oddaję się i poświęcam
TOBIE Zawarte w ksiąşce rozwaşania o poświęceniu się Boşemu Sercu mogą być wykorzystywane jako czytanki w czasie naboşeństw czerwcowych oraz jako pomoc w osobistej refleksji dla kapłanów, osób konsekrowanych i wiernych świeckich, a zwłaszcza czcicieli Najświętszego Serca Jezusowego.
ks. Józef Gaweł SCJ
250 lat temu Kościół w Polsce przyczynił się do wprowadzenia święta Najświętszego Serca Jezusowego w Kościele powszechnym. Zblişający się jubileusz, który przeşywać będziemy w 2015 roku, jest dobrą okazją, aby ponownie pochylić się nad kultem Serca Jezusowego, którego istotnym przejawem jest poświęcenie i oddanie się temu Sercu.
250. rocznica ustanowienia święta ,6%1
WYDAWNICTWO KSIÄ˜ĹťY SERCANĂ“W
Najświętszego Serca Jezusowego (1765-2015)
TOBIE
ODDAJĘ SIĘ I POŚWIĘCAM
ks. Józef Gaweł SCJ
TOBIE
ODDAJĘ SIĘ I POŚWIĘCAM
Poświęcenie się Najświętszemu Sercu Jezusowemu
KOREKTA Joanna Matusiak
DESIGN & DTP PROJEKT OKŁADKI Klemens Knap
FOT. NA OKŁADCE Archiwum
IMPRIMI POTEST 9.04.2014, L.dz. 89/2014 ks. Artur Sanecki SCJ prowincjał
ISBN 978-83-7519-259-9 © 2014 Wydawnictwo Księży Sercanów DEHON ul. Saska 2, 30-715 Kraków tel./fax: 12 290 52 98 e-mail: dehon@wydawnictwo.net.pl sprzedaz@wydawnictwo.net.pl www.wydawnictwo.net.pl Druk: Drukarnia EKODRUK, Kraków 2014
Moim kochanym rodzicom, Marii i Wojciechowi, którzy poświęcili naszą rodzinę Bożemu Sercu.
WSTĘP
250 lat temu Kościół w Polsce przyczynił się do wprowadzenia święta Najświętszego Serca Jezusowego w Kościele powszechnym. Zbliżający się jubileusz, który przeżywać będziemy w 2015 roku, jest dobrą okazją, aby ponownie pochylić się nad kultem Serca Jezusowego, którego istotnym przejawem jest poświęcenie i oddanie się temu Sercu. Życie duchowością Najświętszego Serca Jezusowego pomaga lepiej zrozumieć podstawową prawdę naszej chrześcijańskiej wiary: Bóg jest miłością. Świadomość tej niepojętej miłości domaga się ludzkiej odpowiedzi na tę miłość. Ta odpowiedź powinna wyrażać się w życiu codziennym, w pewnych formach wewnętrznych i zewnętrznych aktów religijnych, o których mówią papieskie encykliki. Do takich odpowiedzi należy przede wszystkim poświęcenie się Sercu Pana Jezusa. Encyklika papieża Leona XIII Annum sacrum, ogłoszona przeszło 100 temu (w 1899 roku), uczy, czym jest poświęcenie się Bożemu Sercu: „Serce Boże jest symbolem i żywym obrazem nieskończonej miłości Jezusa Chrystusa, która nas pobudza do odwzajemnienia się również miłością. Dlatego jest rzeczą najzupełniej odpowiednią poświęce7
nie się temu Najświętszemu Sercu”. Papież ten uważał, że ta forma kultu Serca Jezusa jest wspanialsza niż inne, a nawet stanowi „koronę i szczyt wszystkich hołdów, jakie kiedykolwiek były Mu składane”. Zbliżający się jubileusz ustanowienia święta Najświętszego Serca Jezusowego zasługuje nie tylko na wspomnienie i przypomnienie tego wydarzenia, ale także jest zachętą do jego ożywienia wśród wiernych. Kult i nabożeństwo do Serca Jezusowego zachowują ciągle swoją żywotność oraz wpływają na życie duchowe chrześcijan. Dowodem na to są święci i błogosławieni w dwóch ostatnich wiekach. Byli oni wychowani i ukształtowani w szkole Serca Chrystusowego. Właściwie rozumiany i przeżywany kult Bożego Serca pozostaje ciągle wspaniałym środkiem rozwoju miłości człowieka do Boga, przynosząc