EN INHOUD THEATER DE STOEP
“EEN PRACHTIG PODIUM VOOR DE BOUW”
projecten in de stad studentenhuisvesting een studie op zich
vorm
VOORWOORD
IEDERE DAG EEN STUKJE BETER
LEIDENDE COALITIE
‘Flow’ is het uitgangspunt voor alles wat VORM doet: met passie zoeken naar perfecte samenwerking tussen u en onze medewerkers onder het motto ‘we willen het iedere dag beter doen’. Dat dat aardig is gelukt, bewijst dit magazine. Dankzij de inzet van onze medewerkers en samenwerkingspartners staan wij nu waar wij staan. Wij zijn trots op alle projecten waar wij het afgelopen jaar aan hebben ontwikkeld, gebouwd, getransformeerd, gerenoveerd en onderhouden. Als ontwikkelaar hebben we in 2014 vijf van de tien ingezonden tenders gewonnen. Vier van deze winnende concepten ontwikkelen we in Utrecht en Amsterdam, de woningmarkten die momenteel excelleren. In totaal gaat het om ruim 320 woningen. Door deze gewonnen tenders, maar zeker ook door de opgetuigde samenwerkingen, bouwteams en het aankopen van gronden en gebouwen, hebben we onze orderportefeuille weer verder laten groeien tot bijna 800 miljoen te realiseren na 1 januari 2015. Als ontwikkelende bouwer zijn we dit jaar gestart met tien projecten. Perfecte voorbereiding is hierin ons motto. Een mooi voorbeeld hiervan is het project Havenkwartier in Sliedrecht. U leest hier meer over op pagina 5 en 6. Ook heeft ons 6d Wonen-concept in 2014 een vlucht genomen, ruim 400 woningen zijn gerealiseerd.
Vrolijk vooruitkijken De kopersmarkt zit weer in de lift, de trek naar de stad groeit. Steeds meer investeerders omarmen het duurzaam transformeren en renoveren van vastgoed. Deze omstandigheden stemmen ons vrolijk en geven vertrouwen voor de toekomst. Wij danken al onze opdrachtgevers, partners en medewerkers voor een succesvol en uitdagend jaar. En laten we elkaar beloven: volgend jaar doen we het gewoon nóg een beetje beter! Daan van der Vorm en Hans Meurs
Vier jaar geleden zijn wij gestart met het werken volgens de LEAN-methode. Dit heeft er mede voor gezorgd dat onze klanten zeer tevreden zijn en ook in de toekomst graag met ons aan de slag gaan. Hoe maken wij nu het verschil ten opzichte van onze concurrenten? Juist door mee te gaan met de veranderingen in de markt en de behoeftes van onze klanten. Dit is alleen haalbaar wanneer je een lerende organisatie bent. Iedereen heeft de kreet ‘Van LEAN naar LEA®N, bouwen aan een lerende organisatie’ binnen VORM weleens voorbij zien komen. Met elkaar werken wij aan de toekomst! Het is een jaar geleden dat er een Leidende Coalitie gevormd is binnen VORM. De Leidende Coalitie richt zich op het herkennen van ‘schatten’. Schatten zijn mogelijkheden, kansen of verbeteringen binnen de organisatie die op een eenvoudige manier geïmplanteerd kunnen worden. Ook wordt onderzocht of eventuele processen geoptimaliseerd kunnen worden.
inhoud
3
INHOUDSOPGAVE
project- en gebiedsontwikkeling Op zoek naar perfectie 5 Havenkwartier 6 Projecten in de stad 7 De Oase 8 Twogether 8 Handelskade 9
De Rietkraag
23
meerjarenonderhoud
Lage zijde / Thorbeckeplein
23
Voorkom degradatie van uw bezit
utiliteitsbouw Hart van Groenewoud is het schoolvoorbeeld van hoe de transitie in zorghuisvesting gemaakt moet worden
24
Woerdblokeiland 26 Zaans Medisch Centrum
26
woningbouw
Lingesteyn 27
Teams smeden die
CORAL-gebouw 27
willen winnen
10
Amsterdam Houthaven: een nieuw stukje stad
43
43
Theater de Stoep
28
cpo
Buitengewoon briljant op de bouwplaats
30
VORM Collectief
44
Vrijmarkt 45
12
Klantgericht bouwen op zijn best
14
10x om te onthouden!
15
transformatie renovatie
/
Bouwen aan ‘liefdesnestjes’
32
De magie van het getal 3
34
Einsteinbaan 35
10
Post 120
Bakenmonde 37 Woudagebouw 37
Pilotproject: biobased circulair bouwen
17
40 vorm
Studentenhuisvesting; een studie op zich
36
Uw woning zó verkocht met
18
Clusius 19 (Y)ours 19 Dorpshart 20 Kopflat 20 Het Land
21
De Waterkanten
22
Defensie-eiland 22
37
het VORM kopersadviseringsteam
38
Beter bouwen doe je samen
39
Maatschappelijk verantwoord ondernemen als leidraad in beleid
40
Blik op de toekomst
46
project- en gebiedsontwikkeling
4
“DE PERFECTE VOORBEREIDING EN BOUWPLAATS BESTAAN NIET. WE MOETEN BLIJVEN VERBETEREN.”
VORM is continu op zoek naar verbeteringen in werkprocessen. Sinds maart dit jaar is een nieuw pilotproject gestart in Sliedrecht: De Perfecte Voorbereiding in combinatie met De Perfecte Bouwplaats. Jaap Wessels en Maurice Verkerk van het efficiency team en Ad van den Bergh, bedrijfsleider, Rick van der Starre, hoofduitvoerder en Oscar van der Wal werkvoorbereider bij VORM Bouw, vertellen er alles over.
5
vorm en inhoud
JAAP WESSELS EN RICK VAN DER STARRE
OP ZOEK NAAR PERFECTIE De perfecte voorbereiding “Nog voordat je überhaupt kunt nadenken over een perfecte bouwplaats, is een perfecte voorbereiding de eerste belangrijke stap”, start Jaap zijn verhaal. “Samen met Maurice Verkerk hebben we een nieuw proces ontwikkeld met daarin de vereisten voor een ideaal voorbereidingsproces. We hebben dit proces De Perfecte Voorbereiding
“DE GEZAMENLIJKE BETROKKENHEID VAN BEGIN AF AAN IS ECHT GOUD WAARD“ genoemd. Met als doel: In de 15 weken voor start bouw alle inkopen & productietekeningen voor 100% gereed en 100% afgestemd tussen alle partners. Om het proces nog meer praktische invulling te geven is samen met werkvoorbereider Oscar van der Wal het draaiboek gemaakt.” “Voor het project in Sliedrecht hebben we dan ook in maart van 2014 onze partners geselecteerd. Vervolgens zijn de partners uitgenodigd voor een bijeenkomst. Tijdens de gezamenlijke kick-off hebben wij samen met de opdrachtgever Tablis uitgelegd wat het doel is van De Perfecte Voorbereiding. Het was super om te merken dat iedereen positief reageerde. Ze bleken allen bereid om tijd te investeren en samen een nieuwe manier van werken te ontwikkelen.”
Intensief traject Een intensief vervolgtraject volgde: 15 weken lang kwamen elke week alle disciplines bijeen om het bouwproject verder uit te werken en werkzaamheden op elkaar te laten aansluiten. “Bij een traditioneel bouwproces gaat er veel van deze belangrijke voorbereidingstijd verloren door het aanvragen, vergelijken en afronden van offertes met de betrokken partijen. Hierbij wordt er niet stilgestaan bij het gemeenschappelijke doel van het project. ”Door de wekelijkse bijeenkomsten
met de opdrachtgever, adviseurs en partners werd er veel aandacht geschonken aan het doel van het project. Namelijk de opdrachtgever en de eindgebruiker tevreden stellen en een kwalitatief hoog product leveren waarbij de eigen werkzaamheden optimaal zijn afgestemd en je met elkaar fluitend je werk kan doen. “De sessies leverden heel constructieve bijeenkomsten op”, legt Jaap uit. “Alle onderdelen als materialen, aansluitdetails, leanplannen, de techniek kwamen aan bod. We konden echt ingaan op de inhoud van het project, omdat de aanwezige partners het project goed kenden. Die gezamenlijke betrokkenheid van begin af aan is dus echt goud waard.” Door de LEAN planning zijn de doorlooptijden ook zo kort als mogelijk, waardoor huurders en kopers eerder het pand kunnen betrekken.
te kunnen evalueren gaan we nog met alle partners een projectevaluatie houden. De bevindingen zullen we verwerken in het draaiboek, waardoor het proces steeds perfecter wordt. Het doel is natuurlijk om het draaiboek van De Perfecte Voorbereiding als standaard bij alle toekomstige projecten toe te passen.”
De perfecte bouwplaats Ook op de bouwplaats is gekeken naar efficiëntieverbetering. Rick: “We hebben een aantal slimme innovaties doorgevoerd die tijdverspilling tegengaan. Zo starten we iedere ochtend met een korte werkbespreking. Wie gaat wat doen? Dan bestaat daar geen onduidelijkheid meer over. Daarnaast hebben we nu een LEAN-
“HET IS EEN AUTOMATISME GEWORDEN OM NET EVEN VERDER TE DENKEN.”
Ad van den Berg: “De resultaten van De Perfecte Voorbereiding zijn ook zichtbaar in de financiële bewaking van het project. Door de goede afstemming tijdens de voorbereiding zie ik dat partijen ook weten wat ze moeten maken. Dit resulteert tot op heden in geen verzoeken om meer- en minderwerk. Hetzelfde geldt voor ons naar de opdrachtgever toe.” Jaap: “Het heet dan wel al De Perfecte Voorbereiding, maar perfect is het eigenlijk nooit. Sliedrecht is het eerste pilotproject waarin we de perfecte voorbereiding toepassen. De tussentijdse beoordelingen zijn positief, maar om het proces echt goed
container met daarin vakjes voor spijkers, schroeven, enzovoorts. Is een vakje bijna leeg, dan kan de uitvoerder met behulp van een scanapparaat snel en eenvoudig nieuw materiaal bestellen. Ook hebben we met behulp van genummerde betonplaten een losstraat gemaakt”, gaat Rick enthousiast verder. “Iedereen weet wanneer hij wat, waar kan vinden. Zo voorkomen we dat we tussendoor materialen moeten verplaatsen. Dit bespaart tijd en dus geld.” De nieuwe manier van werken kon niet meteen op enthousiasme rekenen. “In het begin sputterden sommigen nog tegen, omdat het ingaat tegen wat men gewend was. Het vraagt toch een andere manier van denken en meer gedisciplineerd werken. Maar nu, een paar maanden verder, wil niemand meer anders. Iedereen weet nu waar hij wat kan vinden en dat werkt veel prettiger. Het is een automatisme geworden om net even verder te denken.”
project- en gebiedsontwikkeling
HAVENKWARTIER
SLIEDRECHT
Het project Havenkwartier betreft een herstructurering van 224 woningen. Van deze woningen zijn er 214 stuks gesloopt en tien worden als sociale koopwoning aangeboden aan starters. In het stedenbouwkundige plan zijn 239 nieuwe woningen opgenomen. Dit aantal is verdeeld in 139 grondgebonden eengezinswoningen in verschillende typen en 100 appartementen. De bestaande infrastructuur blijft behouden. Tweederde van de 239 woningen is in bezit van Tablis Wonen en valt in het sociale huursegment. Het overige deel heeft VORM Ontwikkeling ontwikkeld voor de vrije verkoop. Het totale project bestaat uit drie deelgebieden. Deelgebied A en B zijn inmiddels opgeleverd, deelgebied C staat momenteel in de steigers.
6
Architect Lugten Malschaert Architecten Opdrachtgever Tablis Wonen Ontwikkelaar VORM Ontwikkeling Realisatie VORM Bouw Projectgegevens 76 huurappartementen, 75 huur eengezinswoningen, 24 koopappartementen, 64 koop eengezinswoningen, 130 parkeerplaatsen in 2 halfverdiepte parkeervoorzieningen
7
vorm en inhoud
Ir. Agnes J. Franzen studeerde af aan de faculteit Bouwkunde van de TU Delft in de richtingen architectuur en stedenbouw. Ze werkt daar nu bij de afdeling Real Estate & Housing als programmadirecteur SKG samen met de praktijkstoel Gebiedsontwikkeling. Ook is ze hoofdredacteur van het digitale tijdschrift www.gebiedsontwikkeling.nu.
