Neuzen in Zottegem by Curieus vzw

Neuzen in

zottegem

â&#x20AC;&#x153;Neuzen in zottegemâ&#x20AC;? is een uitgave van curieus zottegem en curieus Oost-Vlaanderen sandra.deroeck@curieuszottegem.be - info.oost-vlaanderen@curieus.be curieus is een progressieve vereniging die door een andere bril naar cultuur en de samenleving kijkt. We organiseren frisse, originele en gedurfde activiteiten die je goesting geven in cultuur.

kasteel van egmont

4 het mijnwerkerspad in het sfeervolle ochtendlicht

Neuzen in

zottegem Beste lezer, Proficiat! In jouw handen rust een uniek curieus boekje dat je meeneemt op verrassende citytrip doorheen Zottegem. Ben je curieus naar enkele smakelijke streekgerechten, boeiende figuren, schalkse verhalen, kleurige dialectwoorden of simpelweg de meest romantische plekjes? Blader dan vlug verder en laat je verrassen door de talloze verborgen pareltjes van deze stad! Of je er nu woont of op bezoek bent, veel plezier met Neuzen in Zottegem! Bruisende groeten,

Freya Van den Bossche, voorzitter curieus Oost-Vlaanderen 5

Zottegem, zo gek nog niet “Welkom in Zottegem, de stad der gezelligheid, lekkerbekken, levensgenieters en fijnproevers, met haar koekelarings, sneutels en nagelbuiken, geklakte boontjes, gedroogde endekens en haar bier!” Nestor Van den Bossche beschrijft de vooroorlogse Egmontstad als een luilekkerland, maar curieus neemt een duik in onze echte roots. De Zottegemse grondvesten rusten op de resten van Romeinse wegen. Zo was de Paddestraat ooit een onderdeel van zo’n belangrijke heirweg die Boulognesur-Mer verbond met Keulen. Na de val van het Romeinse Rijk vestigden de Germanen zich hier in de 6de 6

eeuw. Ook hun aanwezigheid voelen we vandaag nog. In de plaatsnamen bijvoorbeeld. Stamhoofd Sotto, een zeemzoete naam voor een lieve man, leeft verder in de naam Zottegem. Maar ook stamhoofden Hariwith (Erwetegem), Gudafrith (Godveerdegem) en Leudiwar (Leeuwergem) lieten hun naam na. Later zagen ook hoeves ter ere van SintGoriks en de heilige Maria, de Groten Berg en het honingkleurige Oombergen het levenslicht. Voeg daarbij nog de “streep land” Strijpen, het “bleke water” Elene en het Velzeekse landbouwgebied van Falicius et voilà, het Zottegemse plaatje van woonkernen en deelgemeenten is compleet.

Onze curieusploeg heet je welkom in de Egmontstad, poort der Vlaamse Ardennen!

Hoe zeg je in het Zottegems? Het sappige Zottegemse dialect weerklinkt steeds minder door de straten. Zonde, vindt curieus, en dus boksten wij een praktijkgerichte taalles in elkaar. Aan de arbeid! En vervolgens naar de dinsdagmarkt om jouw nieuw aangeleerde woordenschat uit te testen. Zeg niet: Wat een misnoegde man. Hij is vlug beledigd. Maar zeg: Ezuê ne knoderiêre. Der mag giên scheete verdrouën of ‘t zit er teeën è.

Zeg niet: Dat is een sterke, taaie vrouw die werk ziet en op- merkzaam is. Wanneer ze uitgaat, is ze steeds opge- dirkt. Hij had een oogje op haar, maar ze heeft hem afgewezen. Maar zeg: ‘t Es een ardieëg, ferm joonk en z’ès van weezen. Als z’ uitgoat es ze opge- zet gelijk e steekveuële. Hij hoo en uêgsken op heur, moêr zijnen hoêrink wiêl- dege nie broêën è.

Zeg niet: Die dienstmeid lijkt wat eigenaardig, maar ik zou toch eens met haar willen vrijen. Maar zeg: Die mèisen ziet er e schau schèpsel uit, moer eur peloe- ze zoo ‘k uêk wè ne kier wiê- len afrijen. Zeg niet: Die jongen is lui en heeft twee linkerhanden. Hij heeft wat aanmoediging nodig. Hij lijkt als twee druppels water op zijn vader. Maar zeg: Diene gast ès zuê lui as en vèrken en zijn handen stoên konte verkiêrd. Ge zoat hèm ne schup teeën zijn gat geeven. Hij trekt oup zijn voadere, gespougen en gescheten è.

Zeg niet: Ocharme, ik kan geloven dat je dat niet kan betalen. Ik zou je willen helpen, maar ik moet ook sparen. Maar zeg: Achiere mijn schoop, ‘k kante ‘k ik geluêven dat ou- en bruinen da nie kan trè- ken. ‘k Zo ou willen elpen, moar ‘k moe kik uêk zouën noêr de zak è. Zeg niet: Ik heb mijn jas nog niet uit- gedaan en je snauwt al naar mij omdat het huishouden overhoop ligt. Maar zeg: ‘k E mijne frak nog niet uitgedoan of ‘k krijg al ’n snappe en ’n beete omdat ’t kot weer uuft over kluten ligt.

De weg kwijt Wie door Zottegem dwaalt, botst onvermijdelijk op enkele straten die aan pioniers van onze stad herinneren. curieus trok haar wandelschoenen aan en zocht een paar interessante straatnamen voor je uit.

Mauritius-Frans, is het bewijs dat je niet altijd kinderen uit een brandend huis hoeft te redden om een eigen straat te krijgen. Van Aelbrouck maakte naam als actieve vechtersbaas met een hoger doel, de Belgische onafhankelijkheid.

