Neuzen in
erpe-mere
“Neuzen in erpe-mere� is een uitgave van curieus erpe-mere en curieus Oost-Vlaanderen curieus.erpe-mere@curieus.be - info.oost-vlaanderen@curieus.be curieus is een progressieve vereniging die door een andere bril naar cultuur en de samenleving kijkt. We organiseren frisse, originele en gedurfde activiteiten die je goesting geven in cultuur.
3
4
Neuzen in
Erpe-Mere Beste lezer, Proficiat! In jouw handen rust een uniek curieus boekje dat je meeneemt op verrassende citytrip doorheen Erpe-Mere. Ben je curieus naar enkele smakelijke streekgerechten, boeiende figuren, schalkse verhalen, kleurrijke dialectwoorden of simpelweg de meest romantische plekjes? Blader dan vlug verder en laat je verrassen door de talloze verborgen pareltjes van deze gemeente! Of je er nu woont, of op bezoek bent, veel plezier met Neuzen in Erpe-Mere! Bruisende groeten,
Freya Van den Bossche, voorzitter curieus Oost-Vlaanderen 5
Wiki Wikipedia, de grootste online vrije encylopedie, telt vandaag een kleine 871 000 artikels. Prima gedaan, maar 8 belangrijke pagina’s ontbreken toch nog. curieus doet een poging om dit steeds groeiende naslagwerk aan te vullen met cruciale info over Erpe-Mere en haar deelgemeenten. We vroegen 8 willekeurige ErpeMerenaren om hun deelgemeente voor te stellen in ware Wiki-stijl en in hun eigen dialect. Aaigem Eigem is een dielgemeente van EirpMeier. ‘t Ligt on de rand van de Vlemse 6
Ardenn. Thuugste poentj van Eigem en Opegiem es op 77,8 meter en tegelijk thuugste poentj van Eirp-Meier. Eigem es na Eirp oek ’t groeshte durp en eet volgens ons de schoenshste pleskes as “de Landries”, “den Beirg” en “ieshvelje”. In Eigem koendje op au gemak wandell en per velo rijen. Bijveurbieldj in de biert van ne bekenjen zanger die al ienigste liekes é geschreven over oos. Bambrugge Bambrugge es in ieste istance gekend deur Stienberg. Van en den tijd van de Romeinen wiesten ze aul dat er doar zandstien zat. Loater “leese stien” ge-
noemd. Vandaug is deze scheunen environ engepakt deur ‘t gemientenhuis, de bib, de sporthalle en sportterreins. Doar vient in september den iersten greuten cross van ‘t nie seizoen plusj. Bambrugge eet uk de beste voetbalploeg van Erpe-Mere. As ge van de kerk naar den Dries moet, dan passeerde nen iel drukke boan. Aan de top van die nen stieweg keu je den enigsten struisvogelrestauran vienen van de streek. Burst Bust es een gemiente op de rand van Eirp-Meer in Ust-Vloanjeren. Oo veur de fuze in 1976 bekanst drei duust inwuners. Bust lecht oan de Meulenbeek in de Denjerstreek. Bust wert veur ’t iest vernoemd in duust tweeënveertig. Ze noemdn da hie Borst, Bost en Bust. En op ’t leste es Burst geworren. Bust es gegroeid rond de speurweg. Oan ons
stoaze zen nog wa stammenees overgebleven. Doar est elk joar nog een greute keermes. Bust werd uuk deurgesneejen deur ne drukken stieweg. De menshen pakken veel die boan as ze mee uiren oto noar uir werk moeten veur uir pree te verdienen. Erondegem Erondegem grenst aon Vriezel van Sent-Lieves-Outem, Impe van Lee. En ons gemiente zijn twee wielercluppen die regelmaotig een koers geven. Mee de kerremes zijn der zelfs vier koersen. Ien van de bekenste menschen van Erondegem es Evelyn Arijs. ’t Es een vrou die wreed goe kan koersen en al verschellende Belze tietels eet. Uk es ter een fameus gekend otel-restauran woar veel buitenlanse coureurs komen logeren. Der es oak de Tiestjesbraderie, genoemd noar da boerenof dat doar 7
8 prachtig uitzicht aan eekhout in Aaigem
staot aon de stieweg. Het leven en ons gemiente speelt zich zuwat af en de twee cafees veur en achter de kerktoren. Erpe Eirp es qua greute de greutste dielgemiente van Eirp Meer. Eirp ku je van veir zie liggen deur de waotertoren. Eirp es opgeboud langs drei drukke stienwegen. Ienen noar Meer en zu veijer noar Zottegem, ienen noar Lee en ienen die Gent en Aolst verbient. Ze kommen saumen in de Vijfhuizen. Een iel druk kruispoent van waor da ge kunt aanschuiven as ge noar Aolst moet. Langs die stiewegen stoat Eirp vul mee huizen. Ondanks dat ’t nie ver es van Aolst vien je ier uk bescherremd natuurgebied. In den Heunegem kun je rustig goan wandelen langs scheunen wegskes.