PROJECTEN IN DE STAD
“VERBIND MAATSCHAPPELIJKE OPGAVEN MET LOKALE AGENDA” VORM krijgt steeds meer opdrachten voor gebiedsontwikkeling en woningbouw in grote steden. De woonwensen zijn hier anders dan in een dorp. “Niet helemaal”, stelt Agnes Franzen, directeur Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling (SKG) en universitair docent Gebiedsontwikkeling aan de TU Delft. “Stedelingen zoeken in de stad ook de romantiek van een dorp. De uitdaging ligt hier vooral in het verbinden van de maatschappelijke opgaven met de lokale agenda.” Van oudsher liggen voorzieningen binnen handbereik voor mensen die in een dorp wonen. Agnes: “Maar ook mensen in een stad willen wonen in een buurt met veel groen, dicht bij voorzieningen. En ze willen ook deel uitmaken van een gemeenschap. Voor een ontwikkelaar ligt de uitdaging vooral in het verbinden van de lokale agenda met maatschappelijke opgaven als gezondheid, zorg, water en energie. Het gaat niet alleen om een gebouw, maar om een hele buurt. Inspelen op deze opgaven, is ook inspelen op woonwensen.”
Toegevoegde waarde Volgens de universitair docent moet een ontwikkelaar bij stedelijke gebiedsontwikkeling vooral goed kijken naar wat er al is en wat er nog ontbreekt. “Waar kun je toegevoegde waarde bieden, zodat ook de omgeving
aantrekkelijker wordt. Denk bijvoorbeeld aan de vergrijzing en het scheiden van wonen en zorg. Dit verandert de woonwensen van ouderen op het gebied van domotica en zorg aan huis. Als ontwikkelaar hoef je niet op de stoel van de zorgaanbieder te gaan zitten, maar je kunt wel de woonbehoeften vervullen die nog openliggen.”
Organisatorisch vermogen Stedelijke gebiedsontwikkeling eist van een bouwer dat hij meer gaat samenwerken met partijen die daar al actief zijn. Agnes: “Zoek de samenwerking op. Maak gebruik van de kennis en expertise die in het gebied aanwezig is. Institutionele partijen kunnen samen de woonvraag in de stad verbinden. Dit vraagt om een groter organisatorisch vermogen. Het is niet alleen stenen stapelen, want wat je bouwt moet echt iets toevoegen.”
People, planet, profit Agnes is positief over de hedendaagse trend van transformaties. “De milieuwinst is vooral te halen uit de bestaande bouw. Door tegelijkertijd goed te kijken naar wat mensen willen en hoe we woningen en buitenruimte kunnen verduurzamen. Neem bijvoorbeeld de wateropgave. Mensen leggen hun tuin vol met tegels. Dat is funest voor de afvoer van hemelwater. Door de waterafvoer duurzaam te regelen, krijgen mensen ook luxe en comfort. Dit gaat veel verder dan een aantrekkelijke woning. Want deze manier van ontwikkelen draagt zowel bij aan de agenda van de maatschappij als aan die van de stad en de bewoners. Uiteindelijk draait het om people, planet en profit.”
project- en gebiedsontwikkeling
8
DE OASE UTRECHT
De woningen van de Oase bevinden zich op het voormalige veemarktterrein in Utrecht. Totaal komen er 38 woningen verdeeld in 5 typen. Alle woningen in De Oase zijn verkocht. De bouw van de woningen op het voormalige veemarktterrein in Utrecht is in volle gang. De oplevering staat gepland voor het 1e kwartaal 2015.
TWOGETHER UTRECHT
Twogether ligt op de hoek van de Kanaalweg en de Beneluxlaan en bestaat uit twee aparte gebouwen, gelegen aan de gemeenschappelijke tuin. Beide delen bestaan uit een toren van negen verdiepingen en een laagbouw van drie verdiepingen. VORM Bouw realiseert 106 appartementen bestemd voor de sociale verhuur, 97 appartementen ten behoeve van de vrije sector verhuur en 54 koopappartementen. De twee- en driekamerappartementen beslaan een oppervlakte van 50 m2 tot 65 m2. Het project is in feite de 2e fase van het CityMax project dat inmiddels is opgeleverd. VORM Ontwikkeling en Bouwfonds hebben de afgelopen 10 jaar aan het project gewerkt. De huur appartementen zijn verkocht aan Jebber en aan een fonds van Syntrus Achmea.
TENDER GEWONNEN!
Realisatie VORM Bouw Opdrachtgever / Ontwikkelaar VORM Ontwikkeling Projectgegevens 38 woningen
Architecten Klunder Architecten Ontwikkelaar Bouwfonds Ontwikkeling / VORM Ontwikkeling Realisatie VORM Bouw Projectgegevens 257 appartementen
9
vorm en inhoud
HANDELSKADE NIJMEGEN
Op de Handelskade komen negen gebouwen met 534 appartementen, circa gebouwde parkeerplaatsen en circa 2800 m2 commerciële ruimte. Met een totale investering van 120 miljoen euro is Handelskade één van de grootste in aanbouw zijnde binnenstedelijke projecten van Nederland. VORM is verantwoordelijk voor de gehele technische uitontwikkeling vanaf schetsontwerp en de realisatie. De start bouw van project Handelskade was mede mogelijk doordat Syntrus Achmea Real Estate & Finance en Standvast Wonen 366 appartementen afnemen, voor de verhuur. Bouwfonds Ontwikkeling brengt de resterende 168 koopappartementen en 2.800 m2 commerciële ruimte in fasen in verkoop. De oplevering van de negen gebouwen aan de Handelskade staat gepland in 2018.
Architect Vera Yanovshtchinsky architecten Lodewijk Baljon landschapsarchitecten Ontwikkelaar Bouwfonds Ontwikkeling Standvast Wonen Realisatie 1e fase VORM Bouw Projectgegevens 534 appartementen en 2800m2 commerciële ruimte
woningbouw
10
TEAMS SMEDEN DIE WILLEN WINNEN
TIPS VOOR EEN GESTROOMLIJND AANBESTEDINGSTRAJECT Ken je kracht: weet waar je goed in bent en selecteer daar opdrachten op. Zorg voor de juiste teamsamenstelling: selecteer mensen niet alleen op kennis en knowhow. Ze moeten ook drive hebben om te kunnen werken van deadline naar deadline en het team moet elkaar scherp houden en versterken. Communiceer in korte lijnen: faciliteer dat de mensen op de werkvloer en het Management Team regelmatig meningen uitwisselen. Sta open voor verbeteringen: motiveer elkaar om nóg een stapje beter te gaan. Kwaliteit betaalt zich terug: werk alleen met betrokken architecten en partners.
“ALS JE WEET WAAR JE EIGEN KRACHT LIGT EN KRITISCH BENT OP ALLES WAT JE DOET, KAN HET BIJNA NIET MEER MIS GAAN.”
vorm en inhoud
11
VORM heeft de doelstelling om minimaal 50% van alle tenders en uitvragen waaraan we meedoen te winnen. Fransje Sprunken, Hoofd van het Concept Team, zet zich elke dag voor de volle 100% in om ervoor te zorgen dat we deze doelstelling ook daadwerkelijk halen. En met succes! In 2014 is VORM erin geslaagd 60% van de ingediende tenders of de 1:1 kansen tot een daadwerkelijk project te maken.
Hoe heeft VORM in 2014 gewerkt aan het vergroten van de projectporteuille? “Vanuit onze historie liggen de meeste van onze projecten in West-Nederland. Het streven is om ook meer voet aan de grond te krijgen in de grotere steden. En dat is voor 2014 goed gelukt: we hebben twee mooie projecten in Houthaven te Amsterdam gewonnen en zijn met vier projecten in Utrecht bezig; Oase, Startblok, Vrijmarkt en Tuinhof Blaucapel. Daarnaast zijn we nog bezig met twee andere tenders in stedelijk gebied.”
Wat is de kracht van VORM in aanbestedingstrajecten? “De kracht van VORM in dit soort projecten zit ‘m naar mijn mening in de open en transparante werkhouding van iedereen. Doordat we verschillende disciplines van begin af aan aan tafel zetten, motiveren we elkaar om het optimale eruit te halen. We bekijken de opgave vanuit verschillende oogpunten en expertises. Hierdoor zijn we creatief in het vinden van oplossingen. We zijn ook kritisch op elkaar. Deze verbeteringen helpen ons om steeds een stapje verder te komen. We gaan daarnaast graag de dialoog aan met de opdrachtgever: hoe denken zij over de opgave en wat vinden zij belangrijk? Samen krijg je altijd een mooier product.”
Hoe ziet het stappenplan eruit van aanbesteding tot uitvoering? “De eerste stap op weg naar succes begint met duidelijke keuzes maken. Er zijn dagelijks zoveel nieuwe aanbestedingen te vinden, dat je eerst zelf heel goed moet weten wat je wilt. Waar ligt je kracht? Waar ben je goed in en waarin niet? Weet je dat niet goed, dan is het verspilde energie om aan sommige aanbestedingen mee te doen. Je kunt dan de vraag nooit goed beantwoorden. De aanbestedingen en tenders die wij echt de moeite waard
vinden, bespreken we in het wekelijkse ‘kansen en prioriteiten’-overleg. Aan dit overleg neemt een kernteam deel van toppers van al onze afdelingen. Zo zorgen we er vanaf begin af aan voor dat we de opgave vanuit verschillende perspectieven benaderen.”
“WIJ GAAN OPDRACHTGEVERS NIET VERTELLEN HOE WIJ LUISTEREN NAAR ONZE KLANTEN, MAAR WIJ LATEN HET GEWOON ZIEN.” Beauty contest “Besluiten we ervoor te gaan en mee te doen aan de aanbesteding? Dan starten we met de ‘beauty contest’, zoals wij de pre-selectie hier intern vaak noemen. We besteden bij VORM veel aandacht aan onze bedrijfspresentatie. Meer dan andere bedrijven, denk ik. We willen graag op professionele en creatieve wijze laten zien wie we zijn, waar we voor staan en waar we goed in zijn. Het oog wil immers ook wat. Ook maken we tijdens de pre-selectie vaak al bekend met welk team we de opdracht willen oppakken. Onze samenwerkingspartner weet dan meteen met wie van VORM, maar ook met welke architect, hij in de toekomst aan tafel kan komen te zitten.”
De ontwerpfase: de Vrijmarkt in Utrecht als lichtend voorbeeld “Als we de pre-selectie goed hebben doorstaan en we aan de slag kunnen met de ontwerpopgave, start de volgende fase in het traject: het ontwikkelen van het voorlopig ontwerp. Hoe wij dit aanpakken hangt altijd weer af van de uitvraag. Eén van de mooiste voorbeelden vind ik hoe wij het project op de Vrijmarkt in Utrecht hebben aangepakt. Dit
project aan de Oostzijde van Utrecht bestaat uit meerdere kavels met elk zo’n dertig tot veertig woningen. In de aanbesteding voor de ontwikkeling van de eerste kavel waren we net tweede geworden. Dat was jammer, maar de opgedane kennis voor kavel één gaf ons wel een perfecte uitgangspositie voor de aanbesteding van kavel twee. Deze aanbesteding voor 38 eengezinswoningen wonnen we dan ook. Voor kavel drie was de aanbestedingsopgave van de gemeente om te vertellen hoe wij dit project in Collectief Particulier Opdrachtgeverschap zouden ontwikkelen.
Bouwen aan communities Wij hebben het collectief particulier opdrachtgeverschap al meteen een stapje verder doorgevoerd. We hebben niet verteld hoe wij luisteren naar onze klanten, maar het gewoon gedaan. Daarom zijn we al tijdens het voorlopig ontwerpproces heel goed gaan luisteren naar de klant. Voor kavel twee (project De Oase, zie ook pagina 8) worden 38 eengezinswoningen gebouwd, maar er hadden zich ruim 90 mensen ingeschreven. De mensen die niet in aanmerking kwamen voor een woning in kavel twee, nodigden we uit voor een bewonersavond. Tijdens deze avond konden zij hun wensen aangeven. Hoe willen zij het liefste wonen? Hoe denken zij over een gezamenlijke binnentuin? Hoeveel verdiepingen moet hun woning hebben? Ieder kon zijn eigen individuele wensen op tafel leggen. Samen hebben we naar de optimale oplossing gezocht in het voorlopig ontwerp. Een aantal van de meedenkers is vervolgens met ons meegegaan naar de gemeente om het plan te presenteren. De gemeente was meteen razend enthousiast! Inmiddels is de vergunningaanvraag in voorbereiding. De meeste van de bewoners die hebben meegedacht komen straks ook echt in het project te wonen. Zo zie je dat het bouwen aan communities loont!”
woningbouw
12
AMSTERDAM HOUTHAVEN EEN NIEUW STUKJE STAD
Waar begin vorige eeuw de boomstammen in het water lagen te wachten op verdere bewerking voor de Amsterdamse woningbouw, daar verrijst de komende jaren de nieuwe woonwijk Houthaven. Co Stor, projectdirecteur van Houthavens vanuit de gemeente Amsterdam, vertelt ons zijn visie op het nieuw te ontwikkelen gebied.
