danbolin
204.qxp_55 23/4/19 13:39 Pรกgina 1
2019 apirila
204 zk.
tiraka
204.qxp_55 23/4/19 13:31 Pรกgina 2
943 052 761
943 148 061
204.qxp_55 23/4/19 13:31 PĂĄgina 3
3
Erabakiak
Modu kontziente eta inkontzientean hartzen ditugun horiei buruz idatzi nahiko nuke. Eguneko une guztietan ari gara erabakiak hartzen, batzuetan hain gutxi pentsatuta eta besteetan hainbeste. Pisu eta zama ezberdina dute, gure egoeraren arabera. Egunak egon naiteke egokiena zein den bilatzen. Zuetariko asko hor zaudetela, niri gauak eternalak egin zaizkit. Asmatzean sentitu izan dut irabaztearen ezin kabitua, baina noiz edo noiz damuaren sentimendu garratza etorri zait eztarriko egonezina aktibatzera. Nik hartzen zaituztet, nik sortu eta formatzen zaituztet. Baina nigan eragiten dutenak ere hartzen dituzte: "Bai. Ez. Hurrengoan izango da, Mikel". Zer da hautatua izatea? Zer da lortzea? Azken finean, denok gara ameslari; erronka baten aurrean denok nahi dugu onena ateratzea, dena ondo joatea. Neurtu ezin diren esfortzuak egiten ditugu aurrera ateratzeko, dena nahi dugun bezala izateko. Eta lortzen ez badugu? "Ez naiz gai? Ez naute nahi? Agian, hau ez da nire bidea." Pentsamendu horiek jaten gaituzte. Eta lortzen badugu? Nik batzuetan perspektiba galdu izan dut, ondo egitearen nahi edo behar horrekin. Autoexijentziaren ondorioa da egiten duzun oro epaitu eta guztiari mila buelta ematea. Sarritan gertatu izan zait neure buruari esatea "hau da nahi zenuena, badaukazu, hartu arnasa eta gozatu". Baina zein zaila den geure buruari gozatzen uztea. Gozamen horretara eramaten utzi eta merezi duzula sinestea. Nire ustez, bata eta bestea ez daude hain urrun. Ereitean datza guztiak. Mimoz eta lanez sortzen badugu oinarria, gure erorikoetan oinaze goxo bat izango dugu. Golpeak ez dira hain bortitzak izango, eta horrela, errazago jaiki eta jasoko ditugu ereindako fruitu horiek (noski, prozesu honen barruan sartzen dira gure antsietate maitea, galdera pozoituak, umore jasangaitzak eta geziak bezala zauritzen gaituzten ehunka emozio). Baliteke Garikoitz eta Mikel idatzi dudan zerbaitekin identifikatuta sentitzea. Edo agian, atariko hau atzean utzi eta eurek esandakoa nola geratu den irakurtzera joko zuten zuzenean. Izan daiteke, urduritasunak jota, euren burua azalean ikusi eta zalantzak sortzea. Eta posible da, hemendik aurrerako gau eternal horiei buruzko liburu bat ateratzea hirurok. Baina argi dagoena zera da, hasi dela herriko ordezkariak aukeratzeko sokatira eta Manuelek kontatzen digun bezala, oinetakoek ere jokatzen dute partida honetan. Espero dezagun datozen urteetan herria Santakutzak noiz ospatuko diren baino gauza gehiagok kezkatzea.
mikel ibarguren
d an boli ne k e z d u b e r e g a i n hartzen aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzukizuna
a
rgitaratzailea : Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Axun Arrazola plaza 1, 20740 Zestoa (Gipuzkoa) 943 147 123 info@danbolin.eus anbolin : Jone Bergara, Amaiur Aristi, Urko Canseco, Oier Arregi, Aitor Salegi, Mikel Ibarguren, Sara Matsutani, Itsaso WaliĂąo eta Nerea Odriozola
d
diruz lagundutakoa
k olaboratzaile/zuzentzaile taldea : Lierni Arrieta, Jon Artano, Naiara Exposito, Fernando Arzallus, Onintza Irureta, Mireia Orbegozo, Aimar Etxeberria, Janire Diaz, eta Maialen Kortadi d iseinua eta maketazioa : eneko aristi i nprimategia : Gertu (OĂąati). l ege gordailua : SS-1108/2000 ISSN : 1576-9429
204.qxp_55 23/4/19 13:31 Página 4
Pilotari baten gogoetak Lehenik eta behin, eskerrik asko Josuneri nirekin akordatzeagatik eta aukera polit hau emateagatik. Ez dakit nolako idazlana irtengo zaidan, ze badira urte pilo bat ez dudala idazlanik idatzi beharrik izan. Ez nuke jakingo erantzuten pilota munduan katedratikoa naizen edo ez, baina oso gustuko dudala bai; eta esan beharra daukat, nitaz gain, Zestoan, pilota asko maite duen pertsona ugari dagoela. Zestoan, telebistaz partidei jarraitzen dieten zaletu asko egoteaz gain, herriak berak antolatutako txapelketetako pilota partidak garrantzi bereziarekin jarraitzen dituztenak ere badaude. Nire iritzi apalean, giro berezia eta goxoa egoten da hauetan: Txokoko partidetan, Iraetako txapelketan edo Frontoi Zaharreko pala partidetan. Zorionez, niri bi aldeetan egotea tokatu izan zait: batzuetan pilotari, besteetan ikusle. Gaur egun, ordea, urteetan aurrera noan heinean, gehiago ikusten dut neure burua harmailetan, kantxan baino. Kontziente naiz nire pilotari ibilbidearen amaierak zaletu kopuruaren beherakada izugarria eragingo duela herriko eta inguruko pilotazaleen artean, baina hitz hauek egiteko eman didazuen aukera aprobetxatu nahiko nuke, haiengana zuzentzeko eta harrobiko pilotari gazteak jarraitzera animatzeko, etorkizun handia baitago herrian. Aitzitik, aipatu beharra daukat, azken hilabete hauetan jasotako babes eta maitasun keinu ugariei eskerrak eman nahi eta behar dizkiedala. Belarrietara iritsi zait Zestoako Pilota Elkartea ere omenaldi xume bat prestatzen ari zaidala, eta, egia esan, ilusio ikaragarria egiten dit. Zestoako Pilota Elkartearekin momentu eder ugari (Interpueblos jokatzea, hainbat txapelketatan herria ordezkatu izana, entrenamenduetan izan ohi zen saltsa…) eta ez hain onak (eskuko arazoak…) izan ditut, baina guztiak nire oroitzapen politen artean gordeak izango dira, giltzapean. Bestalde, enbidoa ere bota beharrean naiz, eta nire lagun Ander Etxeberriari botako diot, zeren berak ere badu zaletasun berezi bat, hala dirudi behintzat. Hainbeste irteera mendira astean zehar, eta ehun miliak edo antzeko zerbait prestatzen ala? Badakik, lagun, hurrengo atala argitaratu baino lehen prestatu beharko dek hire “enbidoa”.
enbidoa
urtzi landa
pintada.
Kantatzen duen herria ez da inoiz hilko! Danbolinek pasa den
abenduan antolaturiko festan nabaritu genuen Zestoak baduela kantatzeko gogoa. Baina gogoaz gainera kantatzeko momentu eta astia behar izaten da, taldea ere bai, bakarka dutxan aritzea ez baita berdina. Eta azkenik, lotsa galtzea. Guzti horri ardo pixka bat eta albokoaren besarkada gehitzen badizkiogu, koktel ideala sortu dugu kantu-afari eder bat egiteko. Portale Kultur Elkarteak eta hainbat lagunek hala eskatuta, kantu-tailer bat antolatu dugu. Maiatza eta ekaina bitartean adin guztietako herritarrak bildu eta, kantuen aitzakian, gure kultura ezagutu eta aireratzea da asmoa. Ostegunero gai baten bueltan arituko gara euskal kantak ezagutu, ikasi eta dakizkigunak taldean abesteko. Eta tailerrari bukaera emateko, ekainaren 14an, zuzeneko musikaren laguntzaz, kantu-afari bat. Ez al da Santakutz ondorenerako plan ideala? Batu zaitezte ba gurera eta eman izena Portale Kultur Elkartean. Matrikularen dirua afaria eta kantu-afariko musikariei ordaintzeko izango da. Kantuak elkartu egiten gaitu, alaitu, emozionatu… eta, azken finean, herri egiten gaitu. Horregatik, kantatzen duen herria ez da inoiz hiltzen!
