Neuzen in
oudenaarde
“Neuzen in oudenaarde� is een uitgave van curieus oudenaarde en curieus Oost-Vlaanderen curieus.oudenaarde@curieus.be - info.oost-vlaanderen@curieus.be curieus is een progressieve vereniging die door een andere bril naar cultuur en de samenleving kijkt. We organiseren frisse, originele en gedurfde activiteiten die je goesting geven in cultuur.
Zicht op Oudenaarde vanop Edelareberg
3
4
Neuzen in
oudenaarde Beste lezer, Proficiat! In jouw handen rust een uniek curieus boekje dat je meeneemt op verrassende citytrip doorheen Oudenaarde. Ben je curieus naar enkele smakelijke streekgerechten, boeiende figuren, schalkse verhalen, kleurige dialectwoorden of simpelweg meest romantische plekjes? Blader dan vlug verder en laat je verrassen door de talloze verborgen pareltjes van deze stad! Of je er nu woont of op bezoek bent, veel plezier met Neuzen in Oudenaarde! Bruisende groeten,
Freya Van den Bossche, voorzitter curieus Oost-Vlaanderen 5
Oudenaarde in 100 woorden Tip voor een druilerige zondagnamiddag: google eens “history of the Universe in 100 words or less” en bewonder het resultaat. Een geschiedenis van het universum in honderd rake begrippen. Wat voor de wereldgeschiedenis kan, moet ook lukken voor de geschiedenis van Oudenaarde. curieus waagt een poging. Dames en heren, de geschiedenis van Oudenaarde in 100 woorden. Alsjeblief! Schelde. grens Heilig Roomse Rijk en Frankrijk. 11 e eeuw. rechteroever. burcht en benedictijnenabdij. linkeroever. turris Aldenardensis. stadskeure. 1150. Slag bij Bouvines. Gentse troepen. O.L.V.-kerk van Pamele. Scheldegotiek. Keizer Karel. Hanske de Krijger. Margaretha Van Parma. wandtapijtenindustrie. 16e eeuw. versmelting stadskernen Oudenaarde en Pamele. lakenhal. stadhuis. Brabantse laatgotiek. schrikbewind Filips II. massale werkloosheid. emigratiegolf. speelbal tussen Fransen, Engelsen en Hollanders. Slag bij Oudenaarde. 1708. Vleeshuis. eerste station. Slag bij Tacámbaro. textielfabriek Gevaert. Ronde van Vlaanderen. WOI. Slag aan de Schelde. gifgassen en burgerslachtoffers. Ohiobrug. WOII. wonden likken en schade herstellen. overdekken Schelde in centrum. drie grote fusies. Feest in het Park... Oudenaarde! 6
De ohiobrug over de schelde herinnert aan de amerikaanse hulp bij de heropbouw na wo i
7
Hanske de krijger staat bovenaan het stadhuis nog altijd op de uitkijk
8
Hanske de Krijger Weet jij waarom op het Oudenaardse wapenschild een bril staat afgebeeld? curieus trok op onderzoek en speurde de stad af naar de enige echte reden waarom Oudenaardisten nu voor altijd brillen. Op een mooie lentedag begon Hanske bij het krieken van de dag aan zijn wachtdienst op de toren. Vriend noch vijand zou aan het arendsoog van onze plichtsbewuste Oudenaardse stadsbewaker ontsnappen. Hanske wachtte en wachtte, maar tegen de middag was Hanske het wachten grondig beu. Tijd voor een aperitiefje, dacht Hanske. Hij klauterde van de toren naar beneden en stortte zich op de markt in het Ou-
denaardse bruinbier. Hanske was nu wel het een en ander gewoon (geboren en getogen in Oudenaarde, hoe kan het ook anders?), maar toen hij enkele luttele uren later opnieuw paraat was om op de stadstoren zijn namiddagshift te draaien, werd het warme middagzonnetje Hanske te veel. Hij vocht als een echte krijger tegen de slaap, maar verloor al gauw het pleit. Alsof de duivel er mee gemoeid was, besliste Keizer Karel (ook een grote liefhebber van het Oudenaardse bruine gerstenat) op diezelfde mooie lentedag om een uitstapje te maken naar petit Bruges*. Aangekomen in de Oudenaardse binnenstad verwachtte de keizer 9
een groot volksfeest Oudenaarde waardig. Toen de man met zijn gevolg helemaal alleen in het midden van de markt stond, was er van feestgedruis echter helemaal geen sprake. Keizer Karel, gezegend met nogal lange tenen en een kort lontje, besliste in een vlaag van colère om de Oudenaardisten voor eeuwig op te zadelen met een brilletje in hun wapenschild.