Mere Mejer es ejen van d’ acht dejelgementen van Eirp-Mejer en teljd een goei achtduzen zielen, as allamaan ejen eed. D’ottostrade van Brussel nor de zeje passeert deur Mejer en eed ier uk een op- en afrit op de Anordschestejeweg. Wat kunde ier allemol bekijken? Onderanderen de Dikke kapelle en de windmeulen van Verouven, die alle tweje op ’t eugste poent van de gemente stoan. Ter zen uk nog dra woatermeules: dijen van Mollerkes in de Bosstroat, de Guetegemmeulen en dijen in Broek. Op de grens tusschen Mejer en Eirp was ter vrugger a stojeseken op de lijn van Oiljst nor Bust, na est alleen nog mor nen alt. De goestagachternoen es da ier uk mert, mor ’t gebeurt geregeld da ter mor a kraom of twee owezeg zijn, gelijk as nen bakker en nen groenselboer. Mor allee de wekelijkse bezukers hemmen 9
ten toch een reden om nor de plesh te kommen om a pinten te drinken en een woordeken te placeren. Ottergem Veel menschen pijzen dat den noam afkomstig es van den otter. Da zou goe kunnen maar doar zijn toch twijfeleirs. Au van en 1142 sproken ze van Ottergem, moar uk van Ottringhem, Ottregem en Ottergem. Allei en tegenstelling mee den Ottergemsesteenweg en Gent es ’t ier veel rusteger. Wat dat er ier wel veel passeert zijn koersen die de wielerclub zelf enrecht of die van andere gemienten kommen. Doar es uk een wielerploeg gesponsord deur ne greuten meubelmoaker. Ge kunt dan en de Ruststroat kommen kijken noar ne bescherremden woatermeulen. Dien was zelfs au geboud en 1774. Ottergem
10
kun ne gemakkelijk vienen. Ge pakt en Meer de stieweg en ge sloat en aon ’t endustriepark en ge zijt er. Vlekkem Vlekkem es de kleinste gemiente mee minste aontal enweueners van Eirp Meer. Toch eet dees kleine gemiente u formidaubel verienegemsleven. Z’augen doar zelfs veel van koenst. Ge kunnt er bielden zien van ne Vlekkemse koensteneir. In september es ter een greute keirmes mee een rommelmert gekend tot in Olland. Vlekkem won euk de Ust-Vloamse wedstrijd “Dorp op stap”. Da bewijst dat de enweurens wreed aon ienhangen. Ambiance en leute vien je nog en de enige echte stammenee onder de kerktoren. Doar eurde gien laweit van den E40 die deur Vlekkem leupt.
Tatjespap uit Mere Dat de Merenaren met de bijnaam papeters gezegend zijn, is geen toeval. De Mejerschen tatjespap heeft een lange geschiedenis achter de rug, maar is nog altijd springlevend. Oorspronkelijk is het een maaltijd die enkel bij arme gezinnen populair was, maar tegenwoordig vindt de tatjespap zijn weg naar heel wat Erpe-Meerse keukens. Ons werd ingefluisterd dat zelfs enkele fervente inwoners de tatjespap gewoon als ontbijt verslinden.
aanmaant om zijn aardappelen flink op te eten, neemt het woord ook nog vaak in de mond: “Eet je tatjes op!” Ook goesting gekregen in de wereldvermaarde Meerse tatjespap? Elke tatjeskok bereidt het recept volgens zijn of haar smaak en serveert de tatjespap naar believen met vlees, eieren of groenten. curieus presenteert jullie hier één van die mogelijke recepten.
De basis? Gepureerde aardappelen, ook wel tatjes of tattes genoemd. Klinkt vreemd? Wie zijn treuzelende peuter
11
mmm, de enige echte Meerse tatjespap
12
Wat heb je nodig? 2 kilo aardappelen Deze hoeveelheid kan je aanpassen aan je eigen wensen. Heb je liever een dikke puree, neem dan meer aardappelen. Verminder de hoeveelheid als je een papje verkiest. 1 liter karnemelk 100 gram melkerijboter (ook gekend als: goei boter) Peper, zout en nootmuskaat (ook gekend als: kruinoot) Enkele dik gesneden plakken bruin brood Enkele schelletjes belegen kaas Je kan de kaas ook vervangen door een snede spek.
Hoe ga je te werk? Schil de aardappelen, snij ze in stukken en breng ze aan de kook. Giet af wanneer ze gaar zijn en pureer ze met een keukenstamper. Voeg de karnemelk toe en breng al roerend aan de kook. Bruin de boter in een pan en voeg ze toe aan de puree. Breng op smaak met peper, zout en een royale portie muskaatnoot. Smeer enkele dikke sneden bruin brood met wat melkerijboter en een sneetje belegen kaas of spek. Dien de tatjespap op in een grote kom, samen met de boterhammen. Tip! Je kan bij de tatjespap ook wat gestoofde boontjes, een gepocheerd eitje of wat fijngesnipperde bieslook serveren. Smakelijk! 13
Shoppen voor een habbekrats Mariette en Guillaume baten in de Erpse Dorpsstraat sinds mensenheugenis een authentieke kruidenierszaak uit. Dit kranige koppel tachtigers heet je al sinds 1956 welkom in hun uniek winkeltje. De bijhorende bakkerij werd in 1970 reeds gesloten, maar aan de winkel zelf is in al die jaren nog niets veranderd. In hun lange carrière zijn er veel ups en wat downs geweest. Twee keer werden ze overvallen.
14
Maar Mariette en Guillaume, die zetten door. Ze zien hun klanten graag en dat merk je. In hun winkel kan je niet alleen terecht voor dagelijkse kost, maar ook voor een warme babbel. Ermee stoppen? Daar denken ze nog niet aan. Als het aan hen ligt, staan ze nog jarenlang achter hun toonbank om klanten te helpen.
Mariette achter haar geliefde toonbank
15
het kloosterhof in aaigem herbergt een lange en boeiende geschiedenis
16
Wat schuilt er achter de gevel? curieus verdwaalde door de ontelbare straten van onze gemeente en hield even halt aan het Kloosterhof in Aaigem. Wat schuilt er achter deze prachtige gevel? Een prachtige hoeve met een elegante binnentuin op het dorp in Aaigem herbergt een lange geschiedenis.
