_I
r -
DE STANDAARD
40 1
•
WOENS DAG 29 JANUARI 2014
•
op1n &analyse Klassieke ·muziek, modern project _;
Als . het concertpubliek snel evolueert, moet de sector van de klassieke orkesten zien dat hij mee is, vindt HANS VERBUGT. Een tablet op de pupiter zal niet volstaan, het is aan de cultuurhuizen om de bevolking te overtuigen van hun bestaansrecht.
Het is aan de politici om te bepalen hoeveel subsidiegeld ze een overaanbod waard vinden
Het debat dat in Nederland is ontstaan rond de vernieuwingsarmoede in de klassieke (orkesten)sector is intussen naar Vlaanderen overgewaaid. 'Vlaamse orkesten moeten omslag maken', schreef afgelopen weekend Daan Bauwens in deze krant (DS 25 januari).
........
c:.t--
Het is maar de vraag wat die omslag moet inhouden. Als symfonieorkest gelooft deFilharmonie niet dat vernieuwing te-zoe-_ken is in optredens tusse·n de dj's. Net zomin is de toekomstvisie van een orkest af te lezen aan popsterren op het podium of tablets op de pup iter. Met innovatie en artistieke duurzaamheid hebben zulke initiatieven en gadgets niets te maken. Sterker, ze missen op fatale wijze de kern van het probleem: de vervlakking van een cultureel bewustzijn. Als een zwaar gesubsidieerde instelling als een symfonieorkest zijn toekomst waard wil zijn, moet het dieper durven te graven. En dat zonder zijn kerntaak- toprepertoire spelen op topniveau - te verloochenen. Uiteraard moeten we in vraag stellen of we het goed doen. Maar dat betekent daarom niet dat we voorfdurend moeten twijfelen aan onze relevantie. · Wij zijn niet bevreesd om te zeggen wie we zijn en waarvoor we staan. Onze muzikanten en dirigenten spelen de beste orkestmuziek op hoog niveau. We heb"Qen een overvoile concertagenda, uitstekende publiekscijfers in binnen- en buitenland, bereiken zowel vertrouwd als nieuw publiek en genereren steeds meer eigen inkomsten. Anderzijds zijn we ons er goed van bewust dat de concertganger van vandaag - autochtoon en hoger opgeleid - niet die van morgen is . . De verapderende demografie van onze thuishavens Antwerpen en Gent noopt tot nadenken: een op de vier kinderen wordt geboren onder de armoedegrens, 60 procent van de kinderen spreekt thuis geen Nederlands. Als weldra de vernieuwde Elisabethzaal onze woonplek wordt, zullen we deze bevolkingslagen moeten overtuigen van ons bestaansrecht. Dat, en niets anders, is de enige omslag van betekenis die we moeten maken. De inspanningen die we daartoe leveren, zijn niet min. Onder de noemer 'opMaat' spannen we ons in om kinderen, jongeren DeFilharmonie in Gent. 'De muzikanten zijn ook actief in buurten en scholen.' © An Nelissen
en mensen in kwetsbare posities te laten participeren aan onze concerten. Achter de schermen zijn onze muzikanten actief in scholen en buurten. Met 'deFilharmonie Mobiel' spelen we in asielcentra, gevangenissen en gesloten instellingen. Het . 'ReMix Orchestra' is uitgegrbeid tot een ontmoetingsplaats voor mensen uit diverse culturen en sociale achtergronden. Ons nieuwste project is het 'opMaatorkest', waarmee we kinderen uit Antwerpse lagere scholen de kans geven om een instrument te leren bespelen. Voor ons vormen al die projecten een grote uitdaging, maar ze brengen ons ook ontzettend veel plezier en vriendschap. Is dat een grensverleggend, innovatief of sexy verhaal? Wellicht niet, maar samen met het uitvoeren van symfonische klassiek op hoog niveau is dat nu eenmaal waarvoor weer zijn. Zuurstof door te bezuinigen Tenzij ... de politiek iets anders verlangt. Want uiteindelijk is dit de hete brij waar iedereen omheen dfaait. Hoeveel orkesten heeft dit land nodig, rekening houdend met het aantal beschikbare stoelen in de zaal? Het is aan politici om daarover stelling in te nemen en te bepalen hoeveel subsidiegeld ze een overaanbod waard vinden. Tenslotte waren ook de bezuinigingen in Nederland er om zuurstof te creeren. Heus niet om een beschaving te verstikken.