En voor wie dat niet gelooft… In werkelijkheid is het embleem in het wapenschild geen brilletje maar een gotische letter A, de beginletter van het toenmalige Audenaerde. Maar geef toe, beste curieuzeneuzen, het verhaal van Hanske de Krijger doet onze stad toch veel meer eer aan…
Hanske zelf, zich van geen kwaad bewust, sliep zijn roes uit op de uitkijktoren. Hij kreeg levenslange wachttijd op het stadhuis! En zo wacht en wacht en wacht ons Hanske nog steeds. Wat een krijger!
* Petit Bruges: de naam waarmee Oudenaarde in de Middeleeuwen en Nieuwe Tijden gezegend was, dankzij haar vele grachten, idyllische uitzicht en breed gamma aan historische monumenten. Veeleer een compliment voor Brugge.
10
Wann è da?
ook hanske liet zich verleiden tot een verfrissend aperitiefje op de markt
11
‘t Es te zeggen…. Nui en we ne kier uit een ander voatse getapt. Ien de ploatse van een verhoal ee curieus de gezegden en spreuken van oes streke bovengehoald. Ge keunt nie geluven hoe rijke da oes toale es! Zeg niet: Hij kan niet stilzitten en is bijzonder snel. Maar zeg: Ie zit mee weurms. Ie es precies van nen hoaze gepoept. Zeg niet: Maar zijn vriend is een lui- aard en een zagevent. Maar zeg: Moar zijne moat es moar nen lamme lievie en een perdewute.
12
Zeg niet: Het is geen mooie man. Hij is helemaal niet gespierd en hij heeft flaporen. Maar zeg: ‘t Es giene schuune vent. Ie es gespierd lijk een breino- alde en ie ee uren lijk blaf- feturen.
Zeg niet: Hij wil haar zeggen dat ze een knappe vrouw is, geze- gend met een mooie decol- lete en netjes gekleed. Maar hij draait te veel rond de pot. Maar zeg: Ie wil eur zeggen dat een schuun madam es. Ze luupt mee herren herteput bluut en z’es geklied lijk nen raën andzun. Mor ie goa al Mul- lem rond.
Zeg niet: Hij heeft een beetje teveel gedronken en zegt haar nu dat ze een hoer met kleine borsten is. Maar zeg: Ie moet hem ol vast haën an de nummero’s van d’huizen en noa zegt ie eur da ‘t moar den tram en den autobus es dieter nie opgezeten ee, mee eur borsten lijk opengeroerde eiers.
Zeg niet: Er heerst hier grote wanorde. Maar zeg: ‘t Stoa ier huufd over schijt- gat. Of zeg: ‘t Ligt ier huufd over kluten.
13
14
Ie moet hem vast haën an de nummero’s van d’huizen (nestor de tièrestraat in eine)
Zeg niet: Een mens kan niet alles heb- ben in het leven. Wees dank- baar voor de kleine dingen. Maar zeg: Ge keunt nie al en, veel gald en een schuun wijf. Bedankt ui inde dat ui gat dekt. Zeg niet: De aanhouder wint. Maar zeg: Den aanaër wint en den broekschijter stinkt.
Zeg niet: Ik ben ermee weg. Maar zeg: ‘k Zijn schampavie… Zeg niet: Aan alles komt een einde. Maar zeg: Aan alles komt een einde, moar een sezietze ee ter twieë. (Met dank aan Marc Leutenez van Heemkring Westerring.)
15
Die was van hier Jotie ‘t hooft Oudenaarde telt nogal wat lokale helden, maar eentje springt er toch bovenuit. Jotie ‘T Hooft, legendarische dichter en treurige prins verdient volgens curieus postuum de titel “Held van Oudenaarde”. Amper 21 jaar werd hij. Het leven woog hem ondraaglijk zwaar en daarom besliste hij op 6 oktober 1977 om er zelf uit te stappen. In het kleine povere Brugse rijhuisje van zijn vriend diende hij zich in de duistere uren van de nacht een overdosis cocaïne toe. Jotie liet zijn laatste woorden “Dag kleine meid! Veel geluk!” na op de kale muren van de 16
kamer. Het was zijn derde zelfmoordpoging. Zo komt abrupt een einde aan het leven van dichter Jotie ’T Hooft. Een Oudenaardse jongen met een uitzonderlijk literair talent. Hij werd een cultfiguur, een icoon van de zwarte romantiek, de Kurt Cobain van Oudenaarde. Een marsmannetje op deze planeet en niet in het minst in zijn geboortestad. Jotie ‘T Hooft is vandaag - op Herman de Coninck na - de meest gelezen dichter van Vlaanderen. En wat curieus betreft, volledig terecht.
