Neuzen in
DE GENTSE DOKKEN
‘NEUZEN IN DE GENTSE DOKKEN’ IS EEN UITGAVE VAN CURIEUS RODE DOKKEN EN CURIEUS OOST-VLAANDEREN CURIEUS.RODEDOKKEN@CURIEUS.BE - INFO.OOST-VLAANDEREN@CURIEUS.BE Curieus is een progressieve vereniging die door een andere bril naar cultuur en de samenleving kijkt. We organiseren frisse, originele en gedurfde activiteiten die je goesting geven in cultuur.
ZICHT VANOP DE OUDE DOKKEN
3
4
Neuzen in
DE GENTSE DOKKEN Beste lezer Proficiat! In jouw handen rust een uniek Curieus boekje dat je meeneemt op een verrassende citytrip doorheen Muide, Meulestede, Afrikalaan, de Oude Dokken en delen van Wondelgem. We hebben bewust gekozen om het sociale karakter van de havenwijk te belichten: de cafés, het havenverleden, de voetbalderby’s, de buurtloods, Piramuide… We hebben ongetwijfeld interessante weetjes en spannende verhalen over het hoofd gezien. De Gentse Dokken zijn dan ook te veelzijdig om in amper 52 pagina’s te vatten. Dit boekje vormt daarom een uitnodiging om zelf de buurt te bezoeken en te onderzoeken. Kom uit je kot, en ga een glas drinken op café, een balletje trappen op de Voorhaven of een kaartje leggen in het clubhuis in de Roerstraat. Hopelijk tot binnenkort! Bruisende groeten,
Freya Van den Bossche, voorzitter Curieus Oost-Vlaanderen
5
What’s in a name? Van de Kapitein- en Fregatstraat in Wondelgem, over de Suikerijsteeg en Manchesterstraat in de Muide naar de Afrikalaan en de Schipperskaai in de Oude Dokken. Overal loert het havenverleden in deze wijk om de hoek. De straatnamen verwijzen naar scheepstermen, belangrijke havensteden, exotische producten die ingevoerd werden of naar verre continenten. Het is de haven met zijn talrijke kanalen, dokken en sassen die de buurt verbindt. Vandaar ook de naam van dit boekje: Neuzen in de Gentse Dokken.
6
Tot de 19de eeuw viel er nog weinig te beleven in de wijk: Wondelgem was een slapend dorp, de Muide en Meulestede waren moerassige gebieden. Tijdens de eerste industriĂŤle revolutie onderging Gent echter een zware metamorfose. Textiel- en metaalbedrijven openden de deuren. Gezinnen van het omliggende platteland migreerden naar de stad om in die fabrieken te werken. De economie en de bevolking in Gent groeiden spectaculair, maar ook de sociale ongelijkheid en de armoede namen sterk
7 SUIKERIJSTEEG
SPOREN VAN HET HAVENVERLEDEN (AAN DE PORT ARTHURLAAN)
toe. Nergens waren deze sociale veranderingen zo duidelijk als in de Gentse Dokken. De wijk kreeg een nieuw gezicht: een dichtbevolkte havenbuurt met dokken, pakhuizen, fabrieken en beluiken. Ondanks de armoede nam ook het gemeenschapsleven een hoge vlucht: tal van lokale verenigingen, sportclubs, cafĂŠs en schooltjes zagen het levenslicht.
8
Een verborgen geschiedenis De havenactiviteiten brachten veel welvaart voor Gent, maar deze rijkdom was wel zeer ongelijk verdeeld. Veel inwoners van de Gentse Dokken hadden het moeilijk om op het einde van de maand de eindjes aan elkaar te knopen. Ze leefden in beluiken met kleine, vochtige huisjes en met gemeenschappelijke toiletten en waterpompen op straat. De meeste van die huisjes werden op het einde van de 19de eeuw of na de Eerste Wereldoorlog gebouwd. Tot in de jaren ’80 woonden gezinnen er in vaak erbarmelijke omstandigheden. Daarna
werden ze gesloopt en vervangen door sociale woningen of kleine rijhuisjes. De namen van deze beluiken klinken je misschien nog bekend in de oren: de Sassevaartstraat (1), ‘t cité Spiegelhof (2), de Filippinenstraat (3), de Vera Paz (4), ‘t Onze-Lieve-Vreiwpuurtse (5), ‘t Suikerijsteegske (6), en ’t Frikandonpuurtse (7). En hoewel de zoete naamgeving van sommige van deze beluiken anders doet vermoeden, was de grauwe realiteit achter deze smaakvolle namen, vaak bittere ellende.
