JAARGANG 2016, EDITIE 2
NEEM GRATIS MEE
Take your Time
Shop, snack en relax op het station
MEET-UP
BACKGROUND
SUCCESS STORY
Big online:
Perfect gepoetst
Terug in de tijd
Anne de Buck meets Vincent Reinders
Weg met de koffievlekken
Restaurant 1e Klas: topservice sinds 1889
2
INHOUD
12
Colofon CS IS EEN UITGAVE VAN NS STATIONS
Bladmanager
LOES CLAASSEN (NS)
Concept & realisatie
G+J CUSTOM CONTENT
Creative Director
LOES VAN DOKKUM
8
Project Manager
DANITSJA KALLENDORF
Art-direction & design BÜLENT YÜKSEL
Projectredacteur CLAIRE PEELS
Redactie
ASTRID NÜHN, FEMKE VAN DER VEEN, NATASCHA MIJNHART, MEREL DIEPSTRATEN (vormgeving)
Productie
HANS KOEDIJKER
Medewerkers
7
MARTIN DIJKSTRA, SHARON VAN DER HAGEN, DENNIS KOVAL, CHRISTEL MAN, ANNEMARIE MOERMAN, JORRIT NIELS, MARTIN OOMEN, MAAIKE STAAL, JOY STORIMANS, AGA URBANOWICZ, IRIS VANDEMOORTELE, JOANNE WIENEN
5 News Must haves en wanna gives van dit seizoen
7 People
Druk en afwerking QUAD/GRAPHICS
De gezichten van Amsterdam Centraal
12 Meet-up Anne de Buck en Vincent Reinders: ‘Uiteindelijk moet er keihard gewerkt worden als je doet wat wij doen.’
17 Facts & Figures Wat je vast nog niet wist over het station
18 Behind the scenes Wie zorgt er eigenlijk voor dat het station zo schoon en fris blijft?
10 24 Update
28 Success story
Laatste nieuwtjes over het station
Majestueus en monumentaal: Restaurant 1e Klas
26 Ondertussen in…
32 Plattegrond
Utrecht, Breda, Eindhoven en Harderwijk
Shops en services: wat zit waar?
27 Posted
34 Superdeals
Amsterdam Centraal is hot op Instagram
Exclusief voor jou als CS-lezer
Disclaimer Niets in deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/ of openbaar gemaakt zonder voorafgaande toestemming van G+J Custom Content en NS.
Cover: Fotografie Elmar Krop Fotografie-assistentie Geert Broertjes Styling Renske van der Ploeg Visagie Severine van Donkelaar Model Soufiane/ Max Models Productie: Sticky Stuff Agency Kleding: Jas Won Hundred Sweater Won Hundred Jeans Weekday Schoenen Clarks Tas Samsonite (Service Point Amsterdam Centraal)
Detail
Wat niemand weet over Amsterdam Centraal
Gouden poort at gaat er schuil achter de gouden poort op het perron grenzend aan spoor 2b op Amsterdam Centraal? Het koninklijke kroontje boven de deuren verraadt eigenlijk al iets... Het is de koninklijke wachtkamer waar de koninklijke familie vroeger het arriveren van de trein – comfortabel en in luxe – kon afwachten. Ook die majestueuze deuren die het perron van de wachtkamer scheiden, zijn het waard om eens van dichtbij te bekijken. Ze mogen dan goud lijken, maar de sierlijke, decoratieve poort is gemaakt van verguld smeedijzer. Omdat deze wachtkamer de belangrijkste van het hele land moest zijn, decoreerde architect Cuypers ’m nog uitbundiger dan de rest van het station en legde daarbij verbanden tussen de spoor wegen en het koningshuis.
Fotografie Esther Quelle
W
3
NU Gratis bij aankoop van een Tulper waterfles bij WAAR: Lovsum! Met deze Tulper waterfles van staal en bioplastic, heb je altijd water bij de hand. Koop je ‘m bij WAAR Amsterdam CS op vertoon van deze advertentie, dan krijg je er een Lovsum chocoladereep naar keuze bij. Deze actie is geldig van 5 oktober t/m 26 oktober 2016.
WAAR Amsterdam
News
5
Must haves en wanna gives op het station
3
Gifts VERWEN JEZELF OF EEN ANDER
2
1
4 5
Fotografie Denis Koval @ Unit CMA Styling Maaike Staal @ House of Orange
6
7
11 9 10
12
8
1 Muisje in luciferdoos € 12,99 Sissy-Boy 2 Shampoobars macarons, ‘Jason and the argan oil’ en ‘Seanik’ (per stuk) € 8,95 Lush 3 3D geprint champagneglas DUS Architects € 20,- I amsterdam Store 4 Wijnzak € 1,- HEMA 5 CK2 eau de toilette (30 ml) € 39,- ICI PARIS XL 6 Rvs horloge ‘Alegria’ met parelmoeren wijzerplaat en kristallen facetrand € 299,- Swarovski 7 Bialetti Moka Express (1 kops) € 22,50 Simon Lévelt 8 Funk ring set (3 zilveren ringen met stenen) € 199,Swarovski 9 Parelbonbons (smaken: Framboise, Pistache en Coco, per 100 gram) € 2,80 Leonidas 10 Porceleinen schaaltje € 8,Simon Lévelt 11 Lipstick soft red € 16,- Rituals 12 Notitieboekje Jheronotebook € 4,95, AKO
MIJNSTATION.NL CS
6
SHOP
Fashion & Beauty DE LAATSTE TRENDS
Perfecte imperfectie ‘Never change a winning team’, moeten ze bij Swarovski gedacht hebben. Na het succes van de vorige samenwerking met Jean Paul Gaultier ontwierp de topontwerper opnieuw voor het iconische sieradenmerk. In de ‘Reverse’-collectie speelt hij met het idee dat juist imperfectie perfect is. Het resultaat: fraaie kristallen die nét anders zijn. Ketting (met lange hanger) € 199,-
Goed spul Pretty healthy Amsterdam Central Doctor & Pharmacy – sinds september dé stationsarts & apotheek – lanceert dit najaar diverse nieuwe producten op het gebied van health, beauty & care. Zoals biologische thee en raw chocolate. Alles voor een gezonde levensstijl. iQ SuperFood chocolate € 2,50
Kunstbeeld
Verse ingrediënten, ethisch verkregen etherische oliën en tal van vegan opties. De feelgoodcollectie van Lush is niet alleen lief voor mens, dier en milieu, maar ook reuze gezellig voor het oog. Want zeg nou zelf: wie wordt er niet gelukkig van limited edition winterproducten als handgemaakte zeep in de vorm van een sneeuwkasteel, ‘bath bombs’ in pastelkleuren of lipstick met de smaak van kersen, dadels, sheaboter en een snufje kaneel? Golden Wonder bath bomb, € 5,95 per stuk, en Snow Angel bath melt € 6,50 per stuk.
Door te spelen met kleur en licht lijken de bijzondere foto’s van modefotograaf Dirk Lambrechts net schilderijen. En dus willen we de campagnebeelden van Claudia Sträter net zo graag aan de muur als de kleding in onze kast. De wintercollectie van Claudia Sträter ligt nu in de winkel.