jotie rust op het kerkhof van oudenaarde
Jotie ‘T Hooft - Mijn geboortestad De telgen ontvallen er stuurloos hun terloopse moeders. Aan kale halzen hangt ‘s avonds elektrisch licht te schijnen over schaars begane wegen. Zitkamergieren zitten in hun kamers en azen op de magere, de makke buit der buren. Zangzaad verbrandt de kelen vergeefs: hun stem staat aan andere einders pal. Een in hun ontlast gelaat de wormen, het gebroed. Voorlopig storten de muren waar zonlicht kortstondig boodschappen in grift, niet in. Geen gevels kreuken. Een smalle stad, die traag ontsprong en snel verbloeide. Ik ontstond er: kleine granaat die nimmer tot ontploffing kwam en die men er duldt zoals de dorpsgek van vroeger.
copyright: Uitgeverij Manteau
17
km km
1 90
30
7
m> os
ko
u
>2
rda s te Am
M
Br u
r Ba
New York > 5855 km
s
>5 se l
ce
l
a on
>1
5 30
9k
m
km
oudenaarde, centre of my universe
ng
>
6k
m
n Ho 19 k m g > 80 Pek i n
S
oudenaarde
Be
Is
Pa r ijs rl i
ta
jn
>8
> 27 8 06
oe
ar a
je v
o>
Ca n n e
22 8
7k
s > 1 17
m
7 km
l> 29 km
18 k
m
> 14
4k
28
1 56
es t
km 54 13 u> ha sc ar km W > 1607 h ol m S toc k
a
d ap
nb
Boe
me >
bl
>2 km
Londen > 337 km
Ro
Ca
ss a
nc a
62 9
m
18
o gK
5 94
km
km
Komen lekken, lekken, lekken! Een authentiek StreekgerecHt Wie zich in de meimaand in de omgeving van Kerselare waagt, kan niet voorbij de snoepjes van Max. Ook wij konden de drang naar zoet niet weerstaan en ontfutselden - curieus als we zijn - het eeuwenoude recept van deze bruine lekkernijtjes. En eeuwenoud mag je gerust letterlijk nemen. De geschiedenis van de suikerbakkerij Jan van Gent voert ons tweehonderd jaar terug, tot in 1812.
“Kom lekken, lekken, lekken� riepen de Gentse foorkramers Jan Delamotte en Jan Rousseau in de hoop de bedevaarders in Kerselare te verleiden tot het proeven van hun ambachtelijk gemaakte snoepjes. En met succes: de lekkies van Jan van Gent waren geboren! Het stroperige bloed kruipt waar het niet gaan kan en exact tweehonderd jaar later zetten Max Consael samen met zijn zoon en dochter de zoete familietraditie verder. De lekkies zijn een
19
bij jan van gent in kerselare 20
bekend streekproduct geworden en de authentieke snoepjes rollen vlotjes over de toonbank. Et voila, liefste snoepkonten, voor jullie geeft Max in primeur zijn keukengeheimen prijs. Het enige ware recept van dit authentieke overheerlijke bedevaartssnoepje. Wat heb je nodig? witte suiker bruine suiker glucose kandijsiroop kandijsuiker boter Hoe ga je te werk? 1. Meng alle suikers met water en breng het geheel aan de kook tot het
stroperig wordt. Je gebruikt hiervoor best een koperen pot. 2. Giet het stroperige geheel uit op arduinsteen, waar het door afkoeling tot een elastisch suikerdeeg stolt. 3. Rek dit suikerdeeg uit tot het verkleurt van donker- naar lichtbruin. 4. Van zodra het suikerdeeg genoeg gerekt is, kan je het geheel naar eigen gevoel vormgeven. 5. Proficiat! Met een beetje geluk, een grote dosis liefde, het nodige geduld en een doorgedreven passie voor zoetigheid, ben je nu klaar om te proeven van je hoogsteigen lekkie. De fijnproevers bij curieus stellen hun smaakpapillen graag ter beschikking om geslaagde brouwsels te proeven. 21
Sta je niet te popelen om zelf de keukenprins(es) uit te hangen? Proef dan het traditionele meesterlijke snoepje gewoon zelf in Kerselare. Max, de sympathieke zoetekauw van dienst, wijdt je met plezier in in de geheimen van de echte lekkies van Jan van Gent. En voor wie al dat zoets liever links laat liggen, kan bij Jan van Gent ook gewoon
Woar è da?