Langs het Zottegemse spoor vind je de Musselystraat en dat is geen toeval. Gustaaf Mussely lobbyde jarenlang intensief om de spoorlijn Braine-LeComte niet in Strijpen, maar in Zottegem aan te leggen. Wat hem in 1867 ook lukte. In het verlengde ligt de Van Aelbrouckstraat. Deze oud-burgemeester, met de welluidende voornaam

Ondernemer Gustaaf Schockaert zette Zottegem als textielstad op de kaart. De man en zijn erfgenamen zijn het zweet van de Zottegemse arbeiders nog steeds dankbaar voor het fortuin dat ze ermee vergaarden, en de straat die naar hem vernoemd werd. Anders verging het de erfgenamen van boer De Colfmaecker. De familie moest even slikken

toen ze in zijn testament ontdekte dat onze goedhartige boer zijn hele hebben en houden schonk aan een - nog op te richten - hospitaal. Ze spande tal van processen in tegen de stad en tekende beroep aan tot bij de koning. De familie haalde bakzeil, maar omdat het huis van de boer in de Neerstraat (de huidige Heldenlaan) weinig verbouwingsproof was, koos de stad voor een andere locatie. En zo kan je vandaag, grenzend aan de De Colfmaeckerstraat, nog steeds het huidige ziekenhuis terugvinden. Na dit rijtje van twijfelachtige weldoeners, verdienen ook Omer Wattez en zijn gelijknamige straat aandacht. Hij was de eerste die de toeristische aantrekkelijkheid van de streek wist te waarderen en met de naam “Vlaamse Ardennen” op de proppen kwam.

gedenkplaat voor léon lefèvre

Ook het Pieter Magermanplein verwijst niet naar een machtige man, maar naar een Zottegemse dichter die met toneelstukken als De strijd om genade sociaal onrecht aanklaagde en daarmee nationaal succes oogstte.

heen reden. Het spionagenetwerk werd echter in 1915 door de Duitsers betrapt en ontmanteld. Leonce en Desiré werden op 2 maart 1916 geëxecuteerd. De gebroeders Poriau kwamen ervan af met een gevangenisstraf.

Voor wie over minder financiële middelen beschikt, biedt een oorlog - en het verzet ertegen - dé kans om zijn of haar naam te vereeuwigen in een straat. Denk maar aan de Desiré Van den Bosschestraat, de Leonce Roelsstraat en de Poriaudreef. Leonce Roels hield als leider van het spionagenetwerk in Zottegem het treinverkeer in de gaten en rekruteerde nieuwe spionnen als Desiré Van den Bossche. Deze sigarenhandelaar vervoerde belangrijke informatie doorheen het hele land. De broertjes Poriau hielden exact bij waar de treinen

Maar ook tijdens WOII waagden enkele Zottegemse helden hun leven. Jules Lootens (Jules Lootenslaan) en Firmin Bogaert (Firmin Bogaertstraat) waren actief in het verzet, terwijl het socialistische gemeenteraadslid Léon Lefèvre (Léon Lefèvrestraat) elke medewerking met de Duitsers weigerde. Alle drie vonden ze hun einde in een Duits concentratiekamp. Naast deze individuele vermeldingen worden de Zottegemse oorlogshelden ook collectief herinnerd dankzij de Heldenlaan en het minder bekende Politiek Gevangenenplein.

Zoek de verschillen

M a rk t (2

01 2)

M a rk t (m

idden 2

0 ste ee uw )

Een boontje voor Evelien Zij verloor haar koffer in Barcelona, hij vond zijn muze in Zottegem. Of hoe sprookjes soms echt bestaan... In een zoektocht naar haar verloren reiskoffer op het vliegveld in Barcelona stootte de kunstminnende Evelien op kunstenaar Panamarenko. Met de simpele vraag â&#x20AC;&#x153;of hij graag een kopje koffie dronkâ&#x20AC;? trok de Zottegemse de onverdeelde aandacht van de excentrieke kunstenaar. Wat begon met het sturen van gele briefkaarten, een pakje verse koffie en veel romantiek, kreeg een vervolg met een picknick op het strand van Oostende. Toen zij daar allebei aan het andere uiteinde van de dijk elkaar opwachtten, leek het lot nog even roet 14

in het eten te gooien, maar een ontmoeting op de terugweg legde hun liefde alsnog in de juiste plooi. Een innemend sprookje tussen koffie en kunst was geboren. In 2003 besliste Panatje om zijn vliegende schotel te parkeren in Zottegem. Sindsdien verdeelt Evelien haar tijd tussen de liefde voor koffie in haar ambachtelijke koffiebranderij en de creatieve uitspattingen van haar echtgenoot-kunstenaar. Het perfecte huwelijk tussen koffie en kunst. Zelfs mama Chantal en papa Ronny ontsnapten niet aan hun kunstzinnige schoonzoon en weten ondertussen perfect wie Pepto Bismo, Archaeopterix en Umbilly zijn.