Hans Verbugt
Intendant van deFilharmonie
KORT&BONDIG
De top aftoppen
0 0
60
Het gemeenschapsonderwijs (GO!) trekt aan de alarmbel. Steeds meer schoolfacturen blijven onbetaald. Het was een objectieve wake-upcall, die spijtig genoeg meteen vergezeld werd van een valse mirakeloplossing: de maximumfactuur voor (de eerste graad van) het secundair onderwijs. Opgelost, we kunnen weer rustig slapen. Zo werkt het dus niet. Een maximumfactuur invoeren is drastisch, maar allesbehalve efficient en verstandig. Het is als een hakmes bovenhalen tijdens een chi- · rurgischeingreep. Heel wat scholen zullen door een maximumfactuur ambitieuze en leerrijke projecten, plannen en droIfien mogen opbergen. Een voorbeeld. Onlangs bracht Pascal Smet het Mictivo-rapport uit, de monitor voor het Vlaamse on-
Waarom komt er geen solidariteitsfonds in plaats van een maxim umfactu ur?
derwijs die aangeeft in welke mate ons onderwijs gebruik maakt van technologie en nieuwe ontwikkelingen. Het rapport concludeert dat 'ICT een belangrijker plaats verdient in ons onderwijs', 'dat scholen die inzetten op ICT hoofdzakelijk de eigen werkingsmiddelen moeten voor aanspreken', en dat 'elke school nu zelfbeslist of ze ICT als een prioriteit ziet'. Heel wat scholen investeren vandaag bewust
in laptops, tablets, iPads of smartboards. Ze zijn ervan overtuigd dat ze daardoor beter en toekomstgerichter kunnen onderwijzen. Die scholen vragen van hun leerlingen (in casu de ouders) een bijdrage om dit alles te bekostigen. Zo zijn er scholen die leerlingen verplichten een laptop aan te kopen om les te volgen. Die wordt dan maandelijks afbetaald. Wil dat zeggen dat er leerlingen zijn die geen toestel ·krijgen omdat ze het niet kunnen betalen? Uiteraard niet. Voor die leerlingen (3 tot 5 procent) is een soort 'schoolfonds', gevuld door activiteiten, serviceclubs en andere mooie initiatieven. Een ma.x:imumfactuur zal scholen die met meest met innovatieve middelen en toepassingen willen werken, verplichten het
anders te doen. Scholen die top willen zijn, aftoppen. Een betere oplossing is dat de Vlaamse regering samen met de scholen een solidariteitsfonds opricht. Een pot die de facturen betaalt van diegene die het echt niet kunnen. En waarom niet, een fonds (in plaats van een incassobureau) dat adequaat onderzoekt welke facturen niet betaald kunnen en welke niet betaald willen worden. Een oplossing op maat dus, en geen hakmes.
z Q
< I
Arne Vandendriessche ·
Voorzitter Open VLD Kortrijk
-..
E0 0
...-
----
.-
-
I
gen.
In Davos bombardeerden de. grootverdieners van deze wereld de inkomensongelijldleid tot de grootste bedreiging voor de komende decennia. Nu komen hun inzichten wel rijkelijk laat, en gaapt er tussen hun woorden en dad en nog een zeer diepe kloof, maar het is wel een erg belangrijk signaal. Ironisch genoeg woedde de discussies in ons land tegelijkertijd over lonen van 300.000, 400.000 of zelfs 500.000 euro die niet volstaan om capabele mensen aan te trekken. 'Peanuts', die bedragen, aileen aapjes doen het voor minder, zo wil het cliche. Wat opvalt in aile belastingvoorstellen die de laatste weken circuleren, is dat in het gros van die voorstellen de hoogste mens het meest winnen en de laagste het minst. Vaak krijgen ze er helemaal niets bij. En soms moeten ze zelfs koopkracht inleveren, als we bijvoorbeeld naar het voorstel van Unizo kijken om de lonen en uitkerin-
en veelwerken, maar daar minder voor betaald worden, op het einde van de maand meer overhouden. De werkbonus leidt ertoe dat mensen met een nettoloon onder 2.000 euro minder belastingen betalen. Iemand die bij de start van de regenng7Di Rupo in december 2011 netto 1.500 euro verdiende, krijgt daar dit jaar door de werkbonus elke maand 24 euro bij. Driehonderd euro per jaar. Index boven index
In de toekomst willen we dit mechanisme
versterken en automatisch maken. Eenvoudig gesteld: om de twee jaar komt er een extra index bij voor de lage en gemiddelde Ionen. Het effect van een index boven op de index: voor elke twee indexaanpassingen doen we er een bovenop via een belastingvermindering. Voor ongeveer de hel:fi van de bevolking betekent daf tegen het einde van de volgende legislatuur een loonsverhoging die goed 4 procent boven de index uitstijgt. Iemand met een netto maandloon van 1.500 euro krijgt er dan op jaarbasis 720
