Akram Khan Gnosis

KATHAK EN AKRAM KHAN FESTIVAL Gnosis DO 31.03.11 | VR 01.04.11 | ZA 02.04.11 | ZO 03.04.11 | 20:00 Akram khan PROGRAMMA

CREDITS

Polaroid Feet Gauri Sharma Tripathi | choreografie, muziek Pandit Lachu Maharaj | tekst

Akram Khan | artistieke leiding Farooq Chaudhry | productie

Tarana Sri Pratap Pawar | choreografie Gaurav Mazumdar | muziek Unplugged Akram Khan | improvisatie Pauze Gnosis Akram Khan & Gauri Sharma Tripathi | choreografie Akram Khan draagt deze voorstelling op aan zijn goeroe Sri Pratap Pawar en aan verhalenvertellers overal ter wereld die de uitdaging blijven aangaan om hun publiek mythen te vertellen.

Akram Khan | dans Fang-Yi Sheu | dans Faheem Mazhar | zang, harmonium Sanju Sahai | tabla Lucy Railton | cello Bernard Schimpelsberger | percussie Kartik Raghunathan | viool Fabiana Piccioli | licht Marcus Hyde | klank Kei Ito, Kimie Nakano | kostuums Ruth Little | dramaturgie JiaXuan Hon | tourmanager Productie: Akram Khan Company Coproductie: ADACH (Abu Dhabi Authority for Culture & Heritage), Sadler’s Wells London en The Point Eastleigh

Met bijzondere dank aan dhr. en mevr. Khan en Shanell Winlock.

Aandacht!

Gelieve uw mobiele telefoon uit te schakelen.

2

TOELICHTING Innerlijke kennis en blinde visie Johan Van Acker

Akram Khan geldt vandaag als één van de belangrijkste Britse dansers en choreografen. Vier avonden lang brengt hij in Muziekcentrum De Bijloke zijn nieuwste kathakvoorstelling ‘Gnosis’ begeleid door vijf muzikanten. Het is het verhaal van de Indiase koningin Gandhari, echtgenote van de blinde koning Dhritarashtra, die ervoor koos zich te blinddoeken om samen met haar man op weg te gaan. Een verhaal over innerlijke kennis en blinde visie, over zienden in de duisternis en blinden in het licht.

Kathak is één van de zeven klassieke dansvormen uit Noord-India. Eeuwen geleden vertelden ‘kathakar’ of barden met muziek en dans hun religieuze en mythologische verhalen op dorpspleinen en tempelhoven. Met de komst van de Moghulvorsten (1526) werd kathak een verfijnde hofkunst, die zich sinds de tweede helft van de 19de eeuw in gharana’s (scholen) verder heeft ontwikkeld. Karakteristiek voor de hedendaagse kathak zijn het voetenwerk op ingewikkelde ritmische cycli en snelle pirouettes. Een kathakvoorstelling is een afwisseling van twee componenten: abstracte danselementen enerzijds en expressieve en verhalende elementen anderzijds. De dans wordt meestal - zoals vanavond in De Bijloke - solo uitgevoerd met begeleiding op percussie- en melodie-instrumenten.

Akram Khan werd geboren in Londen als kind van immigranten uit Bangladesh. Van zijn ouders erfde hij de Bengaalse tradities, maar hij snoof natuurlijk ook de geur van het Westen op. Zijn werk weerspiegelt op een intrigerende manier die dubbele afkomst. Khan was een hyperactief kind, hij moést bewegen. Net als zijn zus studeerde hij naar de wens van zijn moeder de 500 jaar oude Indiase kathakdans bij goeroe Sri Pratap Pawar; ook zijn lichaam hoorde voortaan te weten waar het vandaan kwam. Als knaap danste Akram Khan deze kathak in het toneelepos ‘Mahabharata’ van Peter Brook (een film die tijdens dit kathak festival op zaterdag 2 april om 13u30 in Muziekcentrum De Bijloke wordt vertoond). Later volgde hij les bij Jonathan Burrows en aan de Royal Shaspeare Company. Om zijn familie een hogeschooldiploma te kunnen tonen, ging hij studeren aan de Northern School of Contemporary Dance in Leeds. In 1999 ontving hij de belangrijke Jerwood Choreography Award. Daarmee trok hij naar Brussel voor een workshop van zes maanden in P.A.R.T.S., de school van Anne Teresa de Keersmaeker. In 2000 stichtte hij samen met Farooq Chaudhry in Londen zijn eigen gezelschap.