Droombank Best gevaarlijk, die winkel van Sissy-Boy. Want wie een voet over de drempel zet, ziet meteen al een stuk of tien hebberigmakende items die je regelrecht je interieur in wenst, zoals de fluwelen bank in mosterdgeel velvet uit de wintercollectie. Velvet bank 3 zits (beschikbaar in meerdere kleuren) € 899,-
CS MIJNSTATION.NL
7
PEOPLE
Storemanager bij Sissy-Boy
Bianca Latumaerissa (47) et is maar goed dat het thuis-
Tekst Joanne Wienen Fotografie Martin Dijkstra Visagie Aga Urbanowicz
H front ook gek is op de stijl van
Sissy-Boy. Ik word namelijk dagelijks verleid iets aan te schaffen. Gelukkig word ik er net zo vrolijk van als ik een klant blij de winkel uit zie gaan. Er komen hier veel verschillende mensen. Toeristen zijn meestal op zoek naar kleding. Dan blijkt het in Nederland toch warmer of kouder dan verwacht en hebben ze niet de juiste items mee. Forensen kopen juist vaker cadeautjes. Al ontdekken ook steeds meer mensen hoeveel tijd het scheelt om voor of na een werkdag even te shoppen in plaats van in het weekend. Niets zo fijn als mensen dan te kunnen helpen. Zo kwam er pas een jonge vrouw in haar oude kloffie de winkel binnen. Ze had iets later een belangrijke zakelijke afspraak en wilde op het station nog snel een
nieuwe outfit aanschaffen. Klein probleem: ze had afgetrapte gympies aan en er is (nog) geen schoenen winkel op Amsterdam Centraal. Toen bleek dat we dezelfde maat hadden, heb ik haar mijn eigen hakken uitgeleend. De volgende dag kwam ze mijn schoenen dolblij terugbrengen, mét chocolade.”
Mensen ontdekken steeds meer hoeveel tijd het scheelt om voor of na werk even te shoppen
8
SHOP
Koffiemeesters
Food & Drinks
Wat is het geheim van de perfecte espresso? Hoe zet je ‘slow coffee’? En welke theesoort past het best bij jou? Simon Lévelt organiseert speciale proeverijen waar je alle vragen die je ooit had over koffie en thee kunt stellen. Kijk voor data en locaties op www.simonlevelt.nl/winkels
TO STAY AND TO GO
In choc In eerste instantie maakte chocoladechef Toussaint de ambachtelijke truffels van de Chocolate Company alleen om bij de koffie te serveren in de CHCOcafés, maar dankzij de grote populariteit van deze handgemaakte lekkernij worden ze nu ook in maar liefst zes verschillende smaken verkocht. Chocoladetruffels ‘salty caramel’ € 6,90 voor 15 stuks
Breakfast of champions Een goed begin is het halve werk. Daarom zijn we maar wat blij met de SALSA SHOP. Daar kun je vanaf nu namelijk heerlijk tropisch ontbijten, met de seizoensgebonden fruitbowl bijvoorbeeld. Denk: heerlijk verse vruchten met een Mexicaanse twist. www.salsashop.com
Daar kun je mee thuiskomen De seizoensbonbons van Leonidas hebben vormen die passen bij de tijd van het jaar, maar smaken als vanouds naar overheerlijke chocola. Je kunt zelf een (geschenk)doos samenstellen in de winkel. Leuk als bedankje, goedmakertje of gewoon als lief gebaar. Geschenkdoos, vanaf € 11,50 voor 16 bonbons
Wereldse smaken Indonesisch bij Satébar, verse vis bij Fishbar Saltzer, Vietnamees bij Saigon Càphê, Japans bij Kyoto Sushi, of gewoon een biertje bij Little Délirium Amsterdam? Al deze formules zijn binnenkort op Amsterdam Centraal te vinden!
CS MIJNSTATION.NL
9
PEOPLE
Medewerker bij I amsterdam Store
Christiaan Sharobim (26) e I amsterdam Store is eigenlijk
Tekst Joanne Wienen Fotografie Martin Dijkstra Visagie Aga Urbanowicz
D een soort museum van alles
wat met Amsterdam te maken heeft. Er zijn souvenirs, lokale lekkernijen en producten van Amsterdamse ondernemers te koop, maar we zijn ook een informatiepunt. Onder collega’s noemen we de winkel weleens grappend ‘huiskamer van Amsterdam’, omdat ook regelmatig Amsterdammers gezellig binnen lopen om ons te tippen over nieuwe hotspots of events. Wij spelen dat vervolgens weer door aan buitenlandse toeristen of Nederlanders die een dagje Amsterdam doen. De uitdaging is om te ontdekken wat iemand leuk vindt en vervolgens tips te geven voor plekken die nét even anders zijn dan de standaard trekpleisters. Zo heb ik al heel wat mensen met het pontje richting de NDSM-werf in Amsterdam-Noord gestuurd. Een coole, upcoming plek die vaak wordt overgeslagen. Of ik vertel over restaurant Hannekes Boom, mijn favoriete spot in Amsterdam. Ik heb weleens meegemaakt dat mensen drie dagen achter elkaar terugkwamen voor meer tips en me elke keer bedolven onder bedankjes. Geweldig om mensen zo te helpen mijn geliefde stad te ontdekken.”
Mensen kwamen drie dagen achter elkaar terug voor meer tips
10
SHOP
Geheim recept Q&A
Ook thuis genieten van de zoete lekkernijen van Le Clair? Patissier Tjade Klaver deelt het recept voor een eclair gevuld met witte chocoladecrème en mandarijn. Bon appétit! www.leclair.nl
Burger King Sinds kort is HMSHost International, een wereldwijde speler op het gebied van horecagelegenheden op luchthavens en stations, eigenaar van o.a. de Burger King op Amsterdam Centraal. 3 vragen aan CEO Walter Seib. Wat is er veranderd? “Je kunt hier nu ontbijten met Croissan’wiches, toasties of King Muffins en we openen voortaan om 8.00 uur.”
Ingrediënten Voor de eclair: • 260 ml water •100 g volle melk •150 g boter • 400 ml ei •13 g zout •13 g suiker • 400 g bloem (gezeefd)
Voor de vulling: • 300 ml mandarijnsap •1 blaadje gelatine •100 g witte chocolade Voor het glazuur: • 200 g fondant • beetje water • oranje kleurstof
Wat maakt de locatie op Am sterdam Centraal speciaal? “De locatie is geweldig, vanuit de keuken van Burger King kijk je zo uit op het Damrak en Stationsplein. Niet zo gek dat het een gewild filiaal is om te werken onder medewerkers. En het vraagt net een iets andere werkwijze dan filialen die bijvoorbeeld op het vliegveld zitten, daar komen gasten de hele dag door. Op het station voornamelijk tijdens de piekuren in de spits.” Enig idee wat de stations bezoeker het liefst bestelt? “De whopper met kaas wordt het meest verkocht in het filiaal op Amsterdam Centraal.”
Food & Drinks TO STAY AND TO GO
Bereidingswijze Voor de eclair: • Snijd de boter in stukjes en kook samen met het water, boter, zout, suiker en melk. • Voeg de bloem toe en roer goed door met een spatel. • Klop het mengsel in de mixer tot het ophoudt met stomen. • Voeg het ei in drie delen toe, spuit de gewenste maat op de bakplaat en bak het in een voor verwarmde oven van 180 ºC in 30 minuten. Voor de vulling: • Kook het mandarijnsap en voeg de witte chocolade en gelatine toe. • Laat een nacht rijpen op 4 ºC en klop het mengsel de volgende dag luchtig op. Voor het glazuur: • Verwarm de fondant met een klein beetje water tot 29 ºC. • Voeg vervolgens de kleurstof toe. • Breng glazuur aan op de eclairs door ze in het mengsel te dippen.
