie je Fayence liggen, zoals het een authentiek Provençaals stadje betaamt tegen de heuvels op gebouwd. Maar voor autobrandstof, hotels en een aantal restaurants moet je in ‘downtown’ Fayence zijn en daarna begint de klim naar boven: een kronkelroute die min of meer eindigt onder de mairie die als een soort viaduct boven de weg hangt. Parkeren kan iets verderop, tenzij het zaterdagochtend is, want dan is er markt. De hoogbejaarde straatjes in het centrum zijn niet op automobilisme berekend: ‘pittoresk’ impliceert beperkingen. Daar kan ik alleen maar vóór zijn.

Hiernaast: de Nederlandse chef Lodewijk Schröder van Le Temps des Cerises in Fayence. Onder: gezicht op Bargemon.

Een goede plek Fayence is la capitale van het Pays-de-Fayence, een samenwerkingsverband van negen gemeenten in de omgeving. De naam Fayence komt voor het eerst voor in 909, op een kaart van de abdij van Cluny, maar dan als Faventia. Geleerden attendeerden op de vermelding van Fayence in geschriften van de abdij Saint-Victor uit 1119, waarin de naam Faventia niet meer voorkomt. Fayence zou zijn afgeleid van het Latijnse fagus (berk). Andere bronnen houden het op Faventia Loca, wat ‘goede plek’ betekent. Het met een Michelinster bekroonde restaurant van de om de hoek gelegen super-deluxe golf baan Terre Blanche in Tourettes heet in dat geval terecht Faventia. Ik zwierf als een soort herontdekker door mijn leven van toen. Er was toevallig de Salon des > Antiquaires, die een paar keer per jaar plaats-

De hoogbejaarde straatjes van het centrum van Fayence zijn niet op automobilisme berekend: ‘pittoresk’ impliceert beperkingen. Daar kan ik alleen maar vóór zijn LEVEN IN FRANKRIJK 13

14 LEVEN IN FRANKRIJK

Var Zo’n typisch pleintje met platanen, terrasjes, veel fonteinen, pizzeriaatje aan de overkant: helemaal de gemoedelijke sfeer van een mooi oud Provençaals dorp

LEVEN IN FRANKRIJK 15

Var

Hiernaast: doorkijkje met terras in Bargemon. Rechts: verkoeling zoeken onder de Porte Sarrasine in Seillans.

vindt, toen ook al een befaamde antiekmarkt en brocante in de schitterende tuin van een Provençaalse bastide uit de 19de eeuw. Ik liep er mijn vriend Lodewijk Schröder tegen het lijf, de Nederlandse chef van restaurant Le Temps des Cerises, die me toevertrouwde dat hij zijn kaart ‘Indonesisch’ ging verrijken. Ik wist het zo gauw niet: nasi rames en Provence? Interessant. We spraken elkaar maar kort. Ik moest door.

Plus Beau Village de France

Stéphane en Hugo (van Vliet, rechts) van restaurant Chez Hugo in Seillans.

16 LEVEN IN FRANKRIJK

Op naar Seillans, ongeveer vier kilometer verderop. Hoog genoteerd op de lijst van Les Plus Beaux Villages de France en die notering krijg je niet zomaar. Als je het dorp wilt beleven, moet je parkeren. Voor je het weet, ben je er ‘onderaan’ al doorheen, terwijl de authentieke charme nou net de oeroude straatjes en lekker opgeverfde huisjes in het hogere gedeelte bij het kerkje (11de eeuw) betreft. Je komt in een soort labyrint van autovrije steegjes terecht, waar de tijd er niet toe doet. Het is er meestal stil. Het dorp zou dateren uit de 5de eeuw voor Christus, gesticht door een Keltische stam die zich ‘Seilhaso’ noemde. Het dorp ontleent een zekere roem aan de kunstenaar Max Ernst (1891-1976) die er jaren met Dorothea Tanning (1910-2012) woonde en er nu een museumpje heeft. Ook de beroemde fotograaf Robert Doisneau (1912-1994) verbleef er, evenals de Belgische wielrenner Fred De Bruyne (1930-1994), naar wie

een pleintje is vernoemd. Seillans presenteert zich graag als een kunstenaarsgemeenschap en als de Provence in optima forma. De sfeer is ernaar: dat kasteel uit de 11de eeuw, die Porte Sarrasine uit de 12de eeuw. En als je dan naast de fontein wat gaat eten op de voortaan onvergetelijke Place du Thouron bij La Gloire de Mon Père, dan weet je zeker: La Provence! Ik deed het niet. Ik had afgesproken bij Chez Hugo, van mijn Nederlandse vriend Hugo van Vliet, de beste chef van het dorp. Bij hem is het eten toch een stuk beter.

Verkocht en verknocht Ik wilde hoe dan ook nog naar Bargemon. Als je er één keer verzeild bent geraakt, ben je meteen verkocht. Zeg maar gerust verknocht! Zo’n typisch pleintje met platanen, terrasjes, veel fonteinen, pizzeriaatje aan de overkant: helemaal de gemoedelijke sfeer van een mooi, oud Provençaals dorp. En dan met een weelde aan... nou ja, te veel om op te noemen: sfeer, natuur, cultuur. Schitterende vergezichten – ook Bargemon ligt op 500 meter hoogte tegen de bergen aangekleefd – en geloof me, iets van dertien kilometer van Seillans rijd je zo ongeveer een van de allerfraaiste trajecten van de hele Provence. Een spannende, smalle stuurmanskunstroute, met haarspeldbochten en vooral fenomenale panorama’s. De entree van Bargemon is dan niet je van het, >

‘La génie de la Bastille’ van Max Ernst in Seillans.

Een mooi, oud Provençaals dorp met een weelde aan... nou ja, te veel om op te noemen: sfeer, natuur, cultuur

LEVEN IN FRANKRIJK 17

Advertorial

Côte d’Azur Vakantie aan de Côte d’Azur, direct aan het strand? In de schaduw van een uitgestrekt pijnbomenbos aan de kust vind je vijfsterrencamping Camp du Domaine, een ideale plek voor de hele familie.

Als je ’s avonds voor je camper, tent of kampeerauto onder de sterrenhemel het geruis van de zee hoort, raak je vanzelf betoverd. Dit is de camping aan zee waarvan je gedroomd hebt. Voor ieder wat wils, en huren kan ook. De bungalows, die iets hoger liggen op een beboste heuvel, bieden vanaf hun terras zicht op zee. Op deze grote camping vind je alles wat je nodig hebt, van restaurants en bars tot een supermarkt.

Bezienswaardigheden Als je graag de omgeving wilt verkennen, kun je Monaco en Saint-Tropez bezoeken. Bormes-les-Mimosas, een typisch Provençaals dorp met kronkelige straatjes, ligt maar een paar minuten wandelen van de camping. Het oude vissersdorp Le Lavandou bereik je via een pad langs de kust. Op donderdagochtend is er een markt. De camping organiseert ook uitstapjes met de minibus of een rondleiding. Gewoon praktisch.

Op de camping Voor kleine kinderen zijn er mooie speeltuinen, waterfonteinen en een gratis Miniclub. Je vindt er zelfs speciale babybaden! De kinderen kunnen boogschieten, windsurfen en waterskiën, voor jongeren is er de mogelijkheid tennis of beachvolleybal te spelen. En als uitdaging misschien zelfs een duik- of zeilcursus doen. ’s Avonds zorgt een animatieteam voor plezier. Camp du domaine is een geweldige vakantiebestemming, op een prettige afstand van de hectiek van St. Tropez.

CAMP DU DOMAINE 2581 La Favière F-83230 Bormes-les-Mimosas Tel. (0033) 4 94 71 03 12 GPS 43.1179, 6.35183 Geopend van begin april tot eind oktober. De camping ligt in een park van 49 hectare direct aan het strand en heeft vele plaatsen voor camping en bungalows.

Camp du Domaine verzekert zijn gasten dat alle noodzakelijke voorzorgsmaatregelen zijn genomen om de verspreiding van het corona-virus tegen te gaan.

www.campdudomaine.com

Var langs de boules-baan, maar hooguit 200 meter verder ben je al op de Place Chauvier, hartje dorp, met terrasjes, een pizzeria en een fontein uit de 18de eeuw. Hoe Provençaals wil je ’t hebben? Net als de eerste keer dat ik er kwam, zag ik dat je maar het beste bij de kerk linksaf naar beneden kunt rijden, naar het postkantoortje, daar valt te parkeren. Toen ik een paar minuten later op een van de terrasjes zat en de rosé vanuit de bar aan de overkant van de straat bezorgd werd, dacht ik al gauw dat Bargemon oké is. Ik begreep ineens waarom de destijds bewonderde schrijver en programmamaker Jan Brusse (1921-1996) er jaren in een voormalige olijfoliemolen woonde. Zijn zoon Patrick werd in Bargemon geboren. Oh, nou we het toch over Namen met een hoofdletter hebben: ook de voetballer David Beckham heeft er gewoond. Op Domaine Saint Vincent, tot voor kort in Engeland beter bekend als ‘Beckingham Palace’. Mevrouw Beckham vond dat het er spookte. Het landgoed werd verkocht, de ‘superstars’ waren niet populair in het dorp.

De fontein van Seillans.

Eigenaardige musea Het kan me eerlijk gezegd niet zo heel veel schelen dat er aanwijzingen zouden zijn (in de Grotte du Bel Homme) dat er zo’n 6000 jaar voor Christus hier al wat te beleven viel, want als je door de steegjes slentert en bij de verdedigingswallen uitkomt met dat fantastische uitzicht op vooral de olijvengaarden, kom je niet verder dan de Middeleeuwen. Dat is eigenlijk wel oud genoeg, ofschoon de Romeinen destijds ook wel snapten dat Bargemon zo verkeerd niet was. Ik zou ’s avonds voor een hapje aanleggen bij het door iedereen in het dorp aanbevolen restaurant La Campana, maar natuurlijk eerst nog op de vestingmuur naar de Beddinton Art Galery, waar ik par hasard mijn vriend de schilder Ramon Otting trof. Naar eigen zeggen een Hollandse polderjongen die wortel heeft geschoten in Zuid-Frankrijk. Hij heeft me weleens verteld dat zijn werk continu wordt beïnvloed door het licht van de Provence. Waar ter wereld hij ook schildert. We gingen nog niet eten, veel te vroeg. Eerst nog een keer naar die paar eigenaardige musea van Bargemon. Ik was niet bij voorbaat geboeid door het Musée Camos, in de kapel Saint-Étienne uit de 11de eeuw. Het gaat daar vooral over fossielen en mineralen, maar ook over de religieuze en politieke geschiedenis van het dorp. Veel liever ging ik naar het Musée de la Mécanographie, met zijn internationaal unieke collectie van schrijf- en telmachines. Wie verzint zoiets? > En dan is er ook nog het heel speciale Veld-

Ramon Otting laadt een van zijn schilderijen uit.

Mevrouw Beckham vond dat het spookte op ‘Beckingham Palace’, en het landgoed werd verkocht. De ‘superstars’ waren niet geliefd in het dorp

LEVEN IN FRANKRIJK 19

BESTEL NU

EN BETAAL TOT 1 OKTOBER GEEN VERZENDKOSTEN!

n i n e Lev

k j i r k fran 2021 Ag e n d a

frankrijk Leven in S c h e u rk

€ 15,

alender

95 per stuk

ABONNEES KRIJGEN 3,50 KORTING

Leven in Frankrijk Agenda of Scheurkalender 2021

Geniet het hele jaar van Frankrijk met deze handige agenda boordevol vermakelijke weetjes, seizoensrecepten en een handige NederlandsFranse woordenlijst. Of kies de scheurkalender voor je dagelijkse dosis joie de vivre!

Ga naar www.leveninfrankrijk.nl en klik op Shop of bel 088 2266634 (op werkdagen van 09.00-17.00 uur)

79 LEVEN IN FRANKRIJK

2021

Var

wachtersmuseum, het Musée du Garde Champêtre, op de Place de la Mairie. Als je een tijdje op het Zuid-Franse platteland hebt rondgehangen, dan wil je daarnaartoe. De garde champêtre, dat was de ordehandhaver in je dorpje toen de wereld nog overzichtelijk was. Er zijn in heel Frankrijk nu nog maar 1500 veldwachters. Het was ruim een uurtje rijden terug naar Nice. Ik had prima gegeten bij La Campana. Maar op La Provençale op weg naar de ‘Côte’ was ik niet zo opgewekt, nota bene na een fantastische dag en Provence. Niks mis met de kust van de Méditerranée. Maar ja, dat arrière-pays (achterland)! Bij 110 kilometer per uur begreep ik ineens hoe nostalgie voelt. ®

Tips & adressen FAYENCE

Eten

☛ La Table d’Yves Prima terrastuin. Yves Merville is een overtuigende vernieuwer van de Provençaalse keuken. 1357, route de Fréjus, +33 (0)4 94760844. latabledyves.com

☛ Le Temps des Cerises Intiem terras, veel gezelligheid. Nederlandse chef die een klassieker als kalfsniertjes nog aandurft. Place de la République, +33 (0)4 94760119. restaurantletempsdescerises.fr

☛ Le Castellaras

Zwembad van hotel Terre Blanche in Tourrettes.

Chique ambiance, mooi uitzicht op het dorp en omgeving. ‘Rijke’ keuken, ook halve porties. 461, chemin de Peymeran, +33 (0)4 94761380. restaurant-castellaras.com

☛ Chez Hugo De in Frankrijk geboren en opgeleide chef Hugo van Vliet serveert een heel eigen interpretatie van de Provençaalse keuken. Rue de l’Hospice, +33 (0)4 94855470. chezhugo.fr

Slapen

☛ Hôtel Des Deux Rocs Oer-Provençaalse auberge, hoog in het dorp, aan het eind van het middeleeuwse gedeelte. Rue Fontaine d’Amont. hoteldeuxrocs.com

BARGEMON

Eten

☛ La Campana ☛ L’Auberge Fleurie De keuken concentreert zich op vis en schaal- en schelpdieren. Avenue Saint-Eloi, +33 (0)4 94847664.

Slapen

☛ Hôtel Le Moulin de la Camandoule Voormalige olijfoliemolen, heel rustig gelegen, met een klassiek restaurant. Chemin Notre-Dame des Cyprès, +33 (0)4 94760084. camandoule.com

☛ Les Oliviers 18, avenue Saint-Christophe (Quartier La Ferrage), Route de Grasse, +33 (0)4 94761312. lesoliviersfayence.fr

Sfeer, straatterras, vooral de lokale keuken. 25, rue de la Résistance, +33 (0)4 94766315.

☛ La Pescalune Kleine zaak, veelal sterk aanbevolen door gourmands. 13, rue de la Résistance, +33 (0)6 29946664.

☛ La Taverne Het dorpsplein dus. Simpel, goed. Place Chauvier, +33 (0)4 94840917.

☛ Maître Blanc

SEILLANS

De klassieke Franse keuken, denk aan foie gras. 1, rue Jean-Jaurès, +33 (0)4 94767069.

☛ La Gloire de Mon Père,

☛ L’Estanco

Op een typisch Provençaals pleintje met fontein. Speciale sfeer en een uitgebreide kaart.

Vooral pizzeria. Place Chauvier, +33 (0)4 94767717.

Eten Ingang van het museum ‘F&M’ in Bargemon.

Place du Thouron, +33 (0)4 94601865. lagloiredemonpere.fr

LEVEN IN FRANKRIJK 21

Lidewij Lidewij van Wilgen (1966) is wijnmaker in de Languedoc op haar domein Terre des Dames. Ze heeft drie dochters en een Franse man. Meer over Lidewij en haar domein: terredesdames.com

Zondvloed in de tuin Het is allemaal begonnen met de natuurstenen muur achter mijn kantoor. Hij stond er ongetwijfeld al tweehonderd jaar om de sporadische regen, die altijd in één klap valt, in goede banen te leiden. Maar dit najaar was de regen met zoveel geweld naar beneden gekomen dat er opeens een wild stromende rivier achter het muurtje was ontstaan. Een deel van de muur was onder het geweld bezweken en een vloedgolf stroomde via de tuin in het zwembad. De volgende dag vond ik tussen de laag modder en drijvende takken ook zes ﬂessen sterke drank – ik wist precies welke ex-werknemer die ooit achter de muur moest hebben verstopt. Na een schandalig dure offerte van een aannemer die betonnen snelwegelementen wilde plaatsen, liet ik het probleem maar even rusten. “Wat een grote berg stenen, moet daar niet iets mee worden gedaan?” vroeg de oudste van de twee Marokkaanse jongens die voor het kantoor stonden te wachten. Ze hadden de afgelopen twee weken in de wijngaarden geschoffeld en moesten nu uitbetaald worden. Ik vertelde ze van de zondvloed en liet ze de spectaculaire beelden van het kolkende water zien. Dat vonden ze interessant maar ze zagen ook hun kans. “Mijn vader is maçon, metselaar”, zei de oudste. Diezelfde avond kwam de vader, een kleine, gedrongen man die na twintig jaar in Frankrijk nog geen woord Frans sprak. Hij was totaal niet onder de indruk van mijn probleem. Met brede armgebaren gaf hij aan welk deel van de muur hij om moest halen en hoe hij het weer op zou bouwen. Ik klom gezellig met hem in de greppel en had

er alle vertrouwen in. Uit mijn ooghoeken zag ik nu ook de pilaren voor de cave waar Jean-François tijdens de oogst tegenop was gereden. Kunt u dat ook maken? Maar natuurlijk. Opeens was ik niet meer te houden. De blauw-grijze verf op de luiken voor het huis begon steeds meer af te bladderen. “Kunnen jullie schilderen?” vroeg ik dus aan de jongens. “Natuurlijk kunnen we schilderen!” riep de oudste enthousiast. “Zeg maar waar we moeten beginnen’’. Dat ze absoluut niet konden schilderen bleek toen ze drie lagen verf zonder tussentijds drogen op het eerste luik hadden gesmeerd. Maar ze waren leergierig en niet te beroerd om alles grondig af te schuren en slechte delen hout te vervangen met op maat gemaakte planken. Na een week waren ze eigenlijk heel goed geworden. Ik stuurde ze door naar de houten hangar en naar de grote blauwe deuren van de wijnopslag. Nu begon ik wel heel veel geld uit te geven. En als ik het domein nu weer eens zou verhuren om dit te bekostigen? Via een goede vriendin vond ik een huurder voor onze eerste vakantieweek en daarna via Airbnb een betrouwbare familie voor de tweede. Maar dan zou het huis ook van binnen perfect moeten zijn. Hop, alle deuren op de etage eruit om te schilderen en een nieuw plafond in de kamer van Marijn. Ik schrijf dit stukje in een hotelkamer in Corsica. De twee weken voor ons vertrek waren even intens als de meest hectische oogstperiode. Maar als ik terugkom, is dat op een schitterend domein met blinkende luiken, mooie natuurstenen muren en een perfecte tuin. Jammer dat ik er zelf geen vakantie kan vieren.

ILLUSTRATIE MARIEKE VAN DITSHUIZEN

Dat ze absoluut niet konden schilderen bleek toen ze drie lagen verf zonder tussentijds drogen op het luik hadden gesmeerd

LEVEN IN FRANKRIJK 23

Als een vorst op vakantie

Logeren in een Frans kasteel Waar kun je in deze tijd beter logeren dan in een Frans château? De (buiten)verblijven van de aristocratie en haute bourgeoisie zijn immers gebouwd voor ‘social distancing’. Frankrijk telt er meer dan vijfhonderd en dan rekenen we wijnchâteaus niet eens mee. In deze kastelen – deels van Nederlanders kun je op stand verblijven. * TEKST

24 LEVEN IN FRANKRIJK

FABIAN TAKX

Domaine d’Essendiéras. LEVEN IN FRANKRIJK 25

Logeren op een Frans kasteel

DORDOGNE

Domaine D’Essendiéras

Floris Bakker.

“Wij hebben een ‘gemiddeld niet meer dan één persoon per hectare’-garantie op ons domein, en ik denk dat die vrijheid zeer gezocht wordt.” Aldus président Floris Bakker van Domaine d’Essendiéras. De Nederlandse familie Bakker bewoont en beheert in de Dordogne een vakantieparadijs op een landgoed van 360 hectare. Met een 19de-eeuws kasteel en een romantische Engelse landschapstuin met fonteinen, een restaurant, een 9-holes golf baan en een fruitbedrijf met veertig arbeiderswoningen die voor een groot deel zijn gerestaureerd. In totaal worden er veertien als gîte verhuurd, het merendeel heeft een eigen zwembad. Privacy genoeg dus. Tennissen, mountainbiken, petanque, vissen in een meertje, het kan allemaal. Je kunt vrijuit wandelen in een bos van 100 hectare of 25 kilometer ﬁetsen langs een rivier die over het landgoed loopt. essendieras.fr

LOIRE

Château de la Preuille

Sandra en Paul Las van Bennekom & hun vier kinderen.

26 LEVEN IN FRANKRIJK

Nederlander Paul Las van Bennekom werkte voor Disney, dus hij wist al wat van kastelen. Zijn vrouw Sandra zorgde voor de vier kinderen. Ze woonden al vijftien jaar in Frankrijk toen ze vorig jaar dit 11de-eeuwse kasteel kochten. Het verhaal gaat dat Caroline de Bourbon, de Duchesse de Berry, in de 19de eeuw hier een (mislukte) coup beraamde tegen koning Louis Philippe. Naast vier chambres d’hôtes en een familiesuite heeft het kasteel een ‘kasteelgîte’ en een vakantie-

huis in de voormalige wijnperserij. Plannen voor een zwembad en nog een gîte in een oude toren zijn er ook en met een crowdfunding-actie moet de slotgracht worden opgeknapt. Kinderen kunnen hutten bouwen in het bos of naar de paarden en je mag je eigen paard meenemen. In de omgeving zijn het historische attractiepark Puy du Fou en Nantes. Je kunt kajakken of naar het strand, op een uurtje rijden. En daarna een wijntje van de wijngaard op het terrein. chateau-de-la-preuille.fr/nl

SEINE-ET-MARNE

Château de Bourron Château de Bourron, in het voorname Fontainebleau, is een 17de-eeuws kasteel met een schitterend park van 42 hectare. Het staat op de Franse monumentenlijst en wordt bewoond door de adellijke familie De Cordon. “Het is een levend kasteel, familiair, vol karakter, met meubilair de l’époque”, zegt Guy de Cordon. De zestien stijlvolle kamers zijn allemaal met veel liefde ingericht door echtgenote Estrella. Deels bevinden die zich in het kasteel, deels in een chique dependance en dan zijn er nog twee prachtige gîtes die zo vrij liggen dat ook de ‘stars’ er graag logeren. Maar wie dat zijn, vertelt Guy niet. De prijzen van de kamers variëren van 185 tot 520 euro per nacht. Het kasteel heeft een eigen ‘gourmetrestaurant’ in een van de bijgebouwen en er zijn verschillende goede restaurants in het dorp. Je kunt tennissen en mountainbiken in het park of een shiatsu-massage bestellen. En na een uurtje rijden of treinen sta je in het centrum van Parijs. “Als je met de trein komt, halen we je graag op”, aldus de eigenaar. “We willen dat iedereen zich bij ons thuis voelt.” > bourron.fr

Estrella en Guy de Cordon.

LEVEN IN FRANKRIJK 27

Logeren op een Frans kasteel

Hôtel Edward 1er

Marije en Arjan Capelle en hun kinderen.

