Kapelroute Lichtervelde

Kapelroute Lichtervelde info Gemeente Lichtervelde Marktplein 2 T. 051 72 94 41

de Veldkapel

fietst

“

Wie het landelijke Lichtervelde doorkruist, bemerkt ongetwijfeld de vele Mariakapelletjes die onze gemeente rijk is. De aanwezigheid ervan getuigt van het sterke volksgeloof dat in onze streken en zeker ook in Lichtervelde aanwezig was. De kapelletjes werden een eerste maal in de kijker en in de bloemetjes gezet naar aanleiding van een zoekwedstrijd uitgeschreven voor kinderen in 1976. Het resultaat was verbluffend: er werden niet minder dan 220 gevelkapelletjes geteld.

Dat was ook de gelegenheid om ze terug op te frissen en te herstellen waar nodig. In 1979 verscheen dan de brochure ‘Kapelletjeskroniek der laatste eeuw’ geschreven door onderwijzer Karel Vangheluwe.

Dit naslagwerk bevat een schat aan informatie over het ontstaan en de geschiedenis van de vele kapelletjes en vormt de basis voor het tekstgedeelte van deze folder. Tussen 1979 en heden werd geregeld één of andere kapel in de kijker geplaatst naar aanleiding van een eeuwfeest, renovatie, aankoop, herstelling of zelfs nieuwbouw.

Het eeuwfeest van Lievens’ kapel in 1989 was zo een moment.

Dankzij steun van de Koning Boudewijnstichting en de inspanningen van de plaatselijke Heemkundige Kring Karel Van de Poele werd de Kasteelkapel op het Hoge in 1993 van verval gered. Lesy’s kapelletje en de kapel van de Valke (Houttekier) werden volledig gerenoveerd en kregen respectievelijk in 2000 en 2001 een eervolle vermelding vanwege Heemkunde West-Vlaanderen. In oktober 2015 verrees langs de Gitsevoetweg zelfs een volledig nieuwe kapel, op initiatief van de familie R. Bruynooghe-Debruyne. In mei 2017 werd ook Vanwalleghems kapel opnieuw ingezegend na een grondige restauratie op initiatief van de Heemkundige Kring.

Tegen de meimaand krijgen veel kapelletjes een opfrisbeurt van buurtbewoners en gelovigen en wordt op diverse plaatsen Maria aanbeden en vereerd. Jaarlijks organiseert de parochie in de meimaand een gebedsmoment nabij de Veldkapel. Door de verspreide ligging van de vele kapelletjes, het toenemende fietstoerisme en het mooie Lichterveldse landschap willen we met deze route diverse domeinen aan elkaar koppelen en u devotie, toerisme en landschap in één pakket aanbieden.

„

2

Kapelroute

Startpunt van deze route is het Marktplein van Lichtervelde. Vooraleer we een eerste pedaalslag geven en om in de sfeer van het thema te komen, bekijken we de drie bedevaartkapelletjes rond het kerkgebouw.

Drie Margarethakapelletjes rond de kerk

01

Rond de kerk zien we drie bedevaartkapelletjes met beelden van de Heilige Margaretha: als maagd en martelares, Margaretha die de draak verdrijft en Margaretha als herderin. In Lichtervelde wordt de Heilige Margaretha vooral aanbeden voor alle vrouwen in barensnood. Gedurende de ‘kleine ommegang’ die de vele bedevaarders in de maand juli tijdens de tiendaagse plechtigheid maken, houden ze een korte pauze aan de drie kapelletjes om er te bidden. We laten de kerk achter ons en verlaten het Marktplein via de Marktstraat. Na 100m slaan we links af in de smalle Vredestraat, waar we de bewegwijzerde route verder volgen.

Fatima kapelletje De Fatimakapelletje dateert uit 1947. Het werd ter gelegenheid van het bezoek van Mariabeeld van Fatima aan Lichtervelde en van het eeuwfeest van de Maria-congregatie ingehuldigd. De inhuldiging ging gepaard met een feestelijke versiering van het straatje (dat sindsdien Vredestraatje wordt genoemd) en een stoet door het dorp. De kapel werd gebouwd langs de Zwanebeek en gefinancierd door wijlen Mevr. Demunster. In 2005 werd de ze verplaatst en enkele meters verderop herbouwd met herbruik van de voornaamste gevelelementen.