Uit oosterse keuken Een vleugje zonnig Azië is precies wat een mens nodig heeft tijdens een grijs Hollands najaar. Opwarmen doen we daarom graag met de ‘ramen’ (grote kommen soep met noedels en verschillende ingrediënten) van Wagamama. Nieuw op het menu deze winter: short rib ramen (met mals rundvlees, zoete aardappel en taugé) en seafood ramen (met zeebrasem, gegrilde tijgergarnalen en gepaneerde tilapia). Prijzen variëren. www.wagamama.nl
Smaakmakers Met truffel, lavendel of rode en groene pesto… bij Cheese & More by Henri Willig vind je naast de standaard oud, jong en belegen nog tal van bijzondere kazen. Zo is er nu de limited edition Extra Oude Koe-Geit, een knap staaltje kaaskunst waarin koeien- en geitenmelk gecombineerd is. Wees snel, want voor deze duokaas geldt: op is op. Extra Oude Koe-Geit duokaas € 9,95 www.cheeseandmore.com
CS MIJNSTATION.NL
11
PEOPLE
Ochtendmanager bij New York Pizza
Nico Thjong (25) k werk al vijf jaar bij New York Pizza en eet nog steeds elke werkdag een punt. Van pizza krijg ik nooit genoeg. Gelukkig heb ik mazzel met mijn bouw. Anders zou ik vast wat kilo’s zwaarder zijn. De pepperoni is mijn favoriet. Niet alleen van mij trouwens. We hebben acht verschillende pizzasoorten, maar de pepperoni gaat veruit het vaakst over de toonbank. Tot zes uur ’s avonds ben ik verantwoordelijk voor de winkel, daarna neemt de avondmanager het stokje over. Zo’n halfjaar geleden stond er plotseling een man in een witte jas voor mijn neus. Hij bleek een inspecteur van de Voedsel- en Warenautoriteit. Uiteindelijk hebben we een 100 gekregen, een perfecte score! Dat was een hoogtepunt. Net als het winnen van de prijs ‘Slice Winkel van het Jaar’ afgelopen mei. Maar heel uitgebreid hebben we het niet gevierd, het werk gaat door en we kunnen klanten niet laten wachten. Die willen hun trein halen. Als iemand wel openstaat voor een gesprekje, merk ik dat meteen. Die ontmoetingen blijven me het meest bij.”
Tekst Joanne Wienen Fotografie Martin Dijkstra Visagie Aga Urbanowicz
I
Pepperoni, mijn favoriete slice, gaat veruit het vaakst over de toonbank
12
MEET-UP
Anne de Buck en Vincent Reinders
Zoeken naar parels
Anne de Buck (33) startte vier jaar geleden YourLittleBlackBook.me, een blog met de beste hotspots van Amsterdam en andere reisbestemmingen. Inmiddels heeft ze ook twee boeken en apps met city guides op de markt gebracht. Anne woont samen met haar vriend in Amsterdam-Oost.
13 Datum 30 augustus 2016 Locatie Le Clair Tijd 14.15
Anne de Buck en Vincent Reinders wijden zich aan heel verschillende zaken. Zij schrijft voor haar blog over hotspots, hij maakt onlineplaylists met nieuwe muziek. Maar allebei willen ze voor hun publiek de mooiste parels opduiken. Interview Iris Vandemoortele Fotografie Elmar Krop
A
Vincent Reinders (32) is de oprichter van 22tracks, een website en app waarvoor invloedrijke dj’s playlists maken van eersteklas nieuwe muziek. Hij organiseert daarnaast eve nementen en het festival 22fest. Vincent woont met zijn vriendin in Amsterdam-West.
Anne de Buck heeft een grootse avond in het vooruitzicht. “Ik ga naar dj Jeff Mills in Het Concertgebouw. Heel gaaf dat hij daar staat. Vroeger reisde ik echt stad en land af om mijn favoriete dj’s te zien en hij is er een van.” De dj is geen onbekende voor Vincent Reinders, net als Het Concertgebouw. Vincents muziekservice 22tracks is een onlinejukebox met playlists van nieuwe muziek in verschillende genres, samengesteld door vooraanstaande dj’s. Jeff Mills maakte een playlist voor de site en 22tracks werkt ook samen met Het Concertgebouw. Maar vanavond is Vincent er even niet bij. Hij gaat taco’s eten in een tentje bij hem op de hoek en zal pas later in de week het nachtleven van Amsterdam induiken. “Ik ga elke week uit, er zijn ook zo veel goede clubavonden. Ik ben echt elke keer weer trots op ons stadje.” Net als Anne houdt Vincent voortdurend in de gaten wat hip en happening is. Hij doet dat op het gebied van muziek, zij is de expert als het op restaurants, bars en andere hotspots aankomt. Voor hun gesprek hebben
ze afgesproken in zo’n nieuwe gelegenheid: Le Clair, een café-patisserie op Amsterdam Centraal met de lekkerste eclairs: langwerpige soezen met een zoete of hartige vulling. De stijlvolle zaak is ontsproten aan het brein van Robert Kranenborg, de befaamde sterrenchef. De eclairs zijn dan ook uitzonderlijk smakelijk, vinden Anne en Vincent. Want natuurlijk hebben ze er allebei één besteld. Anne: “Ik houd enorm van lekker eten.” Vincent: “Ik eet de hele dag door. Veel chips en chocola, maar ik vind mezelf ook een fijnproever. Je kunt me niet gelukkiger maken dan met een vijfgangendiner met bijpassende wijnen.” Deze twee hebben verstand van het goede leven, zoveel is duidelijk. Maar hoe doen ze dat, steeds het beste van het beste opduikelen?
Ontdekken
Anne: “Vrienden vroegen me altijd al van alles, omdat ik zo veel van reizen en goed eten houd. ‘Hey An, ik zag dat je vorige week in Londen was, heb je nog leuke tips voor restaurants?’ Dat soort dingen. Toen dacht ik vier jaar geleden: misschien moet ik maar eens een blog beginnen.” Vincent: “Bij mij kwam het voort uit mijn eigen behoefte. Ik dacht: ik wil zo’n service zó graag hebben in mijn leven, er zijn vast veel anderen die dat ook willen. Ik noem wat ik doe ook wel goud zoeken. Er komt zo veel nieuwe muziek uit, maar er zit veel modder tussen. Het wordt steeds moeilijker om de goudklompjes te g
14
MEET-UP vinden en dat is wat 22tracks doet.” Anne: “Zo werkt het voor mij ook. Your Little Black Book is voor iedereen die graag op de hoogte wil zijn maar niet de tijd heeft om alles uit te zoeken. Dat doe ik voor ze. Ik houd bij welke nieuwe zaken er opengaan en heb inmiddels een flinke guide opgebouwd.”
Smaak
Anne: “Je komt als hotspot niet zomaar op mijn blog of app. Het moet echt mijn smaak zijn en dat luistert vrij nauw. Of het nu een hamburger tentje of een sterrenrestaurant is, alles moet kloppen. Elke locatie moet leuk genoeg zijn om aan een ander te tippen. Bezoekers komen ook naar mijn blog omdat ze mijn smaak en tips vertrouwen. Dat is best een verantwoordelijkheid.” Vincent: “Bij muziek is het ook lastig. Je leunt heel erg op de dj’s en hun smaak. Als bezoekers daar niets mee hebben, komen ze niet meer terug. Aan de andere kant kun je met muziek goed scoren. In muziek zit zo veel emotie. Als je de juiste snaar raakt, zijn mensen heel dankbaar.” Anne: “Je moet daarom zorgen dat je je standaard volhoudt. Soms bezoek ik een plek na een tijdje nog eens om te kijken of het nog steeds leuk is. Zo
Bezoekers komen naar mijn blog omdat ze mijn smaak en tips vertrouwen Anne niet, dan haal ik ’m van mijn site af. Ik ga zeker kijken als een paar mensen me hebben gemaild dat het ergens niet meer oké is.”
Amsterdam Centraal
Vincent: “Ik vind het goed gedaan, de verbouwing van Amsterdam Centraal. Het was natuurlijk al een mooi gebouw. Maar als ik nu langs de glazen wanden fiets en al die nieuwe eettentjes zie, denk ik: ik ken weinig stations die zo’n ontspannen uitstraling hebben en zo veel opties bieden.” Anne: “Het is echt uitnodigend. De nieuwe zaken maken dat je langer rond wilt blijven hangen.” Vincent: “Je ziet ook steeds iets nieuws. Ik wist eerst helemaal niet dat Le Clair hier zit, dat is een ontdekking.” Anne: “Inderdaad goed om te weten. Ik reis best vaak met de trein, vooral op lange trajecten doe ik dat graag. Ik vind de Thalys bijvoorbeeld echt
top. Tijdens de reis kan ik ongestoord werken en daarna stap ik midden in Parijs uit.” Vincent: “Je moet eigenlijk tijdens het Amsterdam Dance Event (19 t/m 23 oktober, red.) naar Amsterdam Centraal komen. Met 22tracks en NS Stations hebben we Station Tracks bedacht, een talentenjacht voor danceproducers. NS Stations hecht aan een goede sfeer op de sta tions en daar gaat deze talentenjacht aan bijdragen. De winnaar zal op 21 oktober een optreden verzorgen in de IJ-hal op het station. Een mooi moment om op Amsterdam Centraal iets feestelijks te doen met muziek.”
