Neuzen in
Deinze 1
“Neuzen in deinze� is een uitgave van curieus Deinze en curieus Oost-Vlaanderen curieus.deinze@curieus.be - info.oost-vlaanderen@curieus.be 2
curieus is een progressieve vereniging die door een andere bril naar cultuur en de samenleving kijkt. We organiseren frisse, originele en gedurfde activiteiten die je goesting geven in cultuur.
Zicht op deinze en de leie vanaf het sint-poppoplein
3
Neuzen in
Deinze Beste lezer, Proficiat! In jouw handen rust een uniek curieus boekje dat je meeneemt op verrassende citytrip doorheen Deinze. Ben je curieus naar heerlijke streekgerechten, boeiende figuren, stille stekjes, schalkse verhalen, kleurrijke dialectwoorden of simpelweg de meest romantische plekjes? Blader dan vlug verder en laat je verrassen door de talloze verborgen pareltjes van deze stad! Of je er nu woont of op bezoek bent, veel plezier met Neuzen in Deinze! Bruisende groeten,
Freya Van den Bossche, voorzitter curieus Oost-Vlaanderen 5
6
Alle wegen leiden naar Deinze Alle grote steden hebben er ĂŠĂŠn... Een internationale wegwijzer naar alle hoeken van de wereld. Als New York en Parijs mogen pronken met hun middelpuntvliegende kracht, mag Deinze dat ook. Et voila, de echte curieuswegwijzer kan je vanaf vandaag vinden in zaal Voor Ons Recht, maar voor het Neuzen in Deinze-boekje kampeerden we onze richtingpaal voor de ingang van de Pulle (Stationsstraat).
7
Plan je een citytripje naar Deinze? curieus zocht voor je uit hoe ver het rijden is... Tirana, Albanië, 2516 km, 1 dag 3 uren. Brussel, België, 69,1 km, 52 min. Sofia, Bulgarije, 2188 km, 22u40. Kopenhagen, Denemarken, 953 km, 09u40. Berlijn, Duitsland, 803 km, 07u24. Tallinn, Estland, 2075 km, 1 dag 1 uur. Helsinki, Finland, 2076 km, 23u56. Parijs, Frankrijk, 281 km, 02u47. Athene, Griekenland, 2693 km, 1 dag 7 uren. Boedapest, Hongarije, 1428 km, 12u40. Dublin, Ierland, 905 km, 11u37. Rome, Italië, 1568 km, 14u49. Pristina, Kosovo, 2143 km, 21u57. Zagreb, Kroatië, 1359 km, 12u33. Riga, Letland, 2020 km, 23u10. Vilnius, Litouwen, 1819 km, 20u37. Luxemburg, Luxemburg, 289 km, 02u45. Skopje, Macedonië, 2333 km, 21u52. Podgorica, Montenegro, 2150 km, 22u29. Amsterdam, Nederland, 238 km, 02u27. Oslo, Noorwegen, 1429 km, 15u17. Kiev, Oekraïne, 2097 km, 23u57. Wenen, Oostenrijk, 1199 km, 10u42. Warschau, Polen, 1351 km, 13u46. Lissabon, Portugal, 2011 km, 18u57. Boekarest, Roemenië, 2237 km, 22u56. Belgrado, Servië, 1795 km, 17u15. Ljubljana, Slovenië, 1261 km, 11u22. Bratislava, Slowakije, 1264 km, 11u14. Madrid, Spanje, 1541 km, 14u38. Praag, Tsjechië, 953 km, 08u49. Ankara, Turkije, 3219 km, 1 dag 12 uren. Londen, Verenigd Koninkrijk, 307 km, 04u07. Minsk, Wit-Rusland, 1910 km, 21u04. Stockholm, Zweden, 1598 km, 16u06. Bern, Zwitserland, 739 km, 07u05.
8
Hoe zeg je in het Deinzes? Welkom in Deinze! Je denkt dat ze er Nederlands spreken, maar think again. Wil je een pintje bestellen, iemand ongegeneerd uitschelden of vriendelijk goeiedag zeggen? curieus helpt je graag om je beste Deinzes uit de kast te halen. Zeg niet: Elke morgen eet ik mijn ap- pelflap met een kop koffie. Maar zeg: Tsnuchtings eete kik mijn schietspoele met een tasse kaffie. Zeg niet: De beste wensen voor het nieuwe jaar! Maar zeg: Al wadde wilt, kuuptui zelve!
Zeg niet: Onze zoon is dinsdag gaan zwemmen in de Leie, en is er gebeten door een spin. Het doet pijn. Maar zeg: Die zeune van wuldere is deissendag goan plonzen in de Laaa, en em et een beete gekregen van een kobbe. Toe ziere.