Jan van Gent Kerzelare 98 9700 Oudenaarde www.janvangent-oudenaarde.be 22
terecht voor andere culinaire verrassingen. curieus wist bij Max trouwens nog een ander zoet nieuwsje los te peuteren. Volgend jaar komt er een feesteditie van de 200-jarige lekkie op de markt! Eentje met koffiesmaak! Mmm‌ daar kijken we al naar uit!
groetjes uit
Oudenaarde
"
23
wat cultuur al niet kan
24
postzegel aub
We vroegen aan 100 Oudenaardisten De Oudenaardist. Wie is hij? Wat doet zij? En waarom? curieus trok de straat op en vroeg de pieren uit de neus van honderd (en meer) Oudenaardisten. Hoeveel keer ga je naar de frituur per maand? In Oudenaarde wordt de nationale Belgische goudgele trots gretig naar binnen gewerkt. Maar toch liefst met mate. Oudenaardse mannen gaan gemiddeld twee keer per maand naar de frituur, terwijl hun vrouwelijke stadsgenoten genoegen nemen met ĂŠĂŠn
bezoekje per maand. Kunnen we hieruit concluderen dat Oudenaardse mannen liever zonder vrouwelijk gezelschap frietjes eten in de plaatselijke frituur? Op die vraag kregen onze curieuzeneuzen geen pasklaar antwoord. Hoeveel glazen alcohol drink je per week? Dat Oudenaardse mannen gemiddeld een glaasje meer drinken dan de Oudenaardse vrouwen, daar viel curieus niet van achterover. Maar dat het ver25
dorst hebben. Tja, zou de rijke Oudenaardse biertraditie daar voor iets tussen zitten?
café carillon
schil gemiddeld toch bijna tien pintsjies per week bedraagt, dat moesten onze curieuzeneuzen toch even doorspoelen. Uit ons uiterst deskundig onderzoek blijkt dat Oudenaardse mannen wekelijks maar liefst 18,3 glaasjes drinken, terwijl vrouwen het op 9,4 glaasjes per week houden. Dat er ook hier uitzonderingen zijn, hoeft geen betoog. curieus kwam op haar weg ook Oudenaardisten tegen die na 70 glaasjes alcohol nog 26
Hoe oud was je toen je voor het eerst werd gekust? curieus trok de stoute schoenen aan en zag bij deze curieuze vraag talrijke tedere herinneringen voorbij flitsen. Rode oortjes en fonkelende oogjes gegarandeerd. En wat blijkt? De Oudenaardse vrouwen zijn alvast geen muurbloempjes. Op 14-jarige leeftijd hebben ze de eerste kuservaring achter de rug, terwijl de mannen liever nog een jaartje de kat uit de boom kijken. Maar het moet gezegd, ook bij de Oudenaardse mannen zitten enkele vroegrijpe exemplaren. De persoon die met de prestigieuze wisselbeker “Jongste kusser van Oudenaarde” gaat lopen, was 11 jaar bij zijn eerste kus en heet… (Neen, lieve mensen, echte curieuzeneuzen geven nooit hun bron-
verliefde pubers spotten onder de boom in kerselare
27
nen prijs.) De boom op Kerselare blijkt een geliefde plek voor het uitdelen van de eerste kus. Moest die mij vragen, ik twijfel geen seconde… Gevraagd naar de favoriete onenightstand van de Oudenaardse bevolking kregen we een waslijst aan gewilde heerschappen en geliefkoosd vrouwelijk schoon. Eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat enkele hondstrouwe Oudenaardisten enkel met hun eigen partner in de koffer willen duiken (for the record, toch). In het lijstje favoriete onenightstands van Oudenaardse mannen springt alvast één naam in het oog. Angelina Jolie spreekt tot de verbeelding en voert de hitlijst aan. Eervolle vermeldingen zijn er echter voor Goedele Liekens, Wendy Van Wanten, Lien Van 28
de Kelder en… Frieda Van Wijck. Enkele Oudenaardse mannen verlangen vurig naar het nachtelijke gezelschap van niemand minder dan Jean-Pierre Van Rossem en Prins Laurent. We laten het aan uw levendige Oudenaardse verbeelding over of het hier gaat om een goed gesprek of net ietsje meer… Ook het lijstje favoriete onenightstands van de Oudenaardse vrouwen bulkt van de nationale en internationale goden. Wie er echter met kop en schouders bovenuit steekt, is ons aller Koen Wauters. Blijkbaar heeft de Vlaamse avontuurlijke nachtegaal (mind you, getrouwd en papa van Zita en Nono) nog niets van zijn X-factor verloren. Hij wordt op de voet gevolgd door Sergio Herman, George Clooney en Tom Boonen. Sommige Oudenaardse vrouwen houden echter van het ruigere type à la Jimi Hendrix en Sting. Maar ook Helmut Lotti, Justin
Bieber en “de buurman� kunnen bekoren. Soms moet je het dus helemaal niet ver van huis gaan zoeken. Wat vind jij het mooiste plekje van Oudenaarde? Dat Oudenaarde een fantastisch mooie stad is, daarmee vertelt curieus je niets nieuws. Maar wat vindt de Oudenaardist zelf het mooiste plekje van zijn stad? Drie plekjes schieten er alvast bovenuit. De Oudenaardist is verliefd op zijn markt en stadhuis met ontelbare gezellige terrasjes, maar tuurt ook met plezier in de verte vanop het uitkijkpunt Blote. Maar schaamteloos genieten van de schoonheid doet de Oudenaardist nog het meest in het romantische Liedtskasteel. Dat er in Oudenaarde ontelbare mooie plekjes zijn, blijkt uit de resem locaties die we van jullie te horen kregen. Eer-
liedtskasteel
volle vermeldingen zijn er voor: de dorpskernen van Mater en Heurne, het Begijnhof, Abdij Maagdendale, de jachthaven, de Koppenberg en de Vlaamse Ardennendreef. Tip Elke eerste, derde en vijfde zondag van de maand (10.30 uur tot 13 uur) kan je in het Liedtskasteel terecht voor een overheerlijk vrijzinnig aperitiefje. 29
Wat wou je worden toen je 12 jaar oud was?
