mahler by Muziekcentrum De Bijloke

BESPREEKBUREAU MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent Di - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00, za 13:00 - 17:00 t. 09 269 92 92 e. tickets@debijloke.be w. www.debijloke.be DE BIJLOKE BISTRO Ma - vr 12:00 - 18:00 Op concertdagen ook 2 uur voor en 2 uur na het concert t. 09 277 07 04 e. info@debijlokebistro.be w. www.debijlokebistro.be OP ZOEK NAAR EEN GESCHENK? Doe een concert cadeau in de vorm van een geschenkbon of een ticket naar uw keuze. Te verkrijgen aan onze balie. OP ZOEK NAAR KWALITEITSVOLLE OPNAMES? In de foyer vindt u een selectie opnames u aangeboden door ‘t KLAverVIER, Kasteeldreef 6, 2970 Schilde t. 03-384 29 70 e. info@tklavervier.be CULTUUR EN ECOLOGIE HAND IN HAND! WWW.ECORENTAL.BE De Bijloke rijdt op aardgas dankzij ecorental AANDACHT! Gelieve uw mobiele telefoon uit te schakelen. COLOFON Inleiding | Frank Pauwels en Gunther Broucke (auditorium 19u15) Tekst programmaboekje | Rudy Tambuyser Coördinatie programmaboekje | Sophie Cocquyt Verantwoordelijke uitgever | Yves Rosseel

GABRIELI & MAHLER 4 Brussels Philharmonic olv michel tabachnik ilse eerens | sopraan ZA | 19.09.09 | 20:00

09 269 92 92 - tickets@debijloke.be

GABRIELI & MAHLER Programma

Uitvoerders

Giovanni Gabrieli

Brussels Philharmonic

(1555-1612)

Michel Tabachnik | Dirigent

Canzoni e Sonate per sonar con ogni sorte de instrumenti (arr. Michel Tabachnik) Canzon VIII a 8 Canzon XVII a 12 Canzon XV a 10 Canzon IX a 8 Sonate XIX a 15 Sonate XX a 22 Pauze Gustav Mahler (1860-1911) Symfonie nr. 4 in G 1. Bed채chtig; nicht eilen 2. In gem채chlicher Bewegung; ohne Hast 3. Ruhevoll 4. Sehr behaglich

WWW.DEBIJLOKE.BE

Ilse Eerens | Sopraan

TOELICHTING Mahler 4 Rudy Tambuyser

Zo’n half millennium nadat Leonardo da Vinci droomde over de universele mens, is uitgerekend het domein van de kunst er een van specialisten geworden. Om bij de muziek te blijven: in de grote Tuin der Lusten die componisten ons doorheen zo’n 1200 jaar ‘geleerde’ (zeg maar: geschreven) muziek hebben nagelaten, hebben de afgelopen halve eeuw velen geprobeerd scheidingsmuren te bouwen. Banvloeken zijn uitgesproken over de pianist die Bachs klavecimbelmuziek wilde spelen. Wie Haydn op andere dan darmsnaren bracht, viel hoongelach ten deel. Dirigenten verdienden plots een standbeeld omdat ze de koperblazers in een Brahms-symfonie een contemporaine embouchure wisten aan te praten. Wat dan te denken van de Vierde Symfonie van Mahler (1901) die niet alleen op moderne orkestinstrumenten wordt uitgevoerd, maar ook nog eens door een Canzona van Gabrieli (gepubliceerd in 1615) wordt voorafgegaan? Welnu, het is onze overtuiging dat in zulke kwesties een muzikale logica moet primeren, niet die van een boekhouder. Of werk en componist zich in gegeven omstandigheden laten respecteren, is een vraag die zich vanuit de muziekpraktijk zelf laat oplossen, niet met een quasi-moreel zuiverheidsdiscours. Zo kan de toegewijde luisteraar vanavond zelf vaststellen dat Gabrieli’s laatrenaissancistische Canzona uitstekend recht kan worden gedaan door een 21ste-eeuws symfonieorkest. In elk geval zijn er mooie redenen om dit werk te koppelen aan Mahlers Vierde Symfonie. Giovanni Gabrieli was omstreeks het begin van de 17de eeuw de leraar van Heinrich Schütz, de ‘vader van de Duitse muziek’. Gabrieli was na zijn dood in 1612 in zijn thuishaven Venetië sneller vergeten dan in München of Dresden. Het is zonder meer interessant om hem te confronteren met Mahler, een van de laatste vertegenwoordigers van de Duitse muziek, vooraleer de atonaliteit haar intrede deed. 09 269 92 92 - tickets@debijloke.be

