BESPREEKBUREAU MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent Di - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00, za 13:00 - 17:00 t. 09 269 92 92 e. tickets@debijloke.be w. www.debijloke.be DE BIJLOKE BISTRO Ma - vr 12:00 - 18:00 Op concertdagen ook 2 uur voor en 2 uur na het concert t. 09 277 07 04 e. info@debijlokebistro.be w. www.debijlokebistro.be OP ZOEK NAAR EEN GESCHENK? Doe een concert cadeau in de vorm van een geschenkbon of een ticket naar uw keuze. Te verkrijgen aan onze balie. OP ZOEK NAAR KWALITEITSVOLLE OPNAMES? In de foyer vindt u een selectie opnames u aangeboden door ‘t KLAverVIER, Kasteeldreef 6, 2970 Schilde t. 03-384 29 70 e. info@tklavervier.be CULTUUR EN ECOLOGIE HAND IN HAND! WWW.ECORENTAL.BE De Bijloke rijdt op aardgas dankzij Ecorental. AANDACHT! Gelieve uw mobiele telefoon uit te schakelen. COLOFON Tekst programmaboekje | Frederik Styns & Frank Agsteribbe Coverafbeelding | Amsterdam Sinfonietta Coördinatie programmaboekje | Sophie Cocquyt Verantwoordelijke uitgever | Yves Rosseel © Muziekcentrum De Bijloke Gent
OLD MEETS NEW Bach, vivaldi, kennis, celis, agsteribbe, Vainberg, goebaidoelina Guido de neve & frank agsteribbe Amsterdam sinfonietta VR | 13.11.09 | 20:00
I.s.m. November Music
09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
3
4
OLD MEETS NEW Programma
DEEL 1 (Guido De Neve &
DEEL 3 (G. De Neve & Frank
Frank Agsteribbe -
Agsteribbe - Kraakhuis):
Kraakhuis): Johann Sebastian Bach Johann Sebastian Bach
Cantabile ma un poco adagio
(1684-1750)
uit de Sonate nr 6 in G, BWV
Sonate nr. 4 in c, BWV 1017
1019a
Frank Agsteribbe (1968)
Frits Celis (1929)
La mouche Ă miel
Episodes, opus 10
Antonio Vivaldi (1678-1741)
Willem Gommaar Kennis
Sonate nr. 6 in A, RV 758
(1717-1789) Sonate nr. 6 in D
Pauze DEEL 2 (Amsterdam Sinfonietta - Concertzaal):
UItvoerders
Moisei Vainberg (1919-1996) Concertino opus 42 voor viool en strijkers
Guido De Neve | barokviool
Sofia Goebaidoelina (1934)
Frank Agsteribbe |
Creatie voor bajan, slagwerk
klavecimbel
en strijkers
Amsterdam Sinfonietta: Candida Thompson | con-
Pauze
certmeester Geir Draugsvoll | bajan
WWW.DEBIJLOKE.BE
TOELICHTING OLD MEETS NEW Frederik Styns & Frank Agsteribbe
In dit eerste concert dat kadert in de samenwerking tussen Muziekcentrum De Bijloke Gent en November Music plaatsen twee ensembles oud naast nieuw. Het duo Guido De Neve (viool) en Frank Agsteribbe (klavecimbel) plaatst werk van Bach, Vivaldi en Kennis naast hedendaags repertoire van Celis en Agsteribbe zelf. Het strijkorkest Amsterdam Sinfonietta vult het hedendaagse luik verder aan met twee wereldpremières van Vainberg en Goebaidoelina. De wereldpremière van Goebaidoelina’s compositie ‘Fachwerk’ - een werk voor bajan, slagwerk en strijkers - wordt uitgevoerd in aanwezigheid van Goebaidoelina zelf! De vroegste sonates voor solo-instrument en basso continuo vinden we terug in de vroegbarok. De eerste publicatie exclusief gewijd aan sonates voor één enkel instrument met begeleiding is ‘Compositioni Musicali’ (Venetië, 1645) van de Italiaanse componist Bertoli. Het gaat om een reeks sonates voor dulciaan (de voorloper van de fagot). Dergelijke virtuoze sonates vormden een belangrijke schakel in de verzelfstandiging van de instrumentale muziek. Het zijn composities die