In koffiebranderij Hoorens wordt koffie sinds 1928 met liefde - en met goed bewaarde familierecepten - geroosterd. “Goed gebrande koffie voel je, ruik je, hoor je en proef je,” zo stelt Evelien, waarna we haar in alle rust bij haar oven laten experimenteren. Op deze aardbol vind je geen plek waar een kopje koffie met zoveel creativiteit en liefde gebrand wordt als in Sint-MariaOudenhove. Mmmmm…! En laat je nu nooit meer wijsmaken dat sprookjes niet bestaan... Woar è da? Koffiebranderij Hoorens St Hubertusplein 20/1 Sint Maria-Oudenhove (elke dag open, behalve op maandag) 15

Snuif de authentieke sfeer in volkscafĂŠ de Bloemfontein in Sint-Goriks-Oudenhove

Waar de tijd bleef stille staan De ene bestempelt ze als een uitstervend ras, de ander gelooft in een heropleving. Feit is dat Zottegem nog enkele authentieke volkscafés telt. Sluit de ogen en denk aan de tijd van geboende tegeltjes, sanseveria’s, kermiskoersen, een toog met houten planchetten, een pisbak op de koer en de eeuwige geur van bier en tabak. Welkom in de wondere wereld van de volkscafés. Het zal niet verwonderen dat deze volkscafés gegeerde filmdecors zijn. Zo werd de sfeer van café In de Zavelput vereeuwigd voor de Nederlandse film

Blijf! Of zoek de kranige Juliette van café Ten Bosse eens op. Na 55 jaar pintjes tappen, is ze nog lang niet van plan om haar schort aan de toog te hangen. Ons advies? Ga nog eens op zoek naar zo’n authentiek café in jouw buurt. Voor de prijs van de pintjes moet je het meestal niet laten. Met wat geluk ben je getuige van een passioneel spelletje krulbollen, een regionale variant op het bekende petanque. Alleszins, haast je een beetje, want we kunnen niet beloven dat deze cafés binnen twintig jaar nog het stadsbeeld zullen kleuren. 17

Zottegem in cijfers Hoeveel woorden je ook gebruikt, nooit worden ze samen een vlag die de volledige lading van onze stad dekt. curieus gooit het daarom eens over een andere boeg en presenteert jullie: Zottegem in cijfers. Op 1 januari 2012 telde Zottegem 25 388 lieve inwoners. Daarvan zijn er 12 248 mannen en maar liefst 13 140 vrouwen. Let dus op, als je zegt: “’t Is weer eens een vrouw!” Zottegem heeft 11 deelgemeenten. Het centrum Zottegem telt het grootste aantal inwoners (5058), op de voet gevolgd door Strijpen (4300), Velzeke (3364) en Erwetegem (3161). Oomber18

gen is met 594 inwoners de kleinste deelgemeente. Velzeke heeft de grootste oppervlakte (1300 ha). We mochten in 2011 246 kleine boontjes verwelkomen! Strijpen, centrum Zottegem en Velzeke zijn het actiefst tussen de lakens. Naast deze jonge spruiten telde Zottegem op 1 januari 2012 ook 3 inwoners die al meer dan een eeuw op deze aardbol rondstruinen. Helaas namen we vorig jaar ook afscheid van 295 Zottegemnaren. Gelukkig kwamen er meer nieuwe zieltjes uit andere steden bij dan dat er weggingen (netto saldo van 316), waarbij het centrum de meest aantrekkelijke plaats

curieus bracht de kleinste (monique) en De grootste (Stef) Zottegemnaar samen

blijft voor de nieuwkomers. Zottegem telt 68 verschillende nationaliteiten. Er zijn 482 of 1.9% Zottegemnaren met een andere nationaliteit dan de Belgische. De Nederlanders vormen de tweede grootste bevolkingsgroep met 72 in totaal. Daarnaast bouwen 61 Polen, 33 Roemenen, 32 Italianen, 16 Thai en nog een handvol anderen een thuis in onze gemeente. We verwelkomden 2 adoptiekinderen in 2011. curieus ging op zoek naar de grootste en de kleinste (volwassen) inwoner van Zottegem en kwam terecht bij Stef en Moniqueske. Na enig aandringen en omdat het “zu nen schunne gast” was, wou ze er toch mee op de foto. Het verschil? 61 cm. Monique vraagt zich ondertussen nog altijd af of het werkelijk waar is wat er verteld wordt over mannen met grote voeten… 19

Hier stierft er nog niemand van den dust Tot diep in de twintigste eeuw telde Zottegem tientallen brouwerijen. Maar ook vandaag kan je in de stad een aantal unieke biertjes proeven. En daar zijn we best wel trots op! De Hoevebrouwers is één van die kleine maar fijne brouwerijen. De Hoevebrouwers zetten hun eerste brouwstappen op het keukenfornuis van la mamma, met wat experimentele mengsels in keteltjes van 20 liter. Na winst in een brouwwedstrijd voor amateurs in 2006, gaat de bal echt aan het

rollen. En dus blijven ze nieuwe melanges uitdokteren in hun vierkantshoeve, die dienst doet als laboratorium. Elke woensdagavond en zaterdagvoormiddag kan je er komen proeven van deze brouwmengsels in een oergezellig kader. Voorlopig brouwen Kjell en Hilde hun bieren nog extern (bij Brouwerij De Graal), but they have a dream. Een droom om van hun passie hun beroep te maken en een kleine brouwerij in hun vierkantshoeve te installeren.

Dorst gekregen? Dit zijn onze tips: Toria: het vlotte “blondje” van de Hoevebrouwers verwijst naar een veelzijdig Zottegems volksfiguur, die naast zijn job als straatveger er een bijverdienste als lokale weersvoorspeller op na hield. Ook De Beiaard publiceert een fictieve schrijver al jaren onder het pseudoniem Toria. Koekelaring: de brunette - én tevens het prijsbeestje op de brouwwedstrijd in 2006 - is vernoemd naar een Zottegemse bakkersspecialiteit. Nen Uts: het rossige biertje met een stevige en bittere afdronk staat voor “egel” in het Zottegemse dialect. Santé! Gentsesteenweg 217, tegenover de Colruyt

Een streling voor de tong curieus Zottegem kon een geheim recept lospeuteren van topchefs Olivier en Gunther (Two Cooks) en wil dit superheerlijke gerecht graag delen met jullie! Duimen én vingers aflikken mag! Paling met groene kruiden, gegaard in een Zottegems Toriabiertje Wat heb je nodig? (Recept voor 4 personen) 600 g paling, 2 sjalotten, 2 flesjes Toria, 200 g spinazie, 2 bosjes waterkers, 1 bosje krulpeterselie, verse tuinkruiden 22