“Straks staat hier echt een mooie wijk met veel verschillende typen woningen voor veel verschillende soorten mensen”, start Co zijn verhaal. “In het water worden zeven eilanden gemaakt die onderling met elkaar zijn verbonden door bruggen. Het plangebied van 26 hectare wordt ingevuld met 3.000 woningen, 70 woonboten en 50.000m2 utiliteitsbouw.” Qua architectuur ziet Cor een sterke relatie met het historische Amsterdam: “De variatie in gevels waar Amsterdam zo bekend om is, moet ook op een moderne wijze terug te zien zijn in Houthaven.”
100% klimaatneutraal Bijzonder aan het plan is dat de wijk 100% klimaatneutraal wordt. Co: “Voor het verwarmen van de woningen gebruiken we restwarmte uit de afvalverbrandingscentrale. Daarnaast heeft straks elke woning een aansluiting voor ‘comfort cooling’: water uit het IJ houdt de woningen in de zomermaanden koel. Ook komen er zonne-panelen en wind-
“STRAKS STAAT HIER ECHT EEN MOOIE WIJK MET VEEL VERSCHILLENDE TYPEN WONINGEN VOOR VEEL VERSCHILLENDE SOORTEN MENSEN.”
molens om energie op te wekken voor bijvoorbeeld het opladen van de elektrische auto. Die auto staat trouwens niet op straat geparkeerd, maar onder de grond. Het wordt een voetgangers- en fiets-vriendelijk gebied.”
Het begin is er Na een lange aanloop van plannen maken de eerste plannen dateren al uit de zeventiger jaren - worden de eerste contouren nu langzaam zichtbaar. “De eerste 500 woningen worden nu in collectief particulier opdrachtgeverschap gebouwd”, legt Co uit. “Ook de nieuwe basisschool wordt bijna in gebruik genomen. VORM en andere projectontwikkelaars zijn nu aan zet om de plannen voor de ontwikkeling van fase 2 verder uit te werken. Uiteindelijk is het streven om het ‘nieuwe stukje Amsterdam’ in 2021 gereed te hebben.” Meer informatie: www.houthaven.nl
Architecten Van Aken Architecten, Klunder Architecten Ontwikkelaar VORM Ontwikkeling Realisatie VORM Bouw Projectgegevens 150 woningen, 123 parkeerplaatsen
13
vorm en inhoud
TENDER GEWONNEN!
bekijk het ďŹ lmpje van Houthaven
woningbouw
14
6D WONEN
KLANTGERICHT BOUWEN OP ZIJN BEST Dat het voor de klant heel prettig is dat hij zijn eigen 6D woning tot in de kleinste details kan vormgeven, dat is wel duidelijk. 6D Wonen is met recht een succes te noemen. In 2014 zijn 400 6D woningen gebouwd en de vraag naar deze woningen neemt hand over hand toe. Maar hoe beleeft de man op de bouwplaats deze omslag in bouwen?
“Het op maat bouwen van een woning is zó veel leuker dan het herhalen van zetten in een standaardwoning”, vertelt Stefan Boutsma enthousiast. “Ik werk als allround timmerman samen met drie collega’s in één van de vijf 6D-ploegen die VORM rijk is. Met zijn vieren zijn we verantwoordelijk voor het bouwen van de woningen binnen een 6Dproject. Nadat een woning is verkocht en de koper samen met ons verkoopteam heeft bepaald hoe de woning eruit moet komen te zien, krijgen wij de tekeningen en gaan we aan de slag. We pakken dus het hele bouwtraject op met zijn vieren. De uitvoerder zien we maximaal twee keer per week, terwijl dat normaal gesproken elke dag is. Zodoende ligt er veel meer verantwoordelijkheid bij ons. We plannen werkzaamheden zelf in en dat bevalt prima! Mijn werk is een stuk uitdagender geworden. Zeker wanneer er in een rijtje woningen nog één onverkocht is. Deze onverkochte woning le-
“ MIJN WERK IS EEN STUK UITDAGENDER GEWORDEN.”
veren we dan standaard op. Maar wordt de woning alsnog verkocht, dan passen we het een en ander toch aan naar de wensen van de koper. Dat vraagt behoorlijk wat van onze inventiviteit. Nu we al meer 6D woningen hebben gebouwd, merken we dat er toch ook een standaard ontstaat in de diversiteit. We kunnen nu alweer sneller op alle wensen inspelen dan in het begin. Zo maken we de muren niet meer zelf van beton, maar besteden we dit uit aan een kalkzandsteenbewerker. De tijd die ons dat bespaart kunnen we gebruiken voor andere werkzaamheden. Daarnaast hebben we inmiddels een vast team van externe loodgieters en elektriciens om ons heen verzameld. We weten precies wat we aan elkaar hebben en dat komt de bouwtijd ten goede.”
vorm en inhoud
15
10 X OM TE ONTHOUDEN! Ons 6D Wonen concept neemt een vlucht. In 2014 realiseren we al 400 van deze conceptwoningen en daar zijn we trots op. Er lopen projecten in onder andere Mijnsheerenland, Den Hoorn, Utrecht, Benthuizen, Opheusden, Uithoorn en Monster. Al deze gemeenten, corporaties, beleggers, ontwikkelaars en hun klanten profiteren van de voordelen van 6D. We zetten ze hierbij nog even voor u op een rij.
01
06
Bij 6D Wonen kunnen kopers tot op het laatste moment tijdens de bouw wijzigingen aanbrengen in de indeling van hun woning. Toch een dakkapel? De deur op een andere plek? Allemaal geen probleem. 6D Wonen is dus heel flexibel en daarmee heel klantvriendelijk.
Onze hele organisatie is ingericht op het werken in BIM en volgens LEAN en LEA®N. Dit betekent dat onze teams zelfsturend zijn en met elkaar verantwoordelijk voor het resultaat. Verbeteringen komen vanaf de werkvloer, waardoor de kwaliteit toeneemt en de kosten afnemen.
02
07
6D Wonen kent vele woningtypen. Met beukmaten van 5.10 meter, 5.40 meter, 6 meter en 7,30 meter ontwerpen we woningen voor starters, eengezinswoningen, beneden-/bovenwoningen, geschakelde tweekappers, traditionele tweekappers, vrijstaande woningen en patiowoningen.
Doordat de 6D woningen al volledig ontwikkeld en uitgedacht zijn, kunnen wettelijke procedures snel verlopen, heeft u lagere ontwikkel- en bouwkosten en daarmee een hogere grondwaarde of lagere onrendabele top.
03
08
In principe is iedere architectuurstijl in 6D Wonen denkbaar, afhankelijk van het stedenbouwkundigplan. We bouwen nu veel woningen in de Haagse School en de oud-Hollandse stijl. Ontwerpen die geliefd zijn onder kopers.
Kopers van een 6D woning kunnen gebruik maken van VORM Finance waarbij we hen begeleiden tijdens de koop van hun nieuwe en eventuele verkoop van hun oude woning. Dit geeft zekerheid en direct inzicht in hun mogelijkheden.
04
09
De zesde D staat voor exploitatie oftewel onderhoud. Het is dus mogelijk om bij een 6D Wonen project direct de onderhoudskosten af te kopen (MJOP). Zo stuurt u gemakkelijk op total cost of ownership en heeft u al uw kosten voor de komende jaren inzichtelijk.
Wij bieden gemeenten inzicht in financieringsmogelijkheden voor starters. Wanneer de gemeente starters tegemoet kan komen, zorgen wij dat dit geregeld wordt.
05
10
We kunnen de 6D woning energieneutraal opleveren met lease van de PV-installaties zodat de kosten overzichtelijk blijven. Daarnaast ontwikkelen we de 6B woning. Een biobased variant waar we zoveel mogelijk met bouwmaterialen uit biomassa werken.
Wij zijn bouwers in hart en nieren en hebben inmiddels heel veel ervaring met 6D bouwen. Tel daar ons ‘Beter bouwen doe je samen’ initiatief voor een schone en veilige bouwplaats bij op en u weet dat wat u krijgt goed is. Wij hebben onze naam hoog te houden.
Flexibel & klantvriendelijk
Veel woningtypen & mogelijkheden
Architectuur waar mensen van houden
Inclusief onderhoud!
EPC 0 en Biobased
BIM, LEAN & LEA®N
Hogere grondwaarde en snelle doorlooptijd
Financiële mogelijkheden voor kopers
Bereikbaar voor starters
Snelle bouwtijd en weinig bouwoverlast
woningbouw
16
142 woningen - Uithoorn
60 woningen - Utrecht
32 woningen - Benthuizen
65 woningen - Opheusden
250 woningen - Spijkenisse
44 woningen - Brielle
296 woningen - Almere
49 woningen - Berlicum
150 woningen - Papendrecht
322 woningen - Lisse
13 woningen - Katwijk
74 woningen - Den Hoorn
120 woningen - Mijnsheerenland
28 woningen - Den Haag
vorm en inhoud
17
PILOTPROJECT: BIOBASED CIRCULAIR BOUWEN VORM heeft Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen hoog in het vaandel staan. Daarom is VORM samen met een aantal vaste partners (momenteel wordt gewerkt aan een businessmodel) de ontwikkeling gestart van een volledig biobased circulaire woning, de 6B woning. Biobased betekent letterlijk: op de natuur gebaseerd. VORM wil op maat gemaakte woningen bouwen die in
voorbereiding, bouw en bewoning een zo min mogelijke belasting voor het milieu betekenen. Hiertoe starten we in 2015 een pilotproject waarin 5 à 6 biobased woningen worden ontwikkeld, gebouwd en gemonitord. De 6B woning in deze fase is een woning gebaseerd op een eerdere productontwikkeling van VORM, de 6D woning (p15). De eerste fase heeft dezelfde uitgangspunten als de 6D
woning, echter de materialen die gebruikt worden om deze woning te realiseren zijn volledig biobased en circulair. De opgeleverde woningen worden gemonitord op energieverbruik en hoe men het wooncomfort ervaart. Deze resultaten worden gebruikt bij de volgende fase, de doorontwikkeling en optimalisatie van de biobased circulaire woning.
BIOBASED EN CIRCULAIR BOUWEN IN HET KORT BioBased bouwen Biobased bouwen is het toepassen van producten die voortkomen uit de levende natuur. Voor biobased bouwen zijn er twee levenscycli mogelijk namelijk: • Biodegradeble: Producten die komen uit de levende natuur en ook volledig composteer baar zijn (bv hout of vlas). • Biorenewable: Producten die komen uit de levende natuur en door bio raffinage zijn geproduceerd (bv met olie) en niet biologisch afbreekbaar zijn.
Circulair bouwen Het bouwen met als doel een voorwaarde te scheppen voor 100% hoogwaardig hergebruik van achtereenvolgens bouwwerken, bouwonderdelen en materialen om er voor te zorgen dat er na de gebruiksfase geen economische of ecologische waarde vernietiging ontstaat. Bij Circulair bouwen gaat het dus om het sluiten van de kringloop, dit heeft als gevolg dat er gekeken moet worden naar de juiste ontwerp-, materiaal-, constructie-, eigendoms- en gebruikskeuze. Een middel tot het komen van circulaire economie is het toepassen van product-dienstcombinaties, dit is daarom nog niet gelijk de beste keuze.
woningbouw
18
JAN BENSCHOP
STUDENTENHUISVESTING; EEN STUDIE OP ZICH “Studenten denken niet na over hun wooncarrière, zoals andere mensen dat misschien wel doen. Een studentenkamer is louter en alleen een middel om te kunnen studeren. Ze gaan voor het eerst op zichzelf wonen, dus heel kritisch zijn de meeste studenten niet in hun zoektocht naar een kamer. Ze zoeken vooral een plek van waaruit ze op ontdekkingstocht kunnen gaan. Als de kamer van de eerste keuze toch niet bevalt, of er zijn betere mogelijkheden elders, dan verhuizen studenten gewoon weer door naar een volgende locatie. Elke drie jaar is onze hele populatie van 28.000 huurders verhuisd naar een andere locatie. Het is bij de bouw van een studentencomplex dan ook belangrijk dat er goed is nagedacht over de beheermogelijkheden. De woningen moeten behoorlijk ‘hufterproof’ zijn om een tijdje mee te kunnen. Maar het allerbelangrijkste is uiteraard de prijs. De woningen moeten betaalbaar zijn én blijven voor de doelgroep. Dit betekent dat we in de ontwikkeling van projecten ook rekening moeten houden met toekomstige overheidsbeslissingen, zoals de invoering van het sociaal leenstelsel. Dat is geen makkelijke opgave.
