VIOLENCIA DE XÉNERO. ANÁLISE DE PUBLICIDADE ANUNCIO 1 : EL MALTRATO SUTIL 1. QUE PRODUTO SE PUBLICITA E A QUEN VAI DIRIXIDO? (Recoméndase que, tras ver o anuncio, se faga un resumo oral do que se presenta nel) Publicítase a necesidade de autoestima e de autenticidade na muller e tamén o rexeitamento de imposicións sociais de tinte machista. 2. CAL É O SLOGAN? COMÉNTAO Aparece, como sucede habitualmente en publicidade, ó remate: “ LA BELLEZA ES UNA ACTITUD. ERES INCREÍBLEMENTE PRECIOSA CUANDO ERES AUTÉNTICA”. Ninguén ten autoridade para impoñer desde fóra uns canóns de beleza e de actuación; quen o fai persegue sempre o beneficio propio a costa da liberdade das persoas: as marcas comerciais de roupa, alimentación... xogan un papel na sociedade co que temos que ser moito máis críticos. A beleza debe ser algo persoal e que ten que ver con moitas máis cousas que co aspecto externo de alguén. 3. PERSONAXES QUE APARECEN NO VÍDEO MOZA: aparece totalmente ESTEREOTIPADA, a través dunha serie de trazos que a sociedade considera definitorios da condición feminina ( uso da cor rosa, maquillaxe, tacóns, cepillo do pelo, preocupación polo peito, pola cintura...). Cómpre suliñar a presenza do XESTO TRISTE, que se repite no vídeo desde que a rapaza comeza a “pasear” pola cidade, é dicir, a someterse ás convencións sociais. MOZO: aparece pouco no vídeo, pero a súa presenza é moi significativa. O tamaño co que se representa é moi superior ó da protagonista feminina e a xestualidade manifesta violencia. Na escena na que aparece o home, PERCÍBENSE DE XEITO DIFUMINADO FIGURAS HUMANAS QUE REPRESENTAN A SOCIEDADE COMO UNHA MASA QUE NON REACCIONA ANTE O MALTRATO. 4. AMBIENTES Non hai ao comenzo do vídeo ambientación espacio-temporal concreta, feito co que se busca que a mensaxe teña validez universal (serve para calquer lugar e para calquera época). Despois a voz en off dinos que a rapaza “camiña pola cidade”: ese dato é relevante en tanto que a partir dese momento a opinión da sociedade vai influír decisivamente nela. As convenvións sociais
empezan a marcar os comportamentos da protagonista, que DENTRO DUN AMBIENTE DOMÉSTICO, EN SOIDADE NA SÚA CASA (onde están os pais? Terían que estar aí percibindo o cambio da filla e non están) empeza a cambiar, empeza a perder a súa autonomía. Case ao final, vóltase ao espazo exterior, con xente desdebuxada ao fondo: un home está maltratándoa e nin actúa a sociedade nin a protagonista do vídeo. 5. IMOS LER AS IMAXES Predominan os primeiros planos e mesmo os planos de detalle, onde se ofrece unha imaxe nítida dos ollos e do xesto triste, de obxectos clave como os zapatos de tacón ou o cepillo. Na escena de maltrato aparece un plano medio, idóneo para mostrar o distinto tamaño (simbólico) do home e da muller e a súa xestualidade. Respecto ao uso da cor, cómpre destacar o predominio do ROSA, como ESTEREOTIPO feminino. 6. MÚSICA Faise uso dunha música de fondo sen estridencias, que en ningún momento interfire na mensaxe. 7. TÓPICOS E ESTEREOTIPOS A historia que desenvolve o vídeo aséntase sobre o estereotipo da muller como alguén totalmente dominado polas convencións sociais, sen autonomía, ata o punto de perder a súa capacidade para dicir NON a calquera imposición externa, mesmo no caso do MALTRATO. Este tipo de feitos debe servirnos para reflexionar sobre a importancia da PERSONALIDADE, DA AUTONOMÍA E DA AUTENTICIDADE da persoa frente ás convencións sociais. O espírito crítico e a capacidade para defender o dereito a ser un mesmo debe estar por riba de ideas preconcebidas que poden prexudicar infinitamente a vida das persoas: as modas, as mensaxes dos medios de comunicación, e da publicidade en xeral, deben ser obxecto de reflexión.
