Interview Joey Baron (MiXMONK

Joey Baron over de residentie van MiXMONK in De Bijloke

‘Livemuziek is als een knuffel’

De Bijloke roept april uit tot Maand van de Jazz, met veelbelovend talent naast grote namen. Bovendien toveren we ons Kraakhuis om tot een broeierige underground jazzclub, waar Bram De Looze, Robin Verheyen en Joey Baron dagenlang repeteren, creëren en livesessies opnemen. Drummer Joey Baron: ‘Zoiets zou ik graag meer zien!’

Femke Coopmans, foto Gemma Kessels (JazzNu.com)

Wat hebben John Zorn, Laurie Anderson, Toots Thielemans, Fred Hersch, Joe Lovano, Chet Baker, Carmen McRae, Bill Frisell en David Bowie met elkaar gemeen? Joey Baron, de drummer die zijn instrument laat zingen. De Bijloke is zijn seizoensopener van 2019 (toen in duo met Robyn Schulkowsky) nog niet vergeten! In april duikt hij onder in het Kraakhuis voor de live recording sessions van MiXMONK, de band die ontstond uit de gedeelde liefde van saxofonist Robin Verheyen en pianist Bram De Looze voor pianist Thelonious Monk.

Joey Baron: ‘Ik ben veel ouder dan Robin en Bram. Onze achtergrond is totaal verschillend. Maar we vinden het fijn om als een team samen te werken en verschillende soorten muziek te benaderen. We spelen een mix van eigen nummers en gevestigde waarden, vandaar MiXMONK.’

Speeltijd

Als je Baron ziet drummen, zie je ook altijd de grootst mogelijke glimlach. Af en toe laat hij een klein, houten speelgoeddrummertje over zijn vellen marcheren. Het is precies die attitude die hij zo geweldig vindt aan Thelonious Monk: ‘Hij is ontzettend speels. Ik kende hem niet persoonlijk, maar heb jaren en jaren naar zijn muziek geluisterd. Het lijkt alsof hij altijd rechtstreeks verbonden bleef met dat speelse. Hij speelde én schreef als een kind in een zandbak. Dat is weinigen gegeven, helaas.’

‘Misschien is het ook een van de moeilijkheden. Muzikanten zien in zijn muziek een uitdaging om erg technisch te gaan soleren. Maar dat vind ik niet de ideale benadering. Ik twijfel ook of bebop de beste manier is om Monk te spelen. Het is boeiender om te vertrekken vanuit dat speelse dat hij zo verpersoonlijkte.’

Baron begon met drummen toen hij negen was, halverwege de jaren zestig in Richmond, Virginia. Als zijn ouders hem op zondagmiddag meenamen naar het park, stelde hij daar zijn drums op om een paar uur op zijn eentje te spelen. ‘Oefenen heb ik altijd leuk gevonden. Het is best hard werken, maar voor mij voelde dat niet zo. Ik kon zo intens genieten dat de uren voorbij vlogen.’

‘Het ging ook altijd ergens naartoe. Of je nu ergens tien minuten aan werkt, een uur, vijf uur of vijf jaar, je komt altijd op een volgend punt en ontdekt hoeveel daar weer achter schuilt. Zoveel mogelijkheden waar mijn fantasie nog mee aan de slag kon! Ik heb nooit gedacht: jeetje, zoveel werk nog. Dat speelse element, de playfulness, is een kwaliteit die ik herken in zowat alles wat ik aantrekkelijk vind.’

Geen show maar een proces

In april verhuist Joey Baron zijn ‘zandbak’ eventjes naar het Kraakhuis. Hij kijkt ontzettend uit naar die paar dagen: ‘Zoiets zou ik graag meer zien. Ik denk niet dat we snel zullen terugkeren naar de realiteit van de afgelopen dertig jaar waarbij we de ene avond in het ene land speelden en de volgende in een ander. Het zou mooi zijn als er dan meer mogelijkheden kwamen voor residenties van drie, vier of vijf nachten. Da’s zo’n beetje zoals het was toen ik begon, of nog vroeger. Bands resideerden een paar maanden in eenzelfde club. Zoiets vind ik heel gezond.’

‘Het is wellicht een van de belangrijkste redenen waarom al mijn helden zo goed speelden: ze stonden non-stop op het podium en begrepen de zaal. Ze hadden de kans om een sound te ontwikkelen in die bepaalde akoestische ruimte. De ene club klonk misschien doods, dat moesten ze leren begrijpen. Een andere had juist een scherp geluid, en ook daaraan kon je je aanpassen met je instrument en je band.

MiXMONK: drummer Joey Baron (links), saxofonist Robin Verheyen (midden) en pianist Bram De Looze (rechts).