Work work work
Vincent: “Ik houd van mijn werk maar het is wel hard aanpoten. Laatst beseften mijn vriendin en ik dat we voor het eerst in vier weken een avondje met z’n tweeën hadden. Zij wil ook graag twee à drie weken op vakantie, maar ik kan eigenlijk niet
15
Styling Renske van der Ploeg Visagie Severine van Donkelaar Fotografie-assistentie Geert Broertjes
Annes favourites
langer dan een week weg. We zijn wel aan het plannen. Ik twijfel tussen Japan en Zuid-Afrika. Wat raad jij aan?” Anne: “Als je van natuur houdt en tot rust wilt komen, zou ik voor Zuid-Afrika gaan. Of Zanzibar. Dat is wel een goede bestemming voor jou, want voor Zanzibar heb je aan een week genoeg.” Vincent: “Ik ga erover nadenken. Maar ik vind het wel moeilijk om weg te gaan. Soms ga ik naar AmsterdamOost, dat voelt al als vakantie, haha.” Anne: “Uiteindelijk moet er keihard gewerkt worden als je doet wat wij doen. Ik heb de fijnste job ter wereld, maar ook leuke locaties bezoeken en daarover schrijven is uiteindelijk gewoon werk.”
Volgers
Anne: “Het allermooiste compliment dat ik ooit heb gehad van een lezer is ‘Your tips never fail.’ Ik krijg ook regelmatig mails in de trant van ‘We
22tracks zoekt muzikale goudklompjes
Gerecht “Als het ergens op de kaart staat, bestel ik escargots.” Cocktail “Een espresso-martini. Bij Panache, een restaurant in Amsterdam-West, maken ze heel lekkere.” Steden “In New York zou ik wel kunnen wonen, daar voel ik me thuis en er gebeurt zo veel. Seoel was voor mij een grote verrassing, dat is echt een bijzondere stad die veel leuker en hipper is dan ik verwachtte.”
Vincents favourites
Vincent waren dit weekend in Valencia en hebben al je tips gebruikt en een paar geweldige dagen gehad.’” Vincent: “Ik stel de Relax-playlist altijd samen en ik hoor vaak dat mensen die in de slaapkamer opzet ten. Dat vind ik heel leuke feedback.” Anne: “Haha! Zo speel je gewoon een rol in iemands liefdesleven. Ik krijg ook weleens vragen van mannen die dates aan het voorbereiden zijn. Dan twijfelen ze tussen drie restaurants en willen van mij weten welke ze moeten kiezen. Dat vind ik leuk.”
Serie “Momenteel Chef’s Table en Game of Thrones. De eerste vanwege de prachtige portretten van de beste koks ter wereld, de laatste om de mix tussen fantasie en middeleeuwse sferen.” Apps “Ik besteed wel tien uur per dag aan mijn muziekapps. Spotify vooral voor albums, Sound cloud voor mixes, Mixcloud voor radioshows, Sonos als ik thuis ben en natuurlijk 22tracks voor de ontdekkingsreis.” Tijdschrift “Muziekmagazine Kinfolk belichaamt voor mij de schoonheid van print.”
MIJNSTATION.NL CS
17
FACTS & FIGURES
Stappen tellen
10.000 STAPPEN is het aanbevolen aantal per dag. Zit je met een wandelingetje IJ-hal – die 250 METER lang is – toch al mooi op meer dan 190 STAPPEN (gemiddelde paslengte voor mannen is 0,70 M, voor vrouwen is dat 0,6 M).
85 miljoen
Het station ontvangt bijna 250.000 BEZOEKERS per dag. Per jaar zijn dat er ruim 85 MILJOEN!
88% van de bezoekers geeft Amsterdam Centraal het cijfer 7 of hoger. Gemiddeld krijgt het station een 7,8.
Illustratie Sharon van der Hagen
In de spits vertrekken 48 TREINEN per uur vanaf Amsterdam Centraal.
Station XL
Amsterdam Centraal heeft een oppervlakte van wel 90.000 M2. Dat is te vergelijken met ongeveer 10 VOETBALVELDEN!
Op KONINGSDAG – de drukste dag van het jaar – werden op 1 dag 2400 burgers bij Burger King verkocht.
18
BEHIND THE SCENES
Hoe houd je Amsterdam Centraal schoon?
Koffie & kauwgom In een verborgen gangenstelsel en achter de bespiegelde schuifdeur van de Oosttunnel zitten de mannen en vrouwen die Amsterdam Centraal schoonhouden. Zeven dagen per week en 24 uur per dag zijn ze in de weer. Wie zijn ze en wat doen ze precies? We lopen een dag mee met schoonmaker en voorman Amilton Vaz Monteiro (34). Interview Jorrit Niels Beeld Esther Quelle
19
20
BEHIND THE SCENES
I
k was van kinds af aan altijd al de schoonste”, vertelt Amilton Vaz Monteiro. “Toen wilde ik thuis al alles netjes en op zijn plek hebben. Ik was de grote schoon maker. Dat was wel makkelijk voor mijn moeder trouwens.” Monteiro vertelt zijn verhaal terwijl we de trap oplopen, richting perron 4/5. Het is net na zeven uur ’s ochtends op een dinsdagmorgen. De grote vakantie drukte is nog steeds in volle gang. Hij spot een verfrommeld papieren zakdoekje op de vierde trede, pikt het op en gooit het in een vuilnisbak. “Zie je, het is waar”, lacht de schoon maker. “Het zijn geen mooie praatjes, ik kan gewoon niet tegen troep.”
Mensenmassa
Dan is Amsterdam Centraal waarschijnlijk zijn grootste uitdaging ooit. Op 90.000 vierkante meter en met dagelijks zo’n 250.000 bezoekers is het haast een onmogelijke opgave om alles schoon te houden. Wat Monteiro het meest verraste, was de niet ophoudende mensenstroom. “Toen ik hier begon, wist ik niet wat ik zag. Hoe moest ik mij tussen die massa begeven? Ik woonde eerst in Lissabon. Dat is een grote stad, maar daar is het ’s nachts uitgestorven, hier niet. Ik ben inmiddels van die drukte gaan houden. De nacht is voor ons de drukste periode, samen met het begin van de ochtend. Wanneer ik nachtdienst heb en Smullers sluit om vijf uur ’s ochtends, dan zie ik negen van de tien keer veel van hun klanten even later bij de Starbucks terug, want die gaat dan net open, haha.” De schoonmaker van schoonmaak bedrijf Asito vindt het zelfs saai als het te rustig is. “Weet je, als schoonmakers zorgen we ervoor dat Amsterdam Centraal er goed uitziet, maar omdat we met een geel hesje rondlopen en zichtbaar zijn, vragen passagiers ons ook vaak om hulp.”