TOELICHTING Behalve dit min of meer historische of zelfs filosofische argument, zijn er muzikale aspecten die beide werken, weliswaar gescheiden door drie eeuwen, een tikkeltje dichter naar elkaar toe brengen. Mahlers Vierde mag op zich dan een lijvig werk zijn, binnen ’s mans symfonisch oeuvre is ze bijzonder bescheiden van bezetting en opzet. Wie ooit het arrangement voor ensemble van Erwin Stein heeft gehoord, weet dat ze diep vanbinnen een soort uit de hand gelopen kamermuziek is, rijk aan het soort contrapunt dat de oude meester zeker zou hebben weten te appreciëren. Weliswaar met opgetrokken wenkbrauwen omwille van al die sonore overdaad. Kan aan de vocale aspiraties van een Canzona niet getwijfeld worden - al was het maar omdat woorden een betekenis hebben - zo is ook het hart van Mahlers Vierde Symfonie een lied nl. ‘Wir geniessen die himmlischen Freuden’, gezongen door de sopraan in het laatste deel van de symfonie, op een tekst ontleend aan de door Mahler geliefde en vaak gebruikte bundel volkspoëzie Des Knaben Wunderhorn. De mooiste uitnodiging ligt evenwel besloten in de opzet van Gabrieli’s Canzona zelf. Ze maakt deel uit van een postuum gepubliceerde bundel van zeventien canzona’s en vier sonates, waarvan de titel een interessant onderschrift droeg: “per sonar con ogni sorte de instrumenti con il basso per l’organo” (“op allerlei instrumenten uit te voeren met de bas gespeeld op het orgel”). Gabrieli liet de instrumentatie met andere woorden over aan smaak en oordeelkundigheid van de uitvoerder. Een mooiere uitnodiging, over de kloof van enkele eeuwen heen is moeilijk denkbaar. “Mijn tijd zal komen”, zei Mahler wanneer het publiek weer eens geen pap lustte van zijn nieuwste symfonie. Achteraf is het makkelijk om in hem een scharnierfiguur te zien tussen de romantische 19de en de mathematisch psychologische 20ste eeuw, maar destijds werd zijn goeddeels symfonische muziek toch vooral als moeilijk ervaren. Op de echte avant-gardisten van het toenmalige Wenen – Arnold Schönberg en zijn kring – had Mahler echter een streepje voor: als gevierde dirigent had hij geen problemen om zijn werken te laten uitvoeren. Schönberg en co zagen zich zelfs nog in 1918 - zeven jaar na Mahlers dood - verplicht daartoe WWW.DEBIJLOKE.BE

TOELICHTING een speciale Verein für musikalische Privataufführungen (VMP) op te zetten voor de hedendaagse luisteraar is Mahlers muziek standaardmateriaal, en zijn Vierde Symfonie is zeker de meest toegankelijke. Het geeft dan ook te denken dat precies in de schoot van de genoemde avant-gardistische concertvereniging – toen atonaliteit verworven was - nog een kamermuziekversie van Mahlers Vierde ontstond. De bedoeling was dus ze met bescheidener middelen te kunnen tonen aan een publiek dat principieel nochtans muzikaal vooruitstrevend was. Mahler was geen antipode van de avant-garde, maar hij maakte er ondanks zichzelf deel van uit. Aan gezien Mahler een typevoorbeeld van de egokunstenaar was, die zijn persoonlijk wedervaren niet alleen expliciet als inspiratiebron gebruikte, maar het vaak ook eenvoudigweg als programma van een werk opvatte, valt uit de lichte, zorgeloze toon van de Vierde terecht op te maken dat Mahler zich omstreeks 1900 relatief gelukkig voelde. Na de drie symfonische kolossen die de Vierde voorafgingen, werkt ze als een soort keerzijde van de medaille, een nieuwe start. Een antidotum voor al te veel kommer en kwel, wie weet. De Vierde is aan de jeugd gewijd, met de onbekommerdheid en verlossende naïviteit van dien. Maar zoals steeds bij Mahler, die zich als Tsjech in Wenen, als jood in de hele wereld en als overgevoelige hypochonder nooit helemáál veilig en in evenwicht voelde, loert zelfs hier het gevaar: de hoger gestemde soloviool in het tweede deel, een soort ongemakkelijk makende duivelsdans, lijkt de peis en vree al te relativeren nog voor ze goed en wel geïnstalleerd en geconsumeerd is. Het paradijselijke lied van de sopraan bezingt dan ook een slechts voorlopige overwinning.