9
Zeg niet: Die mestwagen gaat niet snel vooruit. Maar het heeft geen zin hem in te halen, daarvoor rijdt een vrachtwa- gen met betonmolen. Uit mijn weg! Maar zeg: Die aelkerre affeseert nie rap. Mor ‘t ee geen avanse om vulle mutse te geven, doar veuren rijdt er ne camion met een bitoneuze. Uit meine geirla! Zeg niet: Scheer je weg! Er wordt hier zwaar gevochten. Maar zeg: Schiet ui! ‘t Es ier zwoare batteringe. Zeg niet: Heb jij verkering met iemand? Maar zeg: Vrijde?
10
Zeg niet: Zeur niet, ik ga wel met mijn oude fiets naar het station. Maar zeg: Wurtelt niet, kzal wel mee mijn tsjuke va ne velo noar de stoasie goan. Zeg niet: Welke groenten groeien in jullie tuin? Ik teel bloem- kool, rode kool en erwten. Maar zeg: Wavuur groensels edde in guldere lochtink? Ik kwieke blomkuule, ruu kuule en errebeten. Zeg niet: Doe je veters dicht. Straks val je nog. Maar zeg: Doed ui rijkeurden toe. Sebiet ligde op ui muile.
Bestel eens een schietspoele bij de bakker
11
Oude12speelgoedfabriek Torck in de Ommegangstraat
Deinze in 100 woorden Tip voor een druilerige zondagnamiddag: google eens “history of the Universe in 100 words or less� en bewonder het resultaat. Een geschiedenis van het universum in honderd rake begrippen. Wat voor de wereldgeschiedenis kan, moet ook lukken voor de geschiedenis van Deinze. curieus waagt een poging. Dames en heren, de geschiedenis van Deinze in 100 woorden. Alsjeblief! Leie. meersen. Donsa. Heilige Poppo. feodalisme. heerlijkheid. stadsrechten. woendagse kippenmarkt. baljuw. Graven van Vlaanderen. lakennijverheid. Scheldegotiek Onze-Lieve-Vrouwkerk. opstand van Kustvlaanderen. Gentse belegering. Brugse troepen. Filips De Goede. Kasteel van Ooidonk. pestepidemie. geslacht della Faille. Beeldenstorm. tapijtindustrie. lederbewerking. Nazarenen. rederijkerskamers. Frans garnizoen. Astene-sas. tabaksfabriek Van der Cruyssen. kinderwagen- en speelgoedindustrie. Les Usines Torck. touroverwinning Buysse. verwoestingen wereldoorlogen. Museum van Deinze en Leiestreek. Nieuwe visie Raoul De Keyser. eerste fusie met Astene, Petegem, Zeveren. De Mouterij. tweede fusie met Bachte-Maria-Leerne, Gottem, Grammene, Meigen, Sint-Maria-Leerne, Vinkt, Wontergem. Burgemeester Van de Wielestadion. De Brielmeersen. Jacques Rogge ereburger. Kaandelconcerten... DEINZE! 13
14 Standbeeld van Lucien Buysse in Wontergem
De held van Deinze Een kleine Buysse, een grote flandrien Deinze telt nogal wat lokale helden, maar eentje springt er toch bovenuit. Lucien Buysse, legendarische Tour de France-winnaar en vermaarde cafébaas van Deinze verdient volgens curieus de titel “Held van Deinze”. Met een hoofd vol bewondering en nieuwsgierige vragen trok curieus naar Daniel Buyze, de jongste van Luciens zes telgen. En Daniel vertelt... over de memorabele touroverwinning van zijn vader... Het was de Tour de France van 1926, de langste (5745 km) en zwaarste uit
de tourgeschiedenis, waarin Lucien zich naar de overwinning ploeterde. In die tijd waren ritten van meer dan 300 kilometer en fietsen van meer dan 15 kilo geen uitzondering. Gedurende de eerste dagen hield de Kleine Buysse (zijn oudere broer Marcel werd de Grote Buysse genoemd) zich nog koest. Maar op 2 juli, in de tiende etappe, ook wel “de tocht der zombies” genoemd, schoot onze Lucien in actie. Doorheen modder, regen, mist en zelfs een sneeuwstorm op de Aubisque, zwoegden de renners zich doorheen de Pyreneeën. Lucien kwam uiteindelijk na zeventien uur als een heroïsche winnaar over de 15
eindstreep in Luchon. Ruim een half uur later finishte de Italiaanse klimmer Aimo als tweede. Tot diep in de nacht strandden volledig uitgeputte en afgematte renners in Luchon. Sommigen werden zelfs onderweg opgepikt door een autobusje, en haalden enkel op die manier de eindstreep... Uiteindelijk won Lucien de Tour de France met anderhalf uur voorsprong op de Luxemburger Nicolas Frantz. Hoe onthaalden de Deinzenaren jouw vader? Als een echte held! Na de tour nam onze pa gewoon de trein naar huis. En hier aan het station werd hij opgewacht door een massa Wontergemnaren. Als een ware vedette reden ze hem rond in een cabriolet doorheen het dorp.