Backpackers
Dat blijkt even later, wanneer Monteiro breed glimlachend met
We werken hier 24 uur per dag in drie shifts, 365 dagen per jaar zijn schrobmachine rondrijdt op perron 4/5. Een jonge backpacker stapt uit de trein. Met grote ogen kijkt ze omhoog naar de immense hal. Ze komt naar ons toe en vraagt – druk om zich heen kijkend: “Is dit Amsterdam Centraal?” Monteiro glimlacht beleefd en wijst haar de uitgang richting het centrum. “Haha, tja, ik denk dan altijd aan de eerste keer dat ik hier rondliep. En ik vind het mooi om mensen te helpen. Om oude mensen bijvoorbeeld naar de lift te brengen of om te helpen met koffers sjouwen. Het is tegenwoordig al genoeg ‘ikke-ikke-ikke’.” Henry Pruik (54), leidinggevende van Monteiro, is het helemaal met hem eens: “Wanneer we schoonmaken, willen we aanwezig zijn. Niet dat mensen last van ons hebben, maar we willen laten zien dat we ons werk doen en dat we benaderbaar zijn als mensen hulp nodig hebben.” Pruik is eveneens voorman en de assistent van Asito-objectleidster Lina Brouwer. Hij werkt al twintig jaar in de schoonmaak, liep hiervoor rond op Station Zwolle en is nu twee jaar actief op Amsterdam Centraal. “Als ik daar klaar was met schoon maken, dan was het station schoon. Als ik hier ‘klaar’ ben en me ver volgens omdraai, dan heb ik alweer zeven dingen te doen.” [Lacht]
24/7
Via verborgen en bespiegelde deuren, liften en ondergrondse gangenstelsels verdwijnt de schrobmachine in de Asito-ruimten bij de Oosttunnel.
Amsterdam Centraal schoonhouden is een gigantische operatie waarmee dertig man 24 uur per dag en zeven dagen per week bezig zijn. Twee shifts per dag (vijftien uur in totaal) zijn alleen al nodig om al het afval van de winkels, eetgelegenheden en kiosken te verwerken. Dit naast de reguliere drie schoonmaakshifts! Terwijl Monteiro de schrobmachine checkt en wegzet, geeft hij collega Ambiorix Quezada een opdracht, want iemand heeft een appel tegen een muur gegooid. “We krijgen dan van de beveiliging of iemand van de NS een belletje, en dan stuur ik daar een van m’n mensen naartoe. Zomaar een voorbeeld van hoe het werk hier nooit ophoudt.”
Nooit klaar
Amsterdam Centraal is namelijk nooit klaar voor Monteiro en de andere schoonmakers. ’s Nachts wordt er een grote ronde gedaan, worden gedeelten afgesloten en moet alles weer spic en span zijn vóór het einde van de nachtdienst. Overdag is het voornamelijk een kwestie van bij houden. Maar het werk houdt meer in dan alleen maar je ronde lopen en met een blik op oneindig poetsen. Terwijl Monteiro de schrobmachine verruilt voor een schoonmaakkar, vertelt Pruik: “Overdag kijken we waar het vuil is, ruimen het op en houden het bij. Maar mijn jongens doen het doelgericht en halen niet blindelings ergens een doek over. Als een vuilnisbak zo goed als leeg is, ga je de vuilniszak niet vervangen, omdat het toevallig je ronde is. Of als je terugloopt naar de Oosttunnel en je ziet een leeg patatbakje liggen, dan neem je dat ook nog even mee.”
Sail
Het is ondertussen een kleine twee uur later en een stuk drukker gewor den. De dagjesmensen, toeristen en een verdwaalde forens – want het is nog steeds vakantie – lopen inmiddels volop rond. Monteiro manoeuvreert zijn kar moeiteloos door de massa alsof die een verlengstuk van g
21
Medewerker Ambiorix Quezada (29), schoonmaker
Medewerker Amilton Monteiro (34), schoonmaker en voorman
Als ik hier klaar ben en me vervolgens omdraai, dan heb ik alweer zeven dingen te doen
22
Facts and figures E r werken bij Asito op Amsterdam Centraal 30 schoonmakers met 20 nationaliteiten. Wekelijks zijn er 4 perscontainers gevuld met afval à 12.800 kilogram, en twee met karton à 6400 kilogram. In de IJ-hal wordt dagelijks gemiddeld 6 liter schoonmaakmiddel gebruikt voor de vloer. Er wordt 24 uur per dag gewerkt; in 3 shifts, 365 dagen per jaar. Een schoonmaker loopt gemiddeld zo’n 14 kilometer per dag. Alle vuilnisbakken worden gemiddeld 4 keer per dag geleegd; op drukke plekken wel 7 keer.
23
BEHIND THE SCENES zijn lichaam is. Hij is geboren op de Kaapverdische Eilanden, vertrok op zijn zeventiende met zijn moeder en broer naar het Portugese Lissabon en woont sinds vier jaar in Nederland. Monteiro werkt pas een jaar bij Asito op Amsterdam Centraal, maar is nu al opgeklommen tot voorman. “Ik wilde laten zien dat ik meer kon én wilde, en dat heeft gewerkt. Ik maak nog steeds schoon, maar ik begeleid ook mijn team en geef ze instructies.” De drukste periode die hij heeft meegemaakt? Niet Koningsdag of de Gay Pride, maar het zeilevenement SAIL Amsterdam van vorig jaar. Elke dag was het toen nóg drukker dan die ervoor. “Haha, elke keer als ik dacht dat het niet drukker kon worden, kwamen er weer meer mensen bij. Natuurlijk zijn er dan, net zoals elke dag, mensen die denken dat ze overal maar alles kunnen neergooien. Niet prettig, maar ach, het hoort erbij. Ik werk niet voor niets op Amsterdam Centraal. Ik kan me wel gaan ergeren aan dat soort zaken, maar dan zouden het heel lange dagen worden.”
Fooi
Via de geheime deuren steken we binnen no-time door en komen we aan in de nieuwe IJ-passage. Nog geen tien stappen verder ziet Monteiro een gemorste beker koffie. Hij pakt zijn mop en microvezeldoek. Op Amsterdam Centraal wordt er zoveel mogelijk schoongemaakt met microvezeldoeken. Die zijn milieu vriendelijker en het scheelt verbruik van water en schoonmaakmiddel. “Naast kauwgom, is koffie een van de ergste dingen. Koffie droogt lelijk, en
dan kost het je nóg meer moeite om de vlekken weg te krijgen. En dan zijn er ook nog tientallen of honderden reizigers die erin stappen en het verspreiden. Dan kan ik straks de hele IJ-passage schoonmaken!” Voor de IJ-passage wordt weer een ander schoonmaakmiddel gebruikt dan voor de andere vloeren van Amsterdam Centraal. Zeker met de verbouwingen van de afgelopen jaren zijn er nieuwe materialen bijgekomen en ook heel wat extra stof. “Het station ziet er waanzinnig uit, maar met alle nieuwe vloeren en pilaren moet je weten wat je precies kunt gebruiken”, aldus Monteiro. “Een speciale zeep voor de vloer bijvoorbeeld. Of osmosewater voor de pilaren in de IJ-hal, omdat het streeploos opdroogt. En alleen om de zoveel tijd moeten de hekken bij de koninklijke wachtkamer voorzichtig worden schoongemaakt zodat het hekwerk niet beschadigt.” Monteiro zit helemaal op zijn plek, als schoonmaker op Amsterdam Centraal. Hij begroet de mensen van de verschillende winkels in de IJ-passage, maakt een praatje met ze en vervolgt zijn weg. Wat maakt zijn werk zo leuk? “De mensen en de waardering. Dat laatste verbaast mij het meest. Sommige passagiers, en niet alleen toeristen, geven soms zelfs een fooi of ze maken een omweg om hun afval bij me weg te gooien. Dat had ik nooit verwacht. Het is hard werken en ik ben nooit echt ‘klaar’, maar ik heb veel liever dit station dan een kantoorgebouw met aircondi tioning na sluitingstijd. Daar lijkt me niks aan.” [Lacht].