09 269 92 92 - tickets@debijloke.be

TEKSTEN Das himmlische Leben Wir genießen die himmlischen Freuden, Drum tun wir das Irdische meiden. Kein weltlich Getümmel Hört man nicht im Himmel! Lebt alles in sanftester Ruh. Wir führen ein englisches Leben! Sind dennoch ganz lustig daneben! Wir tanzen und springen, Wir hüpfen und singen, Sankt Peter im Himmel sieht zu. Johannes das Lämmlein auslasset, Der Metzger Herodes d’rauf passet. Wir führen ein geduldigs, Unschuldigs, geduldigs, Ein liebliches Lämmlein zu Tod. Sankt Lucas den Ochsen tut schlachten Ohn einigs Bedenken und Achten, Der Wein kost kein Heller Im himmlischen Keller, Die Englein, die bakken das Brot. Gut Kräuter von allerhand Arten, Die wachsen im himmlischen Garten! Gut Spargel, Fisolen Und was wir nur wollen. Ganze Schüsseln voll sind uns bereit! WWW.DEBIJLOKE.BE

Gut Äpfel, gut’ Birn’ und gut’ Trauben! Die Gärtner, die alles erlauben! Willst Rehbock, willst Hasen, Auf offener Straßen, Sie laufen herbei! Sollt’ ein Fasttag etwa kommen, Alle Fische gleich mit Freuden angeschwommen! Dort läuft schon Sankt Peter Mit Netz und mit Köder Zum himmlischen Weiher hinein. Sankt Martha die Köchin muß sein! Sankt Martha die Köchin muß sein. Kein’ Musik ist ja nicht auf Erden, Die uns’rer verglichen kann werden. Elftausend Jungfrauen Zu tanzen sich trauen! Sankt Ursula selbst dazu lacht! Kein Musik ist ja nicht auf Erden, die unsrer verglichen kann werden. Cäcilia mit ihren Verwandten Sind treffliche Hofmusikanten! Die englischen Stimmen Ermuntern die Sinnen, Ermuntern die Sinnen! Daß alles für Freuden, für Freuden erwacht.

