14 - 2002 urtarrila by DANBOLIN

danbolin 2 0 0 2K O

SOL

ONT O K

T E R A K ? •U R R R E Z K O Z

BETE E T UR

IRAKU R E Z O• L ZU

U A K •U D A L E KO

ER R

RR I

AK ZE

GIZ

STO

A RTE ZERBITZU

URTE•

ARD U

II NI

•D

AN B

AN :

D A •Z

•Z E

• TO

RRI, Z ER EN TZ U

•

DIRA HEGO EUSK

•Z

ALEA

•

D EN

P A•

ETA

L A G A E U R OA

XIV.

LERA BAIMEND RABI

N RI

N E RE

•Z E

A•

EN A LFA BETOA

LI MA

URTARRILA

AT X

l d i z k a r i a r i laguntza eman n a h i badiozu egin zaitez danbolin-zulo kultur elkarteko bazkide.

Horretarako bidali iezazkiguzu zure datuak (izena eta bi deitura, helbidea, nortasun agiriaren zenbakia, kontu zenbakia`[20 digito] eta telefonoa)

Kultur Etxeko danbolin aldizkariaren gutunontzira.

Urteroko kuota: 15 euro (2.500 pezeta).

azkide guztien artean, otsailaren 4a bitartean egiten direnak ere sartuta, Euskal Herriko landetxe batean asteburu bat zozketatuko da. Z e n b a k i s a r i d u n a d a n b o l i n e n 1 5 . z e n b a k i a n a t e r a k o d a

34 6 8 9 10 12 14 15 16 17 18

atarikoa.

Dagoeneko XXI. mendeak urte bat bete du. Mende honen lehen urtebetetzea izan dugu hau. Ez da oso urte ona izan. Ez dugu hegan egiten duten autorik eta ez gara planeta gorrira iritsi. Kubrikek aurreikusi zuen mundua ez da bete, batzuen kalterako. Hildakoak eta dramak nagusitu dira. Urtea amaitzen denean balantzea egiteko joera dugu gizakiok. Ohitura arraroa benetan hau. Egin dugunarekin edo egin ez dugunarekin geure burua torturatu egiten dugu. Ez dago hau egiten duen beste animalirik. Ni bezalako erdi-kazetari batek abenduan jarraitu zuen nik azaroan esan nuenarekin. Azaroan nioen momentua bizi behar dela eta atzera begiratzeak ez duela merezi. Abenduan ordea, Olaiak aurkakoa egiten duela zioen atal honetan bertan. Hau duk marka! esan nion neuri buruari, bere artikulua irakurri nuenean. Nik gauza bera egiten dudala aitortu beharra dut. Olaiaren hitzak erantzun gabe ezin utzi ordea. Esan nuenarekin jarraitu beharra dut, baina bere hitzez baliatuz. Ia hogeita bat urte dituela eta bere bizia aztertu eta egindakoaz eta egin ez duenaz damu ageri da gure Olaia. Urteko azkeneko egunean hogei bete nituen nik. Balantzea egiteko momentu aproposa, urtea amaitu da eta urtebete zaharrago gara. Olaiaren ustez, ahoa ezin itxiz egoten omen da askotan. Hau kazetarien ezaugarria dela aipatzen digu, gainera. Ongi esagutzen nautenek badakite ni baino aho handiagoa ez duela izango eta nik esandakoak okerragoak direla. Aho handi bati, izaera petral bat lotzen bazaio, pertsona kexati eta pentsa-

tzen duena bat-batean esaten duenaren aurrrean gaude. Kazetari zuzenaren ezaugarriak badira horiek, oso harro sentitzen naizela esan beharko nuke. Zu lasai Olaia, kazetari onak izango gara eta. Hitzak jatea baino gauza kaltegarriagorik ez dago. Esaten duguna eta pentsatzen duguna ez datoz bat askotan. Hau da arazoa eta ez, pentsatzen duguna esatea bera. Gizaki garen neurrian aukerak egin behar ditugu. Aukeratzeak zerbait baztertzea esan nahi du. Egia da, zerbait aukeratzen dugula geuretzat, baina aldi berean beste zerbait atzean uzten dugu. Askotan erabakiak ez dira errazak izaten, baina gure ustez erabakia zuzena da. Batzuk diote mundu honetara negar egitera gatozela. Ni ez nago batere ados horrekin. Mundu honetan gaude zoriontsu izateko, ez sufritzeko. Bizitzako bidegurutzeak ondo aukeratzen ditugunean pozik bizi gara eta soilik, gure bidegurutzea atzean uzten dugunean sufritzen dugu. Baina agian, hurrengo erabakian zoriontasuna aurkituko dugu eta pena guztiak ahaztuko ditugu. Eta bestela, beti izango dugu musika, ezta Olaia? URKO CANSECO

INKESTA

ENBIDOA

ZINEMA TOPAKETAK 25 URTE JARDUNIAN: PATXI EXPOSITO

ATZERA BEGIRA

UDALEKO BERRIAK

GURE UMETAKO KONTUAK

DANBOLIN- Z U L O

Z E R I R A K U R R I/ E N T Z U N

AGENDA

d a n b o l i nEK

EZ DU BERE GAIN HARTZEN ALDIZKARIAN ADIERAZITAKO ESANEN ETA IRITZIEN ERANTZUKIZUNA

argitaratzailea: Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa) Telefonoa: 943 14 71 23 danbolin: Jone Bergara, Edurne Korta, Olaia Salegi, Manuel Arregi, Jon Artano, Nagore Telleria, Urko Canseco, Margari Eizagirre, Mireia Orbegozo, Joxeba Larra単aga, Onintza Irureta

diseinua eta maketazioa: Eneko Aristi laguntzaileak: Lidia Aveiro, Arturo Rodriguez (argazkiak). inprimategia: Gertu (O単ati). lege gordailua: SS-1108/2000 ISSN: 1576-9429

PESETA LAGA EUROA HARTU

ZERBITZUAK

an ue “ j o x

r a e t a.

e”

tor un

Zein dira Zestoako Urr

Ez dakit nork eta noiz jarriko zion auzo honi izena, baina kanpotarrei iraetarra naizela esaten diedanean denak harriturik geratzen dira. Badakit gaur goizean ipinitako Ni danboliizena ez duela, liburu batean irakurtzen nekoa naiz! Ze egon bainaiz 1752an bazirela hiru burdinola galdera da? Hori Nik eztakit Iraetan, Granadako Dukearenak, eta bertan suposatzen da ba, ez ditut asko herriko langileez gain bazirela hiru ingeles nik ezin dedala Bat neu! Eta ezagutzen, baina espezialista ere. esan. Soltero de soltera baaaaa… Karmen, Maria Iraeta txikia da eta ez dut uste lehen han- oro terrenuak Pilar Intxausti Luisa Zigaranedauzkana izan- edo, Ze, diru diagoa izango zenik, baina jende ezagunik kin ibiltzen dana berkou! Pixkat asuntuan baaaa- izan daiteke, atera omen da hemendik. Lehen aipaturiko liburuak dioenez palazio etxetik atera izango hola mutila apro- aa. Baina nirekin Abizena ez dakit, betxatzeko mo- konparatu ezke- baina bera esanzen pertsonaia ospetsurik: Don Beltran de dukua, hil ezke- ro... Ez, lehen ne- go nuke bat. Eta Iraeta, Alfonso VIII. erregearen armadako ro ere ondo gel- re izena esan det gizonezkotan, kapitaina; Fortunio de Iraeta oñaztarren baditzeko. Zein ezta? Ba, nere baaaaa… Laxaro! esan leike, etzait partez jarri Baltailoiko buruzagia; Doña Catalina de Iraeta Edozein gazte ez Frantziako enbajadako idazkariarekin ezkon- inor etortzen, ea, txola. Edo ez, ez, nuke esango, nik ...ba nik bi osaba egon! Bestela bes- uste dut pertsona dua. baditut soltero te bat hobea ere heldu samarrak Geroztik ere izan da Euskal Herrian ezaeta haietxek esan badaukat, Alberto izan behar dutela gun egin den iraetarrik, pilotari handia bera beharko ditut! palaziyo! Itxura horretarako. Beseta gutxiago merezi ez zuenez, bere izena Eta nesketan, ba, ederrekoa da eta tela Koldo eta Jadarama Iraetako pilotalekuak, Txikito de Ira- nere kuadrilan gainera, baserrita- bi, hemen ibilbadira bi! Osane rra eta... eta. Iraetar honek eskuz banakako final natzen dira soltero gusia jokatu baitzuen, nahiz azkenean galdu. eta Olatz! denak! Iraeta osoa edo ia osoa 4 9 urte Granadako dukearena zen 2 4 urte 3 1 urte garai batean eta bere familiarena ia gaur arte. Oraindik ere gaur egun Iraetako soroen zati handi bat beraiena da, nahiz eta gehienek etxeak erosi dituzten eta gutxi batzuk baita soroak ere, ondo kostata, jakina. Auzo txiki honetako kale nagusian (ez baita bakarra) dauden etxeak ere nahiko bitxiak dira. Auskalo noiz eginak diren, baina gaur egun ere alde guztietan antzeko etxeak ari dira egiten familibakarreko deritzen horietakoak. Hau pentsatu zuenak patentatu izan balu! Ez dakit hain bitxiak diren etxeak, baina bai behintzat bertako hainbat baserri eta etxeren izenak: Dunbax-enea , Motxa-enea , Akertxa-enea , Otxua, Sebastopol... Bitxiak dira, baina ziur badutela zerbaiten esanairik. Bada bai, auzoan enpresa dezente, eta ez dute ez guztiek natura errespetatzen. Bada bat, “Sabe”ko zelai berdeak ederki zuritzen ari dena bere hautsez, badirudi hemen beti negua dela. Bukatzeko, urtarrila izaki, ezin utzi Iraetako jaiak aipatu gabe. Urtarrilaren 19an hasiko baitira III. Biathloi herrikoarekin eta urtarrilaren 27an amaitu Zestoako Itxaropena dantza taldearen emanaldiarekin. Garai batean jende ugari biltzen zen auzoko jaietan, baina azken urte hauetan ez hainbeste. Futbol zelaia bertan egin behar omen dute eta etxe berriak ere ari dira egiten. Espero dezagun denbora gutxi barru, berriro jai arrakastatsuak bihurtzea. Ez egon hurrengo urtera arte zain eta begiratu danbolineko agendan eta azaldu aurten bertan Iraetako jaietara. Hori bai etorri behar baduzue, ondo jantzita etorri, hemen terral haizea izango baita.