wiele realnych owoców w życiu poszczególnych ludzi czy wspólnot kościelnych. Dzisiaj, gdy przygotowujemy się do świętowania 1050. rocznicy chrztu w naszej ojczyźnie, Polska stoi wobec nowych wyzwań i pokus nowoczesnego świata, który często jest światem bez serca i bez miłości. To być może my, spadkobiercy mądrości polskiego Kościoła, który wyprosił u ojca świętego ustanowienie tego święta, jesteśmy ponownie wezwani, aby przekazywać światu tajemnicę Chrystusowego Serca. Bogaci tradycją tego nabożeństwa i kultu mamy ponownie przywilej i zadanie ukazywać go Kościołowi powszechnemu. Potrafimy to zadanie spełnić, jeżeli sami będziemy ten kult praktykować i żyć w sposób pogłębiony jego treściami. Przykład nowych świętych papieży – Jana XXIII 8
i Jana Pawła II – którzy byli gorliwymi czcicielami i apostołami Serca Bożego, powinien być zachętą i zaproszeniem, aby patrzeć na Tego, którego Serce zostało otwarte włócznią żołnierza na Kalwarii, oraz odpowiadać miłością i wynagrodzeniem na Jego miłość. Niniejsza publikacja Tobie oddaję się i poświęcam temu celowi pragnie służyć. Zawarte w niej rozważania o poświęceniu się Bożemu Sercu mogą być wykorzystywane jako czytanki w czasie nabożeństw czerwcowych oraz jako pomoc w osobistej refleksji dla kapłanów, osób konsekrowanych i wiernych świeckich, a zwłaszcza czcicieli Najświętszego Serca Jezusowego. Autor ma nadzieję, że ta książka przyczyni się do pobożnego przeżywania miesiąca Serca Jezusowego i większej miłości do Bożego Serca. ks. Józef Gaweł SCJ
9
1.
KONTEMPLOWAĆ SERCE CHRYSTUSA I CAŁKOWICIE JEMU SIĘ POŚWIĘCIĆ
„Będą patrzeć na Tego, którego przebili” (J 19,37) – napisał św. Jan Apostoł, który był obecny na Kalwarii w czasie konania i śmierci Chrystusa oraz widział przebicie Jego boku włócznią żołnierza. Wszyscy wyznawcy Chrystusa, a zwłaszcza czciciele Serca Jezusowego, starają się patrzeć na przebite Serce Chrystusa na Kalwarii i kontemplować Je, by zrozumieć niepojętą miłość Chrystusa i tajemnicę tego wydarzenia. Jan Paweł II mówił podczas audiencji generalnej 20 czerwca 1979 roku: „(…) tak też rzeczywiście Kościół patrzy. Ludzkość patrzy – i oto w przebitym włócznią żołnierza boku całe pokolenia chrześcijan uczyły się i uczą odczytywać tajemnicę Serca Ukrzyżowanego Człowieka, który był i jest Synem Bożym”. Czciciele Serca Jezusowego starają się poznawać tajemnicę Serca Jezusowego, odpowiadać miłością na Jego miłość oraz głosić ją we współczesnym świecie. Tę tajemnicę poznają, patrząc na otwarty bok Jezusa i Jego przebite Serce. Mistrzem i przewodnikiem w odczytywaniu otwartego Serca Zbawiciela na krzyżu jest św. Jan Apostoł. On pierwszy na Kalwarii, razem z Maryją, widział, uwierzył i zaświadczył o tym, co tam się wy10
darzyło w Wielki Piątek. Razem z nim pragniemy i my widzieć, uwierzyć i dawać świadectwo, że otwarte na Kalwarii Serce Chrystusowe jest wyrazem największej miłości do końca i znakiem całkowitego daru z siebie dla Ojca i ludzi. Pan Jezus zapowiadając swoją mękę, mówił: „A Ja, gdy zostanę nad ziemię wywyższony, przyciągnę wszystkich do siebie” (J 12,32). Tak też się stało: został wywyższony przez krzyż i po śmierci dokonał tego, co nam obiecał. Dowodem na Jego śmierć było przebicie Serca włócznią i wypłynięcie z Niego krwi i wody. Święty Jan przywiązuje do tego