(munt, dragon, koriander), frisée sla, een klontje boter, wat olijfolie, een beetje limoensap, een snuifje peper en zout. Hoe ga je te werk? Bak de fijngehakte sjalotjes in de boter tot ze glazig zijn. Leg de paling erop en blus met het bier. Dek af met een boterpapier en laat 10 minuten garen in een voorverwarmde oven van 160°C. Breng gezouten water aan de kook en laat al het groen - behalve de frisée

Paling in â&#x20AC;&#x2DC;t groen gegaard in toria

sla - daarin 3 minuten doorkoken. Hou wat munt, dragon en koriander over als garnituur. Haal het groen uit het kookwater en mix tot pulp. Haal de paling van de graat. Mix het kookvocht samen met de sjalotjes en laat inkoken. Snij de paling in stukken en voeg toe. Giet de groene pulp erbij en warm lichtjes op. Kruid af met peper en zout. Dien meteen op in een diep bord. Garneer met de sla en de groene kruiden. Dresseer met wat olijfolie en limoensap. Smakelijk! Â Met dank aan Two Cooks (Markt 15 in Zottegem, vanaf zomer 2013 Paddestraat 5 in Zottegem) 23

ARTROCK! Zottegem Wie denkt dat je kunst alleen in een bestoft museum vindt, heeft het mis. Met de ARTROCK!-collectie toont Rock Zottegem zich van haar meest artistieke kant. Vermaarde muzikale wereldburgers vierden al massaal hun creativiteit bot op de festivalbekertjes. Elk jaar breidt de ARTROCK!-collectie uit. Naast de legendarische Britse muziekproducent Brian Eno, de enige echte Panamarenko, kunstzinnige duizendpoot Jonas Geirnaert, zanger Daan en de frontman van de Sex Pistols Johnny Rotten lieten ook Channel Zero, Papa

Roach, Teddiedrum, Levellers, De Jeugd van Tegenwoordig, The Airborne Toxic Event, The Sore Losers en Zornik hun creativiteit de vrije loop voor Rock Zottegem. Dorstige festivalgangers kunnen hun artistieke bekertje niet alleen mee naar huis nemen, alle kunstwerken kan je ook op groot formaat centraal op het festivalterrein terugvinden. Wie aan het begin van de zomervakantie afzakt naar Rock Zottegem, maakt kans om met een originele Eno, Panamarenko of Rotten aan de haal te gaan. How ARTROCK!-â&#x20AC;&#x2DC;n-roll is dat?

Passioneel Zottegem De gemiddelde Zottegemnaar. Wie is hij? Wat doet zij? Wat drijft hem? En haar? Het zijn terechte vragen, maar omdat schoenmaten, aardappelconsumptie en het-aantal-blauwe-balpennen-per-huishouden ons nu ook weer niet zo hard interesseerde, zochten we het met onze vragen net iets pikanter. curieus trok de straat op en vroeg de passionele pieren uit de neus van meer dan honderd Zottegemnaren. We vergeleken de antwoorden van de jongere met de iets rijpere generatie (> 35 jaar). Hoe oud was je toen je jouw eerste echte kus gaf? curieus zag bij deze vraag de Zotte26

gemnaren genieten van zoveel tedere herinneringen. Rode oortjes en fonkelende oogjes bij de vleet. De jongere Zottegemnaren zijn rasechte curieuzeneuzenâ&#x20AC;Ś Ze delen hun eerste zeemzoete liefdeskus uit op de gemiddelde leeftijd van 14,1 jaar. De oudere generatie ging iets later van start, maar moet met haar 15,4 jaar niet echt onderdoen. Waar gaf je je eerste kus? De plakplekjes zijn duidelijk veranderd in de loop van de tijd. De rijpere Zottegemnaren konden de donkere hoekjes van cafĂŠ El Paso wel smaken voor een eerste lippencontact. Ook de vele kapellekes in onze stad waren populair, maar blijkbaar niet alleen om te bezinnen.

een van die favoriete kuskapelletjes in godveerdegem

Velen denken ook met pure nostalgie terug aan die eerste zoen onder de kap van de overdekte rups. De jongere generatie zoekt het minder ver en vindt haar gading dicht bij een café of school. Bezorgde ouders kunnen hun liefhebbende kroost het makkelijkst vinden in “het baantje achter de school”. Wat is jouw favoriete plekje voor een romantische date? Bij de oudere generatie was het park van Breivelde een geliefde plek voor een eerste afspraakje, getuige de vele inscripties die in de bomen werden vereeuwigd. De componist van “als het gras 2 kontjes hoog is” haalde duidelijk hier zijn inspiratie. Maar die oudere generatie zat ook niet verlegen voor een date op het kerkhof, weg van alle glurende blikken. Op één zonderling na, heeft iedereen ouder dan 35 jaar ooit gekust in dancing De Casino. Maar ook 28

nostalgisch gemijmer over de gloriedagen van de Krypton en het ATC. De jongeren zoeken het toch eerder op café of restaurant. Wat is het leukste evenement in onze stad? Rock Zottegem is de topfavoriet, maar de Zottegemnaren bejubelen ook het volkse karakter van de zomerkermesse. De koers zit duidelijk in onze Zottegemse genen want de Driedaagse De Panne en de GP Stad Zottegem scoren als oergezellig evenement. Onze Zottegemnaren genieten ook graag van een optreden in de Foyer, Blauwe Wolk, tijdens de parkconcerten en herfstconcerten. Ze kuieren graag op volkse evenementen (braderie, artiestenfoor, vlooienmarkten, erfgoeddag). Eén Zottegemnaar kan maar niet kiezen en vat het gewoon samen als “veel”. Deze enquête lijkt dit alleen maar te beamen.