Nagore Telleria

Migel Zulaika

Mari Jose Sorreluz

rezko soltero/solterak?

animalien alfabetoa

Konpromiso handiko galdera da. Begira hor dator bat! (Baltxola bere kamioian). Ba nire kuadrilan badaude batzuk, Txino, Koldo. Galdera fuertea da, guztiok ezagunak gara herri honetan eta gero publikatu egin behar baduzu… baaaaa. Soltero izan nahi duenak ez du arazorik, baina izan nahi ez eta denak… baaaaa.

ubia pasa aurretik, azken urteotan, ibaiertzeko lur zati txiki batean, sasoi bikaineko ahaBueno, ba riak egon ohi dira. Adar biribilkatuei atxikiKarlos Alkorta ta, negu parteko igande arratsaldeetan hartutako jipoiak ezin dituzte Eztakit ba! esango nuke bat Soltero de oro? ahaztu. Halere, animaliak izaki, zezen plazatik bizirik ateratzea bada zereta Maria AngeEztakit ba! Gainebait. Adar kolpeen kopurua aitzakiatzat harturik, makina bat apusturen les Zubia bestea. ra, autobusa harBai biak ere fisiprotagonista izateak badu bere xarma. Adarjotzailearen halabeharra. tu behar det etaakoki oso ondo ubia eta trenbideko tunela zeharkatu bezain azkar, Rafaela izeneko asaaa blokeatuta daude eta izateto jakintsuarekin topo egitea ez da harritzekoa. Bailarako joan-etorri utzi nauzu! Gero ko erari begiraguztien berri zuzena izateaz gain, bertako historia eta gertaera gogoangaesango dizut! tzen jarrita ere rrien kontakizuna inork baino hobeto berak azal lezake. Jauregiko atezaiba oso jende jana balitz bezala, ezinezkoa gertatuko zaigu bailaran zehar abiatzea bere torra da eta ho2 8 u r t e rregatik, ba bi begirada zintzoarekin gurutzatu gabe. Begiralearen adorea. horietxek esanerak egindako zulo sakonetan bizi da azkonarra. Uraren beharra duego nituzke.. nean errekaraino jaisten omen da. Egun batean Olazabalgo Antoniok erakutsi zidan zer nolako pasagune elegantea egokitua zuen bere babeslekutik uretara heltzeko. Kalekumeak jokabide bitxi horietaz ez gara ohar4 8 urte tzen eta eskerrak oraindik bakarren batzuk geratzen diren animalien jira 4 6 urte eta bira horien inguruan dakitenak. Aspaldi honetan sarri hitz egiten dugu ezagutza zientifikoaren gizarteratzeaz, baina Ezkongabeak ezkondu eta familidunak bezain interesgarriak dira. Eta gaihan-hemenka naturan gertatzen diren jonera... libre daude. 30 zestoarri bosna gizon eta bosna emakume ezkongakaera horiez ere ari ote gara? Animalien beren izenak eskatu dizkiegu; eta baldintza bat jarri diegu: ez du edozein alde ezkutua, ezkutatutako Antonioren ezkongabek balio, ezkongai ona izan behar du (gazteleraz esan ohi den beeskutik. zala “un buen partido”), ederra delako, galaia delako, diruduna izateagatik, zeri mutur zorrotzak ere hor dirau itxura polita duelako, jakintsua delako, xarmangarria iruditzen zaigulako... gertuko basoetan. Haurtzaroan ezaIzen guztien artetik hogei (10 gizon eta 10 emakume) hautatuenak ageri gutu genituen kalez kale eta makila batedira zerrenda honetan. tik zintzilikatutako azeriak. Ehizatutakoa beti agerian eta guztion bistan ipini ohi izan da gurean. Ehiztariak izan gineneko klanaren kodeari galdetu beharko diogu horren esanahia zein den. Informazioa irudikatzeko helburu duen sinbolo sistemak azalduko al digu zer egiten duen azeri batek, hezur- hutsean, bailara horre•Jesus Aizpurua “Txispi” •Pili Alonso tako borda bateko teilatuan? •Xabier Alberdi “Irao” •Agurtzane Gaztañaga hateak ibaiko zubi ondoan eta bailarako zenbait baserriren aldamenetan •Karlos Alkorta •Loli Gonzalez asentamenduak dituzte, umeen gozame•Inaxio Artola •Pili Intxausti nerako eta ogi zaharraren emaileen lasai•Fernando Arzallus •Miren Iriondo tasunerako. Nolanahi ere, bailarako ani•Alejandro Bergara •Josune Izeta malia esanguratsuenak haitzulo batean •Ramon Egiguren “Mateo” •Itziar Lopetegi margotuta daude, baina hori beste kontu bat da: hartzari “h” kentzea tranpa izan•Ibon Ibarguren •Gurutze Orbegozo go litzateke. Iñaki Ibarguren Txaro Uria

Juanillo Alvarado

Francisco Vega

Mari Paz Ugarte

urrezko zerrenda • •Koro Zigaran

• •Jose Manuel Sorazu

enbidoa II. Sebastian Larrañaga

Zinema Topaketak Zestoan â&#x20AC;&#x201C; 25 urte

martin ugalde zestoan

martin ibarbia eta aita barandiaran

omen zegoen. Gaur egun Eliz-Ondo zinema dagoen tokian barazki plaza eta frontoi txiki bat zeuden. Garai hartako jendearekin hitz eginda, jakin izan dut 16 mm-ko proiektore bat zutela eta zine proiekzioak ematen zituztela urte haietan. Karlos Alkorta, Inixio Alberdi Herrero eta beste zenbait lekukok kontatzen dute garai hartako hainbat istorio, filmeren bat ere gogora ekarri izan dute, El perro Rin-Tin-Tin, adibidez. Oso oker ez banago, 1952an bihurtu zuten zinetoki ElizOndo aretoa. Han bota zuten 35mmko lehen filmak Cuatro en un jeep zuen

Euskal zinemagintzaren egoera plazaratzeko ausardia izan genuen (formatu txikian, jakina). Urte haietan frankismoaren garai gogorretan, galdera ba-

bitxiak azaltzen dira benetan, baita pilotariak, dantzariak, hoteleko zerbitzariak, zezenak herriko plazan eta beste hainbat gauza ere. 1940ko hamarkadan, neuk ezagutu ez banuen ere, Asuncion hotelaren aurreko eraikinean Cine Onbide aretoa

ti erantzun nahian genbiltzan: Kulturgintzak oro har (antzerkiak, literaturak...) bultzadarik baldin bazuen gizartean, zergatik ez eman euskarazko zineari bere tokia? 1977ko urtarrilaren 6-7-8 eta 9an izan ziren lehen emanaldiak. Hamalau lantxo aukeratu ziren eta, labur esanda, zerbait nabarmentzekotan, oso bitarteko gutxirekin eginak zirela aitortu beharko genuke, famili giroan egindakoak eta gizarte baten egonezina erakusten zuten filmak; eta guk jarritako baldintzak bete ahal izateko, nolabait euskaratuak. Garai hartako ERE aldizkariak honela laburbildu zituen lehen Topaketa haiek: “Lehenik filma zaharrak aurkeztu ziren, aspaldi eginak, eta ondo-