wydarzenia wielką wagę. Uważa je za punkt kulminacyjny życia Jezusa i godziny wyznaczonej Mu przez Ojca. Była to „godzina Jezusa”, dla której przyszedł na ziemię. Opisując to wydarzenie, ewangelista dwukrotnie powtarza, że jego świadectwo jest prawdziwe, „abyście i wy wierzyli” (J 19,35). Przebicie boku Chrystusa pokazuje wszystkim wierzącym Jego niepojętą i ofiarną miłość. Jest także zachętą do Jego kontemplacji oraz pomaga każdemu chrześcijaninowi stawać się nowym człowiekiem o otwartym sercu. Współcześni bibliści uczą, że przebicie boku Chrystusa św. Jan ukazał jako symbol tajemnicy zbawienia i znak streszczający całe chrześcijaństwo. Tak też rozumieli go ojcowie i doktorzy Kościoła. Pragnęli oni, aby przebity bok Chrystusa i otwarte Serce były przedmiotem kontemplacji całego Kościoła i pobożności chrześcijańskiej. Historyczna waga przebicia boku Chrystusa jest potwierdzona przez wyjątkową podniosłość języka użytego 11
przez św. Jana, gdy mówi jak pod przysięgą: „Zaświadczył to ten, który widział, a świadectwo jego jest prawdziwe. On wie, że mówi prawdę, abyście i wy wierzyli” (J 19,35). Dla apostoła to najważniejszy moment męki Chrystusa i przedmiot kontemplacji. Nie interesują go cuda towarzyszące śmierci Odkupiciela: zaćmienie słońca, trzęsienie ziemi, wyjście zmarłych z grobu, ale tylko przebity bok Jezusa, z którego wypłynęła ostatnia kropla krwi i wody. Ten najważniejszy symbol chrześcijaństwa ukazuje, czym jest zbawienie. Jest ono zwycięstwem życia nad śmiercią, tryumfem Miłości powodującej wytryśnięcie życia ze śmierci. Patrząc na Tego, którego przebili, widzimy owoce wydarzeń na Kalwarii. Są nimi Eucharystia, której symbolem jest krew, oraz Duch Święty dany każdemu z nas w sakramencie chrztu, którego symbolem jest woda. Darem jest także Kościół, który narodził się z przebitego boku Chrystusa. „Zbawiciel kazał sobie po śmierci włócznią bok otworzyć i Serce przebić, aby ludzie poznali, że to Serce, z którego wówczas wyszła krew i woda, umiłowało ich aż do końca, że z Niego wypłynęła ofiara krzyża, z Niego Kościół święty z siedmioma zdrojami łask, z Niego zbawienie i odrodzenie wszystkich” – napisał św. Józef Sebastian Pelczar. Ojciec święty Jan Paweł II tak rozwijał ten temat: „Niewiele kart Ewangelii tak bardzo skupiało na sobie przez wieki uwagę mistyków, pisarzy duchownych i teologów, jak perykopa Janowa opisująca chwalebną śmierć Chrystusa i moment przebicia Jego boku włócznią. (…) W przebitym Sercu kontemplujemy synowskie posłu12
szeństwo Jezusa, który otrzymaną od Ojca misję odważnie spełnia aż do końca, oraz Jego braterską miłość do ludzi, których «do końca umiłował» (J 13,1) – aż do najwyższej ofiary z siebie. Przebite Serce Jezusa jest znakiem pełni owej miłości, wertykalnej i horyzontalnej, jak ramiona krzyża”. Kościół w sposób szczególny kontempluje to kochające nas Serce podczas nabożeństw do Serca Pana Jezusa, odprawianych zwykle w czerwcu, czy w pierwsze piątki miesiąca. Owocem tej kontemplacji jest gorętsza miłość Chrystusa, która wyraża się ofiarowaniem i oddaniem siebie Bożemu Sercu. „Widząc tę miłość, któż zimnym zostanie?” – śpiewamy w kolędzie łacińskiej Adeste fideles. Popatrz na otwarte włócznią żołnierza Serce Jezusa i powiedz: Serce Jezusa, proszę najgoręcej, spraw, niech Cię kocham coraz więcej.