uit één deel bestaan, maar evenwel gekarakteriseerd worden door een opeenvolging van snelle en trage passages, zowel in binaire als ternaire maatsoorten. In de tweede helft van de 17de eeuw evolueert de solosonate naar een compositie die bestaat uit een aantal (meestal vier) welafgelijnde contrasterende delen. Van Vivaldi, Bach, en Kennis horen we een aantal van deze volwassen sonates voor viool en klavecimbel. De naam die de meeste vragen oproept is wellicht Kennis. Terecht, want hij is een illustere onbekende. Willem Gomaar Kennis (1717-1789) was een Vlaams componist en violist die zijn carrière aanvatte als koorknaap en violist in de Sint-Gummaruskerk in Lier. In 1750 werd hij benoemd tot zangmeester van de collegiale Sint-Pieterskerk 09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
5
6
TOELICHTING in Leuven. Hij bouwde er een stevige reputatie als vioolvirtuoos uit en is dan ook vooral bekend voor zijn vioolsonates. Hij componeerde in totaal twaalf bundels met telkens zes sonates. ‘Opus 4’ (sonates voor 2 violen) en ‘Opus 9’ (zes duetten voor viool en cello) waren de meest populaire en werden zowel in Londen als in Parijs heruitgegeven. Het ‘Opus 4’ werd trouwens lange tijd toegeschreven aan Johann Christian Bach en werd onder diens naam uitgegeven in 1949. De hedendaagse sonates komen van Celis en Agsteribbe. Frits Celis werd geboren in Antwerpen in 1929. Hij begon zijn carrière als harpist en werd daarna o.a. dirigent en muziekdirecteur van de Koninklijke Muntschouwburg en van de Vlaamse Opera. Zijn compositorische stijl evolueerde via expressionisme en serialisme naar een atonale stijl waarin het lyrische aspect een belangrijke rol speelt. De ‘Episodes’ opus 10 zijn in 1973 geschreven voor altviool en klavecimbel. Celis schreef hierover zelf: “Ik heb bewust gestreefd naar een doorzichtige schrijfwijze, daarbij geholpen door de eerder ijle klank van het klavecimbel (...) De titel van de compositie verklaart meteen ook de structuur ervan, vermits dit stuk samengesteld is uit een aantal korte episodes die elkaar zonder onderbreking opvolgen, doch onderling contrasteren inzake tempo en sfeer, met de steeds terugkerende tertsafstand als opvallend interval. In tegenstelling tot het onstuimig middendeel verwijlen begin en slot in een meditatieve stemming.” Speciaal op vraag van Guido De Neve en Frank Agsteribbe herwerkte Frits Celis dit werk voor barokviool en klavecimbel. Naast zijn activiteiten als dirigent, continuospeler en docent is Frank Agsteribbe ook componist. Hij schreef ongeveer 80 composities waarvan de meeste in opdracht van o.a. Radio 3 / Klara, Vlaams Radio Orkest, Concertgebouw Brugge, November Music, Il Gardellino. Agsteribbe’s ‘D’Amour piqué d’une mouche à miel’ is een danssuite voor sopraan, contratenor, barokcello en klavecimbel uit 1995. Het is gebaseerd op het gelijknamige gedicht van Rémi Belleau waarin de verongelijkte Amor zijn beklag doet dat hij door een bij (une mouche à miel) is gestoken. Zijn moeder antwoordt hem dat hij niet moet klaWWW.DEBIJLOKE.BE
TOELICHTING gen, mensen die door zijn pijlen geraakt worden, zijn er immers veel erger aan toe! ‘La mouche à miel’ is een variant van de allemande die deze suite opent. Net zoals een ‘mouche à miel’ is dit korte deeltje speels, grillig en licht.