16
En wat na het wielrennen? Na zijn succesvolle wielercarrière nam hij het café “De Aubisque” over van zijn broer Marcel. Zoals het hoort voor een goede cafébaas dronk hij maar al te graag een pintje mee met zijn klanten. En tegen een sigaarke of een sigaret zei hij ook nooit nee. Maar vooral hing iedereen aan zijn lippen wanneer hij honderduit begon te vertellen over zijn gloriedagen in de koers en “de tocht der zombies” uit 1926. Daniël, verlos ons van het grootste raadsel... Wat schuilde er nu echt in zijn rugzakje waarmee we hem vaak op foto’s herkennen? Was dat het geheim van zijn succes? Ha, goede vraag (lacht). Voor elke rit vulde hij zijn rugzakje met suiker,
enkele eieren, wat sandwiches met confituur, enkele schapenkoteletjes en kippenbilletjes. Een echte BourgondiĂŤr, onze pa. Lucien Buysse in volle actie kan je enkel nog bewonderen op de markt Wontergem. Daar vereeuwigde de Deinse beeldhouwer JosĂŠ Mestdagh in 2003 de stevige wielerkuiten van die grote Flandrien.
Een snelle bio Lucien Buysse (echte naam: Lucien Buyze) Geboren in Wontergem op 11 september 1892 Gestorven op 3 januari 1980
17
Dokter Canarus van de huisbrouwerij in Gottem
18
Konijn Sint Canarus Een authentiek StreekgerecHt Deinze heeft haar eigen bier, en daar zijn we best fier op! Sint Canarus Tripel is een kruidig biertje, gehopt met eersteklas hop uit Poperinge. Het smaakt wat bitter maar niet té, alle smaken blijven mooi in evenwicht. Het brouwproces verloopt volledig natuurlijk, zonder toevoegingen van om het even welke industriële smaakstoffen. Zelfs als je er eens eentje te veel van drinkt, dan zal je daar de dag erna geen last van hebben. Althans, dat heeft curieus zich laten vertellen...
Sint Canarus Tripel is te verkrijgen in café De Pulle (Stationsstraat 4 in Deinze). Ook de huisbrouwerij kan je een bezoekje brengen, in de schaduw van de kerk in Gottem (Polderweg 2 in Deinze). Santé!
Wadesdadde? SINT CANARUS TRIPEL 7,5 vol% alc., met nagisting in de fles
19
Konijn sint canarus Wat heb je nodig? 1 konijn (in stukken verdeeld), 2 grote uien, 2 teentjes look, 1 flesje bier “Sint Canarus” (33 cl), olijfolie, 1 snede peperkoek, 1 snede bruin brood, 2 eetlepels graantjesmosterd, 100 gr gerookt spek (in blokjes), 8 gedroogde pruimen, peper en zout, verse tuinkruiden (een takje tijm en 2 laurierblaadjes). Hoe begin je eraan? Neem een gietijzeren pot en verwarm de olijfolie. Bak de stukken konijn hierin aan alle kanten bruin. Snij de ajuin in grove stukken en laat alles samen met het spek enkele minuten meebakken. Kruid af met peper en zout.
20
Breek de peperkoek in stukken en doe deze samen met de fijngesneden look, tijm, laurier en de gedroogde pruimen in de kookpot. Overgiet dit alles met de Sint Canarus. Besmeer een sneetje bruin brood met de graantjesmosterd en deze bovenop het vlees leggen. Laat alles met deksel op de pot 1 1/2 tot 2 uur op een zacht vuur stoven. Indien je een dikkere saus wenst, kan je deze net vóór het opdienen binden met wat maïzena opgelost in water. Smakelijk! Ken je zelf nog leuke streekgerechten? Aarzel niet om ze ons door te sturen.
groetjes uit
Deinze
" 21
wat cultuur al niet kan
22
postzegel aub
Groetjes uit Deinze Het stedelijk recreatiedomein De Brielmeersen biedt een plek voor jong en oud. Trap je graag een rustig balletje met vrienden? Heb je de ambitie om een driepunter te scoren? Of geef je de voorkeur aan een spelletje jeu de boules? Alle sportievelingen vinden hier hun gading.
Of laat je liever al dat onstuimig sporten aan je voorbij gaan? Natuurvrienden kunnen ook hun hart ophalen met een begeleide wandeling door het domein. De gids vertelt je alles over de bomen en planten die je pad kruisen. En na de inspanning, kan je rustig ontspannen in de cafetaria. Hier kunnen ook de kleinsten zich volop uitleven op de reuze speeltuin.
