2 00 5/ 4
50 .
ALEA
AURKI ITZAZU HIZKI-ZOPA HONETAN DANBOLINEN ELKARRIZKETATU DITUGUN PERTSONA HAUEN ABIZENAK:
Begoña UNANUE Amancay GAZTAÑAGA Itziar SAGARZAZU Asier LIZASO Joakina ETXANIZ Loli GONZALEZ Patxi EXPOSITO Jon MENDIA Iñaki TELLERIA Flora ALKORTA Leandro AIZPURUA Jagoba ASTIAZARAN Jabier BOUZAS Mikel IBARGUREN Pepita IRIONDO Ramon ETXEBERRIA TTAKUNPA Agustin BARRENA Gloria AGIRRE On Jose M. ZUNZUNEGI Laxaro GARATE Jesus GOIKOETXEA Erramun AZPEITIA Julio VILA Xabier BEREZIARTUA Juanita ERREXIL Mikel ARREGI Egoitz IRURE J. Joseba UGARTE J. Migel LARRAÑAGA Andoni ZULAIKA Juanito AZKUE Patxi GOENAGA
34 6 12 14 16 19 22 INKESTA
50. ALEA.
Udazkenean beteko dira bost urte danbolinen lehen aleak argia ikusi zuenetik, baina aurtengo Santakutz bezperetan beste zenbaki biribil bat betetzen du gure aldizkariak. Ehunera oraindik ez gara iritsi, baina 25eko muga aspalditxo pasa genuen. Ez dakigu balantzea egiteko garai egokia den ala balantzaka hastekoa; hala izatekotan aurreraka izan dadila. Kontuak kontu, danbolinen inguruan ibiltzen garenok hainbat galdera egin ohi dizkiogu geure buruari. Herritarrek estimatzen ote dute danbolin? Irakurtzen ote dute? Zer eragin ote du danbolinek herrian? Batzuetan entzuten dira hainbat gauza: "Bai, danbolinek halakori egindako elkarrizketa ekarri dik.", "Danbolinek jartzen duenez, halako egunetan halako ekitaldia omen zagon herrian...". Dirudienez, danbolinek begirune pixka bat lortu du herritarren artean; udalean ere, dirudienez, aintzakotzat hartu izan dute sorreratik bertatik. Ideologia aldetik ere, alde batekoen eta bestekoen esamesak entzun izan ditugu, gauza handirik ez hala ere. Ezker abertzale aldera jotzen ote duen esan izan du norbaitek; aleren batean edo bestean ezker abertzalekoak esandakoak ez omen dira egoki adierazi, beste batzuen esana. Kexa horiek ere entzun izan ditugu. Baina , itxuraz, alde batekoek eta bestekoek diotenez, txintxoak omen gara; agian txintxoegiak, ezta? Dena dela, badirudi batzuei eta besteei eman zaizkiela kexatzeko motiboak eta txalotzeko motiboak, eta ez da gutxi. Hori da seinalerik onena. Danbolinekoa ez omen den batek, baina sukalderaino sartuta ibiltzen denak, kixotekeria aipatzen zuen aurreko alean, alegia, danbolin ateratzea kixotekeria ez ote den galdetzen zion bere buruari. Izan daiteke, agian bai, agian ez; ez daukagu hori neurtzeko neurgailurik. Zunzun adiskideak hor erdialdean ipini gaitu, danbolinen inguruan gutxi edo gehiago ibiltzen garen talde osoa, era guztiz informalean; ez dakigu zer irudituko zaizuen. Agian informaltasun apur bat ere izango dugu, baina hutsik egin gabe 50. alera iritsi gara, eta 100 zenbakia harrapatzeko ilusio faltarik ere ez dugu. Horrelaxe jarraitu beharko dugu. Zuek irakurtzen jarraitzen duzuen bitartean, ezin dugu hutsik egin.
M d a n b o l i nEK
anual arregi
E Z D U B E R E GA I N H A RT Z E N A L D I Z K A R I A N A D I E R A Z I TA KO E S A N E N E TA I R I T Z I E N E R A N T Z U K I Z U NA
a rgitaratzailea : Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Telefonoa:
943 147 123
Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa)
e-mail: danbolin@topagunea.com
d anbolin : Jone Bergara, Edurne Korta, Olaia Salegi, Manuel Arregi, Jon Artano, Nagore Telleria, Urko Canseco, Miguel Santamaría, Margari Eizagirre, Joxeba Larrañaga, Onintza Irureta, Alazne Olaizola
d iseinua eta maketazioa : Eneko Aristi i nprimategia : Gertu (Oñati). l ege gordailua : SS-1108/2000 ISSN : 1576-9429
ENBIDOAK
DANBORRADAK 75 URTE
JARDUNIAN JOAN JOSE URANGA
DANBOLIN ZULO K A L E/ B A L E
HERRIKO BAZTERRETAN
UDALEKO BERRIAK
50 IDEIA MUNDUA ALDATZEKO PORRUSALDA
enbidoa I.
Borreroak baditu milaka aurpegi ada denbora berria iritsi zitzaidala: Iraetan gerra garaian fusilatutako erreketeen monumentua bota egin omen dute. Idatzi ala ez ibili naiz; betiko hausnarketa topikoa egitekotan ere egon naiz –finean, faxista batzuk besterik ez zituan eta– baina barruan zerbaitek esaten zidan kontua ez zela hain sinplea, hobeto hausnartu beharreko gaia zela. Hemen, bada, zenbait burutapen: 1: Hildako pertsonez ari gara, izen eta abizendun pertsonez: José Gabriel Iriondo Segurola / 32 años / Requeté de Azcoitia / RIP/ Félix Pedro Iriondo SeKalean gurola / 31 años / Req. de Azcoi. / RIP Inkesta egindako galdegustatzen zait / José Francisco Arrizabalaga Arocena / rak politak izaKaleko jengehien, herriko 30 años / Req. de Azcoi. / RIP / Juan ten dira. Pixka dea agertzen den jendea agertzen José Iturbe Uranga / 24 años bat sakonago atala det gustukodelako eta, ba/ Req. de Azcoi. / RIP / Juan idatzita dauden en, inkesta. Elkatzutan, galdera artikuluak gaia- rrizketak eta gaiEpelde Albizuri / 23 años / oso xelebre eta ren arabera, ba- nontzekoak ere Req. de Azcoi. / RIP / Juan kuriosoak egitzuk gehiago gogoko ditut. Sudupe Arrizabalaga / 22 ten direlako. eta besteak gu- Orokorrean guzaños / Req. de Azcoi. / RIP / txiago. Gain tia irakurtzen dut, Donato Azcoitia Aldalur / 22 Eneritz Iribar begirada bat erraz irakurtzen años / Req. de Azcoi. / RIP / 24 urte eman, eta atal da eta. "El día 20 de septiembre de ezberdinak ira- Iñaki Irureta 1936 fueron bárbaramente kurtzen ditut. 72 urte asesinados en este lugar por la horda separatista marxisJoakin Alderdi ta". Faxista amorratuak ote 42 urte ziren... Zeinek ikertu du zein ziren gazte haiek, zer delitu egin zituzten... Nork du eskubidea –eta barrua– haien delituak hain arinki juzgatzeko... Uste dut mundua zuria eta beltza bihurtzen ari den garaiotan oso zabar aztertzen direla gauza horiek. 2: Oroigarri eta monumentuak txikitzearen kontu hori oso irristakorra da, muga kontuagatik batez ere: gaur, baten batzuk gazte haien oroitarria botatzea erabaki dute, faxistak eta hiltzaileak zirelako edo; bihar, beste batzuk beste batzuen oroitarriak txikitu nahiko dituzte, beste horiek ere faxistak eta hiltzaileak zirelako edo; nork jarriko ditu mugak, nork erabakiko du zer txikitu eta zer salbatu? Herriko jauntxoen, Amerika konkistatzera joandakoen, inkisidoreen... aztarna guztiak txikitu egin behar al dira? 3: Urtetan eta urtetan egon da monumentu hura den dena sasiak hartuta; ez al da hori nahiko gaztigu? Gaur egun, Iraetako gurutze hura seguruago zen garai bateko aztarna, frankismoaren aldarrikapena baino. Garai batean, frankismoaren eta totalitarismoaren inposaketa garbia adierazten zuen baina, egun, indar hura galdua zuen neurri handi batean, zeharo ahaztua baitzegoen. 4: Askotan monumentuak berak ez du hainbesteko garrantzirik, zerak baizik: monumentu horrek zenbait balore edo ideien apologia egiten duen eta ideia horiei bide ematen dien ala ez. Zerk ematen ote dio bide gehiago fanatismoari? Sasi artean ahaztutako monumentu hark edo botata han utzitako harri pilo hark. Ez dakit ez ote garen garai bateko jauntxo bandokideen ohitura zaharrak piztera ailegatu.