Guido De Neve & Frank Agsteribbe Het strijkorkest Amsterdam Sinfonietta brengt twee wereldcreaties van twee hedendaagse componisten: Vainberg en Goebaidoelina. Tijdens de Duitse invasie in Polen in 1939 vluchtte de Poolse componist Moisei Vainberg naar Rusland. In Minsk studeerde hij onder Vasily Zolotaryov die een voormalige student van Nikolaj Rimski-Korsakov en Mili Balakirev was. De ochtend na Vainbergs diploma-uitreiking vielen de Duitsers Rusland binnen en vluchtte hij naar Tasjkent. Daar werkte hij voor de opera en ontmoette allerlei belangrijke personen die ook geëvacueerd waren. Onder de indruk van Vainbergs eerste symfonie regelde Dmitri Sjostakovitsj in 1943 dat Vainberg naar Moskou kon 09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
7
8
TOELICHTING komen. Daar bleef hij tot het einde van zijn leven. Ondanks zijn woelige leven was Vainberg bijzonder creatief en productief. Zo componeerde hij o.a. 26 symfonieën en 17 strijkkwartetten. De meeste van zijn composities werden in Rusland door de beroemdste en bekendste musici en orkesten uitgevoerd, o.a. door David Oistrakh, Emil Gilels, Rudolf Barshai en Mstislav Rostropovitsj. Weinberg was bijzonder gesteld op de creatieve mogelijkheden van het strijkorkest. Hij zei: “ik heb vaak niet meer nodig dan een goed strijkorkest om mijn gevoelens in muziek tot uiting te brengen.” Sofia Goebaidoelina studeerde piano en compositie aan het conservatorium van Kazan. Daarna studeerde ze compositie aan het conservatorium van Moskou. Ze kreeg er onderricht van Nikolaj Peiko, de assistent van Dmitri Sjostakovitsj. Dankzij violist Gidon Kremer, die sinds het begin van de jaren ‘80 haar werk promoot, worden haar composities regelmatig uitgevoerd in het westen. Samen met Schnittke, Denisov en Silverov wordt ze beschouwd als de leading lady van de nieuwe muziek uit de vroegere Sovjet-Unie. Voor Goebaidoelina betekende muziek een vlucht uit het beklemmende politieke klimaat van het Sovjetregime in Rusland. Daarom associeert ze haar muziek met menselijke transcendentie en mystiek spiritualisme. Deze associaties komen op verschillende manieren tot uiting in haar werk. Vaak maakt ze gebruik van mystieke, ongewone klanken en gebruikt ze instrumenten op alternatieve manieren. Daarnaast spelen elektronische muziek en verschillende improvisatietechnieken een belangrijke rol. Dit komt duidelijk tot uiting in haar filmmuziek. Voor Sovjetcomponisten betekende filmmuziek een veilige omgeving. Immers, deze muziek was het minst onderhevig aan de censuur van het regime. Vooral de verhaallijn van de film werd door het regime op de voet gevolgd, de muziek in mindere mate. Componisten konden in dit genre dus experimenteren en hun creativiteit tot op zekere hoogte de vrije loop laten gaan. Ook dient het belang van percussie-instrumenten benadrukt te worden. Voor Goebaidoelina staat de onbestemdheid van percussieklanken symbool voor het mystieke verlangen en de potentiële vrijheid van de menselijke transcendentie. Zo ook in de wereldpremière van ‘Fachwerk’… WWW.DEBIJLOKE.BE
BIOGRAFIE Guido De Neve Hasselaar Guido De Neve is een gepassioneerd violist die ooit de omschrijving ‘de nieuwe fakkeldrager van de Belgische vioolschool’ meekreeg. De Neve werd reeds op zijn elfde als leerling aan het Koninklijk Conservatorium van Brussel aanvaard. In 1984 ontmoette De Neve in Assisi de Hongaarse violist Sandor Végh. Die kennismaking zou zijn verdere ontwikkeling ingrijpend beïnvloeden. Dat gold in de eerste plaats tijdens de daarop volgende zes jaar van intensieve zelfstudie, een periode waarin Guido De Neve een zeer persoonlijke