23
Die was van hier Jacques Rogge Op 16 juli 2001 kreeg het leven van Deinzenaar Jacques Rogge (° 2 mei 1942) een nieuwe wending. Op de 112e IOC Session in Moskou werd Rogge verkozen als voorzitter van het IOC, het Internationaal Olympisch Comité. Een hele eer en een enorme uitdaging voor deze orthopedisch chirurg en topsporter. Hij werkte zich in de sportwereld voor het eerst in beeld op de Olympische Spelen van 1968, waar hij deelnam aan de zeilcompetitie. Ook de twee volgende Spelen, in 1972 en 1976, was hij present. Rogge was geen eendagsvlieg als 24
topsporter, zoveel is duidelijk. Als zeiler werd hij éénmaal wereldkampioen, pronkte tweemaal met een zilveren medaille en werd zestien keer Belgisch kampioen. Als rugbyspeler hielp hij zijn team aan de Belgische titel. Na zijn succesvolle loopbaan als topatleet wenkte een tweede professionele carrière. Jacques Rogge, de beleidsman doet zijn intrede. Tussen 1990 en 1992 was Rogge voorzitter van het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité, kortweg het BOIC. Zijn krachtige inzet en motivatie als lid werden in 2001 beloond met de titel “President of the
foto: reporters
25
IOC”. Rogges koppige en nauwkeurige strijd tegen doping gaat niet onopgemerkt voorbij. Mister clean, de bijnaam waarmee CNN hem bedacht, is bovendien een oprechte promotor van fair play in de sport. Sinds hij voorzitter werd in 2001, ruilde Rogge zijn huis in de Achtmeersstraat in Deinze voor een stekje in Lausanne (Zwitserland). Daar bevindt zich de hoofdzetel van het IOC. De stad Deinze toonde haar grote appreciatie en trots door Graaf Jacques Rogge in 2002 te benoemen tot ereburger van de stad. Maar de liefde en fierheid is wederzijds. Rogge liet reeds een aantal keer optekenen dat hij zeker van plan is om na zijn ambtstermijn terug te keren naar onze Leiestad. Geef ons een telefoontje, Jacques, en we zullen je met open armen terug ontvangen!
26
Die was ook van hier: Hilde De Baerdemaeker, actrice, bekend van o.a. LouisLouise en Dossier K. Raoul De Keyzer, kunstschilder, vertegenwoordigde de Nieuwe Visie in de schilderkunst samen met Roger Raveel Francesco Planckaert, ex-wielrenner, bekender van zijn optreden in “De Planckaerts” (VTM) dan zijn wielercarrière Bert Van Poucke, acteur, bekend van o.a. De Kotmadam
De liefdesroute van Deinze Het is geen geheim, in Deinze kan je prachtige wandelingen maken. De Ooidonkwandelroute en Leiewandeling zijn maar enkele van die bekende en geliefde parcours bij stevige stappers. Maar curieus verlaat graag even de platgetreden paden, en creĂŤerde daarom haar eigen fiets- en wandelroute. We trokken de markt op en vroegen de inwoners van Deinze naar hun meest romantische plekjes in Deinze. Rode oortjes en fonkelende oogjes gegarandeerd!
Aan de hand van jullie antwoorden op de vraag “Waar heb jij voor het eerst gekust?� stippelden we de curieuze liefdesroute van Deinze uit. Deze verrassende fiets- en wandelroute (14 kilometer) brengt je langs dromerige groene plekjes, maar laat je ook kennismaken met de grijze en grauwe achterkant van het station... Allee hup, we zijn weg!
27
L
A
K I
J
H
G E
F
28
bron: Google Maps
D
C
B
Vertrek- en eindpunt van de liefdesroute is Vosselare Put. A Vosselare Put in Astene. Hier kan je lieflijk plenzen in een oude Leiearm met prachtig uitzicht op de lokale fauna en flora. Je kan er ook gezellig picknicken in de ligweide of gewoon wat luieren in de schaduw van de bomen. Ook vissers vinden hier een rustig plekje. Naast de ligweide vind je een gezellig cafeetje, waar je alvast een aperitiefje kan nemen om de wandeling goed in te zetten.
B De Ceder (Parijsestraat 34). In dit vakantiecentrum kan je heerlijk relaxen in het hartje van de Leistreek. Geef ons een sauna en een zwembad, en “we’re in the mood for love”.
C Astenedreef aan het Kasteel van Astene. Geniet van deze 200 jaar oude dreef met een dubbele rij lindebomen. Vooral in de herfst is het in deze warme kleurengloed heerlijk romantisch vertoeven. Het ideale decor voor een koninklijke kus. 29
D Zaal Ter Wilgen (Poelstraat 70). Ja ja, ook hier, in een haveloze kale parochiezaal in Petegem-aan-de-Leie zijn nogal wat mooie Deinse romances ontstaan. E Achterkant van het Station Deinze. Niet romantisch, horen wij je zeggen? Mmm, geef toe, iedereen denkt toch graag terug aan het stiekem frutselen en prutsen met je eerste liefje achter het station? Geloof ons gerust, hier zijn véél eerste kussen uitgedeeld...