AKT OFIAROWANIA Z MODLITEWNIKA KSIĘŻY SERCANÓW
L. Bracia, razem ze św. Janem W. W otwartym boku Ukrzyżowanego widzimy znak miłości, która przez całkowity dar z siebie samej na nowo stwarza człowieka według Boga. L. Panie Jezu, nazwałeś nas swymi przyjaciółmi.
13
W. Oddajemy się Tobie całkowicie, aby żyć w Twojej miłości i trwać w miłości Ojca. Ty nas wybrałeś, byśmy przez życie duchem ofiary stali się świadkami świętości Kościoła i apostołami Twego Najświętszego Serca. Oto dzisiaj przychodzimy ponownie do Ciebie, aby z Twego przebitego Serca otrzymać łaskę przebaczenia grzechów oraz dar Ducha Świętego, który czyni nas kapłanami poświęconymi dla chwały Ojca. L. Panie Jezu, Przedwieczny Kapłanie obecny w Najświętszym Sakramencie Twego Ciała i Krwi, przyjmij naszą ofiarę, w której składamy Ci siebie samych jako wynagrodzenie za nasze grzechy. Utwierdź nas w Twojej miłości i przedstaw Twojemu Ojcu jako umiłowanych synów. Który żyjesz i królujesz przez wszystkie wieki wieków. Amen.
14
2.
POŚWIĘCENIE WYRAZEM KULTU SERCA JEZUSOWEGO
W kulcie Serca Jezusowego realizują się znamienne słowa proroka Zachariasza zapisane przez św. Jana Ewangelistę: „Będą patrzeć na Tego, którego przebili” (J 19,37). Kult ten pomaga lepiej zrozumieć tajemnicę wcielenia i odkupienia, które są wyrazem miłości Boga do człowieka. Dzięki Duchowi Świętemu możemy dostrzec całe bogactwo, jakie kryje się w znaku przebitego boku Chrystusa, z którego narodził się Kościół i sakramenty święte. Kult Serca Zbawiciela przyczynia się także do umocnienia więzi z Trójcą Świętą, bo jest drogą do miłości Ojca, Syna i Ducha Świętego przez najświętsze człowieczeństwo Chrystusa. Celem Wielkiego Jubileuszu 2000 roku było uwielbienie Trójcy Świętej, od której wszystko pochodzi i ku której wszystko w świecie i w dziejach jest skierowane. Zgodnie z programem wytyczonym przez Jana Pawła II przygotowywaliśmy się do niego według hasła: „Przez Chrystusa w Duchu Świętym do Ojca”. Wychodzenie od Chrystusa oznacza wychodzenie od miłości, która jest kluczem zrozumienia całego dzieła odkupienia. W świetle trynitarnej miłości Ojca, Syna i Ducha Świętego przeżywaliśmy Wielki Jubileusz z odnowionym oddaniem poszczególnych osób 15
i parafii miłosiernej miłości Boga, której bramą jest Najświętsze Serce Pana Jezusa. Fakt przebicia boku Chrystusa na Kalwarii był najczęściej komentowany przez ojców Kościoła i teologów. Również Jan Paweł II w swoim nauczaniu o kulcie Serca Pana Jezusa często do tego niezwykłego faktu i wydarzenia odwoływał się. Jeszcze jako arcybiskup krakowski uczył, że kult Serca Jezusowego został zapoczątkowany na Kalwarii w Wielki Piątek, bo tam rozpoczęła się kontemplacja otwartego Serca Jezusowego. Pierwszymi, którzy patrzyli na przebity bok Chrystusa, byli Matka Najświętsza, św. Jan Apostoł i pobożne niewiasty. Oni należeli do pierwszych czcicieli tego Serca. Oni też zapoczątkowali kontemplację tego Serca, która trwa aż do naszych czasów. I będzie trwała aż do końca czasów. W ten sposób zaczęła się realizować zapowiedź proroka Zachariasza, że będą patrzeć na Tego, którego Serce zostało