jagoba astiazaran
204.qxp_55 23/4/19 13:31 Página 5
5
santakutzak asteburura pasako al zenituzke? josebaalberdi. Herritar ugari dira kanpoan lan egiten dutenak, zestoar asko kanpoan bizi direnak, Zestoako komunitatea osatzen dutenak azken finean. Danborrada astegunetan izan ohi denean ez dira, salbuespenak salbuespen, herriko festen parte, eta hori nabari da: taldeak osatu ezin, ikusle gutxi, giro tristea, esango genuke. Pentsatzen dut tabernariek ere estimatuko luketela. Iraileko festei erreparatzen badiegu, joera garbia ikus genezake; bi asteburutan kontzentratzen ari da festa. Ekintza potenteenak, antolaketa bat eskatzen dutenak, asteburuetan programatzen dira: pilota partidak, zezenketak, paellada, gazte eguna, presoen aldeko bazkaria… Bilakaera argia da: Zestoa herri txikia da, guztiok gara beharrezkoak. Ez nau bereziki kezkatzen kontuak; hoberako litzatekeela pentsatzen dut, besterik gabe. Azken urteetan, danborra jo gabe lagun artean afaldu eta plazara agertzen gara festaz gozatzera ikusle modura. Agian, jaia "kanpotik" ikusteak, danborra jo gabe, beste ikuspuntu bat ematen du; ez dakit. erkudenlarrañaga. Galderari erantzunez, ez dakit zer egingo nukeen. Neuk danborra jo izan dut, eta joko dut… Baina jai honek bestelako kezkak sortzen dizkit; zenbait konturi buelta batzuk emango nizkioke. Danborrada herriko jaia da, irakurri nuenez, Anastasio Alkorta zenak ekarri zuena Donostiatik. Urte askotan danborra jotzen da, orain duen eredu berarekin; hau da, talde bakoitzak ditu zuzendaria, banderak ematen dituztenak eta "kantinerak". Lehen ere idatzi nuen "kantineren" irudiaren inguruan. Ez nago batere ados irudi horrekin: neska gazteak gona motxarekin, aurpegia makilatuta, orrazkera bereziarekin… Benetan zer irudikatu nahi dugu horrekin? Emakumeak ezin al du atera normal jantzita? Bestalde, Umeen Danborradak ere kezkak sortzen dizkit. Zergatik joan behar dute txiki horiek militarrak bezala zuzen-zuzen lerro guztiak zainduz? Suposatzen da jaietan egiten den edozein ekimen ondo pasatzeko dela, ez behartuta ibiltzekoa. Joe… Ikusten duzue, galderari zuzenean erantzun beharrean hausnarketarako gaiak jarri ditut mahai gainean. Ereduetan pitzadurak badaude, horiek konpontzeko denon artean eztabaida sanoa ematea ona denaren ustea baitut. rubenlarrañaga. Aldatzearen alde daudenen arrazoiak zein diren ez dakit, baina nik ez nuke festa egunez aldatuko arrazoi ezberdinengatik: · Santakutzetako Danborrada Santakutz egunean ez egiteak herri izaeran galera lekarkigukeela iruditzen zaidalako. Nik ere herritik kanpo egiten dut lan, eta biak uztartu izan ditut orain arte, batzuetan komeria askorekin izan bada ere. · Jende gehiagok parte hartzeko intentzioarekin egiten bada aldaketa, azken urteotan bolobolo ibili den beste gai batekin egingo dugu topo: Danborrada eta desfasea. Danborra jotzera pozik eta ilusioz irteten gara asteguna izanda ere, eta gustura eta gustuz danborra jotzen duen jendearekin jotzeak gustua ematen du. Gutxiago izateak ez dit axola. · Eta azkena herritar artean sortzen den festa giroa asko gustatzen zaidalako. Abisua: aurten jai hartu dut!! Kar, kar, kar…
Zestoa herri txikia da, guztiok gara beharrezkoak
jai honek bestelako kezkak sortzen dizkit
nik ez nuke festaren eguna aldatuko
hiru aulkitan.
204.qxp_55 23/4/19 13:31 Página 6
2012an hasi ziren Zestoako ikastetxean, patioko jokaerei beste beBadira bost urte Zestoako eskola taurreko batzuekin erreparatzen. Urtez urte, pausuak ematen eta eta Arremanitz Kooperatiba, moldatzen joan dira. Dozena erdi urte inguruko ibilbide honetan ez da hezkidetza gaiaren inguruan dena erraza izan, baina emaitzarekin asmatzen ari direla uste dute hausnarketan eta elkarlanean ari ikastetxean eta gustura agertu dira balorazioan. direla. Zestoako jolastokiaren azken 2013an jolastorduak bideoz grabatu eta aztertzen hasi ziren. Batez urteotako ibilbidea eta garapenaren ere mutilak futbolean, patioaren erdigune handiena hartuz eta neskak inguruan foro bat egin da orain eta futbola gustatzen ez zitzaien mutilak albo batean edo koska batean gutxi eta datozen bi ikasturtetarako eserita ikusten ziren bertan. Hau horren nabarmena izanik “baloirik berriro ere hezkidetza proiektuaren gabeko eguna” ezarri zuten astean behin. “Konfliktoa” eta “zoramena” izan ziren eskolako zuzendariak erabili zituen bi hitzak sortu zena deseskaera egin da Zestoako eskolatik. kribatzerako orduan. Ikasleek ez zekitenez zer egin , elkar kolpatuz eta Arroa, Aizarna eta Zestoako beraien arteko kontaktuzko jolas desegokietan hasi ziren. Egoera honi eskoletako zuzendariak, Arroa eta aurre egin nahian, bi egunetan ezarri zuten “baloirik gabeko eguna”. Zestoako guraso elkarteko kideak, Haurren artean ez ezik, irakasleen artean ere aldaketek saltsa sortu Zestoako Udaleko Kulturako zutela aitortu zuten, egoera berrira moldatu ziren arte. 2014. urtean, Arremanitzekin elkarlanean hasi ziren. Bigarren eskuzinegotzia, Gaztedi saileko ko belar artifiziala jarri zen patioan eta porteriak kendu egin ziren. Hoarduraduna eta Arremanitzeko bi nek, liskarra sortu zuen eskola kirola zela eta, baina, guraso elkarteakide elkartu ziren foroan. ren proiektuarekin bat egin zuen eta bere babes osoarekin aurrera jarraitu zuten beraien printzipioekin. Gustura daude emaitzekin. 2014. eta 2016. ikasturteetan eremu guztiak libre izatetik antolatuak izatera pasa zituzten; mailaka hasera batean, zikloka ondoren, zer materialek funtzionatzen duten eta zerk ez ikusi, arauak adostu… Gaur egun jolastorduen ordutegia bateratu dute eta LHko haur guztiak batera ateratzen dira jolastordura. Horrek onura asko ekarri ditu, batetik laguntzaile eta PTen ordutegiak hobeto antolatzea, ikasleen beharrei hobeto erantzuteko, bestetik, zikloan beste urte bat behar dutenek ere beraien lagunekin egoteko aukera izatea… Beste hiru urterako proiektu eskaera Aurreko proiektua bukatu ostean, bi urtez egon dira moldaketak eginez. Baina oraintxe eskatu berri dute ofizialki hurrengo bi ikasturteetarako hezkidetza proiektua . Aurrera begira dituzten erronkak? Batetik, jolastokian eremu berriak sortzea. Proiektu berri bat dute buruan eta Udalari ere luzatu diote eskaera. Horrez gain, beraien egunerokoa hezkidetza betaurrekoak jantzita egite hori indartu eta finkatzean oinarrituko da proiektuaren fase berria; guraso eta irakasle berriei hezkidetzako betaurrekoekin begiratzea zer den eta nola gauzatzen den ongi azalduz, eskolan erabiltzen den materiala (testu, liburu, bideo, jolas, abesti,…) hezkidetza betaurrekoak jantzita sortuz, genero presentzian erreparatuz, formazio ikastaroak eginez…
jone bergara
jardunian
204.qxp_55 23/4/19 13:40 PĂĄgina 7
7 alkategaien etxeetan
Pasa dira beste lau urte eta hemen gatozkizu, irakurle, alkategaien asmoen berri emanez. Jarraian irakurriko duzuna danbolin.eus webgunean zintzilikatuko dugun bideoaren laburpena da. Ezer baino lehen esan behar da ez zela hau guk, hauteskundeen atarian, hautagaiekin landu nahi genuen formatua. Bi alkategaiak Kultur Etxeko aretoan elkartu nahi genituen jendaurrean bat-batean erantzuten. Oso bestelakoa izan da emaitza; hautagaietako batek ez du gure proposamena onartu eta ez dugu biak mahai berean elkartzerik lortu.