Dit hôtel de charme (vier sterren) is eigenlijk geen echt kasteel, maar een gentilhommière, het huis van een rijke veeboer die het rond 1890 heeft laten bouwen. Het heeft zeventien mooie kamers en een gastronomisch restaurant. In 1990 werd het een hotel. In 2002 waren Nederlanders Marije (44) en Arjan (54) Capelle op huwelijksreis, toen ze besloten het te kopen. Nu wonen ze achter het kasteel met twee kinderen, een derde woont in Bordeaux. Het bastidedorp Monpazier is een van de Plus Beaux Villages de France. De 13de-eeuwse koning Edward I liet het bouwen als vestingdorp tijdens de Honderdjarige Oorlog. Het kasteeltje is het jongste gebouw van Monpazier en staat aan de rand van het dorp. “Met zo’n kasteel zit je continu in renovatie. Onze klusjesman is de hele dag bezig”, geeft Arjan toe. “Als hij de luiken aan de ene kant heeft geschilderd, dan kan hij aan de andere kant weer beginnen. En dan doet hij ook nog de tuin en is hij chauffeur voor de gasten.” hoteledward1er.com/nl

DORDOGNE

BOURGOGNE

28 LEVEN IN FRANKRIJK

Château de Digoine Jitske (56) en Matthew Poventud (57) hebben de ruimte, en hun gasten ook. Een ideale stilteplek, en toch in de buurt van cultuursteden als Autun, Beaune en Dijon. Hun drie kinderen, Julius (22), Annabelle (21) en David (19), zijn opgegroeid op het landgoed, net als de Leonberger (hond), een “kruising tekkel”, een witte poes, twee Percherontrekpaarden en twee IJslanders. Het 13de-eeuwse kasteel telt drie verdiepingen van elk 800 vierkante meter, 22 kamers, een kapel en een bibliotheek. Het is al 75 jaar verlaten door de

Franse adel en renovatie is onbegonnen werk, maar je kunt het wel bezichtigen. De gasten logeren in bijgebouwen als de orangerie en het jachthuis. Daarnaast zijn er vier chambres d’hôtes in het Maison de Gardien. Je kunt hier genieten van een landschapstuin en bos op dertien hectare. In het ‘privémeer’ kun je vissen op karpers en snoeken, er is een keramisch schaakspel, je kunt wandelen en ﬁetsen over Voies Vertes of, als je het jachthuis huurt, bijkomen in je eigen handgestookte hottub op het terras. chateau-de-digoine.com

GERS

Château Le Haget

Een kasteel met driesterrenhotel met tien kamers, een restaurant en een camping, dat zie je niet vaak. Marc en Annemieke Passera baten het 19de-eeuwse Château Le Haget uit. Marc, een Fransman, is ook de chef van het gastronomische restaurant. In 2005 streek hij met Annemieke in de streek van D’Artagnan neer. Een fantasiekasteel met hoge torens verwacht je hier niet. “Er heeft een minister van Lodewijk XVIII gewoond en iemand die heel hoog was in de vrijmetselarij”, vertelt Marc. “Het kasteel van Doornroosje, zeggen ze vaak. Vandaar dat mensen hier graag hun bruiloft komen vieren. En dat kan heel goed, want we kunnen in het park van elf hectare wel 120 of 130 mensen kwijt.” Er is dus ook een grote camping met tachtig staplaatsen en daarnaast zijn er chalets en gîtes en een fraai zwembad. Elke dinsdag is er table d’hôtes en elke woensdag ‘mercredi au château’, waarbij gastronomisch wordt gedineerd, een evenement waar ook veel Fransen op af komen. En corona, daar merken ze nauwelijks meer iets van, al zijn er wel veel feesten en evenementen niet doorgegaan. “Maar we hebben goede hoop dat alles weer als vanouds wordt.” lehaget.com

LOIRE

Château La Mothaye, Dit kasteel heeft een bijzondere claim to fame: in 2017 kwamen Boer Herman en zijn uitverkorene Fleur hier logeren in ‘Boer zoekt vrouw’. Nederlanders Erik en Rochelle van Dijk maakten in 2012 van het kasteel een B&B. Ze wonen er met hun tienerkinderen Mats, Tijn en June. Op deze plek stond al in de 12de eeuw een klooster, maar het huidige kasteel is 19de-eeuws en ligt op 36 hectare park, weilanden en bos. In het kasteel bevinden zich drie riante gastenkamers en een kasteelsuite en in de vroegere beheerderswoning zijn er twee gîtes. De gasten maken dankbaar gebruik van het grote zwembad. Erik: “Het is erg hard werken, we maken veel en veel meer uren dan we voorheen in onze vaste banen in Nederland deden. Maar de vrijheid en ﬂexibiliteit vinden we heerlijk en we genieten van het mooie landgoed, de rust en de ruimte. En van de gasten natuurlijk. We zijn nog steeds gelukkig met onze keuze om te emigreren naar Frankrijk.” De gasten houden van de natuur en de rust, en historische steden als Angers, Le Mans en Saumur zijn in de buurt. En dan zijn er natuurlijk de Loire, de kastelen, de markten en de wijn. > lamothaye.com

Erik en Rochelle van Dijk en hun kinderen.

LEVEN IN FRANKRIJK 29

Logeren op een Frans kasteel

PICARDIE

Château de Courcelles Men zegt dat in dit 17de-eeuwse kasteel niemand minder dan Jean Cocteau (later) de trap heeft ontworpen. Jean-Jacques Rousseau wandelde door de Franse landschapstuin en het park van 23 hectare, en schrijvers als Racine, La Fontaine en Dumas kwamen ook graag logeren. Ze hadden toen nog geen verwarmd buitenzwembad, golf- of tennisbaan ter beschikking, maar dineerden wel als koningen, met veel champagne. Het gastronomische restaurant van chef-kok Lucas Vannier heeft vele prijzen gewonnen en staat bekend als een van de beste in de omgeving van Reims. De twee historische eetzalen zijn grand style, dus als je er gaat eten is elegante kleding verplicht. Het viersterren-hôtel de charme heeft achttien luxe kamers en suites en ligt niet ver van Parijs. De familie Anthonioz is sinds dertig jaar eigenaar van het château, dat is geprezen door Condé Nast Traveller en is opgenomen op de prestigieuze lijst Relais & Châteaux. De echte Franse art de vivre, met heerlijk eten en veel schoonheid, viert hier hoogtij. Hier wil je met plezier een midweekje vertoeven. chateau-de-courcelles.fr

30 LEVEN IN FRANKRIJK

PROVENCE

Château des Demoiselles

Een lange oprijlaan met honderdjarige platanen leidt naar dit wijnkasteel in La Motte, in de Var. Het wordt omringd door een wijngaard van 300 hectare en was ooit in bezit van de prinselijke familie Grimaldi van Monaco. Het landhuis is omgetoverd tot een charmant maison d’hôtes, waarvan de vijf luxueuze suites zijn vernoemd naar druivensoorten. Sinds 2007 wordt het château geleid door Aurélie Bertin, dochter van de huidige eigenaar. Omdat ze een geboren wijnliefhebber en -kenner is, kan ze de gasten een echte wijnbeleving garanderen. Je kunt de wijnen van het château proeven met deskundige uitleg en wandelen of ﬁetsen over het landgoed. Maar er zijn ook quads en buggy’s te leen waarmee je door de wijngaard en het ruige bosgebied van het landgoed kunt scheuren. Met naar wens een lunch onderweg. Het kasteel heeft nog een zusterkasteel, Château Sainte Roseline met 110 hectare wijn. Een huwelijk organiseren doen ze graag, maar logeren kun je er niet. chateaudesdemoiselles.com sainte-roseline.com

GERS

Château de Buros

Actrice Birgit Nielsen en de Franse zanger Mika waren te gast. De Nederlandse chef Cas Spijkers heeft een weeklang de sterren van de hemel gekookt, samen met chef Angelique, en Louis van Dijk heeft in de salon op de piano gespeeld. Daarna beval hij aan hem in de open haard te gooien. Angelique en Marijn de Wit kochten deze luxe boerderij uit 1800 in 1998 en maakten er een driesterrenhotel van. Met vijf hectare park, een restaurant, een zwembad, een piste de pétanque en een tennisbaan. In het restaurant zorgt Angelique voor een cuisine rafﬁnée die ook veel Fransen trekt. Het kasteelhotel heeft twintig kamers en daarnaast zijn er twee luxe suites in de voormalige orangerie, met bubbelbad en infraroodsauna. Je kunt hier ook vakantie vieren met een thema, bijvoorbeeld golf, ‘Zen au château’, fotograﬁe, schilderen of wellness. Angelique: “Een horecabedrijf betekent keihard werken, maar altijd voor gasten die voor hun plezier komen. Daarnaast is het wonen en werken in een château waar de historie vanaf druipt natuurlijk extra speciaal.” Les Landes heeft prachtige natuur, een heerlijke kust, en natuurlijk wijn en gastronomie. Er is wel altijd veel onderhoud, maar dat vinden Angelique en Marijn helemaal niet erg. “Heerlijk, altijd wat te doen.” chateaudeburos.com

Angelique en Marijn de Wit.

Kastelensites ☛ Kasteelovernachtingen.nl ☛ Bienvenue au Chateau http://nl.bienvenueauchateau.com

☛ Relais et Chateaux relaischateaux.com/us/destinations/ europe/france

☛ Little Weekends littleweekends.fr/hotels-de-charmeproche-paris

LEVEN IN FRANKRIJK 31

12, rue du Général Leclerc, 14113 Villerville tél.: + 33 (0)2 31 87 20 22 biendormir@bellevue-hotel.fr www.bellevue-hotel.fr

Het hotel*** restaurant Le Bellevue ligt in het Normandische Villerville, tussen Honfleur en Trouville-Deauville. Het charmehotel heeft 22 kamers en 4 suites met uitzicht op zee. In het restaurant kunt u genieten van een traditionele kwaliteitskeuken met vis, zeevruchten en kreeft.

Vivre Vert Groen, duurzaam én stijlvol: zo zien we het graag. Martine Jongbloed beschrijft voor ons de nieuwste trends in Frankrijk op dit gebied. Op instagram deelt ze groene Franse adresjes (@greenspin.nl)

Chique hulptroepen Hôtel du Cap-Eden-Roc (vijf sterren) is al 150 jaar een begrip in Antibes. Grote namen als Jules Verne, Pablo Picasso, Marc Chagall, Frank Sinatra en de Beatles logeerden er. Tegenwoordig zet het hotel zich in voor het voortbestaan van © MARTINE JONGBLOED

de Caouanne-schildplad, een symbool van de Middellandse Zee dat met uitsterven bedreigd wordt. Dankzij de gasten van het hotel is er al een mooi bedrag opgehaald, dat wordt ingezet voor de opvang en het merken van de schildpadden.

https://capedenroc.grandluxuryhotels.com

Bio-bezorgdienst Op vakantie in de Vercors en zin in seizoens-, lokaal-, of biologisch eten, maar geen zin in gedoe? Via de website Biaupanier bestel je in een paar klikken al je producten. En niet alleen vlees, groenten, fruit en zuivel maar ook biertjes en dagcrème. 23 producenten in de Vercors (een streek in de Isère en Drôme) hebben zich verenigd. Zij leveren de producten af bij een punt in de buurt van je vakantieadres.

biaupanier.com / isere-toerisme.com

Bosbadderen in de Auvergne

Draaiend slapen

Een ‘bosbad’ nemen werkt stressverlagend: op blote voeten en met al je zintuigen liggend en lopend bewust het bos ervaren. In de Auvergne,

Het is geen ufo die per ongeluk geland is in Normandië, maar een ‘domespace’: een rond houten huisje waarin vier kamers verhuurd worden. Het draait mee met de zon zodat je optimaal gebruik kunt maken van zonlicht en het energieverbruik dus minimaal is. Dit jaar werd Le Domaine du Centaure, met een gigantische tuin vol bloemen en eeuwenoude bomen, genomineerd voor de Palmes du Tourisme Durable. En word je er

Tweepersoonskamer €120 per nacht inclusief ontbijt. ledomaineducentaure.com

zelf dan niet draaierig van? Nee, onmogelijk want het huis draait zo langzaam dat je er niets van merkt. Bijkomend voordeel: het steeds veranderende uitzicht!

een van de meest natuurrijke gebieden van Frankrijk, hebben boswachters een ‘sylvatorium’ opgezet voor bosbaden. Hier krijgt de bezoeker uitleg over het badderen en over de vegetatie. Gewoon lopen mag natuurlijk ook.

sancy.com (zoek op sylvatorium)

LEVEN IN FRANKRIJK 33

La France & moi Ze werken al jaren in Frankrijk en spreken Nederlands met een Frans accent(je). In deze rubriek vertellen Nederlanders over de charme en de valkuilen van het échte leven in Frankrijk. Deze editie:

een chef-kok.

De 31-jarige Hendrik Jansen van der Sligte is chef-kok van gastronomisch restaurant Le Landemer in Urville-Nacqueville, Normandië. Zijn culinaire talent is al opgemerkt door gerenommeerde gastronomische gidsen als de ‘Guide Michelin’ en de ‘Gault Millau’. Zijn signatuur: de Franse keuken in een contemporain jasje.

Chef aan zee “V

an jongs af aan was eten alles voor me. Ik was altijd in de keuken te vinden. Mijn ouders en oom waren gek van Frankrijk, de Franse keuken en de Franse cultuur. Dat heb ik van ze meegekregen. Dus nadat ik de middelbare hotelschool heb gedaan in Leeuwarden dacht ik: nu moet ik naar Frankrijk, om de ﬁnesses van het vak onder de knie te krijgen. Frankrijk was en is voor mij het land waar je de techniek pas echt kunt leren. In 2007 en 2008 heb ik stage gelopen in een restaurant in Théoule-sur-Mer, vlak bij Cannes. Daarna ben ik naar de Loire gegaan, waar ik zes jaar in het restaurant van Hostellerie La Croix Blanche in Fontevraud-L’Abbaye heb gewerkt. Daar heb ik ook mijn Franse vriendin ontmoet, Vanessa. Daarna heb ik als souschef een jaar in de Jura gewerkt, in een restaurant met een Michelinster, bij een Meilleur Ouvrier de France. Vervolgens ben

34 LEVEN IN FRANKRIJK

ik twee jaar teruggegaan naar de Loire, in Amboise, en heb in een restaurant tegenover het château gewerkt. En in 2018 zijn we hiernaartoe gekomen.”

Tussen land en zee “Eigenlijk was het een beetje toevallig. We waren op zoek naar nieuw werk in een andere regio en toen werd ik gebeld door een bureau dat ze hier een chef zochten. In dit gebouw zit al een hotel sinds 1855, al was het toen nog van een andere familie. Het is onlangs heel mooi gerenoveerd en er is een aantal heel luxe kamers aangebouwd. Ofﬁcieel is het een driesterrenhotel, maar de kwaliteit ligt hoger. Ze zochten een chef die het culinaire niveau kon verhogen, zodat het niveau van het eten correspondeerde met dat van het hotel. Ik had geen idee waar het was, maar toen we hier aankwamen zei ik meteen: ‘We moeten hier maar blijven.’ Het is hier namelijk echt heel mooi. We hebben het strand voor

de deur en vanuit de eetzaal heb je uitzicht op zee. Le Landemer betekent tussen land en zee, en dat is het hier ook echt.”

Japanse inspiratie “Ik kook Frans, in een modern jasje. Ik laat me graag inspireren door de Nordic Kitchen van Scandinavië, maar ook door die van Zuid-Amerika en Japan, waar ik helemaal weg van ben. Vorig jaar zijn we naar Tokyo geweest om inspiratie op te doen. Uiteindelijk gaan we voor een Michelinster, ja. Dat kun je alleen doen door hard te werken en zo goed mogelijk te koken, met topproducten. Je moet steeds hetzelfde hoge niveau zien te halen, en dat is nog niet zo eenvoudig. Ik maak dan ook lange dagen. Om half acht ga ik de deur uit en ’s middags om drie uur, half vier ben ik weer thuis. Dan heb ik weer een shift van ’s avonds zes tot elf uur, half twaalf. Vanessa werkt in het maritiem museum Cité de la Mer in Cherbourg. Sinds vier maanden hebben we een zoon, Hugo, dus die heeft ook veel aandacht nodig. Ik heb het daar zo druk mee dat ik aan andere dingen niet toekom. Een signature dish? Nee, daar geloof ik niet zo in. We koken van alles, maar wel afhankelijk van het >

Met de klok mee: Hendrik als jongeling in de leer; Le Landemer; de eetzaal van het restaurant; als jongen met de familie op vakantie; jonglerend met groente van het land.

LEVEN IN FRANKRIJK 35

La France & moi “Cherbourg is een gezellige stad met ﬁjne terrassen en winkeltjes. En aan zee is het geweldig, met brede, witte stranden”

seizoen en wat voorhanden is. Wel zoveel mogelijk met verse en biologische producten uit de omgeving. De Normandische specialiteiten zijn natuurlijk een inspiratiebron. Tripes à la mode de Caen, zeevruchten, kreeft, oesters, mosselen, vis. En agneau natuurlijk, want schapen hebben we hier ook genoeg. Ons rundvlees komt uit het dorp en is van Salers-koeien. Onze groente is altijd biologisch, daar heb ik een heel goede boer voor. Onze keuken trekt een heel gevarieerd publiek. Doordeweeks krijgen we veel mensen uit Cherbourg voor de lunch, daarnaast komen er veel toeristen en natuurlijk mensen die speciaal een arrangement boeken in het hotel.”

Fijne Normandiërs “Aan de andere kant van Cherbourg liggen de stranden van D-Day, waar de geallieerden zijn geland in de Tweede Wereldoorlog: Omaha Beach en Utah Beach. Cherbourg is een gezellige stad, met ﬁjne terrassen en winkeltjes. En aan zee is het hier natuurlijk geweldig, met brede witte stranden. Een groot contrast met het achterland, dan kom je echt in de middle of nowhere. Heel groen en heuvelachtig, het lijkt wel een beetje op Schotland. Ook qua weer ja, want het kan hier aardig regenen. In dit gebied komen van oudsher veel Franse beroemdheden vakantie vieren. De schilder Millet, Edith Piaf, Boris Vian, en Françoise Sagan, die een kasteeltje had in deze streek. Normandiërs zijn heel aardig en openhartig. Ze willen je altijd helpen. Ze nemen wel de tijd. Maar ik vind de mentaliteit hier heel prettig, heel anders dan in Parijs, eerder als in de Loire. Na elf jaar spreek ik genoeg Frans om een normaal gesprek te kunnen voeren. We komen wel bij Franse vrienden over de vloer, en met de Franse chefs waar ik heb gewerkt heb ik nog een goed contact. Sinds 2 juni zijn we weer open en meestal zit het restaurant vol. Het hotel is ook goed bezet. Veel Fransen willen een inhaalslag maken en boeken hier een korte vakantie, maar ook Duitsers en Belgen komen weer. Ik werk hier met veel plezier, maar ik heb wel de ambitie eigen baas te worden. Een eigen etablissement komt er denk ik ook wel, ergens in de komende vijf jaar.” Met de klok mee: in Normandië zijn de zee en grazig groen nooit ver weg; Hendrik, Vanessa en hun zoon Hugo; een creatie van de chef; Le Landemer van bovenaf; zicht op de eetzaal en de bar.

36 LEVEN IN FRANKRIJK

le-landemer.com

TEKST FABIAN TAKX FOTO’S PRIVÉBEZIT HENDRIK

JANSEN VAN DER SLIGTE EN LANDEMER

Dégustation Remke de Lange is journaliste, vinologe, wijndocente en sommelier. In Australië en Zuid-Afrika maakte ze zelf wijn: Rem’s Row.

De kunst van het combineren

Wijn en eten: samen zijn ze het lekkerst. Maar hoe combineer je ze nou het best? Geen stress, je hoeft geen doorgewinterde sommelier te zijn om tot een goede match te komen. Gebruik een aantal simpele vuistregels. En hou het vooral speels.

it je in een goed restaurant dan kun je van een druk pratende sommelier wel eens het idee krijgen dat de magie tussen spijs en wijn een mysterieuze wetenschap is, iets waar alleen ingewijden weet van hebben. Nu kan een goed wijnarrangement je intens gelukkig maken én kun je veel leren van combinaties die je krijgt voorgeschoteld. Maar laat dat je er niet van weerhouden om thuis lekker zelf aan de slag te gaan met smaken. Met de volgende richtlijnen kom je een heel eind. Sta om te beginnen stil bij de basissmaken van wat je op tafel gaat zetten. Met woorden als zoet, zuur, zout en bitter omschrijf je de meest opvallende smaken van het eten. Die bepalen al of je op zoek gaat naar een wijn met wat zuren, bijvoorbeeld sauvignon blanc, riesling of een jonge champagne. Zoet kan ook een startpunt zijn: serveer bij curry met bijvoorbeeld mango en cashewnoten gerust een wijn met een klein zoetje, zoals een laat geoogste, of vendange tardive Elzaswijn, een gewürztraminer uit dezelfde streek of

38 LEVEN IN FRANKRIJK

een lichtzoete chenin blanc uit de Loire. Bij ronduit zoet zoek je een wijn die daar nog net iets overheen gaat: een muskaatwijn zoals Beaumes-de-Venise bij een fruittaart, of de lekkere rode zoete Banyuls bij een chocoladedessert.

Smaakintensiteit Naast de basissmaken zijn twee aspecten belangrijk om in de gaten te houden: smaakgehalte en mondgevoel. Het smaakgehalte zegt iets over de intensiteit van een smaak: die kan laag zijn, hoog of gemiddeld. Denk bij een lage intensiteit aan gerechten met witte asperges, dubbelgedopte tuinbonen, jonge geitenkaas, gepocheerde witvis, kreeft, sint-jakobsschelpen: ze hebben een zachte, delicate smaak. Combineer ze met wijnen met een zacht, fris karakter. Pouilly Fumé uit de Loire, Mâcon chardonnay en pinot blanc uit de Elzas zijn wijnen die in alle bescheidenheid tegen de gerechtjes zullen aanleunen. Aan de andere kant van het spectrum heb je gerechten met een hoge smaakintensiteit, die alle aandacht opeisen. Ga bij boeuf bourguignon, pasta puttanesca, bouilla-

Toch stress?

☛ Bedenk dan dat er met een

baisse of een ovenschotel met roquefortsaus op zoek naar een wijn die zich niet aan de kant laat duwen. Viognier uit zuidelijk Frankrijk, chardonnay met wat houtrijping, een lekker zondoorstoofde Châteauneuf-du-Pape of een kruidige Corbières: dit zijn wijnen met ruggengraat die wel tegen een stootje kunnen.

Van strak tot rond Ook het mondgevoel speelt een belangrijke rol. Dat kan strak en drogend zijn, of juist rond en filmend. Denk aan oesters, sardientjes van de barbecue, lamsbout, Spaanse manchego-kaas, forel uit de oven, tonijnsteak (of salade niçoise) en tongfilet, en je stelt je meteen ziltige, strakke of iets drogende sensaties in de mond voor. Daar passen wijnen bij met een vergelijkbaar karakter. Muscadet de Sèvre et Maine (perfect bij schelp- en schaaldieren uit de zee), droge riesling uit de Elzas, een iets kruidige rosé uit de Provence, rode Bordeaux, een fijne pinot noir uit Bourgogne: het zijn wijnen die een zekere strakke droogheid gemeen hebben. Een rond en filmend mondgevoel is het

tegenovergestelde. Groentenquiche, gebraden kip, botersla met avocado, pasta met roomsaus of carbonara, gebakken vis met mayonaise, makreel met een romige dip, aardappelgratin, blini’s met gerookte zalm en zure room: bij het eten van dit soort gerechten creëert de vettigheid een ﬁlmend laagje in je mond. Logisch dat je dan een wijn kiest die ook wat ronding te bieden heeft. In witte of rode Côte du Rhône, pinot gris uit de Elzas, houtgelagerde chardonnay uit Languedoc, een lekker volle Gigondas proef je rijp, zwoel, mondvullend fruit. Als laatste kun je nog aan andere dingen denken. Zoals het smaaktype, of aroma. Frisse lente-ingrediënten als verse erwtjes, peultjes en groene sla vragen om een jonge, fruitige wijn. Bij gerechten met ‘doorleefde’ smaken als wild met gedroogde pruimen of risotto met paddenstoelen passen gerijpte wijnen met wat kruidigheid, zoals een bourgogne of bordeaux van een jaar of wat oud, of de stevige wijnen uit Cahors en Madiran. Ook gerijpte champagne laat zich geweldig combineren met ontwikkelde smaken zoals wild of deeggerechtjes met oudere kaas.

favoriet gerecht en je lievelingswijn weinig mis kan gaan. Waarschijnlijk heb je een voorkeur voor licht en fris, vol en zacht of droog met wat bitters, en heb je daar je favorieten al op uitgezocht.

Overigens

☛ Het gerecht domineert, de wijn mag zich voegen? Draai het vooral ook eens om. Neem als uitgangspunt die wijn in de ijskast of kelder die je nu eens wilt openmaken. Stel jezelf de vragen over intensiteit en mondgevoel van de wijn en verzin er vervolgens een gerechtje bij.

Ten slotte

☛ Soms wil je helemaal geen eetwijn. Een borrel waarbij iedereen wandelt met het glas, vraagt om soepele, fruitige wijn die makkelijk drinkt en niet stijf staat van alcohol. Schenk een allemansvriend die het gezelschap vrolijk en energiek houdt, al komt er niet meer dan een borrelnootje langs. Mousserende crémant uit de Elzas of Loire, een brut champagne, witte of rode Côtes du Rhône, een iets gekoelde beaujolais: het zijn wijnen waar je op zo’n moment iedereen blij mee maakt.