ren, hasieran erdaraz egin eta gero euskaizenburua eta, aurrez, jakina, garai har- ratutakoak”. tako obligazioari jarraiki, Nodoa. Garai haien inguruko gauza asko Gure herriko zinearen historiatxoa esateko izan arren, gehiago ez dut luazaldu ondoren, 1977ko Topaketen jaio- zatu nahi lantxo hau, baina ezin utzi tza gogora ekarri nahiko nuke, oso la1976an azaldu zen aipamen baten berri bur bada ere. eman gabe. Inazio Arregi jesuita da Jaiotza guztiek aurre-langintza bat idatzi honen izenpetzailea, gaur egun izan ohi dutenez, Topaketen aurrekaEuskadi Irratirako Vaticanoko berri riak Zine-forum saioak izan zirela esan emaile izateaz gain, Erromako irratiko daiteke. 1962ko azaroan Cesar Ardavin arduradunetako bat ere badena. zinegilearen El Lazarillo de Tormes izan zen forum saioetako lehen filma. XABIER Urteetan izan zuten jarraipena foUNANUE rum saio haiek eta, beharbada, Topaketak sortzea izan zen saio haien fruiturik emankorrena. julian aranguren

eta

jose luis de la torre

EUSKAL ZINEMAGINTZAREN BILA

Dagoeneko abian da euskal zinemagintza amateuraren lehen Topaketa. Ekimena Zestoako zine-klub elkartean sortu da. Zenbait denboraldi zinea euskaraz lantzeak (zine-forumak, hitzaldiak, mahai inguruak) euskal zinemagintza sortzeko ideiarekin bat egitera bultzatu ditu, azkenik, zuzendaritzako partaideak eta bazkideak. Zeren, ekoizpen bakan batzuk izan ezik, onartu behar dugu, egun ez dela oraindik “euskal zinemagintzarik”, ezta amateur mailan ere. Egoera beltz honetatik abiatuz, lehen Topaketa hauen antolatzaileek, lehiaketa baino gehiago erakusketa modu baten aldeko apustua egin dute. Erabaki egokia izan da, baita filmeen edukiaren inguruko inposaketarik ez onartzea ere. Aktoreak Euskal Herrian jaioak edo hemen bizi direnak izatea beste baldintzarik ez da eskatzen. Soinudun filmeetako hizkuntza euskara izatea eskatzea ere erabaki egokia izan da. Filmak, 8 edo Super 8 mm-ko formatuan, hurrengo abenduaren 31a baino lehenago aurkeztu beharko dira. Ondoren, 1977ko urtarrilaren 6-7-8 eta 9an izango da komiteak aukeratutako filmeen erakusketa.

INAZIO ARREGI

(erredakzioan itzulia)

ardunian .

Herritar batzuentzat ez da gauza berria gizon honek duen denbora pasa, batek baino gehiagok, bere ingurukook batez ere aski ezaguna baitugu bere eskuen trebetasuna. Beste batzuek, aldiz, nor den ere ez duzue jakingo. Espero dugu, elkarrizketa hau irakurri ostean, ezagutuko duzuela eskuon nondik norakoa. E l karrizketa h o n e n protagonista

Patxi Exposito

NOIZ HASI ZINEN ZU-

RE ZALETASUN HORI

GAUZATZEN?

Uf! Egia esan ez dakit. Gutxi gorabehera hamabost bat urte izango dira. Oroitzen dudan gauzetako bat zera da: nire alaba zaharrenak, gaur egun 18 urte dituenak, oso txikia zela beti lagundu nahi izaten zidan, afaldu ostean bastoiak egiten sukaldean aritzen nintzenean. NOLATAN HASI ZINEN? Bada, ez dakit, denbora pasa edo. Egia esan, beti izan dut gustuko eskulanen mundu hori, eta material apur bat lortzea erabaki nuenean hasi nintzen. Hala ere, bastoiak edo, hobe esanda, egurra lantzen hasi aurretik ere beti egin izan ditut eskulanak, bai kristalezko koadroak bai beste era bateko gauzak ere.

JAKIN BADAKIGU ALBOKAK EGITEN DITUZULA, BAINA

NONDIK NORA PIZTU ZITZAIZUN HORIEK EGITEKO IDEIA?

Orain dela lau urte inguru hasi nintzen albokak egiten. Garai hartan Nafarroan ari nintzen lanean, eta herri bateko jaietan ikusi nuen lehenengo aldiz alboka jotzen. Gustatu egin zitzaidan bere soinua, eta betidanik izan dudan jakin-min hori handitzen joan zen. Garikoitz Mendizabal herritarrari esan nion ea lortuko ote zidan alboken inguruko informaziorik. Honek berehala eman zidan orri mordo bat. Honekin batera, Maider Ibarguren zestoarrak alboka bat zuela esan zidaten, eta eredu bezala erabiltzeko eskatu nion. Beraz, alboka honi eta beste orri mordo hari begiratuz gauzatu nuen nire lehenengo alboka.

ZENBAT ALBOKA EGIN DITUZU GUTXI GORABEHERA?

Hamar inguru egin ditut azken lau urte hauetan.

JAKINAREN GAINEAN GAUDE BASTOIAK ERE EGITEN DI-

herritarra dugu, eta, lehenago aipatu bezala, 42 urteko gizon honek nahiko zaletasun berezia dauka. Zaletasun horrek eskuekin du zerikusia, esan bezala. Patxiri era guztietako eskulanak egitea gustatzen zaio, bere trebetasun nagusienen artean albokak eta bastoiak aipatu behar ditugularik. TUZULA.

NOIZ HASI ZINEN LANGINTZA HORRETAN?

Bastoiak egiten eman nion hasiera, hain zuzen, zaletasun honi. Beraz, lehen aipatu bezala, hamabost bat urte izango dira. ETA ZENBAT BASTOI EGIN DITUZU? Uf! Hau bai galdera zaila! Pila bat egin ditut azken hamabost urteotan, berrogeita hamar inguru izango dira agian. Lagunek eta familiako gehienek dute bakarren bat. Asko oparitu egin ditut. Pentsa, Saharan ere badago bat edo beste. Lagun batzuk joan ziren orain dela bi edo hiru urte, eta bat egitea eskatu zidaten bertakoei oparitzeko.

BI OBJEKTU HORIEZ GAIN, BESTE GAUZARIK EGIN AL

DUZU?

Hainbat pipa, tailak, adarrez egindako eraztun bat eta lepoko bat, hainbat adornu ere egin ditut, intxaurrak apurtzeko mailu txikia...

ESKULANAK EGITEN HASI ZINENEAN, BURURATU AL ZITZAIZUN NEGOZIOREN BAT IPINTZEA? Ez, ez zait

inoiz bururatu. Oso entretenigarria da denbora pasa gisa; eta, nahiz eta asko gustatu, badakit ezinezkoa dela negozio bat ipintzea, ez baita errentagarria.

ZER MATERIAL ERABILTZEN DUZU ESKULAN HAUEK

EGITEKO?

Egurra eta adarra gehien bat. Adarra alboken kasuan, eta egurra, berriz, gainerako lanetarako. NAIARA EXPOSITO ALBERDI

u r t e b e t e d i r a H e g o E u s ka l H e r r i a n ikurrinaren erabilera baimendu zenetik

KURRINAREN ZENBAIT AGERRALDI

ZESTOAN (ERABILERA

KLANDESTINOAN)

1 9 5 9: ErtxiĂąako gurutzean agertu zen ikurrina. Fidel Lizaso alkatea hil berria zen eta Jo-

xe Benito Goenaga (Portu) zegoen alkateorde. Orduan Labeko etxean zeuden guardia zibilek kendu zuten. 1 9 6 5 (VIII-29): Euskal Jaietan dantzariak ari zirela, plaza nagusira ikurrin txiki pila bat erori zen bomba japonesa erako jaurtigailuen bidez botata. Sabino Arana Fundazioak Artean (Bizkaia) duen Abertzaletasunaren Agiritegian ikus daiteke bomba japonesa delako horrelako bat. 1 9 7 5 (gabonetan): Zestoan ikurrinaren aldeko manifestaldi batean ikurrina eraman zuten haga luze baten puntan. Garai hartan posta gainean guardia zibilek kuartela zeukaten eta ikurrina zeraman zestoarra atxilotu egin zuten, laster askatu bazuten ere. 1 9 7 6 (Aberri eguna): Eliza Nagusiko lehiatila batetik agertu zen ikurrina. Guardia Zibilek kendu eta su eman zioten plazan. 1 9 7 6 (amabirjinetan): Eliza Nagusiko kanpandorrearen puntaren puntan agertu zen ikurrina. Guardia Zibilek kendu zuten nola edo hala.