90 segundotan
Kultur Etxea zaharkituta dago eta herriko hainbat kultur jarduera ezin dira bertara egokitu. Areto nagusiari ere ezin zaio erabilpen onik eman. Ba al GOIZANE BARROSO daukazue horren inguruan proposamenik? Feminismoak azken urtetan ikaragaG: Kultur etxe berri bat egitea da gure proposamena. rrizko indarra hartu du. Inguruko herrieOraingoa dagoen leku berdinean, eta, ondoan, 250 eserletan udalek horretan asko lagundu dute. ku inguru izango dituen areto eder bat gehituz. Zestoan AINTZANE DIAZ Zuek zer asmo dituzue? kulturak duen pisuaren araberako eraikina behar du, eta Garikoitz (EAJ): Berdintasuna eta feminismoa hor sartu behar dira: musika, dantza eta antzerkia, modu oinarri transbertsalak dira, genero transbertsalean beduin eta normalizatuan egiteko moduan. Hori da gure netan sinisten dugu, eta hori jokatzeko moduan islatuko apustua; badakit gero proiektuak eta aurrekontuak mugada. Udal estrukturetan desorekak daudela diagnostikatuko gaituela errealitatera baina leku horretan egon behar tzen badugu, zuzentzera joango gara. Horretarako, Zesdu gure ustez kultur etxe berriak. toako berdintasun plana egingo dugu. Plan horretan, M: Duela lau urte egin zen diagnostikoa. Kultur Etxe hoprotokolo guztiak jarrita egongo dira; txoko feministak, rrek egin ditu urte batzuk, sormenerako gune bezala egoteknikariak, guztiek parte hartu ahal izango dute datokitu daiteke baina dagoen bezala, agortuta dago. Gure auzen beharrei helduz. Zorionez, feminismoa mugimendu keretako bat Elizondo antzokia berreskuratzea da, teknisoziala izanik, Zestoan ere indar handia hartzen ari da koki ikusi egin behar da, antzerki taldetik-eta esan zaigu eta udal honen laguntza izango du: aretoak eskatzeko espazio aldetik arazo batzuk dituela baina kultur areto bagaraian, gertutasuna agertzeko momentuan... tek herrigune historikotik ahalik eta gertuen egon behar Mikel (EHBILDU): Gora borroka feminista! Injustizia sodu, herria bera ere biziberritzen lagunduko duelako. zial handi baten aurrean gaude, berdintasunerako urraHerriko gainontzeko ekipamenduen inguruko azterketa tsak eman behar dira eta gizarte hau kontzientziatu egin bat ere egin behar da. Portalekoa etxea hor dago, aretoa behar dugu. Gizarte harremanak eta berdintasun batzorhan egin liteke, liburutegia dago baina anbulatorio zahadea sortzea proposatzen dugu. Emakumeen txokoa sortu rrera pasa liteke. Gauza hauek horrela esatea oso erraza behar da eta azpiegitura bat eman behar zaio emakumeda baina herri mailako azterketa orokor bat egin behar da, en aldeko borrokan dabiltzanei. Ezinbestean elkarlana eta kultur beharrak aztertu. Hurrengo legealdian prozesu egon behar du udala eta eragile feministen artean. parte-hartzaile bat egin behar da eragile guztiekin. Herri honi eman geniezaiokeen kultur pizkunde hori aztertu, eragile ezberdinekin egon eta apustu bat egin. Legealdi hasierako urtebetean azterketa hori egin eta legealdia amaitzerako irtenbide bat eman.
204.qxp_55 23/4/19 13:31 Página 8
Gazteok lan munMILA ARANGUREN duan eta indepenMIKEL ARREGI URRUTIA NAIZ, 50 URTEKOA. AITA dizatzen ditugun araHEMEN JAIOA, ERTXIÑONDON, NI BIZI NAIZEN ETXE zoen aurrean nola lagunduko HONETAN, AMA AKOABARRENEKOA. 19 URTE DARAMATZAT duzue? EUSKO TRENBIDEAK-EN LANEAN. AZKEN LEGEALDIAN G: Egia da gazteek zailtasunak ZINEGOTZI IZAN NAIZ. ZALETASUNEN ARTEAN MENDIA, NATURA ETA IRAKURKETA DITUT. dauzkatela independizatzeko eta lan munduan sartzeko. Udalean martxan dauden alokairu soziala bultzatzeko dirulaguntzekin jarraituko da noski. Ekintzailetza bultzatzeko beste programa batzuk ere badaude, horiek ere mantenduko ditugu eta ahal bada igo. Jaurlaritzak hutsik dauden Lehendabizi esan nahi dut, Danbolinetik egin zitzaigun hasierako planteamendua oso interesgarria etxebizitzak mugimenduan zela, bi hautagaiak elkarrekin areto batean, eztabaidatxo moduko bat egin eta herritarrei galderak jartzeko lege bat atera du, asegiteko aukera ematea. EAJ aldetik ez dela prestutasunik egon esan digute. Pena hartu dut, iruditzen kotan etxe jabeentzako ez dezaidalako alkategaiek herritarren aurrean aurpegia emateko prest egon behar dutela. na oso egokia, baina beharreZE GAITASUN IKUSTEN DIZKIOZU ZEURE BURUARI ALKATEGAI IZATEKO? an dauden gazte horiei etxebiNire akats eta bertuteak baloratzeko egokiena ez naiz ni eta ez dizuet erantzungo. zitzen zirkuituan sartu ahal ZERTAN USTE DUZU ADOSTASUNA LORTUKO DUZUELA BI ALDERDIEK? izateko erraztasunak emango 2011n Bilduk 400 botoko aldearekin hauteskundeak irabazita, bi batzordeburu eman zitzaizkion dizkie. Iraurgi Berritzenekin ere hitzarmen bat eginda daEAJri. 2015ean hauteskundeak ia berdinketa teknikoan bukatuta, batzorde guztiak EAJk hartu go. Nik ustez alor horretan bezituen eta oposizioa harmailetan egon gara. Hauteskundeak galtzen dituen indar politikoak ere re laguntza eskaintzen du. ordezkaritza handia dauka eta gu konprometitzen gara, hauteskundeak irabazten baditugu, Saiatuko gara gertu izaten ogasuneko batzordearen zuzendaritza oposizioari eskaintzera. Kontrol ekonomikoa oposizioaren arazoa eta erantzuna ematen. esku edukitzea, gardentasunaren ikuspegitik oso inportantea da. M: Legedi guztiek etxebizitza Soldatei dagokionean –eta hau ere hauteskundeak pasa aurretik adostuko bagenu, askoz hobe– eskubide bezala aitortzen dute Zestoako alkateak urtean 60.000 euroko soldata gordina edukitzea gehiegizkoa iruditzen zaigu. baina eskubide baino gehiago Ikusten ari gara, hainbat gaztek, nahiz eta sekulako prestakuntza eduki, hilean 1.000 eurotara negozioa egiteko erabiltzen iristeko zailtasunak dituztela, eta herritarrei zor diegun errespetuagatik, soldatak ere duindu da. Gainera, askotan, alokaegin behar ditugu. HERRITAR BEZALA, AURREKO LEGEGINTZALDIKO ZEIN BALORAZIO EGITEN DUZU? tzeko ordaindu beharrekoa Zestoari kolore pixka bat eman behar zaio. Legealdi honek herri hau zuri beltzean jarri du. Udala erosteko baino garestiago da eta kontraesana sortzen da. herritarrengandik inoiz baino urrutiago dago. Bestalde, Arartekoaren ebazpen bat dago, udala ez Alokairu sozialeko parke puduena batere leku onean uzten; Datuen Babeserako bulegotik egindako beste ebazpen batek bliko bat eraiki beharko genuere, udaleko kudeaketa auzitan jartzen du; Kontuen Auzitegiak ere udala interbenitua dauka... ke, eta bi gune ditugu buruan: Gauza hauek mahai gainean izanda balorazio ezkorra egin behar dugu. Baliabideen inguruan Kaleokerreko eraikin multzo egin den kudeaketa, argiteria publikoa pribatizatzearena, ikuspegi publikotik onartezina da, alde bat behera dator, interbentzio horretatik ere zoritxarrez oso balorazio ezkorra egiten dugu. urbanistiko bat eskatzen du, ZEIN IZANGO DA ZURE LAN EGITEKO MODUA? eta hor tipologia berriko etxeAdministrazio eta erakunde publikoak alderdi politikoen neurrira eginda daude, eta hori hautsi bizitzak eraiki daitezke, meegin behar da erakunde publikoak herritarren neurrira jarriz. Lau pareta barruan jokatzen duten traje baxukoak. Bestetik, garai hamaika lagunen esku ezin du egon herri honen kudeaketak. Kapital handia dugu, eragile ugari, bateko Guztiok Bateko bloke ez kultur eremuan bakarrik. Herritarrei udaletxea ireki behar zaie, aholku batzorde bat baino hori dago, urte pila batean gelgehiago osatu, askotan udalean daudenak baino prestakuntza gehiagoko jendea dugulako dirik, eta hor ere aukera ikusherrian, eta hori aprobetxatzen jakin egin behar du udalak. ten dugu zerbait egiteko. Langabeziarekin ere pizgarri batzuk mahai gainean jarri behar dira, herrigunean dauden enpresek bertako jendea kontratatzeko. Horrelako neurriak udalak hartu ditzake eta horrek bertako enplegua sustatzen lagunduko luke.
