BESPREEKBUREAU MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent Di - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00, za 13:00 - 17:00 t. 09 269 92 92 e. tickets@debijloke.be w. www.debijloke.be DE BIJLOKE BISTRO Ma - vr 12:00 - 18:00 Op concertdagen ook 2 uur voor en 2 uur na het concert t. 09 277 07 04 e. info@debijlokebistro.be w. www.debijlokebistro.be OP ZOEK NAAR EEN GESCHENK? Doe een concert cadeau in de vorm van een geschenkbon of een ticket naar uw keuze. Te verkrijgen aan onze balie. OP ZOEK NAAR KWALITEITSVOLLE OPNAMES? In de foyer vindt u een selectie opnames u aangeboden door ‘t KLAverVIER, Kasteeldreef 6, 2970 Schilde t. 03-384 29 70 e. info@tklavervier.be AANDACHT! Gelieve uw mobiele telefoon uit te schakelen. Muziekcentrum De Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent Motors (www.gentmotors.be) COLOFON Tekst programmaboekje | Frank Pauwels Inleiding | Frank Pauwels & Paul De Clerck (19u15) Coverafbeelding | Mozart (toegeschreven aan Pietro Antonio Lorenzoni - 1763) Coördinatie programmaboekje | Sophie Cocquyt Verantwoordelijke uitgever | Yves Rosseel © Muziekcentrum De Bijloke Gent
3
MOZART EDding kwartet & nicola boud DO | 04.02.10 | 20:00
Dit concert kadert in een samenwerking tussen Muziekcentrum De Bijloke Gent en Hogeschool Gent Conservatorium
HogescHool gent conservatorium
BWM_CHG_v09_POS_GRAY.indd 1
11-05-2009 12:55:46
Dit concert wordt opgenomen door Klara en uitgezonden in ‘In de Loge’ op 2 maart 2010
09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
4
MOZART Programma
Uitvoerders
Wolfgang Amadeus Mozart
Edding Kwartet:
(1756-1791)
Baptiste Lopez | viool Caroline Bayet | viool
Strijkkwartet in C, KV 465
Paul De Clerck | altviool
‘Dissonantenkwartet’
Ageet Zweistra | cello
1. Adagio - Allegro 2. Andante cantabile 3. Menuetto: Allegro - Trio 4. Allegro molto Pauze Klarinetkwintet in A, KV 581 1. Allegro 2. Larghetto 3. Menuetto - Trio I - Trio II 4. Allegretto con variazioni
WWW.DEBIJLOKE.BE
Nicola Boud | klarinet
TOELICHTING Mozart Frank pauwels
Dissonantenkwartet Als er één genre is waarin de invloed van Haydn torenhoog was, dan wel het strijkkwartet. In tegenstelling tot wat nog vaak wordt beweerd, staat het niet vast dat Haydn het kamermuziekgenre par excellence ook heeft uitgevonden, maar hij was wel diegene die als eerste de onuitputtelijke mogelijkheden van kamermuziek voor twee violen, altviool en cello zag, en deze ook in de praktijk wist om te zetten. De Haydn-kwartetten behoren tot het meest overtuigende dat Mozart ooit schreef. Er zijn maar weinig composities die tot stand kwamen zonder dat hij daarvoor een opdracht kreeg. Ze werden door niemand besteld, hij had ze niet nodig voor zijn concerten, ze waren niet opgedragen aan één of andere beschermheer maar aan een componist, ze ontstonden bij wijze van spreken uit een innerlijke behoefte. Misschien om zichzelf - én Wenen - te bewijzen dat ook dit genre, dat hij zo lang verwaarloosd had, nu voor hem geen geheimen meer kende. Tussen haakjes, Haydn en Mozart speelden ten huize Mozart in Wenen wel eens samen in een kwartetbezetting: Haydn als eerste of tweede violist, Mozart als altviolist. Ook Mozarts vader deed al eens mee. Haydn bewonderde zijn veel jongere collega erg. Hij bezwoer vader Leopold Mozart zelfs: “Voor God en als een eerlijk man zeg ik u dat uw zoon de beste componist is die ik ken. Hij heeft smaak en, wat meer is, een heel grondige kennis van compositie.’’ De bewondering was wederzijds. De zes kwartetten van Haydns opus 33 uit 1783 inspireerden Mozart. Mozart leverde op zijn beurt een stel van zes ambitieuze werken af, waaraan de anders nogal lichtzinnige componist lang vijlde en schaafde. Ze kwamen tot stand tussen 1782 en 1785 “als de vrucht van 09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