30
F Palaestra (Kastanjelaan 35) in Petegem-aan-de-Leie. Het hoeft niet altijd zeemzoeterig met een serenade aan een balkon te zijn. De Deinse jeugd van vandaag kiest sportieve plekjes uit voor een eerste smakkerd... G Sint-Hendrikscollege (aan de Tolpoortstraat). Volgens insiders loopt er, naast apotheek Noë, naar de school een rustig klein paadje, waar nogal wat enthousiaste Deinse pubers hun eerste amoureuze ervaringen opdeden. Of de jeugd van tegenwoordig dat paadje nog weet te vinden, dat is ons niet duidelijk geworden.
H Brielpoort (Lucien Matthyslaan 9). Hete optredens in een broeierige zaal, wat tipsy in het hoofd en wat shaky in de benen... de ideale cocktail voor een sexy eerste zoen. Enkele legendarische optredens van U2, Dire Straits, Simple Minds... vormden de ideale soundtrack voor nogal wat eerste smakkerds.
sixties flirtten jullie Deinzenaren er hier nogal op los. curieus ging vol goede moed op zoek naar de authentieke Zebra-gevel, maar moest het uiteindelijk stellen met een moderne KBC-faรงade. Benieuwd of er binnen deze muren nog altijd zoveel romantiek in de lucht hangt... K VTI (Leon Declercqstraat 1).
I Brielmeersen (Stadionlaan 1). Het stedelijk recreatiedomein biedt nogal wat gezellige plekjes voor een onvergetelijke eerste zoen. Volgens jullie informatie is het onder andere tussen de boomstronken ideaal vertoeven. De legendarische Safari (Markt). De J Saf was een roemrijke dancing op de Markt van Deinze. Vooral in de Golden
Nogal wat Deinzenaren hebben hun eerste kus gegeven aan het kerkhof 31
achter het muurtje van het VTI. Of hun brave ouders dat wel wisten? “Maar mevrouw toch, we kropen ‘s middags gewoon stiekem over de hekkens.” L De Oude Leiearm aan BachteMaria-Leerne. De Oude Leiarm kan je oversteken met een zelfbedieningsveer, vanwaar je weer Vosselare Put bereikt. Nogal wat vrouwelijke harten zijn hier gebroken door de stoere schippersarmen van het mannelijk schoon. Werp samen met je schattebout nog een liefdevolle blik op het idyllische kerkje van Bachte. En geniet nog even na van deze curieuze liefdesroute met een digestiefje op het terrasje aan Vosselare Put... waar alles 14 kilometer geleden begon.
32
nog zeemzoete zoenplekjes... Ons werd ook nog ingefluisterd dat het heel mooi kussen is langs de Leie in Gottem en in Maaigemdijk. Check it out!
Veel eerste zoenen zijn ook uitgedeeld in de oude cinemazaal van De Pulle. Tijdens welke film dat nu weer was, dat antwoord moesten de meeste deugnieten ons schuldig blijven...
Verder kwamen ons ook enkele minder onschuldige verhalen ter ore. Enkele daarvan willen we jullie niet onthouden. Om privacyredenen zijn alle namen uiteraard fictief... “Ik deed mijn melkronde... en kuste met een klant” (André geniet na 61 jaar nog altijd van zijn stoutmoedige daad. ) “Ik kuste mijn liefje voor het eerst tijdens het aardappelen rooien.” (Tsja, Gérard, liefde op het werk is van alle tijden!) “Achteraan in de kerk kuste ik mijn vriendinnetje. Ik was 14 jaar.” (Gewaagde poging, Leo, foei!)
33
Casper Van Poucke, 12 jaar 34
Deinze door de ogen van een 12-jarige In Deinze voelen jong en oud zich thuis, zoveel is zeker. Aan het woord is Casper Van Poucke. Een vrolijke twaalfjarige die ons de weg wijst langs alle coole plekken in Deinze. En weg zijn we... Yow, Casper! Vertel ons, wat is voor jou de coolste plek in Deinze? De Palaestra! Ik vind het hĂŠĂŠl plezant dat we hier ons eigen zwembad hebben. Er is zelfs een grote glijbaan en een bubbelbad. In de zomer kan je ook fijn zwemmen in Vosselare Put. Terwijl je plenst in de Oude Leie, zie je de koeien rustig grazen aan de overkant .