Kapelletje op de Cardijn-Denyswijk

02

03

In maart 1978 kwamen enkele buren van de nieuwe Cardijn-Denyswijk bijeen met het doel een openingsfeest te houden. Na overleg met de geestelijkheid van de parochie suggereerde men om een kapelletje in te wijden. Het plan werd besproken en goedgekeurd door het gemeentebestuur en door de bouwmaatschappij De Mandel.

Het wijkcomitĂŠ bekostigde het nisje en het Lieve-Vrouwebeeld. Op 21 mei 1978 werd het kapelletje onder grote belangstelling ingehuldigd.

Langs de Stegelstraat zuidwaarts gaande komt men aan de Ringlaan. Wie hier even rechts afslaat, bemerkt reeds na een paar honderd meter het nieuwe kapelletje opgetrokken door de familie R. Bruynooghe-Debruyne. Terug langs de Stegelstraat, 3 Lichtervelde bereikt men de Burgemeesterstraat.

Viaene’s kapelletje Aan de linkerzijde van de Stegelstraat bemerkt men het kapelletje dat Georges Viaene er in 1978 bouwde. Het kwam tot stand op vraag van toenmalig medepastoor Flor Claerhout en herinnert aan de kapel die vroeger aan de overkant stond. Deze was gebouwd in 1868, vermoedelijk door de familie Deceuninck. Nadien werd ze eigendom van Charles Denys-Deceuninck en nog later van de familie Gryspeerd uit de Burgemeesterstraat. Na de Tweede Wereldoorlog was de kapel reeds vrij bouwvallig en uiteindelijk werd ze aan het einde van de jaren ‘60 gesloopt.

Lievens’ kapel Lievens’ kapel in de François Blauweweg werd gebouwd door herenboer Ivo Deblauwe in 1889. De man was onderhevig aan beroerten en bouwde deze ‘bedekapel’ (smeekkapel of bidkapel) ter ere van de heilige Andreas Avellinus en van O.L.Vrouw om behoed te worden voor een plotse dood. In deze kapel is een volledige kruisweg met 14 staties aangebracht. Wat ook opvalt, is de vreemd gekozen plaats van de kapel, ver van de hoeve. Op 15 augustus 1989 vond een plechtigheid plaats naar aanleiding van het 100-jarig bestaan.

De kapel werd onder impuls van de familie Lievens gerenoveerd.

Verduyns Kruis Niemand kan vertellen wanneer en waarom dit kruis aan de hoeve Verduyn in de Beverenstraat werd opgericht.

In elk geval stond het vroeger net aan de rand van Colpaerts bossen, en vlak voor de woning van de boswachter. Deze woning is nu de schuur van de boerderij geworden en draagt het jaartal 1841. De linden rond het kruis en die aan de ingang van de hoeve lijken even oud. Nabij het kruis werd in 1918 een Australische piloot begraven die iets verderop met zijn vliegtuig neerstortte en de dood vond. Opeenvolgende generaties van de familie Verduyn hebben de plek steeds piëteitsvol onderhouden. In het hek rond de hofplaats bracht Danny Verduyn, de laatste bewoner van de hoeve, in 2014 ook nog een kleine Margarethakapel aan.

4

04

05

06

Kapelroute

Heihoekkapel Deze kapel in de Vliekaertstraat, ook Mahieu’s kapel genoemd, werd in 1906 gebouwd en op grootse wijze ingehuldigd (zie steen boven de deur). Een grote stoet vertrok van Lichtervelde-dorp op bedevaart, onder de leiding van priesters, om het kapelletje in te wijden. Het sierlijke en lichtgebouwd torentje draagt een smeedijzeren kruis.

De kapel werd jarenlang onderhouden en verzorgd door een uit Portugal ingeweken Lichterveldenaar. Uit die periode stammen de azulejos aan de ingangsdeur. In 2016-2017 werd de kapel aangekocht door Mevr. Van Parys uit Ardooie die een grondige renovatie liet uitvoeren.

Carrons kapel Carrons kapel in de Fonteinestraat moet gebouwd zijn voor 1865, waarschijnlijk naar aanleiding van een reeks smartelijke sterfgevallen, (een epidemie?) om het noodlot te keren. Bij de aanleg van de E403 was deze kapel met sloping bedreigd maar het gezond verstand heeft het gehaald en de kapel is bewaard gebleven. Ze is door natrekking eigendom van de Vlaamse Gemeenschap maar wordt vrijwillig onderhouden door de familie Herman Roels-Lameire.