Arana Goiri anaiek diseinatu zuten eta lehen aldiz 1 8 9 4an zabaldu zen Euskeldun Batzokijaren irekiera ekitaldian. Hasieran Bizkaiko bandera moduan diseinatu zuten, baina denborarekin Euskal Herri osora zabaldu zen. 1 9 3 0: Primo de Riveraren diktadura amaituta EAJ bere banderatzat erabiltzen hasi zen. 1 9 3 1: Espainiako Bigarren Errepublikarekin euskal herritar guztien bandera bihurtu zen, Iparraldera ere zabalduz. 1 9 3 6: Eusko Jaurlaritzak bandera ofizialtzat hartu zuen. 1 9 3 9 - 1 9 7 7: Francoren garaian debekatu egin zuten eta erabilera klandestinoa izan zuen Hego Euskal Herrian. 1 9 7 7 (urtarrila): Hego Euskal Herrian ikurrinaren erabilera baimendu zen, San Sebastian bezperan. 1 9 7 9: Eusko Jaurlaritzak bandera ofizialtzat hartu zuen. Nafarroako Foru-Hobekuntzak ez du ofizialtzat hartzen.

IKU R R I N A R E N RABILERA BAIMENDU ZENEKOA Hego Euskal Herrian, berriro, 1 9 7 7 ko urtarrilaren 19an baimendu zen ikurrinaren erabilera. Eta hori Bergarako alkate-taldeak Madrilen egin zituen presio eta buruzpideen ondoren gertatu zen. Joxe Goikoetxea garai hartako Zestoako alkatea ere talde horretakoa zen. Ildo horretatik Euskal Herriko beste udalerri askotan bezala, Zestoan ere 1 9 7 7ko urtarrilaren 19an jarri zen ikurrina udaletxeko balkoian. Arratsaldeko zazpietan Osoko Bilkura egin zuten Udalbatza osatzen zuten hamar kideetatik zortzik (artean hamar kidek osatzen zuten Zestoako Udalbatza, ez hamaikak orain bezala). Beste udaletan aurkeztutako mozio berdina irakurri zen Zestoan ere, eta zera proposatu zen: â&#x20AC;&#x153;Ikurrina ofizialki onartzea Euskal Herriko ikur eta gure foru-nahien adierazgarri gisa eta udaletxeko balkoi nagusian jartzea, bandera nazionala eta herrikoarekin batera, jarraian ospatuko dugun ekitaldian, zeinetara Zestoako herri osoa gonbidatzen denâ&#x20AC;?. Aho batez onartu zen mozioa eta bilkura amaitu bezain laster jarri zen ikurrina. (Udalbatza hartako gutxik dute, jada, ekitaldi hura gogoratzeko zortea, baina orduko zenbait herritar zine zaleei esker ospakizun haren irudi eder askoak guztiok ikus ditzakegu).

Gure umetako kontuak IĂ&#x2018;AKI AZKUNE MENDIA

Duela zenbait hilabete orri hauetara Kale Okerreko kontuak ekarri genituen, eta oraingoan beste kontu batzuekin emango diogu jarraipena gure umetako kontuei. arai hartan pilotan jokatzeko zaletasu-

na denek izaten genuen, baina horretarako askotan ez genuen frontoira joan beharrik izaten. Guk Elizaren atzean, atzeko atearen ondoan, Eliz Ondo zinemaren ondoan, jokatzen genuen. Gure ume garaian Eliz Ondo zinema lehenbizi frontoia zen, eta gero prestatu zuten erabat zine modura, gainean zentroa ipinita. Egia esan, nabarmena izaten zen igande arratsalderen batean indioen pelikula botatzen bazuten gugan izaten zuen eragina. Zunzunegitarrek oraingo Ariztondo plazaren pareko soroan zituzten zumeetatik bat edo beste aukeratu eta sokarekin arkua egin behar izaten genuen indioetara jolasteko. Edozertarako elizako kanpandorretik kanpai-hotsak entzuten genituen. Erlojuak orduak jotzen zituen, baina horrez aparte Anton Baltzolak edo akolitoek askotan jotzen zuten. Goizeko seietan matutiak, gero meza bakoitza baino ordu erdia lehenago (aste egunetan 7etan eta 8etan izaten ziren mezak) eta bost minutu lehenago jotzen zen kanpaia (meza segun zein apaizek eman behar zuen hainbeste kolpe jotzen ziren eta meza bakoitzean altzarrekoan hiru kolpe), eguerdiko hamabietako anjelusa, errosariorako ere bai, ilunabarreko anjelusa (hori izaten genuen umeok etxera joateko abisua eta joaten ez zenari ama balkoira irtenda bere umeari deika entzutea ez zen harritzekoa izaten), bederatziurrenak zireneko kanpaiak, ostegunetan adorazioko mezatarako kanpaiak, hil-kanpaiak, su-kanpaiak, jaiegun ospetsuetako kanpan bueltak... Jendeari abisuak pasatzeko kanpaien sistema horri kopiatua zirudien Azubiko fabrikan erabiltzen zuten sirena. Goizeko zazpi eta erdietan, zortziak bost gutxian, zortzietan, eguerdiko hamabietan, ordubatean,

ordubata eta hogeita bostean, ordubata eta erdian eta bost eta erdietan. Sirena edo adarra deitzen diote zenbait lekutan, baina Zestoan batzuek beren ironia-puntu eta guzti lapur-txistua ere deitzen zioten. Gero eta gero ere Egigurendarren fabrikak segitzen zuen sirena jotzen eta egun batean Julian Errasti Arrate udaletxera joan zen alkate zegoen Joxe Goikoetxeari kexa azaltzera. Arrate ordurako Egigurendarren fabrikara lanera joateari utzita zegoen eta pilota partiduetan korredore ibiltzen zen. Partiduak askotan gauean izaten zirela eta hurrengo egunean Gexalakoan (han zegoen orduan apopilo) lo zegoela sirena-hotsak molestatu egiten zuela eta hark ez zeukala hura zertan agoantaturik jakinarazi zion alkateari. -Baina, hi, Arrate, -zioen Joxe Goikoetxeak- hor, fabrika hortan, herriko jende asko ari dek lanean eta horientzat mesede handia dek zazpi eta erdietan eta zortzietan sirena entzutea. -Et, et, et... Ni goizeko zortzietakoak ez natxiak molestatzen, ni eguerdiko hamabietakoak molestatzen natxiak" -izan zen Arrateren erantzuna. Azubi aldetik iluntzean abisua pasatzen zuen beste bat Pakita zen, I単ixio Aizpurua argizalearen andrea. Oso sistema berezia zuen. Azubiko indar-etxetik bidaltzen zen korronte elektrikoa herriko etxeetara eta gehienetan (udaran batez ere) tentsioa behe samarrean ibiltzen zelako (125 voltekoa izan behar zuen, baina askotan 90 voltera ere ez zen iristen) bonbilek ez zuten argi askorik egiten. Pakitak, ordea, palankari eraginda transformadoreko irteera izar-konexiotik triangelu-konexiora aldatzen zuen bizpahiru aldiz eta herriko bonbila guztien argiak bi edo hiru keinu egiten zituen. Hura zen Erdikalean zebilen I単ixiorentzat etxera joateko abisua. Abisuak emateko beste sistema bat bandoa izaten zen. Juan Joxe Goikoetxea Xagua eta Antonio Zestona agoazilak arduratzen ziren horretaz. Kale Okerrean hiru tokitan jotzen zuten bandoa. Kerejeta hotelaren eta lehengo Aurrezki Kutxaren artean, Kooperatiban eta oraingo Pio Baroja plazan. Lehenbizi danborra jotzen zuten, jendea bildu eta etxeetako balkoietara entzuleak irten zitezen, eta gero udalak herritarrei jakinarazi nahi zien bandoa esaten zuten. Dena dela, bandorik garrantzitsuena herriko plazan igandetan zortzietako erdi-meza amaitzen zenean emandakoa zen, orduan bertara baserritar asko etortzen zen eta (mezetara lehenbizi urrutien zeuden baserrietakoak iristen ziren eta azkena, ordua jota, elizaren ondoko etxeetan bizi zirenak). Dena dela, abisuak pasatzeko sistema aurreratuena Kale Okerrean zegoen. Etxeetan oso telefono gutxi zegoen orduan eta herriko telefonoak (jendearentzako lukutorioa) Patxi Herreroren etxearen ondoan zegoen. Handik zabaltzen ziren telegramak eta norbaitentzat konferentziaren bat bazegoen norbait joaten zen delako horren etxera konferentzia zuela eta telefonoetara joan zedila esanez. Esanak esan, gu udaberrian gereziak eta San Joan sagarrak harrapatuzaleak izaten ginen. Gure ume-garairako gerra ondoko gosete handiena paseak izan behar zuen. Gosete hartan tuberkulosiak herritar ugari eraman zuen mundu honetatik, eta diotenez, herrian tripaundirik ez zen orduan. Hala ere, gogoan dugu guk bolada batean taloa eta morokila jaten genuela eta estraperloa bazela, ogi zuria eta fideoa erostera geu joaten ginen Barrenatarren etxeko hirugarren solairura eta. Isidro Txominenekoak Kale Okerrean, orain dela gutxi bota duten bere etxe aurrean, galtzada-harrien artean ingudetxoa sartu eta lurrean eserita ederki asko pikatzen zuen sega. Kale Okerrean lan horretan harrezkero ez dut beste inor ikusi. Ezta mataderi zaharraren ondoan, Pio Baroja plazaren barrenean, bizi zen Manuelak, Fidel Alberdiren amak, erabiltzen zuen mendazko erretza bezalakorik ere. Oraingo Pio Baroja plaza horretatik joaten zen Bibiano Etxabe ere Estazioko aldaparen barrenean, Etxabetarren fundizioaren ondoan, zuen oilategira, baina eguraldi txarra zenean zurezko eskalapoiak jantzita (harrezkero ez dugu Kale Okerrean horrelako oinetakorik ikusi). Mataderi zaharra zen guretzat plaza horretako beste gune erakargarria. Udaran egunean hiru txahal ere botatzen ziren, eta hantxe egoten ginen Alfonek edo I単akik haiek nola larrutzen zituzten begira. Udazkenean, ordea, mataderi aurrean plazan bertan txerria hiltzen zuten. Azkenean garo iharraz bi pilo egiten ziren eta ikustekoa izaten zen haiekin txerriari zurdak erretzeko egiten zen sua (orain sopletez erretzen dizkiote). Lehenbizi garo pilo bati su emanda txerriari alde bateko azala erretzen zioten, eta gero beste piloa sututa, beste aldea. Beste bizimodu bat eta beste ohitura batzuk ziren gure umetako haiek. Hobeak ala okerragoak ziren, nork daki?