In de 9de eeuw waren de hoeve en de kerk eigendom van de machtige SintBaafsabdij in Gent. Eind 11 de eeuw eigende de Sint-Salvatorsabdij van Anchin zich het hof toe. De oudst bewaarde pachtcontracten onthullen alvast een interessant weetje. Een vrouw, Ida Utenhove, zou de eerste pachtster van het hof geweest zijn.
Misschien klinkt het wat vreemd voor een kloosterhof, maar nog voor de grootse kerstening in onze streken werd deze plek al bewoond door een Frankische stam.
Een pachter had als belangrijke taak om het koor van kerk te onderhouden en de percelen te bewerken. Maar na de oorlog van de Gentenaren tegen de Vlaamse graaf in de 15de eeuw, lag het 17
hele hof er jarenlang verwaarloosd bij. In 1575 kon de nieuwe pachter David Van de Zijpe er zelfs gratis intrekken.
linken aan het Kloosterhof, dat in de volksmond ook wel Mertenshof wordt genoemd.
De Franse bezetters namen het hof, dat tot dan nog altijd eigendom was van de abdij van Anchin, in beslag begin 19de eeuw. Het hele boeltje werd tijdens een openbare zitting verkocht. Nadat eerst de Gentse karmelieten het Kloosterhof verwierven, kwam het uiteindelijk toch in privé-handen. De familie Mertens was één van deze bekende eigenaars en kon uiteindelijk zelfs zijn naam
Het hof is één van de pareltjes in onze gemeente. Jammer genoeg is het niet toegankelijk voor het publiek. Maar de gevel? Die vinden wij alvast prachtig.
18
Ben je curieus naar een uitgebreide geschiedenis van deze hoeve? In het archief van de abdij van Anchin (NoordFrankrijk), vind je nog pakken boeiende info. A la recherche du temps perdu!
De Rode Neuzenroute Het is geen geheim, in Erpe-Mere kan je prachtige wandelingen maken en prettige fietstochten volgen. De Molenbeekroute of de Somerroute zijn slechts enkele voorbeelden van die geliefde parcours voor trappers. Maar curieus verlaat graag even de platgereden paden en creëerde daarom haar eigen fietsroute. We kozen voor een Rode Neuzenroute langs de talrijke volkscafés in onze gemeente. Op vele plaatsen in Vlaanderen zijn die met uitsterven bedreigd. Hoewel ook in ErpeMere het aantal cafés flink verminderd is, vind je in elke deelgemeente nog een authentiek café. Een kroeg met een verhaal, gezegend met een bekende of
minder bekende geschiedenis. Onze fietsroute laat je kennismaken met enkele van deze cafés. Omdat we geloven in de sociale kracht van deze cafeetjes. Omdat we weten dat mensen er graag samenkomen en een hartverwarmend praatje kunnen slaan met de gemoedelijke cafébaas of beminnelijke cafébazin. Omdat we willen dat het cultureel erfgoed bewaard blijft, zodat ook onze klein- en achterkleinkinderen er in alle gemoedelijkheid een frisse pint kunnen gaan drinken. Alle hup, we zijn weg. Benieuwd wie er zal blijven plakken...
19
H
G
F E
D I J A C B 20 Bron: Google Maps
Vertrek- en eindpunt van de Rode Neuzenroute (17 kilometer) is het station van Burst. A Café Bascuul (Stationsstraat 1 in Burst)
de weegbrug rijden. Hetzelfde systeem zoals we nu kennen in het containerpark. Nu is dit café uitgegroeid tot een place to be voor de lokale jeugd. Hun jeugdig enthousiasme zal je energie geven om de trappers richting Aaigem steviger aan te drukken. Hopla, bergop dus... B Café ’t Hoefijzer (Langemunt 89 in Aaigem) Al meer dan 30 jaar baat Godelieve De
De naam van dit café verwijst naar de weegschaal die er vroeger buiten langs de spoorweg stond en waarop steenkool werd gewogen voor verkoop. Later kon je eerst je wagen volladen en dan over 21
Bruyn café ‘t Hoefijzer uit. De naam verwijst naar de vorige eigenaar die gelegenheidssmid was. Het café biedt onderdak aan WTC De Hoeftrappers, TTK Aaigem en supportersclub SK Aaigem. Het kan er gezellig druk zijn, vooral tijdens Halloween. Dan trekken honderden vertrouwde en minder bekende klanten al griezelend door de velden van Aaigem om er daarna te genieten van een warme kop soep en zo veel meer. C Café Cabaré (Gotegemstraat in Aaigem) In dit charmante volkscafé verbroederen markante dorpsfiguren naast jachtige stadsmensen die er even komen pauzeren na een wandeling in “Den Dotter”. Reeds in 1798 werd deze herberg beschreven als uitspanning “In den Cabaret”. In de voorbije 200 jaar kwamen mensen er niet alleen hun keel 22
verfrissen maar ook schoenen passen of groenten kopen. D Café High Chaparral (Daalstraat in Mere) Oscar Coppens stichtte deze herberg in het Expojaar 1958. Hij besliste het café te noemen naar de bekende westernreeks die toen op tv liep. Naast zijn café baatte Oscar ook een beenhouwerij uit. Droge saucissen voor het café genoeg! Inmiddels is de beenhouwerij opgedoekt en ontvangen zoon Marc en vrouw Kathleen je hartelijk in hun kroeg. In 2010 brandde het café volledig af. Maar dankzij de enthousiaste steun van hun trouwe klanten, vrienden en familie vonden Marc en Kathleen de moed en energie de zaak her op te bouwen. Een grote opluchting voor de twee biljartclubs en de zaalvoetbalploeg die er hun thuisbasis hebben. De supportersclub voor Kevin Van Impe,
charme troef in café cabaré in aaigem
23
kleinzoon van Oscar, heeft er natuurlijk ook zijn vaste stek. E Café Gemeentehuis of bij Pieken Achiel (Dorp in Erpe)