204.qxp_55 23/4/19 13:31 Pรกgina 9
1
NAROA VAZQUEZ samen dituzuen eskolako irisgarritasuna, parkeak eta haur
Guraso elkarteko kide naiz eta jakin nahiko nuke zer propo-
eta nerabeentzako eskaintzen inguruan. G: Euskal Herria plaza atseden leku eta umeen jolas leku bihurtu nahi genuke. Horretarako asmoa zen eta ekipatu gabe dago. Eskolak ere, handitzea onartuta dauka, barrutik igogailua jarriko zaio eta horrekin ingurua ere pixka ZE GAITASUN IKUSTEN DIZKIOZU ZEURE BURUARI ALKATEGAI IZATEKO? bat hobetzea lortuko dela uste Nere buruari buruz hitz egitea ez zait gustatzen baina galdetu duzunez esango dizut. Entzuten dut. Azkenik, Zubiaurre futbol dakien pertsona naiz eta hori horrelako lanetarako oso inportantea da. Herria ezagutzen dut eta zelai zaharreko proiektua daukagu. Aisialdirako eta kirolak asko maite dut. Nire konpromisoa beste alor batzuetan demostratuta gelditu da, eta lan hauetan praktikatzeko toki eder bat ere buru-belarri arituko naiz. Kudeaketan asko izango dut ikasteko, baina azkar ikasten dut. bihurtu nahiko genuke. Kulturgintzak jende ezberdinarekin egoteko gaitasuna, enpatia izateko, hitz egiteko eskarmentua Proiektu zoragarri bat prestatu eman dit. Politika egiteko estilo ezberdin bat aipatzen ari gara; hori berez ateratzen zait eta dugu. 12-13 urtetatik 17rako horrek lagunduko du eguneroko dinamika politikoan. ZERTAN USTE DUZU ADOSTASUNA LORTUKO DUZUELA BI ALDERDIEK? tarte horretan dauden gazteNahiz eta askotan EAJren dinamika beste bat dela pentsatu, herrigintza egitera noa eta txoekin zerbait egin beharra daukagu; kirola egiten dutenek gustatuko litzaidake arlo sozialean oso urruti ez ibiltzea. Memoria historikoaren gaiarekin ere gaitz erdi, baina besteek arazoeskutik joatea, berdintasunaren gaian berdin, kulturan zer esanik ez eta hau hizki handiz esango ak izaten dituzte. Beraien dinuke: kultur etxe berri bat behar dugu, herri guztiak diagnostikatu du eta ez nuke nahi hori namika biziberritu behar dugu. politizatzea. Proiektu bat egin behar da, talde guztiei bere espazioa eman behar zaie. Lana M: Zestoako hezkuntza zenaztertu eta ase behar da. Kultur talde guztiek bere lana duintasunez egiteko lekua behar dute troa herrira gerturatu behar eta horrek eskutik joateko gai bat izan behar du. Bi taldeen artetik borondate berdina badago, ez da, irisgarritasun neurriak ere genuke arazo handirik eduki beharko. Nik entzuten badakit. HERRITAR BEZALA, AURREKO LEGEGINTZALDIKO ZEIN BALORAZIO EGITEN DUZU? ez ditu betetzen. Proiektuak Oso modu traketsean hasi ziren, eta ez zuten asmatu barruan gestionatzen, eta hori badaude, baina, gauzatzea falta da. Parkeei dagokionean, kanporatzean oso irudi kaxkarra eman zen. Baina gestio aldetik egindako lanak orain kaleratzen frontoi zaharra eta kiroldegiaari dira: Aldundiarekin hartutako neurriak, bide berdeak... Argiteriarena, horrenbeste kritikatu ren arteko gune hori berrantodena, oso gaizki komunikatu da, ez zuten asmatu herriari esaten "eduki pazientzia, hau latu egin behar da. Zaharren zuzenduko dugu..." Isilik jardun dute lanean. Gauza asko egin dituzte eta hori aitortu egin behar tabernarekin ere ondo pentsazaie. Beste gauza asko ez dute asmatu herriari azaltzen, horixe egingo nieken kritikatxoa baina tu behar dugu zer egin. Leku lana ondo eta gogotsu egin dute. ZEIN IZANGO DA ZURE LAN EGITEKO MODUA? aproposa izan daiteke guraso Oso diziplinatua naiz. Gauzak kontrolpean edukitzea gustatzen zait. Udalean egotea tokatzen eta umeen arteko gune bat izateko. Badugu beste gune bat bazait, ikasteko fase bat beharko dut. Nire lan-taldekoekin bilerak sistematikoki egin eta EH ere salgai dagoena, TS gunea. Bildukoekin ere bai. Ez nuke nahi aurpegiratzea "ez geunden informatuta". Gainontzean, herriari Prezioak eta kontsultatu dituentzuten, alderdikeriarik gabe, herrigintza egitera noa, herria maite dudalako eta hori igarri egin gu eta udalak lur horiek erosi behar da eta ez hitzetan bakarrik. Nik nire norabidea ederki markatuta neukan eta erabaki hau beharko lituzkeela uste dugu. hartu dut horrela nahi dudalako planteatu eguneroko politikan. Ibai ondoan dago eta aisialdi gune bat egiteko leku aproposa da eta belaunaldi arteko gune GARIKOITZ MENDIZABAL NAIZ, ZESTOARRA, 46 moduan erabiltzeko ere aukeURTEKOA ETA IRAETAN BIZI DENA. AFIZIOZ ETA OFIZIOZ ra ematen du. TXISTULARIA, BILBOKO UDAL TXISTULARI BANDA
ZUZENTZEN DUT ORAIN, ETA AURRETIK GASTEIZKOA.
NIRE IBILBIDE PROPIOA ERE BADAUKAT, BAKARLARI
GISA. ETA ORAIN HERRI KONPROMISOAK BULTZATUTA, ALKATEGAI.
9
204.qxp_55 23/4/19 13:31 PĂĄgina 10
Zabor-bilketa sistema mantenduko duzue? Pinudiak begira nola Zestoak auzo asko dauzka; zein asmo dituzue? Gure lehendauden: ze gomendio ematen ditasunetako bat, Arroabean, bidegorria da. LIERNI ARRIETA tuzue? Klima aldaketa hemen da G: Zestoak auzo asko ditu eta behar hoeta energia berriztagarriak irtenbide riei erantzun egin behar zaie. Bidegoizan daitezke; zein da zuen proposamena? rria aipatzen da. Zorionez martxan da G: Zaborrak. Gaikako bilketa sistema berdinarekin jaZumaia-Narrondo artekoa eta AldunJOSEBA OSSA rraitzea planteatzen dugu, baina auzoetan konpostadiak konpromiso batzuk hartuak ditu: jearen inguruan zalantza eta desadostasun batzuk Iraetako tunel txikia egiten hasiko da eta tudetektatu ditugu eta bosgarren edukiontzia jartzera nel handia aztertuko du. Zein egoeretan dagoen ikusita, goaz, organikoarena. Pinuaren gaitzarentzat ez dautrazatuko da bidea. 2021-22rako Zumarragatik-Zumairaikagu erremedio magikorik, oxido kuprosoak ez du noko bide berdea eginda egotea aurreikusten da. ziurtatzen arazoa konponduko dueni, eta horretan M: Auzoetako frontoiak barregarri daude, txukundu egin begehiago dakitenek esango dute baina produktibitate har dira. Arroabea oso prekario dago, 400 etxebizitzako beharraren arabera zuhaitz batzuk edo beste batzuk proiektua bertan behera geratu zen, laurdena bakarrik erailandatzea izango litzake. kiz eta gune batzuk erdizka daude. Biribilgune bat egitera doEnergia berriztagarriekin auditoria serio bat egitera az eta aprobetxatu egin behar da irisgarritasun arazoei irtengoaz udal eraikinak jasangarriagoak izateko zein aubide bat emateko. Hauteskundeak irabazten baditugu lehenkera ditugun aztertzeko. Ez dut esan nahi berdina biziko gauza Arroabeko arazo horri irtenbide bat ematea egingo dugunik, baina, asko gustatzen zaigu Ispasteizango da. Bidegorria lotzeko 4 km falta dira. Dirulaguntza rreko eredua. Basoetako pinuekin elikatzen den bioeskaerak atzera botata, 2019rako ere zero euro daude jarrita. masako galdara bat jarri zuten, eta plaka solar fotoUdala eta Diputavoltaiko batekin, udal eraikinetako berogailua eta zioak emandako elektrizitatea sortzen dute. Eredu hori gustatzen zaiprentsaurreko sorgu eta Zestoa jasangarriagoa egitea lortuko genuke. presan esan zen hiM: 2014an hondakinen sistema aldaketa egin zen. tzarmen bat zegoeEmaitza oso onak eman zituen baina ez da jarraipela eta 2019an hasiko nik egin, eta gaikako bilketan jaitsi egin gara. Heldu zirela lanak, baina, egin behar zaie landa guneetako ekarpen guneei eta guk eskatu dugu Zubimusukoari. Zestoan sortzen dugun organikoa eta hitzarmenik ez bertan konpostatu eta biomasa sortzea planteatzen dago. dugu. Inbertsio bat egin beharko da baina dirulagunEuskararen eratzak badaude. bilerak kezkaBasoak? Bere garaian monolaborantzaren altuta nauka; deko apustua egin zen eta pinuak gaixotu zuek? egin zaizkigu. Bada garaia apustu jasangaG: Ez gaude rriagoa egiteko, bertako landareen aldeko JONE BERGARA izugarri kezapustua, baso mistoen aldekoa. Lur jabe prikatuta. Zoriobatuekin hitz egin, eta ahal den neurrian herrinez, Zestoak euskaguneko lur batzuk erosi behar dira. raz hartzen du arKlima aldaketaren inguruan lege bat dago. Honen nas baina ezin gara arabera, 2030erako orain gastatzen dugun energiaren erlaxatu, horretan ados nago. Adi egoteko mekanismoak ja%30a berriztagarriekin ekoitzi beharko da eta orain baino %35 gutxiago kontsumitu. Interbentzio azkar rri behar ditugu. Gizartea, berez, beste alde batetik doa: bat eskatzen du. Argiteria publikoa hamar urterako haurrek erdaraz kontsumitzen dute internet, musika... Baipribatizatu zaigu eta gure energiaren kontsumo hanna Zestoan eredu dira kanpotik etortzen diren etorkinak, di bat kontroletik kanpo gelditu zaigu. Goiener kooherrian eta eskolan nola integratzen diren, euskaraz hitz peratibarekin hitzarmen bat egin eta enpresa energeegiten dute... Badaukagu teknikari bat ere udalean. Zoriotiko handien diktaduratik ihes egitea proposatzen nez euskarak indar izugarria du herri honetan. dugu. M: Erabileran, kezkatzeko moduko datuak dauzkagu, batez ere umeen artean. Kontzientziazio kanpaina handi bat egin behar da, eta eragile guztiek lekua izango duten Euskara Aholku Batzordea birsortu. Gizarte ele anitz baten aldekoak gara baina gure hizkuntzari eman beharreko arreta emanda. Argi gorri batzuk piztuta dauzkagu. Legealdi honetan hartu diren hainbat erabakirekin ez gaude ados. Ez dugu ulertzen liburutegian umeentzat erdarazko euskarriak nola jarri diren.