5
6
TOELICHTING een lange en moeizame poging”, zoals hij omschreef. Ze nemen vooral de techniek van de monothematische arbeid van het Haydnvoorbeeld over. Het dissonantenkwartet kreeg pas die titel toegewezen na de dood van Mozart. De naam gaat terug op de verrassende disharmonieën waarmee het kwartet begint. Het is een opvallend complex werk waarin diepten worden gepeild waaraan Haydn nooit toe kwam. Die dissonante opening is misleidend, want het werk gaat niet in dezelfde kwellend sobere geest verder. Mozart is dan wel geen groot vernieuwer geweest, de chromatiek uit dit kwartet is wel iets in zijn muziektaal waarmee een latere ontwikkeling wordt aangekondigd. Klarinetkwintet Wolfgang Amadeus Mozart stak zijn voorkeur of afkeer voor bepaalde instrumenten niet onder stoelen en banken. Van de traverso hield hij niet zo. Hij speelde liever altviool dan viool, maar van de klarinet hield hij des te meer. In tegenstelling tot andere houtblazers als de fluit, hobo of fagot, die al een heel leven achter de rug hadden, was de klarinet een vrij recent instrument, ontstaan in de tweede helft van de achttiende eeuw. De klarinet deed pas haar intrede in het symfonie- en operaorkest vanaf de latere werken van Haydn en Mozart. Drie late, grote werken voor klarinet van Mozart zijn tevens erg persoonlijke werken. Mozart schreef zijn ‘Kegelstatt’ trio voor klarinet, altviool en piano, het klarinetkwintet voor klarinet en strijkkwartet en het klarinetconcerto voor collega, vriend en logebroeder Anton Stadler. Stadler was een klarinetvirtuoos die speelde op een bassetklarinet, een iets lager gestemde versie van het moderne instrument. De verbeteringen die Stadler had aangebracht komen er op neer dat de klarinet met zijn toonomvang in het laagste register vier halve tonen (van E naar C) werd uitgebreid doordat het klanklichaam vóór de beker te verlengen en van vier extra kleppen te voorzien. Jammer genoeg is er geen origineel exemplaar overgebleven. De bassetklarinet waarop Nicola Boud speelt, is een accurate kopie naar een afbeelding van een bassetklarinet op een WWW.DEBIJLOKE.BE
TOELICHTING achttiende-eeuwse concertaankondiging van Anton Stadler. De clarinet d’amour, zoals het instrument in de achttiende eeuw ook wel bekend stond, bezit een zachtaardige, lyrische kwaliteit die uitermate geschikt blijkt voor kamermuziek. Mozart heeft zijn kwintet voor klarinet en strijkers, dat later in de Köchelcatalogus het nummer 581 kreeg, op 29 september 1789 in zijn Verzeichnüss aller meyner Werke geboekt. Vermoedelijk gaf Stadler op 22 december 1789 in het Weense Burgtheater de eerste uitvoering van het stuk. Aan die vriendschap met Stadler hebben we niet alleen die drie grote werken voor klarinet te danken, maar ook het feit dat Mozart in zijn laatste jaren de klarinet een steeds nadrukkelijker rol gaf in vele van zijn composities. Soms was dat zelfs uitgesproken solistisch zoals in de grote aria van Sextus in La clemenza di Tito uit 1791. In tegenstelling tot in Salzburg, waar Mozart niet de beschikking had over klarinetten, maakten deze sinds 1773 in Wenen deel uit van de houtblazergroepen. Het eerste klarinetkwintet uit de muziekgeschiedenis was meteen een schot in de roos. Mozart laat niet alleen de klarinet contrastrijk dialogeren met de strijkers, maar integreert even vaak de klarinetklank in het strijkersomhulsel als een evenwaardig instrument in het geheel.