In 2009 en 2010 heropenden de kinderen en kleinkinderen van Pieken Chiel het café tijdens het Erfgoedweekend. Momenteel staat het café te koop, maar wij hopen dat die gezelligheid van het erfgoedweekend terug komt. F Café De Klok (Hoogstraat 2 in Erondegem)
Achiel De Wolf baatte dit café rechtover de kerk van Erpe uit van 1932 tot 1965. Hij was eveneens bekend als fietsenmaker en mede-oprichter van de fanfare Sint-Cecilia. Naast memorabele kermisavonden, organiseerde Achiel er ook theater- en filmavonden. Extra aantrekkingskracht ging uit van de zonen Gilbert en Marcel, twee bekende wielrenners met een hoop supporters. 24
Alleen een oude foto aan de muur herinnert nog aan het oorspronke-
lijke gebouw. Maar de ontvangst in de nieuwbouw is er niet minder hartelijk en warm om. In een gezellige en ongedwongen sfeer maakt Linda altijd tijd voor een praatje aan de toog. De naam van het café koos men omwille van de locatie nabij de kerk. Wij zijn wel benieuwd of alle tooghangers destijds bij het luiden van de klokken op tijd bij mijnheer pastoor waren. G Café Dievenput (Keerstraat 190 in Ottergem) Een legendarisch café waar Jan De Lichte kind aan huis was. In deze herberg kon hij met zijn bende veilig schuilen na een moordende strooptocht in de regio. Ze verborgen hun buit in de droge waterput achter het boerenhuis, voordat ze er een vette frank aan verdienden bij de verkoop. Café Dievenput bleef jarenlang een beruchte plek bij 18de eeuwse hangjongeren uit Erpe-
Mere. Vandaag kan je er gewoon rustig een pintje drinken... ’s Avonds daarentegen herovert het jonge geweld soms opnieuw zijn stek. H Café Herleving (Paardestraat in Vlekkem) Café Herleving is het kloppende hart van dit dorp met 300 inwoners. Het café werd op 4 april 1970 geopend toen uitbaatster Marie Jozef of “Jefke” Beerens haar winkeltje omdoopte tot dorpscafé. De naam werd uitgevonden door de champetter van Erondegem en staat symbool voor de sociale heropleving van Vlekkem. In 2010 nam Erwin De Block de zaak over en liet prompt zijn baan staan voor de ongecompliceerde gezelligheid van dit café. Kickeren en sjoelbakken staan centraal. Maar let op, wie er al te straffe toogpraat verkoopt, kan aanspraak maken op de titel “Grootste leugenaar van het jaar”. 25
Het liefdesnestje van Erpe-Mere Daar, waar nu het Administratief Centrum van Erpe-Mere staat, hebben vele inwoners hun eerste stappen in de liefde gezet. Waar in de vijver van de oude steengroeve de kinderen leerden zwemmen. Waar de mama’s met hun kroost gezellig kwamen picknicken. Waar pubers in de omringende bosjes verdwaalden en de oudere vrijende koppeltjes bespiedden. Waar diezelfde pubers zich uitleefden op de pompende beats van de dancing die er ondertussen werd gebouwd. 26
Daar in de oude steengroeve zetten de Erpe-Merenaren in praktijk om, wat ze als snotneus geleerd hadden. Heel wat liefdeskinderen werden hier dan ook verwekt...
27 de steenberg, het liefdesnestje van erpe-mere
Als dank aan mama en papa maakte één van hen er een gedicht over. Met een knipoog naar de zangtalenten van toen. Het is een warme oproep om rond het gemeentehuis een park aan te leggen als ontmoetingsplaats voor elke Erpe-Merenaar. Een plaats waar vijftigers en zestigers nog eens kunnen mijmeren over hun liefdesnestje van vroeger... en een plaats waar tieners misschien wel romantische inspiratie kunnen opdoen.
Steenberg
Waar Vlaamse arduin ooit het zonlicht zag Deelden onze ouders hun eerste lach Waar berg nu put is en stenen water Waar mond gesnoerd van stoefer en prater Waar ooit het water tussen heuvels lag Werd het voor velen te vroeg dag Waar ooit een zwemvijver was om te blussen Deelden moeder en vader hun eerste kussen Waar zwemmers vissers werden en kussers nu lopers Bevindt zich nu ons gemeentehuis en bib vol dromers Waar jij je bloempje voor het eerst hebt geplukt Moet je weten… Was je niet alleen... Want ’t is veel van onze papa’s ook gelukt
28
De trein der traagheid Lijn 82 van Aalst tot Burst wordt afgebouwd. De eerste twee treinen in de vroege ochtend en de laatste twee treinen moeten sneuvelen. Hannah Cogen, vaste klant op de vroege trein, schreef een ode aan haar vaste warme ochtendwaarde en een smeekbede aan de beleidsmensen. Traagzaam trekt het kleine treintje, langs weide en beek, langs langzaam ontwakende huizen, ongeduldige auto’s en mistige wilgen. Er is niets zo intens rustgevend, niets zo intens niet van deze tijd en daarom net zo waardevol, als de verlieslatende trein. Op die trein lees ik grote en kleine literatuur, lees ik de gezichten van grote en kleine men-
sen, verheug ik me in hun blijdschap en erger me aan hun chagrijn. Treintje 82 heeft me zorgvuldig doorheen mijn studies geloodst en brengt me al meer dan drie jaar tijdig aan de poorten van het Koninklijk Atheneum te Aalst. Lekker vroeg, want ik haast me niet graag, leg alles tijdig klaar en wil zonder stress om vijf na acht op mijn toezichtplaats staan. Reizen met de trein is een luxe en een recht. De luxe om doorheen het landschap te glijden, te spieden in achtertuinen en vergeten hoekjes langs het spoor, de luxe omgeven te zijn door warmte, comfort en bedwelmend 29
30 Hannah Cogen eert haar houvast in goede en kwade dagen... lijn 82