przebite (por. Za 12,10). Od tego czasu cały Kościół i cała ludzkość patrzy na Ukrzyżowanego i kontempluje tę tajemnicę. Wyrazem tej kontemplacji jest litania do Serca Jezusowego, która prostym językiem mówi, czym to Serce jest dla każdego człowieka wierzącego. Prefacja na uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa mówi: „Z Jego przebitego boku wypłynęła krew i woda, i tam wzięły początek sakramenty Kościoła”. Tę wiarę Kościoła wyznawaną przez wieki potwierdził między innymi Katechizm Kościoła katolickiego: „Przede wszystkim jednak Kościół narodził się z całkowitego daru Chrystusa dla naszego zbawienia, uprzedzonego w ustanowieniu Eucharystii i zrealizowanego na krzyżu. «Znakiem 16
tego początku i wzrastania [Kościoła] jest krew i woda wypływająca z otwartego boku Jezusa ukrzyżowanego» (LG 3). «Albowiem z boku umierającego na krzyżu Chrystusa zrodził się przedziwny sakrament całego Kościoła» (KL 5). Jak Ewa została utworzona z boku śpiącego Adama, tak Kościół narodził się z przebitego Serca Chrystusa, który umarł na krzyżu” (KKK 766). Na Kalwarii narodził się Kościół, który jest darem Serca Chrystusowego. Tam wzięły także początek sakramenty Kościoła. Krew, która wypłynęła z boku Chrystusa po przebiciu włócznią żołnierza Jego Serca, jest symbolem Eucharystii, a woda – symbolem chrztu, który czyni nas dziećmi Bożymi. Kult Serca Bożego, który rozpoczął się na Kalwarii, ukazuje nam niepojętą miłość Boga, ale i ludzki grzech. Bóg w swojej miłości stał się człowiekiem dla nas i naszego zbawienia. Człowiek w postaci żołnierza przebijającego Serce Jezusa okazał swoją niewdzięczność. Włócznia, która przebiła Serce Zbawiciela, to skutek grzechu. Ludzka złość trafiła Jezusa w samo Serce. Jednakże z tego rozdartego Serca nie wybuchły płomienie gniewu i kary, ale krew i woda. One świadczą, że niewinny Baranek zgładził grzechy świata i stał się przebłaganiem za nie. Pod tym brutalnym gestem żołnierza odkrywamy prawdziwego autora przebicia boku Chrystusa. Jest nim ręka Ojca, który na grzech człowieka i na odrzucenie odpowiada darem Miłości. Pragnie, aby Serce Jego Syna było rozdarte, by mogły wypłynąć z Niego dary zbawienia, których symbolem jest krew i woda. Krew i woda są 17
znakiem wysłużonych nam przez Chrystusa darów: Ducha Świętego, Eucharystii, chrztu i Kościoła. Jesteśmy dziećmi Bożymi przez chrzest święty. Ten sakrament jest darem Serca Jezusowego i owocem śmierci Chrystusa na krzyżu. „Popatrzcie, jaką miłością obdarzył nas Ojciec; zostaliśmy nazwani dziećmi Bożymi, i rzeczywiście nimi jesteśmy” (1 J 3,1). Naszą odpowiedzią winna być wdzięczność za dar Serca Jezusowego, z którego wypłynęła krew i woda. Naszą odpowiedzią powinna być miłość, która wyrazi się naszym oddaniem i poświęceniem się temu Sercu. Miłość bowiem wyraża się darem i ofiarą. Ta miłość naszego Zbawiciela, która jest Jego darem dla człowieka, domaga się odpowiedzi miłości od człowieka. Tę odpowiedź może dać człowiek przez akt ofiarowania się tej Miłości. Przed obrazem Serca Jezusowego wypowiedz słowa: Boskie Serce Jezusa – całego siebie oddaję Tobie i poświęcam.