Goddyns kapelletje Verder in de Fonteinestraat rijden we langs Goddyns kapel.

Ze is gebouwd door de kinderen van Jan Goddyn. In 1866 werd ze door de toen nog jonge bisschop Mgr. Waffelaert ingewijd. In 1870 hebben uitgeweken Franse priesters er nog de H. Mis opgedragen. In 1996 werd de kapel door een vrachtwagen aangereden en was ze onherstelbaar beschadigd. Het gebouwtje werd dan gesloopt en vervangen door een niskapel waarin de oude gedenksteen van de wijding aan de achterzijde werd ingemetseld.

Lichtervelde

07

08

09

5

(Zwevezele)

Wingene AT STRA IKKEL

VER STR A

18

AT

VIE

Station

KEN

STR A

AT

STRA OUT

AT

H TOR

RA EST ESS INE

AT

KLE

KRU

EKS TRA

AT

20

ISE

Torhout

Vijvers

Spoorweg Cafetaria

Kapel

Legende

Rijrichting

REI

WESTSTRAA T

ebaan Roeselar Kapelroute

ESS EST RAA T

VIJ

16

GE

19

LAN

TRAAT KATTES

BUISE RSTRA AT VIJVERSTR.

OUDE BRUGGEWEG

Vijfwege

E ROND

EWE G

Turfhouwe

AAT

15

KAPELSTR

KETEL

E BR UGG

17

Brede Steger

VERZ

‘t Veld

OUD

JAN

6

AAT

TR KASTEELS

OUDE BRU

GGEWEG

at tra ‘t Hoge s e l eze Zw

DAMPL ASSTRA AT

14

3 A17-E40

13

12

MOERPLASSTRA

‘t Haantje Rin gwe g

Kortemarkstraat

G STE TR ELS

Lichtervelde BU

4

Drieweg

2

MARKT

KLIN KES TRA

RG EM EES TER STR A

AT FR. E UW BLA

STEENOV E

Heihoek

t 6

STRAAT

Ko

N

HUWIJNSBOSSEN

G WE

5

am sk l o

Akkerhoek

a tra s p

9

Rijkenhoek Pelikaan

Ge

7

RIDDERSTRAAT

TSTRAAT VLIEKAER

KORTRIJKSTRAAT

(Gits)

at

AAT

Duifhoek

3

21

stra Statie

22

at

Hooglede

SPORT TERREIN

PEPERSTR.

ge

11

9 AFRIT

‘t Slunsje

8

FONTEINESTRAAT

GENTWEG

AN B. CALLEWAERT LA

T

am sk l o AT

tra ps RA SST NJE SLU

Ko

k-Bru g

T RIJKENHOEKSTRAA

Kortr ij

AAT

10

Ardooie

(Koolskamp)

Groenendale

BON TEN HON DST RAA T

3 A17-E40

BEVERENSTRAAT

ne

n an eP D t

AT

Roeselarebaan

7

Vierstraete’s kapelletje Een klein houten kapelletje hing destijds aan een van de twee bomen aan de ingang van deze hoeve. In 1945 werd een Lieve Vrouwebeeldje meegebracht van Lourdes en werd een grote niskapel gebouwd in driehoeksvorm. Het was het einde van de oorlogsperiode, een periode waarin er door de buren regelmatig gebeden werd.

Kapelletje in de Moerplasstraat Dit kleine nisje, in de Moerplasstraat, in een driehoekig wit geschilderd bouwwerkje staat er heel mooi, tussen een paar hoge bomen, aan de kromming van de weg en de oprit naar de hoeve. Het werd gebouwd in 1945 uit dankbaarheid voor het beëindigen van de oorlog zonder grote rampen.

Kasteelkapel Deze grote, hoge kapel in het doodlopend stuk van de Zwevezelestraat, draagt het wapenschild van de familie Thibault de Boesinghe en het jaartal 1879. Waarom ze werd gebouwd is nooit achterhaald. Deze bidplaats stond weleer aan de samenkomst van twee dreven, één vanuit Lichtervelde en één vanuit Koolskamp, die beide naar het oude kasteel leidden (waar nu in de diepte Casets hoeve staat). Na de oorlog 1940-’45 werd ze hersteld en in 1977 binnenin volledig opgeknapt. In 1991 werd de kapel aangekocht door de Heemkundige Kring en werd ze grondig gerenoveerd. Sedertdien wordt de kapel verzorgd door enkele vrijwilligers van de kring.