Garikoitz: “Zubiaurre futbol zelai zaharreko proiektua daukagu. Aisialdirako eta kirolak praktikatzeko toki eder bat bihurtu nahiko genuke. Proiektu zoragarri bat prestatu dugu�
204.qxp_55 23/4/19 13:31 PĂĄgina 11
1 Ikusita gaur egungo baserritarren egoera ez dela onena, zaharrek utzi eta gazterik atzetik ez datorrela... Zein dira zuen asmoak horri aurre egiteko? G: Udalak ez dauka soluzio erabateko GARIKOITZ LOPETEGI eta politik. Lagundu beharreko sektore bat da eta alde horretatik zuzen zuzenean udalak ezartzen dituen zergatan izan daitezke onurak, Urkomerekin elkarlanean ere egin daiteke lan, belaunaldi aldaketa hori iraungarria izateko, azokak antolatu... Gazteak baserrietan lan egiteari uzten ari dira eta hori zaindu eta mimatu behar dugu. Udalak erremediorik ez dio jarriko, gertutasuna eta laguntza bai. M: Udaletik arau bat aldatzea proposatuko dugu. Honen arabera baserri bakoitzean 2 etxebizitza egin daitezke eta guk 3 egiteko aukera planteatuko dugu. Baina baserriak ez du bizitoki soil izan behar eta jarduerari dagokionean, erraztasun guztiak eman behar zaizkio baserritik bizi nahi duenari. Munduaren bestaldeko elikagaiak jaten ari gara eta bertan ekoiztutakoak baztertzen. Horren aldeko apustua egingo dugu. Ekologikoki jasangarriagoa, ekonomia lokala bultzatzen lagunduko du eta gure baserritarren bizibiderako ezinbestekoa izango da. Ibon Ibarguren: 80 urte bete dira Gerra Zibila amaitu zela, memoria historikoaren inguruan zer asmo duzue? Orain dela gutxi arte zentzurik gabeko indarkeria dela-eta sufrimendu handia egon da. Egia justizia eta erreparaIBON IBARGUREN zioaren inguruan zer asmo duzue? G: Gai honi heldu egin behar diogu. Aranzadi elkarteari eskatuko diogu ikerketa bat abian jar dezala; Gogora institutuko arduradunekin ere izan gara, eta elkarlana egingo dugu. Egia da "egia, justizia eta erreparazioa" ere oso inportanteak dira, herri honek ere mota askotako ekintzak jasan dituelako. Planteatu dugun beste aukera bat, beka bat ateratzea litzateke, herri honen iragana ikertua izan dadin. M: Atzera gelditzen ari gara, Azpeitia eta Zumaian Aranzadik egin du lana. Aurreko belaunaldiek gauza asko isildu dituzte baina ezinbestekoa da testigantzak jasotzea. Gauza asko gertatu ziren eta oso larriak gainera. Gure garaietara etorrita, denoi dagokigu egindako minaren aitorpen bat egitea. Jende askok sufritu du eta hori aitortzea ezinbestekoa da. Memoria eta bizikidetzarako batzorde ireki bat osatzea proposatzen dugu gaia lantzeko. Bizikidetza eta etorkizuna zentzu eraikitzailean landu behar dira. Zeferino PeĂąaren omenaldian izan ginenean, haren alabak eta Joxe Mari Kortaren ilobak irakurritakoa klabea da, mendekurik gabe, gorrotorik gabe, etorkizuna eraiki. Iragana ahaztu gabe, baina, bizikidetza duin bat eraiki nahi badugu denon aldetik jarri behar dugu.
Mikel: “Arroabea oso prekario dago, Biribilgune bat egitera doaz eta egingo dugun lehenbiziko gauza irisgarritasun arazoei irtenbide bat ematea izango da.� Errepideak arazo asko ematen ditu: Lasao, Bainuetxea, Akoabidea, eskola aurrea, Arteaga... Zuen iritzia jakin nahiko nuke gai honen inguruan. JOXE M. ARREGI G: Herri sarrera-irteerak hobetu nahi ditugu. Zumaia aldetik zatozela bigarren sarrera batez ere; ez da normala bi norabideetan kotxeak ezin pasa ahal izatea. Horri irtenbide bat emango diogu. Beste arazo batzuk aztertzera konprometitzen gara: esate baterako, Akoaruntz joateko bidegurutzeak biribilgunea behar duen edo zer erremedio duen, leku gutxi dago... Gainontzean ditugun proiektuak: irisgarritasun aldetik oztopoak zuzendu nahi ditugu; eskola handitzea; Euskal Herria plaza haur parke eta atseden leku bihurtzea; Zubiaurre aisialdi eta kirol leku apropos bilakatzea; kultur etxe berria; Arroabean etxe berriak egitekotan ziren eremua txukundu, epe motzean ez direlako berriak egingo eta Olaetako autobus geltoki inguruan semaforoa jartzea; auzoetako behar puntualak; baserri bideak eta azpiegiturak errebisatu eta martxan jartzea... M: Herriguneari dagokionez, bestea Aldundiaren eskumena delako, proiektu bat egin behar da, gasolindegi paretik hasi eta mediku etxeraino errepidea lurperatzeko eta Arteaga auzoa herrigunearekin lotzeko. Iraeta aldetik aurreneko sarreran, Arteagara eta herrira sarrera-irteerak egiteko biribilgune bat egiteko espazioa egon liteke. Akoara Mediku etxe paretik, eskola gainetik sarbidea egitea ere aztertzekoa da. Ikuspegi teknikotik planteamendu batzuk eginda daude baina garatu egin behar dira, uste dugulako egingarriak direla.
