Hình 1.4. Sơ đồ quy trình dạy học kiến thức mới theo PPTN Vật lí

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL Mục tiêu: - Đề xuất được PATN: cách bố trí dụng cụ TN, cách xử lí số liệu TN. - Tiến hành TN thực để thu thập kết quả TN, xử lí kết quả TN và đối chiếu với hệ quả. - Rút ra kết luận về tính phù hợp, tính đúng đắn của hệ quả. Biện pháp: GV hướng dẫn HS xây dựng PATN và tự tiến hành kiểm tra TN. Giai đoạn 5. Hợp thức hóa kiến thức mới Mục tiêu: HS tự rút ra kiến thức mới và truyền đạt được nội dung kiến thức mới một cách thấu đáo. Biện pháp: HS phát biểu, GV nhận xét và chính xác hóa kiến thức mới. Giai đoạn 6. Vận dụng kiến thức. Mục tiêu: HS nắm vững nội dung kiến thức mới ở mức độ phân tích, vận dụng, đánh giá, tổng hợp. Biện pháp: - Vận dụng tập dượt: áp dụng để giải các bài tập đơn giản, giải thích các hiện tượng ngay trong bài học kiến thức mới. - Vận dụng nâng cao: áp dụng vào các tiết học giải các bài tập, xác định giới hạn ứng dụng của kiến thức mới, ứng dụng kĩ thuật của định luật mới,. Có thể biểu diễn các giai đoạn của quá trình học tập kiến thức mới theo PPTN Vật lí theo sơ đồ tại hình 1.4: 1.2.2.1.2. Các mức độ dạy học kiến thức mới theo PPTN ở trường THPT Mức độ 1. Ở mức độ này, HS được theo dõi tất cả các giai đoạn của PPTN với các khái niệm “giả thuyết”, “vấn đề nhận thức”, “TN kiểm tra”, “kết luận”, “hệ quả lôgic” trong 1. Xác định vấn đề học tập

2. Nêu dự đoán khoa học

3. Suy ra hệ quả lôgic 6. Áp dụng 5. Rút ra định luật 4. Xây dựng và thực hiện định luật mới PATN kiểm tra Hình 1.4. Sơ đồ quy trình dạy học kiến thức mới theo PPTN Vật lí

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL mối quan hệ hữu cơ với nhau ở mức độ đơn giản. Yêu cầu dạy học theo PPTN ở mức độ 1: - Người học được theo dõi tất cả các giai đoạn của PPTN và hiểu được PPTN là con đường để thiết lập các qui luật vật lí. - Người học có thể thực hiện ở một vài khâu mà nội dung vật lí đơn giản và trang thiết bị cho phép (nêu dự đoán, xây dựng PATN kiểm tra dự đoán, quan sát thu thập số liệu TN, xử lí số liệu,…). Biện pháp: Từ việc xây dựng định luật theo PPTN làm toát lên ý nghĩa phương pháp luận của tiến trình đó và người học tự khái quát thành phương pháp để thiết lập định luật vật lí ở cuối mỗi bài học. Mức độ 2. Rèn luyện một số kĩ năng cơ bản, tối thiểu của PPTN, SGK và chương trình hiện hành đang thực hiện mức độ này thông qua các bài TN thực hành bắt buộc. Yêu cầu dạy học theo PPTN ở mức độ 2: - Người học được chứng kiến tất cả các giai đoạn của PPTN và tham gia trực tiếp làm các TN kiểm tra. - Hoàn chỉnh kĩ năng đo lường trực tiếp các đại lượng: khối lượng, thời gian, chiều dài, lực. - Hoàn thành kĩ năng tiến hành TN theo chỉ dẫn để: + Đo gián tiếp một số đại lượng vật lí: vận tốc, lực đàn hồi, hệ số đàn hồi, lực ma sát, hệ số ma sát, gia tốc, động lượng, động năng, thế năng, công. + Viết được kết quả đo, đánh giá mức độ chính xác của phép đo trực tiếp và gián tiếp. + Nghiệm lại định luật bằng TN theo chỉ dẫn: hợp lực 2 lực song song cùng chiều, quy tắc hợp lực đồng quy, định luật bảo toàn động lượng. Biện pháp: Chủ yếu thông qua các bài TN thực hành được tiến hành theo PPTN. Các trường THPT hiện nay đang tích cực triển khai xây dựng và sử dụng phòng học bộ môn theo yêu cầu triển khai chương trình mới. - Đo lường là kĩ năng cơ bản tối thiểu của NLTN nên việc dạy học theo PPTN phải được bổ sung những chỗ hổng này và có thể thực hiện ngay trong điều kiện không có phòng học bộ môn bằng cách cho HS các bài tập về nhà đo đạc một số đại lượng: