BESPREEKBUREAU MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent Di - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00, za 13:00 - 17:00 t. 09 269 92 92 e. tickets@debijloke.be w. www.debijloke.be DE BIJLOKE BISTRO Ma - vr 12:00 - 18:00 Op concertdagen ook 2 uur voor en 2 uur na het concert t. 09 277 07 04 e. info@debijlokebistro.be w. www.debijlokebistro.be OP ZOEK NAAR EEN GESCHENK? Doe een concert cadeau in de vorm van een geschenkbon of een ticket naar uw keuze. Te verkrijgen aan onze balie. OP ZOEK NAAR KWALITEITSVOLLE OPNAMES? In de foyer vindt u een selectie opnames u aangeboden door ‘t KLAverVIER, Kasteeldreef 6, 2970 Schilde t. 03-384 29 70 e. info@tklavervier.be AANDACHT! Gelieve uw mobiele telefoon uit te schakelen. Muziekcentrum De Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent Motors (www.gentmotors.be) COLOFON Tekst programmaboekje | Rudy Tambuyser Inleiding | Frank Pauwels Coverafbeelding | Anton Bruckner door Ferry Beraton (1860-1900) Coördinatie programmaboekje | Sophie Cocquyt Verantwoordelijke uitgever | Yves Rosseel © Muziekcentrum De Bijloke Gent
BRUCKNER 7 BRUCKNER, schumann Brussels Philharmonic olv michel tabachnik valery afanassiev (piano)
DO | 18.03.10 | 20:00
Hélène Grimaud annuleert concerten om gezondheidsredenen, Valery Afanassiev neemt over Sterpianiste Hélène Grimaud laat via haar management Harrison/Parrott weten dat zij om gezondheidsredenen de geplande concerten met Brussels Philharmonic in België jammer genoeg moet annuleren. Vorige week annuleerde ze om dezelfde reden reeds 2 concerten in Londen. Hoewel het niet eenvoudig is om een soliste van haar kaliber op zulke korte termijn te vervangen, is Brussels Philharmonic er toch in geslaagd om een waardige vervanger te voorzien. De Russisch-Belgische pianist Valery Afanassiev kan zich beroepen op een indrukwekkende carrière en groeide uit tot een gevestigde waarde. Hij specialiseerde zich in het romantische repertoire en concerteerde met gerenommeerde orkesten in Europa en de Verenigde Staten. Net als Grimaud overigens staat Afanassiev bekend om zijn onconventionele en uiterst expressieve interpretaties van de grootste klassiekers.
Dit concert wordt uitgezonden op Klara op 29 april om 20u in ‘In de Loge’
09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
3
4
BRUCKNER 7 Programma
Uitvoerders
Robert Schumann
Brussels Philharmonic
(1810-1856) Concerto voor piano in a,
Michel Tabachnik | dirigent
opus 54
Henry Raudales |
1. Allegro affettuoso
concertmeester
2. Intermezzo: Andantino
Valery Afanassiev | piano
grazioso 3. Allegro vivace Pauze Anton Bruckner (1824-1896) Symfonie nr. 7 in E 1. Allegro moderato 2. Adagio: sehr feierlich und sehr langsam 3. Scherzo: sehr schnell 4. Finale: bewegt, doch nicht schnell
WWW.DEBIJLOKE.BE
TOELICHTING BRUCKNER 7 Rudy Tambuyser
“Eerst nieuwsgierigheid, dan interesse, vervolgens bewondering en tenslotte enthousiasme.” Zo ontleedde Arthur Nikisch (1855-1922) – tweede dirigent van de omstreeks de eeuwwisseling al erg befaamde Berliner Philharmoniker – zijn parcours in het appreciëren van het werk van Anton Bruckner (1824-1896). Hij was toen, samen met collega’s zoals Hans Richter en de als componist aan Bruckner schatplichtige Gustav Mahler, een van de weinigen die de artistieke verdediging van de symfonicus uit Linz op zich nam. Zelfs vandaag heeft Nikisch’ bewondering nog maar relatief weinig navolging gekregen. Voor dirigenten zijn de negen symfonieën van Bruckner misschien basismateriaal, maar het publiek is nog steeds niet in groten getale gevolgd. Nochtans is het niet al te gek om Bruckner de grootste symfonicus uit de muziekgeschiedenis te noemen. Dat is in elk geval wat de geniale dirigent Sergiu Celibidache ervan dacht. Die had alvast in die mate recht van spreken dat hij, zoals hij het zelf uitdrukte, zowat zijn hele leven ‘verbrucknerd’ had. Bruckner beheerste de rijke en complexe verzameling klankregisters van het symfonieorkest zodanig, dat hij ze scheen aan te wenden met het gemak en de trefzekerheid waarmee anderen zich van één enkel instrument bedienen. Ook aan de binnenkant van de schriftuur was Bruckner de ultieme symfonicus: in zijn enorme partituren spelen nogal wat partijen een niet meteen contrapuntische of anderszins structurele rol, maar een louter sonore. Vaak zien instrumenten of instrumentgroepen zich bedeeld met een partij die op zich niet de minste zin lijkt te hebben, noch melodisch, noch harmonisch. Tot meesterhand en meesteroor van een goede dirigent erin slagen, alles zo zinvol en evenwichtig samen te brengen dat musicus en luisteraar het licht zien – haast letterlijk, in het 09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