LEVEN IN FRANKRIJK 39

Octopus met kersen ¢ Octopus à la cerise Salade voor 4 personen

Ingrediënten • • • • • • • • • • • • •

40 LEVEN IN FRANKRIJK

1 octopus 2 takjes rozemarijn 2 laurierblaadjes 40 g gemberwortel 40 g sjalot 1 dl rijstazijn 1 el suiker 5 dl kersensap 1 kropje sla 12 kersen 2 el olijfolie zout versgemalen peper

Bereiding Laat de octopus door je visverkoper schoonmaken. Spoel hem goed schoon met koud water, laat uitlekken en leg hem tenminste 48 uur in de diepvries. Laat de octopus ontdooien en kook hem ongeveer 3 uur in een grote pan water met een beetje zout, rozemarijn en laurier. Laat hem uitlekken en afkoelen. Snijd de octopus in stukken. Schil de gemberwortel, pel de sjalot en snijd ze in blokjes. Verwarm de gember, sjalot, rijstazijn en suiker in een braadpan en laat het vocht vrijwel helemaal inkoken. Voeg het kersensap toe, laat tot een kwart inkoken en zeef de saus. Laat afkoelen. Was de sla. Snijd de kersen in vieren. Meng in een kom de octopus, sla, stukjes kers, olijfolie en het ingekookte kersensap. Breng op smaak met zout en peper en serveer.

Verrukkelijke

visgerechten Vis met vlees en vruchten? Alles is mogelijk bij Gaël Orieux, een van de meest vernieuwende chefs in de Franse keuken. Een spannende selectie uit zijn nieuwe kookboek ‘Vis’.

Bevlogen waterman Gaël Orieux groeide op in Bretagne, dus het is niet zo vreemd dat hij zijn leven wijdt aan de zee en het water, het ‘vloeibare element’ waarvan hij dagelijks de zilte geuren opsnoof en de voortbrengselen proefde. Hij wilde eerst diepzeeduiker worden, maar switcht van carrière en gaat als landrot in de leer bij de beste chefs als Paul Bocuse, Alein Senderens, Philippe Legendre en Yannick Alléno. Dan durft hij het aan zijn eigen restaurant te beginnen, vlak bij het Palais Bourbon in Parijs. Hij noemt het Auguste, als hommage aan de eerste grote Franse chef, Auguste Escoffier (1846-1935), de man die talloze vernieuwingen in de Franse keuken doorvoerde. Inmiddels is Auguste een sterrenrestaurant en gaat Orieux steeds verder ‘de diepte in’ met zijn vaak bijzonder vindingrijke en ongewone recepten. Aangezien hij als Breton zeer begaan is met het lot van de oceanen in deze tijd van overbevissing, maakt Orieux zich ook sterk voor de bescherming van bedreigde vissoorten. In samenspraak met vele partijen startte hij het platform Mr. Goodfish (MrGoodfish.com), dat aangeeft waar je de minst kwetsbare vis en zeevruchten kunt krijgen.

LEVEN IN FRANKRIJK 41

Verrukkelijke visgerechten

Carpaccio van Japanse oesters ¢ Carpaccio d'huîtres japonaises Amuse voor 4 personen

Ingrediënten 24 Japanse oesters nr. 3 1 rode ui 4 el witte balsamicoazijn 2 el olijfolie 24 dunne plakjes rauw rundvlees • zout • versgemalen peper • • • • •

Bereiding Open de oesters en spoel ze kort af met koud water. Pel de ui, snijd hem heel fijn en roer hem door de balsamicoazijn. Bestrooi de plakjes rundvlees met zout en peper en leg een plakje op elke oester. Schep er wat rode ui met balsamicoazijn op en besprenkel met de olijfolie. Serveer koud.

Zeebrasem met vijgen ¢ Daurade aux figues Vis uit de oven voor 4 personen

42 LEVEN IN FRANKRIJK

Ingrediënten

Bereiding

• 1 zeebrasem van zo’n 1,6 kilo • 12 kleine rode uien • 8 vijgen • 6 vijgenbladeren • 4 el olijfolie • 60 g lichtgezouten boter • 2 el vijgenazijn • zout • versgemalen peper

Schub de zeebrasem, verwijder de ingewanden en leg opzij. Pel de rode uien. Kerf de vijgen aan de bovenkant met een mesje in. Breng wat gezouten water aan de kook en blancheer de rode uien 2 minuten. Laat ze afkoelen onder de kraan en laat ze uitlekken. Bestrooi de zeebrasem en vijgen met zout en peper.

Leg de vis, vijgen, rode uien en vijgenbladeren in een ovenschaal. Besprenkel met de olijfolie en verdeel de boter erover. Zet 15 minuten in de oven op 180 °C; bedruip de vis regelmatig. Haal de vis uit de oven, schenk de vijgenazijn erover en zet hem nog 10 minuten in de oven; bedruip regelmatig. Verwijder de vijgenbladeren en serveer direct.

LEVEN IN FRANKRIJK 43

44 LEVEN IN FRANKRIJK

Verrukkelijke visgerechten

Sint-Jacobsschelpen ¢ Chutney-pickles Marinade voor 4 personen

Ingrediënten

Bereiding

• 12 sint-jakobsschelpen • 1 citroen • 4 el olijfolie

Haal de sint-jakobsschelpen uit de schelp, spoel ze goed schoon en dep ze droog. Pel de rode en zoete ui; schil de mango, gemberwortel en rode paprika. Pers de citroen. Snijd de rode ui doormidden en daarna in smalle plakjes. Snijd de zoete ui, mango, gember, rode paprika en rode peper in blokjes. Breng wat gezouten water aan de kook, blancheer de rode ui 2 minuten en giet af. Breng de suiker en azijn in een pannetje aan de kook. Voeg het water toe en breng weer aan de kook. Schenk deze marinade over de plakjes ui en laat

Voor de pickles • 1 rode ui • 2 el suiker • 1 dl wittewijnazijn • 2 dl water Voor de chutney • 1 zoete ui • 1 mango • 40 g gemberwortel • ½ rode paprika • ½ rode peper • 1 el druivenpitolie • zout en versgemalen peper

afkoelen. De pickles zijn nu klaar. Bereid de chutney. Verhit de druivenpitolie in een pan en bak de blokjes zoete ui en rode paprika 5 minuten, zonder ze te laten verkleuren. Voeg de in blokjes gesneden mango, gember, rode peper en wat marinade van de rode ui toe. Laat 45 minuten op laag vuur koken en breng de chutney op smaak met zout en peper. Snijd de sint-jakobsschelpen in dunne plakjes, bestrooi ze met wat zout en peper en besprenkel met wat citroensap en olijfolie. Serveer de sint-jakobsschelpen met wat chutney erbij en strooi er wat pickles over.

Gaël Orieux, ‘Vis, 70 soorten vis en zeevruchten in 90 recepten’, tekst Julien Bouré, fotograﬁe Jean-Claude Amiel, Uitgeverij Terra, 45.

Wij mogen onder abonnees 5 exemplaren verloten. Kans maken? Ga naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

LEVEN IN FRANKRIJK 45

www.exclusivithee.nl Nieuwe Rijn 36 Leiden

HĂŠt verkooppunt in Nederland voor Franse Thee

lâ&#x20AC;&#x2122;esprit Lorraine

gratis app

Stefan

Stefan de Vries (1970) woont en werkt sinds 1999 in Parijs. Hij is correspondent voor RTL Nieuws, Euronews en BBC Radio..

Tous à la campagne! Het klinkt voor veel Nederlanders zo romantisch om in Parijs te wonen. Maar vraag het een Parijzenaar en je krijgt een heel ander beeld van het dagelijkse leven in het paradijsje aan de Seine. Uit een onderzoek van een groot makelaarskantoor bleek twee jaar geleden al dat maar liefst 46 procent van de inwoners de stad wil verlaten. Nu is dat op zichzelf niet erg nieuw. Parijzenaars hebben een haatliefdeverhouding met hun stad. Vroeger bleef het dan bij klagen, maar het laatste decennium krimpt Parijs met meer dan tienduizend inwoners per jaar. Velen trekken naar het platteland of naar geliefde provinciesteden als Bordeaux of Toulouse. In hun kielzog verdwijnen ook winkels en cafés die die stadsdelen juist zo aantrekkelijk maakten. Er sluiten zelfs steeds meer lagere scholen, omdat er steeds minder kinderen in de stad wonen. Die volksverhuizing kwam sinds de coronalockdown in de hoogste versnelling. Maandenlang opgesloten zitten in een klein appartement, gesloten parken en geen bioscoop of museum kunnen bezoeken blijken het leven in de grote stad ineens minder leuk te maken. Bovendien, nu telewerken prima blijkt te gaan, kun je best in de campagne wonen. Als je dan toch af en toe in de hoofdstad moet zijn, kun je makkelijk één keer in de week een uur met de TGV reizen. Een van die Parijse vluchtelingen is Franck. Hij is een geboren en getogen Parijzenaar en een van mijn beste en oudste vrienden. Net als ik was hij verslaafd aan het asfalt en de stenen van de stad. Ik ontmoette hem begin deze

eeuw in het roemruchte Café Noir. Het was (en is) een wat shabby uitspanning, in de buurt van de Hallen, met rood neon en onbeschrijfelijke kunst aan de muren en het plafond. Hier ging ik werken toen ik net in Parijs woonde. We stonden samen achter de bar, die de vorm van een hoeﬁjzer had. We verhieven het tot een kunst om buurtbewoners en nachtvogels zo goed mogelijk te bedienen én te vermaken. Zelfs nu, ruim twintig jaar later, komt er nog wel eens een vreemde naar me toe en zegt: “Werkte jij niet in Café Noir? Met die kleine? Jullie waren zo’n grappig duo!” We waren direct vrienden en zijn dat altijd gebleven. Maar nu zijn onze wegen gescheiden. Althans, geograﬁsch. Franck besloot vorig jaar zijn comfortabele, maar niet al te grote appartement midden in de stad te verkopen. Hij liet alles achter en voor een fractie van het bedrag dat zijn Parijse huis had opgebracht, werd hij eigenaar van een heus landgoed op een heuvel in Turenne, een piepklein dorpje met 836 inwoners dat vooral wereldberoemd in Parijs is geworden door de gelijknamige straat in de hippe Marais. Nu woont Franck dus in Corrèze, Frankrijks dunbevolktste departement. Hij had er jaren over gedaan om de knoop door te hakken, maar blijkt nu ineens een trendsetter. Van corona en de lockdown heeft hij weinig gemerkt. Op zijn enorme terrein is Franck begonnen met het verbouwen van groenten en fruit. Het duurt nog even voor hij volledig zelfvoorzienend is, maar het begin is er. Zijn pasgeboren dochter Rose zal opgroeien zonder uitlaatgassen en stress. Als de trend doorzet, zullen vele Parijzenaars Francks voorbeeld volgen...

FOTO LAURENT KING ILLUSTRATIE INGRID BOCKTING

Voor een fractie van het bedrag dat zijn Parijse huis had opgebracht, werd Franck eigenaar van een heus landgoed op een heuvel in Turenne

LEVEN IN FRANKRIJK 47

La Vie Parisienne Renée Koudstaal woont in Amsterdam en Parijs. Op haar blog lestyleparisien.com schrijft ze over Parijse lifestyle. Met de lezers van Leven in Frankrijk deelt ze nieuwtjes en tips.

Terwijl het aantal toeristen weer langzaam begint te stijgen, zijn de Parijzenaren vastbesloten om optimaal van hun stad te genieten. Uit eten, de terrasjes op, de parken in en voorzichtig weer richting bioscopen en musea. Je merkt dat iedereen zich extra bewust is van al het moois dat de stad te bieden heeft. Zelfs de obers lijken net iets aardiger te zijn geworden.

La Nuit Blanche

Helemaal zoals het was, is het nog niet en zal het waarschijnlijk ook niet worden. Met als voorbeeld: la bise. De gewoonte om elkaar, ook als je elkaar niet kent, twee zoenen te geven, wordt toch echt afgeraden. En om die ingebakken traditie te veranderen is er heel wat communicatie nodig. Zoals dit affiche dat je overal tegenkomt, met de tekst: ‘In Parijs groeten we zonder elkaar aan te raken.’ Tja, leg dat maar eens aan een Fransman uit.

Heel Parijs kijkt elk jaar weer uit naar die eerste zaterdag van oktober: La Nuit Blanche. De nacht waarin niet geslapen wordt en cultureel Parijs al zijn deuren opent. Dit jaar geen massa’s mensen op straat, maar kleine events met maximaal tien bezoekers. Deze editie belooft extra speciaal te worden. Houd de website parisinfo.com goed in de gaten voor meer info.

Samen met vrienden heb ik een lijstje gemaakt van de dingen die zij enorm hebben gemist en met heel veel plezier weer hebben opgepakt. Van Parijs genieten als een Parijzenaar, dat doe je als volgt.

Picknicken En dan zeker niets ingewikkelds voorbereiden, maar langs een goede bakker voor vers stokbrood, de slager voor heerlijke charcuterie en een paté, de fromager voor een aantal kaasjes en uiteraard niet de wijnhandel vergeten. Wat originele hotspots: het park Les Buttes Chaumont, het parkje Square René Le Gall (Gobelins), de Square du Vert-Galant (foto) en de Jardin Cathérine-Labouré. Een echte Parijzenaar vermijdt de toeristische oevers van de Seine (druk en officieel is alcohol hier verboden).

48 LEVEN IN FRANKRIJK

Naar de markt, met een grote rieten mand en een duidelijk idee van wat je gaat koken die avond: heerlijk! Er zijn veel marktjes in Parijs, voor echt goede producten raad ik de Marché Saint-Martin (overdekt), de Marché Avenue du Président Wilson, de Marché d’Aligre of de Marché des Batignolles aan.

Le marché

Réouverture

Dit is toch echt wel de Rolls Royce van de winkelervaring. Al is het alleen maar om een op-en-top Parijse sfeer te proeven en stiekem naar chique Parisiennes te gluren. Loop altijd even langs het Atelier Maquillage en de beautyafdeling voor advies en een make-upsessie. Of de nailbar Kure naast de lingerie. De salades in het Season-cafeetje zijn heerlijk! 24s.com

Want ook al heb je kinderen, een baan en een heel drukke sociale agenda, de Parisienne pakt gewoon haar momentjes. Mijn vaste parcours: eerst langs de librairie Delamain bij Place Colette, vervolgens koffie kopen bij Café Kitsuné en dan een bankje kiezen in de Jardin des Tuileries.

Grande Mosquée de Paris Voor een heerlijke couscous of muntthee in de binnentuin of een bezoek aan de hamam is de Grande Mosquée een prachtige plek waar je veel Parijzenaren zult tegenkomen. 2bis, place du Puits de l’Ermite (5de arrondissement)

Ontbijten in een boutique-hotel Het idee dat een hotel alleen bestemd is voor toeristen, is totaal passé. Maar al te vaak rol ik gewoon thuis uit mijn bed om vervolgens te gaan ontbijten in een hotel. Soms kies ik voor een luxe vijfsterrensetting, maar vaker toch voor een klein boutiquehotel zoals Hotel Le Ballu (9de arrondissement) met een prachtig (zonodig overdekt) terras. Ideale start van de dag, met ook nog eens het Musée de la Vie Romantique om de hoek. leballu-paris.com

Een boek lezen in het park

Doelloos ronddwalen Au musée

Winkelen in Le Bon Marché Rive Gauche

In het weekend naar het museum, met of zonder de kinderen, is in Parijs vaste prik. Dit zijn de tentoonstellingen die hoog op de agenda staan de komende weken: ‘Pompéi’ in het Grand Palais, ‘Christo et Jeanne-Claude’ in het Centre Pompidou en de streetart-tentoonstelling ‘Vision d’Ensemble’ in het drijvende museum Fluctuart.

Zonder doel, zonder planning, zonder afspraken een buurt ontdekken. Ideale ronddwaalbuurtjes zijn La Butte aux Cailles, La Campagne à Paris en de buurt rondom Villa Léandre (op de foto) in Montmartre.

LEVEN IN FRANKRIJK 49

Steenbokken, houtbewerkers en barok

Haute Maurienne Grootse landschappen om in rond te dwalen en romantisch te overnachten. Welkom in deze nog niet zo bekende alpenvallei in de Savoie, pal aan de Italiaanse grens. *

50 LEVEN IN FRANKRIJK

TEKST & FOTOGRAFIE PAUL SMIT

LEVEN IN FRANKRIJK 51

Haute Maurienne

e rijden de Haute Maurienne binnen over de Col de l’Iseran. Als je een beetje vroeg in het hoogseizoen komt zoals wij, word je met je neus op het feit gedrukt dat dit de hoogste pas van de Alpen is: we moeten tot 22 juni wachten tot hij open gaat. Maar ons geduld wordt beloond met metershoge sneeuwmuren langs de weg. Vooral motorﬁetsers lijken geïnformeerd te zijn over de openingsdag; hun aantal overstijgt dat van de automobilisten. Niet op de hoogte zijn de twee steenbokken die dicht bij de weg staan te grazen, nog gewend aan de rust van de afgelopen maanden. Ze hebben hun wintervacht nog niet helemaal verloren en laten zich probleemloos door mij fotograferen. Het gebrul van een motorﬁets maakt daaraan een einde. Dat er überhaupt nog steenbokken rondlopen is te danken aan het aangrenzende nationale park Gran Paradiso in Italië. Het werd speciaal opgericht om hun uitsterven, overal elders al een feit, te voorkomen. En dat is gelukt, want ondertussen hebben ze de complete Alpenboog weer heroverd.

Natuurlijk skidorp

Deze pagina, met de klok mee: houtsnijder Fabrice Personnaz uit Bessans tussen twee duiveltjes en zijn gereedschap; met zijn 83 meter is de Monolithe de Sardières geen kleine jongen; twee engeltjes houden een kroon boven een beeld van Maria in de Église Saint-Jean Baptiste in Bessans. Rechterpagina: warm onthaal tijdens een wandeling in de Arc-vallei.

52 LEVEN IN FRANKRIJK

Het dorp Bonneval-sur-Arc, met zijn ruige bouwstijl die beschutting biedt tijdens de lange winters, ligt aan de voet van de Col d’Isère. In de jaren tachtig wilden de bewoners geen rigoreuze wintersportexploitatie à la Val d’Isère, het dorp aan de andere kant van de pas. Ze kozen voor een natuurlijke aanpak, met niet te veel hotels en dan alleen buiten de dorpskern, die zelf autovrij werd. Het resultaat is geslaagd. Hier logeren we in Auberge d’Oul. Had eigenaresse Maryse oorspronkelijk de chambre d’hôte voor ons gereserveerd, nu ze merkt dat wij niet een fotograaf en een journalist zijn, maar een fotograaf-journalist en zijn vriendin, raadt ze ons met een knipoog de gîte d’étappe aan. “Maar we willen niet op stapelbedden tussen andere wandelaars”, sputter ik tegen. Dan opent ze de deur van een piepklein kamertje, nauwelijks groter dan het hemelbed dat erin staat. Plek voor een tafeltje om op mijn laptop te werken is er niet. “Dat is juist het romantische eraan”, vindt Maryse en we zijn verkocht. Auberge d’Oul heeft ook een piepklein restaurant, oergezellig helemaal van hout, waar we van de Savoyaardse keuken genieten. Hiervandaan maken we onze tocht, en we beginnen met een wandeling vanuit de auberge. We volgen simpelweg de Arc stroomopwaarts, de rivier die door de hele Haute > Maurienne stroomt. Het water heeft fraaie

Ze opent de deur van een piepklein kamertje, nauwelijks groter dan het hemelbed dat erin staat. Plek voor een tafeltje voor mijn laptop is er niet. â&#x20AC;&#x153;Dat is juist het romantischeâ&#x20AC;?, vindt Maryse en we zijn meteen verkocht

LEVEN IN FRANKRIJK 53

Haute Maurienne

vormen uitgeslepen in het grijze graniet, soms diep genoeg om het woord kloofje te verdienen. De minder diep ingesneden trajecten bevatten azuurblauwe poelen, die vragen om een poedelpauze in de zomerwarmte. Verder wandelend komen we uit in misschien wel het mooiste gehucht van de Haute Maurienne: l’Écot, met zijn chapelle Sainte-Marguerite uit de 12de eeuw.

Zomerijs We horen over een plek waar je zonder veel inspanning toch hoog in het gebergte kunt wandelen. Dat is Plan du Lac, een hoogvlakte boven het dorp Termignon, bereikbaar met de auto. Vanaf de parking aan de rand van het nationale park gaan we te voet verder, tussen de vele bergmeertjes door waar het plateau om bekend staat. Het pad biedt permanent uitzicht op een massieve plak ijs die poëtisch Grand Balcon de Glace wordt genoemd. Zijn oppervlakte bedraagt maar liefst 35 vierkante kilometer! Alleen de hoogste pieken, 3500 meter en meer, steken boven het ijs uit. Wandelend bereiken we

Alleen de hoogste pieken, 3500 meter en meer, steken boven het ijs van het Grand Balcon de Glace uit

Deze pagina, met de klok mee: Sint Antonius als monnik in de kapel in Bessans; wandelen door nationaal park Vanoise; bij Husky Adventure kun je op pad met een husky; Alpenasters. Rechterpagina, boven: Lac Blanc, met zicht op de Glaciers de la Vanoise. Onder: het hooggelegen Bonneval-sur-Arc.

54 LEVEN IN FRANKRIJK

de berghut Plan du Lac, gelegen te midden van bloemenrijke alpenweides. Een mooie plek voor de lunch: een sandwich met Bleu de Termignon, de schimmelkaas van alpenweidemelk waar uitsluitend de lokale goudbruine Tarine-koeien aan te pas komen. De schimmel wordt niet kunstmatig toegevoegd, zoals bij andere blauwe kazen, maar stamt van bepaalde alpenbloemen die meegegeten worden met het gras. De smaak is pittig onder de korst, maar mild en romig dieper de kaas in.

Duivels van hout Na het wandelen doen we het een dag rustiger aan. Een goede gelegenheid om naar Bessans te rijden en het atelier van beeldhouwer Fabrice Personnaz te bezoeken, een duivelskunstenaar. Bessans is al eeuwen een centrum van religieuze houtsnijkunst. Dat het tegenwoordig vooral om duivels draait komt door een houtsnijder uit de 19de eeuw. De zuinige pastoor van dat moment kwam de belofte van het jaarlijkse gratis dorpsmaal niet >

LEVEN IN FRANKRIJK 55

De rivier heeft fraaie vormen uitgeslepen in het graniet, soms diep genoeg om het woord kloofje te verdienen

56 LEVEN IN FRANKRIJK

Haute Maurienne

na. De beeldhouwer van het dorp sneed daarom een duivel en plaatste die ’s nachts voor het raam van de pastoor. Die had natuurlijk door wie hem die streek geleverd had en zette hem terug voor het raam van de schuldige. Zo ging het beeld een maand lang elke dag heen en weer, totdat de kunstenaar hem liet staan. Bessans was ondertussen bekend geworden om zijn duivel en de bestellingen stroomden binnen. Tegenwoordig wordt de traditie door Fabrice voortgezet en zijn atelier Le Chapoteur staat vol duivels en een enkele duivelin. Ik vraag Fabrice wat hij als hoogtepunt van houtsnijkunst in zijn dal beschouwt. Hij besluit het ons zelf te laten zien en rijdt ons naar de Église Saint-Michel in Lanslevillard, waar het beroemde Rozenkransaltaar hangt. Inderdaad schitterend. Maar wel heel wat braver dan zijn eigen werk. “Het is maar hoe je het bekijkt,” zegt hij, “want er zit een behoorlijk ondeugend verhaal aan vast. In 1627 maakte een jongen uit Bessans dit als straf terwijl hij de winter in een bergchalet op 2300 m hoogte doorbracht. Het was een boetedoening voor het verleiden van een meisje uit Lanslevillard!” Ik kijk er plotseling met andere ogen naar en moet bekennen dat ik zelden zulk mooi strafwerk gezien heb! Daarna lopen we naar de St. Sébastienkapel, waar zich Fabrice’s tweede favoriet bevindt: een teenager-engel in een broek met wijde pijpen met daaronder fraaie, teenloze laarsjes. “Heb je ooit zo’n engel gezien?” vraagt Fabrice. “Een echte dandy!”

Vrolijke barok De Haute Maurienne staat bekend om zijn barok. Aan de buitenkant ogen de kerkjes net zo stug als de bergwanden die erachter oprijzen. Des te verrassender is de explosie aan engeltjes, gedraaide zuilen en rijkversierde altaren als je naar binnen stapt. Toch is de barok hier zelden pompeus, zoals in de grote steden, maar landelijk, naïef en vrolijk. Er is een route uitgezet langs de hoogtepunten, de Chemins du Baroque. Als het ons gaat duizelen van de engeltjes, besluiten we tot een rustige avondwandeling. Doel is een wolkenkrabber van steen, want met zijn 83 meter is de Monolithe de Sardières geen kleine jongen. Hij staat volkomen geïsoleerd in het bos en pas in 1957 slaagde men er voor het eerst in hem te beklimmen. We beperken ons tot een rondje eromheen en lopen via een hogerop gelegen panoramisch pad terug naar de auto. Het zicht op het Arc-dal, waar langzaam het gouden avondlicht > uit verdwijnt, is schitterend. Wat een plek!