manier van interpreteren ontwikkelde. Die inzet zou in binnen- en buitenland worden beloond. Maar De Neve is niet alleen een gepassioneerd violist. Hij wordt wereldwijd gewaardeerd voor zijn opzoekwerk naar en ‘restauratie’ van onuitgegeven manuscripten. Anderzijds is hij een bron van inspiratie geworden voor hedendaagse componisten. De jongste jaren werden talrijke werken voor en met hem geschreven. Frank Agsteribbe Frank Agsteribbe (°1968) is een veelzijdig musicus die zich profileert als dirigent, klavierspeler en componist, zowel in opera als in barokmuziek of hedendaagse muziek. Vooral de raakvlakken tussen muziek uit de zeventiende of achttiende eeuw en de muziek van vandaag genieten zijn bijzondere interesse. Als continuospeler werkte hij samen met de meest vooraanstaande Vlaamse barokensembles waarmee hij wereldwijd concerteerde. Samen met contrabassist Tom Devaere richtte hij in 2005 een nieuw, jong en dynamisch barokorkest op: B’Rock. Ter gelegenheid van het Haydnjaar 2009 bracht Frank Agsteribbe een CD uit met vroege klaviermuziek van Joseph Haydn. Als dirigent is Frank Agsteribbe actief op verschillende domeinen: opera, oude muziek en hedendaagse muziek. Hij dirigeerde Mozarts ‘Zauberflöte’, ‘The Rake’s Progress’ van Stravinsky, ‘Orontea’ van Marc’ Antonio Cesti, ‘La Dafn’e’ van Marco da Gagliano en ‘Orfeo’ van Ferdinando Bertoni. Met het Teatro Sao Carlos uit Lissabon dirigeerde hij in november 2008 ‘L’Italiana in Alger’i’ van Rossini. Hij leidde B’Rock in werk van John Cage, Arvo Pärt en Frank Nuyts, alsook in Vivaldi en Händel.
09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
9
10
BIOGRAFIE Amsterdam Sinfonietta Amsterdam Sinfonietta is een ensemble van 22 kamermuziekspecialisten, allen strijkers: zes eerste violen, zes tweede violen, vier altviolen, vier celli en twee contrabassen. De musici spelen doorgaans zonder dirigent maar onder leiding van Candida Thompson, concertmeester sinds 1995 en artistiek leider sinds 2003. Het repertoire omvat uiteenlopende muzikale stijlen, van barok tot hedendaagse muziekstukken. De nadruk ligt op het repertoire voor strijkers, waaronder kamermuziekwerken uitgevoerd in strijkorkestbezetting. Bij gelegenheid breidt Amsterdam Sinfonietta zich uit tot kamerorkest. Amsterdam Sinfonietta onderscheidt zich van ‘reguliere’ kamerorkesten door het grote belang dat wordt gehecht aan een ‘kamermuziekmentaliteit’. Deze aanpak garandeert een maximale inzet en een grote betrokkenheid van de musici, wat resulteert in optredens met een zeldzame dynamiek en intensiteit. Candinda Thompson Sinds juli 2003 is Candida Thompson artistiek leider van Amsterdam Sinfonietta. Zij leidt het orkest vanuit haar positie als concertmeester. Bij het aanvoeren van een project hecht Candida Thompson grote waarde aan de individuele inbreng van alle musici en de door onderlinge interactie opgeroepen energie. Haar muzikale benadering vraagt maximale inzet en een hoge betrokkenheid van de musici, wat resulteert in optredens met een zeldzame dynamiek en intensiteit. Candida Thompson studeerde bij de vermaarde pedagoog David Takeno aan de Guildhall School of Music and Drama, waar zij in 1989 haar solistendiploma met onderscheiding behaalde. Ze bekwaamde zich verder aan het Banff Centre for the Arts in Canada en speelde in verschillende internationale orkesten. Ook nam ze deel aan nationale en internationale wedstrijden en ontving diverse prijzen. Als soliste gaf ze concerten in Engeland, Duitsland, Denemarken, Italië, Finland, Zweden, Tsjechië, Florida en Hong Kong.
WWW.DEBIJLOKE.BE
HUISMEDEDELINGEN muziekcentrum de bijloke blogt!
