czasSERCA
Rok XXVIII maj-czerwiec 2018 nr 3(154)
cena: 6,00 PLN (w tym 5% VAT)
dwumiesięcznik religijno-społeczny
temat na czasie
CO ŁASKA CZY 200 ZŁ? MAMONA W KOŚCIELE ISSN 1230-7297
05
www.czasSerca.pl
czasSERCA
www.czasSerca.pl dwumiesięcznik religijno-społeczny
SERCA w
P
ks. Przemysław Bukowski SCJ redaktor naczelny
Fot.: depositphotos.com
rzysłowie norweskie głosi: „Gdyby wszyscy byli bogaci, nikt nie chciałby wiosłować”. Poza pewną humorystycznością wyrażającą ponadprzeciętną aktywność morską obywateli tego kraju, związaną zresztą z jego usytuowaniem geograficznym, podkreśla ono prawdę, że to, iż nie wszyscy jesteśmy depozytariuszami znacznych majątków, nie świadczy o jakiejś dziejowej niesprawiedliwości. Świat był, jest i zapewne pozostanie taki, że jedni mają więcej, a inni mniej. Że jedni mogą dać, a inni mogą przyjąć. Właściwie podobne stanowisko w sprawie bogactw zajmuje Biblia. Chociaż podkreśla ona walory solidarności z ubogimi czy też świadomie wybranego ubóstwa, któremu towarzyszy jakaś duchowa intencja, to jednocześnie nie ośmiesza przecież tych, którzy dorobili się więcej niż inni. Traktowanie bogatszych jako gorszych, bo z całą pewnością wyzyskiwaczy pozostałych, stanowiło przez wiele lat koloryt polskiego stylu myślenia. Był on zresztą spadkiem po minionych epokach. Choć nie wyrażał ewidentnie ewangelicznego ducha, przez lata poprawiał samopoczucie tym, którzy pracując w realiach komunistycznego świata pracy, czuli się wyzyskiwani i właśnie te doświadczenia przenieśli w Polskę bardziej współczesnych czasów. W podobnym tonie traktowany był temat pieniędzy w Kościele w Polsce, a tym samym jego ziemskich bogactw. Kościół jako rzeczywistość o specyficznym, bo w istocie duchowym charakterze, kojarzony był z bytem, któremu nie wypada mówić zbyt wiele o pieniądzach, przynajmniej w kategoriach ich potrzeby, a już na pewno nie przystoi o nie prosić. Zapewne między innymi z takiego przekonania ukuło się powiedzenie: „Duchowni – oni troszczą się o nasze życie pośmiertne i w ten sposób zarabiają na swoje doczesne”. Aktualny numer naszego czasopisma, który oddajemy do Waszych rąk, drodzy Czytelnicy, podejmuje zagadnienie pieniędzy w kontekście Kościoła katolickiego w Polsce i na świecie, ale również szerzej, to znaczy mierzy się z kwestiami istoty chrześcijańskiego bogactwa, zarobków osób duchownych, podejścia katolików do pracy i zarabiania czy też planowania domowych budżetów. Niech wzbudzi w Was wiele przemyśleń i ponownie uświadomi, że bogatym może być również ten, który ma wprawdzie chudy portfel, ale za to zasobne serce. Efektownej lektury!
czasie
co łaska czy 200 zł?
