Zarządzanie Kulturą, tom 6 (2013), nr 2 / Culture Management, vol. 6 (2013), no. 2
Natalia Brylowska (Uniwersytet Jagielloński) Inkubatory sztuki – nowy typ instytucji artystycznej
Słowa kluczowe: przemysły kreatywne, przemysły kultury, artyści, inkubatory sztuki, inkubatory kultury Streszczenie: W artykule omówiono inkubatory sztuki i kultury jako alternatywę dla tradycyjnych instytucji artystycznych, zarówno edukacyjnych, jak i związanych z jej rozpowszechnianiem. Skupiono się na zadaniach, jakie mogą realizować inkubatory na potrzeby środowiska artystycznego oraz całego sektora przemysłu kultury. Posługując się przykładami działających w Polsce i na świecie inkubatorów sztuki, zaprezentowano możliwe formy organizacyjne i cele stawiane przed tego typu instancjami. W artykule zostały wzięte pod uwagę także potencjalne bariery funkcjonowania inkubatorów oraz wyzwania, z jakimi będą musiały się zmierzyć jako nowy typ instytucji artystycznej.
Inkubatory sztuki – nowy typ instytucji artystycznej? Socjologowie sztuki, przepowiadając przyszłość kultury artystycznej, wieszczą, iż tradycyjnie rozumiane instytucje kształcenia artystycznego zostaną zastąpione ośrodkami umożliwiającymi artystom rozwój i wymianę doświadczeń zgodnie z ich indywidualnymi potrzebami. Mają one pełnić funkcję węzła wymiany informacji, wiedzy i umiejętności oraz prowadzenia dyskusji związanych ze współczesną rolą sztuki i artysty w społeczeństwie. W rzeczywistości może się to okazać zadaniem bardzo trudnym do realizacji, szczególnie przez szkoły artystyczne. Swobodny kontakt ludzi sztuki ma wspierać zróżnicowanie i kreatywne podejście do pracy artystycznej w dobie przemysłów kultury oraz umożliwiać budowanie sieci kontaktów i współpracę między artystami. Czy odpowiedzią na te potrzeby są powstające na świecie, a ostatnio także w Polsce, inkubatory sztuki i kultury? Realna realizacja tych postulatów jest łatwiejsza pozainstytucjonalnie. Wspomaganie współpracy artystów reprezentujących różne dziedziny sztuki jest zadaniem stowarzyszeń zrzeszających artystów czy też organizacji pozarządowych działających w obszarze kultury i sztuki. Choć niektórzy uważają, że specyfika środowiska artystycznego, indywidualizm artystów i wysoka konkurencja między nimi uniemożliwiają rzeczywiste wytworzenie się takich pozytywnych relacji. Jednak funkcjonowanie kolektywów artystycznych czy wspólnych przestrzeni pracy temu zaprzecza. Wśród rekomendacji dobrych praktyk dla tego typu podmiotów [Markusen, Gilmore, Johnson 2006, s. 9] sugerowane jest również pośredniczenie między artystami a odbiorcami sztuki, krytykami i potencjalnymi klientami, kupcami, zleceniodawcami z różnych obszarów sektora kreatywnego, a także poza nim. Pożądanym wsparciem jest także zapewnienie konsultacji zawodowych i szkoleń związanych ze specyfiką przemysłów kultury i rozwoju umiejętności biznesowych w tym obszarze, a także pozyskiwania środków finansowych na realizację przedsięwzięć artystycznych, często o charakterze społecznym. W państwach, w których tradycja publicznego wspierania kultury nie jest tak długa, znacznie bardziej rozwinięte są fundusze z sektora prywatnego. W Europie coraz częściej również kładzie się nacisk na pozyskiwanie środków na kulturę i sztukę poza źródłami publicznymi. Organizacje artystyczne powinny wspierać powstawanie takich funduszy i mechanizmów
90