Ik was de grote schoonmaker thuis, wel makkelijk voor mijn moeder trouwens
Q&A
Patrick
de Jong (43) Vestigingsmanager Noord-Nederland Asito Wat verrast jou het meest aan het werk? “De continuïteit. Er zijn hier voortdurend passagiers en daartussen moet je zo goed en met zo min mogelijk overlast, het station schoonhouden.” Hoe gaan jullie om met veiligheid? “Minutieus, van alle veiligheidseisen voor het werken op hoogte tot iets als een rem op een container.” Gaan er ook wel eens delen van het station dicht voor jullie? “Zeker, alleen de Westtunnel en een deel van de IJ-hal blijven altijd open. ’s Nachts is het rustiger en komen twee grote schrobmachines tevoorschijn. Die beginnen in de Westtunnel en maken vervolgens het hele station schoon. Overdag is het bijhouden.” Wat zijn de grootste klussen? “Twee keer per jaar maken we de trappen goed schoon met stoomreinigers. En tijdens grote evenementen in Amsterdam, zo als de Gay Pride en Koningsdag, wijken we af van ons programma. Medewerkers krijgen één of meer tunnels, hallen of perrons toege wezen waarvoor zij gedurende hun dienst verantwoordelijk zijn.”
24
UPDATE
Made in Amsterdam In de I amsterdam Store in de IJ-hal worden naast lokale lekkernijen, souvenirs en boeken ook maandelijks wisselende pop-upproducten verkocht om zo jonge, startende ondernemers een platform te bieden. In oktober zijn de producten van KRNWTR er te vinden, een merk dat vervuiling van plastic waterflesjes tegengaat door stijlvolle waterkaraffen en -flessen te verkopen. De marmeren items van Stoned liggen in november in de winkel. In feestmaand december kun je de fair trade leren tassen van O My Bag shoppen. Oh, en dan is de winkel ook nog eens een informatiepunt voor insidertips over Amsterdam (zie pag. 9).
Gastvrij GVB GVB-servicemedewerkers zitten sinds kort niet alleen meer achter glas, maar staan ook in shifts vóór de balie. Dit past bij de gastvrije manier van werken, legt GVB-medewerker Abdel el Arkoub uit.
WIN Deel jouw ultieme Amsterdam-tip in de I amsterdam Store op Centraal Station en win een van de 50 tote bags met buurtenillustratie.
Amsterdam Centraal online
Weten wat er op en rond Amsterdam Centraal speelt? Weetjes, nieuws, handige informatie en tips over leuke winkels vind je nu op de website en Facebook-pagina van het station. Bekijk het op www.mijnstation.nl en facebook.com/stationamsterdamcentraal
Nieuw: apotheek én dokter op het station Een superhandige aanwinst op het station: Amsterdam Central Doctor & Pharmacy. Hier kunnen zowel forenzen en toeristen als omwonenden – ook ’s avonds en in het weekend – terecht voor doktersconsulten, medicijnen en beautyproducten. Uniek in Nederland is Dr. Robot, de automaat aan de buitengevel, waar je 24/7 je recepten kunt ophalen en pijnstillers, babyvoeding en andere benodigdheden kunt kopen.
Gastvrij werken, wat houdt dat nog meer in? “We denken nu nog meer met de klant mee. Als iemand met een vraag of probleem binnenkomt, proberen we niet meer alleen zo snel mogelijk antwoord te geven, maar echt te ontdekken wat de klant eigenlijk wil. Door goed door te vragen ontdekken we vaak goedkopere, snellere reismanieren voor klanten. We bieden dus meerdere mogelijkheden.” Daar wordt vast enthousiast op gereageerd… “Mensen gaan een stuk vrolijker weg. Zo sprak ik pas een vrouw die al drie jaar op een vrij duur abonnement reed. Toen ze in de winkel kwam om dit te verlengen, heb ik even doorgevraagd. Door een simpel zonenummer te wijzigen, was zij uiteindelijk veertig euro per maand goedkoper uit. Ze was zo blij dat ze me later een doos bonbons kwam brengen.” Wat maakt deze manier van werken voor jou leuk? “Het contact is een stuk persoonlijker geworden. Ik werk al bijna vierentwintig jaar bij het GVB. Eerst als buschauffeur en instructeur, en sinds een jaar of vier bij Tickets & Informatie. Door die ervaring weet ik veel over handige reisroutes. Die kennis met klanten delen, geeft me echt het gevoel dat ik help.” De GVB Tickets & Informatiebalie zit net buiten het station naast Loetje.
25
Tekst Joanne Wienen en Femke van der Veen Fotografie Kees-jan Bakker, Amsterdam Marketing, Jolanda Fisser, Shutterstock
OV servicewinkel innoveert Een gesprek voeren met een baliemedewerker van de OV servicewinkel (waar zowel vervoerders NS, EBS als GVB vertegenwoordigd zijn) lijkt vanzelfsprekend, maar is voor klanten met een gehoorbeperking een stuk minder makkelijk. “Daarom is NS altijd op zoek naar verbeteringen”, vertelt teammanager Tickets & Service Yvonne Bruine de Bruin. Sinds kort is er daarom aan een van de balies een ringleiding geïnstalleerd, speciaal voor klanten die slechthorend zijn. Als de baliemedewerker iets tegen de klant zegt, wordt dit op een bepaalde frequentie verzonden naar het gehoorapparaat van de klant. Het enige wat de klant moet doen is het gehoorapparaat
‘aanzetten’ zodat de juiste frequentie ontvangen kan worden. Hierdoor horen zij de stem van de baliemedewerker luid en duidelijk,
terwijl omgevingsgeluid juist vermindert. De balie waar het systeem aanwezig is, is te herkennen aan de speciale sticker.
MANGO to go
Even snel een stijlvol jurkje, mooie jas of sjaal scoren (o, en ze hebben er ook nog leuke tassen, sieraden, hoeden…)? Het een is nog leuker dan het ander bij MANGO, dus pas maar op dat je niet met tassen vol de winkel uitkomt op Amsterdam Centraal. Inderdaad, daar opent binnenkort een nieuw filiaal van het Spaanse modemerk. We verklappen alvast dat het moeilijk kiezen wordt uit die collecties vol kwalitatieve en originele designs.
Historische renovatie De derdeklaswachtkamer en historische trapopgangen op perron 2 ondergaan momenteel een grondige renovatie. Prachtige ornamenten worden hier terug gebracht, gemaakt van het zandsteen uit de groeve van het Duitse Bad Bentheim. En het schilderen is hier tot ware kunst verheven; oude technieken worden gebruikt om het oorspronkelijke ontwerp nieuw leven in te blazen. Kom in het voorjaar van 2017 kijken, wanneer de kroonluchters zijn opgehangen en de trappen vanuit de Cuypershal in gebruik worden genomen.
5x Service Point-feiten
1 Service Point is meer dan alleen een winkel met koffers en postzegels. Zo kun je er je schoenen laten repareren, post verzenden, je sleutel of horloge laten (bij)maken of kleding laten stomen. Kortom: allerlei handige services die je als reiziger nodig kunt hebben. 2 Doordat het Service Point van maandag tot en met zondag van 7.00 tot 22.00 uur is geopend, ontdekken steeds meer forenzen hoe handig het is om voor een werkdag kapotte schoenen of vieze was langs te brengen, en die ’s avonds of de volgende dag weer op te halen. 3 Nieuw in het assortiment: simkaarten die in heel Europa gebruikt kunnen worden. Handig als je in korte tijd naar meerdere landen binnen Europa wilt reizen. 4 Sinds de Pokémon Go-hype afgelopen zomer komen steeds meer toeristen in de winkel vragen naar simkaarten met grote hoeveelheden data om Amsterdamse Pokémon te kunnen vangen. 5 Het meest verkocht aan toeristen: poncho’s tegen de regen, telefoonopladers en postzegels voor een ansichtkaart naar het thuisfront.
26
ONDERTUSSEN IN…
Reizen, werken, wonen én winkelen
Complete metamorfose in Harderwijk
Na een verbouwing werd het nieuwe station van Breda onlangs geopend door staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu, Roger van Boxtel (NS), Pier Eringa (ProRail), Paul Depla (Breda) en Christophe van der Maat (Noord-Brabant). Het bakstenen gebouw is uniek door de vele functies onder één dak. Je pakt hier makkelijk de trein of de bus maar er zijn ook kantoren, moderne appartementen, winkels als Bruna, Sissy-Boy en Holland & Barrett (voorheen De Tuinen) én een stationsvleugel.