ANUNCIO 4: NO MÁS VIOLENCIA CONTRA LAS MUJERES 2. QUE PRODUTO SE PUBLICITA E A QUEN VAI DIRIXIDO? (Recoméndase que, tras ver o anuncio, se faga un resumo oral do que se presenta nel) O vídeo evidencia, dun xeito realmente duro, que o maltrato é algo que os fillos aprenden dos pais, referentes de importancia vital na formación como persoas dos rapaces. A mensaxe é unha auténtica denuncia do RISCO SOCIAL QUE SUPÓN A PERCEPCIÓN, POR PARTE DOS FILLOS, DO MALTRATO COMO ALGO NORMAL, COMO UN MECANISMO DE RELACIÓN SOCIAL HABITUAL. 2. CAL É O SLOGAN? COMÉNTAO. Aparece, como sucede habitualmente en publicidade, ó remate: EL MALTRATO A LA MUJER SE HEREDA. DENÚNCIALO. AMNISTÍA INTERNACIONAL. TRABAJAMOS PARA NO EXISTIR. Cómpre destacar o lema empregado por Amnistía Internacional: o habitual é traballar para que algo tome corpo e exista. A organización fai a súa labor precisamente para o contrario: para erradicar todo o que é nocivo para unha convivencia social aceptable, en tanto que rompe coa dignidade e os dereitos das persoas (racismo, violencia, acoso...)
3. PERSONAXES QUE APARECEN NO VÍDEO O eixo da acción é moi simple: artéllase ó redor dunha figura masculina e outra feminina. O vídeo presenta unha nai, xoven, e un rapaz, o seu fillo, que están no fogar. Aparece unha situación cotiá: o rapaz está na cima dunhas escaleiras cun balón na man e dille á nai que vai xogar. Esta pregúntalle se xa rematou as súas tarefas. De súpeto aflora a violencia: o rapaz bérralle e adopta coa nai unha actitude violenta, prohibíndolle que controle as súas accións. A muller apóucase e cala, vítima do medo. Resulta moi efectivo no anuncio o feito de que se suplante a figura do home adulto pola do neno, feito que impacta notablemente no receptor da mensaxe. Tamén resulta moi chamativo o paso rapidísimo dunha situación normal a outra tremendamente violenta. 4. AMBIENTES A acción desenvólvese nun ambiente doméstico: os feitos suceden no interior da casa, onde comunmente se exerce a violencia de xénero.
5. IMOS LER AS IMAXES Débese reparar na ANGULACIÓN DA IMAXE, en tanto que o anuncio fai un uso realmente efectivo do PICADO (imaxe do rapaz visto desde a altura e que axuda a marcar a imaxe de AUTORITARISMO E SUPERIORIDADE) e do CONTRAPICADO (imaxe da nai vista como algo cada vez máis minúsculo e insignificante, o que vén reforzar a súa condición de vítima). Por outra parte, hai un uso dos PLANOS moi significativo. Cando accedemos ás primeiras imaxes, percibimos PLANOS MEDIOS, que axudan a presentar os personaxes (medio corpo), pero a medida que avanzamos no visionado, van sucedéndose os PRIMEIROS PLANOS E PLANOS DE DETALLE que presentan información clave dentro da acción do maltrato: a man do rapaz lanzando o balón con violencia, o seu dedo acusador, a expresión desencaixada pola ira... Finalmente, débese ter en conta a COR NEGRA da vestimenta da nai (cor de connotación negativa, relacionado coa tristura e mesmo coa morte) e que contrasta coas cores da roupa do rapaz (A COR AZUL do seu xersei suxire calma, tranquilidade, que é a primeira imaxe que ofrece o rapaz) 6. MÚSICA / SON Son fundamentais os golpes do balón, o ruído do cristal o romper por efecto da violencia do rapaz e a música final, que recorda á empregada en películas de terror. 7. TÓPICOS E ESTEREOTIPOS A historia que desenvolve o vídeo aséntase sobre o perigoso estereotipo social que considera as persoas de xénero feminino (de calquera idade) como inferiores, dependentes e sumisas as demais persoas de xénero masculino (independentemente da súa idade). Convén reflexionar sobre o que sucede con isto non só no ámbito doméstico (que tarefas asumen homes e mulleres e como se relacionan entre sí na vida cotiá), senón nas relacións sociais (de traballo, nos medios de comunicación, na publicidade...)