Verzelfstandiging in de markt In de afgelopen jaren zien we een stijgende vraag naar kamers met eigen voorzieningen, zoals keuken, douche en toilet. De afschaffing van de huurtoeslag op kamers met gedeelde voorzieningen zette deze trend in. Hierdoor is het voor studenten vaak voordeliger om op zoek te gaan naar een kamer met eigen voorzieningen waarop nog wél huurtoeslag wordt gegeven. Daarnaast zien we dat de ouderejaarsstudenten het gefeest achter zich laten en zich meer willen focussen op hun studie. En dat gaat beter in je eigen studio.
Bouwen voor studenten is bouwen voor een heel specifieke doelgroep. Iemand die daar alles vanaf weet, is Jan Benschop, algemeen directeur van woningcorporatie DUWO, de nummer één studentenhuisvester in Nederland. Hij geeft ons inzicht in ‘zijn’ wereld.
Tot slot willen buitenlandse studenten die hier tijdelijk komen studeren liever wonen in een hotelachtige setting, waar zij verschillende diensten extra kunnen inkopen als zij dat willen. Zo houden zij hun maandlasten beter in de hand. Op deze verzelfstandiging van de student spelen wij samen met VORM in door project Leidse Schans te ontwikkelen. Een verdraaid leuk project dat uitblinkt in variatie en betaalbaarheid.”
DE LANDELIJKE CIJFERS OP EEN RIJ Er zijn 282.000 uitwonende studenten. 30.000 van de 267.000 thuiswonende studenten zijn woningzoekend.1 - De gemiddelde huurprijs van een studentenkamer bedraagt € 420,87.2 - Kamers met gedeelde voorzieningen worden gemiddeld voor € 346,- per maand verhuurd.2 - Kamers met eigen voorzieningen hebben een gemiddelde huurprijs van € 457,- per maand.2
- De oppervlakte van een studentenkamer bedraagt gemiddeld 22,75m2.2 - Kamers in Amsterdam zijn het duurst. Kamers in Tilburg het goedkoopst.2 - Tot 2021 groeit de studentenpopulatie nog met ongeveer 8%. Daarna vlakt de groei af.3
- 10% van de bachelor studenten geeft aan dat ze niet zouden zijn gaan studeren als een sociaal leenstelsel al bestaan zou hebben.2
Bronnen 1 Kences monitor studentenhuisvesting 2013 2 ABF, 2013. Kamernet, 2013. 3 OCW, 2013
vorm en inhoud
19
CLUSIUS
(Y)OURS
LEIDEN
LEIDEN
De campus in Leiden wordt de meest duurzame studentencampus van Europa. De Campus wordt dĂŠ nieuwe plek in Leiden voor studenten, starters en ouderen. In totaal worden er 1900 studentenwoningen en 208 startersappartementen gerealiseerd. Het project is verdeeld in 7 fases. De eerste 2 fases worden momenteel gerealiseerd, dit zijn 3 blokken met in totaal 791 studentenwoningen. Alle appartementen voor deze 2 fases zijn reeds verkocht. Het gehele project moet in 2019 klaar zijn.
Projectgegevens: 1900 studentenwoningen, 205 starterswoningen en bijbehorende voorzieningen Opdrachtgever: SyntrusAchmea, Real Estate & Finance (SAREF), De Leidse Schans VOF (VORM en Ballast Nedam), DUWO Architect: Mecannoo Architecten Ontwikkeling: Ballast Nedam en VORM Ontwikkeling Realisatie: Bouwcombinatie Ballast Nedam / VORM Bouw
Clusius is onderdeel van Leiden Bio Science Park. Het stedenbouwkundig plan bestaat uit drie torens, verschillend in hoogte en met elk een eigen programma. Toren A bevat 89 koopappartementen en toren C 76 huur- en koopappartementen. De gemeente Leiden stelt hiervoor een starterslening beschikbaar. Eind november 2014 is de verkoop van deze appartementen gestart. Toren B is bestemd voor studentenhuisvesting en bestaat uit 168 studentenkamers.
Architect: Klunder Architecten Ontwikkelaar: VORM Ontwikkeling Bouwer: VORM Bouw Projectgegevens: 3 torens met 168 studentenkamers en 165 startersappartementen
TENDER ! N GEWONNE
woningbouw
20
DORPSHART MIJNSHEERENLAND
Architect Roos & Ros, Schippers Architecten Ontwikkelaar VORM Ontwikkeling Coördinerend stedenbouwkundige BoschSlabbers Projectgegevens 1200m2 commercieel en 20 appartementen
VORM werkt samen met de gemeente Binnenmaas en HW Wonen aan de realisatie van een nieuw ‘hart’ voor Mijnsheerenland. Met oog voor de toekomst wordt een plek gerealiseerd waar de Mijnsheerenlander zich thuis voelt. Een Dorpshart dat aansluit bij het statige, maar dorpse karakter van Mijnsheerenland. Met het bij elkaar brengen van functies op het gebied van sport, onderwijs, winkels, zorg en wonen is het Dorpshart voor iedereen van belang. VORM ontwikkelt binnen het nieuwe dorpshart in opdracht van PLUS Vastgoed een supermarkt van 1200m2 en in opdracht van HW Wonen 20 appartementen gesitueerd boven de supermarkt.
KOPFLAT
PAPENDRECHT
Aan de kopse zijde van de Constantijn Huygensflat realiseert VORM 28 appartementen in opdracht van woningcorporatie Woonkracht 10. De appartementen zijn bedoeld voor de sociale huursector en maken deel van uit van het totaalplan Busstrook / Den Briel te Papendrecht. In dit totaalplan zijn ook zorgunits – zogenaamde PG-units - en bijbehorende commerciële ruimten en parkeervoorziening op maaiveld niveau voorzien.
Opdrachtgever Woonkracht 10 Ontwikkelaar VORM Ontwikkeling Aannemer VORM Bouw Projectgegevens 28 huurappartementen
21
vorm en inhoud
HET LAND SPIJKENISSE
Het Land is een onderdeel van de ‘nieuwe’ wijk De Elementen in Spijkenisse. De Elementen is een grootschalig plan voor ruim 3.000 woningen. De bouw van De Elementen is in verschillende fasen verdeeld, Het Land is daar één van. Het Land wordt een wijk met een even gevarieerd als herkenbaar beeld. Belangrijk en gezichtsbepalend voor Het Land zijn de lanen: breed, imposant, vol met bomen, chic. Inmiddels is de 7e fase in verkoop en ook deze fase is wederom in trek. Deze fase wordt in samenwerking met Dura Vermeer verkocht en kenmerkt zich door de hoge woonkwaliteit langs de centrale parkzone. Naast prachtige tweeonder-één-kapwoningen en de vrije keuze voor de koper van de vrijstaande woning is speciaal voor deze fase langs het park een twee-onder-één-kap-notariswoning ontworpen.
Architect Van Egmond Totaal Architectuur Schippers Architecten Opdrachtgever V.O.F. Dijkzone Realisatie VORM Bouw Projectgegevens circa 420 woningen
woningbouw
22
DE WATERKANTEN DEFENSIE-EILAND
LISSE
WOERDEN
De Waterkanten is het grootste nieuwbouwproject dat Lisse ooit heeft gekend. Het hele gebied, van de Oranjelaan, Van Speykstraat en Trompstraat via de Sportlaan en het Fioretticollege naar de Ringvaart, ondergaat in de komende jaren een spectaculaire metamorfose. Hier vinden diverse woonwijken met vrijstaande villa’s, herenhuizen, tweeonder-één-kapwoningen, appartementen, eengezinswoningen en sociale huurwoningen straks allemaal hun bestemming. Op de plek waar tot voor kort basisschool ‘De Tweemaster’ stond verschijnen 23 woningen. Het ontwerp is tot stand gekomen in samenwerking met de toekomstige bewoners. Zo hebben ze de kleuren van de gevel uitgekozen en hun eigen plattegrondindeling gemaakt. Onderdeel van het nieuwbouwproject is het sportcomplex. Het sportcomplex ligt centraal en biedt onderdak aan alle indoorsporten en is een ontmoetingsplek voor jong en oud.
Architect Van Egmond Totaal Architectuur Pellikaaan (sportcomplex D&B) Opdrachtgever De Waterkanten VOF (VORM Ontwikkeling & ABC Vastgoed) Realisatie Pelikaan Bouw VORM Bouw
Het Defensie-eiland in Woerden is lange tijd in gebruik geweest als terrein van Defensie. In totaal komen er ongeveer 200 woningen en appartementen op het eiland. Ook horeca en cultuur worden gerealiseerd en worden deels ondergebracht in de karakteristieke wasserij, het ketelhuis, de tenten- en kleermakerij en het textielsorteergebouw. Ook de zo kenmerkende schoorsteen van 27 meter hoog blijft behouden. Nu ontwikkelt VORM Ontwikkeling in samenwerking met Blauwhoed op deze unieke plek 39 woningen. Onderverdeeld in 24 herenhuizen en 15 stadswoningen. De bouw van de eerste herenhuizen is inmiddels gestart.
Ontwikkelaar De Wasserij C.V. (samenwerking tussen Blauwhoed en VORM Ontwikkeling) Realisatie VORM Bouw Projectgegevens circa 200 woningen
vorm en inhoud
23
DE RIETKRAAG DE KWAKEL
TENDER GEWONNEN!
Architect Architectenbureau Van Manen landschapsarchitect Bosch Slabbers Ontwikkelaar VORM Ontwikkeling Projectgegevens 51 woningen, waaronder 10 CPO - jongerenwoningen
De Kwakel ligt in Noord-Holland, ten westen van Uithoorn. De Rietkraag is gelegen aan de noordzijde van De Kwakel en aan De Vuurlinie / De Stelling van Amsterdam. De omgeving is gevormd uit de strijd tegen het water. Het plan bestaat uit 41 woningen, waaronder (geschakelde) tweekappers en eengezinswoningen. In het plangebied is tevens ruimte gereserveerd voor 10 CPO-jongerenwoningen. In De Rietkraag bieden wij de consument veel keuzes. Zij krijgen veel vrijheid in het ontwerp om zo hun ideale woning te creëren. De woningen zijn in de basis gevormd door onze 6D-modellen. Om de landelijke, dorpse uitstraling te versterken, krijgen alle woningen rieten en leien kappen, beginnend vanaf de 1e verdieping. Daarnaast worden de woningen met de waarde EPC 0 gerealiseerd. Hiertoe doen wij aanvullende investeringen in de schil en in de installaties. Ook qua duurzaamheid krijgt de consument invloed.
LAGE ZIJDE / THORBECKEPLEIN ALPHEN AAN DEN RIJN
Architect Groosman & Partners Soeters van Eldonk Architecten Ontwikkelaar VORM Ontwikkeling Realisatie VORM Bouw Het Thorbeckeplein in Alphen aan den Rijn ondergaat de komende jaren een transformatie. Dit plein vormt straks het kloppend hart. VORM ontwikkelt hier in totaal circa 1100 m2 commerciële ruimte, waarvan circa 250 m2 horecaruimte. In het nieuwe stadshart worden ook 39 comfortabele appartementen gerealiseerd, Kade39. Alle appartementen worden uitgerust met een fijn balkon. Ook is er toegang tot een gezamenlijke groene binnentuin. Geen woning is gelijk. Ieder gedeelte heeft een andere gevel; qua vorm, materiaalgebruik en kleur. De koper krijgt ook de kans om zelf de indeling van de woning te bepalen. Twee, drie of vier kamers; alles is mogelijk. Er kan zelfs gekozen worden om het appartement op te bouwen uit twee of drie beuken om het wooncomfort te vergroten.
utiliteitsbouw
24
ANDRÉ VERMAAS
“ HART VAN GROENEWOUD IS HET SCHOOLVOORBEELD VAN HOE DE TRANSITIE IN ZORGHUISVESTING GEMAAKT MOET WORDEN.” De zorg verandert. De kranten en nieuwsbulletins staan er bol van. Bezuinigingen, reorganisaties, vergrijzing… Grote thema’s die er soms voor zorgen dat we het uiteindelijke doel uit het oog verliezen: optimale zorg verlenen aan mensen die dat nodig hebben. In Hart van Groenewoud, een levensloopbestendig wooncomplex voor 128 bewoners, staan de behoeften van de bewoners weer voorop. André Vermaas, directeur vastgoedontwikkeling bij Careyn, vertelt hoe dit proces is verlopen.