Kapelletje in de Kasteelstraat Het niskapelletje in de Kasteelstraat is gebouwd in 1927 door de familie Vandewiele in vervanging van een houten kapelletje, dat op een voetstuk stond, en waarvan de herkomst niet te achterhalen is.

8

10

11

12

13

Kapelroute

Ramboers kapel Deze kapel heeft geen deuren en is daarmee ten allen tijde toegankelijk. Zoals blijkt uit de binnen aangebrachte plaat, werd ze gebouwd tijdens de ambtsperiode van Mgr. Malou (bisschop van Brugge 1848-1864). De aanleiding tot bouwen was een besmettelijke kroep. Om de ziekte te keren werd beloofd deze kapel te bouwen. Mgr. Malou verbond een aflaat aan de gebeden die er zouden gedaan worden.

14

Waar we de Damplasstraat verlaten en de Jan Verzikkelstraat inslaan in de richting van de Veldkapel, bemerken we rechts, t.h.v. huisnr 78, nog een recent niskapelletje met een mooi Onze-Lieve-Vrouwbeeld.

De Veldkapel Naar aanleiding van een wonderlijke genezing tijdens een bedevaart naar Lourdes, beloofde Eugenie Aernout hier een grote kapel te bouwen ter ere van Onze Lieve Vrouw. Na acht jaar sparen in volle crisistijd werd in 1939 door Constant Bruynooghe, de echtgenoot van Eugenie, de kapel geplaatst.

Nog tot in het begin van de 21ste eeuw werd ieder jaar in Mei een parochiale bedevaart naar de Veldkapel georganiseerd waarvoor het Mariabeeld vooraf naar het dorp gebracht werd en dan vooraan in de stoet meegedragen, richting het Veld. De familie Velghe, die dichtst bij de kapel woont, staat in voor het onderhoud. Ook nu nog is er jaarlijks in de meimaand een gebedsbijeenkomst aan de kapel.

Lesy’s kapel Lesy’s kapel in de Viereikenstraat. In 1879 moest landbouwer Henri Vanwynsberghe zich aanbieden voor de militieloting. Zijn ouders beloofden een kapelletje te bouwen op hun grond indien Henri een nummer zou trekken dat voldoende hoog was om van legerdienst vrij te zijn. Wat ook gebeurde: Henri trok het nummer 63 en was daarmee vrijgesteld. Uit dankbaarheid en ter ere van O.L.Vrouw van Lourdes bouwde de familie dan omstreeks 1879-1880 de kapel. Op heden draagt de familie Lesy, die nu eigenaar is, er de zorg voor. Eind 2000 vond een grote restauratie plaats en werd dit initiatief beloond met een eervolle vermelding vanwege Heemkunde West-Vlaanderen.

Lichtervelde

15

16

9

Vanwalleghems kapel Vanwalleghems kapel is gelegen op de hoek van de Kattestraat en de Veldekensstraat. Ook hier was een wonderlijke genezing de aanleiding voor de bouw. Octavie Vanwalleghem, een meisje uit deze buurt, was verlamd maar werd genezen tijdens een bedevaart naar Lourdes. In 1895 liet haar familie deze kapel uit dankbaarheid optrekken. In de periode rond de oorlog 1914-’18 was de kapel de meest bezochte van de hele streek. Na de Tweede Wereldoorlog vervaagde de herinnering aan de genezing en geraakte de kapel in verval. In 2016 nam de Heemkundige Kring de kapel in erfpacht en werd het gebouwtje volledig gerenoveerd. Nu wordt ze onderhouden door enkele vrijwilligers van de kring.

Kapel nabij de Valke In 1866 of ‘67 werd in De Torhoutstraat deze kapel door de familie Callewaert gebouwd. Omdat dochter Marie-Louise dan zwaar ziek was, beloofde de familie een kapel te bouwen om haar genezing te bekomen. Hun gebed werd toen niet verhoord maar toch hebben ze de kapel gebouwd. In 1965 en in 1978 werd de kapel door onbekenden zwaar beschadigd maar telkens opnieuw hersteld.