Linkerpagina, met de klok mee: granietpartij; spetteren in Lac Blanc; steenbok. Deze pagina: Lac de Bellecombe; waterbekken Plan du Lac; kapelletje langs muilezelpad.

LEVEN IN FRANKRIJK 57

Haute Maurienne

Tips & adressen Reizen

Trein: Utrecht - Modane. Daarna met de bus van Modane naar Bonneval-sur-Arc (vrijwel altijd aansluiting). Auto: van Utrecht naar Bonneval is het 1140 km. Vliegtuig: o.a. Transavia vliegt van Amsterdam op Turijn (121 km van Bonneval). Dan per trein, bus of huurauto naar Bonneval.

Logeren

☛ Chambres d’hôtes Le Bois Joli Rustig gelegen in het mooie Bonneval, met veel hout en toch modern. Overvloedig ontbijt. Vanaf 99 voor een 2-persoonskamer. Vieux Village, Bonneval-sur-Arc. chambres-hotes.fr/chambreshotes_chalet-le-bois-joli_bonnevalsur-arc

kamer met ontbijt. Table d’hôtes 20 p.p. met entrée, plat, fromage en dessert, wijn inbegrepen. 3, rue de l’Église, Aussois. larocheducroue.com

☛ Hôtel La Turra Termignon ligt centraal in de Haute Maurienne. In dit aangenaam kleine hotel, hartje dorp, heb ik tijdens een andere reportage naar tevredenheid overnacht. Goed ontbijtbuffet met lokale en bioproducten en voor het avondeten hoef je niet naar een ander restaurant, de seizoensingrediënten zijn goed verwerkt. Vanaf 62 voor een 2-persoonskamer, ontbijt 9,80. Halfpension 26. 20, rue de la Parrachée, Termignon. hotellaturra.com

De fresco’s in de St. Sébastienkapel in Lanslevillard zijn van een hoog artistiek niveau. De kleuren zijn in al hun originele helderheid bewaard gebleven. Deze fresco toont ‘De Verkondiging’.

Eten & drinken

Zien & doen

Gezellig, klein, hout en savoyard, dus veel kaasgerechten. Vieux Village, Bonneval-sur-Arc. auberge-oul.com

Houtsnijder van duivels (en meer). Rue du Saint-Esprit, Bessans. facebook.com/Chapoteur

☛ Auberge d’Oul ☛ Auberge d’Oul Alleen voor verliefden: de zeer romantische, superkleine 2-persoonskamer met groot hemelbed van de bijbehorende gîte d’étappe. Uitstekende table d’hôtes, te beschouwen als het beste restaurant van het dorp. 30 p.p.p.n. met ontbijt, 45 met de table d’hôtes erbij. Vieux Village, Bonneval-sur-Arc. auberge-oul.com

La Roche du Croué Aussois is een rustig, afzijdig van het hoofddal gelegen dorp. In het centrum ligt de B&B. Het voelt desondanks ‘buiten’ door het terras en de gewelfde eetzaal met uitzicht op de bergen. Vanaf 84 voor een 2-persoons-

58 LEVEN IN FRANKRIJK

☛ Le Chapoteur

☛ Chapelle Saint-Sébastien ☛ La Cabane Interieur alpenchalet, maar de keuken is te goed en het personeel te attent om de sfeer om te laten slaan naar kitsch. Vieux Village, Bonneval-sur-Arc

☛ La Lodze ☛ Chambres d’hôtes

vegetarische opties. 92. rue du Mollaret, Lanslevillard. estanco-valcenis.fr

Oerig ruwhout, traditionele lokale keuken van hoog niveau. Rue de la Plan Fenette, Bessans. http://lalodze.e-monsite.com

☛ L’Estanco Aangename sfeer in een voormalige stal. Lokale keuken met verse ingrediënten. Ook vis en

De kapel met de mooiste middeleeuwse fresco’s van het dal. Lanslevillard, 73480 Val-Cenis

☛ Les Forts de l’Esseillon Een groep imposante forten die het dal strategisch afsluiten, met als meest bijzondere fort Fort VictorEmmanuel, dat Tibetaans aandoet. 43, route des Barrages, Aussois. esseillon.fr

Meer info

haute-maurienne-vanoise.com (ook in het Nederlands). vanoise-parcnational.fr

+ ‘VIS’ T.W.V. 45

NU SAMEN VOOR MAAR

TERRA | ISBN 9789089898289

Vis Gaël Orieux begon als diepzeeduiker, maar een interesse voor alles wat uit de zee komt leidde – via werk in de keukens van onder andere Paul Bocuse – tot zijn eigen driesterrenrestaurant Auguste in Parijs. Nu heeft hij zijn kennis en liefde voor vis en zeevruchten gebundeld in deze informatieve ‘bijbel’ met prachtige foto’s. De recepten zijn ingedeeld naar bereidingswijze: van Fine Dining en Chic tot Verrassend en Bistro; niet de vis maar de gelegenheid bepaalt het recept!

WORD ABONNEE Kijk op www.leveninfrankrijk.nl of bel 088 2266634 Dit abonnement is voor anderhalf jaar (9 edities). Als bijdrage in de verzendkosten van het geschenk wordt eenmalig 7 in rekening gebracht. Deze aanbieding geldt zolang de voorraad strekt. De abonneeservice is op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 17.00 uur. Neem contact op met de abonneeservice voor verzendtarieven naar het buitenland. U kunt het abonnement ook cadeau doen aan iemand anders, u ontvangt dan zelf het kookboek.

Verslavende olie Het merk Sothys is populair in Frankrijk maar tot nu toe nog relatief onbekend in Nederland. De olie is heerlijk zacht en hydrateert de huid. Na het douchen blijft de heerlijk bloemige, kruidige en houtachtige geur nog lang hangen, alsof je parfum hebt opgespoten. Sothys, Huile de Douche Indonésie AncestraleTM, 28 voor 200 ml. Voor verkooppunten: sothys.nl

Boutique Inspiratie uit Frankrijk voor een elegante herfst. DOOR JEDIDJAH ARENTSEN

Wereld zonder blauw licht Door de speciale glazen in dit mooie montuur wordt het blauwe licht van computerschermen gefilterd. Dit zorgt voor minder vermoeide ogen aan het einde van de dag. Zeker, dat is handig, maar de bril is ook erg leuk! Izipizi, #E SCREEN Pulp, 40. izipizi.com

Retromodel Joyeux anniversaire! Een van de meest ‘typisch Franse’ merken, Comptoir des Cotonniers, viert dit jaar zijn 25ste verjaardag. Doel van dit label: vrouwen een comfortabele kledingstijl aanmeten die geschikt is voor elke dag. Tijdloos, elegant, met een mannelijke touch, wat het nét wat stoerder maakt. Deze jumpsuit is daar een toonbeeld van: simpel én stijlvol. Comptoir des Cotonniers, Viscose Jumpsuit Black Beauty, 175. comptoirdescotonniers.com

Deze schoudertas van soepel leer met gouden gesp is geïnspireerd op de mode van de jaren zeventig. Ook de oranje kleur verwijst naar die tijd, al associëren wij hem ook met een warme, knusse herfst. Vanessa Bruno, Mini iris bag in smooth calfskin leather, 295. vanessabruno.com

LEVEN IN FRANKRIJK 61

10x

Franse winkels in Nederland

Frans eten, drinken, praten Heimwee naar Frankrijk? Ga dan eens naar een van de adressen die Mireille den Hartog voor ons verzamelde. Allemaal in handen van Fransen die voor de liefde of het avontuur naar Nederland kwamen. *

62 LEVEN IN FRANKRIJK

TEKST MIREILLE DEN HARTOG

en... Ã©chte croissants

LEVEN IN FRANKRIJK 63

Franse winkels in Nederland

Alain Bernard, Amsterdam (Boucherie, Slagerij)

De heerlijke patés en terrines in de etalage roepen je naar binnen. Daarna is het moeilijk kiezen uit de overvloed aan merguez, lamsvlees, erg mooi rundvlees, allerlei soorten rillettes en andere Franse specialiteiten. Tussen al het vlees ligt ook de echte Bretonse roomboter. Mijn tip: de echte rillettes de canard. Niet goedkoop, maar ongelooﬂijk lekker. Slagerij Alain Bernard is een aanrader als je op de Albert Cuyp-markt bent. Alleen even binnenlopen is al leuk. • Boucherie Alain Bernard | Albert Cuypstraat 133 | Amsterdam

Belle-Etoile (Delicatessenwebsite)

Ze kwam voor de liefde naar Nederland en dat is heel erg ﬁjn, want daardoor kunnen wij kennismaken met de mooie producten die haar website Belle-Etoile aanbiedt. Stephanie Delporte komt uit de wereld van de advocatuur, maar besloot om het roer helemaal om te gooien en Nederland te verleiden met Franse heerlijkheden. De delicatessen van Belle-Etoile zijn Franse streekproducten, zoals olijfolie, foie gras, tapenades, biscuits, thee, wijn en verzorgingsproducten. De biscuits komen bijvoorbeeld uit de Périgord en zijn van Biscotterie La Chanteracoise, de laatste ambachtelijke biscuitbakkerij in Frankrijk. De olijfolie komt uit Nice en is van Nicolas Alziari; een van de beste olijfolies uit Frankrijk, waarvoor de olijven nog met de hand geoogst worden. • belle-etoile.nl

64 LEVEN IN FRANKRIJK

De Fransoos, Leiden (Delicatessen)

Ed Chavernac streek zo’n acht jaar geleden neer in Leiden voor de liefde. Hij kon er een winkel overnemen, maar de andere ondernemers in de straat bekeken hem met argusogen. Ze vertrouwden die ‘gekke Fransman’ niet zo. Gelukkig draaiden ze snel bij, want hij maakte er een zeer goede delicatessenzaak van. Ed verkoopt Franse kazen, wijnen, worsten en patés en de echte Amora-mosterd. Je krijgt er gratis achtergrondverhalen bij, want hij haalt alles zelf op uit Frankrijk en vertelt daar graag

over. De winkel ontstond door heimwee; Ed miste speciﬁeke Franse producten. En dus haalde hij ze naar Nederland! • De Fransoos! | Doezastraat 8 | Leiden P.S. Als je bij de Fransoos geweest bent, drink dan even een kop kofﬁe of glas wijn bij Kamerlingh, want ook hier val je ook met je neus in de Franse boter. Kamerlingh heeft de uitstraling van een Franse bistro met de zwart-witte tegelvloer, de bistrostoeltjes en -tafeltjes, de Franse muziek en de Franse snuisterijen. • Kamerlingh | Doezastraat 2B

LalaLoes Quicherie, Kampen (Quicherie)

In deze kleine quicherie kun je ontbijten en lunchen met Franse muziek op de achtergrond. Loop binnen en de geur van verse croissants of quiches komt je tegemoet. Ook de taartjes, macarons, palmiers (koekjes van bladerdeeg), soep en salade met huisgemaakt brood zijn heerlijk. Alles heeft een Franse insteek dankzij de Franse man van de eigenaresse Loes van Dijk. De kofﬁe wordt vergezeld van een stukje huisgemaakte clafoutis, er is Franse thee en limonade (Le Moulin). En voor wie een praatje wil maken (in het Frans); daar houden Loes en haar man ook wel van! • Lalaloes | Broederweg 11 | Kampen | lalaloes.nl >

LEVEN IN FRANKRIJK 65

Franse winkels in Nederland

My Little Pâtisserie, Amsterdam (Patisserie)

In een klein winkeltje in de Pijp in Amsterdam is My Little Patisserie gevestigd, van Parisienne Audrey Krief. Na de École de Boulangerie et de Pâtisserie in Parijs werkte ze bij verschillende patisseries in Parijs en kwam uiteindelijk voor de liefde terecht in Amsterdam. Hier ging ze werken bij een aantal banketbakkers, maar sinds kort heeft ze haar eigen banketbakkerswinkeltje. Elke ochtend maakt ze zelf de taarten en gebakjes. Naast taartjes verkoopt My Little Patisserie ook croissants, chouquettes (gesuikerde soesjes), jam en kofﬁe en thee uit de Haute Savoie. • My Little Patisserie | Eerste van der Helststraat 63 | Amsterdam | my-little-patisserie.nl

Exclusivithee, Leiden (Thee)

De Frans-Nederlandse Wendy Gaurié is geboren in Marseille. Toen ze een keer in Parijs de de thee van Mariage Frères proefde, was ze meteen verkocht. De winkel van Mariage Frères bleek om de hoek te zitten, ze ging kijken er raakte verrukt door de geuren en smaken van alle melanges met exotische namen. Ze besloot de Mariage Frères-thee naar Nederland te halen en importeerde zo’n 130 soorten. In 2017 opende ze haar Exclusivithee in het centrum van Leiden. Naast deze ‘wereldse’ theeën verkoopt Exclusivithee ook jam van Mariage Frères. Regelmatig bakt Wendy madeleines volgens het recept van haar moeder. Geen tijd om langs te komen? Je kunt je favoriete thee ook thuis laten bezorgen. • Exclusivithee | Nieuwe Rijn 36 | Leiden | exclusivithee.nl

66 LEVEN IN FRANKRIJK

Mamie Gourmande, Leiden (Boulangerie)

Voor een stukje Frankrijk in Leiden ga je ook naar boulangerie Mamie Gourmande. Drie jaar geleden openden Renan Le Houerff uit Bretagne en de Nederlandse Marcella Bos hier een Franse bakkerij. Ze zijn geïnspireerd door de grootmoeder van Renan, die houdt van lekker koken. Zo ontstond ook de naam van de boulangerie: Mamie Gourmande (bourgondische oma). Alle ingrediënten komen uit Frankrijk. Een keer per

maand komt een grote vrachtwagen het Franse meel brengen. Ook de bakkers zijn, op één na, Frans en je kunt ze achterin de bakkerij aan het werk zien. Mamie Gourmande levert ook aan verschillende horecagelegenheden in Leiden, Den Haag en Amsterdam. Grote kans dus dat als je in Leiden in een restaurant gaat eten, je een broodje van Mamie Gourmande geserveerd krijgt. • Mamie Gourmande | Het Gangetje 14 | Leiden | mamie-gourmande.nl

Le Temps Retrouvé, Amsterdam (Boekwinkel)

Sinds september 2014 is er in Amsterdam een Franse boekwinkel, genaamd Le Temps Retrouvé. De winkel is gevestigd in een gezellig souterrain en wordt gerund door Parijzenaar Pierre Bruneau, getrouwd met een Nederlandse. De collectie boeken is ruim: stripboeken voor jong en oud, kookboeken, historische pillen, filosofische werken, literatuur en kinderboeken (zelfs Nijntje-boekjes in het Frans). Je kunt er ook terecht voor dvd’s met Franse films en reproducties van werken van onder meer Kees van Dongen, Paul Signac en Eugène Boudin. • Le Temps Retrouvé | Keizersgracht 529 | Amsterdam | letempsretrouve.nl

LEVEN IN FRANKRIJK 67

Franse winkels in Nederland

Andere Franse hotspots in Nederland ☛Le Fournil de Sébastien vestigingen in Amstelveen, Amsterdam, Hilversum (topbakker!)

☛Boulangerie Michel

Sucré Salé, Den Haag (Delicatessen)

Jean-Marc Rousseau bestiert samen met Denis Botrot de heerlijke Franse delicatessenwinkel Sucré Salé in Den Haag. Bijna alles komt uit Frankrijk: de rauwmelkse kazen, patés, patisserie, karamel met zoute boter en gerechten als tomates farcies en canard à l’orange. Elke dag open van 8.00 tot 19.00 uur. • Sucré Sale | Reinkenstraat 18 & Gentsestraat 83a | Den Haag | sucresale.nl

vestigingen in Delft, Rijswijk, Den Haag, Scheveningen en Wassenaar (bakker)

☛L’Amuse IJmuiden (Franse kazen)

☛Lacanche Nederland Tull en het Waal (gasfornuizen)

☛Vers uit de Gers Den Haag (delicatessen)

☛Philippe Galerne Den Haag (patisserie)

Maison Gourmande, Bussum

(Boulangerie)

De manden met merengues in de etalage trekken de aandacht. Binnen is dat de geur van vers brood en zoete patisserie. De eigenaresse komt uit Avignon en opende twee jaar geleden haar winkel. Het brood is knapperig en bijzonder lekker. De ingrediënten voor al haar producten laat ze zoveel mogelijk uit Frankrijk komen. De eclairs, tartes citron, madeleines, macarons en quiches: allemaal vers. Producten die een dag oud zijn staan apart in een mand en worden niet weggegooid: ze verkoopt ze met korting. • Maison Gourmande | Huizerweg 26 | Bussum

☛SooFrench Wassenaar (delicatessen/lunchroom)

☛Broodje van Eigen Deeg Groningen (bakker)

☛Juffrouw Jacoba Amersfoort (crêpes en gaufres)

☛De Burgerij Tilburg (delicatessen)

☛Van Wees Amersfoort (Franse likeuren)

☛Chez L‘Élite Amsterdam (Franse cosmetica)

☛Wijnbar Brel Amersfoort (Franse wijnen)

☛Le Magasin Den Haag (delicatessen)

☛L’Étoile de Saint Honoré Amsterdam (luxe vintage tassen)

68 LEVEN IN FRANKRIJK

DCI9:@ CJ =:I BDD>HI: >C C:9:GA6C9

( DKCC;HI LEEH C77H

=daaVcYh <adg^Z \ZZ[i Za`Z ilZZ bVVcYZc X]VgbVciZ VYgZhhZc kddg ZZc ^che^gZgZcYZ YV\idX]i d[ ZZc \ZoZaa^\ lZZ`ZcY lZ\ ^c Z^\Zc aVcY# BZi gZedgiV\Zh dkZg hX]^iiZgZcYZ cVijjgaVcYhX]VeeZc! gjhi^Z`Z Ydge_Zh! ]^hidg^hX]Z hiZYZc Zc ZZc j^i\ZWgZ^YZ `jchiV\ZcYV WZc _Z Vai^_Y de YZ ]dd\iZ kVc odlZa VXijZaZ Vah i^_YadoZ WZhiZbb^c\Zc#

D[[c dk [[d fhe[\WXedd[c[dj [d ah_`] Zh_[ dkcc[hi leeh cWWh '&$ <V cVVg mmm$^ebbWdZi]beh_[cW]Wp_d[$db%b_\ d[ WZa &.. ((,,,)-# de lZg`YV\Zc WZgZ^`WVVg kVc .#%%"&,#%% jjg

ADVERTORIAL

Club Med La Rosière, herontdek de bergen: puur en authentiek Naast ski- en snowboardlessen, zijn er ook talloze andere (après-ski) activiteiten die het verblijf onvergetelijk maken: ontdek de Frans-Italiaanse gastronomische ervaring met specialiteiten uit de Savoie en Valle d’Aosta, ga op ontdekking tijdens een tocht Nordic walking, relax in het verwarmd

Beslis alles, maar zorg voor niets en laat ruimte voor oneindige mogelijkheden tijdens uw verblijf met de all-inclusive wintervakanties van Club Med. Wist u bijvoorbeeld dat zelfs de skipas en de skilessen inbegrepen zijn? Van ski- en snowboardlessen voor alle niveaus en alle leeftijden, tot natuurwandelingen, gastronomische ervaringen, ontspanningsmomenten en levendige avondentertainment, tijdens een sneeuwvakantie in Club Med La Rosière vindt u het geluk op én naast de piste! Club Med La Rosière bevindt zich op 1950 meter hoogte met uitzicht op de vallei van de Tarentaise. Het zuidgeoriënteerde skistation, gelegen vlak aan de pistes, ligt te midden van de ongerepte natuur. Het skigebied

“Espace San Bernardo” biedt 160 km piste en loopt tussen Frankrijk (La Rosière) en Italië (La Thuile). Op zoek naar wintersportplezier voor de hele familie? La Rosière heeft een plek voor iedere skiër met een ‘Jardin des Neiges’ voor de kleintjes, een free ride parcours en zelfs een aparte Club Med-zone. Bovendien voorziet Club Med opvang voor de allerkleinsten vanaf 4 maanden oud.

binnenzwembad met zicht op de bergen, kom na een dag skiën of hiken helemaal tot rust tijdens een yogales, of geniet van de beste behandelingen en massagetechnieken in Spa Cinq Mondes, bestaande uit een hamam en een rustruimte met uitzicht op de Tarentaise-vallei. Sluit de dag in schoonheid af met een warme choco in de iglo van het skistation! Boek je volgende wintervakantie op www.clubmed.nl

De woeste ziel van de Provence ‘Heuvel’ verscheen in 1929 en was het debuut van Jean Giono (1895-1970). Zoals vertaalster Kiki Coumans in haar nawoord duidelijk maakt, speelt de natuur van de Provence, waar Giono zijn leven lang woonde en zielsveel van hield, de hoofdrol in zijn oeuvre. Beeldend schildert hij de verbondenheid van de mens en de natuur. Planten en dieren krijgen menselijke trekken en de mens blijkt vaak dierlijk, waardoor de natuur alomtegenwoordig wordt en het leven in een Frans gehucht lijkt te zijn geschapen door de natuurgod Pan. Giono’s taal is even poëtisch als

aards, schijnbaar direct, maar vol van beeldende vergelijkingen die een volstrekt eigen wereld scheppen. Je voelt je als lezer opgenomen in de wilde natuur van de Provence, even onberekenbaar en wreed als verleidelijk in haar schoonheid. Jean Giono, ‘Heuvel’ (‘Colline’), Vleugels, 23,95. Wij mogen 3 exemplaren verloten onder abonnees. Kans maken? Ga dan naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

Livres

Nieuwe romans en een boek van Françoise Sagan dat door haar zoon is gered. DOOR FABIAN TAKX

Verboden liefde in de provincie ‘Lieg met mij’ vertelt het tragische verhaal van een onvoltooide liefde die begint in 1984, als de auteur zeventien jaar is. Op het lyceum van de provincieplaats Barbezieux valt het oog van de briljante Philippe op de sombere, knappe Thomas. Er ontwikkelt zich een grote liefde, die zeker voor Thomas geheim moet blijven. Aan het einde van de zomer heeft hij een vriendin, en de twee zien elkaar nooit meer terug. Vele jaren later wordt Philip Besson als gevierd schrijver geïnterviewd in de lobby van een hotel. Dan valt zijn oog op een knappe jongen die sprekend lijkt op Thomas. En dan komt het verleden weer tot leven, in een dramatische geschiedenis die op waarheid berust. Philippe Besson, ‘Lieg met mij’ (‘Arrète avec tes mensonges’), De Bezige Bij, 19,99.