Voortaan verschijnt op de website van Muziekcentrum De Bijloke Gent een blog. Hiermee willen we u, Bijlokebezoeker, nog beter op de hoogte houden van het reilen en zeilen in het Muziekcentrum en af en toe een blikje achter de schermen gunnen. We willen er u bijvoorbeeld ook cd’s aanprijzen die wij absoluut de moeite waard vinden of interessante informatie verstrekken die niet rechtstreeks met het programma te maken heeft. En… we doen ook een beroep op u! Heeft u een boeiend concert gehoord en schrijft u graag een recensie? Aarzel dan niet om ons te contacteren op info@debijloke.be
Lees het gastenboek
Na elk concert worden de artiesten uitgenodigd om iets in het gastenboek van het Muziekcentrum te schrijven. U kan nu doorheen dit gastenboek bladeren op onze website. Lees de hartverwarmende woorden van o. a. Claire Lefilliâtre, Paul De Clerck, Stefon Harris, Christoph Prégardien, Jean-Guihen Queyras, Christine Busch... (www.debijloke.be)
SYMFONIEORKEST VAN DE CONSERVATORIA VAN GENT, TILBURG EN MAASTRICHT
Al enkele jaren komen de gevorderde studenten van de conservatoria van Tilburg, Gent en Maastricht één keer per seizoen samen om een groot symfonieorkest te vormen. Gedurende een week trekken zij zich terug op het Belgische platteland om zich voor te bereiden op een symfonisch concert dat aan het eind van die week in Tilburg, Gent en Maastricht uitgevoerd wordt. Dit jaar staat het orkest op 23 november in Muziekcentrum De Bijloke Gent met o.a. de ‘Symphonie Fantastique’ van Hector Berlioz. Voor de vertolking van de solopartij in de ‘Rhapsodie’ van Claude Debussy werd klarinettist Sven Van De Voorde van Hogeschool Gent Conservatorium geselecteerd.
09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
11
12
BiNNENKORT ZA | 14.11.2009 | 20:00 | Voix Gras
Dvorák, Britten, Elgar
Heath String Quartet, Solisten Vlaams Radio Koor olv Bo Holten
DO | 03.12.2009 | 20:00 | Miry / +
Padding, Dutilleux, Beethoven, De La
Lipkind Quartet
Rue, Buus, Gombert, de Wert, Weel-
In search of new worlds
kes, Wilbye, Gibbons ZA | 05.12.2009 | 20:00 | Symfonisch ZO | 15.11.2009 | 16:00 | Kidconcert
1 / 1+
deFilharmonie olv Michal Dworzyns-
deFilharmonie olv Jaap van Zweden
ki, Christine Van Pellicom (acteur),
Brahms, Franck
Jeroen Vander Ven (acteur) Romeo en Julia
DO | 10.12.2009 | 20:00 | Jazz Kurt Van Herck, Bobo Stenson
WO | 18.11.2009 | 20:00 | Jazz / Jazz+ Roy Hargrove Quintet
VR | 11.12.2009 | 20:00 | Musica Antiqua 2
DO | 19.11.2009 | 20:00 | East of Eden
Harmonie Universelle olv Florian
Hossein Omoumi (ney en zang),
Deuter
Madjid Khaladj (tombak, daf, zang-e
Kerst in Europa
saringôshti (percussie) Mystieke stemmen binnen de Iraanse
VR | 11.12.2009 | 20:00 | East of Eden +
stilte
(De Centrale) Ross Daly Quartet
VR | 20.11.2009 | 20:00 | Musica
Grieks-Meditteraans
Antiqua 1 Collegium Vocale Gent olv Philippe
DO | 17.12.2009 | 20:00 | MA.XS /
Herreweghe
Symfonisch 2+
One perfect Harmony
Ronald Brautigam (pianoforte) Beethoven pianosonates V
ZO | 22.11.2009 | 17:00 | Docenten in Concert
VR |08.01.2010 | 20:00 | Musica
Docenten van de afdeling jazz, lichte
Antiqua 1
muziek conservatorium
Akademie für Alte Musik Berlin Kandidaten voor het ambt van Tho-
ZA | 28.11.2009 | 20:00 | Symfonisch 2 / 2+ Symfonieorkest Vlaanderen olv Seikyo Kom, Pieter Wispelwey (cello)
WWW.DEBIJLOKE.BE
mascantor in Leipzig