B
Danbolineko ze atal duzu gustukoen?
F
ernando arzallus
g
5
Elkarrizketak gustatzen zaizkit. OrokoDena irakur- rrean herriko tzen det, baina jendea agertzen gehiena inkesta da eta, gainera, gustatzen zait. interesgarria izaBeti begiratzen ten da, gai ezdet ea nor atera berdinak landen. tzen dira eta. Gogoko dut hori Naiara Rodriguez irakurtzea.
DEMOKRAZIAREN ALEGORIA
aur egun demokraziaz hitz egiten denean hauteskundeetako irudia etortzen zaigu burura oro har. Baina antzinako greziarrentzat oso bestelako irudia izan behar zuen. Demokrazia hitza, kontzeptua bera, ez zuten ordea greziarrek asmatu, berez sortzen ari zen errealitate baten deskribapena baino ez baitzen hura, izan ere hitza bera sortu baino lehen Atenasko agoran edo plazan biltzen baitziren hiritarrak 13 urte beraiei zegozkien erabakiak hartzeko Maite Lasa Igor Eizagirre asmoz. Hau da, demokrazia partehar42 urte 19 urte tzailea edo demokrazia zuzena deitzen O H A R R A: ARGI DAGO IRAKURLEEK GUSTUKO DUTELA ATALA HAU. zaiona praktikatzen zuten, eta ez gaur egun ezagutzen dugun ordezkaritzazko BAINA BETI EZ DA HAIN ERRAZA IZATEN GALDERA ERANTZUTEKO PREST DAGOEN JENDEA BILATZEA. ATAL HAU IRAKURTZEN JARRAITU NAHI BAdemokrazia hau. DUZU, AHALEGINDU ERANTZUTEN INKESTATZAILEAK PAREAN APLIKATZEN Dena dela, Grezia, mendebaldeko deBAZAIZKIZU. EGIN ESFORTZU TXIKI BAT, ETA ERANTZUN! mokraziaren sorlekutzat hartzen bada ere, zenbait adituk diotenez, ez zen demokrazia perfektua izan, gerora Erromako errepublikan bezela gizarte-zatiketa errealitate bat zelako. Adibidez, Atenasko agoran egiten zituzten biltzarretan ez omen zen emakumezkorik ikusten eta Erroman, berriz, patrizioen eta plebearen arteko gizarte-zatiketa ematen zen. Maila sozial altuko jendea eta jende xehea. Garbiago esateko, eskubide zibil eta politikoak zituen jendea eta eskubide horiek gabekoak. Eta hara non, milaka urteren buruan, berriz ere, harri berberarekin egiten dugun estropezu. Gaur egun oraindik ere, herri honetako sektore garrantzitsu batek ez baititu bere eskubide zibil eta politikoak bermaturik. Patrizioak eta plebea, berriz ere. Historiaren gurpila jira-biraka. Argi eta garbi ikusten da, beraz, demokrazia kontzeptuaren esanahia bere sorreratik gaur arte oso ezberdina izan dela eta izango dela. Zehatzago esateko, eta barkatu nire gaurko bisturi-lana, har dezagun hiztegi bat eta irakur dezagun demokraziaz zer dioen. Subirotasuna herriarena da, hor dago demokraziaren abiaburua. Horren arabera komunitate politikoan herritar bakoitzak arazo publikoen kudeaketan erabakitzeko ahalmena eta partaidetza edukitzean datza demokraziaren funtsa. Ondorioz, bi deduzio mota atera daiteke irakurketa horretatik, edo interpretazio okerra ematen diot nik, edo bestela ez gara demokrazian bizi. Bietako bat. Edo hau bada demokrazia bota dezagun berau zerri askara. Eta on egin diezaiela. Ibili-ibili eginda arrazoi izango zuen Rousseau pentsalari frantsesak. Hark zioen benetako demokraziarik ez zela inon izan eta ezta izango ere. Kontratu Soziala liburuan dioen bezala, Jainkoek osaturiko herririk balego, demokraziaz gobernatuko litzateke. Baina hain gobernu perfektua ez dagokie gizakiei. Gutxiago herriko sektore garrantzitsu bat eskubide zibil eta politikorik gabe utziz. Are gutxiago demokrazia horrek egunkariak itxi edota torturatzen badu. Milaka ahots bozatzen badu. Barkatu demokrazia, gaur egungo patrizioek ongi makillatutako prostituta bihurtu zaituztelako. Orokorrean dana gustatzen zait, baina gusturago irakurtzen ditut herriko gora beherak kontatzen dituzten artikuluak, kirola eta horrelako kontuak.
e
nbidoa 2. Mikel Ibarguren
d
anborradak 75 urte
1930. urtean Zestoako
lagun talde batek, Anastasio Alkorta zenaren gidaritzapean, lehenengo danborrada antolatu zuen. Donostiakoan oinarrituta, Zestoakoa Santakutz egunean, maiatzaren 3an, egiten hasi zen, Santa Cruz de Cestona herriaren omenez. Aurten beteko ditu, beraz, 75 urte. Lehenengo danborradarekin batera, egurrez eta kartoiz egindako karroza bat atera zen kalez kale; Zestoako Gurutzea irudikatzen zuen. Danborradak ikusmin handia sortu zuenez, urte hartan bertan, abuztuaren 31n, maiatzeko esperientzia errepikatu zuten, egun horretan herrian zeuden hainbat ekitaldiren osagarri. Bainuetxeko botila handi bat atera zen karrozan, erregina, dama eta guzti. Bizipen haiek gogoratzeko,1996an, danborrada haien sortzaile eta sustatzaile izandako Anastasio Alkorta zenari, elkarrizketa xume bat egin zioten Fernando Arzallusek eta Ibon Ibargurenek, orduko Udal Kultura zinegotziak. Hona hemen, bada, solasaldi eder hartatik aukeratutako zenbait pasarte, Anastasiok berak kontatuta.
"Aurreneko danborrada 1930eko maiatzaren 3an izan zen eta asko kosta zitzaigun antolatzea, asko. Nik uste Gipuzkoan hirugarrengoa, laugarrengoa edo izango zela Zestoakoa, hemen inguruetan ez zegoen eta danborradarik inon ere. Orduan soziedaderik eta ez zegoen. Gu Donostiara eta joaten ginen danborrada guztietara eta pentsatu genuen: ‘hemen ere atera behar diagu, ba; nolabait juntatuko gaituk’. Pentsatu genuen Gurutzeari bere garrantzi hori eman behar geniola eta, hala, karroza oso dotorea atera genuen. Botila ere ikusgarria izan zen. Zuazotarren fabrikan egin zen; hura botila handia zen. Joxepa Labe zen erregina. Karroza horiek ahal genuen tokian egiten genituen, makina bat errieta adituta ere bai. Askotan preparatzen genuen, hor behean nola dago Izeta Enea... Hor zera zen,
...
4 0K O H A M A R K A D A H A S I E R A I N G U R U K O D A N B O R R A D A. 1. Sebastian 6. Antonio Altuna "Anardi" 7. Jesus Goikoetxea "Fati" 8. Pili Etx 13. Karmen Odriozola 14. Joakin Egiguren 15. Iñaki Iriondo 16. Mi 20. Agustin Zabala 21. Karlos Alkorta 22. Martin Iriondo 23. Jose Olaizol 28. Inazio Mendizabal "Braskillu" 29. Jose Benito Goenaga "Porttu" 30. 34. Gregorio Gaztañaga 35. Jose Mari Barrena 36. Jose Trueba 37. Jesus Korta 38.