Dansen tussen oost en west Het is voor de toeschouwer een intense ervaring om Akram Khan solo het podium te zien innemen. Bij kathak gaan de sierlijke handbewegingen en het gesofisticeerde voetenspel met flitsende precisie de dialoog aan met de

TOELICHTING musici. Akram Khan: “Kathak betekent letterlijk ‘verhalen vertellen’. Als ik een traditionele kathakvoorstelling zoals ‘Gnosis’ breng, vertel ik verhalen terwijl ik dans. Omgekeerd worden de woorden en bewegingen muziek. Zodra ik aan het werk ben, laat ik mijn lichaam voor zichzelf beslissen. Als kleine jongen wist ik niet wat ik wou worden. Ik denk dat ik van plan was ‘niets’ te worden.

Mijn moeder was de drijvende kracht achter mijn eerste stapjes in de wereld van de dans. Op mijn zevende volgde ik lessen kathak, klassieke Indiase dans.

Mijn dansleraar Sri Pratap Pawar zette me op het juiste spoor. De periode waarin we nu leven is voor een artiest zoals ik erg interessant. We zijn slaven van de lineaire, mannelijke, westerse tijd. De klok als uitvinding om mensen te controleren en geld te verdienen. De oosterse tijd daarentegen loopt niet lineair, maar vormt een spiraal. Hij is meer filosofisch, religieus, cultureel, natuurlijk, net zoals de kathakdans. Ik heb als aanloop naar het festival in De Bijloke kathakdansen uit vroegere producties herwerkt, nl. ‘Polaroid Feet’ en ‘Tarana’.

Via improvisaties ‘Unplugged’ evolueerde ik naar het hedendaagse ‘Gnosis’. A work in progress...”

“Indiase dansers” zo benadrukt Akram Khan “zijn intens verbonden met de hindoemythologie, een wereld waarvan je de complexiteit moet leren begrijpen: de verschillende goden, de kleuren, de reuk, de kleren die ze dragen, …

Het is belangrijk een historisch begrip te hebben van wat wij ‘habinai’ noemen, ‘emotie uitdrukken’. Het is een expressief deel van de Indiase dans dat niet zo dikwijls en niet zo gemakkelijk vertoond wordt, niet zo toegankelijk voor een westers publiek. Daarom gebruik ik het verhalende om uit te leggen wat ik doe terwijl ik dans. Het Indiase en westerse dansmateriaal zitten beide in m’n lichaam. Ze zijn niet van elkaar te scheiden bij het improviseren, zoals je ook in De Bijloke zal merken. Als ik les geef aan westerse dansers voelen ze bij bepaalde bewegingen onmiddellijk de Indiase invloed. Hetzelfde gebeurt bij Indiase lesgevers die meteen weten wanneer iets niet uit de traditie komt.

Je beweegt in een andere taal, in een andere dynamiek, maar ik kan die twee niet meer van elkaar scheiden. Het zit in mijn lichaam, dat geïnformeerd werd en in verwarring gebracht. Dàt is interessant… Qua discipline is kathak te vergelijken met klassiek ballet, ook naar het aantal jaren dat je nodig hebt om het te bemeesteren. Ik studeer trouwens nog altijd kathak, voor mij is dat een continu proces. Ik was 21 toen ik moderne dans koos aan de universiteit. Dat was fantastisch! Ik werd beïnvloed op verschillende manieren. Mijn kathakleraar was daar zeer over te spreken, zowel in positieve als in negatieve zin. Hij vond het jammer dat mijn lichaam stilaan veranderde. Ook de discipline en de energie, de manier om mijn werk te presenteren, evolueerde. Dat was toen een probleem. Door mijn ‘afwijkende’ manier van bewegen, kreeg ik dezelfde negatieve opmerkingen van mijn leraars moderne dans. Aan beide zijden kreeg ik problemen, ik werd nergens gesteund. Het liet me echter toe een taal te ontdekken die zowel met de kathak als met de moderne dans verbonden is, een ontdekking die er eerder toevallig kwam. Ik presenteerde jaren gele-

3

4

TOELICHTING den na afloop van een choreografiecursus mijn eindwerk ‘Loose in flight’, een dans waarin ik reageerde op de beperkingen van de kathak. Om je een idee te geven: in kathak moet er tussen je voeten een afstand van acht vingers zijn, dient de middelvinger in één lijn de verbinding met de neus te maken. Je werkt met negen punten in de ruimte, in een soort kubus… Heel technisch allemaal, en daar wou ik uit breken. Toen mijn kathakleraar me erop wees dat m’n elleboog te veel afhelde, besloot ik die beweging te breken om zo tot ‘Loose in flight’ te komen.”