“’Wij bouwen geen zorgcomplexen meer, maar levensloopbestendige woningen’. Met dat streven zijn we de ontwikkeling van het Hart van Groenewoud gestart. Het verschil tussen het bouwen aan een zorgcomplex of aan levensloopbestendige woningen, zit ‘m in de beperkte algemene ruimte. In een standaard zorgcomplex is heel veel algemene ruimte in de plattegrond verwerkt voor alle zorgfaciliteiten. De bewoners
hebben slechts een kamertje tot hun beschikking en zelfs die ruimte moeten ze vaak nog delen. Zorg staat voorop, woongenot is minder van belang. Bij levensloopbestendige woningen draaien we dit juist helemaal om: de woningen staan voorop en geven de mensen hun privacy en wooncomfort. De zorginfrastructuur is hieraan ondergeschikt. Dat betekent niet dat we minder zorg verlenen, maar dat we slimme oplossingen moeten verzinnen voor bijvoorbeeld de tillift, de brancard of de scootmobielstalling. Die puzzel hebben we in Hart van Groenewoud naar mijn mening fantastisch samen uitgevoerd. Zo hebben we bijvoorbeeld achter de lift een geventileerde ruimte aangebracht voor de patchkasten waarin alle zorgdomotica is georganiseerd. Dat is slim gebruikmaken van vierkante meters.” Een andere bijzonderheid aan het Hart van Groenewoud is dat de activiteitenruimte ook voor bewoners uit de wijk toegankelijk is. André: “We hebben er bewust voor gekozen om de dagverzorging niet in een hoekje weg te stoppen. We willen de wijk juist uitnodigen om naar binnen te komen. Zo komen mensen die in Hart van Groenewoud wonen ook weer in contact
“WIJ WILDEN JUIST GÉÉN WOONZORGCOMPLEX BOUWEN, MAAR LEVENSLOOPBESTENDIGE WONINGEN.” met mensen die ‘buiten’ wonen. Dit zorgt voor extra levendigheid en het verbreedt hun blik op de wereld.” Op 11 september 2014 is Hart van Groenwoud feestelijk opgeleverd. De reacties van de bewoners zijn positief. “Het is voor sommige mensen ook echt wel weer even wennen. Als je al jarenlang in een verzorgingshuis hebt gewoond en nu opeens weer in een echte thuissituatie bent beland, waar je zelf kunt koken, visite kunt ontvangen en de regie over je leven weer terughebt, is dat best even wennen. Maar de meeste bewoners zijn enthousiast. Het feit dat mensen weer zelf boodschappen kunnen doen, is al een hele winst. Uiteindelijk hebben we de mensen in het Hart van Groenewoud de regie op hun leven weer teruggegeven. Ze wonen in een prachtig tweekamerappartement waar ze zelf
25
kunnen koken, visite kunnen ontvangen en kunnen douchen in hun eigen badkamer. Want vergis je niet: ook jij kunt zomaar opeens afhankelijk worden van zorg.” De flexibiliteit van alle partijen om mee te denken en mee te bewegen, was inspirerend. Samen met VORM, IOB Ingenieurs en de architect hebben we in sneltreinvaart alles uitgedacht. Dat moest ook wel, het verzor-
gingshuis dat nu op de locatie stond was echt aan vervanging toe. De tijdsdruk dwong ons snel beslissingen te nemen. Dit lukte, omdat alle partijen van begin af aan open en transparant zijn geweest over hun wensen, maar ook over de beperkingen die sommige zaken met zich meebrachten. Alle partijen zijn maximaal flexibel geweest. Ondanks dat er grote veranderingen in de zorg worden doorgevoerd, mogen we het menselijke
NO TIME TO WASTE: VORM STREEFT NAAR 100% AFVALVRIJE BOUWPLAATS VORM heeft zichzelf als doel gesteld in 2015 met volledig restafvalvrije bouw-plaatsen te werken. Dit project heet No Time to Waste. In het project Hart van Groenewoud is een eerste start gemaakt met No Time To Waste. VORM heeft samen met samenwerkingspartner Vliko naar oplossingen gezocht om bouw- en sloopafval tot een minimum te beperken en de scheidingspercentages te
verhogen. Zo heeft Vliko een startpakket ontwikkeld met posters en stickers die in de bouwkeet opgehangen konden worden. Dit zorgde voor bewustwording van onze bouwplaatsmedewerkers over wat zij kunnen doen om afval tot een minimum te beperken. Benieuwd naar de resultaten? Kijk op www.beterbouwendoejesamen.nl. Lees meer over dit initiatief op pagina 39.
vorm en inhoud
aspect nooit uit het oog verliezen. Ik denk altijd bij mezelf: het kan ook mij overkomen dat ik op de zorg van een ander moet kunnen vertrouwen. Ook als je zorg nodig hebt, wil je prettig wonen. Behoefte aan privacy en wooncomfort blijft. Ook én misschien wel juist als je zorg nodig hebt. Zeker voor mensen die de hele dag door omstandigheden binnen zitten.
Project Hart van Groenewoud, Spijkenisse Architect Ziggurat Architecten Design Opdrachtgever Maasdelta groep, Careyn, VORM Ontwikkeling Realisatie VORM Bouw Projectgegevens 3 villa’s met 74 levensloopbestendige appartementen, 54 PG-units, 18 starterswoningen en multifunctionele ruimten.
utiliteitsbouw
26
WOERDBLOKEILAND
NAALDWIJK
VORM Bouw heeft vier villa’s variërend van vier tot acht lagen gerealiseerd. Drie van deze villa’s zijn door middel van de plint aan elkaar verbonden. In dit gedeelte is het woonzorgcomplex gehuisvest. Dit woonzorgcomplex is ontwikkeld in nauwe samenspraak met Careyn. Er zijn 24 plaatsen in 4 groepswoningen, 63 zorgappartementen, 42 koopappartementen, een centrum voor Jeugd en Gezin, een kinderdagverblijf Kwest en zorgfuncties voor Careyn gerealisseerd. In de vrijstaande villa zijn 42 koopappartementen met ‘comfort en care’ voorzieningen voor een brede doelgroep.
ZAANS MEDISCH CENTRUM ZAANDAM
Het Zaans Medisch Centrum (ZMC) te Zaandam heeft voor haar huisvesting weloverwogen gekozen voor integrale nieuwbouw. Die beslissing is niet alleen ingegeven door de staat van de huidige huisvesting, maar is in hoge mate mede bepaald door een revisie van de strategie van het ZMC met een daarbij passende herinrichting van de organisatie. Essentieel onderdeel van de nieuwe huisvesting is de Zorgboulevard die programmatisch en fysiek gekoppeld is aan het nieuwe ziekenhuis. Die twee zijn onlosmakelijk verbonden en komen voort uit dezelfde zorgvisie, de daaruit afgeleide strategie en de hiervoor wenselijke rol van het ZMC in haar regio. VORM en Multi Vastgoed ontwikkelen de Zorgboulevard; met daarin een Zorghotel, Gezondheidscentrum, Oogkliniek, Ziekenhuis apotheek, restaurants, meerdere winkels in de plint en een AH XL met parkeermogelijkheden. Het ziekenhuis is een aparte ontwikkeling en valt niet onder verantwoording van VORM en Multi Vastgoed. Hiervan is de bouw al gestart. Verwachte start bouw Zorgboulevard (VORM Bouw) is derde kwartaal 2015.
Architect Architectenbureau Weeda van der Weijden Opdrachtgever Arcade wonen Realisatie VORM Bouw Projectgegevens 63 zorgappartementen, 42 koopappartementen, diverse zorgfuncties
Architect Mecanoo Ontwikkeling Multi Vastgoed / VORM Ontwikkeling Realisatie VORM Bouw
27
LINGESTEYN LEERDAM
vorm en inhoud Architect Jorissen Simonetti Architecten Realisatie VORM Bouw Projectgegevens 64 verpleegappartementen, 44 zorgappartementen, apotheek en gezondheidscentrum
Verpleeghuis Lingesteyn in Leerdam is ingrijpend veranderd met nieuwbouw ĂŠn revitalisatie. Het project is uitgevoerd volgens het concept Planetree in opdracht van Rivas. Met deze ingreep is het verpleeghuis Lingesteyn ingrijpend veranderd. Zo kan Rivas ook in de toekomst uitstekende zorg bieden waar individuele en persoonlijke aandacht centraal staan. Er is een centrum gebouwd waar iedereen terecht kan voor zorg en welzijn en informatie daarover. In Lingesteyn kunnen mensen die zorg nodig hebben zelfstandig en begeleid wonen. Ook hebben diverse zorgondersteuners (fysiotherapeut, revalidatiecentrum, thuiszorg, logopedist, diĂŤtist, apotheek, huisarts, consultatiebureau, kraamzorg en maatschappelijk werk) hun intrek in het nieuwe gebouw genomen. De werkzaamheden hebben in etappes plaatsgevonden. Eerst is de nieuwbouw van de woongroepen voor psychogeriatrische bewoners gerealiseerd. Vervolgens zijn er appartementen gebouwd voor bewoners met een lichamelijke beperking. En met de komst van een gezondheidsplein heeft de entree van Lingesteyn en de Lingepoli een volledige metamorfose ondergaan. Het gehele project is in het voorjaar van 2014 opgeleverd.
CORAL-GEBOUW
DORDRECHT
VORM werkt momenteel aan de ontwikkeling van het CORALgebouw. Dit verzamelgebouw is gelegen in de ziekenhuiszone van het Gezondheidspark en vormt het sluitstuk van de vernieuwing van deze locatie. Het gebouw is gesitueerd tussen het zorghotel van het Albert Schweitzer ziekenhuis en het politiebureau en krijgt een totaal vloeroppervlak van circa 5.400 m2 bvo. Het CORAL-gebouw krijgt 4 verdiepingen en gaat onderdak bieden aan Protestantse Zorggroep Crabbehof, Albert Schweitzer ziekenhuis, Rijndam, Fysiooo en Livit.
Ontwikkelaar VORM Ontwikkeling Architect Architektenkombinatie Realisatie VORM Bouw Projectgegevens 5.200m2 zorggebouw
utiliteitsbouw
28
THEATER DE STOEP
bekijk meer met
29
vorm en inhoud
Architect UN Studio Bouwkundig uitwerking/ BIM modelling IOB & Arup Opdrachtgever Gemeente Spijkenisse Realisatie VORM Bouw
utiliteitsbouw
30
ARIE LUGTENBURG, PROJECTLEIDER VORM
BUITENGEWOON BRILJANT OP DE BOUWPLAATS Kees Dijkman wethouder gemeente Spijkenisse
“WE HEBBEN NU ÉCHT EEN GEBOUW DAT BIJDRAAGT AAN DE TROTS VAN DE STAD.”
Reggy Barra directeur Theater de Stoep
“HET WAS MEEDOEN MET DE RACE EN INVESTEREN IN KENNIS VAN BIM.” “TIJDENS HET ONTWERPPROCES DACHTEN WE ÉCHT ALS GEBRUIKER. HET THEATER IS GEEN IVOREN TOREN, MAAR GEBOREN MIDDENIN DE SAMENLEVING.”