7
na Legarda 2. Pili Alkorta 3. Mari Tere Suso 4. Mari Anjeles Izeta 5. Jose Mari Iribar xeberria 9. Antonita Txabarri 10. Tomas Korta 11. Miren Korta 12. J. Manuel Regil igel Lizaso 17. Pili Etxaniz 18. Karmelo Etxabe 19. Maria Luisa Olaizola "Etxaburu" la 24. Ramon Goikoetxea 25. Jose Manuel Sorazu 26. Felix Irure 27. Estanis Etxabe Migel Goikoetxea "Mitxito" 31. Blas Barrena 32. Eugenio Alkorta 33. Jose Goenaga 8. Roman Izeta 39. Jesus Odriozola 40. Maria Kristina Etxeberria 41. Jose Bastarrika 42. Inazio Olaskoaga
L E H E N E N G O D A N B O R R A D A. 1 9 3 0E K O M A I A T Z A R E N 3 A , G A U E K O 2 1 : 3 0 A L D E R A. Atzean Aranburutarren etxea. Danborrada amaitu ondoren dantzaldiak egin ziren, leku hartan bertan, agintariek "kitto" esan zuten arte.
4 0K O H A M A R K A D A H A S I E R A I N G U R U K O D A N B O R R A D A. 1. Joxe Ibarguren "Lokatza 2. Martzelina Zubizarreta 3. Rosario Gaztañaga 4. Pakita Uranga 5. Leonisa Aranguren 6. Felix Egiguren 7. Mikaela Aranguren 8. Emili Olazabal 9. Felix Errasti10. Apolinar Etxeberria 11. Joxepa Landa 12. Maria Dolores Etxeberria 13. Feli Goñi 14. Maria Kristina Etxeberria 15. Kontsuelo Oruesagasti 16. Agustin Goya 17. Migel Irureta 18. Luis Etxeberria "Alanbre" 19. Pedro Iribar 20. Manuel Olaizola "Uztapide" 21. Felix Aizpurua 22. Juanito Goikoetxea "Fati" 23. Felix Irure 24. Gregorio Gaztañaga
...
perratzailea, horren aldamenean zen etxe bat... Han prestatzen genuen. Geuk Gurutzean geneukan garaje batean ere egin genuen karroza. Gero denbora askoan Asuntzionen, Onbide zinea zen lekuan. Eta danborrak eta, ba, batera eta bestera, elkarteetara eta joan ginen laguntza pixka bat lortzeko. Donostiako soziedadeetara ere bai. Azkenean, Casa Angelita-tik ekarri genituen. Bandari eta ez zion kasu asko egiten jendeak; batez ere erreparatzen zieten karrozei, danborrariei, zaldiei. Errezili ere bai, bere gurdiarekin (gurdiaren kargua beti Errezildarrek izan dute, guk ez dugu ezagutu besterik). Jantziak eta hori dena guk Donostiatik ekartzen genuen, Casa Angelita-tik. Hark ikaragarrizko jantzi piloa zeukan; orduan hura bakarrik zen, denbora haietan: la Casa Angelita. Gu joaten ginen hara, batekin edo bestearekin; askotan Txanberlainekin edo Agustin Goyarekin joaten ginen –automobilak zeuzkaten haiek– eta nik esaten nien: ‘Donostira joan behar diagu; debaldeko kontua, zer edo zer emango dizuet, gasolinatarako edo, aterako dit nonbaitetik eta’. Urte askotan, udaletxean bertan janzten ginen; dena han edukitzen genuen, dena banku haietan, denak izendatuta: fulano, fulano, fulano, fulano... Eta han berriketarik gabe! Arduradunok esaten genuen: ‘Alto! Hi horra, hi hara, hi hara eta hi hara’; eta bakoitzak hartzen zuen bere arropa eta han janzten ziren. Gero, entregatu ere han bertan egiten ziren. Gutxi gora behera hogei bat lagun edo aterako ginen hasierako danborrada haietan". ESKERRAK argazkietako jendea identifikatzen lagundu diguten guztiei, eta bereziki Manolo Sagarzazu eta Rosario Izetari. 1 2 3 5 7 8 13 14 15 6 20 21 26 28 27 34 35 33 39
4
17
40 38
9
1011 12 16
18 19 23 25 24 22 29 30 31 32 36 37 41 42
4 0K O H A M A R K A D A H A S I E R A I N G U R U K O D A N B O R R A D A. 1. Sebastiana Legarda 2. Pili Alkorta 3. Mari Tere Suso 4. Mari Anjeles Izeta 5. Jose Mari Iribar 6. Antonio Altuna "Anardi" 7. Jesus Goikoetxea "Fati" 8. Pili Etxeberria 9. Antonita Txabarri 10. Tomas Korta 11. Miren Korta 12. J. Manuel Regil 13. Karmen Odriozola 14. Joakin Egiguren 15. Iñaki Iriondo 16. Migel Lizaso 17. Pili Etxaniz 18. Karmelo Etxabe 19. Maria Luisa Olaizola "Etxaburu" 20. Agustin Zabala 21. Karlos Alkorta 22. Martin Iriondo 23. Jose Olaizola 24. Ramon Goikoetxea 25. Jose Manuel Sorazu 26. Felix Irure 27. Estanis Etxabe 28. Inazio Mendizabal "Braskillu" 29. Jose Benito Goenaga "Porttu" 30. Migel Goikoetxea "Mitxito" 31. Blas Barrena 32. Eugenio Alkorta 33. Jose Goenaga 34. Gregorio Gaztañaga 35. Jose Mari Barrena 36. Jose Trueba 37. Jesus Korta 38. Roman Izeta 39. Jesus Odriozola 40. Maria Kristina Etxeberria 41. Jose Bastarrika 42. Inazio Olaskoaga
9
25. Jose Goenaga 26. Jesus Aizpurua 27. Jose Korta 28. Manolo Korta 29. Jose Manuel Regil 30. Jose Migel Ibarguren 31. Eizagirre (Istinga) 32. Jose Iriondo 33. Ignacio Lizaso "Pantera" 34. Karlos Orbegozo 35. Migel Larrañaga "Baltxola" 36. Migel Goikoetxea "Mitxito" 37. Joxe Kerejeta 38. Jose Regil 39. Jose Mari Barrena 40. Julian Errasti41. Joxe Olaizola "Txatua" 42. Patxi Zulaika 43. Blas Barrena 44. Jose Luis Arbelaiz "Sastre" 45. Domingo Lizaso 46. Andres Ijurko 47. Pako Larrañaga 48. Patxi Irureta 49. Fernando Eizagirre "Istinga" 50 Jose Zulaika 51. Juan Jose Saezmiera "Maixua" 52. Blas Makazaga 53. Jose Luis Etxaide 54. Manolo Sagarzazu 55. Bitor Ugarte 56. Martzelino Aizpurua 57. Jesus Odriozola 58. Anjel Garaizabal 59. Fidel Alberdi "Antxoa" 60. Jesus Trueba 61. Agustin Korta 62. Nikolas Gaztañaga 63. Anastasio Alkorta
45 78 9 2 3 1 6 11 10 16 13 17 14 12 19 15 21 20 18 31 23 24 2625 27 28 32 33 29 30 35 39 34 40 41 38 42 53 43 36 44 46 48 55 54 52 56 45 50 47 49 62 61 60 58 57 63 51 59
" BO T I L A H A N D I- H A N D I B A T Z E N E T A G U R E B A I N U E T X E mundu mailakoaren izena zeraman eta, karrozan, erregina bat –Joxepa Labe– eta dama batzuk. Zestoar lorategiko adarrik ederrenak erromatar soldaduez babesturik. Segizio erraldoi haren aurrean gizon gazte bat zioan. Borlaz hornituriko makila bat dantzatzen zuen eta bere keinuekin batera danborrak entzuten ziren, edo geuk jotzen genuen. Gauza bikaina zen, ulertezina, ume baten buruak imajina zezakeena baino askoz handiagoa." ( J. J. Saezmiera, Maixua )
1 1
AZALTZEN
DIREN DENAK BADIRA
B A I N A D I R E N D E N A K E Z D I R A A Z A L T Z E N.