BIOGRAFIE Brussels Philharmonic Het orkest werd in 1935 opgericht onder de vleugels van de openbare omroep. In 1998 kwam het op eigen benen te staan als Vlaams Radio Orkest. Vanaf 2008 zet de nieuwe naam Brussels Philharmonic – het Vlaams Radio Orkest de sterke band met zowel thuisstad Brussel als de openbare omroep in de verf. De werking van het Brussels Philharmonic vertrekt vanuit verschillende reeksen in Brussel. Daarnaast is het orkest thuis in Vlaanderen, op zowel de grote podia (Concertgebouw Brugge, deSingel, Koningin Elisabethzaal, Muziekcentrum De Bijloke Gent, Kursaal Oostende) als de belangrijke culturele centra (Leuven, Hasselt, Roeselare, Turnhout). Ook internationaal krijgt het orkest erkenning, met een residentie in Parijs (Cité de la Musique en Salle Pleyel) en regelmatige concerten in Nederland (Concertgebouw Amsterdam, De Doelen Rotterdam) als gevolg. Brussels Philharmonic is vaste partner van het Festival van Vlaanderen, Ars Musica en het Internationaal Filmfestival van Vlaanderen Gent, en werkt op regelmatige basis samen met het Koninklijk Ballet van Vlaanderen. De band met de openbare omroep blijft sterk: het orkest werkt nauw samen met radio en televisie voor zowel opnames als events. Michel Tabachnik Michel Tabachnik studeerde piano, compositie en orkestdirectie in Genève. Pas afgestudeerd, werd hij gecoacht door grote dirigenten als Igor Markevitsj, Herbert von Karajan en Pierre Boulez. Vier jaar lang was hij ook assistent-dirigent van Boulez, hoofdzakelijk bij het BBC Symphony Orchestra in Londen. Hierdoor raakte hij nauw betrokken bij de hedendaagse muziek en dirigeerde hij verschillende wereldpremières, waaronder veel werk van Iannis Xenakis. Michel Tabachnik was chef-dirigent bij het orkest van de Gulbenkian Foundation in Lissabon, het Orchestre Philharmonique de Lorraine en het Ensemble InterContemporain in Parijs. Het indrukwekkende curriculum vitae van Tabachnik toont verder onder meer engagementen bij de Berliner Philharmoniker, het 09 269 92 92 - tickets@debijloke.be

BIOGRAFIE Koninklijk Concertgebouworkest, het Tokyo NHK, het Orchestre de Paris en festivals als Lucerne, Salzburg, Aix en Provence, en andere. Michel Tabachnik dirigeerde ook in de operahuizen van Parijs, Geneve, Zürich, Kopenhagen, Lissabon, Rome, Montreal en Genua. Ilse Eerens Ilse Eerens begon haar zangstudies aan het Lemmensinstituut in Leuven bij Lieve Jansen. Vanaf 2001 vervolgde zij meer dan 6 jaar haar opleiding bij de vermaarde Nederlandse mezzosopraan Jard van Nes. Tijdens die studie werd ze toegelaten tot de Nieuwe Opera-Academie aan de conservatoria van Amsterdam en Den Haag, waar ze de specialisatie ‘opera’ volgde. Ilse Eerens werkte o.a. samen met het Orchester des Bayerischen Rundfunks, het Symfonie-Orkest van Vlaanderen, L’Orchestre National de Lille, het Vlaams Radio Orkest, het orkest van het Teatro Nacional de Sao Carlos, het Gelders Orkest, het Noord Nederlands Orkest en Anima Eterna. Met pianiste Inge Spinette vertolkte ze verschillende recitals in de Koninklijke Muntschouwburg, het Paleis voor Schone Kunsten, de Opéra de Lille (F) en de Vlaamse Opera. Bij de Vlaamse Opera was Ilse Eerens te horen als ‘Marguérite’ in ‘Jeanne d’Arc au Bûcher’ van Honegger o.l.v. Silvio Varviso en als ‘Echo’ in ‘Ariadne auf Naxos’ van R. Strauss, waarna ze heruitgenodigd werd voor de rol van ‘Valencienne’ in ‘Die Lustige Witwe’ van Léhar. Tijdens de Zomeropera Alden Biesen 2006 trad ze als ‘Musetta’ op in Puccini’s ‘La Bohème’. In de Brusselse Koninklijke Muntschouwburg maakte Ilse Eerens in 2007 haar operadebuut met de rol van ‘Wendla’ tijdens de wereldcreatie van ‘Frühlings Erwachen’, een compositie van Benoît Mernier. In september 2008 debuteerde ze bij de Nederlandse Opera in de Monteverdi-cyclus van regisseur Pierre Audi. In maart 2008 debuteerde ze bij de Opéra de Lyon in de wereldcreatie ‘Lady Sarashina’, de nieuwste opera van Peter Eötvös.