9
7
BRON: GOOGLE MAPS
6
4
3 2
5 10
1
MARC LOOTENS - SYMBOLISCHE AFBRAAK ‘T FRIKANDONPUURTSE
Deze laatste cité was veruit de beruchtste. ’t Frikandonpuurtse bevond zich ter hoogte van Meulesteedsesteenweg 30. Het beluik telde 19 kleine huisjes. Elk huisje bestond uit slechts twee kamers. Buiten vond je er slechts één kraantje en twee wc’s, die alle gezinnen moesten delen. De open riool in het het midden van de straat verspreidde een weinig welriekende geur. Nog tot eind jaren ’80 vonden gezinnen hier onderdak, voor een huurprijs van 50 frank per maand. In januari 1992 braken leden van de Jamklub het beluik symbolisch af.
11
Goade gij mee naar Verapa? Het Sasseblindeke, het steegje in de Scheepvaartstraat aan de Voormuide, is in de volksmond beter bekend onder de naam ‘t Vera Paz. De naam verwijst naar de streek Verapaz in Guatemala. In 1843 stichtte koning Leopold I er de kolonie Santo Tomas. De kolonie stond bekend als een eldorado, een utopische plek waar je bakken geld kon scheppen, zonder jezelf in het zweet te werken. Aangestoken door dit droombeeld vertrok
12
in 1843 aan de sas van de Scheepvaartstraat een schip met aan boord verschillende Gentenaars die hun geluk wilden beproeven in de nieuwe kolonie. Het mooie liedje was echter van korte duur. Bijna een derde van de kolonisten stierf tijdens de overtocht en amper elf jaar later ging de Belgische kolonie in Guatemala roemloos ten onder. En de achtergebleven Gentenaars? Die dreven maar al te graag de spot met deze naĂŻeve gelukzoekers.
Goade gij mee noar Verapa? Doar moede gij nie wirke. Eten en drenke op eu gemak. Sloape gelijk een virke.
BELUIK ‘T VERA PAZ (BRON: VERZ. M. VOLLAERT) 13
14
“NIE PLEUJE, WE LEGGEN DE BOEL PLAT” (1973, BRON ONBEKEND)
Nie pleuje De staking van 1973 in Gent gaat de annalen in als één van de meest dramatische sociale conflicten van de laatste decennia. Loonopslag en menswaardige sanitaire voorzieningen. Dat waren de voornaamste eisen van de Gentse havenarbeiders. Arbeider Jozef Van Damme, ook wel bekend als Tjeef Pedal, doet een kort verslag: “De eerste twee weken was het kermis: de mensen moesten niet werken en de cafés draaiden op volle toeren. Maar daarna begon het te
wegen. De arbeiders staakten zonder inkomsten. Het stakerscomité van het BTB is dan met collectebussen in heel Gent rond geweest voor solidariteitsbijdragen voor de stakers. Tijdens de staking werd er door de patrons niet toegegeven, maar achteraf is er wel veel bekomen.” De “wilde” dokstaking sloeg al gauw over naar de Antwerpse haven. Daar trad de bekende priester-arbeider Frans Wuytack op als één van de leidende krachten.
15
Santé Muide In de hoogdagen van de havenindustrie telde de Muide meer dan 100 cafés. “Meer cafés dan inwoners”, hoorde je wel eens smalend zeggen. Talloze cafébazen sloten ondertussen hun deuren, vaak onder druk van de verdwijnende havenactiviteiten. Maar sommige kroegen doorstonden de tand des tijds. Een kleurrijk eerbetoon in beeld.