5
6
TOELICHTING beste geval. Welbeschouwd horen we in dit klankscheppende werk – een soort componeren binnen de compositie – de meesterorganist in Bruckner aan het werk. Het Brucknerorkest is een metaorgel. Een uitvoering van een Brucknersymfonie zit goed als ze het karakter van een langgerekte aha-erlebnis krijgt. Elk celletje, elk wolkje, elk snuifje krijgt zin ten overstaan van het geheel. Je voelt je ingewijd in de laatste logica van een kosmos. Euforisch, jazeker. Dermate euforisch, dat zelfs de vertwijfelde vraag, hoe een mensenhoofd zich dit allemaal kon verbeelden, naar de achtergrond verdwijnt. Het is duidelijk dat Bruckner met dit talent een eenzame hoogte bereikte, en de vraag rijst hoe zijn muziek – vooral de negen symfonieën, het ‘Te Deum’ en zeven grote missen – zo lang veronachtzaamd is kunnen worden. Het duurde tot laat in de twintigste eeuw vooraleer Bruckner enigszins gevestigd raakte bij het grote publiek. Dat wil zeggen: op een korte glorieperiode na, die precies te danken was aan de ‘Zevende Symfonie’, die we vandaag beluisteren. Ze betekende de late doorbraak van een zestiger, die zijn leven lang had geschaafd aan zijn talent in de schaduw van de door hem hoogbewonderde Wagner. Stil, nerveus, bescheiden. Bruckner was een onderwijzer en kerkorganist van bescheiden komaf, die als 32-jarige, kort nadat hij in Linz als organist was aangesteld, nog contrapunt ging studeren in Wenen. In het daaropvolgende decennium deed hij alvast de muzikale incrowd stilaan van zich spreken: in 1868 werd hij hoforganist en professor aan het Weense conservatorium. De publieke erkenning van zijn compositorische werk bleef echter uit, niet in de laatste plaats omdat invloedrijke critici de wat wereldvreemde, onbehouwen Bruckner geen blik of artikel waardig keurden. Al zeker de legendarsiche Eduard von Hanslick niet, de grote verdediger van Brahms, die elke Wagnerinvloed ofwel doodzweeg, ofwel in vitriool smoorde. Zelfs Bruckners vandaag relatief populaire ‘Vierde Symfonie’ werd pas in 1936, zo’n zestig jaar na haar creatie onder Hans Richter, gepubliceerd. Met het eclatante succes van de ‘Zevende’ in 1884 kwam er zoals gezegd even licht in de duisternis. Kern van dit machWWW.DEBIJLOKE.BE
TOELICHTING tige werk is zeker het derde deel, het Adagio, waarin Bruckner, ondanks de officiële opdracht van het werk aan Ludwig II van Beieren, hulde brengt aan de vereerde Wagner. Aandoenlijk detail in dit verband is dat hij in deze symfonie voor het eerst de wagnertuba inzet. Dat zelfs een meesterwerk als deze ‘Zevende’ niet volstond om het Brahmsiaanse kamp voor Bruckner warm te maken, hadden Wagner, Liszt en hun talrijke devotees natuurlijk een beetje zelf gezocht door de agressieve manier waarop hun woordvoerders de op zich interessante, artistiek filosofische strijd tussen de liefhebbers van musique pure (Brahmsianen) en programmatische muziek (Wagnerianen) hadden proberen te beslechten in termen van ‘conservatieven’ en ‘progressieven’. Zoveel jaren later weten we natuurlijk beter. De grote vernieuwers van de twintigste eeuw, Schönberg op de eerste plaats, hebben zeker niet minder uit Brahms’ dan uit Wagners vaatje getapt. En misschien een nog duidelijker voorbeeld: wie zou de grote goeroe van Brahms, Robert Schumann, een conservatieve agenda kunnen verwijten? Van hem horen we hier het beroemde ‘Pianoconcerto’ uit 1841, een jaar waarin Schumann, na het wonderlijke Liederjaar 1840, zich herbronde door intensief Haydn en Bach te bestuderen. Onder meer de drie strijkkwartetten opus 41 en het pianoconcerto kwamen hieruit voort. Een pleidooi, zo lijkt het wel, tegen hysterische dramatiek, tegen holle virtuositeit, tegen bodemloze Selbstdarstellung. Onromantisch haast. Een beetje Bruckner, maar dan helemaal anders. Was hij niet zo jong gestorven, had Schumann voor een andere verhouding tussen Brahms en Bruckner kunnen zorgen. Dat is zeker. Veel hebben we aan dat idee natuurlijk niet, tenzij misschien een interessante invalshoek om het programma van vanavond te beluisteren.