Zestoako gizarte zerbitzuak (Zer dira, zertarako…)

Abenduko alean Izaskun Serna udaleko gizarte laguntzailearekin egindako elkarrizketaren lehen zatia eskaini genizuen. Orduan agindu bezala, hona elkarrizketa aberats haren bigarren eta azken zatia.

Z E R A R A Z O S O Z I A L B I Z I D I T U Z E S T O A K O H E R R I A K? Arazo sozialak, bai Zestoan eta bai beste herrietan ere, berdintsuak izaten dira. Toki guztietan daude arazo sozialak. Lehengoan aipatu genituen bakardadea, ezintasuna, marjinazioa, pobrezia, famili arazoak, tratu txarrak… Hala eta guztiz ere, kontuan hartu behar dugu Zestoako herriak, besteek bezala, ezaugarri bereziak dituela: herri txikia biztanlez (3.200 biztanle inguru), baina zabala eta sakabanatua; auzo asko dituen herria (Aizarna, Arroa, Iraeta, AKE EPAITEGI ELKARTUA. Zestoako Bake EpaiLasao...). Nekazari giroko eta ohituretako auzoak dira tegiko idazkaritza lanak Inixio Andres Mitxegureak, horrek dakartzan hainbat arazorekin: herritarren zaharlenak egiten zituen, heriotza iritsi zitzaion arte. Hori dadea, esate baterako. gertatu zenetik, lan hori udal administrari batek beteKontuan izan, 3.200 biztanletatik laurdenak 60 urte baino tzen du behin-behineko egoeran. Bere garaian Getaria gehiago dituela eta egoera hau areagotzen joango dela, auzoeta Aiako udalek Zestoarekin batera hiru udalerrietako etan batik bat. Ondorioz, gizarte zerbitzuetan izaten dituBake Epaitegiak elkartzea proposatu zuten. Orduan Zesgun eskaerek gai horrekin zerikusi handia izan ohi dute. toak proposamen hori ez zuen onartu Inixiok zerbitzu osoJende asko etortzen da gizarte zerbitzuetara, zahartzaroak eta ezintasunak eragindako arazoei aurre egiteko zerbitzu ago eta egokiagoa eman zezakeelako. Harrezkero hiru udaletako alkateek eta idazkariek bilera bat egin dute elkarketa eta baliabideen informazio eske: etxeko laguntza, egoitza, bideratu eta Eusko Jaurlaritzako Justizia Sailari eskaera zuetxeak egokitzeko laguntzak e.a. Azken urte hauetan lazentzeko. Bilera horretan hitzartutakoaren arabera, zerbitzu guntza hauetarako eskakizunak gehitzen joan dira. Hoelkartu hori bina egunetan Getaria eta Zestoan emango litzateri oso nabaria da. ke eta beste egun batean Aian. Bake Epaitegi elkartuaren egoitza Bestalde, azken bi urte hauetan beste behar sozial batzuk agertzen ari direla sumatu dugu, adibidez, Zestoako udaletxean kokatuko litzateke, hiru herrien artean handiena delako. atzerritarrekin erlazionaturikoak. Hona etortzen diren atzerritarrek hainbat arazo dituzte: ekonomi2001eko abenduaren 20an Zestoako udal batzarrak Aia, Getaria eta koak, etxebizitza eta integrazioa arazoak, beraien Zestoa udalerrietako Bake Epaitegiak elkartzearen aldeko erabakia egoera legeztatzeko arazoak… Ezin dugu esan hartu zuen eta elkarketa egiteko eskaera Eusko Jaurlaritzako Justizia gure herrian atzerritar asko dugunik, baina bai Sailari luzatuko zaio. UHAITZ LANDAKETA. Udalaren mendi sailetan bertako zuhaigehitzen ari direla, inguruko beste herrietan betzak landatzeko proiektua martxan jartzera doaz. Udalak Aizala. Etorkizunean egoera hauek ugaritzen jozarnan eta Ertxiñan dituen zenbait lursailetan bertako zuhaitzak landaango direla iruditzen zait eta errealitate tuko dituzte: haritza, artea, erramua... Horrez gain inguruak txukundu hauen aurrean gizarteratze programak sortzeeta garbitu ere egingo dituzte. Horretarako, aldi batez baserritarrei udaleko beharra sortuko zaigula. ko lursailak ez erabiltzeko eskaAipatzekoak dira, baita ere, etxebizitzak alokatuko zaie. tu nahi dituzten pertsonen eskaerak, batik bat, jenUSKARA TEKNIKARIA. de gaztearenak. Herritarrak eta inguruko herrietako20001eko abenduren ak etortzen zaizkigu gai honekin. Arazo honi gizarte 20ko udal batzarrean, aho zerbitzuetatik, gaur egun, ezin diogu erantzunik eman, batez, Nora Palmitano eusez baitago etxeak alokatzeko eskaintzarik, nahiz eta hekara teknikariari rrian etxebizitza huts asko egon. Guk sentitzen dugu, arazo honen aurrean erantzuna emateko baliabiderik ez izatea baina… Beste arazo batzuen aurrean ere gerta daiteke antzekorik. Azken batean, udaleko Gizarte zerbitzuetatik ezin diegu arazo guztiei irtenbiderik eman, hori garbi uztea beharrezkoa dela iruditzen zait.

u daleko b erriak •

•

...

KOMUNIKABIDEEK HO R R E L A K O

A R A Z O A.

SARRI AIPATZEN DIGUTE TRATU TXARREN

KASUAK GERTATZEN A L DIRA

ZESTOAN

E R E?

Ba, tamalez bai, beste herrietan bezala. Baina ez nuke alarmista izan nahi. Arazoak egon egon dira eta badaude, baina ez neurri handian. Kasu puntualak egon dira. Hala ere, guk dena ez dugu jasotzen eta pentsatzen dut guk sumatu ez ditugun egoerak egon daitezkeela. Dena den, gaur egun osasun zerbitzuekin eta hezkuntzarekin erlazio handia dago eta haiek zerbait sumatzen badute, gizarte zerbitzuetara deitzen dute elkarlanean zerbait egiteko. Adibidez, pediatrarekin lotura handia dago eta baita herriko beste medikuekin ere. Hala eta guztiz, gai honetan denok ditugu geure ardurak, hau ez da gizarte zerbitzuen kontua bakarrik. Nire iritziz, denok elkarrekin lan egitea da oinarrizkoa, egoerak hauek lehenbailehen detektatzeko eta neurriak hartzeko. Azken urte hauetan, famili harremanetan arazo asko sumatzen ari gera. Kasu batzuetan giteknikariari beste sei hizarte zerbitzuen esku hartzea beharrezko da. Adibidez, banaketa kasu batzuetan galabeterako kontratua berritazka egoera larriak sortzen dira eta horrek eragin nabaria izan ohi du bai bikotekidetzea erabaki zuten. engan eta baita umeengan ere. Horrelako kasuetan gure esku hartzea beharrezkoa izaRROABEKO ETXE BIZITZA BERRIAK . ten da. E T A Z E R L A G U N T Z A E M A T E N D A K A S U H A U E T A N? Hainbat zerbitzu ditugu: banaBerrogei etxebizitza egiteko keta eta tratu txarren kasuetan abokatu eta psikologoaren laguntza eskaintzen da. Honez lanak aurrera doaz. Dagoeneaparte, kasu larrietarako badugu lako, hormigoi lanak aurreratuta rrialdiko etxebizitza bat, herritik daude. Etxe horien jabetza lorkanpo, familiak edo pertsonek setzeko lehentasuna Arroako bizgurtasuna eta babes osoa izan detanleek izango dute, baina horrezaten. tarako Zestoako udal erroldan Bestalde, banaketa kasuez egon beharko dute. ESTOAKO MUSIKARIEN HISgain, familietan bestelako gaTORIA. Garikoitz Mendizabal tazka larriak sortzen direnetxistulari eta musika irakasle ezaguna an, Tratamendu familiarra deitzen diogun programa Zestoako musikaren historia eta berdaukagu. Programa honen tan izan diren musikariei buruz lan bat bitartez, gizarte laguntzaiegiten ari da liburu bat argitaratzeko aslea, psikologoa eta hezitzaile familiar baten lamoz. Ikerketako atal bat musika tradiguntza ematen dugu. Programa honetan beste zioa duten familiei eskainiko zaie eta hoprofesional batzuek ere hartzen dute parte: irarretarako Garikoitz Mendizabalek eta Zeskasleek, medikuek e.a. Oso programa ona eta toako Udalak herritarren laguntza eskatu baliagarria dela iruditzen zait. nahi dute. Honako datuak jakin beharko li-

