Zarządzanie Kulturą, tom 6 (2013), nr 2 / Culture Management, vol. 6 (2013), no. 2
Marta Połeć (Uniwersytet Warszawski) Artyści uliczni jako przykład nieformalnej organizacji zajmującej się sztuką
Słowa kluczowe: artyści uliczni, etnografia organizacji, twórczość, wolność, odpowiedzialność. Streszczenie: artykuł powstał w wyniku trwających dwa lata badań etnograficznych na temat działalności nieformalnej organizacji artystów ulicznych. Na metodę badawczą złożyły się: wywiad antropologiczny oraz obserwacja uczestnicząca, uzupełnione o analizę zagadnień poruszanych w dyskursie medialnym. Tekst porusza problem regulacji przez władze miejskie działalności mimów, żywych rzeźb oraz muzyków występujących w przestrzeni miejskiej na przykładzie kliku z największych turystycznych miast w Polsce: Krakowa, Wrocławia, Częstochowy oraz Gdańska. Czy prezentowany poziom, wrażenie artystyczne, prezencję i kulturę osobistą artystów powinny oceniać specjalnie powstające komisje, czy też oglądający oraz słuchający ich na ulicach ludzie? Przytaczane wierne fragmenty wypowiedzi artystów ulicznych pozwalają rozważyć, czy w tej pracy potrzebne jest wprowadzenie regulacji i w jaki sposób, aby nie stanowiły one ograniczenia wolności artystycznej.
Granie na streecie dostarcza niesamowitych przeżyć, ale także doświadczeń. – Słucha cię nieraz kilkaset osób. To budujące potwierdzenie twego talentu; nikt cię nie zna, siedzisz anonimowy na ulicy i broni cię jedynie głos twego instrumentu… A ludzie stoją lub siedzą na bruku i słuchają przez pół godziny… Niesamowicie przyjemne wrażenia – wyznaje Stefan Błaszczyński [Krupiński 1 2013] .
Właśnie tak wyglądają reakcje, z którymi spotykają się uliczni artyści. Ludzie, zafascynowani najlepszymi z nich, potrafią przez dłuższy czas słuchać i patrzeć, zatracając się w ulotnym, stworzonym przez artystę magicznym świecie. Do środowiska artystów ulicznych wniknęłam nieprzypadkowo. Wybrałam tę organizację na mój pierwszy poważny teren badawczy, któremu poświęciłam około dwóch lat. W tym okresie prowadziłam badania terenowe z etnografii organizacji, za pomocą wywiadu antropologicznego [więcej zob. Kostera 2005, s. 125] oraz obserwacji uczestniczącej. Artyści wydali mi się otwartymi ludźmi, nie budowali dystansu. Z upływem czasu traktowali mnie jak jedną z nich, zawsze chętnie odpowiadając na moje pytania i dzieląc się przemyśleniami. Moi rozmówcy pracowali w różnych miejscach na świecie. Znali się wzajemnie, chociaż zdarzało się, że to ja zapoznawałam ich ze sobą. Artyści przyznawali, że pracując na ulicy, sami są swoimi szefami. Nie ma nikogo, komu musieliby się podporządkować. Sami przeznaczają swój czas wolny na poszukiwanie inspiracji do występów oraz 1
Fragment recenzji zamieszczonej na stronie internetowej zespołu Motion Trio.
76