kapster
bibliothecaris profvoetbalster camionchauffeur
zangerespiloot
p o l i t i e a g e n t
verpleegster kleuterleidster b a k k e r
ar ia prs h ostess t e r circusartiest
30
dokter
Wat is volgens jou het leukste café van Oudenaarde?
De Laars
De Mouterij
De Nonnenmolen
Bonjour
De Va l k
De Biertempel
De knoop
Het Brouwershoekske ij d b A e d’Oud
De Carillon
The Irish Pipes
31
et voilà Hoe word je Oudenaardist in vijf stappen? Jong, oud, man, vrouw, kaal, flink behaard à la Herbert Flack, Belg of nietBelg... Iedereen kan Aunoardist worden. 1 Word verliefd op de markt (met het prachtige stadhuis en zijn vele gezellige terrasjes) en het Liedtspark met zijn kasteel. 2 Deel op één van die twee plaatsen ook je eerste kus uit. Liefst op de gezegende leeftijd van veertien jaar. 3 Drink al eens een verfrissend Oudenaards biertje op één van de tientallen gezellige terrasjes in de stad. De curieusfavorieten? De Carillon, The Irish 32
Pipes en café Bonjour. En denk daarbij toch even aan onze onfortuinlijke held Hanske De Krijger, die daar bovenop het stadhuis nog altijd wat dorst heeft. 4 Verkneukel je heel even in het klassieke rollenpatroon. De gemiddelde Oudenaardist eet en drinkt ongegeneerd toch enkele frietjes en pintsjies meer dan zijn vrouwelijke stadsgenote. Koester ook een viriele jongensdroom of lieflijke meisjesdroom. 5 Toon een portie gezonde interesse in mooi menselijk maatwerk. Kies een rondborstig model of strakke ruige kont als favoriete onenightstand. Al zijn natuurlijk ook de goeie gesprekken belangrijk...
uitkijkpunt blote
33
De sterkste mens van Oudenaarde IJzervreter Hercule van Welden Hercule van Welden, Den Hercuul voor de vrienden, leefde in de eerste helft van de vorige eeuw in het pittoreske hoe kan het ook anders - Welden. Zijn naam doet al zoiets vermoeden, en jawel hoor, Den Hercuul was de sterkste man van Oudenaarde en omstreken. Maar ook bijzonder zachtaardig, goedhartig, edelmoedig en steeds in voor een grapje.
34
Op de plaatselijke kermis liet onze Hercuul zich zo nu en dan eens verleiden tot het tillen van biertonnen met zijn tanden of tot het plooien van koterhaken rond iemands nek. Tot groot jolijt van de menigte, afgezien van het arme schaap dat zich noodgedwongen sierde met het nagelnieuwe stalen sjaaltje van Den Hercuul. Daarna ging hij rond met zijn pet, want van zoveel vertier kreeg onze Hercuul natuurlijk grote dorst.
35
Den Hercuul was ook zeer behulpzaam van aard. Het verhaal doet de ronde dat er op een dag verdwaalde reizigers langs zijn boerderij in Welden kwamen. Op de vraag naar de kortste weg naar Oudenaarde tilde onze sterke vriend met zijn ĂŠĂŠn hand zijn ploeg op om de richting aan te duiden. Ook een bezoekje thuis van Den Hercuul was altijd memorabel. In Welden vertelt men dat na een bezoek van Hercule, soms de koterhaak rond de Leuvense stoof geplooid was. Ijzersterk grapje van Den Hercuul!
36
Uit de krant van 1624 De ongelukkige liefdes van Jacquemijne curieus grasduinde door de de levendige geschiedenis van Oudenaarde en stuitte geheel toevallig op het verhaal van Jacquemijne Treels. Een verhaal waar de zeventiende-eeuwse Dag Allemaal van smulde, alsook de redactie van de eenentwintigste-eeuwse “Neuzen in Oudenaarde”-boekjes... curieus presenteert: de avonturen van Jacquemijne Treels, een ietwat naïeve dame uit Eine met een lichte voorkeur voor foute mannen.