... â&#x20AC;˘

â&#x20AC;˘

ET A

A Z K E N I K,

B U K A T Z E K O,

rateke herriko musikarien historia hori egiteB E G I R A Z E R P R O I E K T U D A U Z K A Z U E E S K U A R T E A N ? Lehengoan aipatu ko: musikarien izena eta bi deitura, jaio eta hil genuen Eguneko zentroa aurten zabalduko dugu. Pertsona adinduak onzen urtea eta herria, zer eratara bizi izan zuen do zaintzeko apustu handia egin dugu, hain herri txikia izateko egoitza eta musika eta zenbat urtetan (gutxi gorabehera Eguneko zentroa edukitzea oso ondo dagoela iruditzen zait. Bestalde, bada ere), nola hasi zen musikan, bitxikeriak, zaila bezain polita izan den proiektu bat aipatu gabe ez nuke bukatu nahi: argazkiak... Era guztietako musikazaleen datuak Osamen proiektua. Eguneko zentro bat da, bestea bezala, baina hau baliagarriak dira: buruko arazoak dituzten pertsonei zuzendua dago. Azpeitian dago kobandakoenak, txiskatua, eta lau udalen arteko proiektua da (Azpeitia, Azkoitia, Zestoa tularienak, abesbaeta Zumaia). 1997an hasi ginen buruzpideak egiten eta pasa den azatzan ibilitakoenak, roan ireki dugu. Zestoatik bi pertsona joango dira, hain zuzen. Kasu berbena taldeetan, honetan beste herriekin koordinazioa eta elkarlana derrigorrezkoa rock taldeetan... izan da, horrelako zerbitzuak bakarka martxan jartzea ezinezkoa Informazioa belaunaldi izango litzateke. Aipatu beharra dago proiektu honetan udalez zaharrenetik gazteenera gain, Diputazioak eta Osakidetzak ere parte hartu dutela. antolatzea eskatzen da, ahal izanez gero behintzat, Z I U R G A U D E G A U Z A A S K O G E L D I T U K O Z I R E L A A I P A T U G A B E, eta, jakina, gaur musikan B E H A R B A D A, H U R R E N G O B A T E A N. . . BA I N A, H A L A E R E, D A N B Odabiltzanen informazioa L I N A L D I Z K A R I K O O R R I A L D E E T A N A U R K E Z T U D I Z U E G U N I N F O Rahaztu gabe. M A Z I O A D E N E N I N T E R E S E K O A I Z A N G O Z E L A I R U D I T Z E N Z A I G U, Argibide horiek guztiak enH E M E N L A N D U D I R E N G A I A K E R E H A L A K O X E A K I Z A N B A I T I R A. tregatzeko edo informazio zeE S K E R R I K B E R O E N A K E M A N N A H I D I Z K I O G U I Z A S K U N S E R N Ahatzagoa eskuratzeko Zestoako Udaletxera edo Kultur EtxeR I, I N F O R M A Z I O A X E H A T Z E N E T A A L E T Z E N E G I N D U E N A H Ara jo behar da (Fernando. Tel. 943 14 70 10 / 943 14 71 23) edo L E G I N A G A T I K. baita Garikoitz Mendizabal berarengana ere (tel. 610 55 67 60). AURRERA

danbolinz u l o U

rte berrian sartuta bagaude ere, argazkiari begiratzen badiogu atzera egin behar dugu. 2001eko abenduaren 26a, Soro Periak Zestuan. Eta azken urteetan bezala Bertsola Eskolaren eskutik bertsolariak kantari herriko tabernetan. oizak bere onenak emanda zituen eta bazkaltzeko garaia ere pasatzen hasia zen. Baina

anbolinz u l o K u l t u r E l k a r t e a k bazkide-

tza kanpaina aurrera darama. Abenduaren 26an, Soroperi egunean bazkideak lortzeko mahaia jarri zen eta erantzun ona izan zuen. Dagoeneko ehun bazkidetik gora bildu dira, baina esan beharrik ez dago bazkideak egiteko eperik ez dela inoiz itxiko. Beraz, atzera dabiltzanei oraindik ez dela berandu adierazi nahi zaie. Bestalde,

bertsolari eta bertsozaleek bazkaritarako presarik ez. Eta ez zen gutxiagorako, izan ere Mollergi tabernan zirela, txoritxo batek Pello Lilibe bertan zela esan zien bertsolariei eta hauek laster hasi ziren honi zirika. Askoren ezusterako Pellok poste atzetik zapla erantzuna. Lehen bertsoak ezkututik bota zituen Zestuarrak, baina bigarrenerako besteen tartera azaldu zen:

Harritu egin gaitu

ahotsaren xarmak,

lehengo bertsokera ta kantakera zanak.

Nahiz gaur gazteentzat izan lorak eta famak,

gehiago ere badira bikainak diranak!

Honi entzunda, Pellok bukaera polita eman zion hurrengo bertsoari.

"... garai batian ez zan nornahi bertsolari"

txantxari jarraitzeko

Tartean bertso polit askoak entzun ahal izan ziren. Amaitzeko, gazteek esker onezko hitzak izan zituzten Pellorentzat eta elkarri bostekoa emanez agurtu ziren.

orain ezkututikan

ahots ezkutu ta

Entzuteko daudenez hain itxura alaiz nabil oso garaiz kantari ari naiz

ezta giro izango

bistaratzen banaiz

Eta ez zuen arrazoi faltarik, saio bikaina egin baitzuten hirurek.

Herritan bada hainbat Pello Lilibe hasi da, guk zirikatuta.

Lehenago zure berri bagendun aituta

orain pozikan guaz zu ezagututa.

Horrela joan ziren bataren eta bestearen bertsoak, baina ez pentsa gure burutik atera direnik. Okasiuak merezi zuela eta beraiei eskatzea pentsatu genuen eta eskatutakoa txintxo asko bete ere bai. Pellok dioen moduan â&#x20AC;&#x153;Itzez-itz etzen ala izango baĂąa oker aundirik gabe baiâ&#x20AC;?

gogoratu otsailaren 4an, Santa Ageda bezpera egunean, bazkide guztien artean Euskal Herriko landetxe batean asteburu bateko egonaldia zozketatuko dela. Urtean 18 euroko laguntza hori premiazkoa da herritar guztion aldizkaria kalera ateratzen jarraitu ahal izateko.

L A G U N I Z Joseba Sarrionandia

ELKAR

Eleberri honetako protagonista nagusia Goio da, Euskal Herritik ihesi Erdialdeko Amerikan bizi izan zen laguna. Hiru istorio kontatzen zaizkigu, nahiz eta guztietako protagonista pertsona bera izan. Hiru istorioak denbora desberdinak erabilz kontatzen zaizkigu eta tartekaturik, gainera. Istorio batean, Goiok memoria eta hitz egiteko gaitasuna galdu dituela eta hari nola laguntzen dion kontatzen digu Maribelek, orainaldian. Bigarren istorioak Goiok hamalau urte zituen garaikoak kontatzen ditu bere ikaskide izan zen Andonik, lehenaldian. Kalaportuko jesuiten ikastetxean igarotako pasadizoak adieraziko dizkigu. Eta hirugarrengoa, berriz, narratzaile baten kontakizuna da eta, beharbada hauxe egiten da arraroena, izan ere geroaldian baitago idatzita. Istorio honetan Goio Antartikara joango da espedizio bate-

ZerIrakurri

an eta bidaian izandako abenturen berri ematen zaigu. Istorio bat baino gehiago tartekatzeak, nahasmena ekar dezakeela pentsa badaiteke ere, kasu honetan ez da horrelakorik gertatzen. Nahiko ongi jarraitzen dira kontakizun guztiak, hizkuntza aldetik ere ez baitu aparteko zailtasunik. Eleberria gustura irakurtzekoa da, aukeran luze samarra bada ere; deskribapen ugari baititu. Baina hiru istorio izatean, agian, luzetasun hori ez da hain luze gertatzen. Norbaiti gomendatu behar izanez gero, irakurtzea gustatzen zaionari gomendatzekoa da. Baina dena esaten hasita, bukaeran gustu ona uzten duela esan behar.