Rok XXVIII, maj-czerwiec 2018 nr 3(154), nr rej. 118/91 Adres redakcji: ul. Saska 2, 30-715 Kraków, tel./fax: 12 290 52 93, 290 52 98, wew. 721 (fax wew. 713); e-mail redakcji: czasserca@czasSerca.pl, e-mail działu prenumeraty: prenumerata@czasSerca.pl Redakcja: ks. Przemysław Bukowski SCJ (red. nacz.); Stali współpracownicy: Monika i Marcin Gomułkowie, Karolina Krawczyk, ks. Karol Milewski SCJ, ks. Krzysztof Napora SCJ, Aneta Pisarczyk, ks. Gabriel Pisarek SCJ, ks. Damian Płatek SCJ, Ewelina Słomka, Paulina Smoroń, Michał Tomaka, Elżbieta Wiater, Beata Zajączkowska; Asystent kościelny: ks. Stanisław Hałas SCJ; Korekta: Natalia Kulawiak; Opracowanie graficzne, skład i łamanie: Wydawnictwo DEHON, Olga Bardan; Prenumerata: Agnieszka Niemiec; Druk: Wydawnictwo-Drukarnia Ekodruk s.c., Kraków; Nakład: 3500 egz.; Fotografie na okładkach: depositphotos.com; Wydawca: Wydawnictwo Księży Sercanów DEHON. Za zezwoleniem władzy kościelnej. Redakcja zastrzega sobie prawo skracania nadesłanych materiałów, zmiany tytułów, nie zwraca artykułów niezamówionych. Fotografie bez podpisów są tylko przykładowymi ilustracjami i nie przedstawiają osób, o których mowa w artykule. Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Pismo utrzymuje się z prenumeraty i ofiar czytelników. Można je przesyłać na konto: Wydawnictwo Księży Sercanów, ul. Saska 2, 30-715 Kraków; nr r-ku PLN: 86 1240 3002 1111 0000 2885 7316; nr r-ku EUR: 42 1240 4650 1978 0010 3624 6150
CZAS SERCA 3 (154) 2018
3
SERCA
P
Fot.: depositphotos.com
w
czasie
rzywiązanie do pieniędzy Franciszek wymienia jako jeden z największych problemów dzisiejszego Kościoła. (…) „Kiedy proboszcz jest ubogi, to parafia jest niesamowicie bogata. I odwrotnie: kiedy proboszcz jest bogaty, to jego parafia jest niesamowicie biedna”.
s. 18
TEMAT NA CZASIE
6 Skąd Kościół bierze pieniądze? z ks. Wojciechem Olszowskim rozmawia Ewelina Słomka CZAS KOŚCIOŁA
10 Menadżerowie Boga ks. Przemysław Król SCJ 12 Franciszek Aby Bóg był Bogiem
Fot.: P. Smoroń
CZAS DUCHOWOŚCI
14 Zapiski o. Dehona
Troska o sprawy materialne ks. Gabriel Pisarek SCJ
15 Poszukiwacze skarbów ks. Damian Płatek SCJ 16 Koszty zbawienia ks. Karol Milewski SCJ CZAS APOSTOLSTWA
18 Stan konta papieża Beata Zajączkowska 20 Pieniądze w „misyjnym” Kościele ks. Piotr Chmielecki SCJ CZAS ZAMYŚLENIA
22 Być czy mieć? Czy pomiędzy nimi jest rzeczywiście sprzeczność? ks. Przemysław Bukowski SCJ
W
iele osób żyje w pogoni za tym, żeby mieć więcej, a potem i tak nie ma czasu z tego korzystać. Oczywiście uważam, że lepiej być bogatym niż biednym, a jeśli komuś przeszkadzają pieniądze, to niech je rozda.
s. 36
SERCA
N
w
czasie
iezależnie od tego, czy to mąż zapełnia co wieczór komórki Excela budżetowymi wyliczeniami, czy może żona zbiera wszystkie paragony (…), warto pamiętać, że w małżeńskiej wspólnocie majątkowej, jak sama jej nazwa wskazuje, o pieniądze należy dbać wspólnie.