In 1620 trouwde Jacquemijne, een jonge Oudenaardiste uit Eine, met haar eerste liefde, een man uit Oostkamp. Het huwelijk kon haar echter maar matig bekoren en op een frisse lentedag bezweek Jacquemijne voor de charmes van een Nederlandse militair te paard. Hun liefdespad bracht hen van Antwerpen, over Bergen op Zoom, tot in Geraardsbergen. In Geraardsbergen had Jacquemijne al snel genoeg van haar Nederlander en zijn paard. Ze trok alleen verder naar Gent.
37
In 1623 werd de lokroep van haar geboortestad te groot en besloot ze terug te keren naar Oudenaarde. Jacquemijne viel er al gauw opnieuw voor de verkeerde man. Haar nieuwe chou Inghel Morins was niet alleen gehuwd, hij deinsde er ook niet voor terug om hier en daar een diefstal te plegen. Samen hielden ze het “café ‘t Capelleken” open in Eine. Jacquemijne werd haar nieuwe vlam weer gauw beu en ze zocht haar toevlucht bij een Italiaans garnizoen, dat enkele maanden halt hield in Oudenaarde. Italiaanse mannen gingen
38
haar ook al gauw vervelen, dus ruilde Jacquemijne de ene Italiaanse loverboy voor de andere. Haar liederlijke en vrijpostige levenswandel stak de ogen uit van heel wat Oudenaardisten. En dus veroordeelde de Oudenaardse schepenbank haar op 8 augustus 1624 tot een publieke geseling en een verbanning van 10 jaar uit de stad Oudenaarde. (Met dank aan Pieter-Jan Lachaert van het stadsarchief in Oudenaarde.)
het vredige centrum van eine was misschien iets te kalm voor jacquemijnes rusteloze ziel
39
Wat doet die hier?
Slag bij tacámbaro
Is jouw oog ook al gevallen op de trieste blik van de vrouw op het Tacambaroplein? Wat doet die vrouw hier? En waarom heet het Tacambaroplein het Tacambaroplein? curieus zocht het voor je uit. Als je de mijmerende vrouwenblik zo’n goeie 9500 kilometer volgt, land je in Mexico. Hier verbleven anderhalve eeuw geleden keizer Maximiliaan van Oostenrijk met zijn geliefde, prinses Charlotte van België, op de troon. De twee tortelduifjes waren erheen
40
gestuurd onder lichte dwang van Napoleon III, die droomde van een groot Zuid-Amerikaans koloniaal rijk. Maar, wat had je gedacht, de vrijmoedige Mexicanen zaten niet bepaald te wachten op Europese bemoeizuchtige schoonouders. Al vrij vlug groeide het Mexicaanse verzet tegen de overzeese aanwezigheid. Belgische vrijwilligers werden gerecruteerd om ons Belgische prinsesje in het verre Mexico te beschermen tegen de revolutionaire aanvallen.
Op 14 oktober 1864 verzamelden 1500 Belgische enthousiastelingen in het station van Oudenaarde. Onder massale belangstelling vatten ze het exotische tripje aan. Een half jaar later gingen ze echter strijdend ten onder bij de stad Tacรกmbaro. Honderden Belgische vrijwilligers overleefden het Mexicaanse avontuur niet, Charlotte werd krankzinnig en Maximiliaan werd gefusilleerd. Een waargebeurd verhaal, dat leest als een roman met een triestig einde. Voila, denk daar maar even aan, wanneer je jouw auto achterlaat op het Tacambaroplein. En ga onze strijdende makkers even een eervolle groet brengen.