ZerEntzun M

Kepa Junkera

EMI

New Yorkeko musikariak disko berria kaleratu zuen urte amaieran. Orain hiru urte 5 bere azken diskoarekin arrakasta lortu ondoren, estilo berarekin jarraitzen du Kravitzek. Kasu honetan berak idatzi, produzitu eta abestu ditu kanta guztiak. Diskoaren izenak berak esaten digu zer topa dezakegun bertan. New Yorkeko jeinuaren abesti bikainak daude eta edonori oparitzeko moduko diskoa da. Ez gara damutuko erosketarekin eta musikari hau ezagutzen ez duenak aukera paregabea du Lennyrekin. Diskoan Dig in, aurkezpen abestiak izan dena, topa genezake, horrez gain, Kravitzen ohiko baladak entzun ditzakegu. Aipatzekoak dira If I Could Fall in Love, Stillness Of Heart edo Letâ&#x20AC;&#x2122;s Get High abestiak. Gainera esPeliqueiroak Terranovan, Tontxu eta Nakertzekoa da abestien letrak agertzea discho de Felipe Ny Hirahiran edo Xabier koak dakarren liburuxkan.. Amurizaren hitzak Izaro bezalako abestietan. Gustura entzuL E N N Y ten den diskoa dugu Lenny Kravitz eta edonoren gustuVIRGIN koa izan daiteke, Kepa Junkerak Bilbao 00/orbaina, aldi berean, dua diskoarekin izugarrizko besteren batzuek goarrakasta lortu zuen. Arrakasrrotatu dezakete, guta horren ondoren diskoetxez txiengoa izango baaldatu eta beste disko bat atera dira ere. Disko gozuen urte amaiera aldera. Dismendagarria, ko berria egiteko baliabideak zalantzarik gabe. ugariagoak izan ditu kasu honetan eta hori azken emaitzan nabari da. Disko honetan kolaborazio ugari izan ditu Junkerak. BesteURKO CANSECO ak beste: Hevia eta bere gaita elektronikoa

agenda u rt a r r i l a 20

IGANDEA

Agiro Mendi Taldeak Irteera Elgoibarra. Itzultzeko autobusa izango da. Gurutzetik goizeko 8:00etan aterako dira. Izena ematea Kiroldegian, hilaren 18a baino lehen. Elgoibarren krossa ikusteko asmoa duenak izena emateko unean jakinaraztea eskertuko litzateke. Ikasle eta langabetuek 3 euro ordaindu behar dituzte eta 6 euro gainontzekoek. Iristean bazkari izango da herriko sagardotegian.

ASTEARTEA

Odol ateraldiak izango dira anbulategian arratsaldeko 19:00etatik 21:00etara

uskaraz bizi nahi dugu baina... gure esku dagoen guztia egiten al dugu?

ORAINDIK

ERE ERANTZUNGAILUA ERDARAZ BALDIN BADUZU, SEGI HONAKO PAUSOAK:

1. Erantzungailuan dituzun mezuak entzun eta gero, honakoa entzungo duzu: “Para opciones personales, pulse 1. Para salir pulse 0”. 2. 1 sakatu. Erantzungailu automatikoak ondorengo esaldia emitituko du: para cambiar el mensaje de bienvenida… para cambiar el idioma pulse 4. 3. 4 sakatu. Erantzungailuak zure sarbide kodea eskatuko dizu: “por favor marque su código de acceso”. Baldin baduzu jarri bestela, pultsa 0000. 4. Sarbide kodea markatu eta gero erantzungailu zerbitzuak ondorengo esaldia emitituko du: “Hautatu ezazu gura duzun hizkuntza. Gaztelania, pultsa 0. Mintzaira automatikoa, pultsa 1”. 5. Pultsa ezazu 1. Une horretatik, Erantzungailu Zerbitzuak pausuz pausu gidatuko dizu zuk hautaketa bete arte.

ot 01

SAILA OSTIRALA

Kontzertua Gaztetxean: Anestesia eta Linber

OSTEGUNA

Gurutze jubilatu eta pentsiodunen elkarteak irteera bat antolatu du sagardotegian bazkaria izango dutelarik eta besteak beste Koldo Mitxelena eta Donostiako Planetariuma ezagutuko dituzte.

LARUNBATA

Zestoako Bertso Eskolak antolaturik, urteroko bertso jaialdia izango da: Andoni Egaña, Sustrai Kolina, Maialen Lujanbio, Jon Maia, Unai Iturriaga eta Aitor Sarriegi. Gaijartzaile: Zestoako Bertso Eskola.

• T hastera doa otsailexalaparta ikastaroa

an. Musika eskolako lokaletan izango dira klaseak. Ikastaroan izena emateko edo harremanetan jartzeko 6 7 0 0 4 0 0 8 6 telefonora LARUNBATA 16:30etan IV. Biathdeitu. loi Herrikoia. 12 km mendi (telefonoaren instrukzio orrietan garbi adierazten du nola egin urutze Jubilatu eta bizikletan eta 5,5 km krosealdaketa) pentsiodunen Elkaran. Merienda eta opari zozEuskara Aholku Batzordea teak Bingo jokoa antolatu keta izango dira. Izen emadu. Astelehenetan izango tea 16:00etan Gure Ordeka Elkartean, 5 euro ordaindu beda arratsaldeko 17:00etan eta irekita dago edozein gazte, harko dira. • 18:00etan Santa Ines Txapelketako zahar, gizon nahiz emakumerentzat. Urtarrilaren 14an finalerdiak: Palaz: Eneritz/Olatz– Lorea/Nerea; eta Begoemango zaio hasiera eta parte hartu nahi duenak ordu ña/Mª Jose–Lorea/Estibaliz Korta Eskuz: Zigor/Erlaurden bat lehenago agertu beharko du Jubilatu Etxera. txin–Etxeberria/Antxel; eta Larrañaga/Ipintza–Etxebexirrindulari Elkartea. 2002rako zikloturisten lizenrria/Felix tziak eskuratzeko honako agiri hauek aurkeztu beASTELEHENA SANTA INES EGUNA har dira: lizentzia berrietarako argazki bat eta NAren fotokopia; lizentzia berritzeko 2001eko lizentzia. Agiri eta ar11:00etan Meza Nagusia. • 12:00etan Txupinazoa gazkiak Kiroldegian utzi edo Bittorianori eman. Epea: 14:00etan Bazkide bazkaria Gure Ordeka Elkartean • OSTIRALA urtarrilak 31, osteguna. Ordainketa: 72 euro (lizentzia, el22:30etan XIII. Mus Txapelketa Azkarra. Izen emakarteko kuota eta kostuak barne) tea Gure Ordeka Elkartean. Sariak: Lehenengoari 360 euro, umaia, Aizarnazabal eta Zestoa arteko eskolarteko txapela eta garaikurra, 2.ari 240 euro, 3.ari 120 euro eta pilota txapelketak hastear daude. Larunbat arra4.ari 60 euro. Joko arauak: lau errege, lau ustel eta lau hatsaldeko jokatuko dira. marreko. Bikoteko 20 euro. giro Mendi Taldeak Belaguan iraupeneko eskia LARUNBATA ikasi eta praktikatzeko ikastaroa antolatu du otsailaren 9 eta 10erako. 17:00etan Kuko, Truko eta Bolen Waider pailazoak eta ondoren txokolatada • 23:30etan dantzaldia Amalur talltzariak zaharberritzeko ikastaroa Zestoan. Urtadearekin. rrilaren azken aldean hasiko da, duela hilabete baIGANDEA tzuk egindakoaren jarraipena izango da eta Jone Bergarak emango du. Oraindik badago aukera izena emateko baina 11:00etan Zestoako Musika Bandaren kontzertua 12:00etan Santa Ines Pilota Txapelketako finalak bizkor ibiltzea komeni da. Informazioa Kultur Etxean (tel. • 943 147 123). • 18:00etan Itxaropena dantza taldearen ikuskizuna.