16 CAFÉ STANDAARDPLEIN
CAFÉ NIEUW GENT
GISELA IN CAFÉ LIBERTY
CAFÉ ‘T SCHEEPKEN
CAFÉ VIKING
17
LISBETH WALDACK, NOG ALTIJD DE BEZIELSTER VAN CAFÉ VIKING
18
De moeder van de Muide Café Viking. Geef toe, een naam die uitnodigt om binnen te gaan. En dat deed onze Curieusreporter op een verloren zaterdagnamiddag. Hij sprak met Lisbeth Waldack, “de moeder van de Muide”. Lisbeth nam in 1965 aan de Port Arthur, voor een appel en een ei, een aftandse bar over. Ze doopte het café Viking. Al is “café” misschien een te groot woord voor het oorspronkelijke pand: de wc was verstopt, er zaten gaten in de gordijnen en – niet onbelangrijk in putteke winter – er was geen verwarming…
Maar niettemin, ze schreef mee aan een halve eeuw buurtgeschiedenis. Een verhaal van plezier, bakken bier, ruige zeemannen en uiteraard veel liefde. In de eerste decennia was het café een echte zeemansherberg. Door de drukke havenactiviteiten lagen veel schepen in de Muide aangemeerd. Een bont gezelschap dokwerkers, matrozen, wielmannen, waterschouten en andere arbeiders lustten na een zware dag vol noeste arbeid wel een fris pintje. De Viking had bovendien meteen inter19
nationale allures met Scandinavische schippers, Duitsers, Engelsen, en later ook Filipijnen. Met elk hun specifieke voorkeuren. “Voor de Scandinaven was alcohol hier spotgoedkoop. Ik mocht van hun kapiteins hen geen sterke drank verkopen. Anders was het kot te klein”, aldus Lisbeth. “De Filippijnen kochten dan weer bier per bak: onder de tafel stonden de bakken bier, op de tafel de flessen whisky. Als de Belgen vriendelijk waren, mochten ze gratis meedrinken.” Door haar internationaal cliënteel spreekt Lisbeth intussen vlotjes zeven talen: Nederlands, Frans, Duits, Engels, Zweeds, Deens, een beetje Noors. “En West-Vlaams versta ik, maar ik kan het niet spreken”, aldus Lisbeth. Vanaf eind jaren ’80 lagen steeds minder schepen voor een steeds kortere periode in de dokken van de Muide en Meulestede. De ruige zeemannen 20
verdwenen en de klanten uit de buurt bleven over. Veel cafés gingen over kop, maar Viking hield stand. Ondertussen verhuisde Lisbeth met haar café naar de huidige locatie. En hoe zit het nu met die liefde? “In de jaren ’60, ’70 en ’80 waren het gouden tijden voor de cafés op de Muide. Er werd veel gedanst en er was veel plezier”, getuigt Lisbeth, “En van het één kwam het ander: veel Scandinaven zijn hier blijven plakken, omdat ze met de cafébazinnen in het huwelijksbootje stapten.” En was er ook sprake van betaalde liefde? “In mijn café alvast niet”, antwoordt Lisbeth resoluut, “Maar in de cafés aan de Vliegtuiglaan was er wel prostitutie. De vaders gingen ’s morgens omdat ze op pensioen waren, de zonen ’s avonds omdat ze overdag moesten werken... Het waren andere tijden.”
Mijn werk? Nee, mijn leven “Nu is de Muide hip, maar ooit was dat helemaal anders. Het was een Gentse volkswijk met grote miserie. Het stadsbestuur keek er niet naar om.� Na meer dan 45 jaar, is de fonkeling in Luciens ogen nog even groot, wanneer hij vertelt over hoe hij de sociale uitdagingen van de wijk wou aanpakken. We schrijven 6 juni 1948. In het naoorlogse katholieke Brakel ziet Lucien De Ridder het levenslicht.
de wijk steeds verder aftakelen. Straten zijn vervallen, een derde van de huizen staat leeg. Lucien kan hier een stuk van zijn stage afwerken en geeft hier catechese. Voor zijn grote stage moet hij verkassen naar het Miljoenenkwartier. En bij die Gentse beau monde aardt hij heel wat minder. Hij is daarom maar wat blij, wanneer hij na zijn opleiding het pas vrijgekomen zitje van de onderpastoor in de weinig kerkelijke volkswijk Muide kan innemen.
Als twintigjarige pastoor in opleiding arriveert hij in de volks Muide. Hij ziet
Alsmaar minder kan hij zich vinden in de regels die de kerkelijke overheid hem 21
22 LUCIEN DE RIDDER VERLOOR ZIJN HART AAN DE MUIDE
oplegt. Wanneer de kerkfabriek hem wil verplaatsen naar een villawijk, neemt de veertigjarige Lucien een radicaal besluit. Hij legt zijn priesterambt neer en klopt aan bij het OCMW. Na enkele omwegen zet hij zijn eerste stappen, in een carrière van 25 jaar, als geëngageerde buurtwerker in de Muide.
Muide. In de wijk Meulestede zijn de huizen in betere staat en zijn de problemen minder urgent.
De buurt onthaalt de warmhartige en sociaalvoelende Lucien met open armen (enkel tijdens verkiezingen krijgt den pastoor nog wat meewarige blikken toegeworpen). En ook Lucien zelf vindt dat hij “met zijn gat in de boter is gevallen”. A match made in heaven.
In juni 2013 krijgt Lucien een zware klap te verduren. Nadat hij een zware hartaanval krijgt, houdt de hele buurt “zijn” hart vast. Maar Lucien is een taaie, hij vecht terug uit een coma. En na maanden zware revalidatie is hij meer dan ooit enthousiast om zich verder in te zetten voor een sociale wijk. Zij het dan als vrijwilliger, want in 2013 gaat Lucien op pensioen. “Mijn werk is het nooit geweest, het is mijn leven”, vertelt Lucien onze Curieusreporter.