AKT OFIAROWANIA Z MODLITEWNIKA KSIĘŻY SERCANÓW
L. Wezwani do codziennego uczestnictwa w Eucharystii, W. Jednoczymy się przez duchową ofiarę naszego życia z doskonałą Ofiarą, jaką Syn Boży składa swojemu Ojcu.
18
L. Uwielbiamy Cię, Panie Boże, W. Za to, że w tajemnicy przebitego boku Jezusa Chrystusa objawiłeś nam niezgłębione bogactwa miłości Syna Bożego, który nas uświęcił i odkupił przez swoje wcielenie, śmierć i zmartwychwstanie. Spraw, abyśmy zawsze pełnili Twoją świętą wolę i byli otwarci na działanie Ducha Świętego. L. Boże, Ojcze Wszechmogący, który powołałeś nas do życia i świętości, a w Sercu Twojego Syna objawiłeś głębię swej miłości, nakłoń nasze serca do pełnienia Twojej woli, abyśmy całe życie umieli składać w nieustannej ofierze ku Twojej chwale. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
19
3.
POŚWIĘCENIE SIĘ BOŻEMU SERCU
Przebite Serce Chrystusa w sposób szczególny i naoczny pozwala zobaczyć nieskończoną miłość Boga, który dla zbawienia człowieka poniósł śmierć krzyżową. Serce jest znakiem i symbolem miłości. Trafnie napisał św. Bonawentura, że Serce Jezusa zostało zranione, abyśmy przez „widzialną ranę” ciała, dostrzegli „niewidzialną ranę” Boskiej miłości. Nieskończonej miłości Boga, której symbolem jest Serce Chrystusa, zawdzięczamy łaski, jakie otrzymujemy w Kościele przez sakramenty święte. Dlatego wyznajemy, że w ranie Serca Chrystusa narodził się Kościół i z rany Serca Chrystusa wytrysnęły sakramenty święte. Tę prawdę obrazowo wyraził św. Albert Wielki, pisząc, że Chrystus krwią i wodą, które wytrysnęły z Jego boku i serca, nawodnił i użyźnił ogród swojego Kościoła. Otwarty bok Jezusa pozwala nam nie tylko doświadczyć tajemnicy Bożej miłości, ale domaga się także od nas odpowiedzi na tę miłość. Tą odpowiedzią powinno być oddanie się i poświęcenie Jego Sercu. Pan Jezus ukazując św. Małgorzacie Marii swoje Serce spragnione ludzkiej miłości, żądał poświęcenia i oddania się Jemu. Na ten temat pisał wyraźnie w encyklice Miserentissimus 20
Redemptor papież Pius XI: „Spośród praktyk, które odnoszą się do czci Najświętszego Serca, wybija się godna wzmianki praktyka pobożna, mocą której ofiarujemy Boskiemu Sercu Jezusowemu siebie samych i wszystko, co nasze, a cośmy dzięki dobroci Woli Odwiecznej otrzymali. Gdy Zbawiciel nasz, powodując się nie tyle prawem swoim, ile bezbrzeżną ku nam miłością, pouczył niewinną uczennicę swego Serca, Małgorzatę Marię, jak bardzo pragnie, aby ludzie oddawali Mu w ten sposób cześć, ona pierwsza ze wszystkich, ze swym ojcem duchownym Klaudiuszem La Colombière, spełniła ten obowiązek”. Warto tu przypomnieć trzy powody, dla których oddajemy i poświęcamy się Sercu Jezusa. Pierwszą racją