Wauw! Wat een sportieve waterrat ben jij, Casper. En hou je ook van een streepje muziek? Ja hoor, elke zomer kijk ik enorm uit naar de Kaandelconcerten. Ik geniet er samen met mijn ouders en broer van de gratis optredens. Zo zag ik vorig jaar een super optreden van N8N, een mix van soul hiphop, blues en rock. Ook leuk is het knallend vuurwerk rond 21 juli. Amai mijn oren! Zijn er ook mooie natuurplekjes te ontdekken in jouw stad? Jep, De Brielmeersen is ons grote natuurdomein. Daar kan je gezellig 35
rondwandelen en dieren bekijken. Echt cool is de nieuwe reuzegrote bijenhal. Ik heb me laten vertellen dat er wel 250 000 bijen hun thuis gevonden hebben. Vertel ons even, Casper. Mocht je burgemeester van Deinze zijn, wat zou je veranderen? Wel, Deinze is een mooie stad met veel scholen. Maar het is soms gevaarlijk met de fiets of te voet op weg naar school. Sommige auto’s parkeren zomaar op het fietspad, en dan moet ik hele heksentoeren uithalen om te passeren. Als burgemeester zou ik dus iedereen aanraden wat veiliger te zijn in het verkeer en heel wat extra fietspaden aanleggen. En een cinema! Nu is de dichtstbijzijnde in Gent, en daar mag ik niet alleen naar toe (grijnst).
36
Hmm, curieus is alvast benieuwd of dat misschien voor Casper zijn eerste kusplekje zal zijn... Dank je wel Casper voor je coole rondleiding doorheen Deinze!
De coolste zandberg van Deinze ligt in de Brielmeersen
37
38
Beluiken in de Meulenstraat
Wat schuilt er achter de gevel? curieus maakte een wandeling doorheen het oude centrum van de stad en verwonderde zich over de vele prachtige historische gevels. Ze getuigen van het belangrijke industriële verleden van de stad. Wij waren benieuwd naar het verhaal achter die gevels... Jullie ook? In een zijstraatje van de Markt, de Meulenstraat, kan je een stukje van Deinzes sociaal-economische geschiedenis ontdekken. Op nummer één vinden we de voorma-
lige zijdefabriek Lagrange. Deze originele zijdehandweverij werd in 1857 opgericht door de broers Camiel, Charles en Henri Lagrange. Vanaf 1887 vond hier een stoomweverij onderdak. Het typische Manchesteroptrekje* bood ruim plaats aan de grote weefgetouwen. Het oorlogsgedonder van de Tweede Wereldoorlog maakte een einde aan de industriële naarstigheid in dit pand. Niet toevallig vind je naast dit historisch fabriekspand ook de sporen van enkele karakteristieke beluiken (nr. 39
8-14) en arbeidershuisjes (nr. 3-7) terug. Een beluik verzamelt kleine arbeiderswoningen rond een steegje of binnenplein. Soms bestonden deze “huizen” uit slechts één vertrek. Zo sliepen jong en oud samen in de kamer waar overdag werd gekookt en gestookt. Vaak hadden deze beluiken maar één toilet voor alle arbeidersgezinnen die er woonden. Je kan je wel al gaan indenken hoe heerlijk het daar geurde, hoe graag ratten en ander ongedierte er hun warme thuis maakten, en hoe cholera er welig tierde... De fabrieksbazen waren meestal eigenaar van deze beluiken. Op die manier konden ze hun arbeiders dicht bij hun werkplek concentreren. Deze beluiken hadden maar één ingang. Een listig foefje van deze fabrieksbazen, die
40 Zijdefabriek Lagrange in de Meulenstraat
zo slechts belasting voor ĂŠĂŠn woning moesten betalen... Ook in de Kattestraat vinden we typische arbeidershuisjes broederlijk zij aan zij. (Bron: De Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed, een realisatie van het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed.)
Wadesdadde? * Manchestergebouw
Met deze term verwijst men naar de brandwerende manier van bouwen in Manchester, de industriestad bij uitstek in de 19e eeuw. Het gaat om massieve gebouwen met een skelet van gietijzeren kolommen.
41 Celino De Smet uit de Meulenstraat
Sterren van de toekomst Er zit iets in het grondwater van onze stad. Dat is duidelijk. Zowel op sport-, theater- als filmvlak ontwaart curieus heel wat fris jong talent. Ropeskippingteam The Handles domineert al jaren de ropeskippingwereld. De beste club van het land, zeg dat curieus het gezegd heeft, veroverde op het meest recente BK (maart 2011 in Dendermonde) drie keer goud, twee keer zilver en ĂŠĂŠn keer brons. Ook op de 42
Europese en wereldkampioenschappen rijft de club steeds heel wat blinkende medailles binnen! Gymnastiekclub Sportac Deinze vierde dit jaar (2011) haar 25-jarige bestaan en groeide doorheen de jaren uit tot een topclub in zijn soort. Aanvankelijk vonden alleen artistieke turners er hun onderkomen, maar vandaag kan je er terecht voor een gamma aan sporten met duizelingwekkende namen als tumbling, glow, ropeskipping, trampoline... De sterke prestaties van de jonge clubleden werden begin dit jaar op het
sportreferendum van de stad Deinze beloond met de titel van ‘sportclub van het jaar’. Niet alleen in de sportwereld maakt jong Deins bloed naam en faam. Nick Hollevoet won in 2011 overtuigend de Cultuurprijs van de stad Deinze. Nick overtuigde de jury met een eindejaarsmonoloog over zijn hometown. De Deinse Geert Hoste (en dat is een compliment voor de échte Geert Hoste) speelt al sinds de lagere school toneel. Kenners noemen hem, vooral sinds hij in zijn jongste monoloog “De ultieme uitdaging” alle criticasters de mond snoerde, een waar natuurtalent. En wie zijn wij om dat in twijfel te trekken? Een cineast, een fotograaf en een journalist trokken naar de Far West. Het lijkt de perfecte aanzet voor een dolkomisch mopje, maar dat is het niet.