DANBOLINEN
ERA BATERA EDO BESTERA
KOLABORATZEN DUTEN GUZTIEI ESKERRAK
Jardunian
Uranga " Joan jose
JOAN JOSE URANGA IBARROLA BASERRIKO SEMEA DA. ANAIARI SEGIKA, 1950EAN TOLOSARA JOAN ZEN, SAKRAMENTINOETARA. URTE ASKOAN PARROKIAN. 1993AN MADRILERA JOAN ZENETIK,
TOLOSAN ARITU ZEN IRAKASLE LANETAN ETA ORDEA, HAN ARI DA LANEAN. 2001EAN HERIOAREKIN BORROKAN AUTOBIOGRAFIA LANA ARGITARATU ZUEN; ORAIN, XX. ETA XXI. MENDEETAKO ERRONKAK ETA ARRISKUAK AZTERTU ETXE-ATARITIK: GLOBALIZAZIOA ETA BALIOAK LIBURUAN. 12
URTE BADIRA
MADRILERA
JOAN ZINELA.
KANPORA
DITU
JOANDA GEHIAGO ESTIMATZEN AL DA ETXE-
KOA?
Ni Euskal Herrian euskaraz biziko nintzatekeen, baina hemen erdal giroan bizi gara, giro politikosozial oso gogorrean, ez daukagu irrati bat entzuterik, min ematen baitu. Horrek bultzatzen du bat bere txokoa gehiago zaintzera, modu batera edo bestera sendatu edo baketzeko. ZERK BULTZATUTA HASI ZINEN HORRELAKO AZTERKETA LANA EGITEN? Erroman egin nituen Teologia ikasketak, eta egonaldi hark begiak ireki zizkidan. Beti gustatu izan zait idaztea, bere kasa irteten zitzaidan. Txikitan ere zerbait idatzi behar nuenean euskaraz idazten nuen. Madrilera etorrita, barruko sentimenduak askatu beharrean aurkitu nintzen. 1970EAN, PENTSAMENDUAN ALDAKETA BAT IZAN ZELA DIOZU. LIBURU HAU, NOLABAIT, ALDAKETA HORREN ISLA DA. Bai. Aldaketa izan zen, eta horri lotuta hasi nintzen pentsatzen mende berri honetako erronkak zein izan zitezkeen. Horrek zirrara sortzen zidan: giza balioen kezka, horietan oinarritu eta kezkatu beharra... Lan hau egiteko, batez ere, erronka eta kezka horiek eduki ditut gogoan. ETXE-ATARITIK JARRI DIOZU IZENA LIBURUARI. ZER IKUSTEN DA XXI. MENDEKO ETXE-ATARITIK? Ni baserrian jaio, bizi eta hazitakoa naiz, eta etxe-atari horretatik begira idatzi dut liburua. Gaur egun baserriko seme-alaba guztiak mundu moderno eta zientifikoan erabat sartuta daude. Liburuan, garai hartako gizona gaurko heziketa eta informazio guztia beregain duela mende berriko erronkak aztertzen jarri dut.
3 1
"
Kontzientziarik gabeko zientziak ematen dit beldurra
XXI.
ETORKINEN
"
MENDEARI GAUZA ONAK BAI, BAINA ARRIS-
KU HANDIAK ERE IKUSTEN DIZKIOZU.
GIZAKIA,
BALIOAK, AMA LURRA BERA ARRISKUAN IKUSTEN
DITUZU. Gure planeta Lurra da, eta Lurrak kezka handia sortzen dit. Gauzak serio hartu ezean gaixotasun sendaezinak irentsiko du mundua. Pentsamendu horrekin hasi nintzen buruari bueltaka.
XALBADORREN
BERTSO BAT ERE ERABILI
DUZU GIZARTEA IRUDIKATZEKO.
«GAURKO
GIZARTEAK JANTZIA DOTOREA, BAINA BARRUA HUTSIK DU».
HAIN BILUZIK IKUSTEN AL DUZU GIZARTEA? Biluzik ez dut ikusten, hainbeste gauza on daude, eta zientziak berak hainbeste alde on dauzka! Baina ekonomiaren oinarri edo orientazio aldetik arrisku izugarriak daude. Gizabanakoak bere handitasuna azaldu nahi izateak ere beldurra ematen du. «XXI.
MENDEARI GAINERA DATORKION LAINOA BEL-
TZA DA, BELDURGARRIA DA» DIOZU.
ARAZOA
XXI.
MENDEKO ERRONKA HANDIENE-
TAKO BAT BEZALA AURKEZTEN DUZU.
Europa hau, lehenago edo geroago, Erromako inperioa bezalakoa izango da. Garai hartan, barbaro izenekoak sartu ziren Erroman. Hemen gauzak ongi egin ezean, gerta daiteke horrelako zerbait, izugarria baita egunero beren itsasontzietan hainbeste hildako ikustea. «ZIBILIZAZIO HAU ERLIJIOSOA IZANGO DA EDO EZ DA DEUS IZANGO». ZEIN DA XXI. MENDEKO ERLIJIOEN EGITEKOA? Erlijioen egitekoak izan beharko luke izadiari bere barnean sartzeko bideak irekitzea, barruko aberastasuna eta gizonaren duintasunaren iturburua izatea. Gure munduan erlijioaren dimentsio hori erabat ezabatzen bada, orduan bai geratuko garela Xalbadorren bertsoan bere emazte alarguna bezala: kanpotik dotore-dotore eta barrutik hutsik. Erlijioaren egitekoa, desberdinak izanagatik, elkar hartu eta gizakia helburu jartzea da; gizakiaren osotasuna, gizakiaren duintasuna bermatzea. Erlijio guztiek hori egingo balute, uste dut munduko injustizi eta jokaera makur asko moldatu edo baztertuko genituzkeela. DEMOGRAFIA HAZKUNDEAREN %98 HERRIALDE POBREETAN GERBESTE ARRISKU BAT GEHIAGO. Bai, dudarik gabe. Munduko ondasun guztiak gutxi batzuen eskuetan daude, eta horrek kezka handia sortzen dit. Bestalde, hirugarren mundukoak lehenengo mundura jasotzea erabakiko balitz, mundua berehala hustuko genuke, munduaren ondasunak ez baitira guztiak maila horretan bizitzeko adinakoak. Hor arazo handi bat dago: europarrok eskailera batzuk beherago jaisten gara beste guzti-guztiak igo daitezen, edo bestela, ziur asko, ez dugu bide zuzen-zuzena hartuko. TATUKO DA.
BELDU-
RRA NABARI ZAIZU.
Bai. Bere alde on guztiak ahaztu gabe, kontzientziarik gabeko zientziak ematen dit beldurra, gizakia bera zuzenean erasotzeko gai ikusten baitut. Zientziak aurrera egiteko dirua behar du, eta dirudunek zientzia aurreratzen badute, arrisku handiak sor daitezke, beren menpeko gizakia sor baitezakete.
U
nai zubeldia
O H A R R A: BERRIAN EGIN ZIOTEN ELKARRIZKETA JOAN JOSE URANGA HERRITARRARI ETA BERAREKIN HARREMANETAN JARRI ONDOREN, ELKARRIZKETA DANBOLINEKO ORRIETARA EKARTZEA INTERESGARRIA IRUDITU ZAIGU.
Kronologia
“Ez dago piper egiterik” lana Kultur Etxean Kalegiro jai batzordeak antolatuta, hilaren 8an antzerkia eta bertsolaritza uztartzen dituen "Ez dago piper egiterik" lana taularatu zuten Aizarnazabalgo Adiskide bertso eskolako kideek.
2005/03/19 · V.UZTAPIDE BERTSO PAPER LEHIAKETARA AURKEZTUTAKO BERTSO GUZTIAK LIBURUXKA BATEAN BILDU DIRA. 2005/04/01 · HILEKO AZKEN HILABETERO BEZALA, ERABILITAKO OLIO BILKETA EGIN DA HERRIKO PLAZAN. · UDALETXEAREN AURREALDEA MARGOTU DUTE. 2005/04/05 · PALAZ LAU KOADROKO II. TXAPELKETA HASI DA 2005/04/07 · GAZTETXEAREN XVI. URTEURRENEKO EGITARAUAREN BARNEAN EMAGIN TALDEA REKIN HITZALDIA. 2005/04/13 · EKAIN FUNDAZIOAK BI BATZORDE, BATZORDE ZIENTIFIKOA ETA BATZORDE TEKNIKOA, SORTU DITU ERREPLIKAREN LANAK BANATZEKO.