09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
7
de Bassetklarinet van anton staDLer (anton Stadler was mozarts favoriete klarinettist)
BIO Edding Kwartet Het Edding Kwartet ontstond in 2007 op initiatief van altviolist Paul De Clerck en celliste Ageet Zweistra, die een gezamenlijke droom koesterden: het uitvoeren van het klassieke repertoire voor strijkkwartet op historische instrumenten, vanuit een eerlijke en open benadering. Voor de verwezenlijking van die droom krijgen Paul De Clerck en Ageet Zweistra de medewerking van violisten Baptiste Lopez en Caroline Bayet. Een van de belangrijke troeven van dit kwartet is de eigen kwartetervaring die de vier leden hebben opgedaan. Vanuit die vier verschillende ervaringen gaan zij nu met het Edding Kwartet éénzelfde, duidelijke richting uit. Daarnaast wordt de historische muziekpraktijk bij het Edding Kwartet gevoed door de input vanuit zowel de klassieke, barok als hedendaagse muziek. Ageet Zweistra is een bekende verschijning uit de wereld van de oude muziek, terwijl Paul De Clerck wordt beschouwd als een notoir uitvoerder van hedendaags repertoire. Baptiste Lopez en Caroline Bayet leiden beiden een modern kwartet (respectievelijk Quatuor Gaudi en het Thaïskwartet), maar specialiseerden zich eveneens in de historische uitvoeringspraktijk in de Formation Supérieure de l’Abbaye aux Dames in Saintes. De vier musici hebben tevens solo-, kamermuziek- en orkestervaring. Dit alles zorgt binnen het Edding Kwartet niet alleen voor een enorm rijke benadering van het klassieke repertoire, maar vormt ook een solide basis voor de frisse en ongecompliceerde manier van werken die het kwartet eigen is. Nicola Boud Nicola Boud (foto rechts) werd geboren in Perth (Australië) en studeerde klarinet aan de University of Western AUstralia. Tijdens haar studies speelde ze (zowel op moderne als op historische klarinet) samen met het Australian Chamber Orchestra. Vervolgens ging ze studeren bij Eric Hoeprich (specialist op het vlak van de historische klarinet) aan het conservatorium van Den Haag. Momenteel woont Nicola Boud in Parijs. Ze speelt vaak samen met orkesten zoals L’Orchestre des Champs Elysées, Freiburger Barockorchester, La Chambre Philharmonique, Le Concert Spirituel, Il Gardellino... Ze maakte opnames voor verschillende labels en is ook bijzonder bedrijvig op het vlak 09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
9
10
BIO van kamermuziek. Nicola doceert aan de Formation Supérieure de l’Abbaye aux Dames in Saintes en beschikt over een bijzonder uitgebreide collectie historische klarinetten.
WWW.DEBIJLOKE.BE
HUISMEDEDELINGEN Daan bauwens wordt algemeen directeur van muziekcentrum de bijloke
Daan Bauwens (55) wordt de nieuwe directeur van Muziekcentrum De Bijloke. Dat heeft de raad van bestuur beslist op 29 januari. Daan Bauwens volgt als algemeen directeur Yves Rosseel op die tien jaar de leiding had over het Muziekcentrum. Daan Bauwens heeft zowat zijn hele loopbaan in de artistieke sector doorgebracht. De jongste jaren werkte hij met Gerard Mortier aan het Forumproject in Gent, zorgde hij voor de opstart van Operastudio Vlaanderen en was hij algemeen directeur van de Handelsbeurs Concertzaal. Tijdens zijn carrière deed hij heel wat ervaring op, zowel op het vlak van cultuurpolitiek, financieel beheer en artistieke profilering. Onder leiding van Yves Rosseel werd het Muziekcentrum een van de belangrijkste muzikale ontmoetingsplaatsen in Vlaanderen.
muziekcentrum de bijloke blogt!