Draag eens een slipje van Sanitary Is het jou ook al opgevallen? Dat prachtige majestueuze gebouw in de Gustaaf Schockaertstraat, dat een fier verleden verraadt? Sanitary is een tastbare getuige van de rijke textieltraditie in de Egmontstad. Joseph Schockaert, zoon van textielbaron Gustaaf, richtte in 1909 hier de Sanitary Underwear Company op. Hij tekende voor een van de eerste fabrieken in ons land, die volledig werden opgetrokken uit gewapend beton.

ondergoed voor het Britse Gemenebest (wat ook meteen de Engelse firmanaam verklaart). Tijdens de woelige jaren dertig sleepte het bedrijf ook belangrijke bestellingen van het leger in de wacht. Na WOII boekte Sanitary grote successen met damesondergoed, geroemd om zijn levenslange kwaliteit. Met merken als Ribconfort en Avion gooide de fabriek hoge ogen. De late jaren veertig tot en met het midden van de jaren zestig waren dan ook gouden jaren voor de Sanitary.

De Sanitary produceerde aanvankelijk

Tot 1989 bleef het bedrijf in handen 29

van de familie, maar in 1992 doekte de Nederlandse baas de boel op. De intercommunale “Land van Aalst” kocht het complex twee jaar later op. Momenteel zit het gebouw in de laatste fase van een subsidiedossier, waarna alle stadsdiensten in 2014 hier hun thuis zullen vinden. Maar tot dan zal dit bouwwerk bij de gemiddelde Zottegemnaar herinneringen oproepen aan degelijke lingerie. Kortom, steek uw open haard in het vervolg aan met Sloggi’s of bewijs spullenhulp een dienst met uw uitgerafelde boxershorts van Tommy Hilfiger en ga in oma’s zolderkast op zoek naar een authentieke, onverwoestbare Avion of Ribconfort. De verbaasde blikken tijdens de bedgymnastiek, die neemt u er dan maar bij. 31

Lamoraal van het verhaal

Graaf Lamoraal van Egmont werd in 1522 geboren in Elezelles, in één van de (invloed-)rijkste families van de Nederlanden. Hij verkaste al snel naar zijn geliefde Zottegem, waar hij een bijzonder tumultueus leven zou leiden.

bedstee, scoorde Lamoraal ook op het slagveld. Tijdens de derde Gelderse successieoorlog stak Egmont de stad Düren in brand en moordde er het gros van de bevolking uit. Daarop gaven de andere Gelderse steden zich over, een triomf voor Egmont. Deze en andere bedenkelijke heldhaftige optredens maakten hem bijzonder geliefd bij de Spaanse koning. Hij kon dan ook gauw pronken met zijn titel “stadhouder van Vlaanderen en Artesië”.

Het begon nochtans veelbelovend met een vruchtbaar (12 kinderen!) huwelijk met Sabina van Beieren – u weet wel, die van de straat met de mooie bomen aan het PTI. Naast zijn prestaties in de

Maar Lamoraal pakte de christelijke godsdienstoorlogen in onze streken net net iets minder heroïsch aan. Niet naar de zin van de Spaanse koning Filips II uiteraard, die hem na de Beeldenstorm

Zottegem gaat door het leven als Egmontstad en is dikke vriendjes met het Nederlandse Egmond. Dat smeekt om een verklaring. Wie was die Egmont eigenlijk?

een bronzen egmont waakt over de markt

(1566) een kopje kleiner liet maken. Egmont had al die tijd een voorliefde voor Zottegem. Vijf jaar voor zijn dood bouwde hij hier een grafkelder onder de kerk. Eeuwen vlogen voorbij en Egmonts begraafplaats raakte vergeten... Pas bij de verbouwingen van de kerk in 1804 ontdekte men zijn stoffelijke overschotten. Wil je Lamoraal en zijn vrouw een bezoekje brengen? Dat kan. Vraag in het stadhuis de sleutel van het kamertje onder de kerk en breng de tortelduifjes een laatste groet. Of neem je genoegen met een gietijzeren Lamoraal? In het stadspark kan je hem spotten tussen het groen. Een bronzen kopie van het beeld siert de Markt. Een beetje verwonderlijk, want zoals Lamoraal van Egmont waren er geen twee. 33

Zo(e)t genot Geraardsbergen heeft zijn mattentaarten, Luik pakt uit met wafels en stroop… maar in Zottegem moeten we niet onderdoen voor deze lekkernijen. Van Sinterklaas tot Driekoningen kan je bij elke bakker een even merkwaardig als heerlijk gebak vinden: de koekelaring! Het recept van koekelaring werd door drie bakkers uit Zottegem in het diepste geheim gesmeed – mogelijk na verbruik van ettelijke biertjes. curieus presenteert jullie graag dit unieke, overheerlijke en ambachtelijke recept. Wat heb je nodig? 1 kg bloem, 140 g suiker, 1 zakje vanillesuiker, 2 eieren, 600 ml warme melk, 34

170 g boter, 50 g gist, een snuifje zout en kaneel. Hoe doe je het? Meng alle ingrediënten zachtjes door elkaar. Roer ze tot een vast deeg. Dek af en laat rijzen. Maak ovale bolletjes van ongeveer 60 à 70 g. Schik ze op bakpapier en laat opnieuw rijzen. Leg ze vervolgens één voor één in een beboterde cakevorm. Bak gedurende 40 min in een voorverwarmde oven van 225°. Een gouden curieustip Besmeer de nog niet volledig afgekoelde koekelaring rijkelijk met echte boter en geniet van een stukje authentiek Zottegem!

mmmMMM...