‘Dit soort residenties is waarom al mijn helden zo goed speelden: ze stonden non-stop op het podium en begrepen de zaal’

JOEY BARON

Die vaardigheid ging helaas verloren.’ Ook voor het publiek is zo’n residentie boeiend. Baron herinnert zich hoe hij een paar weken na elkaar telkens naar dezelfde band ging kijken. Hij hoorde en zag het verschil. ‘En daar leerde ik van. Voor muzikanten die het goed doen, is jazz geen show, maar een proces. Elke avond is anders, de muziek ontwikkelt zich op een subtiele manier. Als je verschillende avonden op dezelfde plek speelt, geef je het publiek de kans om deel te worden van dat proces.’

Mingus, Monk & Bird

Van MiXMONK naar ‘There’s a Mingus a Monk Us’, ‘Off a Bird’ (geïnspireerd door Charlie Parker) en ‘Mystery Song’ van Duke Ellington. Het zijn drie nummers die je hoort op het onlangs verschenen album ‘Quint5t’ van Randy Brecker, Dave Liebman en Marc Copland met Drew Gress en, jawel, Joey Baron, binnenkort ook te zien in De Bijloke.

De verwijzingen naar de traditie zijn niet mis te verstaan: ‘Ik zou niet kunnen doen wat ik doe zonder die fundamenten. Niemand van ons. Telkens als ik achter mijn instrument kruip, vertaal ik wat ik heb kunnen leren en begrijpen van die traditie naar de context waarin ik me op dat moment bevind. Of dat nu jazz is of een ander genre. Ze is deel van mij en zal mijn spel altijd beïnvloeden. Er zijn veel tradities natuurlijk, en de mijne is jazz. Dat is de muziek waarin de drumset wordt uitgenodigd om te schitteren. Het is mijn achtergrond, mijn thuisbasis.’

Toen Baron pas begon, kreeg hij geen uitgeschreven partituren. Er werd verwacht dat hij zelf zijn stuk zou creëren. ‘Fake it’, kreeg hij soms als advies. Het was aan hem om een begeleiding te verzinnen die ervoor zorgde dat de muziek werkte. Ook later in stevige bigbandformaties was de informatie die hij kreeg vaak erg summier, hooguit stonden er een paar ritmische figuren op papier.

‘Voor alle muzikanten, maar zeker voor de drummer geldt: het is onze job om te luisteren en de muziek te interpreteren.’ Er zijn er weinigen die kunnen luisteren zoals Joey Baron dat kan. ‘Ik moet luisteren om te weten wat er moet gebeuren. Wat vragen de sound en de activiteiten rond mij? Dat geldt niet alleen voor de drummer. Als het hele ensemble dat idee deelt, dan is het een plezier om samen te spelen. Drums zijn grotendeels een begeleidend instrument, maar je kunt er ook mee in interactie gaan zonder die begeleidende functie te verstoren. Dan kunnen de drums net zo goed ontzettend muzikaal zijn. Al van in het begin vind ik dat een boeiend idee om op verder te werken.’

Een vitale ervaring

Voor een drummer als Joey Baron zijn MiXMONK, het kwintet, zijn duo met Robyn Schulkowsky, een set met John Zorn of gitarist Jakob Bro niet zo verschillend als ze lijken. Baron: ‘De muziek is anders omdat de mensen dat ook zijn. Ik speel dan natuurlijk ook anders, dat moet wel, zelfs al gebruik ik dezelfde tools. Maar kijk naar het grotere doel: het hele team wil samen op de best mogelijke manier muziek brengen, zodat het publiek er iets uit haalt. Je speelt altijd voor iemand, niet voor jezelf of voor elkaar.’

‘Livemuziek is belangrijk, zeker in deze tijden. Een concert kan iets veranderen, zelfs al is het maar voor een minuut. Misschien zit er wel iemand in het publiek die de muziek niet begrijpt, maar waarvoor de band een moment kan creëren dat het stof van het dagelijkse leven wegblaast. Dat is voor mij het ultieme doel.’

‘Het interesseert mij niet om iemand te imponeren met wat ik allemaal kan. Interessanter is hoe een groep muzikanten iets kan delen, samen kan komen vanuit verschillende achtergronden om iets te maken dat voor iemand bruikbaar is. Dat iets verandert. Dat het publiek iets laat voelen dat ze de hele dag nog niet gevoeld hebben, omdat het leven in de weg zat. Het is belangrijk, vitaal zelfs, dat mensen toegang hebben tot die ervaring. Het is als een knuffel: je kunt de dag wel doorkomen zonder, maar wat een verschil als je het mét mag doen.’

Maand van de

Jazz

30 april is International Jazz Day, maar met zo ontzettend veel talent van eigen bodem roept De Bijloke ineens heel april uit tot Maand van de Jazz.

vr 02.04

ma 05.04

do 08.04

zo 11.04

wo 14, do 15 & vr 16.04 do 20.05 Minifestival: Philip Catherine Quartet Jean-Paul Estiévenart, Hoera Haven

Samuel Ber Trio

3Men in a BoaT feat. Louis Sclavis

MiXMONK livesessies

Brecker/Liebman/Copland Quintet feat. Drew Gress & Joey Baron

Data onder voorbehoud. Check bijloke.be