Vragen als motor van de chaos Akram Khan houdt van vragen, ze sturen de chaos aan. Akram Khan: “Chaos is zowel de mythische oertoestand van de wereld als het onvoorziene en het onberekenbare waaruit de nieuwe werkelijkheid ontstaat. Het gaat om het overschrijden van aloude grenzen, niet door vage methodes en alles met alles to combineren, maar wel door de grootst mogelijke afstand tussen bijvoorbeeld ballet en kathak af te tasten. De fusie van uitersten is een ‘monstre sacré’, een danscreatie die vlam vat door het vreemde, het onberekenbare en het onvoorziene. In kathak lopen we sowieso de chaos in, want we overschrijden de snelheidsgrenzen van het lichaam heel vaak. Op zo’n moment worden de passen onduidelijk en hinkt de techniek achterop. Precies in zo’n chaos wil ik duidelijkheid brengen. Dat houdt me bezig, want daaruit ontstaat de dans.”

NIEUWS COLLEGIUM VOCALE GENT

Philippe Herreweghe | dirigent Dorothée Mields & Hana Blazikova | sopraan Damien Guillon | contratenor Thomas Hobbs | tenor Peter Kooij | bas UNIEKE GENERALE REPETITIE Het is enigszins verbazingwekkend vast te stellen dat de vorm van sommige universele meesterwerken het resultaat is van een moeizaam en lang creatieproces. De h-moll Messe van Johann Sebastian Bach (1685-1750) is zo’n meesterwerk. Het geldt als één van zijn laatste composities, maar het overgrote deel van de muziek dateert van voor 1749, toen Bach de mis in zijn finale vorm ‘componeerde’. Het Sanctus gaat terug tot 1724, net na zijn aanstelling als cantor in Leipzig. Kyrie en Gloria schreef Bach in 1733 als lutherse missa brevis en heel wat andere delen zijn parodieën van muziek uit cantates. Alleen sommige secties van het Credo, zoals het ‘Et incarnatus est’ waren nieuwe composities, bedoeld om de mis tot een complete missa tota te maken. Toch heeft de status van het werk nooit geleden onder deze ontstaansgeschiedenis, wel integendeel. De Hohe Messe werd en wordt zonder meer beschouwd als de stilistische en technische synthese van Bachs kunnen en als één van de hoogtepunten van de westerse klassieke muziek.

U krijgt in Muziekcentrum De Bijloke Gent de unieke kans om een generale repetitie bij te wonen. Het is de laatste repetitie alvorens het Collegium Vocale met deze productie op toernee gaat – eerst naar Londen en daarna naar Azië - om er dan de opnamestudio mee in te duiken.

JOHANN SEBASTIAN BACH | Messe in h-moll BWV 232 Donderdag | 12 mei 2011 | 20:00 De Bijloke - Concertzaal Tickets: € 5 09 269 92 92 tickets@debijloke.be www.debijloke.be of ter plaatse in het bespreekbureau Muziekcentrum De Bijloke Gent J. Kluyskensstraat 2 – 9000 Gent

5

6

festivalprogramma DO | 31.03.2011

De Bijloke | Jean-Pierre De Deckerzaal

14:00 – 15:15 Dansfilm ‘Zero degrees’ (choreografie Akram Khan & Sidi Larbi Cherkaoui) De Bijloke | Auditorium

13:30 – 16:15 Film ‘The Mahabharata’ (Peter Brook) De Bijloke | Auditorium

16:00 – 17:00 Documentaire ‘Zéro Degré, L’Infini’ (Gilles Delmas) De Bijloke | Auditorium

14:30 – 16:30 Kathak workshop De Bijloke | Jean-Pierre De Deckerzaal

20:00 – 21:45 Gnosis Akram Khan De Bijloke | Concertzaal Inleiding (auditorium) om 19u15

15:00 – 16u45 Kathak alias Indiase flamenco Spectra Filip Rathé (dirigent) Amparo Cortés (cantaora) Philippe Ranallo (trompet) De Bijloke | Businessfoyer

VR | 01.04.2011 14:00 – 15:15 Dansfilm ‘Zero degrees’ (choreografie Akram Khan & Sidi Larbi Cherkaoui) De Bijloke | Auditorium 16:00 – 17:00 Documentaire ‘Zéro Degré, L’Infini’ (Gilles Delmas) De Bijloke | Auditorium 20:00 – 21:45 Gnosis Akram Khan De Bijloke | Concertzaal Inleiding (auditorium) om 19u15

ZA | 02.04.2011 10:30 – 12:30 Kathak workshop Urja Desai Thakore (dans) Hiren Chate (tabla)