Broeierigheid in de betere kringen Françoise Sagan (1935-2004) was pas achttien jaar toen ze beroemd werd met ‘Bonjour tristesse’, een roman over het moeizame leven in de gegoede kringen, die verdacht veel leken op die van haar ouders. De sfeer van verveling, cynisme en broeierige sensualiteit zorgden voor een wereldwijd succès de scandale. De excentrieke schrijfster overleed na een tumultueus en niet erg gelukkig leven. Vijftien jaar na haar dood vond haar zoon Denis Westhoff een onvoltooid manuscript in twee delen, dat hij aanvulde en herschreef en dat nu als een echte Sagan is uitgegeven. In ‘De hoeken van het hart’ overleeft Ludovic Cresson een auto-ongeluk, niet tot onverdeelde blijdschap van zijn vrouw Marie-Laure. Als Ludovic terugkeert in het huis van zijn vader Henri, die er woont met Marie-Laure en zijn tweede vrouw, en ook de aantrekkelijke moeder van Marie-Laure nog komt logeren, ontspint zich een intrigerend web van getroebleerde relaties. Françoise Sagan, ‘De hoeken van het hart’ (‘Les quatre coins du coeur’), Meulenhoff, 19,99. Wij mogen 3 exemplaren verloten onder abonnees. Kans maken? Ga dan naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

LEVEN IN FRANKRIJK 71

Praatpaal op vakantie Leah Beaumont gaat met haar hele Engelse familie naar de Provence, een vakantie waar ze zich erg op heeft verheugd. Maar dan blijkt het reisgezelschap een vat vol problemen, van een virtueel gescheiden zus en haar man tot drie tieners met moeizame liefdesaffaires en een onverwachte zwangerschap. Leah moet op allerlei manieren bemiddelen om de lieve vrede te bewaren, maar dat kan ze als geen ander. En dan krijgt ze zelf ook nog een veelbelovende vakantieliefde. De Britse Sue Moorcroft, van wie eerder ‘Die zomer in Italië’ verscheen, is er zeer bedreven in om een ‘ongelooflijk fijn feelgoodboek’ te schrijven, zoals de Engelse boekenwebsite Goodreads terecht schreef. Ze won niet voor niets The Best Romantic Read Award en werd meermaals genomineerd voor de Romantic Novel of the Year Award. Sue Moorcroft, ‘Die vakantie in Frankrijk’, Karakter Uitgevers, 19,99. Wij mogen 3 exemplaren verloten onder abonnees. Kans maken? Ga dan naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

Livres Wijnboer met bijverdienste Ilja Gort begint zelf een beetje op een Bordeaux-wijn te lijken: met het verstrijken der jaren wordt hij steeds gelaagder. Van componist van reclamemuziek werd hij Franse wijnboer, vervolgens televisiepresentator en de laatste jaren ook schrijver. De stijl van zijn boeken is al net zo sappig en droogkomisch als de manier waarop hij zijn programma’s presenteert. ‘Godendrank’ lijkt niet van autobiografische elementen gespeend, want Abel en Angela verruilen een bestaan in Nederland voor een moeizaam bestaan als wijnbouwer in Zuid-Frankrijk. Als dat niet erg wil vlotten, besluit Abel in de wietteelt te gaan, maar dan krijgt hij al snel te maken met duistere types, om het Gortiaans te formuleren. ‘Breaking Bad’ meets Bordeaux: prima boek voor de vakantie. Ilja Gort, ‘Godendrank’, Slurp Publishers, 15,95. Wij mogen 3 exemplaren verloten onder abonnees. Kans maken? Ga dan naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

72 LEVEN IN FRANKRIJK

Crisis op een Franse berg

Als ze naar Frankrijk verhuist met haar man en twee kleine kinderen, weet Sarah Domagala het al: dit gaat me mijn huwelijk kosten. De NederlandsFranse, in het dagelijks leven filmmaker, schrijver en columnist voor ‘Happinez’, heeft in 2017 al een boek over een burn-out gepubliceerd, ‘De kunst van het verdwijnen’, dat juichend is ontvangen. Daarmee blijkt de gifbeker van het persoonlijk leed echter nog niet leeggedronken, want in ‘Trouw aan mijn man en zijn minnares’ doet Sarah Domagala verslag van een nieuwe ramp. Ze is gelukkig met haar jonge gezin in hun huis op een Franse berg, als haar ideale man een affaire blijkt te hebben. In twee brieven, een aan haar man en een ‘Aan haar’, probeert ze te achterhalen wat er is gebeurd en wat haar eigen aandeel daarin kan zijn geweest. Een pijnlijk persoonlijk verslag, waarvan we het einde niet zullen verraden. Sarah Domogala, ‘Trouw, aan mijn man en zijn minnares’, Nieuw Amsterdam, 20. Wij mogen 3 exemplaren verloten onder abonnees. Kans maken? Ga dan naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

De slimste van allemaal De kleine Isidore heeft een beetje pech. Hij is elf jaar en de jongste uit een gezin met zes kinderen die allemaal bijzonder slim zijn. Ze slaan klassen over bij de vleet en daarna studeren ze cum laude af of schrijven proefschriften. Toch heeft Isidore iets wat de anderen missen: de gevoeligheid voor wat er werkelijk aan de hand is als een tragedie het gezin treft. Camille Bordas (1978) weet op een erg komische en tegelijk subtiele manier de relaties tussen de gezinsleden door de ogen van de nieuwsgierige jongen te schetsen. Juist bij deze scherp observerende puber komt elke weggedrukte emotie binnen. Geen wonder dat de romans van deze schrijfster, die ook in Amerikaanse bladen publiceert, in tien landen zijn vertaald, en dat ze uitbundig is geprezen door Zadie Smith en door ‘The New York Times Book Review’. Camille Bordas, ‘Loop nooit weg zonder helm’ (‘Isidore et les autres’), Nieuw Amsterdam, 22,99.

Cinéma Filmjournalist Jos van der Burg attendeert ons iedere editie van Leven in Frankrijk op de mooiste nieuwe Franse ﬁlms die nu of binnenkort ook in Nederland te zien zijn.

CHARLES AZNAVOUR Inkijkje in het leven van een zanger en acteur

harles Aznavour kennen we als de zanger van klassiekers als ‘She’, ‘La bohème’, en ‘For me, formidable’. Minder bekend is dat de man, die als 94-jarige nog op het podium stond, ook in meer dan zestig films acteerde. “Je bent geen verleider, geen macho. Je bent schuchter en je respecteert vrouwen”, aldus de Parijse barkeepster Lena in de film ‘Tirez sur le pianiste’ (François Truffaut, 1960) over de reden waarom ze verliefd is op cafépianist Charlie Kohler. De pianospeler wordt in dit tragische liefdesdrama gespeeld door Charles Aznavour. Ooit was hij een gevierd concertpianist, maar Charlie’s leven viel in duigen toen zijn vrouw zelfmoord pleegde. Sindsdien leidt Charlie een onopvallend leven als cafépianist. Als hij na lange tijd weer liefde in zijn leven toelaat, slaat het noodlot, te wijten aan Charlie’s criminele broers, weer toe. In een gangstergevecht wordt zijn geliefde Lena dodelijk getroffen. ‘Tirez sur le pianiste’ was niet de eerste film van de toen 36-jarige Aznavour, maar wel de eerste waarin hij als hoofdpersoon een hele film draagt. Het is knap hoe hij zich staande houdt. Aznavour was geen acteur die achteloos een heel spectrum aan emoties en gemoedstoestanden uit zijn mouw schudde. Veel van zijn personages lijken op elkaar: ze zijn licht ironisch, innemend, hebben humor en zijn geen macho’s. Voor Aznavours acteergeschiedenis moeten we teruggaan naar zijn kinderjaren. De in 1924 geboren zoon van een Armeense restaurantzanger stond als negenjarige al met zijn zusje op de planken. Vanaf zijn twaalfde speelde hij af en toe bijrolletjes in films. Tot 1947: toen vroeg Edith Piaf hem om in haar voorprogramma te zingen. Critici zagen aanvankelijk weinig in de zangkunsten van de kleine Aznavour (hij was 1.60 meter),

74 LEVEN IN FRANKRIJK

maar hij gaf niet op en het acteren verdween naar de achtergrond. In 1957 keerde hij terug in de filmwereld met ‘La tête contre les murs’ (Georges Franju). In deze aanklacht tegen het kille regime in een psychiatrische inrichting speelt Aznavour een instabiele jongen die zelfmoord pleegt. Een opvallend serieuze rol voor Aznavour. Drie jaar later brak hij internationaal door met ‘Tirez sur le pianiste’. Daarna speelde hij tot in het begin van de jaren tachtig in tientallen films. Dat waren zeker niet allemaal meesterwerken en dat wist Aznavour ook. Toen hij op hoge leeftijd terugblikte op zijn filmcarrière noemde hij de meeste van zijn films ‘snert’. Op twaalf ervan was hij nog trots, waaronder ‘Tirez sur le pianiste’, ‘La tête contre les murs’, ‘Die Blechtrommel (Volker Schlöndorff) en ‘Les fantômes du chapelier’ (Claude Chabrol). Voor Aznavour kwam zingen altijd op de eerste plaats, filmen volgde er direct achteraan. Hij had het nodig: “Het was ademhalen en ontspanning voor mij. Ik ontsnapte daardoor aan het nogal eenzame universum van de concerthallen.” Aznavour was misschien (letterlijk en figuurlijk) niet de grootste, maar wel een van de sympathiekste acteurs van zijn generatie.

Door de ogen van Aznavour Overal waar Charles Aznavour verscheen, waren camera’s. De man is duizenden keren gefilmd in allerlei situaties. Minder bekend is dat Aznavour zelf ook een verwoed (amateur-) filmer was. Eind jaren veertig kreeg hij een camera van zijn mentor Edith Piaf en hij is tot eind jaren tachtig blijven filmen. Tijdens tournees ging hij vaak de straat op om het gewone dagelijkse leven vast te leggen. Ook filmde hij zijn geliefden: vooral zijn derde vrouw Ulla Thorsell, met wie hij vanaf 1967 tot aan zijn dood getrouwd was, komt vaak

in beeld. Aan het eind van zijn leven stelde hij met filmmaker en huisvriend Marc di Domenico uit veertig uur beeldmateriaal de documentaire ‘Aznavour: Le regard de Charles’ samen. De film levert een uniek inkijkje in Aznavours leven, gezien door zijn ogen. Beelden van het straatleven in onder meer Hongkong, New York, Londen, Tokio, Venetië en Moskou worden afgewisseld met intieme opnamen van Aznavours privéleven. De fragmenten worden begeleid door een voice-over, die opmerkingen van Aznavour uit oude interviews en persoonlijke notities memoreert. ‘Aznavour: Le regard de Charles’ is Aznavours filmtestament. Het legt vast hoe de legende na zijn dood herinnerd wil worden: als een man die met volle teugen van het leven genoot.

‘Aznavour: Le regard de Charles’, vanaf 8 oktober in de bioscoop

DVD & ONLINE Les Misérables Op Victor Hugo’s klassieker gebaseerd actueel drama over een politieagent, die als groentje met twee doorgewinterde agenten de vrede tussen etnische groepen in een Parijse banlieue moet handhaven. Dat lukt niet en de spanningen exploderen. Paradiso Home Entertainment, 16,99

La Belle Époque Inventief, geestig en nostalgisch drama over een zestiger die één gebeurtenis uit zijn leven mag overdoen. Hij kiest voor de eerste ontmoeting met zijn vrouw, veertig jaar geleden. Paradiso Home Entertainment, 16,99

Woman Portret van tweeduizend (!) vrouwen afkomstig uit vijftig landen die praten over hun leefomstandigheden. Er is op veel plaatsen in de wereld geen gebrek aan ellende voor vrouwen, maar de documentaire benadrukt hun veerkracht. Cherry Pickers, 14,99

Adoration Liefdesdrama over een veertienjarige dromer die van huis wegloopt met een schizofreen tienermeisje. De vlucht leidt tot fysieke en emotionele uitdagingen, maar werkt ook louterend. Imagine, 14,99

The Eddy Door de onder anderen Frans-Amerikaanse regisseur Damien Chazelle (Oscarwinnaar met ‘La La Land’) geregisseerde serie over een multiculturele jazzclub in Parijs. Geen glamour, maar een realistische, groezelige setting waar de clubperikelen zich afspelen. Netflix

Baron Noir 2 & 3 Succesvolle vervolgen op de politieke serie ‘Baron Noir’ over de geniale pr-man van de Franse president. In deel twee moet de tacticus een weg vinden tussen extreemrechts en religieus fanatisme, in deel 3 wil hij zelf president worden. Lumiereseries.com

Bemoeizuchtige kinderen Oudere actrices in volwaardige filmrollen komen we helaas niet vaak tegen in de bioscoop. Fijn als ze wel te zien zijn, zoals in het aangrijpende liefdesdrama ‘Deux’. Daarin bewijzen de Duitse Barbara Sukowa en de Franse Martine Chevallier, beiden rond de zeventig, hun formidabele acteertalent. Ze doen dat met prachtig ingetogen en subtiel spel. De twee actrices spelen de buurvrouwen Madeleine en Nina in een flat in een Zuid-Franse stad. Al tientallen jaren zijn ze elkaars grote liefde. Al die tijd heeft Madeleine, die getrouwd is geweest en weduwe is, haar liefde voor Nina geheim gehouden voor haar kinderen, die al lang volwassen zijn. Als ze met Nina in Rome wil gaan wonen, kan ze er niet meer omheen om het hen te vertellen. Dat is al ingewikkeld genoeg, maar het wordt nog erger als een tragische gebeurtenis het leven van de twee vrouwen op zijn kop zet. ‘Deux’ gaat over de bemoeizucht van kinderen met het leven van hun moeder, maar ook over de moed, of het gebrek eraan, om zelf eerlijk te zijn. Nina is woedend dat Madeleine hun liefdesrelatie niet durft op te biechten aan haar kinderen. Het doet voor haar afbreuk aan hun liefdesrelatie. ‘Deux’ is een gelaagd en veelzijdig drama. ‘Deux’, vanaf 24 september in de bioscoop

Zinderende vakantiesfeer François Ozon (1967) is een van de productiefste Franse regisseurs. Sinds zijn debuut ruim twintig jaar geleden maakte hij negentien speelfilms, een gemiddelde van één per jaar. Daarbij excelleert hij in elk genre, van thriller (‘Swimming Pool’) tot musical (‘8 Femmes’), van historisch drama (‘Frantz’) tot aanklacht tegen de katholieke kerk (‘Grâce à Dieu’). Met ‘Été 85’ rijgt hij een nieuwe parel aan zijn filmketting. Het drama speelt zich af in 1985 aan de Normandische kust. Meteen in het begin zien we dat de tiener Alexis door een rechercheur voor verhoor wordt meegenomen. De knul heeft een zes weken durende vakantieliefde beleefd met David, die eindigde met diens dood. Flashbacks tonen stapje voor stapje wat er is gebeurd tussen de twee jongens. ‘Été 85’, waarin mooi naturel wordt geacteerd, is een geslaagde combinatie van thriller en liefdesdrama. Het laat zien hoe de ongebreidelde energie, explosieve impulsen en zwart-romantische obsessies van de twee tieners uitmonden in een tragedie. De beelden van de jaren tachtig zullen bij velen van ons nostalgische gevoelens oproepen. Er hangt een zinderende vakantiesfeer vol verlangen, die wordt onderstreept met popsongs als Rod Stewarts ‘Sailing’, songs van The Cure (‘In Between Days’) en Bananarama (‘Cruel Summer’). Prachtfilm voor tieners, maar misschien nog meer voor iedereen die tiener was in die tijd. ‘Été 85’, vanaf 3 september in de bioscoop

LEVEN IN FRANKRIJK 75

12 X

+ VANDYCK DEKBEDOVERTREK T.W.V. 129,95 NU SAMEN VOOR MAAR

76 i#l#k# * &'.!.

VOOR EEN BON JOUR Een cascade van jong groen laat u stralend ontwaken! Het dekbedovertrek Peak heeft aan beide zijden dit ﬁjne aquarel op een achtergrond die verloopt van wit naar lichtgroen, en is gemaakt van 100% katoensatijn waardoor het heerlijk zacht en soepel aanvoelt. Neem nu een tweejaarabonnement op Leven in Frankrijk en ontvang de dekbedovertrekset in de maat van uw keuze:

• 2 x eenpersoons (140 x 200/220) • 1 x tweepersoons (200 x 200/220) • 1 x lits-jumeaux (240 x 200/220)

1 LEVEN IN FRANKRIJK

WORD ABONNEE Kijk op www.leveninfrankrijk.nl of bel 088 2266634 De abonneeservice is op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 17.00 uur. Als bijdrage in de verzendkosten van het geschenk wordt eenmalig 7 in rekening gebracht. Deze aanbieding is geldig zolang de voorraad strekt. Neem contact op met de abonneeservice voor verzendtarieven naar het buitenland. U kunt het abonnement ook cadeau doen aan iemand anders, u ontvangt dan zelf het dekbed.

Dossier huis kopen & wonen in Frankrijk Kopen Stijgen de prijzen? Wat kost een zwembad? En andere prangende vragen die makelaars beantwoorden. (p. 78) Isabelle Flipse beantwoordt juridische vragen van serieuze dromers. (p. 81)

Lezen Handige boeken over wonen en ondernemen in Frankrijk. (p. 85)

Wonen & werken Chambres dâ&#x20AC;&#x2122;hĂ´tes beginnen in je eentje; is dat te doen? (p. 86)

LEVEN IN FRANKRIJK 77

Huis kopen in Frankrijk? Juist NU! Wat betekent corona voor de Franse huizenmarkt? Is het in deze onzekere tijden verantwoord om een (vakantie)huis te kopen? We merkten dat lezers nog meer dan anders veel vragen hebben over het kopen van een Frans huis. We stelden ze aan Nederlandse makelaars in Frankrijk.

TEKST FABIAN TAKX * ILLUSTRATIES MARIEKE VAN DITSHUIZEN

P Patricia ten Have

“Geen enkele crisis heeft de huizenmarkt aan de Côte d’Azur doen instorten” 78 LEVEN IN FRANKRIJK

atricia ten Have van makelaarskantoor tóco d’azur (tocodazur.com) actief aan de Franse Rivièra, vindt dit het ideale moment om een (tweede) huis te kopen in Frankrijk. Tenslotte is het juist nu ﬁjn je eigen plek te hebben om je terug te kunnen trekken. En dat merkt ze ook. “Er is nu een grote vraag naar huizen aan de Côte d’Azur en er wordt minder onderhandeld over de prijs dan een tijd terug. Men wil blijkbaar niet het risico lopen achter het net te vissen. Wel verwachten we dat er een aanpassing komt over een aantal maanden, als de gevolgen van de economische crisis echt zichtbaar worden.” Toch maakt ze zich geen zorgen: “Geen enkele crisis heeft de huizenmarkt aan de Côte d’ Azur doen instorten. ZuidFrankrijk blijft altijd aantrekkingskracht houden op buitenlanders. En als je een goed courant huis koopt, met alle gemakken en comfort van de huidige tijd, verhuur je het zeker.” Dat de markt ﬂink aantrekt, merken ze ook elders in het land. Zo zegt Frederika Bosman van Auvergne Properties (auvergne-properties.com): “De huizenmarkt is helemaal losgegaan na het einde van de lockdown. Een huis blijft altijd een goede investering. Ik denk wel dat de prijzen zullen gaan stijgen, want er begint een tekort te komen aan huizen.” Mensen willen juist nu in onroerend goed investeren omdat het vertrouwen in de banken en de aandelenmarkten enorm is ingezakt, vermoedt ze. Bovendien is het verlangen om de drukke steden te verruilen voor de rust van het Franse platteland

door corona alleen maar aangewakkerd. Ger Dekker van B&D France (bdfrance.nl) vooral actief in Zuid-Frankrijk, ziet die trek uit de grote steden naar de campagne ook bij de Fransen zelf. Maar ook uit Nederland is er volgens hem “veel concrete belangstelling”. Benjamin Dop (dop.nl) biedt huizen te koop aan in de Franse Alpen, Ardèche en de Côte d’ Azur en Provence: “We merken dat mensen dichter bij huis zoeken omdat ze geen verre vliegreizen willen maken. Hierdoor is Frankrijk zeer populair. Ik denk dat dit zo blijft.”

Oriënteren Colette Van den Bogaerde van Ventoux Immo (ventoux-immo.com), actief in de Vaucluse, merkt sinds half mei “een forse dynamiek” in aanvragen. En aangezien mensen noodgedwongen veel thuis zaten, hadden ze ook tijd genoeg om zich alvast via internet te oriënteren op de Franse huizenmarkt. “De Vaucluse blijft met zijn goede verbindingen, natuur, cultuur, gastronomie en klimaat aantrekkelijk.” Ook Joost Kubbe (immoboulevard.com), actief in heel Frankrijk, heeft een “explosie” meegemaakt in kijkcijfers op de website en aanvragen voor bezichtigingen na het einde van de conﬁnement. Gunstig is dat die toegenomen belangstelling nog niet tot prijsstijgingen heeft geleid. “Wij zien het hier op de campagne in ieder geval nog niet.” Maar er zijn wel andere tekenen dat de markt aantrekt. “Correct geprijsde huizen gaan nu in groten getale voor de vraagprijs weg, zonder onderhandeling.” Hij merkt dat ook huizen in betaalbaardere regio’s

Dossier huis kopen & wonen in Frankrijk als midden- en noordoost Frankrijk populairder worden, omdat – ook al is het verschijnsel uiteindelijk navrant – het daar door de klimaatverandering ook vaker lekker weer is dan vroeger. Tijdens de lockdown mochten er in Frankrijk geen huisbezoeken plaatsvinden. Nu weer wel, maar ze zijn minder ongedwongen, vertelt Mikel de Rooij van Hexagone Conseils (hexagone-conseils.fr). Hij doet aankoopbegeleiding, taxaties en bouwkundige keuringen in heel Frankrijk. “Handen desinfecteren, nergens aanzitten, de makelaar wordt geacht de deuren te openen en de lichtknoppen te bedienen. En als de huizen bewoond zijn en de inwoners oud, is omzichtigheid helemaal geboden.”

Wildwest-systeem Wie nu wil toeslaan, moet zich wel realiseren dat de Franse huizenmarkt anders in elkaar zit dan de Nederlandse, waarschuwt Martin Smulders van Bouriane Maisons (bourianemaisons.nl), actief in de Lot. Zo zet een verkoper zijn huis vaak te koop bij meerdere makelaars. “In het contract met de makelaar staat wie de commissie gaat betalen: de koper of de verkoper.” “Een wildwest-systeem”, vindt Joost Kubbe. “Een verkoper neemt bijvoorbeeld zeven makelaars die zich geen van allen veel om het pand bekommeren, want de kans dat ze het verkopen en dus commissie verdienen is klein. Bij één makelaar verlaagt de verkoper de prijs, de anderen zijn niet op de hoogte, et cetera…” Volgens Mikel de Rooij kopen en verkopen veel Fransen zelfs op eigen houtje, zonder makelaar. Jan Kees Hagers van VieVaFrance (vievafrance.com) constateert bovendien dat Franse makelaars een uiteenlopend professioneel niveau hebben. Ze hebben niet altijd een tweejarige opleiding gevolgd en laten zich ook niet regelmatig bijscholen, zoals hun Nederlandse collega’s. “In Frankrijk is het een jungle van aanbieders. Zo heb je erkende makelaars

en mensen die hun werk alleen mogen uitvoeren onder de vergunning van een makelaar. En dan heb je nog négociateurs immobiliers (aan makelaarskantoren verbonden medewerkers), agents commerciaux (aan makelaarskantoren verbonden juridisch onafhankelijke commercieel agenten) en mandataires indépendants (vrije agenten die los van een makelaarskantoor opereren in een netwerk van gelijken, zoals CAPI, Propriétés privées en notariskantoren).” Wat zij voor bevoegdheden hebben, kan nogal verschillen. De akten worden in elk geval opgesteld door een makelaar van een kantoor of door een notaris, als het onafhankelijke makelaars zijn. Onafhankelijke begeleiding bij de aankoopprocedure is dan ook verstandig, vindt Jan Kees Hagers: “De Franse makelaar werkt voor de verkoper. Vaak sneeuwt het belang van de koper onder, hoewel er wel verbetering zichtbaar is. Het beste is dan ook een intermediair in te schakelen die Frans en Nederlands spreekt en heel goed op de hoogte is van de Franse wetgeving, procedures en gebruiken.” Hij raadt “absoluut” af om een vriend in te schakelen die een beetje Frans spreekt en al eens een Frans huis heeft gekocht. “Voor een goede intermediair moet je wel wat neertellen, maar in de meeste gevallen verdient de investering zich terug door een betere onderhandeling of het behoeden voor de vele valkuilen die er zijn.” Benjamin Dop daarentegen meent dat het aankoopproces in Frankrijk “misschien nog wel beter geregeld is dan in Nederland”. Weliswaar is de taal een barrière en moet de verkoper veel meer documenten aanleveren bij de notaris dan in Nederland, maar daardoor krijg je als koper wel veel meer inzicht in de woning. Wel duurt het in Frankrijk vaak maanden voor de overdacht heeft plaatsgevonden. En als er verborgen gebreken zijn? Bouwkundige > Mikel De Rooij wordt vaak gevraagd of hij met

Benjamin Dop

“We merken dat mensen binnen Europa blijven en dat Frankrijk zeer populair is”

Colette Van den Bogaerde

“De Vaucluse blijft met zijn goede verbindingen, gastronomie, natuur en klimaat aantrekkelijk”

Wat kost een zwembad? Dat ligt eraan of je het zwembad laat inbouwen c.q. laat uitgraven of dat je genoegen neemt met een opbouwzwembad of een rubber-opzet-piscine. Voor een ingebouwd ‘vast’ zwembad heb je een vergunning nodig. De taxe foncière (grondbelasting) stijgt en ook over de vergunningsaanvraag betaal je belasting, maar dat zijn geen grote bedragen. Een ingebouwd zwembad kost volgens de makelaars tussen de 20.000 en 50.000, afhankelijk van de luxe van de uitvoering en het terrein. Een opbouwzwembad kun je al voor een paar duizend euro aanschaffen. Het goedkope alternatief is een opblaaszwembad van honderd euro dat je in de zomer opzet en in de winter opgevouwen in de schuur bewaart.