geroezemoes. De trein is ook een recht, en zeker de verlieslatende trein. Kiezen voor de trein die niet propvol zit, die je niet op tijd maar veel te vroeg op de juiste plaats brengt, die je toelaat langer te blijven dan van 9 tot 5, die boemelt naar plaatsen waar de kuddetreinen achteloos voorbij donderen, op weg naar Brussel, Gent of Antwerpen. Het recht van de buurtspoorwegen, van een openbaar trein- en tramnet, dat het autoverkeer omzeilt en inkrimpt, dat natuur en samenleving bevrijdt van een constante stroom van pendelaars, zondagsrijders, buspiraten en weekendongevallen. Treinen v贸贸r en niet ondanks mensen met elk hun uniek traject. Treinen die eindelijk in het middelpunt staan van een maatschappij die duurzaamheid
hoog in het vaandel draagt, welk kleurtje dat vaandel ook moge wezen. Meer treinen dus en niet minder. Treinen die op tijd rijden en voldoen aan de behoefte van iedereen. En daarbij: de vriendelijke begroeting van de conducteur en de man of vrouw achter het loket. Geen pratende machines, maar het driftige geschuifel in de rij, het geklungel met computers en de vele misverstanden door het glas, soms een behulpzame lach, soms een neerbuigend antwoord, maar altijd menselijk contact op weg naar de trein. Treinen van traagheid, lome en halflege treinen, hotsend en klotsend, sierlijk als slangen, met hun buik tegen de sporen, glijdend door tijd en ruimte, tot ze halt houden in de werkelijkheid.
31
32
Door de ogen van Anna Anna De Clercq (6 jaar) voelt zich duidelijk in haar nopjes in Erpe-Mere. Ze kwam als trotse winnares uit de bus van de tekenwedstrijd die curieus ErpeMere op touw zette. Alle Erpe-Meerse kinderen mochten zich volop creatief uitleven en hùn Erpe-Mere in beeld brengen. Want curieus wou weten: wat is voor de jeugd van tegenwoordig de coolste plek? Waar voelen jongen zich in onze gemeente thuis? Waar spelen kinderen het liefst met hun vriendjes?
En Anna De Clerq, die verbeeldde dat in een bijzonder speelse tekening. Proficiat aan Anna en de rest van de deelnemende Erpe-Meerse kroost. Op de turnmatten van gymclub “Klimop” voel ik me helemaal in mijn nopjes. Vorig jaar nog kleuterturnen en nu... acrogym! Eindelijk!
33
We vroegen aan 100 Erpe-Merenaren ... De Erpe-Merenaar: Wie is hij? Wat denkt zij? En waarom? Op een zonnige nazomerdag trok curieus de straat op en vroeg de pieren uit de neus van honderd Erpe-Merenaren. We peuterden wat sappige roddels los en ontdekten de ware aard van de gemiddelde Erpe-Merenaar. Sympathieke knul De Erpe-Merenaar is zijn medeinwoners goed gezind. Hij/zij vindt hen vriendelijk, gezellig, joviaal, gastvrij, sympathiek, plezant, behulpzaam en 34
sociaal. EĂŠn van de ondervraagden beschreef ons als een raar volkje. Hmm, hoe zou dat komen? Bourgondische levensgenieter Regelmatig een pintje, dat kan onze mannelijke inwoners wel bekoren. Onze Erpe-Meerse vrouwen verkiezen een glaasje wijn of een kriekbiertje. Maar we zuipen onszelf niet te pletter en drinken met mate. curieus informeerde ook naar de brede waaier voedsel die
een greep uit 100 erpe-merenaren
de Erpe-Meerse darmstelsels passeert. “Biefstuk friet” werd alomgeprezen, maar ook “vanalles” kan de Bourgondische Erpe-Merenaar plezieren. Wanneer zijn lichaamsomvang te veel dreigt uit te deinen, gaat menig ErpeMerenaar op dieet. Maar amper de helft blijft op de tanden bijten en houdt vol... Zonneklopper Voor weekenduitstapjes spant onze Belgische kust de kroon als favoriete bestemming. Voor langere tripjes kiezen onze inwoners steevast voor de zon. Spanje, Griekenland, Italië, ZuidFrankrijk en Turkije zijn de toppers. Wanneer de Erpe-Merenaar op reis een landgenoot tegen het bruinverbrande lijf loopt, dan legt hij uit dat Erpe-Mere bekend is door de E40. Of door Blondie, zoals enkele oudere inwoners blijven volhouden. 35
Romantische ziel en familiemens De Erpe-Meerse vrouwen zijn geen seutjes. Ze kussen op jonge leeftijd en hebben meer liefjes dan de mannen. Toch zijn de meeste Erpe-Merenaren romantisch getrouwd met hun eerste grote liefde. “Mijn echtgen(o)ot(e)” is dan ook hét favoriete antwoord bij de vraag naar de bekendste Erpe-Merenaar, en klopt daarbij eervol toppers als Lucien Van Impe en Jan De Wilde. Moesten onze inwoners de lotto winnen, dan denken ze meteen aan hun kinderen. Rustige positivo De Erpe-Merenaar vindt zijn eigen tuin het mooiste plekje. Hij/zij woont hier graag omdat het een rustige landelijke gemeente is, vol fijne buren. En ideaal gelegen door een vlotte bereikbaarheid naar Aalst, Gent en Brussel. 36
Maar kritisch als het moet Het is een spijtige zaak, de vele buurtwinkels en stamcafeetjes die verdwijnen. De Erpe-Merenaar mist een intens cultuur- en verenigingsleven. Hij/zij wil een park, een zwembad, een cultureel centrum en een marktdag. Dierenvriend Bijna elk gezin neemt de zorg van een huisdier op zich. Daarbij beperken de Erpe-Merenaren zich niet tot de klassieke goudvis, maar ook een kanarie en hangbuikzwijn passeerden de revue. Benieuwd naar het dier waarmee onze inwoners zich vergelijken? Onze mannen zien enige gelijkenis met een (trouwe?) hond en vrouwen met een kat. Leuk, een gezonde dosis spanning in het Erpe-Meerse gezin.