Een dagje naar de dolfijnen, met een bootje over het Veluwemeer of de hotspots in de binnenstad ontdekken? Als je met de trein naar Hanzestad Harderwijk reist, stap je uit op een heel nieuw station. Een nieuwe onderdoorgang voor fietsers, voetgangers en automobilisten, een nieuwe fietsenstalling én een nieuw stationsgebouw werden hier onlangs geopend.
Fancy station Utrecht Centraal in cijfers Eindhoven Tijdenlang is er hard gewerkt om Utrecht Centraal te vernieuwen. Het is nu bijna klaar, en dan is het uiteraard tijd voor een feestje. Alvast een voorproefje van het station in cijfers…
5 260.000 2016 3 1500 jaar duurde de bouw van de OV-terminal.
Met ruim
per dag zijn er meer bezoekers dan op Schiphol.
Eind
voetbalvelden groot is het station.
reizigers
wordt Utrecht Centraal feestelijk geopend.
treinen komen elke dag langs.
Tekst Femke van der Veen Fotografie Wiep van Apeldoorn, Tycho Müller
De afgelopen jaren heeft het station in Eindhoven een grote verandering ondergaan. In de nieuwe, dertien meter brede passage onder het station kun je eten, drinken en winkelen. Gemak dient de mens en daarom zijn er op de perrons extra trappen, roltrappen en liften gemaakt. Binnenkort kun je op dit station zelfs van kunst genieten. Kunstenaar Daan Roosegaarde, bekend van zijn interactieve lichtwerken, zal de nieuwe wachtruimte in de oude stationstunnel verfraaien met een grote lichtwand.
Posted
27
Amsterdam Centraal door de ogen van jou en 212.415 anderen
@ericagreenf13ld
@Mrhungry_Sam
@nofilter_noglory
@harmke
@-yi_song
@happilyhealthyxisau
@tobsen.jpg
@foodloveandhappiness
@galeriaredelius
@gaafvoorkinderen
@sarandaadriana
pietervandenberg.eu
@placefuly
28
SUCCESS STORY
Restaurant 1e Klas
Monumentaal dineren Boven alle nieuwe zaken in de gangen van Amsterdam Centraal bevindt zich op spoor 2b al jaren Restaurant 1e Klas. Wat is de kracht van deze oase van rust op het op een na drukste station van Nederland? Tekst Annemarie Moerman Fotografie Kees-jan Bakker en Restaurant 1e Klas
e grandeur van weleer op een unieke locatie: bij Restaurant 1e Klas waan je je even in de negentiende eeuw, waar de reizigers van toen op deze plek wachtten of iets nuttigden tot hun trein kwam voorrijden. Hier wordt tegenwoordig net zo makkelijk champagne als bier geschonken en eten gasten een snelle hamburger of een twee- of driegangenkeuzemenu. Klassieke gerechten in een klassieke atmosfeer. Hoge ramen, bruine houten wandpanelen en een authentiek interieur is het eerste wat opvalt als je het
D
restaurant binnenkomt. Maar kijk vooral ook naar boven, naar de hoge muren en plafonds met de bonte beschilderingen. Kunstwerken zijn het. Niet zo verwonderlijk, want het is van de hand van architect Pierre Cuypers (ook verantwoordelijk voor het Rijksmuseum), die tussen 1881 en 1889 Amsterdam Centraal ontwierp en dus ook deze monumentale ruimtes.
Mooie zaak met potentie
Destijds werden er een wachtkamer, een horecagelegenheid en daar tussenin een eetkamer – alles voor de eerste klasse – in gevestigd. De
ruimtes waren zo’n honderd jaar eigendom van NS, maar die wilde ze begin jaren 80 van de vorige eeuw sluiten. Toen dat naar buiten kwam, werd er een actiecomité – ‘Redt de restauratie’ – opgericht om te voorkomen dat de locatie niet meer openbaar toegankelijk zou zijn. Vervolgens kwam de restauratie in privéhanden, toen zakenman Maarten van den Biggelaar het in 1985 van NS ging huren. Mario Brandt, de huidige eigenaar, nam de zaak twintig jaar geleden over. Brandt senior werkte in de NSperiode in het etablissement, maar dat was voor zijn zoon niet de g
29
Facts and figures D e Britse krant The Guardian zette 1e Klas in de top 10 van stationsrestaurants van Europa. Huiskaketoe Elvis is naar verluidt het meest gefotografeerde dier van Amsterdam. De eersteklaswachtkamer was eind negentiende eeuw uitsluitend toegankelijk voor de 1e klasreiziger. Links van 1e Klas zit de koninklijke wachtkamer, een speciale ruimte voor leden van het Koninklijk Huis, die nog altijd wordt gebruikt. De koninklijke wachtkamer is op afspraak te bezichtigen. Daarnaast organiseert Artifex rondleidingen. Voor data en prijzen zie: artifex.nu
30
SUCCESS STORY reden om het te kopen. “Het is een grappig feit, maar ik vond het vooral een mooie zaak waarin ik veel potentie zag”, zegt de nuchtere Amsterdammer. Een echte horecaman is hij; voor de aankoop van 1e Klas had hij twee andere zaken in de stad. Of beter: een echte ondernemer, want hij heeft intussen ook bouwprojecten en een puzzel-app op zijn naam staan. “Ik houd er gewoon van om iets nieuws op te zetten.” Het restaurant aan het perron kon wel een flinke bezem gebruiken. “Alle witte – dat was toen trendy – tafelkleden gingen eraf, de keuken werd flink verbouwd en de kaart enorm uitgebreid. Er staan nu dingen op die ik zelf niet eens eet – kalfs lever, de vispan en garnalen bijvoorbeeld – maar ik vind dat je mensen wat te bieden moet hebben. En dan wel voor een redelijke prijs, want onze gasten komen vaak van buiten de stad of zelfs buiten Nederland en zijn die hoge stadse prijzen niet gewend.”
grootste deel van de gasten is dertig plusser en hoogopgeleid. Politici, journalisten en bekende Nederlanders zijn er, naast treinreizigers en toeristen, regelmatig te vinden. “Het is hier groot, rustig en daardoor redelijk anoniem, dat vinden ze fijn”, verklaart Brandt. Andere pluspunten in de ogen van de uitbater: de niet te missen nostalgie, de goede service van traditionele obers en het feit dat het er altijd schoon is. Dat laatste punt is voor de eigenaar heel belangrijk. “We zijn dan wel oud, maar niet vies”, zegt hij, terwijl hij naar de zwarte tafelpoten wijst. “Kijk maar, geen stof op te zien. Zo hoort het.” Elke nacht zijn de schoonmakers in
Politici en BN’ers
de weer. Op de schouder van een van hen zit dan huiskaketoe Elvis. Voor sommigen is niet de atmosfeer, maar dat beestje een reden om naar 1e Klas te komen. “Hij woont hier al vijftien jaar en kent de vaste gasten”, vertelt Brandt. “Hij gaat gerust even bij ze zitten. Of hij poseert voor een foto, want elke dag is het meerdere keren raak.”
De omzet steeg in het begin ‘met klappen’, vertelt Brandt. De aanleg van de Noord-Zuidlijn, die veel langer duurt dan was voorzien, maakte een einde aan die stijgende lijn. De ingang van het station werd verplaatst en er stopten minder treinen dan voorheen op het perron voor 1e Klas. Het restaurant liep klandizie en dus omzet mis en dat deed pijn, maar Brandt hield het hoofd boven water; de zaak zit nog steeds vol. Het
Rondleiding
Meer zien en weten over architect Pierre Cuypers, zijn werk, de Noord-Zuidlijn, etc.? Je kunt een rondleiding krijgen in en rondom het stationsgebied. Ga op tournee met een gecertificeerde gids. Inclusief lunch of diner in 1e Klas. Mail voor boekingen naar sales@restaurant1eklas.nl
Pub zijn deuren in de voormalige wachtkamer voor de eerste klasse, en deze ruimte is sinds begin dit jaar ook te reserveren voor onder meer vergaderingen, borrels, feesten, private dining en lezingen. De ruimte naast het restaurant wordt naar wens omgebouwd. “De ene keer staan hier mensen te swingen op André Hazes, de andere keer zitten de gasten in avondkleding aan een chic diner. We hebben het afgelopen jaar hard gewerkt aan een nog betere prijs-kwaliteitverhouding en een goede service. Je kunt jezelf altijd weer verbeteren.” Samenwerken met andere bedrijven doet Brandt ook steeds meer. Zo kunnen gasten een gratis biertje
Je eet hier als het ware in een museum. Wie wil dat niet?