Ondertussen verandert ook het gezicht van zijn Muide stilaan. Eind jaren ’80 wordt Gilbert Temmerman burgemeester van Gent. Hij pakt meteen uit met grote stadsvernieuwingsprojecten. Een welkome aanpak voor het zorgenkindje
Het stadsbestuur geeft ondertussen zijn goedkeuring voor het nieuwe buurtbeheersplan, waaraan Lucien hielp sleutelen. Dat het sociale weefsel in de Muide ondertussen een inspiratiebron is voor andere Gentse buurten, dat 23
maakt voor hem dan ook de cirkel rond. Toen hij hier 45 jaar geleden aankwam, was de wijk een achtergestelde buurt en nu geldt het als voorbeeld. Een buurt waar talloze vrijwilligers zich dagelijks inzetten voor hun buren. Vandaag woont Lucien met zijn vrouw Bea en kinderen in Merelbeke. Maar zijn hart, dat heeft hij verloren in onze buurt. “Mocht het ooit lukken om hier terug te komen wonen, ik twijfel geen moment. Want dit is de mooiste buurt om in te wonen.� Wie zijn wij om hem ongelijk te geven?
24
BUURTLOODS
Van werkhuis naar buurtloods Waar arbeiders vroeger kapotte scheepsmotoren een nieuw leven schonken, daar kan je vandaag fuiven, vergaderen, een optreden meepikken, een receptie organiseren... Een sociale bijenkorf, zo kan je de Buurtloods vandaag nog het best omschrijven. Het voormalige atelier van de “Werkhuizen Florimond Ketels” in de Patrijsstraat kreeg een grondige face-lift en herbergt vandaag het buurtcentrum. In 1990 kocht de stad het oude bedrijf NV Ketels op om er de buurtwerking uit
te bouwen. Aanvankelijk was er enkel geld om het huis aan de straatkant te renoveren, maar gelukkig kon schepen en buurtbewoonster Martine De Regge in 1995 subsidies aanvragen om ook de loods achteraan op te kalfateren. Vijf jaar later, in september 2000, opende de Buurtloods officieel haar deuren met een uitbundig driedaags buurtfeest. Op die manier vervelde de Buurtloods van ‘werkhuis van de arbeiders’ naar ‘fuifzaal van de arbeiders’. Een evolutie die wij alvast toejuichen.
25
DE VOORHAVENKAAI
26
De Gentse voorhaven Met de industriële expansie in de 19de eeuw werd de Gentse haven al snel te klein. In 1827 namen daarom de graafwerken van het kanaal Gent-Terneuzen een aanvang. Een jaar later begon men met de aanleg van het Handelsdok tussen de Voor- en de Achtermuide. Een nieuwe uitbreiding volgde in 1882 met de Avant-Port of de Voorhaven. Stadsingenieur en latere burgemeester Emile Braun had de leiding over de ontwikkeling van de Voorhaven. “De vader van de Voorhaven” creëerde een industriële parel met negentiendeeeuwse kaaien, loodsen en hefkranen.