41
De fietel van Eine Zoals men in Eine fietelt, fietelt men nergens! De fierteltraditie in de Vlaamse Ardennen vindt haar oorsprong in religieuze processies. Een massa prevelende gelovigen schuifelde achter een relikwie van een lokale heilige. Maar in Eine... heeft de Fietel helemaal niets met religie te maken. In tegendeel, in Eine fietelt men al 160 jaar met dank aan Prosper De Maeght en die was allesbehalve een heilig boontje… “Aelsoo lette gh’ie op de deure!” Ergens op een mooie meidag in het gezegende jaar 1852 besliste Lucie, vrouw 42
van Prosper De Maeght, samen met enkele vrome Einse vriendinnen dat een bedevaart naar het nabijgelegen “Keezere” aan de orde was. Ze kende haar man als de beste en peperde hem in om “op die deure te letten”. Voor de goede verstaander: in de gaten houden of er niemand binnenkomt. Prosper, nooit om een grapje verlegen, vijsde de deur uit haar hengsels, sjeesde die op zijn kruiwagen en trok ermee tot groot jolijt van de buurt van café naar café in Eine. Het duurde niet lang of ook de mannen van Lucies vriendinnen zagen hun kans schoon om
Prosper de maeght let nog altijd op zijn deure
43
bij afwezigheid van moeder de vrouw de bloemetjes buiten te zetten. Of mevrouw De Maeght en haar vriendinnen het grapje geslaagd vonden, valt zeer te betwijfelen. Maar hoe het ook zij, de Fietel was geboren! Het jaar erop, in 1853, werd Prospers rondgang in Eine herdacht met een “keeskiesprocessie�. In 1854, was de herdenking al groter opgevat, in de vorm van een stoet. Op 2 oktober 1894 blies de 72-jarige Prosper De Maeght zijn laatste adem uit
44
in Eine. Prosper kreeg als eerbetoon een plein naar hem genoemd, met daarop het fameuze fieteltafereel afgebeeld (1986). Het Fietelbeeld is een levensgroot standbeeld van Prosper met kruiwagen en deur. Maar toch zou Prosper het meest vereerd zijn met de jaarlijkse fietel in de Oudenaardse deelgemeenten. In een ludieke optocht steken de inwoners er de draak met lokale politici en bekende Vlamingen.
Oudenaarde exotique Niet alleen mensen uit de streek weten dat Oudenaarde een echt pareltje is. Mensen uit maar liefst 79 landen, verspreid over de hele wereld, vinden een thuis in onze stad. curieus trok op onderzoek en presenteert jullie de exotische mensenmix in Oudenaarde.
45
46 diversiteit in het oudenaardse straatbeeld
foto: Reporters
18 Albanezen 17 Duitsers 14 Bulgaren 8 Denen 2 Spanjaarden 31 Fransen 25 Britten 41 Polen 32 Roemenen 1 Zwitser 139 Nederlanders 12 Serven 1 Litouwer 25 Slowaken 12 Oekraïners 62 Russen 8 Macedoniërs 18 Kosovaren 2 Indonesiërs 14 Filipijnen 5 Kazachen 20 Armeniërs 13 Irakezen 2 Iranezen 3 Pakistani 7 Syriërs 36 Turken 6 Kameroenezen 16 Congolezen 2 Ghanezen 3 Guineeërs 3 Nigerianen 1 Rwandees 1 Somaliër 3 Kenianen 23 Marokkanen 5 Tunesiërs 11 Amerikanen 1 Est 3 Oostenrijkers 4 Portugezen 1 Zambiaan 8 Grieken 8 Wit-Russen 1 Taiwanees 1 Japanees 5 Maleisiërs 6 Chinezen 2 Surinamer 8 Thai 9 Algerijnen 1 Boliviaan 1 Colombiaan 1 Zweed 1 Burundees 1 Mexicaan 2 Kroaten 1 Zuid-Koreaan 2 Zimbabwanen 1 Soedanees 5 Brazilianen 2 Hongaren 1 Let 1 Ethiopiër 2 Dominicanen 1 Indiër 5 Oezbeken 1 Tsjech 1 Nepalees 29104 Belgen 4 Kirgiziër 2 Afghanen 2 Ivorianen 2 Togolezen 1 Nigerees 1 Angolees 1 Azerbeidzjaan 2 Djiboutianen 1 Ecuadoraan 47
De krokodil van Kerselare Wie zich in lichte paniek ooit afvroeg of hij zo hard in een religieuze trance verkeerde dat hij een krokodil zag zweven in de kapel van Kerselare, kunnen we geruststellen. Achteraan in het moderne minimalistische kerkgebouw huist wel degelijk een houten krokodil. curieus wilde er het fijne van weten en zocht uit hoe een reptiel een sacraal plekje kon veroveren in Kerselare. Het antwoord moeten we zoeken bij een enthousiaste godsvruchtige baron van Pamele. Halfweg de 16e eeuw trok de opgetogen Joos de Joigny op kruistocht naar Jerusalem. Het bleek echter een tocht vol verrassingen. In Egypte kruiste zijn pad dat van een krokodil en 48
uiteraard kwam het tot een schermutseling tussen de twee. Onze moedige baron sloeg, terwijl die krokodil lustig aan zijn tenen knabbelde, zijn ogen ten hemel en bad tot Moeke Maria. En zie daar, zijn gebeden werden verhoord, Maria snelde ter hulp. De lichtjes verbouwereerde krokodil probeerde de benen te nemen bij haar verschijning, maar Joigny vond de kracht om hem te verslaan. Uit dankbaarheid nam hij het kadaver mee naar huis en schonk het aan de kapel van Kerselare. De originele kapel werd verwoest door een brand in 1961. Vijf jaar later bouwde de architect Juliaan Lampens er een strakke kapel met beton en glas.