Haurren arteko erlazioei buruzko hitzaldia.
Ekain Guraso Elkarteak antolatuta hitzaldia izan zen Kultur etxean pasa den hilaren 13an. "Haurren arteko erlazioak" izan ziren hizpide Miren Ganbizu psikologoaren eskutik. Hitzaldira joan zirenek haurrek euren artean eta gurasoekin dituzten harremanen inguruko informazioa jaso zuten eta horrez gain, euren zalantzak argitzeko tartea ere izan zuten.
zulo
danbolin
Kanpandorrearen konponketa lanak.
Azken egunetan elizako kanpandorrea konpontzen ari dira sabaiko juntetatik hezetasuna sartzen zelako.
Gaztetxearen XVI. urteurrena.
Apirilean Gaztetxeak XVI. urteurrena bete du. Hainbat ekitaldi burutu dituzte ospatzeko, besteak beste, apirilaren 9 larunbatean, Ertxiñara mendi buelta egin zuten, inguruko kobazuloetan dagoen mondmilch edo ilargi esne famatua ere ikusi zuten. Ondoren, bazkaria egin zuten Gaztetxean bertan. Kafe tertulia, umeen eguna eta kontzertua bat ere antolatu dituzte urteurreneko ospakizunen barruan.
5
k
1
TOKIKO AGENDA 21 Aste berdea 2005
ale/bale KALE.
HILEKO AZKEN LARUNBATETAN BILTZEN
DIRA TRASTE HANDIAK, BAINA BADIRUDI HERRITAR BA-
TZUK ORAINDIK EZ DUTELA IKASI TRASTEAK BEHAR DEN
ORDUAN ATERATZEN.
KALE BATZUETAN EDOZEIN EGUNETAN ATERATZEN DI-
TUZTE TRASTE HANDIAK ZABOR ONTZIAREN ALBORA.
BA L E .
FUTBOL ZELAIAREN ETA IBAIAREN ARTEKO
ZUMEEN ITZALETAN EGURREZKO BI MAHAI JARRI DITUZTE.
LEKU EDERRA UDAKO BEROTAN FRESKO-FRESKO PATXADAN EGOTEKO.
2005 EKO EUSKO LE G E BI L TZ A R R E K O ZESTOA A
BOTO ESK. DUTENAK ABST.
836
ZESTOA B
958
ARROABEA
360
ARROAGOIA
222
AIZARNA
320
BOTO ESK. DUTENAK ABST.
2.696
30
23 17 2
4
-
260 46
31
25 13 2
3
1
59
6
22
8 6 1
3
-
83
9
2
-
5 -
1
-
EAJ- EA EHAK ARALAR PSE-EE EB PP BESTEAK ZURIAK B.G.
%28,4 140
ZESTOA GUZTIRA
42
EAJ- EA EHAK ARALAR PSE-EE EB PP BESTEAK ZURIAK B.G.
%18,9 80
BOTO ESK. DUTENAK ABST.
185
EAJ- EA EHAK ARALAR PSE-EE EB PP BESTEAK ZURIAK B.G.
%29,4 149
BOTO ESK. DUTENAK ABST.
EMAITZAK
EAJ- EA EHAK ARALAR PSE-EE EB PP BESTEAK ZURIAK B.G.
%23,8 349
BOTO ESK. DUTENAK ABST.
ZESTOAKO
EAJ- EA EHAK ARALAR PSE-EE EB PP BESTEAK ZURIAK B.G.
%22,5 345
BOTO ESK. DUTENAK ABST.
HAUTESKUNDEETAKO
73
2
7
1
4 1
-
2
EAJ- EA EHAK ARALAR PSE-EE EB PP BESTEAK ZURIAK B.G.
%24,3 1.063
660 105
92
57 45 6
11
3
Ekainak 5 Ingurumen Nazioarteko eguna izan da. Munduko herrialde askok ospatzen dute egun hori eta gure lurraldean egun horren inguruan Zestoako Udalaren eta Urola Kostako Udaltalde 21en ekimenez, 2005eko Aste Berdea ospatu da. Maiatzaren 27a eta ekainaren 5a bitartean izan da eta eskualdeko herri guztietan jarduera ugari burutu dira. Parte hartzeko aukera zabala izan dute beraz eskualdeko herritarrek aste horretan zehar.
Programaren barnean, Hondakinei buruzko tailer ibiltariak burutu dira Urola Kostako Udal elkarteko herri guztietan eta ekitaldi hori izan da hain zuzen ere, aurtengo Aste Berdeko programaren oinarrizko jarduera guztientzat. Hala ere, Zestoan bildu dira 2005eko Aste Berdean, ingurumen sentsibilizaziorako ekintza ugari. Honakoak izan dira burutu diren ekintzak: 路 "Konpostaia zer den" Mendikoiko kide batek emandako hitzaldia. Hitzaldian konposta egiteko urratsak adierazi ziren. 路 "Mundu berri bat" Azkona pailazoak antzerki bat egin zuten eta jende ugari (haurrak eta gurasoak) bildu zen. 路 Produktu ekologikoaren dastaketa. Herritar asko hurbildu ziren produktu ekologikoak dastatzera. Aukera zabala izan zen eta INFORMAZIO GEHIAGO: Tel. 943 89 00 45 produktu guzwww.urolakosta.org tiak Euskal Heagenda 21@urolakosta.org rrian ekoiztutakoak ziren. 路 Hondakinei buruzko tailerrak. Haurrek, berrerabilpena bultzatuz, hondakinekin jostailu eta tresna politak egin zituzten herriko plazan. Bestalde, astean zehar birziklapenari buruzko tailerrak egin zituzten ikaszentroetan.
HERRIKO
BAZTERRETAN
Aizarnako
gure artean agertzea ez litzateke ohikoena dugun klima hezea kontuan izanda. Hala ere, Ertxiña inguruko kareharri biluziak ez du hezetasun hori mantentzeko gaitasunik eta berehala doa hamaika zirrikituetatik lur azpiko uren bidea eginez. Horrela, azaleko lurrek lehor irauten dute eta landareak ur bila mugitu ezin daitezkeenez, bertan irauteko modukoak direnak topatuko ditugu. erri gunean dugu abiapuntua eta Bainuetxe aldera joko dugu San Joango ermitara inguratzeko. Hor, Akoa auzora doan maldan gora egingo dugu. Bideko maldarik gogorrena da eta lasai joango gara inguruko paisaiari erreparatuz. Akoan galtzadako bidea hartuko dugu ezkerretara. Harriz egindako bidea jarraituko dugu. Bidearen ertzean lehen aipatutako artadiaren aztarnak ikusten dira. Erramua, hosto iraunkorra (neguan hostorik galtzen ez duena) duen zuhaitza da. Hosto berde ilunak ditu eta nerbiadura edo elikagaiak eraman eta ekarri egiten dituzten zainak horiak ditu. Hostoaren usaina gozoa eta sakona da. Artearen hostoak berriz, azpialdea zuria izaten du. Inguruan erreparatuz, Kontzezioko ermitara iritsiko gara. Bidea jarraitu eta haritz batzuk ikusiko ditugu. Lurra sakona denean haritzak ageri dira eta sakonagoa eta emankorragoa denean baita pinua ere, bere pinu-beldar eta guzti. Dagoeneko bidegurutzera iritsi gara, eskuineko bidea Agina ingurura doa eta bertatik Santa Engrazi ermitara joateko aukera dugu. Baina, aukera hori beste baterako utziko dugu eta zuzen jarraituko dugu, Kalbarioko ermitara iristeko. Kalbariotik behera Aizarnako plazara iritsiko gara. Bidean hainbat zelai eta larre erabileraren araberako lore eta landareekin. Batzuk narzisoekin. Bulbo eta erraboila dutenek lurra ez dela aspaldian goldatu adierazten digute. Alboan dagoen zelaian berriz, ez dago narziso lore ederrik. Aizarnan atseden hartu eta ibilbidea jarraitzeko Iraetara jaisten den errepidean jarraituko dugu kilometro bat inguru, gain batera iritsi arte. Gain horretan ezkerrera hartuta, eskuinera doan gurdibidea eginez, Ertxiñan gora igotzeko aukera izango dugu.
galtzadatik Ertxiñako gurutzera
H
H
IL HONETAN IBILBIDE EZAGUNA BAINA EDERRA PROPOSATUKO
DIZUEGU.