Laat de zon in je hart... in dancing Parasol Fiere tachtigers Liesbeth – “moeke Betty” voor de vrienden - en Nestor bezorgen, samen met zonen Eddy en Danny, jong en oud wekelijks memorabele dansavonden in Dancing Parasol. In 1957 begonnen moeke Betty en Nestor als prille dertigers aan hun avontuur in café ’t Lindenhof in de Pierkensstraat. Na een vruchtbare vakantie in 1974 aan de Belgische kust besliste Liesbeth om haar familiebedrijf om te dopen tot de Parasol. En met succes!

Met een verrassende mix tussen de moderne dansbare beats van DJ Danny, de zeldzame noten van het unieke Decaporgel en de aanstekelijke live-optredens van het kruim van de Vlaamse schlagers, slagen ze er moeiteloos in om zelfs de meeste stijve hark dansschoenen aan te meten. Ambiance verzekerd! Het Belgische muziekicoon Daan verloor zijn hart in de Parasol bij het horen van de unieke tonen van het Decaporgel van moeke Betty en Nestor. Ook Flip

Kowlier wist het al. “Het Vlaamse levenslied is niet veraf” in de Parasol. Hij was zo betoverd door de charme van de Parasol dat hij er de videoclip voor zijn single “Niemand” opnam. Maar ook Rocco Granata, Laura Lynn, Marva, Wendy Van Wanten, Bobby Prins, Juul Kabas... beklommen hier reeds het podium. Het Decaporgel is enig in zijn soort, moeke Betty en Nestor zijn levende legendes, zonen Eddy en Danny zijn duidelijk uit hetzelfde muzikale Velzeekse hout gesneden en de ongeëvenaarde ambiance is legendarisch. Kortom, dancing Parasol verdient een uniek plaatsje in de Zottegemse geschiedenisboeken.

Fraaie faĂ§ades De kans dat Calatrava zijn nieuwste creatie ooit in Zottegem bouwt, is bijzonder klein. Toch telt onze stad enkele architectonische art nouveauen art decopareltjes. Deze hebben we vooral te danken aan de bouwlust van enkele gefortuneerde Zottegemnaren uit het begin van de 20ste eeuw. Les nouveaus riches, die in het kielzog van de industriĂŤle expansie opstonden, bouwden lustig herenhuizen en villaâ&#x20AC;&#x2122;s aan de rand van het centrum. Denk maar aan de Laurens De Metsstraat en later de Grotenbergestraat. De snoepers onder de Zottegemnaren kennen

zeker ook de prachtige gevel van Huis Van De Sande in de Stationsstraat. De glasramen aan de buitenkant springen meteen in het oog, maar wie ook de verbruikszaal binnengaat, wordt beloond met een knap interieur. Wie zich wil vergapen aan nog meer glasramen, wijzen we graag de weg naar de hoek van de Hoogstraat en de Zavel. De winkel die hier vroeger huisde, heette Roodkapje. Maar enkel het glas-in-lood aan de gevel herinnert hier nog aan. Het meet 350 bij 80 cm en is zonder meer de climax van art deco in de Egmontstad.

Bewonder zeker ook de opmerkelijke gevel van voormalige brouwerij De Klok. Het unieke koperen klokvormige dak siert het pand waar ooit de op ĂŠĂŠn na grootste brouwerij uit de regio huisde. Het gebouw gaat dit jaar de laatste fase van een grondige renovatie in. Twee andere pareltjes, het pand van de firma Schotte op de markt en de voormalige garage Schotte-Opstal in de Laurens De Metsstraat werden in de jaren vijftig verminkt. Enkel een voorgevel met voordeur van deze laatste herinnert aan de magnifieke stijl waarin dit gebouw ooit opgetrokken werd.

De Ledebergstraat, â&#x20AC;&#x2DC;t gezelligste struitsen van Zottegem

Ledebergwatte? De Ledebergstraat doet bij veel inwoners misschien geen belletje rinkelen, maar het Strijpe struitsen doet dat des te meer. Het autovrije steegje is een van de smalste en gezelligste straatjes van onze stad. Dit steegje tussen de Meire en de Wolvenstraat draagt haar authentieke verleden met zich mee.

Vandaag herinnert enkel nog kolenmarchand Jonny aan het commerciĂŤle verleden van het straatje, maar nog niet zo lang geleden floreerde het Strijpe struitsen door de vele cafĂŠs. Ken je nog CafĂŠ Scoubidou? Met het excentrieke aapje dat een voorliefde had voor de boezem van zijn bazinnetje.

Wie hier in de lente flaneert, hoeft zelfs niet aan de deur te bellen om verhalen uit de oude tijd te horen. Bij de eerste zonnestralen halen de inwoners van het Strijpe struitsen hun klapstoelen boven en genieten zij in de straat van de warmte. Nieuwtjes gaan als een lopend vuurtje over de klinkers die sinds enkele jaren in het struitsen liggen.

Wist je trouwens dat de bewoners van het Strijpe Struitsen, net als curieus Zottegem vandaag, vaak sosiessenkaartingen organiseerden? Benieuwd naar meer? Dan is het wachten tot de eerste zonnestralen de bewoners naar buiten lokken. De verhalen, die komen dan vast vanzelf. 41

Ontdek je plekje Om te bezinnen, hoef je niet altijd naar het zuiden van Frankrijk te trekken. curieus zocht voor jullie een aantal fantastische plekjes uit waar rust en natuur elkaar ontmoeten. Neem een hap verse Zottegemse lucht en luister naar de stilte. Daar waar het water van de Zwalm of aangrenzende beekjes onze stad doorkruist, vind je de meest unieke natuurtaferelen terug.

van vogels en dagvlinders te genieten.