31
vorm en inhoud
Tegen de zeventig onderaannemers en leveranciers liepen er rond om te bouwen aan Theater de Stoep. Arie Lugtenburg - projectleider bij VORM - was aanjager op de bouwplaats en in die rol ook een van de ‘geniale gekken’ zoals zijn collega’s hem en bedrijfsleider Roel van Veen noemden. Dankzij hun ingevingen kon de bouw doorgaan… ook al waren niet alle berekeningen bekend. “We hebben het project aangenomen in de bouwvak en we zouden in september, oktober starten. Meteen contracteerden we ingenieursbureau IOB om het project uit te werken van definitief ontwerp naar werktekeningniveau. Samen met de staalbouwer, de puienleverancier, het dakbedekkingsbedrijf, de gevelbekleder en beide installateurs hebben ze vanaf het eerste uur in BIM (zie p.98) samengewerkt. Alle partijen riepen ook dat ze BIM beheersten. Maar feitelijk wilden ze meedoen met de race en investeren in kennis, want er is een kentering in de bouw: niet meedoen in de software betekent achterop raken. Ze volgden een stoomcursus. We stelden een BIM-manager aan die hielp om de match te maken tussen de verschillende disciplines. En we contrac-
teerden een adviseur met specifieke kennis van de installaties. Al snel hebben we een heel bewuste keuze moeten maken. Durven we het aan om op basis van de huidige berekeningen de fundering te maken? We hebben toen opnieuw een gewichtsberekening gemaakt en het palenplan uitgewerkt, want we wisten eigenlijk niet goed welke krachten er op het staal- en betonwerk kwamen. En welke fundering moesten we aanbrengen om de krachten te kunnen dragen? IOB heeft samen met de andere partners, en met name de staalbouwer, handen en voeten nodig gehad om alle staal- en betonaansluitingen uit te werken. In dezelfde fase is ook al het benodigde hulpstaal ten behoeve van afbouw,
gevels, daken, puien en met name de gebogen binnenwanden en tribunes geëngineerd. Al dit staal is ook tegelijkertijd met het constructieve staal gemonteerd. Dat is ook de reden dat de staalbouwer de engineering eigenlijk niet kon voorblijven. Maar we zeiden met z’n allen: ‘Dit kan niet mis gaan.’ We zaten er bovenop. De brandweer en bouw- en woningtoezicht zijn om de veertien dagen langs geweest om het gebouw te zien groeien. Allemaal hadden we één doel voor ogen: een goed gebouw neerzetten, dat er netjes uitziet en van goede kwaliteit is. Ook de opdrachtgever heeft echt zijn steentje bijgedragen aan een goed resultaat. We hebben een mooi beroep. We laten echt iets zichtbaars achter, zeker bij een eyecatcher als Theater de Stoep.”
Meerdervoortbuurt transformatie
/ renovatie
Projectcommuncatie
32
verhuizen
Meerdervoortbuurt
Meerdervoortbuurt
Projectcommuncatie
Projectcommuncatie
verhuizen
vloeren
verhuizen
vloeren
vloeren deuren
verhuizen
vloeren
vloeren deuren
installaties keukens
verhuizen
vloeren
vloeren deuren
installaties keukens
stucwerk en tegel schilderwerk
verhuizen
vloeren
vloeren deuren
installaties keukens
stucwerk en tegelwerkkozijnen daken schilderwerk
vloeren
vloeren
installaties keukens
stucwerk en tegelwerkkozijnen daken schilderwerk
vloeren
installaties
stucwerk en tegelwerkkozijnen daken schilderwerk
installaties
stucwerk en tegelwerkkozijnen daken
BOUWEN AAN ‘LIEFDESNESTJES’. EEN GOED VERHAAL ALS VOORWAARDE VOOR SUCCES
Meerdervoortbuurt
Meerdervoortbuurt
Projectcommuncatie
Projectcommuncatie
verhuizen
deuren
rvoortbuurt
Meerdervoortbuurt
tie
Projectcommuncatie
verhuizen
vloeren
deuren
keukens
Meerdervoortbuurt
Projectcommuncatie
verhuizen
vloeren
vloeren deuren
keukens
schilderwerk
vloeren
vloeren deuren
installaties keukens
schilderwerk
daken
vloeren
installaties keukens
stucwerk en tegelwerk daken schilderwerk
installaties
stucwerk en tegelwerkkozijnen daken schilderwerk
stucwerk en tegelwerkkozijnen daken
lwerkkozijnen
stucwerk en tegelwerkkozijnen
kozijnen
vorm en inhoud
33
transVORM renoveert 76 eengezinswoningen in de wijk Meerdervoort te Zwijndrecht. De opdracht die corporatie Trivire Wonen ons gaf: zorg ervoor dat de woningen niet meer ‘vochtig en tochtig’ zijn en breng het energielabel van de woningen van E naar B niveau. Een hele uitdaging, aangezien de renovatie plaatsvindt in bewoonde staat. Corstiaan Geus, projectleider uitvoering bij Trivire Wonen legt uit hoe een goed verhaal voorwaarde is voor een geslaagd project.
“De renovatie die we uitvoeren in project Meerdervoort is echt heel pittig voor bewoners. Stel je eens voor dat je vloer op de begane grond, keuken en toilet uit je huis worden gesloopt. Acht dagen lang wordt jouw huis overgenomen door timmermannen en installateurs. Dat is best een heftige situatie. Het is dan ook heel belangrijk om een goed verhaal te kunnen vertellen. Verhalen helpen mensen enthousiast te worden en mee te krijgen in de planvorming. Van begin af aan zijn we dan ook met transVORM en een klankbordgroep van bewoners om de tafel gegaan. Daar hebben wij ons droombeeld geschetst: we willen van deze eengezinswoningen echte ‘liefdesnestjes’ maken. De woningen zijn daar uitermate geschikt voor. Het zijn leuke, kleine eengezinswoningen met een romantische kap. Een perfecte plek voor jonge mensen om zich te settelen.”
Service- en logeerwoningen “Om de droom te verwezenlijken is een renovatie noodzakelijk. We willen de woningen duurzamer en energiezuiniger te maken. De bewoners hebben actief meegedacht over hoe we het renovatieproces zo goed mogelijk kunnen aanpakken. Dit heeft er ondermeer in geresulteerd dat we vooraf aan de grootschalige renovatie twee
“ BRENG HET ENERGIELABEL VAN DE WONINGEN VAN E NAAR B NIVEAU“
modelwoningen hebben ingericht. Hier konden bewoners zelf ervaren hoe hun woning er na renovatie uit komt te zien. Nu de renovatie echt van start is gegaan, fungeren deze modelwoningen als service- en logeeradres. Een plek voor bewoners om even tot rust te komen, te koken, te douchen of te slapen als hun eigen huis wordt verbouwd.”
Voelsprieten “Tijdens de renovatie zijn de mensen van transVORM onze ogen en oren. Zij hebben direct contact met de bewoners en voelen haarfijn aan wanneer extra aandacht voor een bewoner noodzakelijk is. Er kan altijd iets gebeuren met een bewoner, waardoor de werkzaamheden anders gepland moeten worden. Ook daarover is van te voren nagedacht en vastgelegd in een sociaal bestek. Die sensibiliteit voor onze klanten maakt de samenwerking met transVORM optimaal.”
Zo wordt renoveren een feest: • Organiseer een startevenement voor bewoners en werklui • Maak een overzichtelijke planning • Zorg voor herkenbaarheid van werklui op locatie • Besef dat je te gast bent bij mensen thuis in hun veilige thuishaven en respecteer dat • Pak verbeterpunten meteen op
transformatie
/ renovatie
34
DE MAGIE VAN HET GETAL 3
In nauw overleg met Trivire Wonen hebben we gezorgd voor een herkenbaar ritme in onze communicatie Meerdervoortbuu met bewoners. Zo weet iedereen wanneer wat gaat gebeuren. Projectcommuncatie
Meerdervoortbuurt Projectcommuncatie
3 maanden vooraf aanMeerdervoortbuurt de renovatie:
Projectcommuncatie uitvoerder transVORM legt een huisbezoek af bij de bewoner. We Meerdervoortbuurt bekijken de woning en noteren Projectcommuncatie eventuele bijzonderheden. We verhuizen leggen de bewoners uit wat we oortbuurt gaan doen en overhandigen een stappenkaart waarop de vloeren verhuizen planning staat.
3 weken vooraf aan de renovatie:
3 dagen 3 minuten vooraf aan de renovatie: Meerdervoortbuurt vooraf aan de renovatie:
de uitvoerder van transVORM de uitvoerder belt met Projectcommuncatie de de verhuiswagen rijdt voor om de verhuizenmee te gaat opnieuw langs bij de bewoner om te checken of alles inboedel van de bewoner Meerdervoortbuurt bewoner om alles nog eens gaat lukken met inpakken. nemen voor tijdelijke opslag. Projectcommuncatie uit te leggen en de definitieve vloeren verhuizen stappenkaart te deuren overhandigen. Meerdervoortbuurt Ook deelt hij de transVORM-tas Projectcommuncatie uit. Hierin zitten verhuisdozen en vloeren keukens vloeren verhuizen deuren deuren afdekmateriaal voor meubels. Meerdervoortbuurt
verhuizen
vloeren
vloeren deuren
installaties keukens
Projectcommuncatie
verhuizen
vloeren
vloeren deuren
vloeren
vloeren deuren
installaties keukens
vloeren
installaties keukens
stucwerk en tegelwerk daken schilderwerk
kozijnen
keukens
schilderwerk
schilderwerk
daken
stucwerk en schilderwerk
verhuizen
vloeren
vloeren deuren
installaties keukens
verhuizen
vloeren
vloeren deuren
installaties keukens
stucwerk en tegelwerk kozijnen daken schilderwerk
vloeren
vloeren
installaties keukens
stucwerk en tegelwerk kozijnen daken schilderwerk
vorm en inhoud
35
EINSTEINBAAN NIEUWEGEIN
KANSLOOS WORDT WEER KANSRIJK; DE KRACHT VAN TEAMWORK Wat doe je met een leegstaand kantoorpand aan de rand van een industrieterrein in Nieuwegein? Dat bouw je om tot vijftig aantrekkelijke starters- en studentenwoningen! Onder het motto ‘alleen ben je sneller, samen kom je verder’, zijn Jutphaas Wonen gemeente Nieuwegein, toekomstige bewoners en transVORM erin geslaagd om in korte tijd een bijna kansloze locatie weer om te turnen tot een zeer gewild marktproduct. De basis van deze prestatie? Teamwork met een hoofdletter T. Wil jij ook Olympisch goud binnenslepen? Lees dan hieronder de tips die Marc Lammers, ex-bondscoach van het Nederlands én Olympisch dameshockeyteam, tijdens de
feestelijke opening van de Einsteinbaan aan ons gaf:
kunt, excelleer op waar je al goed in bent. Maak van die 7 een 9!
• Waar een crisis is, is een kans > leer anders kijken en innoveer. 50 x 2% verbeteren is ook 100% vooruit!
• Inspireer met verhalen van anderen > kijk eens hoe andere vakgebieden omgaan met crisis
• Versnel processen > kijk niet naar het resultaat, maar naar de weg ernaartoe en maak deze steeds korter.
• Leg de verantwoordelijkheid onderin de organisatie > zo krijg je échte betrokkenheid
• Winnen doe je op je sterke punten > probeer geen verbetering te krijgen in wat je niet
Architect A3 Architecten Opdrachtgever Jutphaas Wonen Ontwikkeling en uitvoering transVORM in samenwerking met A3 Architecten en VIAC Installatieadviseurs Projectgegevens transformatie van 4600m2 kantoorgebouw naar 50 appartementen
transformatie
/ renovatie
36
POST120 DORDRECHT
transVORM bouwt de massieve oude telefooncentrale in Dordrecht om tot een smaakvolle blikvanger aan de Johan de Wittstraat 120 in Dordrecht. Post 120 wordt een creatieve broedplaats, waar het nieuwe werken, winkelen en wonen op een verantwoorde manier samenkomen. Op de begane grond komen commerciële ruimten, waar onder andere een supermarkt en speciaalzaken gevestigd zullen worden. Op de verdiepingen komen kantoren. Duurzaamheid staat voorop bij de transformatie van Post120. Bij de bouw worden zoveel mogelijk materialen hergebruikt. De kantoren worden uitgewerkt op basis van de eisen van het BREEAM ‘very good’ certificaat.
Architect architectenbureau Dam & Partners, Amsterdam Ontwikkelaar Dudok Groep Realisatie transVORM Projectgegevens 9.000 m2 kantooren winkelruimten en circa 130 parkeerplaatsen
37
vorm en inhoud
BAKENMONDE NIEUWEGEIN
transVORM transformeert een bestaand kantoorgebouw naar 85 appartementen en toppen het op met nog eens 21 appartementen. In de engineering van het plan houden we rekening met de wensen van senioren, de beoogde doelgroep. Het gebouw is in 2007 verworven door VORM - Jutphaas Wonen en Syntrus Achmea. Na een uitgebreide studie qua invulling van het gebouw - nieuwbouw of transformatie - is besloten om het kantoorgebouw te transformeren naar appartementen.