LEVEN IN FRANKRIJK 79

Martin Smulders

“In het koopcontract staat wie de commissie gaat betalen: de koper of de verkoper”

Jan Kees Hagers

“In Frankrijk is het een jungle van aanbieders, dus laat je adviseren door een onafhankelijke intermediair”

een bouwkundige keuring wil vaststellen of de verkoper had moeten informeren naar een probleem of dat de koper beter had moeten onderzoeken. Volgens Patricia ten Have, ook bouwkundige, moet de verkoper in Frankrijk verplicht een aantal technische onderzoeken laten uitvoeren, waarvan de resultaten moeten worden vermeld in het koopcontract. “Het gaat bijvoorbeeld om asbest, termieten, elektrische installatie, septic tank en dergelijke. Veel mensen denken dat dit tevens een bouwtechnische keuring is, maar dat is beslist niet zo. Als je wilt weten of je dak of fundering in goede conditie is, dan kun je zelf een Expert en Bâtiment inhuren die het huis volledig voor je doorlicht. Zorg er dan wel voor dat je een in Frankrijk gecertiﬁceerde expert inhuurt. Bouwkundige inspecties door gekwaliﬁceerde experts zijn niet goedkoop. Ook staan er vaak veel mitsen en maren in hun rapporten om te voorkomen dat ze ergens verantwoordelijk voor kunnen worden gehouden. In de praktijk werkt het vaak beter om met een betrouwbare aannemer door een huis te gaan. Zij kunnen snel de problemen aanwijzen en een globale indicatie van de daarmee gepaard gaande kosten geven.” Colette Van den Bogaerde beaamt dat de verkopende makelaar een zogeheten diagnostic moet laten uitvoeren, waarvan de kosten voor de verkoper zijn. “Dit kan beknopt zijn voor recent gebouwde woningen of uitgebreider voor oudere panden. Ook het rioleringssysteem moet goedgekeurd worden.” Ook het onderhandelen gaat in Frankrijk anders dan in Nederland. Franse verkopers zitten er vaak niet op te wachten dat kopers gaan afdingen, zegt Joost Kubbe: “Fransen zijn niet gewend aan onderhandelen en voelen zich vaak beledigd door een laag openingsbod voor hun mooie huis. Ze doen dan geen tegenbod en willen de koper niet

Voor welk bedrag kun je een goed, oud huis (maar zonder gebreken) kopen van ongeveer 150 m2 met grote tuin en mooie ligging? Colette Van den Bogaerde: Vaucluse/ Provence: tussen 300.000 - 500.000. Mikel de Rooij: Gard: vanaf 275.000. Joost Kubbe: Dordogne: ca. 250.000, Bourgogne: ca. 150.000, Provence: ca. 400.000. VieVaFrance: Dordogne/Lot: 250.000 450.000.

80 LEVEN IN FRANKRIJK

B&D: Dordogne/Lot: 275.000, Provence 600.000, Côte d’ Azur 1.000.000. Auvergne Properties: Auvergne: 120.000-130.000. Benjamin Dop: Ardèche: 300.000, Provence: 400.000, Alpen: 600.000, Côte d’Azur: 900.000.

Mikel de Rooij

“Ik word vaak gevraagd als bouwkundige om vast te stellen wie verantwoordelijk is bij verborgen gebreken”

meer zien. Dan is het aan ons om het weer in goede banen te leiden.” Volgens Ger Dekker speelt de ‘gunfactor’ in Frankrijk een veel grotere rol dan in Nederland. “Nederlanders hebben een meer rationele benadering. Voor Franse verkopers is ook de ‘klik’ tussen de koper en verkoper belangrijk.” Frederika Bosman merkt wel verandering. “Op het Franse platteland kun je rustig een redelijk bod doen onder de vraagprijs, al lopen de prijzen nu wel op.” Volgens Ger Dekker heeft de pandemie een “digitale revolutie” ontketend en kunnen contracten steeds vaker op afstand worden getekend. Makelaars als Auvergne Properties en VieVaFrance bieden de mogelijkheid met een digitale handtekening een schriftelijk bod te doen en het compromis de vente (vergelijkbaar met het voorlopig koopcontract) te tekenen. Vaak wil de notaris kopers en verkopers wel een keer zien, maar als dat echt niet kan, gaat alles op afstand. Er zijn zelfs kopers die ongezien een huis hebben gekocht, alleen op basis van foto’s en andere informatie, zegt Frederika Bosman. En dan is het wachten op de pittige factuur van de notaris (6 à 10 procent van de aankoopsom) en soms die van de makelaar.

Ger Dekker

“Voor Franse verkopers is de gunfactor, de klik tussen koper en verkoper, enorm belangrijk”

Dossier huis kopen & wonen in Frankrijk

En dan...(zet je schrap) de Franse wetten en regels Over de streep getrokken? Dan volgen nu de financiële en juridische vragen die lezers ons stuurden over de koop van een huis. Onze ‘huisdeskundige’ mr. Isabelle Flipse geeft antwoord. *

TEKST FABIAN TAKX * ILLUSTRATIES MARIEKE VAN DITSHUIZEN

ij willen als dertigers met een eigen huis, maar geen noemenswaardig vermogen, een huis kopen. Kunnen we in Frankrijk een hypotheek krijgen voor een tweede huis of is het beter dat in Nederland te doen? Wat is voordeliger? Ja, in beginsel kun je als niet-Fransman best een Franse ﬁnanciering afsluiten. Of je beter uit bent met een Franse, dan wel een Nederlandse hypotheek is niet zomaar te zeggen. Dat hangt sterk af van je persoonlijke omstandigheden. Bij veel overwaarde op de Nederlandse woning zou een (verhoging van je) Nederlandse hypotheek voor de hand kunnen liggen. Maar het kan ook juist voordeliger zijn om een Franse hypotheek op de waarde van de Franse woning te laten ‘drukken’. Ook een combinatie van de twee is denkbaar. Het is wel belangrijk om te weten dat Nederlandse banken sinds de kredietcrisis van 2012 terughoudend zijn met het vestigen van hypotheekrecht op Frans onroerend goed. Als je je plannen invult samen met je hypotheekadviseur én een adviseur die thuis is in het Franse recht, is de kans op een weloverwogen advies het grootst.

Isabelle Flipse

“Zeker als je als niet-inwoner van Frankrijk een hypotheek aanvraagt, zal je besteedbare inkomen streng worden beoordeeld”

• Welke voorwaarden stellen Franse

hypotheekverstrekkers? De voorwaarden wijken an sich niet sterk af van de Nederlandse. Maar zeker wanneer je als niet-inwoner van Frankrijk een ﬁnanciering aanvraagt zal – zoals hierboven al benadrukt het besteedbare inkomen streng worden beoordeeld, en ook uit welke bronnen dat komt (denk > aan vast dienstverband, aanmerkelijk belang,

LEVEN IN FRANKRIJK 81

Kun je gemakkelijk het huis schenken aan je kinderen of is het verstandig dat meteen al vast te leggen?

ondernemingswinst, inkomsten uit vermogen, royalties, pensioen). Het spreekt verder voor zich dat ook een Franse ﬁnancier vooraf inzicht eist in de waarde van het onderpand. Daartoe zal een geaccrediteerd expert immobilier moeten worden ingeschakeld. De Franse taxateur verricht, meer dan in Nederland, ook grondig onderzoek naar het risico van (natuur)rampen, zoals aardverschuivingen en -bevingen, natuurbranden, overstromingen, et cetera. Op welke risques naturelles de nadruk ligt verschilt per regio. Ook de energieprestaties van het huis, de aanwezigheid van loodhoudende verf, asbesthoudende materialen en ongedierte krijgen aandacht, meer dan in Nederland. Besef verder dat elke ﬁnancieringsaanvraag maatwerk is.

• Wat is overdrachtsbelasting en hoeveel moet je

daar ongeveer voor rekenen? Overdrachtsbelasting wordt geheven wanneer een bestaande onroerende zaak van eigenaar wisselt. Frankrijk kent deze belasting als droit d’enregistrement – registratierecht. Tarieven variëren licht per departement, hangen enigszins af van de waarde van het onroerend goed en zijn opgebouwd uit een ‘departementaal’ en een ‘gemeentelijk’ deel. Bij koopsommen vanaf 200.000 euro ga je uit van 5,09 tot 5,80 procent van de verkoopprijs van het onroerend goed. Bij nieuw-

82 LEVEN IN FRANKRIJK

bouw geldt dit niet. Daarover wordt in beginsel TVA, de Franse btw geheven.

• Moet je inkomstenbelasting betalen in Frankrijk

als je een tweede huis hebt in Frankrijk? ‘Nee, tenzij...’ In tegensteling tot diverse andere landen ben je als eigenaar van een vakantiehuis in Frankrijk geen inkomstenbelasting (IR, Impôt sur le revenu) verschuldigd. Maar ga je de woning verhuren, dan verandert dat.

• Moet je verhuur van je huis aangeven in Frankrijk,

ook al is het maar een paar weken per jaar voor een vriendenprijs aan vrienden? Ja, verhuurinkomsten moeten in Frankrijk – dus niet in Nederland – worden aangegeven, tenzij lager dan 760 euro per jaar (2020). Zeker voor niet-professionele verhuurders bestaan echter royale forfaitaire aftrekmogelijkheden, zodat je niet direct hoeft te vrezen voor buitenproportionele belastingaanslagen. Voor het aangeven moet je je zelf melden bij de ‘afdeling buitenland’ van de Franse ﬁscus: zie www.service-public.fr.

• Welke belastingen moet je als eigenaar betalen en aan hoeveel moeten we denken bij bijvoorbeeld een huis van 3 ton? Wie op de peildatum 1 januari van enig jaar

Dossier huis kopen & wonen in Frankrijk

eigenaar is van een onroerende zaak, wordt in beginsel over dat jaar aangeslagen voor Franse lokale belastingen en heffingen. Zoals de taxe foncière, vergelijkbaar met het eigenaarsdeel van de Nederlandse ozb; taxe d’habitation, het vroegere ozb-gebruikersdeel; TEOM en/of REOM, de afvalstoffenheffing; contribution à l’audiovisuel public (CAP), die wij kijken luistergeld zouden noemen. Ook als vruchtgebruiker kun je worden aangeslagen. Als eigenaar-verhuurder kan men een deel van de heffingen doorbelasten aan de huurder. De tarieven van de lokale taksen worden door de gemeenten vastgesteld, maar de heffing loopt via de belastingdienst. Van het geïnde geld vloeit een deel in de gemeentekas, maar ook het departement deelt mee. De tarieven tussen de bijna 35.000 (!) Franse gemeenten verschillen sterk, zodat een algemene indicatie van wat je verschuldigd bent met een huis van 3 ton, helaas niet te geven is. Daartoe zou overigens ook je heffingsgrondslag – in Frankrijk geldt de zogenoemde ‘kadastrale huurwaarde’ - bekend moeten zijn. Wetende dat de tarieven tussen buurgemeenten zo sterk kunnen verschillen, is het wijs om dit aspect mee te nemen bij het zoeken van je droomhuis. Besef ook dat te zijner tijd, bij de verkoop van je Franse huis, ook de meerwaardebelasting taxe sur la plus-value immobilière aan de orde komt. Daarover is al jaren veel te doen.

• Vanaf welke prijs moet je vermogensbelasting op

een huis betalen? Met de Franse vermogensbelasting ‘IFI’ – Impôt sur la Fortune Immobilière - krijg je te maken zodra de nettowaarde van je huis meer dan 1,3 miljoen euro bedraagt. Een eventuele lening is onder voorwaarden aftrekbaar. Is je huis bijvoorbeeld 2,1 miljoen waard, maar ging je voor de aankoop een hypotheek aan van 1,5 miljoen, dan blijft je vermogen onder de grens van de IFI. Met de IFI is iets eigenaardigs aan de hand: pas zodra jouw ‘onroerende fortuin’ de drempel van 1.300.000 euro overstijgt, wordt belasting geheven, maar dan wel al over het meerdere boven 800.000 euro. De progressieve tarieven liggen tussen de 0,5 en 1,5%.

• Wie erft het huis als je niets hebt vastgelegd? In zo’n situatie geldt het erfrecht van het land waar de overledene zijn ‘gewone verblijfplaats’ had. Bij uitzondering (bijvoorbeeld als ‘uit alles’ mocht blijken dat de erﬂater een nauwere band had met een ander land) kan het recht van dat andere land op de erfopvolging van toepassing worden verklaard.

• Kun je gemakkelijk het huis schenken aan je

kinderen of is het verstandig dat meteen al vast te leggen? Dat is afhankelijk van de waarde van het huis, van het aantal kinderen dat je hebt en of die kinderen stammen uit het huidige of een eerder huwelijk of geregistreerd partnerschap. ‘Eigen kinderen’ genieten eens per vijftien jaar een vrijstelling van 100.000 euro per kind per ouder. Schenkingen aan niet-eigen kinderen worden belast met 60 procent schenkbelasting, hetzelfde tarief dat (als erf belasting) geldt bij verkrijging op grond van een testament. Is er sprake van een ‘dure’ woning, dan zou kunnen worden overwogen om bij de aankoop een SCI op te richten, die formeel eigenaar wordt van het huis. Dit vehikel, voluit société civil immobilière geheten, heeft kenmerken van de Nederlandse maatschap en de bv en heeft als voordeel dat de waarde van het huis is verdeeld in aandelen, die veel eenvoudiger ‘stukje bij beetje’ aan de kinderen kunnen worden overgedragen. Het spreekt voor zich dat een SCI wat verplichtingen met zich meebrengt en de kosten voor oprichting en beheer moeten niet worden onderschat. Een SCI is – in tegenstelling tot wat velen denken – ook geen tovermiddel tegen allerlei Franse belastingen. Doorgaans komt een SCI in beeld bij woningen met een nettowaarde vanaf 800.000 à 1 miljoen euro en kopers met een samengesteld gezin. *

Voor meer informatie en specifieke antwoorden: Kantoor Flipse b.v. Isabelle Flipse, Vincent Muller info@kantoorflipse.nl www.kantoorflipse.nl

LEVEN IN FRANKRIJK 83

Bezoek ook onze website:

www.leveninfrankrijk.nl

! ! ! !

! - - . ! - - . ! - - . ! - - . - - - - / . 0 12 . - 34 / . 0 12 . - 34 / . 0 12 . - 34 / . 0 12 . - 34 5-* 6 . ! !

5-* 6 . ! !

0 . 0 . 0 . 0 . 7 .8 * - . 1 9, - . ! 4 7 .8 * - . 1 9, - . ! 4 7 .8 * - . 1 9, - . ! 4 7 .8 * - . 1 9, - . ! 4 7 ! ! 7 ! ! 7 ! ! 7 ! ! : !

; # - 6 1 * : !

; # - 6 1 * 4 ! ! * - !# * - . 4 ! ! * - !# * - . 4 ! ! * - !# * - . 4 ! ! * - !# * - . VolgVolg uw Volg uw cursus uw cursus cursus via via videogesprek via videogesprek videogesprek (Skype (Skype (Skype of anders) of anders) of anders) Volg uw cursus via videogesprek (Skype of anders)

Â© PIERRE-DEFONTAINE-ARTGE

Â© Ã&#x2030;LODIE GIANNINI

Â© PIERRE-DEFONTAINE-ARTGE

' ( ) % ) ' ( ) % ) ' ( ) % ) * + * , * + * , * + * , !" # $ !" # $ !" # $ ' ( ) % ) % & % & % & ###, * , ###, * , ###, * , * + * , !" # $ ###, * , % &

BW C[ki[ ef Z[ Ã&#x201C; [ji CX D\lj\ ~ mÂ&#x201E;cf <lifM\cf (0 `j \\e ]`\kjiflk\ mXe 0'' b`cfd\k\i# [`\ [f\k [\eb\e XXe \\e ^\[`Z_k mXe :_Xic\j GÂ&#x201E;^lp% ?à fdjZ_ià]k [\ DXXj Y\jZ_ià]k Xcj Ã&#x160;fen\k\e[Ã&#x2039; \e Ã&#x160;qXZ_kÃ&#x2039;% Fek[\b _\k kiXZÂ&#x201E; Ã&#x160;gXik`\ =iXeZ\Ã&#x2039; mXe CXeî\j eXXi >`m\k# _\\c XXe^\eXXd# ^f\[ ^\dXib\\i[ \e eff`k m\i m\inà[\i[ mXe [\ i`m`\i% >X fg è [\ jZ_ffe_\`[ mXe [\ eXklli \e qàe gXjkfiXc\ cXe[jZ_Xgg\e fd a\ n\\i _\c\dXXc fg k\ cX[\e \e gif\] YàeX ++' b`cfd\k\i cXe^ mXe [\ _\\icàbjk\ ^\i\Z_k\e mXe [\ jki\\b% @e _\k [\gXik\d\ek D\lj\ jki\bb\e (/' b`cfd\k\i q`Z_ l`k cXe^j [\ i`m`\i% >X k\il^ è [\ kà[ è [\ mf\kjgfi\e mXe A\Xee\ [Ã&#x2039;8iZ è _\k GXpj [\ MXlZflc\lij# eXXi [\ bfeè^\e mXe _\k Z_ k\Xl [\ :fdd\iZp \e eXXi JXèk$D`_`\c è _\k n\ib mXe [\ i\eX`jjXeZ`jk`jZ_\ Y\\c[_fln\i C`^`\i I`Z_`\i# f] eXXi M\i[le# nXXi [\ _\ièe\iè^ XXe [\ <\ijk\ N\i\c[fficf^ Ycà]k c\m\e% <e Y\Â&#x2021;è[`^ a\ l`kjkXga\ [ffi b\ee`j k\ dXb\e d\k [\ Yifln\iàkiX[`k`\ mXe mif\^\i kfk el# kà[\ej \\e cl[`\b \e [`[XZk`jZ_ gXiZflij è _\k dljÂ&#x201E;\ [\ cX Y`Â&#x2026;i\ è Jk\eXp% D?;KM0 8W]W][jhWdifehj L n`ck ln YX^X^\ e`\k d\\jc\g\e fg [\ ]`\kj6 N`ck l [Xk ln YX^X^\ nfi[k ^\kiXejgfik\\i[ eXXi ln mfc^\e[\ m\iYcà]6 F] \\e \kXgg\ fm\ijcXXe [ffi _\d je\cc\i X] k\ c\^^\e g\i dè`$Ylj6 9\c [Xe d\k IWhW^ lWd IW]W xlWi_ed mffi \\e kiXej]\i g\i dè`$Ylj d\k / q`kgcXXkj\e >iXk`j f]]\ik\ fg XXemiXX^ fg "** ' - .+ -( +' -* & j%^XccX`j,,7^dX`c%Zfd

mmm$c[ki[Wl[be$[k \%^`Xee`e`7cXd\lj\%]i

Dossier huis kopen & wonen in Frankrijk

Dromen of durven? Fijne naslagwerken bij plannen voor een huis in Frankrijk. *

TEKST JEDIDJAH ARENTSEN

Dromen najagen Deze duidelijke gids is een stappenplan voor wie zelf een vakantieaccommodatie in het buitenland wil beginnen. Je krijgt tips bij het financiële plaatje, je leert hoe je om kunt gaan met de onvermijdelijke tegenslagen en je leest hoe je je kunt onderscheiden van de vele andere vakantieadressen. Na lezing van het boek weet je hoe je op een rationele en realistische wijze een B&B, camping, hotel of een vakantiehuis kunt uitbaten op jouw ideale bestemming. De belangrijkste tip uit het boek? Blijf vooral genieten. ‘DroomplekGeluk’, Nelleke Griffioen, Het Boekenschap, 27,95. (2020)

Je eigen chambres d’hôtes Voor iedereen die een B&B wil beginnen in Frankrijk is dit een onmisbare gids. De rationele tips worden aangevuld met persoonlijke verhalen van mensen die zelf ooit de stap waagden. De hoofdstukken over het onderhouden van een B&B zijn ook handig voor mensen die al een bed & breakfast bestieren. Uit dit boek valt altijd nog wat te leren. Ook staan er verschillende adressen in beschreven. Handig om eens langs te gaan voor inspiratie! ‘Hoe begin ik een B&B’, Erwin de Decker, Uitgeverij Lannoo, 21,99. (2019)

Kopen & wonen Dit boekje geeft een duidelijk stappenplan voor de koop van een Frans huis. Van de oriëntatiefase via het koopcontract naar de fiscale aspecten. Daarnaast komen ook zaken als zorgverzekeringen en gemeentebelastingen aan de orde. Zonder poespas vertelt dit boek wat je nodig hebt. Zo weet je zeker dat je goed bent voorbereid! ‘Wonen en kopen in Frankrijk’, P.L. Gillissen, Uitgeverij Guide-Lines, 22,95. (2020)

Zorgeloos je huis verhuren Heb je een tweede huis gekocht in Frankrijk (of ben je dat van plan), maar zit je er zelf niet het hele jaar in? Dan is dit een nuttig boek. Het behandelt de fiscale en juridische kanten van de verhuur van een Frans huis. Zo kun je na een verblijf in Frankrijk zorgeloos terug naar Nederland en tegelijkertijd wat bijverdienen met de verhuur. ‘Huren en verhuren van een huis in Frankrijk’, P.L. Gillissen, Uitgeverij Guide-Lines, 12,95. (2019)

De juiste woorden De Franse termen voor juridische zaken en onroerend goed leer je niet op de middelbare school. Dit woordenboek is speciaal hierop gericht en kan misverstanden voorkomen, zodat je tot een goede overeenkomst kunt komen met de Fransen. Het bevat zowel woordenlijsten Frans-Nederlands als Nederlands-Frans. Zo kun je advertenties en contracten vertalen maar je ook redden in een gesprek. ‘Vakwoordenboek Frans onroerend goed’, P.L. Gillissen, Uitgeverij Guide-Lines, 15. (2009)

Frans recht Bij het kopen van een tweede huis in Frankrijk komt meer kijken dan het droomplaatje van een blauwe zee en rosé drinken in de zon. Het juridische systeem is ingewikkeld en op sommige vlakken anders dan in Nederland. Mireille Bosscher schrijft juridische artikelen voorzien van persoonlijke anekdotes en heeft deze nu gebundeld in een boek. Een nuttige voorbereiding voor Nederlanders die een tweede huis in Frankrijk willen kopen of als naslagwerk voor hen die deze stap al hebben gezet. Het boek sluit af met een handige woordenlijst van de belangrijkste Franse woorden die je nodig hebt bij het kiezen en kopen van een huis. ‘Franse zaken nemen geen keer’, Mireille Bosscher, Batavia Publishers, 15. (2020)

LEVEN IN FRANKRIJK 85

Mariëlle Spee

Bram Vanneau

Judith de Leng

Helena Jurriëns

86 LEVEN IN FRANKRIJK

Dossier huis kopen & wonen in Frankrijk

Dappere eenpitters Singles met chambres d’hôtes

Het ontbijt, de schoonmaak, de ontvangst… De meeste mensen kiezen er begijpelijkerwijs voor om samen een gastenverblijf te runnen. Maar wat als je geen partner hebt? We spraken met Nederlanders die in hun eentje een gastenverblijf uitbaten in Frankrijk. Conclusie: alleen is niet hetzelfde als eenzaam. *

TEKST ROSANNE LANGENBERG

Margreet Uninge LEVEN IN FRANKRIJK 87

Singles met chambres d ’hôtes

Dynamiek in de Limousin

“Ik kocht het als investeringsproject met twee vrienden. Uiteindelijk heb ik hun deel overgenomen en heb het zelf verder opgeknapt” 88 LEVEN IN FRANKRIJK

Judith de Leng runt in haar eentje het gastenverblijf La Bouchère 33, met vijf kamers. In hartje Meuzac, een piepklein dorp in de Limousin. Ruim zes jaar geleden viel alles voor haar samen: na slapeloze nachten verkocht ze in één week twee huizen. Een vreugdedansje volgde en toen haar dochter zei: “Mam, je vindt Frankrijk toch zo ﬁjn, waarom ga je daar niet wonen?”, was de keuze snel gemaakt. Ze pakte haar koffers en verliet Nederland voor haar Franse chambres d’hôtes. Judith: “Het was een samenloop van omstandigheden: mijn kinderen waren zelfstandig, hun vader en ik niet meer bij elkaar en het huis in Frankrijk was al van mij. Althans, ik had het jaren ervoor gekocht als investeringsproject, samen met twee vrienden. Uiteindelijk heb ik hun deel overgenomen en heb ik het zelf verder opgeknapt.” Of ze zich weleens eenzaam voelt? Nauwelijks. “Ik heb daar geen tijd voor! De hele dag door heb ik mijn handen vol aan het runnen van het gastenverblijf.” Ze lacht: “Ik ben hoofd receptie, hoofd technische dienst en hoofd keuken. Als ik een gerecht aan het bereiden ben en een gast wil afrekenen, dan trek ik mijn schort uit, schud mijn haar goed en tover me om in de receptioniste. Die dynamiek vind ik heerlijk.” Dankzij het dorpsgevoel dat er heerst in Meuzac, is Judith ook nooit bang. “Mijn gastenverblijf is gevestigd in het pand van een oude slagerij in een piepklein dorpje. Als mijn buren de geluiden van mijn lach, een vrolijk muziekje of een hamer niet horen, denken ze al snel: “Waar is Judith?’. Dat geeft me een veilig en warm gevoel.” Toch snapt Judith goed dat er mensen zijn die deze stap, in je eentje een gastenverblijf runnen in Frankrijk, heel eng vinden. “Soms mis ik iemand om mee te overleggen of mijn frustraties mee te delen. Bijvoorbeeld als een klant op het laatste moment af belt. Maar dan bel ik mijn zoon, dochter of een vriendin en is alles weer goed. Of ik mezelf stoer of moedig vind? Dat niet zozeer. Ik volg gewoon mijn gevoel en vind vrijheid belangrijk. Daarmee heb ik dit bereikt. Het gevoel van vrijheid is hier immens!” labouchere33.com