Beleving in een kopje
1e Klas is intussen niet meer het enige restaurant op het station. “In het verleden was dit de enige plek waar je echt werd bediend, maar dat is veranderd. Toch zie ik de andere niet als concurrentie”, zegt Brandt. “Je kunt koffie verkopen, maar wij verkopen beleving in een kopje. Bij ons vinden mensen dat huiskamergevoel. Bovendien is er niemand anders met zo’n uitgebreide menukaart; je kunt bij ons terecht voor ontbijt, lunch, diner, borrel en snack.” De horecagelegenheid is constant in beweging. In 2006 opende de 1e Klas
krijgen als ze bij 1e Klas een kaartje voor de Heineken Experience kopen en komen de organisatoren van speciale rondleidingen door de stad er met hun deelnemers voor een speciaal arrangement. “We willen de mensen van buiten naar binnen halen en niet alleen afhankelijk zijn van het station”, zegt Brandt. “Social media helpen mee aan onze naamsbekendheid. Je moet met de tijd meegaan en naar nieuwe kansen kijken.” Dat betekent een beetje blijven dromen: “We zouden in de toekomst nog wel een ruimte erbij willen”, mijmert Brandt. Maar het betekent vooral ook uitgaan van de eigen kracht. “Er komen 50.000 mensen per maand met de trein aan op Amsterdam Centraal om naar het Rijksmuseum te gaan, maar dáár eet je niet in zo’n authentieke ruimte. Ons gebouw is van dezelfde architect en vanbinnen origineel, dus je eet hier als het ware in een museum. Wie wil dat nou niet?!”
31
Restaurant 1e Klas
Restaurant 1e Klas op spoor 2b is dagelijks geopend van 08.30 tot 23.00 uur. Het restaurant is vrij toegankelijk; in- of uitchecken is niet nodig. Gasten kunnen er terecht voor zowel ontbijt, lunch als diner of een hapje/ drankje in de pub. De menukaart is online te vinden. Meer weten? Check www.restaurant1eklas.nl
32
PLATTEGROND
13 12
14
11 9
15 10
17 18
8
1
3 2
67
5 4
6
7
19 20
Illustratie Sharon van der Hagen
29
33
32 31 30
35 36 37
28 38 21 27 39 40 26 47 41 25 22 46 42 24 43 23 45 44 68
CS MIJNSTATION.NL
16
69
33
Op het station
Food, drinks, shops & services: wat zit waar op Amsterdam Centraal?
E T E N +D RI NKE N
34 50
51
49
60
48
52 59
53
54 55
58
57 56
61 62 63
71-72 1E KLAS PUB & RES TAURANT 7-10-66 AH T O GO 21-64 BROODZAAK 69 BURGER KING 50 BURGERIJ 44 CHOCOLAT E COMPANY 51 LIT T LE DELIRIUM AMS T ERDAM 15 EXKI 53 FISHBAR SALTZER 5-16 JULIA'S 20-46-67-68 KIOSK 52 KYOT O SUSHI 39 LE CLAIR 65 LEONIDAS 48 NEW YORK PIZZA 63 OLA HAPPINESS S TATION 54 SAIGON CÀPHÊ 18 SALSA SHOP 55 SAT ÉBAR 19 SHAKIES 6-62 SMULLERS 22-33-70 S TARBUCKS 13-61 T HE DÖNER COMPANY 14 WAGAMAMA 34 WUSH 23 YOGHURT BARN
WI NKE LS + SE R VICE S
64
8-40-35 AKO 12 AMS T ERDAM CENT RAL DOCT OR & PHARMACY
65 70
71
72
66
36 CHEESE & MORE 29 CLAUDIA S T RÄT ER 27 ERICA KRUIDERIJEN 9-60 ET OS 1-11-47 GWK T RAV ELEX 3 HEMA 35 I AMS T ERDAM S T ORE 43 ICI PARIS XL 28 KIKO MILANO 31 LUSH 56 MAC BIKE MANGO 59 4-49 MOONFLOWER 30 HEINEN DELFT S BLAUW 25 RIT UALS 2-17 TICKET S & INFORMATIE 32 SERVICE POINT 38 SIMON LÉ V ELT 42 SISSY-BOY 26 SWAROVSKI 37 VICT ORIA'S SECRET 24 WAAR
34
AANBIEDINGEN
6X STATION SUPERDEALS
Korting op vertoon van CS magazine
Voordeel, voordeel, voordeel
Chocolate Company
New York Pizza
Burgerij
20%
Nu voor maar
Nieuw bij Chocolate Company: de HotChocSpoon Cinnamon, voor de lekkerste chocolademelk mét kaneel. Koop ’m nu en je krijgt er een gratis kop koffie of thee (medium) bij. Wanneer 05/10/16 t/m 30/11/16 Waar Chocolate Company in Amsterdam, Breda, Lelystad, Zoetermeer, Maastricht, Rotterdam, Haarlem en Deventer.
Deze pizza’s smaken altijd. Of je nu onderweg van een slice pepperoni geniet, of een pizza prosciutto e funghi als avondmaal verorbert. Je hebt geluk, want dit seizoen krijg je 20% korting op je hele bestelling (bij minimale besteding van € 5,-). Wanneer 05/10/16 t/m 30/11/16 Waar New York Pizza op Amsterdam Centraal.
Ontbijten met een burger? Het kan bij Burgerij. De Breakfast Burger met koffie zorgt voor een goede start. Of ga voor gezond: yoghurt met granola, fruit en jus d’orange. Beide gerechten bestel je nu voor maar € 5,- (elke dag tot 12.00). Wanneer 05/10/16 t/m 31/12/16 Waar Burgerij op Amsterdam Centraal.
SALSA SHOP
Cheese & More
Wagamama
Gratis minimosterd
25%
Gratis drankje
25% korting
Bij SALSA SHOP bepaal je zelf je gerecht. Wil je een burrito met barbacoa (rundvlees) of veggies? Wat je ook kiest, het is heerlijk én je krijgt 25% korting (excl. drankjes). Wanneer 05/10/16 t/m 28/02/17 Waar SALSA SHOP op Amsterdam Centraal, Ferdinand Bolstraat, Amstelstraat en Kinkerstraat.
korting
De oude geitenkaas van Cheese & More by Henri Willig is niet alleen lekker, maar ook nog eens prijswinnend. Koop ’m voor jezelf of als cadeautje en krijg een gratis minimosterd naar keuze t.w.v. € 1,95. Wanneer 01/11/16 t/m 31/01/17 Waar Cheese & More op Amsterdam Centraal.
€ 5,-
korting
Trek in een Aziatische lunch? Dan zit je goed bij Wagamama. Ga voor een pittige curry of noodles met knapperige groenten. Je boft, want met CS krijg je 25% korting op je lunch (van 12.00-17.00) Wanneer 05/10/16 t/m 31/01/17 Waar Wagamama op Amsterdam Centraal.
Voor alle aanbiedingen geldt: geldig op Amsterdam Centraal tenzij anders vermeld, niet geldig i.c.m. overige acties of kortingen. Niet inwisselbaar voor geld. Zolang de voorraad strekt. Korting alleen op vertoon van CS magazine (per persoon).
CS MIJNSTATION.NL
Winter 2016 by Dirk Lambrechts
WWW.CLAUDIASTRATER.COM