Opdrachtgever Jutphaas wonen Aannemer transVORM Aantal appartementen 106 huurappartementen
WOUDAGEBOUW
UTRECHT
Het Woudagebouw aan de Lange Nieuwstraat gelegen in het Museumkwartier te Utrecht wordt getransformeerd van een zorggebouw naar een schitterend wooncomplex. Sinds de jaren ‘50 is het gebouw in gebruik geweest als zorggebouw, het gebouw is door VORM gekocht van Stichting Altrecht en de 58 appartementen zijn verkocht aan Syntrus Achmea Real Estate & Finance (SAREF). Het pand is nu in eigendom van VORM. Architect Wim van As van A3 Architecten heeft in opdracht van transVORM een ontwerp gemaakt waardoor het gebouw een duurzame transformatie ondergaat naar 58 tweekamerappartementen. De gevels krijgen dezelfde karakteristieke uitstraling als de bestaande historische bebouwing rondom het gebouw. De transformatie van het pand wordt ontwikkeld en gerealiseerd door transVORM en turn-key opgeleverd aan SAREF.
Architect A3 Architecten Opdrachtgever Syntrus Achmea Real Estate & Finance (SAREF) Ontwikkeling transVORM Realisatie transVORM
vorm
38
UW WONING ZÓ VERKOCHT MET HET VORM KOPERSADVISERINGSTEAM HELDERE & UP-TO-DATE COMMUNICATIE
CT CONTRA
AKTE
OVEREENKOMST
VERKOOPDOCUMENTATIE
ÉÉ
AL MEDIA CI O
WEBSITE
WENSEN
MOGELIJKHEDEN
N
KO O P P E -É É N G RSB EGELEIDIN
S
TEK
4 ERVAREN ADVISEURS
E
N
ORGANISATIE VAN AANSPREKENDE KOPERSBIJEENKOMSTEN
START BOUW
HOOGSTE PUNT
KIJK DAGEN
INMEET DAGEN
AA
R
UW DROOMHUIS
KE
N KLA G NT
500 BLIJE KLANTEN IN 2014
DE UZ E S VA N N I IN É E ÉN TEK
39
BETER BOUWEN DOE JE SAMEN! In juni 2013 ging het programma ‘Beter bouwen doe je samen!’ van start. Het doel hiervan is duurzaamheid, veiligheid en kwaliteit centraal te stellen in de VORM organisatie.
Onder deze 3 thema’s benoemden we 7 subdoelen:
1. Minder ongevallen 2. Het verhogen van de medewerker tevredenheid 3. Het verhogen van de klanttevredenheid 4. De afvalvrije bouwplaats 5. Een optimale logistiek 6. Minder CO2 uitstoot 7. Verlagen van faalkosten
Al deze subdoelen kwantificeerden we zodat we ze konden vertalen naar projectdoelstellingen. Als eerste voerden we een pilot op “de afvalvrije bouwplaats” uit bij Hart van Groenewoud waarbij we dit thema vertaalden naar “100% afvalscheiding”. Waar 30% afvalscheiding gebruikelijk is, leverden we dit project op met bijna 100% afvalscheiding. Hiermee leverden we het bewijs dat droomdoelen haalbaar zijn! Nu 100% afvalscheiding haalbaar blijkt, is dit de doelstelling voor elk project. Afvalverwerker Vliko faciliteert en informeert de bouwplaats medewerkers hoe dit doel te bereiken. ‘Beter bouwen doe je samen!’ staat ook voor de ‘lerende organisatie’. De bouwplaats medewerkers nemen initiatieven om op hún bouwplaats verbeteringen door te voeren. Dit leidde o.a. tot de standaard materiaalcontainer, het aanleveren van materialen in boxen in plaats van dozen én een verhoging van de medewerker tevredenheid! Alle subdoelen van ‘Beter bouwen doe je samen!’ beïnvloeden elkaar. De optimale logistiek en het verminderen van afval zijn speerpunten waaraan studenten mét de bouwplaats medewerkers werken. De klantwaarde staat centraal. Bij alle optimalisaties die we doorvoeren vragen we ons dan ook af: “Is de klant bereid hiervoor te betalen?”
vorm en inhoud
VORM
40
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN ALS LEIDRAAD IN BELEID Als bouwer, ontwikkelaar en belegger zijn wij zeer betrokken bij de gebouwde omgeving. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is daardoor een vast onderdeel geworden binnen de bedrijfsvoering. Duurzaamheid staat centraal waarbij we de MVO prestatieladder als handvat gebruiken. De MVO prestatieladder is een certificatienorm die laat zien dat VORM een managementsysteem hanteert op het gebied van MVO. Met deze certificatienorm wil VORM haar ondernemen concreet, objectief en aantoonbaar maken. Centraal in ons MVO beleid staan een goede dialoog met onze stakeholders (belanghebbenden) en het streven naar continue verbetering met steeds weer nieuwe ambities op het gebied van duurzaamheid. De MVO Prestatieladder heeft vijf niveaus, waarvan Niveau 5 het hoogste is. Wij zijn er trots op dat wij ons al in 2011 als één van de eerste in de bouwsector certificeerden op niveau 3 van de MVO Prestatieladder.
Onze stakeholders centraal VORM hecht bijzonder veel waarde aan goed contact met haar stakeholders Klanten, medewerkers, leveranciers en onderaannemers, maatschappelijke organisaties, overheden, omwonenden en andere partijen zijn alle belanghebbenden bij de beslissingen en activiteiten van onze onderneming. In een continue dialoog met deze partijen vormen wij onze MVO ambities en doelen en leggen deze vast in een actieplan. VORM legt periodiek verantwoording af aan haar stakeholders met betrekking tot de relevante MVO thema’s. Dit doen we middels ons jaarverslag, MVO Factsheets en via onze website, waar we de laatste MVO ontwikkelingen publiceren. Daarnaast krijgen stakeholders die zelf aangeven hieraan behoefte te hebben een
persoonlijke terugkoppeling, inclusief een kort verslag van het gevoerde gesprek.
Focus op vijf MVO zwaartepunten VORM heeft haar MVO beleid georganiseerd rond vijf zwaartepunten. De keuze van deze zwaartepunten en de invulling ervan is afgestemd op de verwachtingen van onze stakeholders.
Duurzaamheid in onze activiteiten en invloedsfeer Welzijn en ontwikkeling van onze medewerkers Integriteit in onze business Onze impact op het milieu en de leefomgeving Betrokken bij de lokale gemeenschap & bedrijvigheid
41
vorm en inhoud
SCHOON WATER VOOR DE BEWONERS VAN GBORDUR Het dorpje Gbordur ligt ver in de bush van Bomi County, Liberia. Het wordt bevolkt door landbouwers en vissers. VORM heeft een waterput geschonken aan het dorpje om zo de plaatselijke bevolking te kunnen voorzien van schoon water. De aanleg van de put gebeurt in fasen en wordt begeleid door stichting Manneka. De voorbereidingen zijn op dit moment in volle gang. De bewoners hebben zelf al een ‘bruggetje’ aangelegd zodat de auto met materiaal voor de waterput straks het dorpje kan bereiken. Het graven van de put zelf gebeurt aan het einde van het droge seizoen, omdat dan de
grondwaterspiegel het laagst is. Voordat de waterput werd aangelegd was de naast het dorp gelegen kreek de enige watervoorziening. Hier namen mensen een bad en deed men de (af)was. En ja, soms deden mensen er ook hun behoefte… Met de aanleg van de waterput komt een einde aan deze primitieve watervoorziening én bijbehorende risico’s voor de volksgezondheid. Meer informatie over de werkzaamheden van stichting Manneka is te vinden op www.manneka.org.
WAUW! EEN BAAN IN DE BOUW! De kinderen van groep 3 en 4 van de Jenaplanschool in Gorinchem kregen op 14 november 2014 wel een heel bijzondere les: ze kregen een rondleiding op de perfecte bouwplaats in Sliedrecht (zie ook pagina 4 en 5). Met bouwhelm op, mochten alle kinderen onder begeleiding van de uitvoerder een rondje over de bouwplaats lopen. De kinderen keken hun ogen uit en vroegen onze mensen het hemd van het lijf. Kortom, een leerzame én leuke rondleiding voor misschien wel toekomstige bouwers! Wilt u meer weten over ons MVO-beleid en / of onze MVO-activiteiten? Kijk dan op www.vorm.nl.
meerjarenonderhoud
42
Poortugaal, Poortugate
Papendrecht, Apollohotel
Dordecht, Bagijnhof
Zwijndrecht Bestuurlijk Knooppunt. Ontwerp en foto EGM architecten, www.egm.nl
BESTEEDT U UW ONDERHOUD UIT AAN TRANSVORM, DAN KUNT U REKENEN OP DE VOLGENDE AANPAK: STAP 1:
STAP 2:
STAP 3:
STAP 4:
INTEGRAAL
OPSTELLEN EN
OPZET MEERJAREN
OPZETTEN VAN
ONTWERPEN
VASTSTELLEN
ONDERHOUDSPLAN
ONDERHOUDS-
ONDERHOUDSBELEID
(MJOP)
CONTRACTEN
vorm en inhoud
43
VOORKOM DEGRADATIE VAN UW BEZIT MET DE MEERJAREN ONDERHOUDSPLANNING VAN TRANSVORM
transVORM geeft bestaande gebouwen nieuw elan door renovatie of transformatie uit te voeren. Maar ook na oplevering van de renovatie of transformatie blijft transVORM graag in beeld voor het onderhoud aan het gebouw. Gert-Jan Bezemer, adjunct-directeur transVORM legt uit: “Bij de ontwerpfase voor renovatie of transformatie kijken wij al kritisch naar hoe de ruimtes te onderhouden en schoon te houden zijn. “Ook bij de keuzes van de materialen in de gevelelementen kiezen wij bewust voor onderhoudsarme materialen. Wij zijn tijdens het renovatie- of transformatieproces dus al zo bekend met het gebouw, de installaties en materialen, dat het voor ons een kleine stap is om meteen een meerjaren
onderhoudsplanning op te stellen. Zo zorgen we ervoor dat het gebouw ook 20 tot 30 jaar na dato in de beste conditie is. Daarnaast weten vastgoedeigenaren en/of beleggers al tijdens de renovatiewerkzaamheden waar zij aan toe zijn voor de komende decennia. En dat is wel zo prettig!”
STAP 5:
STAP 6:
STAP 7:
UITVOERING, BESTEKKEN,
JAARLIJKS ACTUALISEREN
DUURZAAM BEHEER
AANBESTEDING EN
VAN HET MJOP EN OPSTELLEN
TOEZICHT
INSPECTIERAPPORT
cpo
44
EEN EIGEN HUIS BOUWEN MET ALLE LUSTEN, MAAR ZONDER LASTEN
VORM COLLECTIEF “HET ENIGE DAT WIJ VAN DE KLANT VRAGEN IS VOORSTELLINGSVERMOGEN EN LEF.”
bekijk meer met
VORM Collectief staat voor een eigen huis bouwen met alle lusten, maar zonder de lasten. VORM Collectief begeleidt medeopdrachtgeverschap of Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) en neemt de kopers van een kavel zo alle zorg uit handen bij het bouwen van hun huis. Thomas van den Doel, projectontwikkelaar bij VORM, licht graag toe. “Deze manier van werken past helemaal bij onze ervaring met consumentgericht ontwikkelen en onze visie om mensen zoveel mogelijk een maatpak te leveren. De klant ontwikkelt vanaf het begin mee en krijgt volledige keuzevrijheid. Eigenlijk is de klant dus medeopdrachtgever.“ Hierin wijkt het concept af van reguliere nieuwbouwprojecten. De koper koopt een kavel binnen het project en ontwikkelt de woning vervolgens samen met de architect helemaal naar eigen smaak. “Je kiest dus niet uit vooraf bepaalde opties, maar hebt volledige vrijheid om je woning helemaal zelf te ontwerpen. Samen
met de architect bepaal je zelf de voorkeurspositie in het plan, de gewenste vorm en breedte van je woning. Maar ook het aantal woonlagen, de gevel, de indeling, het aantal kamers, materiaal kozijn, vide, serre, veranda, etc. Met alle input van de koper gaat de architect aan de slag voor het eerste ontwerp. De koper krijgt vervolgens de ruimte om samen met de architect het ontwerp verder aan te passen en te verfijnen totdat het helemaal naar wens is. Daarna werkt de architect de bouwtekeningen uit en dient deze ter goedkeuring in bij gemeente en welstand. Als alles in orde is, gaat VORM aan de slag met
bouwen. VORM Collectief zorgt niet alleen voor een passende architect, maar regelt ook alles voor welstand, nuts- en andere bedrijven, overlegt met de gemeente en neemt voorfinanciering van adviseurs mee in het traject. Erg fijn en belangrijk binnen CPOtrajecten. “Je ziet vaak dat CPO-projecten in nieuwbouwprojecten vaak moeizaam op gang komen bij gemeenten. Dat komt omdat de regie ontbreekt; mensen weten niet goed waar ze moeten beginnen en haken af. Met VORM Collectief maken we vanaf de start met alle betrokken partijen duidelijke afspraken en zorgen voor een strakke organisatie.
vorm en inhoud
45
1: Samenstellen wensenlijst Met een wensenlijst geeft de opdrachtgever precies aan hoe het droomhuis eruitziet.