17:00 – 18:00 Lezing ‘Het Mahabharata - culturele hoeksteen van het hindoeïsme’ Dr. N. Mohkamsing, Universiteit Leiden De Bijloke | Auditorium 17:00 – 18:00 ‘Wonderlijke nachten’ (6+) Gerda Dendooven (verteller, schrijver, tekenaar) Faheem Mazhar (harmonium & zang) De Bijloke | Bibliotheek 20:00 – 21:45 Gnosis Akram Khan De Bijloke | Concertzaal Inleiding (auditorium) om 19u15

festivalprogramma ZO | 03.04.2011 10:00 – 11:00 ‘Wonderlijke nachten’ (6+) Gerda Dendooven (verteller, schrijver, tekenaar) Faheem Mazhar (harmonium & zang) De Bijloke | Bibliotheek 11:00 – 12:30 Noord-Indiase klassieke liederen Faheem Mazhar (zang) Kartik Raghunathan (viool) Sanju Sahai (tabla) De Bijloke | Kraakhuis 13:30 – 14:45 Dansfilm ‘Zero degrees’ (choreografie Akram Khan & Sidi Larbi Cherkaoui) De Bijloke | Auditorium 14:30 – 16:30 Kathak workshop Urja Desai Thakore (dans) Hiren Chate (tabla) De Bijloke | Jean-Pierre De Deckerzaal

15:30 – 16:30 Documentaire ‘Zéro Degré, L’Infini’ (Gilles Delmas) De Bijloke | Auditorium 17:00 – 18:00 Lezing ‘Het Mahabharata - culturele hoeksteen van het hindoeïsme’ Prof. dr. Eddy Moerloose, Vakgroep Talen en Culturen van Zuid- en OostAzië, Seminarie Indologie, UGent De Bijloke | Auditorium 17:00 – 18:00 ‘Wonderlijke nachten’ (6+) Gerda Dendooven (verteller, schrijver, tekenaar) Faheem Mazhar (harmonium & zang) De Bijloke | Bibliotheek 20:00 – 21:45 Gnosis Akram Khan De Bijloke | Concertzaal Inleiding (auditorium) om 19u15

Bespreekbureau Muziekcentrum De Bijloke Gent J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent Di - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00, za 13:00 - 17:00 09 269 92 92 tickets@debijloke.be www.debijloke.be Colofon Tekst programmaboekje | Johan Van Acker Inleiding | Johan Van Acker Programmaboekjes | Sophie Cocquyt v.u. | Daan Bauwens © Muziekcentrum De Bijloke Gent Muziekcentrum De Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent Motors (www.gentmotors.be)

7

8

BiNNENKORT WO | 06.04.11 20:00 | Jazz+ Pascal Schumacher & Friends Reflections on Brandenburg 3 DO | 07.04.11 20:00 | East of Eden+ Solisten van de Byzantijnse muziek Grieks-orthodoxe hymnes tijdens de Goede Week VR | 08.04.11 20:00 | Musica Antiqua 2+ Collegium Vocale Gent, Akademie für Alte Musik Berlin, Daniel Reuss (dirigent) Der Tod Jesu ZA | 09.04.11 20:00 | Symfonisch 2+ Sergei Istomin (cello), Viviana Sofronitsky (pianoforte) Mendelssohn, Liszt, Chopin DO | 28.04.11 20:00 | Musica Antiqua 2+ Ronald Brautigam (pianoforte), Yodo Kurahashi (shakuhachi) Beethoven, Kurahashi ZA | 30.04.11 20:00 | Symfonisch 3+ Alexander Gavrylyuk (piano) Chopin, Scrjabin, Liszt, Rachmaninov, Prokofjev DO | 05.05.11 20:00 | East of Eden+ Spectra Ensemble, Filip Rathé (dirigent), Ann De Renais (sopraan) East meets West - Reflecties op gagaku VR | 06.05.11 20:00 | Symfonisch 1+ deFilharmonie, Collegium Vocale Gent, Accademia Chigiana Siena, Philippe Herreweghe (dirigent) Haydn, Die Jahreszeiten

VR | 13.05.11 20:00 | Musica Antiqua 1+ The King’s Consort, Robert King (muzikale leiding) Henry Purcell at the Chapel Royal ZA | 14.05.11 20:00 | Symfonisch 2+ Symfonieorkest Vlaanderen, Seikyo Kim (dirigent), Alina Ibragimova (viool) Enescu, Mozart, Berlioz KT | Kinderen Toegelaten WO | 18.05.11 20:00 | Jazz +/Mix Philip Catherine (gitaar), Jacky Terrasson (piano) DO | 19.05.11 20:00 | Miry+ (in Miryzaal, Hoogpoort 64) Quatuor Mosaïques Haydn, Beethoven, Mozart VR | 20.05.11 20:00 | Musica Antiqua 2+ Masques, Hana Blazikova (sopraan), Olivier Fortin (muzikale leiding) Stylus Phantasticus ZA | 21.05.11 20:00 | Voix Gras+ Exaudi, James Weeks (muzikale leiding) Tuin der lusten ZO | 29.05.11 15:00 | Kidconcerten+ | Symfonisch 3(+) Brussels Philharmonic, Michel Tabachnik (dirigent), Nathan Braude (altviool), Johan Heldenbergh (verteller) Berlioz, Strauss