Een prachtig stukje moerassig weiland langs de Molenbeek werd naar Jan De Lichte, de beruchte struikrover, vernoemd. Het is de plaats bij uitstek om

In het Kloosterbos en het aanpalende natuurreservaat Vossenhol kan je genieten van biodiversiteit in zijn puurste vorm. De aanblik van longkruid (in de

De groene site van de Bevegemse vijvers is meer dan een stadspark. Dit domein was vroeger een kasteelpark rond een aantal brongevoede vijvers. Hier vind je vandaag speelzones voor de jeugd (speelbos â&#x20AC;&#x153;Zotte Jungleâ&#x20AC;?) en een prachtige bomencollectie in het park. Je kan er ook de bosanemoon spotten.

het kloosterbos

lente) en margrieten (in de zomer) laat je sprakeloos achter. De rode wandeling langs de ingang van het Kloosterbos is een echte aanrader. Kijk ook eens omhoog, misschien spot je wel een buizerd of torenvalk. Verder zijn wij ook hevige fan van de landschapsmoza誰ek in het Uilenbroek, de Steenbergse bossen en het Mijnwerkerspad, waar de vroegere spoorlijn Zottegem-Brakel-Elzele de mijnwerkers van Zottegem naar de Borinage bracht. Groene plekjes, voor elk wat wils in Zottegem.

Bron: Google Maps

G H

C B

J A

De Rode neuzenroute curieus stippelde een eigenzinnige gezinsfietsroute (28 km) voor jullie uit, langs de mooiste plekjes in Zottegem (inclusief de gps-fietscoördinaten). Je kan de uitgebreide route afhalen van de website www.curieuszottegem.be. We starten aan het plein in Sint-GoriksOudenhove, maar dankzij de coördinaten kan je uiteraard zelf je vertrek- en eindpunt bepalen. A Kruisken (50.8488627, 3.7781810) Rij richting Sint-Goriksstraat, Langendries en Kortendries. Hou even halt aan het calvariekruisken (XIX), midden in de velden. Het fantastische panorama, op één van de hoogste punten van Zottegem, loont meer dan de moeite.

B Mijnwerkerspad (50.8526413, 3.7671559) Na een landelijke afdaling op de Wolvenhoek, neem je een scherpe bocht naar rechts op het prachtige Mijnwerkerspad. Een paar jaar geleden werd het Mijnwerkerspad verkozen tot het mooiste plekje van Zottegem. Tot in 1963 trok het werkvolk uit Zottegem en omstreken naar de mijnen van de Borinage via Lijn 82. De treinreis begon om half vijf ’s morgens en bijna iedereen stond drie uur recht in de koude, onverlichte wagons. ’t Is eens iets anders dan te kamperen in de file naar Brussel. C Bostmolen (50.8621513, 3.7652709) Fiets verder langs de Slijpstraat en hou 45

even halt bij de Bostmolen. Vroeger waren hier twee molens actief, een graanmolen en een oliemolen. Geniet hier rustig van ons lokaal gerstenat. Let op de omwalde vistrap bij het verder fietsen – deze werd aangelegd om vismigratie mogelijk te maken (want vissen kunnen door het enorme verval onmogelijk via de molen passeren). D Sint-Antoniuskapel (50.8733155, 3.7706122) Op weg naar Knutsegem bots je op een statige en meer dan 200 jaar oude (beschermde) populier. Eenzaam overeind in de Vollander (uit het Germaans “nederzetting bij de vaalkleurige beek”). Let op het ondergrondse huis links - op weg naar de Sint-Antoniuskluis waarvan enkel het dak en de voordeur zichtbaar zijn.

E Provinciaal Archeologisch museum (50.8836116, 3.7803799) Hou even halt bij de Romeinse siertuin. Een bezoekje aan de permanente tentoonstelling katapulteert je meteen terug in de Klassieke Oudheid. F Alkenveld (50.8955739, 3.7893244) Via de Penitentenlaan, Opstalstraat en Puttestraat kom je bij Hoeve ‘t Alkeveld. Hier kan je genieten van een overheerlijk ambachtelijk hoeve-ijsje. G Log Home (50.8952810, 3.7885665) Vanaf het Alkenveld geniet je van een mooi uitzicht op het cederhouten Log Home of passief boomstamhuis (één van de drie in heel België). Boomstamhuizen worden gebouwd volgens een eeuwenoude techniek (scribing) waarbij volledige boomstammen naadloos op

kasteel leeuwergem

elkaar aansluiten zonder één spijker. Hier woont een passionele Zottegemnaar met een “boomstam in zijn maag”. H Kasteel van Leeuwergem (50.8892833, 3.822227) Om de drukke wegen te vermijden, steken we de spoorweg over om via de Sparrenbosdreef en de Kruisdreef te passeren aan het Kasteel van Leeuwergem. Let op, hier woont nog een échte baron in een authentiek kasteel in de rococostijl van Lodewijk XV. Uniek in ons land is het lovertheater, een openluchttheater in haagbeuk dat plaats biedt aan 800 cultuurlovers. I Park Van Breivelde (50.8707668, 3.8305407) We steken de Buke over en fietsen via een kort stukje op de Gentse Steenweg, de Sint Niklaasstraat en Klimopstraat naar de Vijverstraat. Het is een bijzon48

der aangenaam fietspad (Bijlokepark) dat uitmondt aan een pittoreske vijver. Hier stoppen we even aan café De Zoeten Inval voor een heerlijke frisse pint bij Darko. Hierna volgt even een “koppig” stukje berg langs de achterkant van het park Breivelde. Een 14 ha groot park met een lusthof en lustvijver, een overblijfsel van de gegoede burger die zich dit kon permitteren. J Vlamme (50.8518858, 3.7999134) We rijden de Tulpenstraat in en volgen lange tijd een grindpad waar we op het einde de grote weg kruisen en de Ragestraat inrijden. Ongeveer halfweg het Eeckhout rijden we de Vlamme naar beneden en na een laatste prachtige klim komen we via Ten Bosse terug op ons pleintje…