09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
7
8
BIOGRAFIE Brussels Philharmonic Het orkest werd in 1935 opgericht onder de vleugels van de openbare omroep. In 1998 kwam het op eigen benen te staan als Vlaams Radio Orkest. Vanaf 2008 zet de nieuwe naam Brussels Philharmonic – Vlaams Radio Orkest de sterke band met zowel thuisstad Brussel als de openbare omroep in de verf. De werking van het Brussels Philharmonic vertrekt vanuit verschillende reeksen in Brussel. Daarnaast is het orkest thuis in Vlaanderen, op zowel de grote podia (Concertgebouw Brugge, deSingel, Koningin Elisabethzaal, Muziekcentrum De Bijloke Gent, Kursaal Oostende) als de belangrijke culturele centra (Leuven, Hasselt, Roeselare, Turnhout). Ook internationaal krijgt het orkest erkenning, met een residentie in Parijs (Cité de la Musique en Salle Pleyel) en regelmatige concerten in Nederland (Concertgebouw Amsterdam, De Doelen Rotterdam) als gevolg. Brussels Philharmonic is vaste partner van het Festival van Vlaanderen, Ars Musica en het Internationaal Filmfestival van Vlaanderen Gent, en werkt op regelmatige basis samen met het Koninklijk Ballet van Vlaanderen. De band met de openbare omroep blijft sterk: het orkest werkt nauw samen met radio en televisie voor zowel opnames als events. Michel Tabachnik Michel Tabachnik studeerde piano, compositie en orkestdirectie in Genève. Pas afgestudeerd, werd hij gecoacht door grote dirigenten als Igor Markevitsj, Herbert von Karajan en Pierre Boulez. Vier jaar lang was hij ook assistent-dirigent van Boulez, hoofdzakelijk bij het BBC Symphony Orchestra in Londen. Hierdoor raakte hij nauw betrokken bij de hedendaagse muziek en dirigeerde hij verschillende wereldpremières, waaronder veel werk van Iannis Xenakis. Michel Tabachnik was chef-dirigent bij het orkest van de Gulbenkian Foundation in Lissabon, het Orchestre Philharmonique de Lorraine en het Ensemble InterContemporain in Parijs. Het indrukwekkende curriculum vitae van Tabachnik toont verder onder meer engagementen bij de Berliner Philharmoniker, het Koninklijk Concertgebouworkest, het Tokyo NHK, het Orchestre WWW.DEBIJLOKE.BE
BIOGRAFIE de Paris en festivals als Lucerne, Salzburg, Aix en Provence, en andere. Michel Tabachnik dirigeerde ook in de operahuizen van Parijs, Geneve, Zürich, Kopenhagen, Lissabon, Rome, Montreal en Genua. Valery Afanassiev Valery Afanassiev werd geboren in Moskou in 1947. Hij studeerde aan het conservatorium van Moskou bij Jacob Zak en Emil Gilels, en won twee internationale muziekwedstrijden: de Bach Competitie in Leipzig (1968) en de Koningin Elisabethwedstrijd in Brussel (1972). In 1974 vroeg hij politiek asiel aan in België, en momenteel woont hij in Versailles. Valery Afanassiev gaf concerten in Europa, Japan en de V.S, en nam meer dan dertig cd’s op. Naast musiceren, schrijft Afanassiev ook boeken. Hij schreef o.a. veertien romans en veertien dichtbundels.