HERRI GUNETIK AKOARA IGO
ETA
GALTZADAN GORA
AIZARNARA IRITSIKO GARA.
ONDOREN ERTXIÑAKO TONTORRA EGIN ETA
AKOATIK
ibilbidearen hasiera eta bukaera
BARRENA HERRI GUNERA ITZULTZEKO.
daberrian sartuak gara jada. Landare gehienak loratuak dira. Garai onenetakoa landareak bereizten eta maitatzen hasteko. Hosto erorkorreko landare gehienek ere, hostoa erakutsi aurretik loreekin apaintzen dituzte adarrak. Milaka lore zuriak, arrosak, horiak… Eta nola ez, bestelako landare gehienek ere, orain dute loratzeko garaia: haritzak, erramuak, arteak, pagoak, arkaziak, gereziak, sagarrondoak, lizarrak... loraldia gainean dute. Baita pitxiloreak, mingotsak, bioletak eta kardamineak, elorriarantzak ere. Eguraldia ere goxoagoa da garai honetan eta ez dugu aitzakiarik mendi buelta edo paseotxoa emateko. andareen gaia garrantzitsua da gaurko ibilbidean, artadiaren arrasto ugari aurkituko baititugu. Artea baldintza lehorretako haritzaren ahaidea da eta
U
L
ntutxu
Sa
7 1
G E
ntsusa eta lizar gereziondo artean hasi arren, pinudian jarraituko dugu. Ertxi単a biluzik dago Akoa aldetik edo hegoaldetik, harkaitzak lurra eta landareak baino ugariagoak dira. Aizarna aldetik aldiz, iparraldetik, lurra emankorra da eta gaur egun pinuz josia dago. Garai batean azkonarraren eta azeriaren moduko basapiztien gordeleku zen. Gaur egun ez da horrelakorik, nahiz eta orkatzek hanka bizkorrei ezker askotan egin bisita. Halako batean, ataka bat igaroko dugu eta inguruko lur eskasiaren arrazoietako bat agertuko zaigu: sua. Ingurua kiskalita dago. Abeltzainek sua ematen diote bertako lurrei ote, arantza eta endolaharrak desagerrarazi nahian, kimu berriak samurragoak baitira arantza zaharrak baino. Hori betidanik egin omen da, eta egiten jarraitzen da, Ertxi単an desertizazio prozesua areagotuz. Eskuinera jarraituko dugu ikaztutako ote adarren artean eta Ertxi単ako gainera iritsiko gara. Bertara inguratzen omen ziren aizarnarrak Zestoako herriko festetan zezenketak ikustera. Gailurra ikusi ondoren, lehengo bidera itzuliko gara, marra zuri-horiak jarraituz Akoara jaitsi, eta hortik, berriro ere San Joango egoitzaren eta Herriko Eskolaren artean igaroz, hasierara itzultzeko.
I
altzadako ermitak eta meategiak
ta noizkoa da ba harrizko galtzada hori? Aspaldi samar erromatarrak izan genituen gure artean eta Italiako bazter haietako gizonek galtzadak egin omen zituzten, edo hobeto esan, egiten erakutsi. Gerria gogor-gogor eginda geratu arte lanean euskaldunak arituko ziren seguru! Ahaztu gaitezen erromatarrez, Aizarnara garamatzan galtzada ez da izango eta haiek egindakoa. Erdi Aroan eraikitakoa izan liteke, baina ez dago seguru esaterik. Garai hartako paperek esan diguten guztia da 1479. urtea baino lehen bidea eginda zegoela. Galtzadak konpondu egin behar izaten zirenez, Gipuzkoako Batzar Nagusietako bileretan aktak jasotzen zituzten eta horietan agertzen zen herri bakoitzean zein bide eta noiz konpondu behar ziren. Zestoako galtzadak konpondu beharra Ordizian egindako 1556ko apirileko Batzar Nagusietako aktetan (hilaren 27koan) aipatzen da. estoako kaskotik Aizarnara egin dugun bidean, bai galtzadan eta baita bestelako errepidean ere, hainbat ermita badira; lau behintzat bai. Zaharren egoitza ondoko aldapatzarra igo bitartean San Joango ermita dago, gure ibilbidea hasi eta segituan. Akoako bailarara iritsitakoan bigarrena dugu, Armuko ermita. Galtzadan abiatu eta erdi parean Kontzezioko ermita dago. Ermita honen atzean, bidetik ikusten ez bada ere, Luisito izeneko meategiaren sarrera dago eta gorago berriz, Garestiya izenekoaren sarrera. Ez dira urte asko galtzadan behetik gora kamioiak igotzen zirela Luisitoko ikatza jaisteko. Aizarnara ailegatu baino lehenagoko beste ermita Kalbarioa da. Aurreko hirurekin alderatuta ondo itsusia. arriz harri egindako galtzada Armuko ermitatik hasi eta Aizarnako elizara heltzen zen. Handik berriz, San Pelaio ermitara eta beherako bideari helduz, Altzolarats jauregitik pasa eta Txiribogaraino.
Z
H
ikori belarra
Tx
L
ierni Arrieta, Onintza Irureta
zure publizitatea hemen
M O T A G U Z T I E T A K O E R R E B E L ATUAK errebelatu digitala eta k a r r e t e a karnet argazkiak: NAN, gida baimena...
•Z
ENBAIT BERRITZE LAN HERRIAN
Santangrazirako bidea asfaltatu berri dute. Oraingoan 700 metro inguruko bide zatia berritu da eta gelditzen diren 300 metroak aurrekontua dagoenean berrituko dira. Bestetik, Narrondon egon, baina Zestoakoa den eraikinak ur hornidurarekin arazoak zituen eta ur hodien berritze lanak burutu dira. Ondorioz, ura indar handiagoarekin helduko da eraikin horretara eta beste hiru baserritara, eta uraren kalitatea ere hobea izango da. Aldi berean, Narrondoko etxearen atzealdea eta sarrera berritu, eta zenbait egokitze lan egin dira. Azkenik, estankotik farmaziarako espaloia Santakutzetarako amaitzea aurreikusten da. Bigarren fase batean, festen ondoren, Onenak altzari dendatik hasi eta kalean beherainoko espaloia berritzen hasiko dira.
• Tzenbait aldaketa egongo dira maiatzetik aurreRASTE ZAHARRAK
biltzeko eguna dela eta,
ra. Orain arte traste zaharrak ateratzeko eguna hilaren hirugarren ostirala izaten zen. Maiatzetik aurrera, berriz, bi egunetan atera ahalko dira traste zaharrak. Hilaren lehen eta hirugarren ostiraletan pasako da hemendik aurrera kamioia. Kamioia ostiraletan goizean goiz pasako da, eta gauzak arratsaldean ateratzen badira, bertan geldituko dira hurrengo biltzeko eguna arte. Udalak azpimarratu du altzariak eta bestelakoak ostegunetan edo gehienez jota bi egun lehenago atera behar direla, eragozpenak saihesteko eta kaleak garbi edukitzeko.
• E14an egin zuen biltzarrean bi baKAINGO FUNDAZIOAK
martxoaren
tzorde sortzea erabaki zuen. Batzorde zientifikoa margolanez arduratuko da eta batzorde teknikoa kudeaketaz. Kudeaketaz arduratuko den lan-taldea finkatu gabe dago oraindik. Lehiaketa publikoaren bidez esleituko da erreplikaren kudeaketa lana. Taldeak sortzeaz gain, erreplikarako bidean burutu beharreko lanen proiektua eginda dago. Nahiz eta hasiera batean bide berri bat egiteko asmoa zegoen, azkenean oraingo bidea konpontzea eta berritzea erabaki da. Proiektuaren aurrekontua 681.000 eurokoa da eta Aldundiak hartu du bere kargu. Lanak urrian hasiko dira eta hiru edo lau hilabetez luzatuko dira.