1
204.qxp_55 23/4/19 13:31 PĂĄgina 12
danbolin.eus
21. Korrika
1
"Txipa ipintzeko garaia iritsi zaigu� kanpaina aurkeztu da
Txipik gabeko txakurrak txipa ipintzera bultzatzeko kanpaina jarri dute martxan Azkoitia, Azpeitia eta Zestoako udalek. Apirilaren 3an aurkeztu zen "Txipa Ipintzeko garaia iritsi zaigu" kanpaina Azpeitian. Bertan parte hartu zuten Aitor Bereziartua eta Miguel Angel Bastida (Azpeitia eta Azkoitiko zinegotziak) eta Tomas Odriozola Zestoako ingurugiro zinegotzia. Orokorrean txakurren gehiengo batek txipa baldin badu ere, txipik gabe dauden horiek erakartzeko beharrari erantzun nahi dio deialdiak. Txipa edukitzearen abantaila nabarmenenak zein diren ere azaldu zuten; batetik, jabeak etxe asegurua izatean, bertan sar daitezke txakurrak sor ditzaken kalteak eta bestetik, txakurra galduko balitz ere, txipari esker jabea nor den jakitea ahalbidetzen du. Jabeek albaitariarengana eraman behar dute animalia txipa jarri ahal izateko. Txakur arriskutsuen multzoan sartzen diren arrazako txakurren jabeek, aurrena, udal baimena eskuratu behar dute. Txakur baten jabe izatean bete behar diren ardurak zein diren ere nabarmendu zuten; animalien gorotzak eta hondakinak jaso egin behar dituztela eta txakurrak kalean lotuta eraman behar direla.
pasta freskoa egiten ikasteko aukera izan dute lasaotarrek
Pasta freskoa egiten ikasteko aukera izan zuten apirilaren 8an Lasaoko bizilagunek. Dozena bat inguru lagun bildu ziren auzoko elkartean eta gustura jardun zuten lanean. Ondoren, egindakoa dastatzeko aukera izan zuten.
204.qxp_55 23/4/19 13:31 Página 13
1
25 haur eta gaztetxok hartu dute parte Arroabeko I. Ipuin Lehiaketan
Apirilaren 10ean izan zen Arroabeko Ezkaizto Auzo elkarteak antolatutako I. Ipuin Lehiaketako sari banaketa. Guztira, auzoko 25 haur eta gaztetxok hartu zuten parte. Epaimahaia Arroako eskolako irakasle batek eta Bakun itzulpengintza enpresako bi itzultzailek osatu zuten. LH 1-2 mailan, Julen Doñelfaren "Eskolan sumendia" ipuinak eskuratu zuen lehen postua. LH 3-4 mailan, berriz, Oier Urbietaren "Altxorraren uhartea" izan zen lan saritua eta azkenik, LH 5-6 mialan, Ane Guridiren "Maddi eta Mimiren abentura" izan zen lanik onena. Antolakuntzako kideek eskerrak eman nahi izan dizkie lehiaketa posible egiten lagundu dutenei, Arroabeko eskolari eta epaimahaiko kideei.
"Ezkutuko altxorrak" Aizarnan "Ezkutuko altxorrak" egitasmoaren baitan, Aizarnako Ama Jasokundearen eliza eta Santa Engraziako ermitari buruzko sekretu eta bitxikeria guztiak ezagutzeko aukera izan zuten hainbat lagunek apirilaren 14an. Bizente Davila historialari zestoarraren eskutik, goiz pasa polita egin zuten. "Ezkutuko altxorrak" programaren helburua eskualdeko ondarea ezagutzera ematea da, "ezezagunak izan arren benetako altxorrak diren guneak" herritarrengana gerturatzea. Urte guztian zehar, hainbat bisita egingo dituzte Urola Erdiko, Urola Garaiko eta Debagoiengo eskualdetan. Urola Erdian, Aizarnazabalen, Azkoitian, Azpeitian eta Zestoan egin dituzte saioak. Hurrengo bisitak: Maiatzak 12, 12:00etan: "Zestoa, Bainuetxearen hiria", ekainak 9, 11:00etan, "Aizarna eta Santa Engrazia", abuztuak 10, 12:00etan, "Zestoa, Bainuetxearen hiria"...
hortik zihar MARKEL ETXEBERRIA PARISEN Zer dela eta Parisen?
Betidanik gustatu izan zait kanpoan ibiltzea, baina denbora luze xamar baterako denean ez zait gehiegi urruntzea gustatzen. Familia gertu dagoela sentitzea beharrezkoa da niretzat. Duela hiru urte Parisera etorri nintzen Erasmusa egitera eta oso gustora egon nintzen. Ez zen lehenengo aldia izan kanpora irteten nuena, Londresen ere pasa nituen pare bat urte ikasten. Oraingoan, ordea, lanera etorri naiz, esperientzia hau probatzeko momentu onena dela pentsatzen dut. Hiri kosmopolitak gustatzen zaizkit, aniztasun handiko herriak. Manifestazio, sorkuntza edo aldarrikapen artistiko etengabea dago Parisen, pintura, paisajismoa, eskultura, arkitektura, musika, moda… Ikasle eta profesional asko dago hemen korronte hauek lantzera etorrita, eta Parisen egoteak arte hori bertatik bertara ikusteko aukera ematen du. Niretzako aukera paregabea da. Denborak aldaketa dakar eta Parisen eferbeszentzia sentsazio hori oso nabarmena da. Horren bila etorri naiz. Jendeak pentsa dezake hiri honetan haussmann estiloko etxeak eta Gioconda besterik ez dagoela (ez dela gutxi…), baina ondare historikoaz gain, mugimendu abangoardista oso interesgarria ere badago. Parisen, iragana oso ondo uztartzen da etorkizunarekin. Zein da zure egunerokotasuna?
Ez naiz lanetik oso gertu bizi, hala ere, oinez joateko denbora hartzea gustatzen zait, horrela kirola eginez hiriaz goxatzeko aukera izaten dut. Paris zentroa nahiko laua da eta ibaia bertatik pasatzen denean eguzkiaren bide berdina jarraitzen du, ekialdetik mendebaldera, beraz krepuskuluaren eragina ibai aldeko paisaian txundigarria da. Argazkiak ateratzeko tentazio handia izaten dut.
Jarraitu irakurtzen danbolin.eus-en
1
3
204.qxp_55 23/4/19 13:31 PĂĄgina 14
eta
Laxarok prestatutako sokatirako botak
N
uarbetarrek argitaratu berri dute Nuarbe 29 urteko soka liburu mardula. Nuarbetarren sokatirako ibilbide oparoaren berri emateaz gain, beste hainbat xehetasun aletzen dira liburuan: nazioarteko historia laburra, Euskal Herriko sokatiraren historia, Urola Bailarako zertzeladak, Euskal Herriaren ordezkaritza, etab.
Horrela, Urola Bailarako atalean gure udalerriari dagozkion kontu batzuk aipatzen dira, esaterako: Zestoari gorazarre liburuan Juan Jose Saezmiera Maixuak aipatzen duen Aizarnako eta Zestoako gazteen artean jokatutako sokatira desafioa. Arroako sokatira taldea ere aipatzen da. Izan ere gure herriko sokatira aipatzean Arroa talde aitzindaria izan zela aitortu behar da. Arroarrak oraindik ere gogoan dute nola 1970eko hamarkada erdialdera Arroagoiko plazan neurtu zituzten indarrak Arroa eta Mutriku taldeek. Zenbait nuarbetarrek ere gogoan dute, nazioartean burua altxatzen hasi ziren garaian, nola Artetxek gogorarazten zien arroarrak nuarbetarren aurretik hasi zirela sokatiran. Geroago etorri ziren Aizarna, Akoa, Arroa, Lasao eta Zestoako taldeen artean izan ziren indar-neurketak, akoatarren gidaritzapean. Horiek horrela, sokatiralariez aparte, nuarbetarren liburuan bizpahiru aldiz Laxaro zapateroaren aipamena egiten da. Liburuko aipamenak zabaltze aldera IĂąaki Altuna hainbat urtez Nuarbe Sokatira Taldeko entrenatzaile izandakoarengana jo dugu informazio eske. Horrela jakin dugu Laxaro Garatek (1927-2014) harreman berezia izan zuela Nuarbe Sokatira Taldearekin eta, bereziki, entrenatzailearekin 1980ko hamarkadan, eta geroago ere bai. Ia 1980ko hamarkada arte euskal sokatira saioak frontoietan jokatzen ziren. Sokatiralarien janzkera-ezaugarriak, berriz, ohiko gerrikoa eta abarkak izan ohi ziren. 1970eko hamarkada amaieran euskal tiralariak nazioarteko lehiaketetara joaten hasi ziren, baina hango lehiak
204.qxp_55 23/4/19 13:31 Página 15
1