WWW.DEBIJLOKE.BE

HUISMEDEDELINGEN nog tot eind september twee tentoonstellingen in de bijloke

Nog tot eind september kan u in Muziekcentrum De Bijloke Gent twee tentoonstellingen bezoeken. In het toegansgebouw schetst de tentoonstelling ‘De Bijloke, van ziekencentrum tot muziekcentrum’. de rijke geschiedenis van de concertzalen aan de hand van uniek fotomateriaal uit diverse archieven. In de bibliotheek van het Muziekcentrum stelt de afdeling instrumentenbouw van het Conservatorium Hogeschool Gent enkele prachtige instrumeten ten toon, gebouwd door studenten en docenten. Op het Bijlokestival werd een samenwerkingsprotocol ondertekent tussen Muziekcentrum De Bijloke Gent en Hogeschool Gent, twee sterke actoren op de Bijlokesite. Deze tentoonstelling zet alvast de toon voor een intense samenwerking.

De Bijloke Bistro BY COEUR D’ARTICHAUT

Muziekcentrum De Bijloke Gent en Coeur d’Artichaut slaan de handen in elkaar om u vanaf september zowel overdag als ‘s avonds culinair te verwennen! De Bijloke Bistro biedt een schitterende bistrokeuken aan democratische prijzen, met een prachtig uitzicht op de middeleeuwse concertzaal en de Bijlokesite. De Bijloke Bistro is open van maandag tot vrijdag van 12u tot 18u, op concertdagen kan u er van twee uur voor tot twee uur na de voorstelling genieten van een heerlijk diner.

gent creatieve muziekstad

Koïchiro Matsuura, directeur-generaal van Unesco, riep op 8 juni 2009 Gent uit tot ‘City of Music’. Gent maakt nu deel uit van Unesco’s ‘Creative Cities Network’. Unesco richtte het netwerk op om sociale, economische en culturele ontwikkeling te stimuleren. Steden die deel uitmaken van het netwerk promoten hun opmerkelijke culturele landschap.

Programmaboekjes online!

Wellicht merkte u reeds op dat het programmaboekje in een nieuw kleedje zit! Vanaf dit seizoen kan u de programmaboekjes ook online lezen op www.debijloke.be 09 269 92 92 - tickets@debijloke.be

BINNENKORT WO | 23.09.2009 | 20:00 | Musica

DI | 13.10.2009 | 20:00 | Musica

Antiqua 1

Freiburger Barockorchester,

Le Poème Harmonique olv Vincent

Collegium Vocale Gent

Dumestre

Chandos Anthems

Monteverdi, Marazolli

DO | 24.09.2009 | 20:00 |

D0 | 15.10.2009 | 20:00 | MA.XS

Symfonisch 1 / 1+

Ars Antiqua Austria

deFilharmonie olv Philippe

Haydns luitcomposities als brug naar

Herreweghe, Yossif Ivanov (viool)

de Weense Schrammelmusik

Mozart, Beethoven ZO | 18.10.2009 | 15:00 | Miry DI | 29.09.2009 | 20:00 | Jazz +

B’Rock

Benn Allison

Vivaldi, Scarlatti, Hasse

Man Size Safe D0 | 22.10.2009 | 20:00 | East of ZA | 03.10.2009 | 20:00 | Musica

Eaden

Antiqua 2

Ensemble Chen Leiji

Anima Eterna Brugge olv Jos van

Muziektradities uit de vroege Chinese

Immerseel,

dynastieën

Ronald Brautigam (piano) Brahms versus Strauss jr.

VR | 23.10.2009 | 20:00 | Voix Gras Ensemble Dialogos, Ensemble

WO | 07.10.2009 | 14:00

Kantaduri

Aifoon vzw

Dalmatica

Klanklabo: een neus voor geluid? (workshop 15+)

ZA | 24.10.2009 | 20:00 | Symfonisch 2 / 2+

DO | 08.10.2009 | 20:00

Symfonieorkest Vlaanderen olv

Vittorio Ghielmi (gamba), Rodney

Etienne Siebens, Ning Kam (viool)

Prada (gamba), Luca Pianca (theor-

Beethoven, Bartók, Borodin

be), Lorenzo Ghielmi (klavecimbel) Verjaardagsconcert Bijloke 10

ZO | 25.10.2009 | 15:00 | Docenten in Concert

VR | 09.10.2009 | 20:00 | Exploration

Duo Mythos

Christine Busch (viool), Paul de

Les couleurs, les sons et les parfums...

Clerck (altviool), Gesine Queyras (cello) Mozart, Bach, Hindemith