Bij de lastenverfagrngen voor werkgevers hanteren we hetzelfde principe. Ook daar geldt immers dat selectieve in'grepen een veel groter effect hebben dan lineaire verlagingen. De lineaire lastenverlaging zal in veel bedrijven gewoon een verhoging van de winst betekenen, zonder dat ze ook maar een extra baan creeren. Door forse, gerichte lastenverlagingen van 1.000 euro te reserveren voor werkgevers die laaggeschoolde jongeren of 50-plussers aannemen, verze- 路 keren we dat lastenverlagingen pok effectief mensen aan het werk helpen. Mensen die het moeilijkst aan de bak komen op de arbeidsmarkt. 'Aapjes', voor sommigen. 路Schandalen
Koken kost geld. De index boven op de index en de gerichte lastenverlagingen kosten samen 3 miljard euro. Dat prijskaartje schuiven we niet af op de mensen die nu al eerlijk bijdragen. 路Dus geen verhoging van de btw, de roerende voorheffing of de inkomstenbelasting. Dat is dom, want dan doeje elke lastenverlaging gewoon weer te-
niet. De belangrijkste belastinghervorming die we nodig hebben, is dat iedereen eindelijk effectief zijn belastingen betaalt. Dus ook diegenen die nu nog ontsnappen, ontwijken of ontduiken, en niet of amper bijdragen. De voorbije twee jaar hebben we bewezen dat het kan, enkele recente schandalen met belastingparadijzen hebben bewezen dat het moet. 2016 is in China het Jaar van de Aap. In Belgie moeten we dan de lage lonen een extra index kunnen geven, moeten we door lastenverlaging minder geschoolde jongeren of iets oudere werknemers aan eenjob belpen, moeten de uitls:eringen door de welvaartsaanpassing stijgen, moeten de belangrijkste producten ook voor gewone mensen betaalbaar zijn en moeten we de middelen voor dit alles niet vinden bij diegenen die al bijdragen, wel bij hen die ontsnappen aan een redelijke bijdrage. En moeten we vooral stoppen met al die mensen die met een modaalloon moeten rondkomen als 'aapjes' te beschouwen.
Uit de bol met PjotrTsjaikovski schijnbaar moeiteloos de perfectie bereikt, ee:ri beiJ.chmark voor onze Vlaamse orkesten. Zulke uitvoeringen zouden ook meer jongeren kunnen verleiden tot klassieke concerten, al dan niet via 'een belevingscentrum in eeri IT-omgeving'.
Beste Daan Bauwens,
..,...
--0 0 0
,.-
Vorige week beleefde ik een onvergetelijke ervaring. Het Budapest Festival Orchestra speelde in deSingel onder leiding. van Ivan Fischer (onder meer) een evergreen van het 'vermolmde repertoire': de Pathetische symfonie van Pjotr Tsjaikovski. Ik beken dat ik - ondanks mijn gezegende leeftijd - geheel en al uit de bol ben gegaan: ik heb 'bravo' geroepen, heb dankbaar minutenlang geapplaudisseerd, en ben op wo!kjes buitengegaan. Vele concertgangers toonden zich even vervoerd als ik. Toegegeven: ik beh()or tot het 'oudere publiek' dat, wegens 'vastge'uiteindelijk zal want 'de mens is sterfelijk', zoals u empathisch opmerkt (DS 25 januari). 路
Is Ivan Fischer een divo, die ik zou adoreren? Allerminst; hij en zijn musici zijn kennelijk tot het uiterste gemotiveerd. Zij vinden het vanzelfsprekend dat ze in het buitenland musiceren, zoals de Filharmonie, het orkest waar Muziekcentrum De Bijloke mee samenwerkt, dat ook doet. Is de ongetwijfeld aanzienlijke uitkoopsom die deSingel heeft betaald, over de grens van 'het ethisch Em maatschappelijk verantwoorde'? We.hebben in ruil daarvoor horen musiceren op een niveau dat
Vastgeroest
Zo 'vastgeroest' ben ik, dat ik al meer dan dertig jaar trouw deSingel bezoek, en heus niet alleen voor concerten van het ijzeren repertoire. Dit Kunstencentrum is geen 'dode kist' zoals Hans Waege, dedirecteur van het Rotterdams Philharmonisch Orkest, de traditionele zalen noemt in NRC Handelsblad. Het biedt tegen betaalbare prijzen elk jaar weer onvergetelijke ervaringen, zonder crowdpleasing. Meebrullers als de Night of the Proms
brengen geen nieuw, betalend publiek aan. Als 'Oscar-rijpe' presentatoren 'jongere generaties kunnen helpen status te ontlenen aan het bezoeken van de klassieke kunsten', welaan dan. Moeten er rond concerten randactiviteiten worden .georganiseerd om jonger volk te trekken? Ook goed. De concertgangers van deSingel hebben daar kennelijk geen behoefte aan: een goede tripel in het Grand Cafe volstaat, als uitlaat voor, jawel, hun enthousiasme. Guy Posson Berchem