9
u daleko berriak
1
• Hegin zuen bileran aipatutakoaren arabera, maiaIRIGINTZA BATZORDEAK
martxoaren 29an
tzaren 4tik 18ra Zubimusu Auzunean hurrengo ikasturtean irekiko den haur eskolarako izena eman ahalko da. Behin betiko zerrenda ekainaren 22an aterako da. Aurreikuspenen arabera 0 eta 1 urte bitarteko zikloan zortzi umerentzako egongo da lekua, eta 1 eta 2 urte bitarteko zikloan 13rentzako. Baldin eta aurkezten diren eskaerek kopuru hori gaindituko balute, finkaturik dauden baremoak aplikatuko dira esleipenean.
sa
agenda ap 21
ntakutzak Zestoan
02
IRILA OSTEGUNA
‘Erdiko Shisha Pagman, bide berria - 2004’. Jesus Mari Errazuren eskutik 20:30ean Kultur Etxean.
23
-24
ASTEBURUA
Agiro Mendi Taldeak antolatuta, Piriniotara mendi irteera. Gazte Asanbladak XVI. urteurreneko ospakizunei bukaera emateko kontzertua antolatu du gaueko 22:00etan.
ma 01
•
IATZA IGANDEA
sa 03 07
ntakutzak Ibañarrietan ASTEARTEA
Eguerdiko 12:00etan, meza Santo Kristo ermitan eta ondoren auzoko jubilatuentzako bazkaria Urtain Berrin. LARUNBATA
20:30ean auzo afaria Urtain Berrin. Afal ostean dantza Ansorregi eta Larrañaga musikariekin. Auzo afarira joan nahi dutenek izena eman dezatela apirilaren 30a baino lehen, 943147574 telefonora deituz. Prezioa 25 euro (14 urtetik beherakoentzat 12 euro).
08
IGANDEA
03
ESKATU EUSKARAZKO INPRIMAKIAK ZESTOAKO BANKETXETAN
Danbolinen 50. zenbakia dela eta, “Zazpi gezur txiki” antzezlana Ramon Agirre eta Joxerra Senperenaren eskutik. Ondoren, taloak jan eta gure auzoetako sagardoa dastatzeko aukera izango da. Tartean, Danbolineko kamisetak zozketatuko dira. Amaitzeko, “Zestoako kaleetan kantuz” ekimena, parte hartu nahi duten guztientzat.
12:30ean meza Santo Kristo ermitan. 13:00ean Ibañarrietako III. Zaldi Lehiaketa Galdona aurreko zelaian. 14:30ean, auzo bazkaria Urtain Berrin. Ansorregi eta Larrañaga musikariak izango dira eguna alaitzen.
ASTELEHENA
12:15ean, Ertxiña Musika Eskolako banda txikia eta trikitixa bandaren kalejira. Ondoren, kontzertua udaletxe azpian. 15:30ean, puzgarriak, txirrista erraldoia eta zezen mekanikoa plazan. 19:00etan, jaien hasiera suziriekin. Jarraian, Idiakaitz Txistulari Taldearen eta banden kalejira. 22:45ean, danborrada nagusia. Gauerdian, ikurrina eta herriko bandera altxatuko dira eta taldeek martxa guztiak joko dituzte. 00:30etik aurrera, Nahidekena MT txaranga. ASTEARTEA
10:30ean, Idiakaitz txistulari taldearen diana. 11:45ean, prozesioa. 12:00etan, Meza Nagusia parrokiko abesbatzak abestua. 13:00etan, Poxpolin txistulari taldearen kalejira.Ondoren, III. Santakutz Pala Txapelketa (alebin neskak), frontoi zaharrean. 14:00ak aldera, sari banaketa, frontoi zaharrean bertan. 18:00etan, haurren danborrada. Azkenik, Zestoako bandaren saioa.
19
OSTEGUNA
Traste zaharrak ateratzeko eguna. Eguerditik aurrera atera ahalko dira eta ostiral goizean jaso.
• Zaretoan, maiatzaren 1ean, 2an eta 3an. Bertan, estoako argazki zaharren erakusketa pleno
Danbolinek eta udalak elkarlanean jasotako argazkiak izango dira ikusgai. Gaiak: jai-giroa, zezenak, jokoak eta kirolak, dantzari eta txistulariak, erlijio-bizitza, bainuetxea, ibilgailuak, etxeak, pertsona ezagunak, bestelako gaiak. Ordutegia: 12:00-14:00; 18:00-20:00.
1
porrusalda
MIGUEL SANTAMARĂ?A.
2
Estatistikak Askotan lagun arteko eztabaidetan herriko hainbat gaitaz mintzo gara, baina gehienetan datu zehatzik gabe: zenbat euskaldun/erdaldun dago herrian? Zenbat etxe huts dago? Herriko biztanleria hazten ari da? Galdera askoren erantzunak Euskal Estatistika Erakundeko webgunean aurki ditzakegu (www.eustat.es). Datuak nahiko zaharkituak daude (2001 eta 2002 urteetakoak dira), baina herriko
E u s k a l H e r r i k o z e n b a i t m u s i k a e t a b a k a r l a r i e n w e b g u n e a k : : www.betagarri.com www.oskorri.com w w w. s u t a g a r. c o m www.ruperordorika.com www.muguruzafm.com www.erasomania.com www.ehsukarra.com www.kepajunkera.com www.kenzazpi.com
t a l d e
egoerari buruzko ideia bat egiteko modukoak dira. Jarraian, aukeratutako taula estatistiko batzuk aurkezten dizkizuet eta bakoitzak atera ditzala bere ondorioak:
2716
Azken hauteskundeetan pertsonek izan zuten bozkatzeko eskubidea.
Zer da... SMS? Te l e f o n o m u g i k o r r e t a t i k , t e l e f o n o f i j o b a t z u e t a t i k eta interneteko webgune batzuetatik bidaltzen diren idatzizko mezu laburrak dira. SMS Udaberriko lehorte, urte guztirako gose siglak ingelerako Short Message Service-etik Apiril biribil, egun erein, bihar hil d a t o r, h a u d a , m e z u Apirilaren azkenean, hostoa haritz gainean laburren zerbitzua.
Apirilean zenbat izotz, maiatzean beste hainbeste elur
0 5
F
ERNANDO ARZALLUS
IDEIA MUNDUA ALDATZEKO (EDO AUSKALO!)
SAIAKUNTZA EDO JOKO EZ OSO ZEHATZA EGINAZ, DANBOLINEN ALE BAKOITZEAN, IDEIA BAT AUKERATU DUGU, GURE ALDIZKARIARI –ETA MUNDUARI– BURUZKO NOLABAITEKO HAUSNARKETA ERAGITEKO ASMOZ. ZENBAKIEK DANBOLINEN ZEIN ALEZ ARI GAREN ADIERAZTEN
DUTE ETA TESTUEK ALE HORRETAN AZPIMARRATU IZAN NAHI DUGUN HAUSNARKETA.
DISEINUA. Lehenengo alearen azala da denetan onena: hankak dirudite baina besoak dira; keinu bat desberdin pentsatzeari. IRAGANA. Atzera begira. Historia gure oreka mentalaren zati garrantzitsua da. Iragana behar beharrezkoa, ezinbestekoa dute gure garunek funtzionatzeko.