Voortaan verschijnt op de website van Muziekcentrum De Bijloke Gent een blog. Hiermee willen we u nog beter op de hoogte houden van het reilen en zeilen in het Muziekcentrum. En‌ we doen ook een beroep op u! Heeft u een boeiend concert gehoord en schrijft u graag een recensie? Aarzel dan niet om ons te contacteren op info@debijloke.be
jazz & sounds
Muziekcentrum De Bijloke Gent, Kunstencentrum Vooruit, Gent Jazz, Hogeschool Gent Conservatorium en KASK houden een nieuw festival boven de doopvont: Jazz & Sounds. Het festival gaat door op verschillende locaties van 22 tot en met 28 maart 2010. Surf voor meer info naar www.jazzandsounds.com
Laat u rondleiden in de bijloke
Wist u dat er geleide bezoeken (vanaf 20 pers.) mogelijk zijn in Muziekcentrum De Bijloke? Aansluitend kan u genieten van een kleine of grote hap in De Bijloke Bistro!
09 269 92 92 - tickets@debijloke.be
11
12
BiNNENKORT VR | 05.02.10 20:00 | Symfonisch 3 | +
ZO | 28.02.10 20:00 |
Brussels Philharmonic, Vlaams Radio
Symfonisch 2 +
Koor, Kamerkoor Accentus olv
Judith Ermert (cello) & Severin von
Laurence Equilbey
Eckardstein (piano)
Das Paradies und die Peri
Brahms (cellosonates) (Uitverkocht!)
ZA | 06.02.10 20:00 | Musica Antiqua 1 Scherzi Musicali olv Nicolas Achten,
WO | 03.03.10 20:00 | Jazz
Magid El-Bushra (contratenor)
Empirical
Dulcis Amor Jesu DO | 04.03.10 20:00 | Miry / Miry + WO | 10.02.10 20:00 | Jazz | Jazz +
Zehetmair Quartett
Avishai Cohen Quintet
Mozart, Holliger, Schumann
DO | 11.02.10 20:00 | MA.XS
ZO | 07.03.10 16:00 | Bijloke Jong
Magid el-Bushra (contratenor),
deFilharmonie olv Martyn Brabbins,
Simon Linné (luit)
Joris Van Den Brande & Dominique
Flow my tears
Collet (acteurs) Kidconcert: het ongelooflijke verhaal
ZA | 13.02.10 20:00 | Musica Antiqua 2
van Marie (Peer Gynt)
B’Rock & Stile Antico olv Gary Cooper
DO | 11.03.10 20:00 | East of Eden / +
De Engelse Masque
Noureddine Tahiri Jouti, Ahmed Chiki, Otmane Alami, Hicham Benzahra
DO | 25.02.10 20:00 | MA.XS
Islamitische voorzangen in Marokko
Richard Egarr (klavecimbel) Das Wohltemperierte Klavier, boek I
ZA | 13.03.10 20:00 | Exploration Atos Trio
VR | 26 .02.10 20:00 | Voix Gras
Rachmaninov, Schumann,
Stile Antico
Sjostakovitsj
De schatkamer van de renaissance Z0 | 14.03.10 11:00 | Kantata ZA | 27.02.10 20:00 |
Florian Heyerick, Nicolas Achten,
Symfonisch 1 / 1+
Ex Tempore
deFilharmonie, Collegium Vocale
Cantates van Christoph Graupner
Gent, Coro dell’Academia Chigiana, Philippe Herreweghe (dirigent) Messiaen, Brahms
WWW.DEBIJLOKE.BE