Pare bat urtean erabili zituzten Laxaroren bota haiek. Gero Ingalaterran erosi zituzten sokatirako bota estandarrak. Baina hainbat urtean harreman estua mantendu zuten Laxarorekin. Izan ere, tarteka, bota eta gainerako gerriko eta uhalek konponketak eskatzen zituzten, eta lan horiek guztiak Laxaro zapateroak egiten zizkien nuarbetarrei. Laxarok moldatutako oinetako pare bat han dago ikusgai Nuarbeko Sokatira Museoan. Nuarbetarrek liburuan kontatzen dute beste gertakizun bitxi bat ere. 1983an Europako txapelketak jokatu ziren Irlandako Dundalk herrian. Nuarbetarrak txapeldun izan ziren klub mailan, 560 kilokoan. Huraxe izan zen nuarbetarrek nazioartean lortu zuten lehenbiziko urrezko domina. Etxera etorri zirenean izugarrizko ongietorria egin zieten Nuarbeko sokatiralariei. Horretarako, kamioi bat prestatu zuten sokakideak kalez kale ibiltzeko. Besteak beste, aurreko Euskal Herriko txapelketa batean irabazitako ikurrinarekin apaindu zuten kamioia. Gauean kamioia ikurrin eta guzti utzi zuten aparkatuta Nuarben bertan; ahaztu egin zitzaien ikurrina jasotzea. Hurrengo goizean joan kamioia zegoen tokira, eta ikurrina falta. Berehala jakin zuten zer gertatu zen. Nonbait baserritar batek ikusi egin zuen nola guardia zibil patruila batek ikurrina kamioitik kendu eta patrol-autoan eraman zuen. Nuarbetarrak saiatu omen ziren ikurrina berreskuratzen, baita kuartelera joanda ere. Baina ahalegin guztiak alferrik. Nuarbetarrak ikurrin preziatu hura gabe gelditu ziren. Pasadizo hori asko zabaldu zen bailaran, eta Laxaro ere jakinaren gainean zegoen. Interes handia azaldu, eta nuarbetarrei esan zien ikurrinean jartzen zuen testua ematen bazioten egingo ziela halako beste ikurrin bat; Azpeitiko mojatan enkargatuko zuela ikurrin brodatua. Laxaro beti nuarbetar sokatiralariei laguntzeko prest. Baina nola diren kontuak, artikulutxo hau hornitzeko argazkia ateratzera Nuarbeko Museoko armairura jo dugunean, ikurrina falta oraingoan ere. AspalLaxaro Garate Zapateroa, Manuel Arregi diko kontuak izaki, ikurrin hori non egon daitekeen Ertxin, Manuel Olaizola Uztapide, Patxi kontuak ateratzen ibili dira nuarbetarrak. Besteak Urbieta Goltzibar eta Jabier Aristi Zubimusu. Oso bertsozalea zen Laxaro, beste, gogoratu dira, garai batean taldearen garaikubaita haren kuadrilla ere. rrak eta gainerako gauzak gordetzen zituzten Loreto lurgainean izaten ziren, lurgaineko sokatirak zuen ospea hemen- taberna erre egin zela 1991n. Agian, hango zalaparta hartan desagertu izango zen Laxaro zapateroaren ikudik kanpo. Horrela, Munduko Lurgaineko txapelketetan nuarberrin hura. tarrak lehen aldiz Basilean (Suitza) lehiatu ziren, 1980ko irailean. Nuarbetarrek oso gogoan daukate, oraindik ere, LaAurreko urtean, Europako txapelketetara aramaioarrak joan zixaro gizon finaren aurpegi irribarretsu hura. Bestalde, ren abarka eta guzti. Haiek esan zieten nuarbetarrei atzerrian 1987 aldera Iñaki Altuna zapatero lanetan hasi zen Azlurgaineko sokatira larruzko botekin jokatzen zela; ereduren bat peitian, eta urte askoan jarraitu zuen Laxarorekin haere ekarri izango zieten. rremanetan; hasieran aholkuak eskatzera ere etorOrduan, nuarbetarrek gure Laxaro zapateroarengana jo zuten sokatirako botak prestatzeko laguntza eske. Izan ere, Laxarok ofi- tzen zen Iñaki Zestoara. Gainera, hainbat urtez San Krispin egunez, urriaren 25ean, zapateroen patroiaren zioan fama handia zuen bailaran. Horrela prestatu zizkien Laxarok dozena bat larruzko bota pare, musu-truk gainera. Horretara- eguna ospatzen omen zuten, afari baten bidez, bailarako hiru zapaterok: Laxaro Garatek, Iñaki Altunak ko, Laxarok berak zeuzkan hainbat zapata-pare egokitu zituen. eta Azkoitiko zapateroak. Larruzko ohiko zapatei eranskina jarri eta zapata horiek bota Horrelaxe gure Laxaroren kontuak. Bukatzeko, aibihurtu zizkien Laxaro prestuak. Gero burdinazko takoiak itsatsi patu, Nuarbetarren historia hurbiletik ezagutu nahi eta horra hor lurgaineko sokatiran lehiatzeko oinetako dotoreak, duenak, aukera paregabea duela inoren inbidiarik gabeak, lurrean hankak itsasteko prest. Horrela, Nuarbe 29 urteko soka liburua iralurgaineko sokatiran nuarbetarrek erabilitako larruzko lehenbizikurrita. Potxolonean eta Portalen ko botak Laxaro Garatek moldatutakoak izan ziren. dago salgai oso prezio onean.
manuel arregi
5
bota librean
204.qxp_55 23/4/19 13:31 Página 16
.
muSiken arteko bizikidetza Aurten hamazazpi urte bete dira musika ikasten hasi nintzenetik. Denbora honetan ikastaro, kanpaleku, kontzertu, bidaia, orkestra, topaketa, banda, dantzaldi, grabaketa, txapelketa, txaranga… ugaritan hartu dut parte eta denetan zerbait ikasi, partekatu, gozatu, trukatu dut. Guzti honetaz pentsatzen egon naiz eta gaiari buelta batzuk eman ondoren Zestoako musikaren egoerari buruz hitz egitea pentsatu dut. pintxo-potea Euskaldunok beti izan dugu jaOso herri musikazalea tun onen fama eta aitzakiarik txikiena nahikoa zaigu da Zestoa, talde asko lagunekin elkartu eta zerbait jan edo edateko. Aitzasortu dira hemen eta kia horietariko bat da gure artean hain azkar zabaldu hori ez da edozein heden ostegunetako ohitura. Gaur egun zein herrik ez rritan gertatzen. Hau du bere egin pintxo-poaltxorra! Baina zaletasun hori denon artean zaindu eta tea? elikatu egin behar dugu aurrera jarrai dezan. Hor ikus2003. urtean egin omen ten dut nik lehenengo puntu beltza. Rock taldeak osazuen lehenengoz Gassuntsu eta momentu onean daude, talde lanari esker teizko merkatari elkarte sormenaren emaitza onak jasotzen ari dira. Baina badabatek eta 2004tik aurrego behar handiak dituen beste talde bat, kideen ondora osteguneroko ekimen rengoen faltan dena: banda. Badaude zenbait instrumenbihurtu zuten. Euskal tu oinarrizko hezkuntzatik potentziatu beharko liratekeHerrian zehar 2008az geenak, baina elkarlanik gabe eta bakoitzak bere aldetik lan roztik zabaldu zen eta eginez ez dugu emaitza onik lortuko, ez dugu jakingo zer tabernariek ideia hori behar duen batek zer besteak. Eta herri txiki honetan hartu zuten herrietako kale-giroa berpizteko asmoz. gauza erreza izan beharko luke musika zaletasun denak Zestoan ere asmo hori bai baina osteguna etorri, osbatera sustatzea. teguna joan, gero eta jende gutxiago ibili da herrian. Txikitatik ezagutu izan dugun herriko igandetako txaEta egia esan behar badut, herriko kaleak ia hutsik ranga ere bandaren antzeko egoeran dagoela esango nuikuste horrek pena ematen dit. Argi gera dadila heke. Horrelako talde bat herrian izatea pribilegio bat da! rria eta, noski, tabernak bizirik mantentzeko ideia Eta ez dugu behar bezala baloratzen. Gaur egun euskal ona iruditzen zaidala pintxo-potea. Aukeratutako herrian bakarrak izango gara hamabostean behin herrieguna, baina, ez zait aproposena iruditzen. Astean ko txikientzako horrelako kuadrillaz gozatzeko aukera zehar lana, unibertsitatea edo bestelakoak tarteko ia dugunak. inor ere ez da ibiltzen kalean. Ostirala iristean ere Zergatik ez ditugu batzen indarrak? Zergatik ez egin lan gero eta jende gutxiago. herriaren onerako? Hortaz mintzo ginen duela pare bat aste kuadrillan. Eta behin indarrak batuta zergatik ez parte hartu elka“Txikiak ginenean kristoren giroa egoten zen!” esan rrekin musika emanaldietan? Herrian zaletasuna bai, zuen lagun batek. Ez du arrazoirik falta. Horrelaxe gobaina kultura musikala lantzen al dugu? Eta kultura higoratzen ditut nik ere Zestoako kaleak urte batzuk tzarekin hainbat estilo, talde eta herrialde ezagutzeko atzera eginda. Egia da hiri eta herri gehienetan osteaukeraz ari naiz, partekatzeko aukeraz. Noski, horri logunetan ospatu ohi dela pintxoa eta edaria biltzen dituta aretoaren beharra dago eta ez musikarentzat soilik. tuen eskaintza hau. Ondo funtzionatuko du, ez dut Talde-lanak herrikidetasuna sendotzen du eta musikazalantzarik. Baina ez zait gure herriaren kasua irudiren bidez emozioz, bizipozez, ilusioz betetzen da gure tzen. Orion, esaterako, ostiraletan egiten dute eta jenegunerokotasuna. Poztuko nintzateke nire nahia betedetza ibiltzen omen da kaleetan. Zestoa bezala herri tzeko beste hamazazpi urte pasako ez balira! txikia da hura ere. Nire lagun Aiala Etxabek 2018ko benat etxabe maiatzeko alean esan zuen bezala “urteak asteburu buruzuri asko ditu” eta, ondoko herriek egiten duten bezala, gurean ere zerbait egitea proposatzen zuen. Aialarekin guztiz ados, lagun artean hitz egiten hasi eta… zergatik ez pintxo-potea ostiralera aldatzearekin hasi? Ekintza txikia da baina agian jendea kalera irtetera animatu eta kaleek duela urte batzuk zuten bizitza berreskuratzen lagundu lezake!