In 1996 werd het als industrieel erfgoed beschermd. En dus moet bij elke herontwikkeling het industriële karakter van het domein behouden blijven. Die heropbouw is momenteel volop bezig met het stadsontwikkelingsproject “De Nieuwe Voorhaven”. In 2002 restaureerde Stad Gent het prachtige gietijzeren hekwerk rondom het domein en de twee havenkranen aan Loods 20. Privé-ontwikkelaars namen Loods 22 onder handen. Ook Loods 23 wordt omgebouwd naar lofts en kantoren. Ter hoogte van de voormalige loods 24 komt het stadsproject ‘Kaai 24’,
27
met ruimte voor 72 appartementen (waarvan 20 sociale woningen), ondergrondse parkeerplaatsen en een gemeenschappelijke binnentuin en buitenterras. Ook de open ruimte tussen Loods 20 en Loods 22 zal een flinke face-lift krijgen. Vandaag is het een speelterrein van kinderen en verenigingen uit de buurt, Piramuide. Maar Stad Gent wil van deze plek een volwaardig openbaar domein maken voor de buurtbewoners. Ruimte voor optredens, sportwedstrijden en lokale marken. Bij de opmaak van de plannen wil het bestuur de inwoners van de buurt nauw betrekken. Dit boekje kan hen een handje helpen. Mail jouw ideeĂŤn voor de open ruimte waar nu de Piramuide staat naar curieus.rodedokken@curieus.be. Wij bezorgen ze graag aan stad Gent. 28
29 OUDE LOODS AAN VOORHAVENKAAI
RAKET
Wachten op morgen Tussen de oude loodsen van de Voorhavenkaai staat een houten piramide tussen diverse bespeelbare sculpturen. Samen maken ze het Piramuide Landschap. Een tijdelijke openbare en artistieke invulling voor een stuk braakland dat wacht op een stedelijke herbestemming. In afwachting zien ouders hoe hun kinderen er naar hartelust spelen en volop kampen bouwen. Andere buurtbewoners zetten hun schouders onder een buurtkeuken, programmeren er concerten, bakken er brood, organise30
EI
ren er lentefeesten... Het zijn manieren om de publieke en gemeenschappelijke mogelijkheden voor de toekomst van het plein en de omgeving af te tasten. De Piramuide is een sociaal-artistiek project van rocsa vzw. Het is ook de uitvalsbasis van het project speel-TUIG. Bij rocsa vzw stellen bewoners en kunstenaars de relatie met elkaar en met hun omgeving centraal. Met schitterende resultaten tot gevolg. Zo bedachten kinderen uit de buurt het kalken reuzeei in op de kop van Meulestede. 31
Waar de wereld thuiskomt Verschillende straatnamen in de Gentse dokken verwijzen naar exotische bestemmingen in verre oorden. Denk maar aan de Afrikalaan, Aziëstraat, Scandinaviëstraat, New-Orleansstraat en Glasgowstraat. Je zou denken dat de naamgevers meer dan 100 jaar geleden reeds konden bevroeden dat de Gentse Dokken vandaag een plek zou zijn, waar de hele wereld thuiskomt. Na de Tweede Wereldoorlog gingen hier zeemannen uit Engeland, Duitsland,
32
Scandinavië en de Filipijnen aan de slag. Vanaf de jaren ’70 kwamen veel Turkse Gentenaars in de buurt wonen. Meer recent streken Bulgaarse en Slowaakse migranten in de wijk neer. Het resultaat is dat momenteel circa 39% van de buurtbewoners van nietBelgische origine is. Maar wat telt, is niet het verleden, maar de toekomst. En deze toekomst ligt in Gent.
HOE MEER TALEN JE KENT, HOE BETER JE MET JE BUREN KAN PRATEN. WE ZETTEN JE GRAAG OP DE GOEIE WEG EN VERTAALDEN ‘DE MUIDE IS EEN MOOIE BUURT’ IN VERSCHILLENDE TALEN. WEET JIJ WAT SAMEN HOORT?
A. De Muie is ne schuune côté.
1. Turks
B. The Muide is a pretty neighborhood.
2. West-Vlaams
C. Muide, çok güzel bir mahallesi.
3. Gents
D. De Mude is een skwunne côté.
4. Bulgaars
E. De Muide är ett vackert kvarter
5. Zweeds
F. De Muide e edin krasiv kvartal
6. Engels
33
OPLOSSING: A3 - B6 - C1 - D2 - E5 - F4
34 AAN DE DUKKELDAMSTRAAT STADION
Van derby tot fusie Vandaag spelen enkel de jeugdploegen van Standaard Muide in de buurt. Maar ooit was dat anders. Decennialang werden de Gentse Dokken verscheurd door spannende derby’s tussen FC Meulestede, Royal Racing Club Gent, Olympia Gent en Standaard Gent. Gezworen voetbalvijanden die doorheen de jaren versmolten tot één ploeg. Het was onderpastoor Joris Vandenbroucke die FAC Meulestede in de jaren ’20 van de vorige eeuw uit de grond stampte. Deze eerwaarde stond bekend als de ruuje paster, omdat hij het socialistische blad De Vooruit las in plaats van het katholieke Het Volk. FAC was de afkorting voor Football and Athletic
Club. In die tijd hadden de meeste voetbalverenigingen immers ook nog een atletiekafdeling. Na het wegvallen van deze, werd de clubnaam FC Meulestede. Vanaf de jaren ’90 begon de lange fusiesoap voor FC Meulestede. In 1991 smolt de ploeg samen met Standaard Gent tot Standaard Meulestede en vervolgens in 2000 met Royal Racing Club Gent. Uit deze laatste fusie groeide Royal Racing Club Gent-Zeehaven. Deze ploeg vervelde vervolgens na een fusie met KFC Oostakker in 2002 in het huidige Koninklijke Racing Club Gent-Zeehaven. Supporteren voor deze ratjes in zwartwit kan je vandaag in Oostakker. 35
Stervoetballer uit de Muide Het was in een familie van likeurhandelaars, dat Freddy Chaves d’Aguillar op 8 oktober 1918 ter wereld kwam. Hij groeide op aan de Muidepoort en ontdekte al gauw zijn aanvallend voetbaltalent. Op 12-jarige leeftijd sloot hij zich aan bij AA La Gantoise, het huidige KAA Gent. In 1935, amper zeventien lentes jong, veroverde hij een vaste stek in het eer-
36
ste elftal van de Buffalo’s. Hij bleef er onafgebroken spelen tot 1950. Hij speelde meer dan 250 wedstrijden, waarin hij meer dan 100 keer scoorde. Als Rode Duivel scoorde hij 8 doelpunten in 20 interlands. De stervoetballer uit de Muide zette na ruim 30 (!) jaar een punt achter zijn loopbaan, en ging aan de slag als trainer bij KSV Waregem.