molen t in erpe van der bies
kruiskoute rm
olen in mere
mulderkensmolen in mere
Groetjes uit Erpe-Mere
"
watermol
en bambr ugge
engelsm olen in aaigem
in watermolen
ottergem 37
wat cultuur al niet kan
38
postzegel aub
Jan and the gang We verwezen al eerder naar deze roemrijke rover. Maar de beruchtste stroper in de geschiedenis van Erpe-Mere verdient een eigen hoofdstuk. Dames en heren, Erpe-Merenaren, maak kennis met het dramatische levensverhaal van Jan De Lichte. Jan De Lichte, zoon van Tjeef en Liesebette De Schepper, werd op 7 april 1723 in Velzeke geboren. Hij groeide op voor galg en rad. De wereld ingeworpen in een milieu van armoezaaiers, moest hij al gauw overleven door het stelen van voedsel. Wat begon met eieren, kippen, gepekelde vis en vlees voor eigen gebruik, werd al gauw wijn en ander kostbaar goed dat een stuiver opbracht.
Samen met lotgenoten, vormde hij een groep, ja noem het maar gerust een bende, die in de wijde omgeving ging stelen. Een broekventje van amper 20 jaar was hij, toen hij de hoofdman werd van het zootje ongeregeld. De Bende van Jan De Lichte zette vaak radicale middelen in om de gegoede klasse hun edele eigendom afhandig te maken. “Veur giene chanterik peu!” was zijn lijfspreuk. Vrij vertaald klinkt dat “van geen kleintje vervaard”. Vooral niet bang van de Franse garnizoenen, zelfs niet vies van een strooptochtje tussen de militaire bezigheden door. Samen met deserteurs en andere vagebonden was hij geducht in een straal van 39
cafĂŠ dievenput bleef jarenlang een geliefde schuilplaats voor 40 roversbendes en ander gespuis
30 kilometer rond Velzeke. Vaak kregen ze onderdak bij armen of afgedwongen door geweld, bij “betere boeren”. Jan en zijn Bende bouwden een heus netwerk van schuiloorden uit, waar ze rustig opkikkerden na een zoveelste moordende strooptocht. In afwachting van een goede verkoop, verborgen ze er hun buit. Zo’n ideale stek vonden ze in het boerenhuis ter hoogte van de laatste huisjes van Ottergem. De herberg, nu bekend als café Dievenput, was omgeven door drassige meerschen, lastig voor de paarden en het voetvolk van de Franse gendarmen. Jan en zijn Bende loensten ongegeneerd naar de bagage van reizigers tussen Gent en Aalst die bij valavond in de herberg een warm bed zochten. De service die ze aanboden om op de reiszakken te letten, ontaardde vaak in een brute diefstal.
Tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog, die zich ook in onze contreien liet voelen, werden soldaten vermoord in Velzeke. Jan De Lichte wou met die eer gaan lopen, maar botste op de grenzen van zijn populariteit. De glorieperiode van de Bende van Jan De Lichte leek in 1745 onherroepelijk voorbij. Haat en verraad in eigen rangen mondden uit in moordende achterdocht. De Bende werd opgerold in de herfst van 1748. Jan De Lichte werd op de Grote Markt te Aalst geradbraakt, de andere leden kregen een niet minder gruwelijke straf. Het gespuis was uitgeroeid en platgetrapt... Na zijn terechtstelling kreeg Jan De Lichte een heldenstatus. Verschillende roversbendes en ander gespuis traden jarenlang in de voetsporen van de legendarische stroper. 41
Het lekkerste seizoen Duvel, Orval, Westmalle... zijn überbekend bij Belgische en internationale bierliefhebbers. Maar onze Saison d’Erpe-Mere hoeft daarvoor helemaal niet onder te doen. In 2010 verkoos het Amerikaanse Draft Magazine na meer dan 1000 proevertjes ons streekbiertje bij de 25 beste bieren ter wereld. Op gelijke hoogte met, jawel, Duvel, Orval, Westmalle Tripel en de Oude Kriek van Hanssens. De fameuze Britse bierkenner Michael Jackson prijst in zijn gerenommeerd werk “Grote Belgische bieren” de bloemige smaak van het strogele gerstenat. Een vleugje zoetheid door de citrusvruchten en een bittere ginsmaak 42
met een lange afdronk vormen de belangrijkste kwaliteiten van Saison d’Erpe-Mere. Zelf proeven van ons wereldvermaard biertje? Elke zaterdag kan je terecht aan de poort van de brouwerij in de Glazentorenweg in Mere.
43 jef van den steen, de enige echte brouwer van saison d’ erpe-mere
Het stilste plekje van Erpe-Mere Zin om even te relaxen na een drukke werkweek? Dan hoef je zeker niet ver te rijden. In het grensgebied van ErpeMere en Lede ligt het natuurgebied Honegem. Je kan er heerlijk wandelen, geruisloos fietsen en helemaal tot rust komen.