Santa Inesak Iraetan 19

21 25 26 27

•T

•Z

•A •A

•G

klasikoa

A G

berpizkundea

gotikoa

barrokoa

garaikidea

esagertzera doan pezetaren historiari begiratzen badiogu, XIX. mendera joan beharrean gara. 1808an Napoleon Espainiara etorri zenean, bere anaiak egin omen zituen lehenengo pezetak, armarri kataluniarra atzean zuela. Zilarrezkoak omen ziren, nahiz eta artean estatu espainiarrean ofizialtasunik ez izan. fizialtasuna 1869an lortu zuen txanpon horrek, behin-behineko gobernua agintean zegoela, eta horrekin batera sistema metrikoak ere hala lortu zuen. Lehenengo egin ziren pezetak zilarrezkoak omen ziren, eta beren pisua bost gramokoa omen zen. 200 pezetak kilo bat zilar osatzen zuen eta azkenengo aldiz 1934an egin ziren zilarrezko pezetak. Geroztik materiala aldatu egin zuten, brontzea eta beste aleazio batzurekin egitera pasa ziren. Kolorea aldatu zitzaion eta hortik dator “pezeta rubia” izena. ezeta izenaren jatorriaz bi bertsio badira gutxienez. Batek dio Hego Ameriketatik etorria dela, han peso deitzen ziotela diru mota bati, femeninora aldatu eta peseta. Besteak dio Kataluniatik datorrela, han diruari peca deitzen zioten, pieza gaztelaniaz, eta hau txikia zenez diminutibora aldatu eta peceta. Hortik peseta izena. Adituek diotenez, bigarren bertsio hau omen da fidagarriena. zenaren jatorria bata edo bestea izan, badirudi pezetaren bizitza gure artean luzea izan dela, 1869an sortu eta 2002an desagertu; bere iraupena, 133 urte, nahiz eta beti bezela batzuk asko izan esku artean eta beste batzuk beti faltan poltxikoan. onparazio bat aipatuko dugu pezeta agurtzeko: 1869an sortu zenean bost gramo zilarrek pezeta baten balioa zuen, “lau errial”, eta 2002an desagertzera doanean bost gramo zilarrek 500 pezeta, “bi mila errial”. “ONGI ETORRI EUROARI AIZARNARA”

modernitatea

iru berria erabiltzen hasi garenez, gure artean gero eta gehiagotan dabilkigun gaia dugu euroarena. EUROA gora eta EUROA behera gabiltza aspaldian gure arteko elkarrizketetan, solasaldietan, eta taberna bazterreko tertulietan. Nahiz eta arazo handia ez izan, badugu barruan halako kezka bat beti erabili dugun PEZETA gure poltxikoetatik desagertu egiten delako martxoaren 1ean. ure bizitzan zehar beti pezeta erabili dugunok eta adinean aurrera doazenek arazo batzuk izango ditugula dirudi salerosketa guztiak euroarekin egitean, nahiz eta matematikoki euroa eta bere zatiak ondo erabili. ure adinean salneurri guztiak pezetatan memorizatuta dauzkagunok, euroarekin erosketak egitean erreferentzia bezela pezeta erabiliko dugula iruditzen zait, epe batean behintzat, nahiz eta diru mota hori desagertuta egon gure poltxikoetatik. tzera begiratzen badut, ohartzen naiz gure gurasoak beti errealetan mintzatzen zirela salneurriak aipatzean, hala nola: 1000 erreal, 4000 erreal…. Gu berriz, errealak pezetetara itzultzen ibiltzen ginen, pezeta baikenuen guk erreferentzia. aur laguntza ugari dugu aldaketa hau ondo bideratzeko, telebistak eta irratiak askotan errepikatzen dute “6 euro 1000 pezeta”, eta “60 euro 10000 pezeta” direla gogoratuaz. Kutxak eta beste banketxeek ere bere orriak bi eratara idazten dituzte, baina hala ere gure buruak badu nahiko lan aldaketa hau ondo kalkulatzen. Eskerrak gaur egun ditugun poltxikoko kalkulagailu horiei, hauek berehala bihurtzen baitituzte pezetak euro. Denboraldi batean hauen beharra izango dugula iruditzen zait.

erromanikoa

l a g a a r t u

P E Z E T A E U R O A h

JON EGIGUREN

zerbitzuak

E R A K U ND E E D O T O K I P UB L I K O A K

udaletxea udaltzaingoa gizarte zerbitzuak kultur etxea liburutegia hilerrietako zerbitzua asteburuetan musika eskola jubilatu eta pentsiodunen elkartea san juan egoitza sastarrain baserri eskola gizakia helburu parrokia postetxea suhiltzaileak zerga bulegoa inem urkome lapatx zabortegia kiroldegia ertzaintza OSASUNA

anbulategia farmazia gurutze gorria anbulantzia dya anbulantzia larrialdiak

KOMUNIKABIDEAK

DV berriemailea Arrate Irratia berriemailea Loiola Irratia IKASTETXEAK

Zestoako herri eskola ikasberri ikastola iraurgi urola ikastola GARRAIOAK

eusko tren la Guipuzcoana pesa piper u. elkartea TAXIAK

patxi Arregi "lopene" joxe mª Olaizola (uztapide)

943 656 943 943 943 656 943 943 943 943 943 943 943 943 943 943 943 943 943 943

147 784 147 147 147 784 147 147 147 148 148 147 147 151 811 140 816 815 147 851

010 867 132 123 062 869 911 091 019 115 069 001 621 313 368 402 500 505 942 000

943 943 943 943 943 943 112

147 147 813 222 813 464

231 006 297 222 849 622

943 147 133 943 812 632 943 814 458 943 943 943 943

147 151 810 150

977 246 210 228

902 943 902 943

543 811 101 852

210 159 210 587

607 186 006 670 431 906

autobusak JOATEKO

zestoa-donostia astegunak:

larunbatak: igandeak eta jaiegunak: oharrak: zestoa-azpeitia astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zestoa-zarautz astegunak: asteburua eta jaiegunak: zestoa-zumaia astegunak:

asteburua eta jaiegunak: oharra:

zestoa-zumarraga astegunak: asteburua eta jaiegunak:

zestoa-bilbo-leioa astegunak: ITZULTZEKO

donostia-zestoa enpresa: astegunak: larunbatak: igandeak eta jaiegunak: oharrak: azpeitia-zestoa astegunak:

asteburua eta jaiegunak: zarautz-zestoa astegunak: asteburu eta jaiegunak: zumaia-zestoa astegunak:

asteburu eta jaiegunak: oharra:

zumarraga-zestoa astegunak: asteburu eta jaiegunak:

leioa-bilbo-zestoa astegunak:

la guipuzcoana 7:02(1)/8:00(1)/8:20(3)/9:12(1)/10:12/13:22(1)/ 14:12(1)/15:22/16:22/18:57(2)/19:57(2) 8:00/10:12/13:52/15:22/16:22/19:27 15:22/19:27 (1) “este”tik pasatzen da. (2) sarrera amaratik. (3)eskola egunetan. eusko tren 6:15/6:45/7:15/8:15/9:15/10:15/11:15/12:15/13:15/ 14:15/15:15/16:15/17:15/18:15/19:15/20:15/22:15 6:50/7:30/8:30/10:30/11:10/12:30/13:10/14:30/ 16:30/17:10/18:30/19:30/21:30 la guipuzcoana 6:50/8:35/ 10:50/13:35/15:20/18:20 15:50/18:20/20:20

euskotren 6:40/7:20/8:25/9:20(1)/10:20/11:20/12:20/13:20/ 14:20/15:20/16:20/17:20/18:20/19:20/20:20/21:20 7:35/9:35(1)/10:35/11:55/12:35/13:55/14:35/16:35/ 17:55/18:35/20:35/21:35/22:15 (1) Aizarnazabaletik pasatzen da. euskotren 6:45/8:15/ 1:15/12:15/14:15/16:15/18:15/19:15 7:30/8:30/10:30/12:30/ 14:30/16:30/18:30/19:30 piper unibertsitarien elkargoa 6:25/7:10/13:10

la guipuzcoana 7:50/8:50/11:05/12:05/13:05(1)/14:05(1)/15:05/ 17:30/18:30(1)/19:30(1)/20:00(3)/20:30 8:50/12:15/14:30/16:00/18:00/20:00 18:00/20:00 (1) eskola egunetan “este”tik pasatzen da. (3) eskola egunetan.

eusko tren 6:30/7:10/8:15/9:10/10:10/11:10/12:10/13:10/14:10/ 15:10/16:10/17:10/18:10/ 19:10/20:10/21:10 7:25/9:25/10:25/11:45/12:25/13:45/14:25/16:25/ 17:45/18:25/20:25/ 21:25/22:05 la guipuzcoana 7:15/9:00/ 11:15/14:00/16:00/18:45 16:30/19:00/21:00

euskotren 6:00/6:30/7:00/8:00/9:00/10:00/11:00/12:00/13:00(1)/ 14:00/15:00/16:00/17:00/18:00/19:00/20:00/22:00 6:35/7:15/8:15/10:15/10:55/12:15/12:55(1)/14:15/ 16:15/16:55/18:15/16:55/18:15/19:15/21:15 (1) aizarnazabaletik pasatzen da.

euskotren 7:35/9:30/11:30/13:30/14:30/15:30/17:30/19:30/20:30 8:45/9:45/11:45/13:45/ 15:45/17:45/19:45/20:45 piper unibertsitarien elkargoa 12:55/14:00/ 18:00/19:00/20:00

EKAIN ELEKTRIZITATEA

IGNACIO ARTETXE ALBERDI gurutze kalea, 1 t e l . 943 147 403 - 600 544 734 ZESTOA

G O X O T A S U N A

E R A I K I T Z E N

E KOT E R M I B E R O G A I LUA K

E T X E B I Z I T Z A KO I N S TA L A Z I O M U S I K A L A K

I LU M I N A Z I OA , P O RT E R O AU TO M AT I KOA K . . .