09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
9
Valery afanassiev
HUISMEDEDELINGEN Daan bauwens algemeen directeur muziekcentrum de bijloke
Daan Bauwens (55) wordt de nieuwe directeur van Muziekcentrum De Bijloke. Dat heeft de raad van bestuur beslist op 29 januari. Daan Bauwens volgt als algemeen directeur Yves Rosseel op, die tien jaar de leiding had over het Muziekcentrum. Daan Bauwens heeft zowat zijn hele loopbaan in de artistieke sector doorgebracht. De jongste jaren werkte hij met Gerard Mortier aan het Forumproject in Gent, zorgde hij voor de opstart van Operastudio Vlaanderen en was hij algemeen directeur van de Handelsbeurs Concertzaal. Tijdens zijn carrière deed hij heel wat ervaring op, zowel op het vlak van cultuurpolitiek, financieel beheer en artistieke profilering. Onder leiding van Yves Rosseel werd het Muziekcentrum een van de belangrijkste muzikale ontmoetingsplaatsen in Vlaanderen.
jazz & sounds
Muziekcentrum De Bijloke Gent, Kunstencentrum Vooruit, Gent Jazz, Hogeschool Gent Conservatorium en KASK houden een nieuw festival boven de doopvont: Jazz & Sounds. Het festival gaat door op verschillende locaties van 22 tot en met 28 maart 2010. Kom op zaterdag 27 en zondag 28 maart naar Muziekcentrum De Bijloke Gent voor jazz en hedendaagse muziek. Kom luisteren en kijken naar o.a. een performanceparcours met Francoise Vanhecke en de klas van Mireille Capelle met muziek van Cage en Berio, een installatieparcours door de studenten van het KASK, documentaires over Charlie Haden en Leonard Herman, improvisatieworkshops, proza en poĂŤzie van Paul van Ostaijen gebracht door Ben Sluijs en Tom Van Bauwel... De muzikale vertolkers zijn o.a. Jozef Dumoulin en Dre Pallemaerts, Ernst Reijseger & Mitoslav Vitous. Dagpassen, meerdaagse passen en losse tickets zijn vanaf heden te verkrijgen in het bespreekbureau van Muziekcentrum De Bijloke Gent. Ontdek dit en nog veel meer op www.jazzandsounds.com
09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
11
12
BiNNENKORT DO | 18.03.10 20:00 | Jazz +
VR | 02.04.10 20:00 | Miry
(in Kunstencentrum Vooruit)
ARSIS4, Ronald Brautigam (piano)
Louis Clavis
Dvorák, Sjostakovitsj, Brahms
Lost on the way ZA | 03.04.10 20:00 | Symfonisch 1 + VR | 19.03.10 20:00 | Musica Antiqua 1
Isabelle van Keulen (viool), Ronald
Academy of Ancient Music, Pavlo
Brautigam (piano)
Beznosiuk (muzikale leiding)
Beethoven, Brahms
Stabat Mater (uitverkocht) WO | 21.04.10 20:00 | East of Eden / + ZO | 21.03.10 15:00 | Symfonisch 1 / 1+
Daan Vandewalle (piano), Geoffrey
deFilharmonie, Ronald Brautigam
Madge (piano), Bert Cornelis (sitar),
(piano), Jaap van Zweden (dirigent)
NN (tabla)
Beethoven, Tsjaikovski
Olivier Messiaen tussen India en het Westen (KT)
MA | 22.03.10 10:30 & 13:30 Collegium Vocale Gent, Philippe
DO| 22.04.10 20:00 | Exploration
Herreweghe (dirigent)
Trio Parnassus
OPEN REPETITIE Mattheuspassie van
Mozart, Schumann, Korngold
J. S. Bach (reservering: www.debijloke. be of 09 269 92 92)
VR | 23.04.10 20:00 | Musica Antiqua 2
MA | 22.03.10 - ZO 28.03.10
L’Arpeggiata, Christina Pluhar
Jazz & Sounds (diverse locaties)
(muzikale leiding) Mariavespers, 1610
WO | 24.03.10 20:15 | Miry + Quatuor Danel
ZA | 24.04.10 20:00 | Jazz+
Beethoven, Goebaidoelina, Weinberg
(in Kunstencentrum Vooruit)
(in de Handelsbeurs)
Fabrizio Cassol + Ensemble Pitié
WO | 31.03.10 20:00 | Voix Gras Compagnie Bischoff
VR | 30.04.10 20:00 | MA.XS
Tenebrae
B’Rock, Frank Agsteribbe (muzikale leiding), Eric Hoeprich (chalumeau)
DO | 01.04.10 20:00 | Musica Antiqua 2 Collegium Vocale Gent, Philippe Herreweghe (dirigent) Mattheuspassie (uitverkocht)
WWW.DEBIJLOKE.BE
Graupner, Telemann, Moorer