Proost! 49

een eenzame populier in knutsegem

Word Zottegemnoar in 10 stappen Dit boekje is uit, maar voor u, volhardende lezer, is het verhaal uiteraard nog maar net begonnen. Oud of jong? Man of vrouw? Mee ôar of zonder? Echte of valse tanden? Belg of niet-Belg? Iedereen kan Zottegemnoar worden. Of hij nu van Utsvertegem of Ounove, van Strijp’n of Ertegem is, de Zottegemnaar is zot van …

1 ... de koers en holt elk jaar gelijk nen zot van d’ ene naar d’ andere plekke om toch maar een glimp op te vangen van dien echte coureur. 2 ... de kermesse en bezoekt plichtsbewust elke café met live-optreden. 3 ... de carnaval – het vroegste in heel Vlaanderen – en gaat altijd verkleed naar het Zottegemse carnavalfeest. 4 ... laat naar huis gaan of juist heel vroeg, wanneer de vogeltjes fluiten.

Zottegem blues 5 ... menig biertje en kan er minstens twintig verzetten op een avond. 6 ... een smakelijk pakske friet voor hij naar huis gaat. 7 ... een foute werkwoordsvervoeging bij de OVT. Voeg altijd het extra achtervoegsel “-egen” toe. Zeg dus niet “liep”, maar wel “loopt-egen”. 8

... eindigt steevast elke zin met “è”.

9 ... een vettige roddel en is dus altijd op de hoogte van de laatste kemeerkes.

... Mieles “Zottegem blues” en kan elk stroofje luidkeels meekwelen… 10

Vijf uur’n in de mor’n En de wekker luupt weer af Rap een zjatte kaffie En de bootbozze i’ m’n hand ‘treintse stond te wacht’n mee ijsblommekes versierd en gelijk sardientses noar d’huufdstad van den Belzique (Refrein) Ah ow ow ow Toch ben’k blij Da’k i’ Zottegem ben gebor’n Want bij ons stiertft er nog niemand van den dust ‘s Oavonds recht van ‘t treintsen noar de knop van den teevee Zjuust op tijd om t’huren

Noar de minister zijne preek Over reconversie En werk in eigen streek Got wa go’men wij toch doen Mee al die industrie

Gejoagd g’lijk nen hond En den ien’n die hee’t on ‘t herte Den ander’n oan zijn huufd Van’t bruud dat onz’n boas verdient blijft er nen boot’ veur ons

Ons land es een paradijs De minister die hee’t gezeid Doarom mee’t verlof Trek’n we noar ‘t zuid’n mee ons geld E’ zijn de Spoanjords oarme En d’ Italioan’n uuk Veur ewa van ulder zon em’en ons konzeegeld neergeteld

(Refrein)

(Refrein) Ons land es’t er werk genoeg En werk’n es gezond Al droa’men ons lijf af veur den boas

Vijf uur’n in de mor’n En de wekker luupt weer af Rap een zjatte kaffie En de bootbozze i’ m’n hand Al moet’n m’ons werk goan zoek’n In Brussel of in Gent ‘s Oavend’s mee een potsen bier, tu’ zij’men weer content (Refrein 2x) (Miele - 1974)

Colofon Neuzen in Zottegem werd bijeen geneusd door curieus Zottegem: Ruben Cassiman, Kim Uytterhaegen, Eva Sennesael, Charlotte De Decker, Frank Sierens, Tilly Vandekerckhove, Kurt Broeckaert, AndrĂŠ Van de Casteele, Dagmar Beernaert, Peter Roman, Kurt De Loor en Sandra De Roeck (voorzitter).

P.S.: krijg je het ook warm door zo veel leuke ideeĂŤn? Voel je het tintelen om curieus te worden? Aarzel dan niet om ons te contacteren! www.curieus.be/ neuzenin en www.curieuszottegem.be. Je vindt ons ook op Facebook.

Redactie: Ruben Cassiman en An Pauwels Fotografie: Kim Uytterhaegen Vormgeving: Rob Marcelis Lay out: Cindy Schuddings

Met de steun van Provincie Oost-Vlaanderen

CURIEUS? curieus is een sociaal-culturele vereniging voor volwassenen die zich bezighoudt met alles wat mensen kan boeien. Je komt ons tegen op meer dan 300 plaatsen in Vlaanderen en Brussel. Je kan er komen proeven van de activiteiten die een kleine of grote groep vrijwilligers organiseren voor iedereen in hun gemeente of wijk: daguitstappen, info- en debatavonden, tentoonstellingen, filmvoorstellingen, standupcomedy-avonden, internetklasje, quizzen, fiets- of wandeltochten… Kortom: alles wat mensen “curieus” maakt. curieus is er voor mensen die op zoek zijn naar een zinvolle vrijetijdsbesteding. Mensen die andere mensen willen ontmoeten in een aangename en vriendschappelijke sfeer. curieus is er ook voor mensen die graag iets opsteken, die steeds op de hoogte willen blijven en mee willen zijn in deze steeds veranderende maatschappij. curieus draagt waarden als respect, gelijkwaardigheid en solidariteit hoog in het vaandel. We kiezen voor een samenleving waarin iedereen gelijke kansen krijgt om zich te ontplooien en de verantwoordelijkheid heeft om deze kansen te benutten. curieus kiest voor ontmoeting. curieus wil mensen samenbrengen, banden smeden en netwerken bouwen.

www.curieus.be informatie@curieus.be

printed by

www.zwartopwit.com

V.u.: Fons De Geest, Speldenstraat 1, 9000 Gent. Niet op de openbare weg gooien ajb.