.
naiara olaizola
204.qxp_55 23/4/19 13:31 PĂĄgina 17
iinkesta.
1
7 Jarraipenik egiten al diezu udaleko aurrekontuei?
ana artola 48 urte
kb
ale
Ez ditut batere jarraitzen, ez daukat ideiarik ere. Inoiz ez gara pentsatzen jartzen eta orain esandakoan arreta pixka bat jarri beharko genukeela uste dut...
Ezta ideiarik ere. Nabarralde taldeEz ditut batere jaan nabil ni eta rraitzen, ezta alor guri emate zaijakin batzuk ere. gun diru laguntza soilik ezagutzen beĂąat subinas dut. 22 urte joxean lasa 58 urte
onintza arruabarrena 37 urte
(Erantzuleak guztira: 48)
Ez, ez naiz plenoetara ere joaten eta ez dakit aurrekontuei buruzko ezer. Zertxobait jakin beharko nuke baina‌ Saltsaren bat dagoenean jakiten dut zerbait baina ezer gutxi.
Harrobian kamioiak hustutzen dira kontrolik gabeko isurketak eginez.
Lasaoko frontoia eta inguruak margotu eta txukundu egin dira
ale
204.qxp_55 23/4/19 13:31 PĂĄgina 18
Martxoko erantzuna
Lasaoko San Miliango markesen jauregia
zen. Trenaren kearen usaina bertatik hartzen da gaur egun, izan ere, Azpeitiko tren museoko lurrun-trena ondotik pasatzen da eta Urola trenaren Lasaoko geltokian hartzen du buelta. Jauntxo familia bat bertan bizi izan zen, jauregiaren izenak dioen bezala, San Miliango markesena. Hamahiru urtez desagertuta egon zen toki honetako sarraila bat; jauregiaren kontra dagoen kaperako sarraila da galduta egon zena, hala kontatzen du Jesus Mari Arroitaonaindia lasaotarrak ETB2ko “Historias a bocados� saioan. Familiako azken bizilagunak bertan hobiratuta daude, kaperaren azpian dagoen hobian.
?
Gure postontzira erantzun batzuk iritsi ziren eta dagoeneko asmatzaile batzuk lortu dute euren zozketarako txartela. Zorionak! Zein ote da hil honetako asmakizuna? Hementxe dituzu pistak:
1. Gaztetan goitik ikusten zuen ingurua. 2. Araban ikasi zuen erdaraz. 3. Ondare oparoa utzi du idatzita. 4. Buruan txapel ugari jantzi zituen. Jolasaren arauak:
Hilero 4 pista emango ditugu hitz bat (edo kontzeptu bat) asmatzeko. Asmatu beharreko hitzak Zestoarekin harremana izango du. Erantzunak hilaren 20a baino lehen bidali beharko dira: E-posta: zestoa@aek.eus Mezua edo whatsapp-a: 670 420 048 Ikasturte amaieran SARIA zozketatuko da (bazkari edo afari bat). Asmatzaile guztiak sartuko dira zozketan; zenbat eta gehiagotan asmatu, aukera gehiago saria eskuratzeko!
agenda
204.qxp_55 23/4/19 13:31 Página 19
ma
iatza
sa 02
ntakutzak zestoan osteguna
19:00etan, jaien hasierako suziria jaurtiko da. Ondoren, Idiakaitz Txistulari taldearen, Azpeitiko Bandaren eta Zestoako Musika Bandaren kalejira. 22:30ean, Danborrada Nagusia herriko kaleetan zehar. Gauerdian, ikurrina eta herriko bandera altxatuko dira. Danborrari-taldeek martxa guztiak joko dituzte herriko plazan.
03
ostirala
10:30ean, Idiakaitz Txistulari Taldearen diana. 12:00etan, Meza nagusia, Parrokiko Abesbatzak abestua. 18:00etan, umeen danborrada. 19:30-21:00 eta 22:30 etatik aurrera, dantzaldiak Fand&Go taldearekin udaletxeko arkupetan.
sa 03 05
ntakutzak ibañarrietan ostirala
20:00etan Pintxo poteoa eta Zapo jokoa. 21:30ean Auzo afaria.
igandea
11:30ean Idiakaitz txistulari taldearen kalejira. 13:00etan meza Santo Kristo ermitan. 13:30ean Bertso saioa Aner Peritz eta Aimar Sorazurekin. 18:00etan Herri kirolak: Harriarekin Goenatxo II eta aizkoran: Eneko Otaño eta Mikel Larrañaga. Ondoren ume jolasak
02 07
osteguna
08 10 12 16 17
asteazkena
18
larunbata
19 24 ·E
igandea
1
Ping-Pong txapelketa Gaztelekuan (3. zikloa)
asteartea
"Gipuzkoa argitu" programaren baitan, argindar kontsumoa ezagutu eta murrizteko neurriak hartzeko tailerra antolatu du Udalak Foru Aldundiarekin elkarlanean. 18:30ean, Gaztelekuan. Tailerrean parte hartzeko ezinbestekoa da maiatzaren 3rako aldez aurretik izena ematea (ingurugiro@zestoa.eus helbidera idatzita edo 943 147 010 telefonora deituta). Bost lagun baino gutxiagok izena emanez gero, tailerra ez da burutuko.
9
Portalen erleei buruzko hitzaldia
Ping-Pong txapelketa Gaztelekuan (DBH)•Barbantxo Arroabea eta Iraetan.
ostirala igandea
Herri Urratsera autobusa eta Larrunera mendi ibilaldia, Portale eta Agiro mendi klubak antolatuta.
osteguna
Gu sukaldari: pizzak Gaztelekuan 3. ziklokoek.
ostirala
XXVIII. Patxalo Mus Txapelketa Ipintza elkartean. Izen ematea doan. 22:00etan izena eman eta 22:30ean hasiko da. Sariak: irabazleentzat txapelak, bigarrenentzat bi laguntzentzako afaria, eta 3 eta 4. sailkatzen direnentzat ardo botilak.•Barbantxo Zestoa eta Aizarnan.
3000 BAIETZ! Bargaztak Talde Feministaren eskutik. Malen Etxeari laguntzeko. 3000€ko gastuari aurre egiteko hainbat ekintza antolatu dituzte: errifa bat, 5€ko bonoak ere jarriko dituzte salgai eta lasterketa solidarioa. 17:00tan hasiko da plazatik eta Sastarrainen amaituko da, joan etorria korrika zein oinez egin daiteke. Dortsala astebete aurretik jaso ahal izango da tabernatan, 5€ren truke, baita egunean bertan ere. Agiro Mendi Klubak antolatuta, Zestoa-Sagarreta-Otxako lepoa-Zestoa mendi irteera.
ostirala
Barbantxo Arroabea eta Iraetan.
uskal kanten tailerra Jagoba Astiazaran musikariarekin.
Ikastaroko egunak: Maiatzak 9-23-30 eta ekainak 6 (ostegunak) eta ekainak 14a, ostiralez kantu afaria zuzeneko musikaz lagunduta. Ordua: 19:00-20:30. Lekua: Portale Kultur elkartean. Prezioa: 25€ bazkideak/30€ ez bazkideak (ikastaroa + 640 917 626 afaria barne). Lekua: mugatua. Izen ematea: Maiatzak 5, igandea baino lehen Portalen. Oharra: Afari egunerako lekua geldituz gero, afarirako izen ematea maiatzean irekiko da.(ikus Pintada atala). retoko dantza ikastaroa. Arroagoian aretoko dantza ikastaroa antolatu nahi dute baina taldea osatzeko jende bila dabiltza. Astelehen, astearte edo ostegunetan izango litzateke 18:00etatik 19:00etara.
·A
943 148 061
204.qxp_55 23/4/19 13:31 Pรกgina 20