FREDDY (LINKS) MET JUUL DOLL BRON: VERZAMELING F. CHAVES
37
Het best bewaarde geheim van Gent Rechtover het groen van Meulestedepark en het opvallend nieuw lokaal dienstencentrum De Waterspiegel ligt een historisch gebouw dat al meermaals, en zeer treffend, werd omschreven als Gents best bewaarde geheim: het Cultureel Centrum Meulestede. De aanblik vandaag verraadt niets meer van de troosteloze toestand waarin dit gebouw verzeild was geraakt rond de laatste eeuwwisseling. Enkel door de inzet van VZW Meulestede, met Freddy Ketels als drijvende kracht,
38
werd dit stukje historisch erfgoed van de sloophamer gered. Sinds 2003, toen de procedure werd opgestart om de site deels te erkennen als beschermd monument, werd het gebouw op een prachtige manier gerenoveerd. Eerst kwam er een nieuw trappenhuis met glazen toegangsgalerij en een ruim evenementenplein met openluchtpodium. Tegelijk werd de ontsluiting met het water (het kanaal Gent-Terneuzen) gerealiseerd. In de zomer van 2006 was deze eerste fase afgerond.
De tweede en meest ingrijpende fase was de restauratie en renovatie van het hoofdgebouw, de aanpalende Villa Florentina en een oud schoolgebouw. Het kroonjuweel van de hele restauratie was ongetwijfeld de voorgevel van het Cultureel Centrum met op de eerste verdieping de indrukwekkende feestzaal en twee orginele loges. In maart 2011 huldigde de Gentse straatoperette ’t Weeuwken van de Muide het nieuwe Cultureel Centrum Meulestede feestelijk in. Vandaag biedt het centrum een breed palet van culturele activiteiten
aan en vormt ze een grote meerwaarde voor de wijk. Een van de hoogtepunten was de fel gesmaakte fototentoonstelling ‘Meulestede Vandaag’ - in samenwerking met fotoclub ‘Nieuw Gent’ - opgezet naar aanleiding van het 110-jarige jubileum van de Dekenij Meulestede in september 2013.
39
40 VZW DE SLOEP ZET GRAAG ZIJN DEUREN VOOR JE OPEN
De Sloep, een huis voor jouw kind Heb je moeilijkheden bij het vinden van een kinderopvang of school in de buurt? Ben je onzeker over de voeding, verzorging en gezondheid van je kindje? Op zoek naar leuke activiteiten samen met je kleine spruit? Wil je andere mama’s en papa’s uit de buurt leren kennen? Vragen over je zwangerschap? Op zoek naar kinderkledij en speelgoed voor een prikje? Zoek je een mooie bestemming voor kinderspullen die je zelf op overschot hebt? Zin om met andere mama’s
te sporten op woensdagnamiddag? Zin om kleren te herstellen, maar beschik je niet over een eigen naaimachine? Op zoek naar een gezellige plek waar je inspirerend speelgoed kan ontlenen? Heb je vragen over kinderopvang, kinderbijslag, werk, wonen...? Op zoek naar leuke activiteiten samen met je kroost tijdens de zomervakantie? ... vzw De SLOEP zet zijn deuren graag voor je open.
41
Of heb je zin om zelf een handje te helpen in het naai-atelier, het consultatiebureau, de kinderopvang... vzw De SLOEP ontvangt je vrijwillige hulp graag met de glimlach.
e Br
ng
on s een
be
zo
ek
je
Of sp
www .d e s lo e p .b e bi n n  en vo i n de or ee Vr a a Beve n ec h g naa la n d t bez st raa r Ne le o e k je t 26. , L ie v S o fi e e , D ie , Kim t e, A r ete, N n e fe r a e, A n nof So et k i n .