EUSKARA. Gizaldiz gizaldi, historiaurretik gaurdaino, euskaraz bizitzeko milaka ahaleginen kate-maila. HERRIA. Gurean: herriko taldeen ekarpena munduaren garapenerako
BAZTERTUAK. Ahaztutakoen presentzia. "Zerk edertzen du bizitza eman eta eskaini eta oparitu duzunak baino?" (A. Lertxundi). EMAKUMEA. Munduaren erdiaren gorabeherak aintzat hartzeko apustua. MUNDUA. Atzerriko gaiak Danbolinen. Mundumailako ikuspuntua pertsona izateko. ARTEA. "Poltsa txiki batean gusanitos edo horrelakoa, txupatxus bat, txikle bat, gomazko bat eta pika-pika; eta berba egin nuen Guggenheimekoekin eta esan nien gure lana hori zela, eta titulua oso... Zorionak." (M. Muniategiandikoetxea). EGUNGO ERREALITATEA. . Ekaingo erreplika hizpide: errealitatea edo ametsa? (edo amesgaiztoa?).
EZER BERRIRIK EZ. Denetik pixka bat. Neure buruari galdetu diot: zenbateko azalera beharko litzateke Danbolin zabaltzeko? Kaleko pisu arrunt bat bai behintzat (62 m2). ZIRIKATZEA. Zein ote da Interneten gehien bilatzen den gaia? Sexuak mundua mugitzen ote du? PERTSONA. Jardunian. Bakoitzaren mundua. Daudenei mirespena, joan zirenei oroitzapena. GALDERA. Norbaitek esana da galderek mugitzen omen dutela mundua. 700 laguni baino gehiagori galdetu die Danbolinek. UMORE SANOA. Hobe litzateke geure buruaz barre gehiago egingo bagenu. TRADIZIOA MODA-MODAKO GAIEKIN ELKARBIZITZEN. Tradizioak zerbaitetarako balio al dio azken modamodako jantziaz pentsatzen ari denari? Hortxe dago erronka. BESTEAREN IKUSPEGIA. Zer iritzi ote dute kanpokoek gutaz? "Indar zentripetoa da erakartzen gaituena eta hori zuek sortu duzue..." (K. Landa). BOTEREA. "Alkatea besteekin da alkate; bera bakarrik deus ez." BIDAIA. A"Bidaian joatea arriskutsua izan daiteke, goitik behera eraldatzen gaitu eta" (T. Gautier, 1853). SUFRIMENDUA. Euskal gatazka. Konpromiso politikoa. "Bizirik mantendu esperantza, babestu ekaitzetatik kandela-argia bezala" (A. Lertxundi). OROIMENA. Norbere bizitzan garrantzitsu eta hunkigarri izan diren gauzen kutxatxoa zabalik. FESTAK ETA ALAITASUNA. Ondo pasatzea beti sakontasunetan ibili gabe. LITERATURA. Edertasuna. Osagaiak: gazte koadrila bat + kiratsa dariela + hegazkina = "usainak ez du hegan egiten nonbait" (N. Telleria). Ikus 1go. zenbakia. "Idaztea merkea da, eta asko betetzen du norberaren barrua" (P. Aristi). IRAGANA II. Oso atzera begira jartzen garenean itogarria izan daitekeen lurrin klasea. BASERRIA. Sagardogintza. Natura. "Ni bizi naiz baserrian, animalien artian". Euskal Herria way of life? DISEINUA II. Hanka-sartzeek edo inprentako mamuek irakurtezina bihurtzen dutenean artikulua. Adiskidea etsai bihurtuta.
3
2
IRRIBARREA. La ospa. Pasarte jatorrak piper puntu batekin. Ahariak ispiluaren bestaldean beste mundu bat ikusi zuenekoa.
PLURALISMOA. Nahiz eta, sarritan, ideia jakin batzuek betetzen duten guztia.
BETELANA. Munduan gero eta gehiago zabaltzen doan jarrera. Ikus 10 zenbakia.
ERLIJIOA. Etika unibertsalak galdera denei erantzuten ez dienean, sakontasunera jo behar.
ZAHARTZAROA. Gaur egun, oro har, adineko jendea bazterturik bizi da gizartean; hala ere, haiek dira beren aurrekoengandik jasota, gure herriaren gorabehera franko gordetzen dituztenak.
BIRZIKLATZEA. Birziklatu... mundua birziklatu.
AUSARDIA. Harri arteko haitz-krabelina. "Beldurrak, lotsak edo begiruneak atzera eragin gabe, zerbait egiteko gauza denaren jokaera" (Hiztegi Txikitik hartua).
MAITASUNA. Udako postalak, Mariryn... I love you, Mariryn.
AUZOLANA. "Auzolanak herritar bakoitzari ingurua zer den eta batez ere guztiena dela erakusten dio. Eta ondorioz maitatzen eta aintzat hartzen ere bai" (P. Zabaleta). GAZTETXOAK. Bagdad-en. "Denak beldurtutako aurpegia dute eta dena zauriz beteta. Esan digute dena txikituta dagoela, baita gure etxea ere. Kaleetan pertsona pila bat hilda dagoela" (B. Gaztañaga). Gaztetxoa izatea ez da esaten duten bezain xaloa.
HERIOTZA. "Bizialdiaren ilunsentia urruti ikusten duenari atzerako ematen die kanposantuek." EZEZAGUNA. Gure inguru ezezagunak. Egunero ikusten ditugun lekuak ezezagun bihurtuta: hara, hor, gizakiaren patua. BAZTERRAK EZAGUTZEA. "Maite ditut, maite, gure bazterrak lanbroak ezkutatzen dizkidanean. Zer ezkutatzen duen ez didanean ikusten uzten, orduan hasten bainaiz ezkutukoak, nire baitan pizten diren bazter miresgarriak ikusten." (J. A. Artze / M. Laboa)
ETSAIA. Demonio txikia. Bekatua? "Korridak ohean" (Amabirjinetako paella baten apaingarria). IKUSTE-KULTURA. Argazki bat mila hitz baino gehiago izaten denean.
LANA. Gerra garaiko gatibu-lanak. "Lanak askatuko zaituzte" (Auschwitz). Haien aurpegia gurearen oso desberdina ote zen?
BALOIA. Mutil koskor batzuk, galtza motzetan, mundua mugitzen? BIZIMODUA. "jaiki, lanera joan, bazkaria prestatu, etxera etorri, arratsaldean La Quinta Esfera ikusi eta gauean ohera, Goenkale ikusita” (A. Gaztañaga). PARTEHARTZEA. "Harro egon gaitezke. Zenbat aukera dagoen gu bizi garen lekuan!" (G. Altuna). Parte hartu Danbolinen: idazten, protagonista izanaz –aldizkarian azalduz–, ekonomikoki lagunduz (bazkide moduan)... MUSIKA. "Soilik, arima hutsik geratzen naiz, ametsen magia galdua duen haur bat bezala" (LTT). INOZENTZIA. Joakina, sagar bat eskuan duela, argazki xalo batean: Ebaren bertsio berria? "Zenbat urte dauzkazu, Joakina? –Zenbat dauzkat, bada? (gogoratuko ez balitu bezala)." 101 urte. Bejondeiola. LEKUKOTZA. Gauza asko jarri ditu idatziz Danbolinek. Idatzita dagoena hor geratzen da.
50.
ALEA DELA-ETA...
GAZTEA. Gaurkotasuna. Errealitate berriak, mundu berria: tuning, p2p, DivX-a... Zalantza. KONFIANTZA. Ahaleginak eman du emaitza. Denborak sortarazi du konfiantza. ETORKIZUNA
MAIATZAREN 1 EAN, 19:30ean, "Zazpi gezur txiki" a n t z e z l a n a Ramon Agirre eta Joserra Senperenaren eskutik. Jarraian, t a l o a k eta s a g a r d o a Udaletxe azpian. Partehartzaileen artean zortzi kamiseta zozketatuko dira. Ondoren, " Z e s t o a k o k a l e e t a n k a n t u z " ekimena. Partehartzaileak: Amalda Abesbatza, Erralla Bertso Eskola, Idiakaitz Txistulari Elkartea eta nahi duten guztiak. Abestien letrekin liburuxkak banatuko dira eta, beraz, letra aitzakiarik ez da egongo.
MAIATZAREN 1 EAN, 2 AN ETA 3 AN Zestoako a r g a z k i z a h a r r e n e r a k u s k e t a udaletxeko pleno aretoan. Bertan, Danbolinek eta Udalak elkarlanean jasotako argazkiak izango dira ikusgai. Ordutegia: 12:00-14:00; 18:00-20:00.