CZAS ŚWIADECTWA
CZAS MŁODYCH
26 Nawrócony portfel Paulina Smoroń
36 Lepiej być bogatym niż biednym z ks. Jackiem Stryczkiem rozmawia Paulina Smoroń
28 By nie przehandlować niedzieli Michał Tomaka 30 Ofiary, podatek czy państwowe pieniądze? Jak to wygląda w różnych krajach? Ewelina Słomka CZAS RODZINY
32 Pomoc w trudnych sprawach Domowa edukacja finansowa Aneta Pisarczyk
Fot.: depositphotos.com
s. 34
CZAS SŁOWA
38 Lectio divina Przyjaciele Boga-Człowieka ks. Krzysztof Napora SCJ 40 Czy Jezus był ubogi? z ks. Wojciechem Węgrzyniakiem rozmawia Karolina Krawczyk CZAS CZYTELNIKA
42 Krzyżówka
34 Finanse w małżeństwie – kto powinien trzymać kasę? Monika i Marcin Gomułkowie
Fot.: K. Krawczyk
N
ie ma obowiązku nieposiadania pieniędzy, bo gdyby tak było, to nie powinniśmy wspierać ubogich. Oni przecież ten ideał ubóstwa już osiągnęli. Dając im pieniądze, psulibyśmy ich. (…) Przecież nie o to chodzi.
s. 40 CZAS SERCA 3 (154) 2018
5
6 CZAS SERCA 3 (154) 2018
Fot.: depositphotos.com
Fot.: depositphotos.com
TEMAT NA
czasie
czasie TEMAT NA
skąd Kościół
bierze pieniądze? Ile Kościół dostaje od państwa, a ile od wiernych? Czy księża muszą płacić podatki? Z czego żyją siostry zakonne? Odpowiedzi na te pytania i wiele innych w rozmowie z ks. Wojciechem Olszowskim, ekonomem archidiecezji krakowskiej, zebrała Ewelina Słomka.
Po wpisaniu w wyszukiwarkę internetową hasła: „pieniądze w Kościele” łatwo zauważyć, że większość artykułów na ten temat traktuje Kościół jako uprzywilejowaną instytucję, której państwo płaci rocznie miliardy złotych. Jak w rzeczywistości wygląda finansowanie Kościoła w Polsce? Głównym źródłem finansowania Kościoła od początków jego istnienia były datki i darowizny składane przez wiernych i tak jest do dziś. Szacuje się, że stanowią one około 80 proc. jego dochodów. Oprócz tego Kościół prowadzi własną działalność gospodarczą. Poszczególne przedsięwzięcia są również dotowane przez państwo, m.in. Caritas. Istnieje również Fundusz Kościelny, powołany na mocy ustawy z 1950 roku, jako forma zadośćuczynienia za przejęte przez państwo nieruchomości ziemskie Kościoła. Środki z tego funduszu przeznaczane są na renowację obiektów sakralnych oraz działalność charytatywno-opiekuńczą. Pokrywają one także składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne części duchowieństwa.
Co stanowi główne źródło utrzymania statystycznego księdza? Ksiądz żyje przede wszystkim z ofiar, które otrzymuje od wiernych. Stanowią je datki z tytułu intencji Mszy Świętych i innych czynności liturgicznych, jak chrzty, śluby czy pogrzeby. Od tych kwot odprowadza on zryczałtowany podatek dochodowy, który Urząd Skarbowy nalicza w zależności od liczby mieszkańców na terenie danej parafii. Ponadto wielu księży pracuje w szkołach, szpitalach czy na uczelniach. Pobierają oni z tego tytułu normalną pensję i od tego wynagrodzenia również jest odprowadzany podatek na zasadach ogólnych. Stąd ksiądz, który pracuje w szkole i równocześnie pełni funkcje duszpasterskie, płaci obie formy podatku dochodowego. Czy Kościół w Polsce jest w jakimś stopniu zwolniony z płacenia podatków? Czy w związku z tym może liczyć na ulgi ze strony państwa? Tak. Podobnie jak inne instytucje działające w sferze społecznej, m.in. fundacje czy stowarzyszenia, Kościół CZAS SERCA 3 (154) 2018
7
Nie bogactwo czyni człowieka szczęśliwym. To szczęście sprawia, że człowiek jest naprawdę bogatym.