42
r i ng
een s
43
Jammen in de Muide Gentse jongeren kunnen voor sport en ontspanning terecht bij vzw Jong. In de wijk staat vzw Jong echter geboekstaafd als de Jamklub. Waar ligt de oorsprong van die naam? En waarom is het met een “K” geschreven? We nemen je mee voor een korte geschiedenisles. Gids van dienst is één van de drie oorspronkelijke bezielers van het project: Marc Lootens. Met veel bravoure en op kordate wijze schetst Marc ons de drie grote episodes van het verhaal. Van de coöperatieve naar de MJA Lange tijd had de coöperatieve Vooruit in de Muide zowel een cinema, een café als een depot. Toen de coöperatieve 44
sterk achteruit boerde, kocht de socialistische mutualiteit de lokalen over. De mutualiteit renoveerde het pand en bracht er haar jongerenwerking in onder: de Mutualiteit der Jonge Arbeiders, ofwel afgekort MJA. Het was in die tijd het grootste jeugdhuis van Gent. De drie musketiers van de JAMKLUB In 1979 opende de Jamklub officieel haar deuren. De eerste drie letters JAM verwijzen naar de voorloper MJA. Maar JAM betekent in het Engels ook “storen” of “musiceren”, een subtiele knipoog naar het rebelse karakter van de jongeren in de buurt. Klub werd in lijn met de
zogenaamde progressieve schrijfwijze met “K� geschreven. Marc Lootens, Martine De Regge en Brigitte Geirnaert waren de bezielers van het eerste uur. Ze werkten op twee sporen: instuifmomenten zonder enige verplichting voor de jongeren enerzijds en vorming over de sociale strijd, seksualiteit en sociaal recht anderzijds. In 1994 zette Tine Mouton haar schouders onder een kinderwerking in de Bombaystraat bij de Londonstraat. De JAMKLUB gaat op in VZW JONG In 2003 ging de Jamklub samen met tien andere Gentse jeugdhuizen op in VZW Jong. Nieuwe enthousiaste
krachten Yoeri, Faisl en Wouter zetten ondertussen hun schouders onder de werking. Het jeugdhuis is nog steeds gevestigd in de Meulesteedsesteenweg 25. Je kan er op maan-, woens- en vrijdagen vanaf 16 jaar terecht om te internetten, vrienden ontmoeten, pingpongen...
M ee
r w et
www .vzw
en ?
jo n g.
be
45
ZICHT OP DE OUDE DOKKEN 46
De Oude Dokken De komende twintig jaar verandert de omgeving van de drie oudste dokken van Gent in een volledig nieuw stadsdeel aan het water. In het gebied tussen de Dampoort en de wijk Muide, op nog geen kilometer afstand van de 3 historische torens zullen ongeveer 1.500 nieuwe woningen verrijzen, omgeven door water en verschillende nieuwe wijkparken. Langsheen de Dokken zelf komt een kaaipromenade die tien keer langer zal zijn dan de Gras- en Korenlei. Veel open ruimte en recreatiemogelijkheden dus voor jong en oud.
Naast wonen is er ook plaats voor werkgelegenheid, lokale kleinhandel en publieke voorzieningen. De nieuwe voetgangers- en fietsersbruggen, waarvan De Bataviabrug de eerste is, én het verleggen van de stadsring naar de Afrikalaan en Koopvaardijlaan zorgen voor een perfecte aansluiting op de historische binnenstad. Vzw DOK, die de afgelopen jaren de Oude Dokken omtoverde tot ‘werfplek voor verpozing en creatieve manoeuvres’, zorgde ervoor dat de verwaarsloosde plek, nog voor de komst van de eerste woningen, al bruist van het
47
nieuwe leven. Groenten uit Gent van Weerkwerk en Kangroen zorgen met experimentele stadslandbouwprojecten voor nieuwe tijdelijke invullingen. De Bataviabrug die de verbinding maakt tussen het stadscentrum en de nieuwe wijk is in gebruik. Langs de vernieuwde kaaimuren van het Houtdok is er plaats voor 34 woonboten. De kaaimuren aan het Houtdok worden nu hersteld. Aan de waterzijde van de bogenrijen komt een nieuwe promenade. Tegelijk wordt een deel van het water gedempt, waarna de Stad Gent dit stuk omtovert tot recreatieve zone, met strand, groen en moeras.