Het Deinse trio Bram Mervillie, Titus Simoens en Daniel Dumitrescu reisde in de zomer van 2009 voor acht weken door Idaho, ook wel de patattenstaat van Amerika genoemd. De documentairefilm “Miles away” is het ontroerende en hartverwarmende resultaat van hun zoektocht naar de authentieke cowboy. Allesbehalve een spaghettiwestern is “Miles away” een intimistisch portret geworden van twee vrienden-cowboys en hun kudde in de desolate vlakte van Idaho. Kleeft op de huid, mede dankzij fantastisch montagewerk van Deinzenaar Wouter Bouvijn. Zo veel jong talent in Deinze, daar mag al eens mee gestoeft worden.
foto’s door The Handles en Sportac
43
ZoZo Brozy de bruisende superster van Deinze ZoZo Brozy is een levende legende in Deinze en omstreken. Meer dan 65 jaar lang speelde hij de pannen van het dak bij verschillende kleurrijke orkestjes. Denk maar aan The Boston Five, De Nachtvlinders, The Cherokees en het Olympia Orkest. Ongetwijfeld heb je op zijn walsen, chachacha’s, charlestons, tango’s, rumba’s, twists of foxtrots, gezwierd, geswingd, gehuppeld, gekust, gedanst... curieus naar deze legendarische muziekheld? Wij ook. En dus trokken we naar Petegem, waar Georges Goethals
44
(oftewel ZoZo Brozy) ons hartelijk welkom heette. Een prille tachtiger met fonkelende sterretjes in zijn ogen en danskriebels in zijn benen. Een warme man, een frisse uitstraling. Zijn eerste optreden herinnert hij zich nog goed. Hij was 13 jaar en speelde op een geïmproviseerd drumstel met twee soeplepels. Van toen af aan liet de liefde voor muziek en ritme hem niet meer los. Niet alleen in onze stad zette hij harten in vuur en vlam. Met welklinkende
optredens in heel BelgiĂŤ, Frankrijk en - de toen nog twee - Duitslanden werd ZoZo Brozy zowat Deinzes populairste exportproduct. Het was zijn zus Madeleine die hem zijn eerste danspasjes leerde. En met succes. ZoZo Brozy werd al gauw de favoriete danspartner van heel wat vrouwelijk schoon, de Fred Astaire van Deinze. Vandaag, 65 swingende jaren later, zwiert ZoZo Brozy nog altijd vlotjes met zijn heupen. Hij drumt en speelt accordeon als een dolenthousiaste puppy. Muziek houdt ZoZo Brozy eeuwig jong. En dus kan je deze frisse flukse tachtiger nog altijd boeken voor de muzikale omlijsting op jouw feest, kermis of rommelmarkt. Allez dansez!
Zozo brozy in actie
45
46 Maaigemdijk
boe k
Onder het motto “het moet niet altijd het zuiden van Frankrijk zijn” ging curieus op zoek naar het charmantste stekje in Deinze. We zochten een plekje waar de levenslustige Deinzenaren even in slow motion bewegen, waar de tijd een korte tel lijkt stil te staan, waar je rustig een boek kan lezen, waar je gewoon kan zitten en je zintuigen scherp stellen. Wel, guess what, zo’n plekje hebben we gevonden. Een verrukkelijk stukje natuur ligt verscholen tussen de Leie en het Kasteel van Ooidonk. De Maaigemdijk is opgetrokken om overstromingen van de Leie tegen te gaan en de achterliggende gemeente te behoeden voor
e
ip nt
Slow Motion
Het o
euv r e va n B uy s de re se (1 8 a li s t naa r is c h e 5 9 -1 9 D e in s c h r ij 3 2) s z sch a e. On ta at v ver C at sen der a o y n r d ij e r e in l v e r w ijz in r i e l d e r ”, aa n r “M e e a n d in “D e r gen s o g t ma n er Ge B uy s ”, “Ta va n e v e r s ”, ntes ” se en e k e le p e n “Z “D e n o ac hte n le k je s e n p m e rle v e n lijk e Zeve ” besc er son ren e h r ijf t age s n D e in u it M ze ze e ig e m lf . ,
waterellende. Maaigemdijk is een heerlijk plekje om te fietsen, wandelen en vissen. Ook heel wat artistieke zielen laten zich hier verleiden tot het sfeervol schilderen van het landschap. Maar je kan er ook gewoon... niets doen.