In 1994 kwam de kapel in het bezit van de familie HouttekierMeeuws die ze volledig liet restaureren. Het renovatieproject werd in 2001 door Heemkunde West-Vlaanderen bekroond.

Maenhouts kapel Maenhouts kapel in de Kleine Essestraat werd gebouwd in 1912.

Maria Janseune, echtgenote van Henri Maenhout, was erg ziek geweest en had die belofte gedaan, mocht ze genezen. Dat is dan ook gebeurd. Tijdens de oorlog 1914-’18 verbleven veel vluchtelingen in de buurt. Op een nabijgelegen hoeve stond Duits luchtafweergeschut opgesteld dat geregeld door geallieerde vliegtuigen bestookt werd. Zo kwam het dat op zekere dag vlak achter de kapel een bom insloeg, die een bres in de achtergevel maakte, waarbij het Mariabeeld gebroken werd. Na de oorlog werd dit gebroken beeldje als dankbare herinnering meegenomen door de vluchtelingen, die zolang in de buurt verbleven hadden en toch bij bombardementen gespaard werden. Het beeldje werd vervangen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwamen de buurtbewoners van de Stationswijk er bidden.

10

17

18

19

Kapelroute

20

Hemerycks kapel Deze kleine kapel ligt in de Weststraat, nabij de grens met Torhout. In het jaar 1942, in volle oorlogstijd, was het gezin van Jerome Hemeryck in grote nood. Hun enig kind, een meisje, lag met zware koorts te bed. De moeder beloofde een kapelletje te bouwen als haar dochter mocht genezen.

De familie was verheugd haar gebed verhoord te zien: het kind genas en het gezin bleef van verdere oorlogsrampen gespaard. De familie hield haar belofte en liet in 1943 de kapel bouwen.

Verdwenen kapellen bij het WZC Vanuit de Burgemeester Callewaertlaan werpen we een blik in de Dr. Roelenslaan. Daar stond (tussen 1986 en 2011) in de tuin van het Woon- & Zorgcentrum een niskapelletje met beeltenis van de H. Jozef. Dit kleine kapelletje was opgetrokken door de gemeentewerklieden op initiatief van de OCMW-raad en herinnerde aan de verdwenen St.-Jozefskapel die ooit bij het oude bejaardentehuis in de Statiestraat hoorde, maar in 1967 gesloopt werd.

21

Kapel van het St.-Jozefsrustoord, gesloopt in 1967.

Niskapelletje Gemeentehuis

22

In de achtergevel van het Gemeentehuis bemerkt men een niskapelletje met beeld van de H. Margaretha. De nis kwam er ter vervanging van een oude, vrij grote kapel die aan de noordzijde van de Burg. Callewaertlaan stond, daar waar de straat de (nu ingekokerde) Zwanebeek oversteekt. Dit gebouw was eind 19de eeuw opgericht door de familie Verbeke-Desutter en kwam later in het bezit van de familie D’Hulster. Bij het verbreden van de straat in 1968 werd de kapel gesloopt en vervangen door het niskapelletje in het gemeentehuis.

Voor de volledigheid zijn nog enkele kapelletjes te vermelden die niet op het parcours van deze Kapelroute liggen, maar niettemin een bezoekje waard zijn:

het Kruisstraatkapelletje op het kruispunt van de Stegelstraat en de Beverenstraat het kapelletje langs de Galgestraat, t.h.v. huisnummer 3 het kapelletje langs de Kauwentijnestraat, t.h.v. huisnummer 19 een goed verscholen kapelletje langs de Gitsevoetweg het kapelletje langs de Schuddebeurzeweg t.h.v. huisnummer 6 het kapelletje langs de Hazelstraat t.h.v. huisnummer 113 twee kleine niskapellen ter ere van de H. Margaretha, één in de Statiestraat t.h.v. het warenhuis Spar, de andere in de Marktstraat in de gevel van de lagere school ‘t Vlot.

Lichtervelde

11

Kapelroute

fietst

fM

ah

ie

us

ka

pe

l

Lichtervelde

de

H

ei

ho

ek

-o

Deze brochure kwam tot stand met steun en medewerking van

info Gemeente Lichtervelde Marktplein 2 T. 051 72 94 41