de houten krokodil van kerselare
49
De Kameraad vertelt Gilbert Verleyen - De rooie van de Groenstraat 88 jaar is hij, maar als hij vertelt over zijn rode strijd fonkelen zijn oogjes als een opgewonden kind. “Het socialisme kreeg ik mee met de paplepel. Toen ik tien jaar was, hielp ik mijn vader al folders ronddelen in Nederename.” Gilbert werkte zijn leven lang in de steenbakkerijen, onder andere bij Santens. “Elk jaar op één mei was er koers. Om vier uur mochten we onze boterhammekes eten, maar naar de coureurs
50
buiten gaan kijken was er niet bij.” Zijn maatschappelijk engagement groeide alleen maar. “Stakingen en betogingen voor het welzijn van de kleine man, ik nam aan allemaal deel.” Cinema “De verbroedering”, de fanfare met haar mooie majorettes (daar zijn die pretoogjes weer :), de vrouwenbond die cacaomelk en boterkoeken uitdeelde op kerstdag... allemaal fijne herinneringen aan de rode familie in Oudenaarde.
De rooie rakker van de Groenstraat is ondertussen meer dan 60 jaar getrouwd met zijn geliefde Rachel. Kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen en kameraden zetten hem daarom enkele jaren geleden al in de bloemetjes. curieus doet vandaag hetzelfde. Merci Gilbert, voor je hartstochtelijke inzet voor de Oudenaardist.
51
Stoverij met Adriaen Brouwer Een authentiek streekgerecht Het lekkerste stoofvlees van Oudenaarde? Dat vind je bij De Carillon! curieus kon het geheime recept van chef Nicolas lospeuteren en presenteert jullie hier een overheerlijk Oudenaards streekgerecht. Om duimen en vingers bij af te likken!
52
Wat heb je nodig? 2 kg rundsvlees, 100 gr bruine suiker, 120 gr mosterd, 2 laurierbladeren, peper, zout, stoverijkruiden, 500 gr gesneden ajuinen en 1 liter oudenaards bruinbier (chef Nicolas gebruikt Adriaen Brouwer).
Hoe ga je te werk? Smelt boter in een hete pot en schroei het vlees dicht. Stoof de uien aan tot ze glazig zijn en voeg het vlees toe. Kruid naar believen en voeg de laurierblaadjes, de mosterd en de bruine suiker toe. Ook het Adriaen Brouwerbier is nu klaar om mee te pruttelen. Laat het hele potje langzaam garen tot het vlees lekker mals is. Dien op met heerlijke verse frietjes. Smakelijk! Geen zin om zelf de Sergio Herman uit te hangen in de keuken? Kom de heerlijke stoverij van chef Nicolas dan gewoon proeven in het oudste bruine eethuis van Oudenaarde (De Carillon, Markt 49).
53
Colofon Neuzen in Oudenaarde werd bijeen geneusd door curieus Oudenaarde: Maarten Blondeel, Trudy Ernste, Jo De Pauw, Thaïs Dacremont en Dagmar Beernaert. Redactie: An Pauwels Fotografie: Wouter Rawoens Lay out: Cindy Schuddings P.S: Krijg je het ook warm door zo veel leuke ideeën? Voel je het tintelen om curieus te worden? Aarzel dan niet om ons te contacteren!
54
CURIEUS? curieus is een sociaal-culturele vereniging voor volwassenen die zich bezighoudt met alles wat mensen kan boeien. Je komt ons tegen op meer dan 300 plaatsen in Vlaanderen en Brussel. Je kan er komen proeven van de activiteiten die een kleine of grote groep vrijwilligers organiseren voor iedereen in hun gemeente of wijk: daguitstappen, info- en debatavonden, tentoonstellingen, filmvoorstellingen, standupcomedy-avonden, internetklasje, quizzen, fiets- of wandeltochten… Kortom: alles wat mensen “curieus” maakt. curieus is er voor mensen die op zoek zijn naar een zinvolle vrijetijdsbesteding. Mensen die andere mensen willen ontmoeten in een aangename en vriendschappelijke sfeer. curieus is er ook voor mensen die graag iets opsteken, die steeds op de hoogte willen blijven en mee willen zijn in deze steeds veranderende maatschappij. curieus draagt waarden als respect, gelijkwaardigheid en solidariteit hoog in het vaandel. We kiezen voor een samenleving waarin iedereen gelijke kansen krijgt om zich te ontplooien en de verantwoordelijkheid heeft om deze kansen te benutten. curieus kiest voor ontmoeting. curieus wil mensen samenbrengen, banden smeden en netwerken bouwen.
www.curieus.be informatie@curieus.be
55
V.u.: Fons De Geest - Speldenstraat 1 - 9000 Gent. Niet op de openbare weg gooien ajb.