Na de opkomst van steenkool werden de putten als vlasrootputten gebruikt. Boven op de met vlas gevulde putten legde men takken van de Zwarte els en zware stenen. Na een week rust, kwamen de vlasvezels los en konden spinners ermee aan de slag.
Centraal in het natuurgebied liggen de turfputten. Op de plaats waar ooit een meander van de Molenbeek verveende, werd tot het einde van de 19de eeuw turf gestoken. Nog voor er sprake was van steenkool, werd turf al als brandstof gebruikt.
Nu kan je in de vogelkijkhut ‘t Rot het natuurschoon van de turfputten bewonderen. Het gebied is de thuisbasis van enkele unieke dodaarskoppels (dodaars zijn het kleinste lid van de futenfamilie), waterrallen, buizerds, boomvalken, torenvalken, ijsvogels, steltlopers‌
44
bewonder de natuurpracht in de vogelkijkhut ‘t rot
45
M p!
yst
er i eg e va
ar
!
Le
to
d e doo o o gh s d ’H a ag w eet o o J nd ige t zin n op va h ij om he hei m t ten . Tot n h o e n m o o r d? u de ge e p d f r r m e u k wa de t 44 w sk ? Ee I n 17 daa n en i n d my gelu et roff a r h ij va n et een on gehelder du s a a a ng k p h ij o w s n K a d . o .. .W an ? E e n r p e -M e r e f p u t t e n n iem gekomen oor d tur is elf m k je va n E d de n le v en e Joos z o r le p d te er je Pleeg t s t i ls n wa n ne len .. . i n he e ppe ter ie wa nd je do t a it a u g r maa
In volle zomer zijn de turfputten ook voor libellen en waterjuffers (met zoetklinkende namen als de paardenbijter, de zuidelijke glazenmaker en de zwervende pantserjuffer) the place to be. Ook flink wat amfibiën (kikkers, padden, watersalamanders...) voelen zich thuis in de turfputten. Met wat geluk, kan je er zelfs de unieke kamsalamander spotten. 46
Of trek je laarzen aan en ga wandelen langs de Honegemmeersen. Deze meersen waren tot het midden van de twintigste eeuw een “gemene weide”. Dit heeft uiteraard niets te maken met een slecht karakter, maar alles met het gemeenschappelijke gebruiksrecht van deze grond. Elk jaar op 29 juni verkocht de veldwachter het hooi per opbod. Door deze traditionele manier van maaien konden heel wat kleurrijke plantensoorten hier gedijen. Natuurpunt past ook vandaag dit maaischema toe, zodat je in het voorjaar kan genieten van de bloemenpracht van ratelaars, wilde orchideeën, koekoeksbloemen... Die dag, op 29 juni vierde iedereen in Honegem feest... Misschien kunnen we de traditie in ere herstellen en er één dag per jaar de rust verstoren?
De held van Erpe-Mere De held van Erpe-Mere? Dat is zonder twijfel Lucien Van Impe. curieus zocht Clark van Mere op, onze muzikale duizendpoot die in 1976 een lied schreef voor de sportieve trots van Erpe-Mere. Clark vertelt: “Het was 1976, een lange hete zomer en alles wees erop dat Lucien Van Impe de Ronde van Frankrijk zou winnen. De maandag voor het einde van de Tour kreeg ik telefoon. Of ik een lied wou schrijven over de exploten van de vermoedelijke tourwinnaar. Of ik dat ook in de studio wou inzingen. Tegen morgen graag.” “Met mijn vriend José Fontaine hadden we even daarvoor het liedje ‘De
middenstander’ geschreven. Deze melodie was prima geschikt om er een nieuwe tekst op te zetten. Vreemd, maar teksten schrijven gaat vrij vlot als er grote tijdsdruk is. Ik volgde de Tour op de voet en had dus voldoende achtergrondinformatie om de gepaste woorden te vinden.” “Goed uitgeslapen ging ik dinsdagvoormiddag ‘Lucien Van Impe, den besten’ in de studio opnemen. Het plaatje was klaar... en Lucien moest Parijs nog bereiken! Op de B-kant zong ik ‘Freddy Maertens in’t groen wordt nog wereldkampioen’. Twee keer Bingo, want ook die voorspelling kwam uit (lacht)!”