Zoek jezelf een rustig plekje uit, neem een hap verse Deinse adem en geniet van het prachtige uitzicht op de meanderende Leie.
47
Voor
foto: Amsab zaal Voor Ons Recht (1947) 48
Na
zaal Voor Ons Recht (2011) 49
Het mooiste groen in Deinze... is blauw De industriële geschiedenis van Deinze is niet los te denken van de traditionele vlasindustrie in de Leiestreek. De linnenindustrie heeft Deinze in de 16e eeuw op de kaart gezet. Sindsdien ontpopte de stad zich als dé textielstad bij uitstek. Het Leiewater was onmisbaar om de vezel van de vlasplant, de belangrijkste grondstof voor het linnen, los te weken. De rivier dankt er haar poëtische naam “The Golden River” aan.
50
In Deinze kan je nog enkele vlaschaarden terugvinden. Ga zeker even een kijkje nemen begin juni, wanneer ze in bloei te bewonderen zijn. Een vleugje wind tovert deze blauwe vlasvelden om in een vredig golvende zee...
een felblauwe Deinse vlaschaard in bloei
51
Deinzes kruiswoordraadsel Omdat we bij curieus ook wel af en toe van een spelletje houden, puzzelden we een heus Deinzes kruiswoordraadsel in elkaar. Neem als de bliksem een pen, pijnig even die grijze hersenmassa daarboven en ga aan de slag. Wie weet win je wel tien drankbonnetjes in De Pulle. Stuur een mailtje met het juiste antwoord naar Willy Bekaert (curieus.deinze@curieus.be). Veel succes!
52
1
2
3
Horizontaal 1 1 stammoeder - muzieknoot - rhodium 2 administratieve 2 troepen - massa 3 dorp a/d Leie en Oude Mandel 4 rustpunt 3 slimmerik 5 in voce - viva 6 ooievaarachtige - kippenloop 4 7 errore excepto - bijwoord vluchtheuvel 8 knel - naam 5 Deinze 9e eeuw 9 vaarwater tijdelijk (afk) 10 om de 5 jaar zijn 6 4 er vlasfeesten - voorzetsel Verticaal 7 1 ik - elasticiteit 2 schilder en graficus (streefde naar behoud 8 oude rivierarm in Gottem) 3 lijnzaad - Europeaan 4 dorp bezet 9 op 25 mei 1940 5 ante meridium - afgelegen - muzieknoot 10 5 6 communicatiemiddel - stuw 7 begerig 8 ex-woonplaats acteur Bert Van Poucke 9 muzieknoot Sleutelwoord aanvoerder 10 weg gebruikt door heksen
4
5
6
7
8
9
10
6
2
1
7
3
1
2
3
4
5
6
7
53
Colofon Neuzen in Deinze werd bijeen geneusd door curieus Deinze: Rudy Van Aelbroeck, Ann Gunst, Freija Dhondt, Claude Gekiere, Casper Van Poucke, Yves Eggermont en Willy Bekaert Redactie: An Pauwels Fotografie: Wouter Rawoens Lay out: Cindy Schuddings P.S: Krijg je het ook warm door zo veel leuke ideeĂŤn? Voel je het tintelen om curieus te worden? Aarzel dan niet om ons te contacteren!
54
CURIEUS? curieus is een sociaal-culturele vereniging voor volwassenen die zich bezighoudt met alles wat mensen kan boeien. Je komt ons tegen op meer dan 300 plaatsen in Vlaanderen en Brussel. Je kan er komen proeven van de activiteiten die een kleine of grote groep vrijwilligers organiseren voor iedereen in hun gemeente of wijk: daguitstappen, info- en debatavonden, tentoonstellingen, filmvoorstellingen, standupcomedy-avonden, internetklasje, quizzen, fiets- of wandeltochten… Kortom: alles wat mensen “curieus” maakt. curieus is er voor mensen die op zoek zijn naar een zinvolle vrijetijdsbesteding. Mensen die andere mensen willen ontmoeten in een aangename en vriendschappelijke sfeer. curieus is er ook voor mensen die graag iets opsteken, die steeds op de hoogte willen blijven en mee willen zijn in deze steeds veranderende maatschappij. curieus draagt waarden als respect, gelijkwaardigheid en solidariteit hoog in het vaandel. We kiezen voor een samenleving waarin iedereen gelijke kansen krijgt om zich te ontplooien en de verantwoordelijkheid heeft om deze kansen te benutten. curieus kiest voor ontmoeting. curieus wil mensen samenbrengen, banden smeden en netwerken bouwen.
www.curieus.be informatie@curieus.be
55
V.u.: Fons De Geest - Speldenstraat 1 - 9000 Gent. Niet op de openbare weg gooien ajb. 56