“Dankzij mijn gastenverblijf ontmoet ik zoveel aardige mensen”

Dankbaar in de Provence Helena Jurriëns woont als godin in Frankrijk, zegt ze zelf. Met uitzicht op de Mont Ventoux runt ze in haar eentje twee gastenkamers en twee gîtes. Ruim veertien jaar geleden streek ze hier neer, halsoverkop en zonder uitgestippeld plan. Toch weet ze nu één ding zeker: het was de beste keuze uit haar leven. Helena: “Het was mijn echtscheiding die tot deze keuze leidde. Ik was intens verdrietig. Ineens dacht ik: erger dan dit wordt het niet, ik ga doen wat ik altijd al wilde: in Frankrijk wonen.” Haar vriendinnen steunden haar. Een vrachtwagentje werd volgeladen met spullen en zo vertrok Helena die bewuste nacht in 2006 richting Frankrijk. “Bij de Franse grens werd ik aangehouden door

twee agenten. Ze vroegen zich af wat een Nederlandse mevrouw in haar eentje midden in de nacht in een busje deed. Toen ik ze mijn verhaal vertelde, kreeg ik alleen maar warme woorden. ‘Soyez la bienvenue!’ riep één van hen. Daarna heb ik urenlang huilend in de auto gezeten. Van dankbaarheid. Ik voelde me zó welkom in Frankrijk. Hier begon mijn nieuwe leven.” In het huis dat ze gekocht had, stond een slaapkamer leeg. Helena besloot de kamer te verhuren. “Voor ik het goed en wel doorhad, zat de kamer wekenlang vol met gasten. Ik weet nog dat ik op een zeker moment op mijn terras zat, over de vallei uitkeek en dacht: ik ga er twee gîtes bij bouwen. Inmiddels loopt de verhuur

van de kamers en gîtes goed.” Helena verveelt zich geen moment. “Het ene moment is er een probleem met het zwembad, het andere moment hebben de luiken een lik verf nodig. En ondertussen probeer ik zo goed mogelijk voor de gasten te zorgen. Zij zorgen ervoor dat ik me nooit alleen voel. Dankzij mijn gastenverblijf ontmoet ik zoveel aardige mensen. Ik voel me juist ontzettend dankbaar dat ik dit werk mag doen, op deze magisch mooie plek.” Lachend: “Mijn dochter en mijn Nederlandse vriendinnen zijn overigens ook blij met zo’n prachtig vakantieadres!”

leventdetoile.nl

Singles met chambres d ’hôtes Onthaasten in de Auvergne

Bram Vanneau vertrok acht jaar geleden in zijn eentje deﬁnitief naar Frankrijk. Die keuze was niet zo vreemd, want Bram heeft al zijn hele leven een grote liefde voor de 2CV. Jarenlang verdiende hij in Nederland zijn geld als reparateur van ‘Lelijke Eendjes’. Toch was zijn vertrek geen doordacht plan. Bram: “Met mijn voormalige vriendin had ik al een huisje in de Auvergne. Toen die relatie strandde, heb ik haar ons huis in Nederland gegund. Na wat omzwervingen en vele logeerpartijtjes bij vrienden, dacht ik ineens: waarom ga ik niet gewoon fulltime in ons Franse huis wonen en er een gastenverblijf uitbaten? Ik ben vertrokken en sindsdien woon ik hier.” De enthousiaste Brabander zegt het maar meteen: hij is voor tweehonderd procent blij om in Frankrijk te wonen en voelt zich er diep gelukkig. Maar toch mist hij met regelmaat een partner in zijn leven. “Ik ben echt een relatieman”, licht hij toe.

“Over onthaasten gesproken… Ik heb niet eens meer een mobiele telefoon. Ik leef hier echt met de natuur”

90 LEVEN IN FRANKRIJK

“Hoewel ik ontzettend veel voldoening haal uit de gasten die hier komen, mis ik het zo nu en dan om mijn ervaringen te kunnen delen met een partner. Of als ik bijvoorbeeld ’s avonds bij een buurman ben geweest en een paar van zijn favoriete wijnen heb meegekregen, is het niet gezellig om die vervolgens in je eentje op de bank op te drinken. Op zulke momenten mis ik een partner wel, ja. Daarmee deel je ook de ups en downs in het leven. Nu doe ik dat alleen.” Maar de keerzijde is er ook. Bram heeft zichzelf beter dan ooit leren kennen sinds hij in zijn eentje in Frankrijk woont. “Over onthaasten gesproken… Ik heb niet eens meer een mobiele telefoon. Ik leef hier echt met de natuur, zoals de Fransen dat zo goed kunnen. Het duurt een paar jaar, maar inmiddels besef ik hoe weinig je eigenlijk nodig hebt in het leven. Dat is zoveel waard.” volcantent@gmail.com

“Gelukkig helpen mijn kinderen me met veel dingen. Het is zo een echt familiebedrijfje geworden” Rust in de Dordogne Op de grens van de Dordogne runt Mariëlle Spee in haar eentje gastenverblijf Les Marguerites. Een lieﬂijke boerderij met een suite en een luxe schoonheidssalon. Ruim twaalf jaar geleden besloot ze met haar toenmalige man naar Frankrijk te trekken. Eenmaal daar besefte ze dat dit is waarvan ze altijd al droomde. De rust op het Franse platteland is Mariëlle op het lijf geschreven en daar wil ze gasten mee inspireren. “Eigenlijk wilden we emigreren naar Australië. Als backpackers kwamen mijn toenmalige man en ik al op veel plekken, maar echt thuis voelde ik me nergens. Totdat we besloten het dichter bij huis te gaan zoeken en in Frankrijk verzeild raakten. Hier

voelde ik me meteen op mijn gemak.” De twee besloten een gastenverblijf te runnen. Niet veel later besloten Mariëlle en haar man vrij plotseling uit elkaar te gaan en sindsdien staat ze alleen aan het roer van haar gastenverblijf. “Dat is in het begin wel even slikken. Maar hier droom ik al zo lang van: een eigen boerderij én schoonheidssalon ineen, op een prachtige plek in Frankrijk. Gelukkig helpen mijn kinderen, drie pubers, me met veel dingen. Het is zo een echt familiebedrijfje geworden.” Mariëlle staat er nog vaak versteld van hoeveel ze in haar eentje kan. Ze lacht: “In het begin wist ik niet eens hoe je een boom snoeit. Of een probleempje met de elektriciteit oplost… In mijn hoofd

maakte ik klussen zoveel groter dan ze daadwerkelijk waren. Nu begin ik gewoon en ik zie ik hoever ik kom.” Een mindset die haar in korte tijd al ver heeft gebracht. “En dingen die ik echt niet zelf kan, geef ik met liefde uit handen. Wel kijk ik altijd mee. Wie weet kan ik het dan in toekomst wel zelf. Op die manier leer je heel veelzijdig te zijn.” Nog elke dag geniet ze van de rust die deze plek in de Dordogne haar heeft gebracht. “In je eentje een gastenverblijf runnen is zeven dagen per week hard werken. Maar zodra ik de deur uitstap, de hond uitlaat en de prachtige natuur in me opneem, geniet ik van een vakantiegevoel. Dat is toch geweldig?” les-marguerites.com >

LEVEN IN FRANKRIJK 91

Singles met chambres d ’hôtes

“Mensen denken wel eens dat het een relaxed baantje is, wat gasten ontvangen in een kasteel”

92 LEVEN IN FRANKRIJK

Kasteelvrouwe in de Bourgogne Alweer vijftien jaar is Margreet Uninge de gelukkige eigenaresse van een kasteel in de Morvan: Château de Poussignol. Samen met haar man besloot ze in 2003 het roer om te gooien. Hun drukke en stressvolle banen in Nederland zeiden ze vaarwel. Ze trokken met hun kinderen van drie, vijf en zeven jaar oud naar een groot kasteel in de Bourgogne. In 2015 overleed Margreets man, maar over het voortbestaan van het gastenverblijf heeft ze nooit getwijfeld. Margreet: “Zijn overlijden was al erg genoeg. Ik wilde het leven van mijn kinderen en mij niet nog meer ontregelen.” En dus doet ze het sinds vijf jaar in haar eentje: drie gastenkamers, twee appartementen, zeven maanden per jaar, zeven dagen per week. Eerst ging ze door in de wintermaanden, maar daar is ze mee gestopt. Ze lacht: “Ik heb die periode echt nodig om mijn rust te pakken, anders word je volslagen gek.” Een gastenverblijf in haar eentje runnen is volgens Margreet een proces waarin je groeit. “In het begin denk je: mijn hemel, waar ben ik aan begonnen? Maar je

komt in een bepaald ritme. Eigenlijk draait alles om organiseren, organiseren en nog eens organiseren. Als je het met een partner doet, is er altijd nog die ander. Nu ben ik altijd degene die er moet zijn voor de gasten. Dat begint bij het ontbijt en eindigt na het diner. Ik maak werkdagen van zo’n zestien uur, zeven dagen per week. Mensen denken wel eens dat het een relaxed baantje is, wat gasten ontvangen in een kasteel. Dat is het niet, hoor.” Maar spijt? Dat heeft Margreet allerminst. “We wonen hier in een prachtige omgeving, in een schitterend huis. Ik geniet ook. De kinderen zijn nu ouder en zelfstandiger. En een partner mis ik niet echt in het werk. Ik ben er in gegroeid hoe ik dit allemaal in m’n eentje voor elkaar boks. Ik denk dat ik ook weer zou moeten wennen als er iemand bijkomt.” Over terugkeren naar Nederland denkt Margreet niet eens na. “Ik blijf lekker hier. Wel denk ik eraan binnenkort het gastenverblijf af te bouwen.” Lachend: “Ik word er ook niet jonger op...” chateaudepoussignol.com

Indiaas-Frans Gemaakt van eucalyptushout, met een katoenen zitting die is geweven met traditionele Indiase technieken; dit bankje is een decoratieve en originele aanwinst. Voor de voeten of als tafeltje. Caravane, Banc Yuka Charcoal Neige, 190. caravane.com.

Jardin de Méditerranée Weer eens wat anders, dineren aan een tafel als een mediterrane tuin. Elegant, n’est-ce-pas? Alexandre Turpault, Tablecloth anti-tâche ESTE printed cotton sateen ‘Jardin de Méditerranée’, vanaf 129. alexandre-turpault.com

Maison

In de nazomer is het tijd om te genieten, met de voeten omhoog of ‘à table’. DOOR JEDIDJAH ARENTSEN

Koninklijke bijen C’est du gâteau! (Simpel!) Een cakeplateau zonder fratsen maar het siert de eettafel. Of er nu madeleines op liggen of een oer-Hollandse appeltaart, het vrolijke blauwe vogelprintje kan altijd. Mét bijpassende bordjes. Degrenne, Round cake stand 25 cm, 37,50. degrenne.com

Bij zijn kroning tot keizer droeg Napoleon een mantel met bijen die er met gouddraad op geborduurd waren. Hij beschouwde bijen als teken van onsterfelijkheid en macht. In zijn hele koninklijke collectie stoffen, kleden en meubels kwamen ze terug. Deze kleurrijke glazen brengen sfeer op tafel. Leuk te combineren met de andere glazen van de Abeille-lijn. La Rochère, ABEILLE couleurs, 31,50. larochere-store.com

LEVEN IN FRANKRIJK 95

Jardin

Anja Winter (styliste en actrice) presenteerde in het programma ‘Koﬃetijd’ wekelijks een item over tuinen. Tegenwoordig inspireert ze 80.000 volgers op Pinterest.

Knolgewas met rijk verleden

Warme herfsttinten

De Camassia is een winterhard knolgewas, met prachtige stervormige blauwe bloemen (in mei en juni). Hij wordt ook wel prairielelie of indianenbloem

Om de herfsttuin nog van wat kleur te voorzien, kun je kiezen

genoemd; de knol komt namelijk oorspronkelijk uit het Wilde Westen van

voor rozen met mooi gekleurde

Noord-Amerika. De indianen aten de knol, die zij camas (fruit) noemden, als

rozenbottels, zoals de Rosa rugosa,

basisvoedsel. De knollen werden door hen ook als bruidsschat gegeven. De Camassia is zeer geschikt voor verwildering in de tuin of verwilderd grasland,

of voor een boom met prachtig herfstblad, zoals de hartjesboom. Mijn voorkeur gaat steeds meer uit

mits gesitueerd op een zonnige standplaats met ochtend- of avondschaduw.

naar bloemen in warme herfsttinten, zoals de Rudbeckia,

Er zijn zes verschillende soorten, waarvan de Camassia cusickii en de

die in de kleuren geel, oranje of roodbruin verkrijgbaar is.

Camassia quamash veel vocht verdragen. De Camassia angusta heeft

De sterke vaste plant is afkomstig uit Noord-Amerika en

als enige roze (tot lila) bloemen. De Camassia leichtlinii met lichtblauwe of

bloeit vanaf augustus. Als je de uitgebloeide bloemen tijdig

witte bloemen kan wel 120 centimeter hoog worden. Ook de bijen zijn stapel-

wegknipt, blijft de plant tot laat in oktober doorbloeien. De

gek op de bloemen van deze oersterke plant.

zaaddozen die in november verschijnen zijn aantrekkelijk

Te bestellen bij: fluwel.nl/camassia of sterkebollen.nl/voorjaarsbloeiers/camassia-indianenbloem

voor vogels en geven een prachtig silhouet in de winterborder. De Rudbeckia verlangt een zonnige plek en combineert fraai met siergrassen, de dropplant en de bergamot.

Te bestellen via: dekleineplantage.nl of esveld.nl

Japanse tuin in de Cevennen De Bambouseraie in de Cevennen geldt als een van de mooiste tuinen van Frankrijk. De botanische tuin, met meer dan duizend soorten bamboe, zeldzame

Kastanjefeest

planten en bomen, is meer dan 160 jaar oud. Volgroeide bomen, zoals de

In de Ardèche ontkom je niet aan kastanjebomen. Die in het Parc Naturel Régional des Monts d’Ardèche bijvoorbeeld, zijn een lust voor het oog, vooral in de herfst. De rijpe vruchten spelen een hoofdrol in de beroemde kastanjefeesten van de Ardèche, de zogenaamde Castagnades des Monts d’Ardèche. Ieder dorp, van Saint-Pierreville tot Privas en Joyeuse heeft zijn eigen feest. Veel boerderijen openen hun deuren voor het publiek om een kookworkshop te geven met de kastanje als hoofdbestanddeel. Daarnaast bieden 21 chef-koks dit jaar speciale kastanjemenu’s aan (reserveren is gewenst). Tijdens de kastanjefeesten zijn de smalle straatjes en pleintjes van de sfeervolle dorpen gevuld met kraampjes, overal klinkt muziek en er hangt een geur van vers gepofte kastanjes, crêpes en pannenkoeken van boekweitmeel, de zogenaamde galettes. Op de website kun je zien in welk dorp en wanneer tussen 7 oktober en 11 november het feest plaatsvindt.

bananenbomen, palmbomen, Japanse esdoorns, camelia’s en de vele magnolia’s, geïmporteerd uit China, Japan en de Himalaya, maken het tot een bijzondere plek. De tuin, of eigenlijk het park, strekt zich uit over een domein van veertig hectare, waarvan vijftien geopend voor publiek. Het bos met bamboe van dertig meter hoog is ronduit spectaculair en de Japanse tuinen zijn schitterend om te zien, vooral in de herfst met de prachtig gekleurde Japanse esdoorns. Voor kinderen is er een bamboelabyrint en een Laotiaans dorp, bestaande uit bamboehutten. Ook is er een watertuin, een bloementuin en een kwekerij. De kassen die in 1860 de basis vormden voor dit park, zijn nog steeds in gebruik.

La Bambouseraie, 552 rue de Montsauve, 30140 Générargues. Geopend van 1 maart tot 15 november, tussen 9.30 uur en 19.00 uur. €9,60 per volwassene, €5,60 voor kinderen van 4 tot 11 jaar. Reserveren via bambouseraie.fr

Van 7 oktober tot 11 november 2020. castagnades.fr

eeuwenoude sequoia’s (mammoetbomen), Ginkgo biloba (Japanse notenboom),

LEVEN IN FRANKRIJK 97

DE PRAKTIJK Hein Verdam is auteur van het boek: ‘Een eigen huis in Frankrijk - kiezen, kopen & opknappen’. Meer info: heinverdam@planet.nl

brengt. 2. De huidige eigenaar rekent zich rijk en denkt dat elke buitenlander grif geld wil betalen voor een leuke bouwval. Gelukkig zijn de meeste Nederlanders uiteindelijk vrij nuchter als het om geld gaat. 3. De verkoper of de makelaar doet beloftes die uiteindelijk niet waargemaakt kunnen worden. Denk hierbij aan het verlenen van een permis de construire (bouwvergunning), medewerking van buren of het aanleggen van voorzieningen door de overheid of het energiebedrijf. 4. Bij nader inzien blijkt er sprake te zijn van geluids- of stank- of wateroverlast omdat de eerste bezichtiging midden in de vakantie plaatsvond. De naburige fabriek was dicht en van overstroming was die droge zomer even geen sprake.

5. Het object blijkt te groot, te klein of te ver van de bewoonde wereld voor het gebruik dat de toekomstige eigenaar voor ogen heeft. Kortom, een vergissing is snel gemaakt, maar beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. Om een vergissing te voorkomen, heb ik de volgende tips: 1. Neem een nuchtere metgezel mee als je een huis (opnieuw) gaat bekijken. 2. Wees geduldig en niet te happig. 3. Stel kritische vragen en vraag schriftelijke garanties. 4. Ga op verschillende tijden van de dag en liefst ook in verschillende seizoenen kijken. 5. Maak vooraf een lijst met eisen waar een huis aan moet voldoen.

HUIS & RECHT

Mr. Isabelle Flipse is intermediair voor Franse juridische zaken. Kantoor Flipse BV, info@kantoorﬂipse.nl, www.kantoorﬂipse.nl.

Een complexe nalatenschap

DEZE COLUMN VALT BUITEN VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE.

ls de zomer voorbij is en veel landgenoten uit Frankrijk zijn teruggekeerd, krijg ik meestal wel een paar mailtjes met verzoek om advies over een Frans huis. Vaak gaat het om een coup de foudre; men is op slag verliefd geworden op een huis ergens op een mooi plekje in la douce France. De betreffende persoon heeft een bord À vendre zien staan of een advertentie in het raam van een makelaar of notaris. Toch leidt dit niet altijd tot de aankoop van het bewuste huis. Waarom gaat het dan niet door? Er is een aantal oorzaken aan te wijzen. 1. Het huis is er slechter aan toe dan op het eerste gezicht leek en de aspirant-koper schrikt terug voor te veel grands travaux. En natuurlijk de extra kosten die dit met zich mee-

DEZE COLUMN VALT BUITEN VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE.

Coup de foudre

tel dat u met uw Franse woning in-

met overleg met een Franse notaris. Met

koop werd netjes geformaliseerd, maar de

eens stuit op een acuut probleem of

hem/haar onderzoek ik de eigendomssitua-

beoogde splitsing volgens de gemaakte

een niet-alledaags vraagstuk. Dan

tie en bekijk of er ook Franse testamenten

schetsen raakt in de vergetelheid. En zo kon

bent u blij met een adviseur die niet alleen

zijn. Is de situatie helder, dan kan de Franse

het gebeuren dat de registers nog steeds

twee decennia ervaring heeft in ‘de Franse

nalatenschap worden afgewikkeld.

drie eigenaars en indivision (in onverdeelde

juristerij’, maar ook in staat en bereid is om

In het geval van meneer A echter moeten we

eigendom) vermelden.

met haar team letterlijk de handen uit de

al snel concluderen dat hij niet de enige

Nu hoeft zoiets geen ramp te zijn, zolang

mouwen te steken.

eigenaar is van het mooie perceel. De ruim

de oorspronkelijke eigenaars nog maar

In deze en de volgende columns geef ik een

vier hectare grond blijkt 35 jaar geleden te

traceerbaar zijn, de landmeetkundige gege-

kijkje in twee recente dossiers waarin heel

zijn aangekocht door A sámen met twee

vens accuraat, en iedere eigenaar wil en

wat meer kwam kijken dan specifieke kennis

toenmalige buren. Dit opdat er niet ineens

kan meewerken. Maar dan zou deze casus

van het Franse recht en het aansturen van de

een ‘vreemde’ een grote villa op zou kunnen

natuurlijk geen spannende anekdotes ople-

Franse notaris of advocaat.

bouwen die ieders unieke zeezicht zou

veren en ziedaar: naast meneer A was ook

Het is 2017 als ‘meneer A’ overlijdt. Hij laat

kunnen verpesten. Het voornemen was om

een andere mede-eigenaar inmiddels

onder meer een prachtig perceel grond in de

het perceel kadastraal te splitsen, waarna

overleden en was de derde niet alleen ge-

Var na, met zeezicht en een schattig klein

ieder een mooie uitbreiding van zijn tuin kon

scheiden, maar ook persoonlijk failliet. Tot

huisje erop. Mij wordt gevraagd de afwikke-

bewerkstelligen. A kocht en betaalde het

schrik van de Nederlandse erfgenamen

ling van dit Franse deel van de nalatenschap

grootste deel, namelijk zo’n 25 duizend vier-

begon de waardevolle nalatenschap aardig

te begeleiden. Mijn dagelijks werk, dus ik

kante meter.

complex te worden! Het vervolg leest u in

weet wat me te doen staat. Ik begin steevast

U ziet de bui al hangen... De gezamenlijke

de winteruitgave van dit magazine... LEVEN IN FRANKRIJK 99

Volg ons ook op Facebook!

Boek uw vakantie met uitzicht op de Mont-Blanc !

Skigebied

iedereen

SkiĂŤn op elk niveau en veel ruimte voor langlaufen Praz de Lys Sommand Savoie Mont Blanc, Frankrijk www.prazdelys-sommand.com

À VENDRE

In deze rubriek vertellen huiseigenaren zelf waarom je juist hun huis moet kopen

Een vakantiehuis op Domaine d’Essendiéras Een vakantiehuis in de authentieke stijl van de Périgord, rustiek en comfortabel ingericht. Op een immens landgoed (130.360 hectare) met een kasteel en alle mogelijke faciliteiten voor een heerlijke vakantie: een gastronomisch restaurant, meerdere zwembaden, een tennisbaan en een golf baan, een meer om op te varen en bossen om in te ﬁetsen of wandelen. Een huis waar je zelf enkele weken vakantie viert en dat je de rest van het jaar kunt laten verhuren door een professioneel verhuurbedrijf, met een gegarandeerd rendement van minimaal 3 procent. Wie dat zoekt, moet een kijkje nemen op de website van Domaine d’Essendiéras. Daar staan acht vakantiehuizen te koop, allemaal met een heel eigen karakter. Variërend van luxe appartementen in een voormalige schuur tot vrijstaande huizen met een privézwembad. De namen van sommige huizen, zoals de Chaboterie (klompenmakerij) of de Séchoir (droogruimte), verraden waarvoor ze vroeger dienstdeden. Meer dan twintig jaar geleden kocht de Nederlandse ondernemer Jeroen Bakker dit landgoed. Het 19de-eeuwse kasteel werd in oude glorie hersteld, de bijbehorende boerderijen en veel huizen en

schuren ook, maar er is nog steeds genoeg te doen. “Je kunt bij ons ook een restauratiepand kopen, met eigen grond. Dan is de prijs natuurlijk een stuk lager, maar je moet er wel rekening mee houden dat je vaak in totaal nog een aanzienlijk bedrag kwijt bent om het precies te krijgen zoals je wilt. En je moet je plannen voorleggen aan de architecten van de Franse monumentenzorg.” Wat alle huizen gemeen hebben is rust, een prachtig uitzicht over het landgoed, het gebruik van gemeenschappelijke faciliteiten en veel privacy. Bakker: “Als je op jezelf wilt zijn, heb je van niemand last, maar als je mensen wilt ontmoeten, kan dat ook, bijvoorbeeld op de wekelijkse barbecue. We hebben inmiddels een heel internationale community, met Nederlanders, Engelsen, Fransen en zelfs mensen uit Zuid-Afrika.” “Als je een huis alleen wilt kopen als belegging, zou ik het niet doen”, zegt Bakker. “Pas na een jaar of vijftien kun je er zeker van zijn dat de waarde van je huis is gestegen. Het allerbelangrijkste is dat je het zelf leuk vindt om hier vakantie te vieren.”