9: Afbouwopties Details als stopcontacten en buitenkranen met de kopersadviseur bespreken.
1 2: Eerste schets Op basis van de wensenlijst maakt de architect een schets inclusief kassabon.
DAG 1
8: Contractondertekening Ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst tussen de opdrachtgever en VORM.
VERVOLGENS
VORM COLLECTIEF IN DE PRAKTIJK
DAG 30
€ DAG 2
1
DAG 5
BINNEN 30 DAGEN GEREGELD
7: Definitief ontwerp Bij akkoord op schets en kassabon wordt een definitief ontwerp gemaakt.
€
DAG 20
2 6: Bedenktijd De tweede schets laat het eindontwerp zien. De klant heeft 5 dagen de tijd om nog detailwijzigingen door te geven.
DAG 17
2
€ DAG 13
DAG 12
“We werken in een kleine batch. Dat betekend dat we niet 50 woningen in één keer ontwikkelen, maar 12 keer 4 woningen. Daardoor kunnen we 12 keer verbeteren ”, gaat Thomas verder. “Hierdoor duurt de ontwikkeling van een woning maar 30 dagen. Iedere week starten we met 4 woningen. Aan het eind van iedere week analyseren we het proces. Zo kunnen we iedere week het proces steeds een beetje beter maken.”
4: Afstemmen ontwerp In een gesprek met de architect worden de eerste schets en kassabon doorgenomen en toegelicht. Vervolgens wordt het ontwerp aangepast en volledig op maat gemaakt.
5: Tweede schets Aan de hand van de input van de sessie maakt de architect een tweede schets inclusief kassabon.
“DIT PROJECT BIEDT ONS DE MOGELIJKHEID OM ONZE WOONWENSEN TE REALISEREN ONDER DE DESKUNDIGE LEIDING VAN EEN ERVAREN PROJECTONTWIKKELAAR.” Karin en Dirk-Jan Zo is voor iedereen duidelijk wat er gaat gebeuren. Dit maakt de kans van slagen een stuk groter”, legt Thomas uit.
3: Bedenktijd De opdrachtgever heeft een week de tijd om over deze schets inclusief kassabon na te denken.
“Nu we ongeveer 50 woningen binnen de Vrijmarkt verder zijn hebben we dus al aardig wat verbeteringen doorgevoerd. Daardoor verloopt het proces al een stuk sneller en soepeler. Er is bijna geen dubbel werk meer en ook de foutmarge is enorm gereduceerd. Dit maakt het voor alle partijken steeds leuker. De verbetermotor draait dus al op volle toeren bij VORM Collectief en zal voorlopig niet stoppen. Uiteindelijk willen we het traject van schets tot oplevering tot in detail duidelijk hebben. Dan kunnen we met minder mensen meer werk oppakken en unieke projecten nog scherper prijzen.
VRIJMARKT UTRECHT
Project De Vrijmarkt te Utrecht Ontwikkelaar VORM Collectief Realisatie VORM Bouw Projectgegevens 50 woningen, in 7 types
vorm
46
BLIK OP DE TOEKOMST
HOF TER LEEDE TE DEN HAAG 15 EENGEZINSWONINGEN (6D WONEN) START 2E KWARTAAL 2015 GEREED 4E KWARTAAL 2016
VRIJMARKT TE UTRECHT HOFWIJK FASE 1B TE MIJNSHEERENLAND 8 TWEE-ONDER-ÉÉN-KAPWONINGEN (6D WONEN ) START DECEMBER 2014 GEREED JUNI 2015
BAKENMONDE TE NIEUWEGEIN TRANSFORMATIE VAN KANTOOR NAAR 106 APPARTEMENTEN (TRANSVORM) START DECEMBER 2014 GEREED SEPTEMBER 2015
HERENLAND FASE 5 DEELGEBIED 1 TE OPHEUSDEN 18 SENIORENWONINGEN (6D WONEN) START OKTOBER 2014 GEREED AUGUSTUS 2015
DE HOOGTH FASE 1 TE PAPENDRECHT 38 EENGEZINSWONINGEN (6D WONEN) START NOVEMBER 2014 GEREED AUGUSTUS 2015
HERENLAND FASE 5 DEELGEBIED 1 TE OPHEUSDEN 18 SENIORENWONINGEN EN 16 EENGEZINSWONINGEN (6D WONEN) START OKTOBER 2014 GEREED JULI 2015
(VORM COLLECTIEF) 50 EENGEZINSWONINGEN (VORM COLLECTIEF) VERWACHTE START MAART 2015 GEREED APRIL 2016
GEBOUW BERNADETTE SANCTA MARIA TE NOORDWIJK 7 HERENHUIZEN (TRANSVORM) START 1E KWARTAAL 2015 GEREED JULI 2015
HOOFDGEBOUW SANCTA MARIA TE NOORDWIJK TRANSFORMATIE ZORGGEBOUW NAAR 20 HERENHUIZEN (TRANSVORM) VERWACHTE START APRIL 2015 GEREED AUGUSTUS 2015
KUYPERSHOF TE RIDDERKERK 47 APPARTEMENTEN/COMMERCIËLE RUIMTE & 26 EENGEZINSWONINGEN (6D WONEN) VERWACHTE START APRIL 2015 GEREED AUGUSTUS 2015
KLOP-TERREIN TE ALPHEN AAN DEN RIJN 45 EENGEZINGSWONINGEN (6D; BELEGGER DELA VASTGOED) START 2E KWARTAAL 2015 GEREED 1E KWARTAAL 2016
DE HOOGHT FASE 2 TE PAPENDRECHT 36 EENGEZINSWONINGEN (6D WONEN) VERWACHTE START 3E KWARTAAL 2015 GEREED 2E KWARTAAL 2016
DE RUY FASE 2 TE OOSTVOORNE 24 WONINGEN EN 27 APPARTEMENTEN VERWACHTE START 4E KWARTAAL 2015 GEREED 1E KWARTAAL 2017
RAADHUISPARK TE MIJNSHEERENLAND 12 WONINGEN (6D WONEN) VERWACHTE START MEI 2015 GEREED DECEMBER 2015
HET LAND FASE 7 TE SPIJKENISSE 17 EENGEZINSWONINGEN (6D WONEN) START 1E KWARTAAL 2015 GEREED 4E KWARTAAL 2015
THORBECKEPLEIN TE ALPHEN AAN DEN RIJN 69 APPARTEMENTEN & 69 PARKEERPLAATSEN VERWACHTE START FEBRUARI 2015 GEREED 3E KWARTAAL 2016
COMMERCIEEL CLUSTER TE MIJNSHEERENLAND
DEELPLAN DE HOFJES , WATERKANTEN TE LISSE 27 EENGEZINSWONINGEN (6D WONEN) VERWACHTE START MEI 2015 GEREED MAART 2016
VERDE VISTA FASE 1 TE ZOETERWOUDE 46 WONINGEN (6D WONEN) VERWACHTE START MEI 2015 GEREED JANUARI 2016
20 APPARTEMENTEN + 1.200M2 SUPERMARKT START 1E KWARTAAL 2015 GEREED 3E KWARTAAL 2016
HET HAVENGEBOUW TE LISSE
BENT TE BENTHUIZEN 36 EENGEZINSWONINGEN (6D WONEN) START OKTOBER 2014 GEREED SEPTEMBER 2015
2014
MC CREANOR TE BERKEL EN RODENRIJS
50 APPARTEMENTEN VERWACHTE START 2E/3E KWARTAAL 2015 GEREED 3E KWARTAAL 2016
58 WONINGEN START 1E KWARTAAL 2015 GEREED 4E KWARTAAL 2015
2015
algemeen
47
COLOFON
HET DORP 2.0 TE SPIJKENISSE 59 APPARTEMENTEN (6D WONEN) VERWACHTE START 3E KWARTAAL 2015 GEREED 3E KWARTAAL 2016
RAP-GEBOUW TE DORDRECHT
MARTINUS NIJHOFLAAN TE DELFT 1E FASE 59 APPARTEMENTEN, 6.100M2 COMMERCIテ記E RUIMTES, PARKEERGARAGE MET 370 PARKEERPLAATSEN VERWACHTE START 1E KWARTAAL 2016 GEREED JULI 2017
5400 M2 BVO KANTOOR/ZORG VERWACHTE START MEI 2015 GEREED MAART 2016
DEFENSIE-EILAND FASE 2 TE WOERDEN ZAANS MEDISCH CENTRUM TE ZAANDAM ZORG 7500 M2 BVO, COMMERCIEEL 7300M2 BVO, PARKEREN 10.000M2 VERWACHTE START JULI 2015 GEREED MAART 2017
DUINGEEST FASE 2 TE MONSTER 21 WONINGEN (6D; BOUWFONDS) VERWACHTE START 2E/3E KWARTAAL 2015 GEREED 3E KWARTAAL 2016
WOUDAGEBOUW TE UTRECHT 58 APPARTEMENTEN VERWACHTE START 4E KWARTAAL 2015 GEREED 3E KWARTAAL 2016
2 ZORGTORENS RIVAS TE PAPENDRECHT VERWACHTE START 2E/3E KWARTAAL 2015 GEREED 3E KWARTAAL 2016
VERWACHTE START 2E KWARTAAL 2016 GEREED 3E KWARTAAL 2017
LEIDSE SCHANS FASE 2 TE LEIDEN 1.200 STUDENTENKAMERS VERWACHTE START JANUARI 2016 GEREED EIND 2018
NOORDGEBOUW TE UTRECHT (SAMENWERKING MET DURA VERMEER) 2500M2 BVO WONEN, 9000M2 KANTOOR, 7000M2 HOTEL, 3000M2 RETAIL VERWACHT START MEDIO 2016 GEREED MEDIO 2018
TUINHOF BLAUCAPEL TE UTRECHT 80 EENGEZINSWONINGEN VERWACHTE START 1E KWARTAAL 2016 GEREED 2E KWARTAAL 2017
WILHELMINASTRAAT TE MIJNSHEERENLAND
HOUTHAVENS TE AMSTERDAM
3 EENGEZINSWONINGEN MEDEOPDRACHTGEVERSCHAP (VORM COLLECTIEF) VERWACHTE START JULI 2015 GEREED DECEMBER 2015
150 EENGEZINSWONINGEN VERWACHTE START 1E KWARTAAL 2016 GEREED 4E KWARTAAL 2017
RAADHUISPARK TE MIJNSHEERENLAND (VORM COLLECTIEF) CPO APPARTEMENTEN (IS NOG IN ONTWIKKELING) VERWACHTE START 3E KWARTAAL 2015 GEREED 3E KWARTAAL 2016
CLUSIUS TE LEIDEN 163 APPARTEMENTEN + 168 STUDENTENKAMERS + GEBOUWD PARKEREN VERWACHTE START JULI 2015 GEREED 1E KWARTAAL 2017
DE TOEKOMST FASE 2 TE UITHOORN
Redactie adres: VORM Holding B.V. afdeling PR en Communicatie Postbus 16 3350 AA Papendrecht Tel. 078 642 13 00 vorm.nl Vormgeving en productie: PersC Communicatie B.V. Rotterdam Fotografie: Mioulet Fotografie/DAPh., Fotografie Piet Mes, Daria Scagliola, Job Jansweijer Tekst PersC Communicatie B.V. Rotterdam Tekst en interviews pag. 26 - 27: Harold Joels
44 EENGEZINSWONINGEN (6D WONEN) VERWACHTE START 2E KWARTAAL 2016 GEREED DECEMBER 2016
DE RIETKRAAG TE DE KWAKEL (UITHOORN) 38 EENGEZINSWONINGEN (6D WONEN) VERWACHTE START 1E KWARTAAL 2016 GEREED 4E KWARTAAL 2016
2016
Scan de qr code om de VORM en Inhoud digitaal te bekijken of kijk op http://goo.gl/m9u2t3
MIX
Van verantwoorde herkomst
FSCツョ C016391
vorm.nl
VIND JE EIGEN VORM