47
48 clark van mere schreef de wereldhit “lucien van impe, den besten�
LUCIEN VAN IMPE, DEN BESTEN Tekst: Clark van Mere Oorspronkelijke tekst en muziek: José Fontaine - Clark van Mere Lucien Van Imp’, den best’n En Thevenet, de lest’n zijne gel’n trui es een betje grujet, mor hij geeft ze allemol op eir brujed LucienVan Imp’, den best’n En dieje Zoetemelk, de lest’n Dieje zitj in ’t wiel dei ’s nie gezond Vur de zwer’n op zijn kont Viva Lucien, in ’t geel en zu gezond Lucien oo zeker ginne kou me al die truikes rond zij lijf, Ne wutte’ me ruje boll’n en ne gel’n of vier of vijf A vliegt de cols mor op en af, e plezier vur da te zien A radj die eireme sukkelers op ne menuut of tien… of tien
Ziet die coureurkes na mor krochen, schandoeëleg vur te zien Alliejen Zoetemelk, de krotter, zuigt on Lucien zij wiel Kijkt Delisle ligt al op sterven en Thevenet es al berecht Van die Franse chauvinisten komt er zeker niks terecht… terecht A es papeter geboren en stod in ’t geel dor in Parijs Al d’ander zijn verlor’n, ze kregen een radijs A ee vur Belzje moeten redd’n wat da Merckx nie miejer een kost Lotj de pintjes na mor kommen, wer vieren der op los… op los Ja zu gezond, Met veel bravour estje de keunink van den Tour
49
Clark vertelt honderduit over zijn tekst vol verwijzingen en dubbele bodems. En hoewel die in één ruk uit zijn pen rolde, verliep niet alles van een leien dakje. “Ik heb moeten knokken om in het dialect te mogen schrijven. Mijn Kempense producer beweerde dat niet alles verstaanbaar was. Tegen mijn zin verplichtte hij me een fout tegen het Meerse dialect te zingen. Geeft nu toe ‘mor hij geeft ze allemol op hun brujed’, dat vecht toch met ons taalgevoel. Het moet natuurlijk ‘eir brujed’ zijn. Tot op vandaag stoort mij deze gedwongen onvolkomenheid.” De overwinning van onze Lucien bracht een waar volksfeest teweeg. Clark herinnert het zich nog goed: “Gele plastic zakken, geel papier, gele bloemen, gele kledij, gele petjes... alles werd uit de kast gehaald om Lucien als een volksheld te ontvangen. Het café van Luciens 50
ouders in de Magerstraat, voor de gelegenheid royaal in het geel geschilderd, was de grootste trekpleister. Supporters uit alle windstreken overrompelden ons dorp. Plots stond ons klein dorpje als een grote gele bol op de landkaart. Iedereen was druk in de weer om ‘onze Lucien’ te vieren. Zijn leven werd uitgebeeld in een heuse stoet. De afgang van Joop Zoetemelk, de wielkeszuigende vijand van de supporters, werd met zijn pijnlijke poepzweer ten tonele gebracht. Bernhard Thévenet, slachtoffer van een valpartij, moest voortdurend overeind geholpen worden. En Lucien? Die werd samen met zijn vrouw en kinderen in een mooie praalkoets getrokken door 4 prachtige paarden, toegejuicht door een joelende mensenmassa. Langs de kant stonden tientallen friet- en drankkraampjes opgesteld. ‘De dorstigen laven’ is een werk van barmhartigheid. Hier werden in alle opzichten hemels
verdiend. Het bier, dat als babbelwater dienst deed, stimuleerde de uitbundige feestvreugde.” “Nooit zag ik in Mere zo’n volkstoeloop als tijdens die heuglijke feestdagen. Wie erbij was, kan dit nooit vergeten. Hoe mooi is het duizenden blije mensen eenvoudig te zien genieten... Dat was een fijne tijd!”, besluit Clark.
Die zijn ook van hier: Jan De Wilde. Deze Aaigemnaar zingt confronterende, vrolijke, zachtaardige... liedjes. “De eerste sneeuw” en “Aaigem” zitten bij ons fris in het geheugen. Koen De Graeve. Deze steracteur met roots in Mere vertolkte op onnavolgbare wijze Mario uit “Tot altijd”, Mike uit “Van vlees en bloed” en Marnix uit “Loft”. Anton Cogen. Deze acterende en regisserende Aaigemnaar speelde in tientallen tv-series (Mega Mindy, De Paradijsvogels...), toneelstukken en hoorspelen (Het Koekoeksnest...). Herman De Somer. De ereburgemeester van Vlekkem (overleden in 2008) maakte vooral als beeldhouwer met een warm hart voor de Erpe-Merenaren furore. De Somerroute (15 km) leidt je langs verschillende werken van de kunstenaar. 51
Vroeger
de bosstraat in mere (uit het archief van camiel de brouwer) 52
Nu
de bosstraat in mere (2012) 53
Colofon Neuzen in Erpe-mere werd bijeen geneusd door curieus Erpe-Mere: Camiel De Brouwer, Katrien Van den Rijse, Patricia Van Nieuwenborgh, Herman Van Delsen, Jonny Van den Rijse, Hannah Cogen en Anja Vanrobaeys. De tekening op de voorpagina is van de hand van Lieven Vandenberghe.
Krijg je het ook zo warm door zo veel leuke ideeĂŤn? Voel je het tintelen om curieus te worden? Aarzel dan niet om ons te contacteren. www.curieus.be/neuzenin
Redactie: An Pauwels Fotografie: Patricia Van Nieuwenborgh en Wouter Rawoens Vormgeving: Rob Marcelis Lay out: Cindy Schuddings 54
Met de steun van Provincie Oost-Vlaanderen
CURIEUS? curieus is een sociaal-culturele vereniging voor volwassenen die zich bezighoudt met alles wat mensen kan boeien. Je komt ons tegen op meer dan 300 plaatsen in Vlaanderen en Brussel. Je kan er komen proeven van de activiteiten die een kleine of grote groep vrijwilligers organiseren voor iedereen in hun gemeente of wijk: daguitstappen, info- en debatavonden, tentoonstellingen, filmvoorstellingen, standupcomedy-avonden, internetklasje, quizzen, fiets- of wandeltochten… Kortom: alles wat mensen “curieus” maakt. curieus is er voor mensen die op zoek zijn naar een zinvolle vrijetijdsbesteding. Mensen die andere mensen willen ontmoeten in een aangename en vriendschappelijke sfeer. curieus is er ook voor mensen die graag iets opsteken, die steeds op de hoogte willen blijven en mee willen zijn in deze steeds veranderende maatschappij. curieus draagt waarden als respect, gelijkwaardigheid en solidariteit hoog in het vaandel. We kiezen voor een samenleving waarin iedereen gelijke kansen krijgt om zich te ontplooien en de verantwoordelijkheid heeft om deze kansen te benutten. curieus kiest voor ontmoeting. curieus wil mensen samenbrengen, banden smeden en netwerken bouwen.
www.curieus.be informatie@curieus.be
printed by
www.zwartopwit.com
V.u.: Fons De Geest, Speldenstraat 1, 9000 Gent. Niet op de openbare weg gooien ajb.