Rust, ruimte en privacy in de Dordogne

Meer informatie: Verschillende vakantiehuizen op een groot landgoed. www.essendieras.nl www.essendieras.nl/vastgoed Vraagprijs: verschillend

LEVEN IN FRANKRIJK 101

IMMO BASTION D’AZUR

t t

Immo Bastion d'Azur Hierbij stellen wij ons graag aan u voor. Wij zijn Sebastien Dartigeas (Frans) en Joost Schwartz (Nederlander sinds 1999 woonachtig in Frankrijk). Uw aan-/ en verkoopmakelaars voor uw (vakantie) woning in de Var of Alpes Maritimes. Daar wij een uitgebreid netwerk hebben van samenwerkende makelaars lukt het ons altijd de schikte woning voor u te vinden. 1x per maand zijn wij in Nederland en kunnen we ook daar met u afspreken. Tevens kan ons zusterbedrijf u ontzorgen en begeleiden bij onderhoud, bouw, verbouw en aanleg tuin en zwembad.

TE KOOP Villa bij Sainte-Maxime Gelegen in la Nartelle te St. Maxime ligt met zeezicht op loopafstand van zee deze villa (van ongeveer 180 m²) met 5 slaapkamers, 2 badkamers, een prive zwembad en een garage op een terrein van 2293 m² Prijs: A 1.340.000 k.k. ref. 780V18M

TE KOOP Geschakelde vakantiewoning in Sainte-Maxime In Sainte-Maxime vindt u in een gesloten domaine deze gezellige vakantiewoning aan de Golfbaan van Sainte-Maxime met een gedeeld zwembad en tennisbaan. Geheel ingericht met goed uitgeruste keuken, 2 slaapkamers, een badkamer, apart toilet en eigen garage. Prijs: A 305.000 k.k. ref. 780V12M

Contact: Joost Schwartz, tel: +31 (0)88 2278466 / + 33 (0) 6 75027688, www.immobastiondazur.net, schwartz@immobastiondazur.com LEVEN IN FRANKRIJK 103

Te koop: authentiek domein met gîtes

BEKIJK DE DRONE VIDEO’S VAN HET DOMAINE OP:

HTTPS://TINYURL.COM/TEILHET

Domaine 'Le Teilhet' is een authentiek ensemble, gebouwd 'en pierre' en 'lauzes' (dakstenen). 'Surface habitable': 309,07 m2. Totale oppervlakte: 584 m2. Het geheel bestaat uit een riant hoofdhuis met 2 ateliers, 3 inpandige gîtes (gasthuizen) met eigen badkamers, keukens, privé-terrassen en een grote gerenoveerde schuur. Het zwembad wordt verwarmd door zonnepanelen. Totale oppervlakte: 3,5 hectare inclusief bos; d.w.z. in de stilte van de natuur en zonder directe buren. Het complex, met een prachtig panoramisch uitzicht over de Dordogne vallei, is gevestigd op de overblijfselen van een wijnkasteel en gelegen op een zonnige helling op 5,5 km van Argentat sur Dordogne. Het heeft talloze mogelijkheden, kortom: dit is dé plek om je dromen waar te maken! Neem gerust contact op. U vindt meer informatie, foto's, drone video's en plattegronden op www.leteilhet.fr/nl. Prijs: 590.000

Domaine Le Teilhet, 19400 Argentat-sur-Dordogne, www.leteilhet.fr/nl, leteilhet@gmail.com

Dop Makelaars

w " $ '

$ #$

w %) % $ $(! & # w ! $ " % w " "

! $ ""

w " #

% # * # "$$ '( %!

# # & # & # ( % &( " #(

w % #$ *

& " & " %%" " $

!% ' )( &$* # , # + '( &( " ( * & $$% * #

w "* ) & +

*& '( # +$# # # ( $" # ! ( # ( ) ( # '( !! #

# &" #( % . $& ' $&% $% " ( & $$ ( *! " # " # !$$ $& ' ) & $# +$# # # , # '$! # '" *$! $)+ # *$$&, # * # # "$ &# ) # " & ' # &) " '! % " &' +$# # # ! # $% %& ( * !' # &$#

* & -& # * # ($( "

Lorem

0320 - 264 175 info@dop.nl www.dop.nl

LEVEN IN FRANKRIJK 105 advertentie-Castellane-v2.indd 1

05-06-2020 15:17

VOORMALIGE BOERDERIJ IN DE AUVERGNE

Allier

Te koop voormalige boerderij in de Auvergne Op 750 km van Utrecht ligt deze voormalige boerderij van 346 m². Gerenoveerd met behoud van karakter en gebruik van hoogwaardige materialen. Via een ruime hal komt u in de woonkamer, van 60m², met mooi hoog vide en een halfopen keuken. De entresol is in gebruik als kantoor. Aansluitend bevindt zich de hoofdslaapkamer, met walk-in-closet en een badkamer met verzonken ligbad, inloopdouche, twee wastafels en een separaat toilet. Verder op de begane grond nog een 2-persoons slaapkamer, een ruimte in gebruik als bibliotheek, de wc, een wasruimte en een berging.

Op de etage vindt u aan een ruime overloop, twee gastenkamers, een badkamer en een garderobekamer. Het huis is goed geïsoleerd, centrale verwarming op olie met vloerverwarming in woonkamer en badkamer. Verder is er een grote schuur/garage van ca 100 m². Het huis ligt aan een doodlopende weg, op een terrein van ca 3.000 m², afgesloten door heggen, struiken en bomen. Aan de woonkamer grenst een groot, deels overdekt terras. De buren wonen op 200 meter. Dus super vrije ligging en toch maar 4 km van een dorp met alle voorzieningen. Prijs 249.000 k.k.

Contact: Frits Scheublin, +31 653 33 84 53, frits.scheublin@live.nl

DROOMHUISINFRANKRIJK.NL BOURIANEMAISONS.NL

Lot

Puy l’Eveque Ruim en comfortabel huis met gite centraal gelegen op 13 ha eigen bos en weide. Huis grotendeels van natuursteen. 3 slaap kamers, 2 badkamers, grote living. Enorm zonneterras. Gite met een slaapkamer. Grote natuurstenen garage. Prachtig natuurlijk terrein met wandelpaden en een waterpunt. Slechts 10 minuten van stadje met winkels en restaurtants Vraagprijs: 385.000 euro Ref: C072

Dordogne

DE VRAAG NAAR HUIZEN IS GROOT! Na de lastige Covid19 periode is de markt nu flink opgeveerd. Erg veel mensen zoeken juist nu een veilig huis op het platteland. En er staat nog genoeg te koop. Wel gaan de leukste huizen eruit, dus dit is een goed moment om de knoop door te hakken en serieus op jacht te gaan. Wij helpen u graag bij uw zoektocht!

Bouriane Maisons - 20 jaar ervaring in en om de Lot en Dordogne.

Lot

Campagnac Lès Querrcy Voormalige dorpswinkel met grote tuin (2000 m2) in een schattig ‘ansichtkaart’ dorpje. Erg veel leefruimte.Comfortabel. 3 slaapkamers, 2 badkamers, 2 toiletten. Leuke keuken met eetkamer. Entree/hal/bureau, tweemaal salon, een met schouw. Geweldig vrije tuin met uitzicht naar meerdere kanten. Vraagprijs: 172.500 euro Ref: CA071

Lot

Puy l’Eveque

Soturac

Prachtig natuurstenen huis op hoog punt met uitzicht over de vallei van de Lot. Alles in perfecte staat. Veel woonruimte. Groot gastenhuis. Heerlijk zwembad. Grote vertrekken, prachtige authentieke elementen. Dubbele garage en schuur. Op historische locatie. Vraagprijs: 587.000 euro Ref: BA073

Heerlijk comfortabel en ruim huis met grote, vrije tuin en zwembad. Het huis heeft een flinke woonkamer, keuken, 3 slaapkamers, badkamer en een garage. Hoog gelegen te midden van wijngaarden en bossen. Optimale privacy en toch niet eenzaam. Alle winkels op 10 minuten. Vraagprijs: 248.000 euro Ref: 1274

L'AGENCE QUI FAIT LA DIFFÉRENCE Contact: Lalande, 46250 Marminiac, tel.: +33 (0)9 60 07 45 56, mob.: +33 (0)6 07 77 89 17, www.droomhuisinfrankrijk.nl, info@droomhuisinfrankrijk.nl LEVEN IN FRANKRIJK 107

Zuiderzeestraatweg Oost 71 8081 LB Elburg (NL) tel. +31 525 684488, info@bdfrance.nl, www.bdfrance.nl

ttt tttt

Dordogne/Perigord Noir

Provence/Var

(omg. Le Buisson-de-Cadouin) Sfeervol woonhuis 'en pierre' met prachtig uitzicht en 3.253 m² grond op een rustig plekje in de natuur en gelegen in een historische omgeving Prijs: 215.000,- Ref. 240667

(omg. Besse-sur-Issole) Prachtig, Provençaals woonhuis met zwembad en panoramisch uitzicht, op een bebost perceel van 14.195 m² met goede privacy en 30 minuten van zee Prijs: 640.000,- Ref. 656

(omg. Aups) Op loopafstand van leuk Provençaals stadje gelegen villa met ruim 600 m² eigen grond op een kleinschalig domaine met gemeenschappelijk zwembad Prijs: 335.000,- Ref. 1846

Dordogne/Perigord Blanc

Lot/Dordogne

Dordogne/Périgord Noir

(omg. Mareuil) Karakteristiek 'propriété en pierre' bestaande uit een royaal landhuis, 2 gîtes, zwembad, een grote schuur op ruim 6 hectare grond. Prachtige, historische omgeving Prijs: 499.000,- Ref. 5818

(omg. Prayssac - Villefranche-du-Périgord) Zeer karakteristiek, natuurstenen 'ensemble de batiments', bestaande uit woonhuis met toren, gîte, schuur en kleine bijgebouwtjes op 2.300 m² op 5 km van stadje; open uitzicht Prijs: 265.000,- Ref. 1872.19

(omg. Le Buisson-de-Cadouin) Typisch Périgordijns woonhuis ‘en pierre’ in uitstekende onderhoudsstaat met zoutwaterzwembad op ruim 7.700 m²; een waar paradijsje op korte afstand van het stadje Le Buisson. Prijs: 299.000,- Ref. HS

Provence/Var

Côte d’Azur/Var

(omg. Flayosc) Op 40 minuten van zee gelegen villa, gerenoveerd in 2015, met zwembad en panoramisch uitzicht op perceel van ruim 8.000 m²; veel woonruimte op begane grond Prijs: 499.000,- Ref. 1810

(omg. Regusse - Barjols (Lac Ste Croix) Op uitzonderlijk mooi plekje gelegen Provençaalse villa met zwembad en een natuurlijk terrein van ca. 4.750 m²; geen directe buren. Scherpe prijs! Prijs: 325.000,- Ref. 554

(omg. Les Issambres / Ste. Maxime) Schitterende, royale villa met zwembad, geschikt voor de verhuur en met subliem zeezicht op de baai van St. Tropez en op 800 m van het centrum gelegen Prijs: 1.395.000,- Ref. 2226

B&D France is een Nederlandstalig makelaarskantoor en met ruim 20 jaar ervaring een bewezen specialist in de verkoop van Frans onroerend goed. De panden zijn zorgvuldig geselecteerd, hebben een goede prijs-kwaliteitverhouding en zijn veelal persoonlijk bezocht. Maak een afspraak voor een persoonlijk gesprek op het kantoor in het midden van Nederland.

Bel nu +31 525 684488 voor meer informatie of kijk op www.bdfrance.nl B&D France, uw aankoopmakelaar voor uw droomhuis in Frankrijk!

LEVEN IN FRANKRIJK 109

JURIDISCHE EN TECHNISCHE AANKOOPBEGELEIDING TAXATIE BOUWKUNDIG ONDERZOEK

PARLAAN 2, 8241 BG LELYSTAD T +31 320 264 175 | WWW.DOP.NL | INFO@DOP.NL

Mikel de Rooij www.hexagone-conseils.fr 0033 (0)4 66 87 15 17

MAKELAAR EN AANKOOPBEGELEIDING IN DE AUVERGNE - WWW.AUVERGNE-PROPERTIES.COM

Montagne Bourbonnais Plattelandswoning met een bewoonbaar oppervlakte van ongeveer 90 mÂ˛ met overdekt terras met mooi uitzicht. Prijs 49.000. Ref. 63001759

Livradois Forez Charmante authentieke natuurstenen woning in goede staat, met een woonoppervlakte van ca.95 mÂ˛. Perceel 678 mÂ˛. Prijs 79.000. Ref. 63001762

Montagne Bourbonnais Een charmante woning met een bewoonbaar oppervlak van 95 mÂ˛. Perceel van 5 ha met verschillende bijgebouwen. Prijs 109.000. Ref. 63001710

Livradois Forez Mooie houten bungalow, gebouwd in 2003 en met smaak ingericht. Gelegen in een gehucht op een perceel van 1022 mÂ˛. Prijs 113.000. Ref. 63001721

Livradois Forez Charmant en ruim natuurstenen huis, recentelijk gerenoveerd. Woonoppervlak van 239 mÂ˛. Rustig gelegen op een perceel van 1434mÂ˛ Prijs 175.000. Ref. 63001757

Sancy Charmant natuurstenen huis met deels gerenoveerd apart gastenverblijf. Gelegen op een perceel van 4656 mÂ˛ met ecologisch natuurzwembad van 25 m. Prijs 189.000. Ref. 63001761

Allier Prachtige geheel gerenoveerde longĂ¨re met een schitterende ligging op een perceel van 3295 mÂ˛ met bijgebouwen en een zwembad. Vrij uitzicht. Prijs 249.000 Ref. 63001758

Combrailles Prachtige natuurstenen woning, geheel gerenoveerd en gelegen op een perceel van 1 ha met mooi vrij uitzicht. Grote schuur en garage. Prijs 285.000. Ref. 63001743

Auvergne Properties â&#x20AC;&#x201C; 20 Le PrĂŠ Jandion â&#x20AC;&#x201C; Le Bouchet â&#x20AC;&#x201C; 63310 Saint-Sylvestre-Pragoulin tel.: +33 (0)4 70 59 06 54 â&#x20AC;&#x201C; mobiel: +33 (0)6 29 70 87 75 â&#x20AC;&#x201C; info@auvergne-properties.com â&#x20AC;&#x201C; www.auvergne-properties.com 110 LEVEN IN FRANKRIJK

LES ISSAMBRES

Prachtige villa met zwembad en zeezicht vlakbij het dorp en strand, met een oppervlakte van 180 m² op een perceel van 1300 m². Grote woonkamer met open haard, groot terras, kantoor, keuken, 3 slaapkamers met badkamer. Een souterrain van circa 120 m² maakt deze woning compleet met een aparte slaapkamer met doucheruimte en wc. Wasruimte- en stookruimte. Prijs 1.290.000(incl. courtage) Ref : 152V3105M

Deze villa uit de jaren 60 heeft een mooi uitzicht op zee en is gelegen op een perceel van 1500 m² op een prominente plek. Boven een woon/eetkamer, ruime keuken die uitkomt op een overdekt terras, 2 slaapkamers, waarvan één met toegang tot de tuin. Een badkamer met wc en 1 berging. Kelder en carport. Groot potentieel voor uitbreiding en een zwembad. Prijs: 540.000 (incl. courtage) Ref : 152V3097 M

SAINTE MAXIME

Een prachtige eigentijdse villa met zeezicht en uitzicht op de golfbaan. Beganegrond woon/eetkamer met open keuken, bijkeuken en twee ruime slaapkamers met bad- en kleedkamer. Een dubbele garage, een oppervlakte van 80 m² om te bebouwen. Infinity zout-zwembad, elektrische poort en jaloezieën, omkeerbare klimaatregeling, kortom geweldige voorzieningen. Prijs: 1.395.000 (incl. courtage) Ref : 152V3076 M

Mooi appartement met zwembad in Sainte Maxime. 3 slaapkamers, waarvan één met doucheruimte met aangrenzend toilet. Een badkamer en 1 apart toilet. De woonkamer komt uit op een prachtig overdekt terras met vrij uitzicht op de golfbaan. Een moderne open Amerikaanse keuken, volledig uitgerust met hoogwaardige apparatuur, grenst aan de eetruimte. Prijs: 399.000 (incl. courtage) Ref : 152V714 A

LES ISSAMBRES

Prachtige villa met zwembad en zeezicht, gelegen in een beveiligde residentie op 200 meter van de stranden en winkels. Een grote woon/ eetkamer komt uit op een groot terras met uitzicht op het zwembad. Open keuken, vier slaapkamers, een badkamer, twee doucheruimtes, een kelder, een garage en vier parkeerplaatsen sieren dit pand. Zuidelijke ligging. Prijs: 1.250.000 (incl. courtage) Ref : 152V3074 M

Erg mooie villa op een rustig kavel. Zeer veel ruimte op begane grond met open keuken, eet/woonkamer, 1 slaapkamer met badkamer (douche / bad / wastafel) en een apart toilet. Boven: 3 slaapkamers. Omkeerbare klimaatregeling, aluminium kozijnen, elektrische rolluiken. Overdekt terras, zwembad met tegenstroom en drie garages met automatische poort. Prijs 895.000 (incl. courtage) Ref : 152V3104M

Erkend Frans makelaarskantoor aan de Côte d’Azur met Nederlandssprekende directie en ruim 25 jaar ervaring. Wilma zorgt voor een kundige en persoonlijke begeleiding. 5258, Corniche des Issambres - 83380 Les Issambres, tel. +33 (0)4 94553230 / +33 (0)6 30343013 e-mail info@leonie-lelievre.com - website www.leonie-lelievre.fr LEVEN IN FRANKRIJK 111

J; AEEF

midden Frankrijk (grens Indre36 / Creuse23)

Aan de rand van klein rustig dorp met nog warme bakker en slager! Sfeervol gerenoveerd ’Berry’ huis. Alle comfort. Degelijke isolatie dubbele beglazing, centrale verwarming gas + houtkachel. Met overdekt en verwarmd zwembad (2016) 4 slaapkamers, 2 badkamers, salon 42 m2, keuken en eetkamer 40 m2. Totale opvlkte. 170 m2. Ommuurde verzorgde tuin totaal 570 m2. Inboedel overname bespreekbaar.

LhWW]fh_`i '*+$&&& ?d\e ]^_i$lWdX[bb[6]cW_b$Yec

VIEVA FRANCE

A DV I S E U R S , B E M I D D E L A A R S E N M A K E L A A R S I N F R A N S O N RO E R E N D G O E D

Nouvelle-Aquitaine - Dordogne

Normandie - Manche

Polignac

Lithaire

In een rustige, bosrijke omgeving tussen Bergerac en Périgueux, charmante oude stenen woning die ontstaan is door samenvoeging, via een nieuwe veranda, van een woning en schuur. Er zijn een grote entree, eetkamer met open haard, ingerichte keuken, salon, 3 slaapkamers, 2 badkamers en douche. Ca 2.500 m2 grond met terras en opbouwzwembad. Vrij uitzicht over de heuvels. Prijs 280.000 k.k. ref. AQ-0280HA

Fijne, sfeervolle oude stenen woning met garage op ca 1.800 m2 grond. Op de b.g. zijn er een grote woonkamer met haard, ingerichte keuken, ruime slaapkamer, badkamer, provisieruimte en op de etage 5 slaapkamers, hal en badkamer. Vrij uitzicht over het platteland. Ca 20 km van de Kanaalstranden ten Noordwesten van Saint Lô.

Prijs 203.300 k.k. ref. N-0705HA

Grand-Est - Vosges

Plainfaing

In een prachtige omgeving en op 900 m hoogte gelegen charmant chalet. Het is momenteel opgedeeld in 2 identieke wooneenheden die gemakkelijk weer tot een woning teruggebracht kunnen worden. Elk heeft een entree, woonkamer met ingerichte open keuken en haard, 2 slaapkamers, badkamer, garage en terras. Nabij een dorpje met voorzieningen. Vrij uitzicht over de bosrijke bergen. Prijs 225.000 k.k. ref. LV-0507HA

VieVaFrance is specialist in Frans onroerendgoedrecht en bemiddelt door heel Frankrijk. Molenstraat 18A - 2513 BK Den Haag - tel. +31 (0)6 15 02 68 97 - info@vievafrance.com - www.vievafrance.com 2, rue de l’Election - 24200 Sarlat-La Canéda - tel. +33 (0)5 53 59 07 20 - mob. +33 (0)6 31 37 30 72 112 LEVEN IN FRANKRIJK

LEVEN IN FRANKRIJK 113

VOLGEND NUMMER

Herfst 2020

Nazomer 2020 24ste jaargang, nummer 5 Coverfoto Château de Monthélie aan de Route des Grands Crus (Bourgogne) © ANP/Sime s.r.l./Marco Arduino

Leven in Frankrijk is een uitgave van Leven in Frankrijk B.V., dat deel uitmaakt van een groep uitgeverijen die samenwerken onder de naam Credits Media. Van Slingelandtstraat 63, 1051 CG Amsterdam www.leveninfrankrijk.nl Hoofdredactie Cathelijne van Vliet Eindredactie Jolanda van der Ploeg, Mariëtte van de Sande, Fabian Takx Artdirection Sefanja Nods Vormgeving Suzy Benjamin

• De geheimzinnige bergen en bewoners van de Jura

Medewerkers Jedidjah Arentsen, Ingrid Bockting, Jos van der Burg, Marieke van Ditshuizen, Isabelle Flipse, Mireille den Hartog, Renée Koudstaal, Remke de Lange, Paul Smit, Fabian Takx, Hein Verdam, Renée Vonk, Stefan de Vries, Lidewij van Wilgen, Anja Winter

Telefoon, e-mail redactie +31 (0)20 5302594 e-mail leveninfrankrijk@creditsmedia.nl Uitgever Eugen van de Pas Sales Julien Frouin+31 (0)20 5302570 e-mail advertising@creditsmedia.nl

• De tien ﬁjnste

boetiekhotels

in Parijs (getest!)

Sales onroerend goed Catherine Decamp +31 (0)20 5302592 e-mail c.decamp@creditsmedia.nl Marketing & traffic Daniëlle Wiersema +31 (0)20 5302570 e-mail communicatie@creditsmedia.nl Distributie Aldipress, Utrecht / AMP, Brussel

Abonnementen en klantenservice Mijntijdschrift.com / Leven in Frankrijk Curieweg 16, 8013 RA Zwolle +31 (0)88 2266634 e-mail leveninfrankrijk@mijntijdschrift.com

• Inspiratie voor de herfst met een sfeervolle Franse binnenkijker

Abonnementsprijs Nederland # 38 per jaar (6 edities). Als u per acceptgiro wilt betalen, komt er # 2,50 administratiekosten bij. Abonnementen buiten Nederland hebben een speciaal tarief, op te vragen bij Mijntijdschrift.com. Het abonnement wordt automatisch verlengd tegen de dan geldende tarieven, tenzij u minimaal drie maanden voor het einde van de lopende abonnementsperiode opzegt. Proefabonnementen lopen automatisch af. Leven in Frankrijk op iPad Abonnees lezen gratis Leven in Frankrijk via de app MagZine. U kunt inloggen met uw abonneenummer en postcode. Geen abonnee? Dan kunt u Leven in Frankrijk betaald lezen via o.a. MagZine, Blendle en Readly. Losse nummers # 6,99

• TIPS VOOR DICHTBIJ: mooi Frankrijk op een paar uur rijden van Nederland

• Wie zijn de meest invloedrijke Françaises van dit moment?

Rechten De redactie heeft zijn uiterste best gedaan om bronnen en rechthebbenden van beeldmateriaal dat is gebruikt te achterhalen en te vermelden. Wanneer desondanks beeldmateriaal wordt getoond waarvan u (mede)rechthebbende bent en u voor het gebruik daarvan niet als bron of rechthebbende wordt genoemd, ofwel geen toestemming geeft voor het gebruik, dan kunt u contact opnemen met de redactie. © Credits Media BV Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. ISSN: 1389 -1162

YOUR PERFECT CHINO

GEMAAKT IN PORTUGAL

17 KLEUREN

ELASTISCHE BROEKBAND

BROEKZAK MET RITS

BESTEL JOUW MR MARVIS CHINOS NU OP MRMARVIS.COM

GRATIS VERZENDING

Leven in Frankrijk 2020-5

Articles inside

Jardin

Maison

Huis in Frankrijk

À vendre