48
In de loop van 2015 starten de werken aan de eigenlijke woonwijk. Langs de Schipperskaai komen ongeveer 350 woningen, woongroen, een basisschool, een crèche en een sporthal. EÊn van de bezielers van dit stukje stadsvernieuwing is Karin Temmerman. Als voormalige schepen van Stedenbouw zag ze een buitenkans in de verschuiving van de haven naar het noorden van onze stad. De vrijgekomen ruimte leent zich perfect als bestemming voor een nieuwe kwalitatieve, betaalbare en duurzame woonwijk, nabij Dampoortstation.
Koers in Meulestee Meulestee Koerse parkeerde zich in 2008 meteen stevig op de lijst met hippe en leuke buurtinitiatieven. Een groep enthousiaste nieuwe buurtbewoners inspireerde zich losjes op de traditie van volkskoersen uit de jaren ’50, en liet zo een frisse wind waaien door de wijk. Jong en oud, uit Meulestede en ver daarbuiten, kwam een kijkje nemen op dit kleurrijke volksfeest. Buurtbewoner Frederik Sioen becommentarieerde als een vol-
leerde eloquente Michel Wuyts de 250 coureurs. De renners heisten zich in de meest fantastische outfits en koersten in de gekste ritten als onderdeel van de grappigste categorieën. Deelnemen was belangrijker dan winnen, dat spreekt voor zich. Helaas is de rit uitgereden, maar het borrelt van de ideeën om iets nieuws uit de startblokken te laten rijden. Wij hebben alvast een beetje heimwee... Leve Meulestee!
49
50 LÜBECKSTRAAT
En toen viel de bom Tijdens de Tweede Wereldporlog was de Gentse zeehaven militair gezien een zeer strategische locatie. Het was dan ook een geliefd doelwit van Duitse bommenwerpers. De omgeving van de Afrikalaan werd platgebombardeerd. Na de oorlog
bouwde de overheid ter hoogte van de L端beckstraat en de verder gelegen Pretoriastraat noodwoningen. De barakken van L端beckstraat worden vandaag nog steeds gebruikt, deze van de Pretoriastraat moesten intussen plaatsruimen voor industrie.
51
Vroeger
MEULESTEDEPLAATS (BEGIN 20STE EEUW - VERZAMELING F. VAN NEVELE) 52
Nu
REDERIJPLEIN (2014) 53
Colofon Neuzen in de Gentse Dokken werd bijeen geneusd door Curieus Rode Dokken: Jurgen Bockstaele, Martine De Regge, Lucien De Ridder, Brigitte Geirnaert, Philip Maelfait, Willy Marquenie, Marc Lootens, Pieter-Paul Verhaeghe en Eric Vermeulen. Redactie: Pieter-Paul Verhaeghe Eindredactie: An Pauwels Fotografie: Wouter Rawoens Vormgeving: Rob Marcelis Lay out: Cindy Schuddings Oude foto’s op p. 11, 35 en 50 uit: Gentse wijken van vroeger. Deel 2 De Muide.
54
Krijg je het ook zo warm van zo veel leuke ideeĂŤn? Voel je het tintelen om Curieus te worden? Aarzel dan niet om ons te contacteren. www.curieus.be/oost-vlaanderen/ aanbod/neuzen-in-oost-vlaanderen
Met de steun van Provincie Oost-Vlaanderen
CURIEUS? Curieus is een sociaal-culturele vereniging voor volwassenen die zich bezig houdt met alles wat mensen kan boeien. Je komt ons tegen op meer dan 300 plaatsen in Vlaanderen en Brussel. Je kan er komen proeven van de activiteiten die een kleine of grote groep vrijwilligers organiseren voor iedereen in hun gemeente of wijk: daguitstappen, info- en debatavonden, tentoonstellingen, filmvoorstellingen, standupcomedy-avonden, internetklasje, quizzen, fiets- of wandeltochten… Kortom: alles wat mensen ‘curieus’ maakt. Curieus is er voor mensen die op zoek zijn naar een zinvolle vrijetijdsbesteding. Mensen die andere mensen willen ontmoeten in een aangename en vriendschappelijke sfeer. Curieus is er ook voor mensen die graag iets opsteken, die steeds op de hoogte willen blijven en mee willen zijn in deze steeds veranderende maatschappij. Curieus draagt waarden als respect, gelijkwaardigheid en solidariteit hoog in het vaandel. We kiezen voor een samenleving waarin iedereen gelijke kansen krijgt om zich te ontplooien en de verantwoordelijkheid heeft om deze kansen te benutten. Curieus kiest voor ontmoeting. Curieus wil mensen samenbrengen, banden smeden, netwerken bouwen.
WWW.CURIEUS.BE INFORMATIE@CURIEUS.BE
V.u.: Fons De Geest - Speldenstraat 1 - 9000 Gent. Niet op de openbare weg gooien ajb.