jest to, że Chrystus jako Syn Boży, równy w bóstwie swemu Ojcu Niebieskiemu, stworzył nas i od Niego wszystko mamy. Dlatego winniśmy oddać i poświęcić Sercu Chrystusa jako naszemu Panu siebie samych i wszystko, co posiadamy. Chrystus wykupił nas od grzechu i śmierci wiecznej. Uczynił to nie za cenę srebra czy złota, lecz za cenę własnej krwi (por. 1 P 1,19), której ostatnie krople wypłynęły z otwartej rany Jego Serca. Dlatego winniśmy należeć do Jego Serca całkowicie, aż do ostatniej kropli krwi, przez akt oddania się i poświęcenia. I to jest drugi powód oddania się Sercu Chrystusa. Trzeci powód jest najważniejszy. Chrystus okazał nam swoją miłość, która posiada wymiary nieskończone. Święty Tomasz napisał, a za nim powtórzył papież 21
Pius XII, że miłość Chrystusa cierpiącego była większa niż złość tych, którzy Go ukrzyżowali. Stąd kult Serca Pana Jezusa jest kultem miłości Bożej. Byłoby błędem sądzić, że pochodzi on z objawień prywatnych. Cześć dla Serca Jezusa pochodzi bowiem z wdzięczności, która skłania nas, abyśmy Chrystusowi za miłość nieskończoną dawali miłość największą, na jaką nas stać, oddając i poświęcając się Mu całkowicie. Prawo Chrystusa do naszego oddania i poświęcenia się Mu, jak uczy nas encyklika papieża Leona XIII Annum sacrum, jest potrójne. Ma On do tego „prawo wrodzone”, bo jest naszym Bogiem, Stwórcą i Panem. Lecz ma On również „prawo nabyte” przez mękę i śmierć, jaką poniósł dla naszego odkupienia. Ale Chrystus pragnie mieć do nas przede wszystkim „prawo z naszego wyboru”, gdy z miłości i wdzięczności oddajemy i poświęcamy Mu siebie samych i wszystko, co nasze. U podstaw tego potrójnego prawa leży prawda, że człowiek jest istotą, która nie tylko od Boga pochodzi, lecz również do Niego dąży. Realizuje się też tylko wtedy, gdy ze swego życia czyni bezinteresowny dar dla innych. Przede wszystkim człowiek składa w darze siebie samego Bogu nade wszystko umiłowanemu. „Człowiek nie może żyć bez miłości” – uczył nas Jan Paweł II w encyklice Redemptor hominis. Jest mu potrzebna świadomość, że ktoś umiłował go i wybrał odwiecznie bez względu na jakiekolwiek zalety czy zasługi. Świadomość, że Chrystus miłuje każdego i zawsze, jest mocnym oparciem dla całej ludzkiej egzystencji, szczególnie 22
w chwilach doświadczeń, klęsk i cierpień. Ogrom tej miłości „większej od grzechu, od słabości, od «marności stworzenia», potężniejszej od śmierci, stale gotowej dźwigać, przebaczać, stale gotowej wychodzić na spotkanie marnotrawnego dziecka, stale szukającej «objawienia się synów Bożych», którzy są wezwani do chwały”(Redemptor Hominis, 10), osiągnął swój szczyt na Golgocie, gdzie zostało przebite włócznią żołnierza Serce Zbawiciela. Przebicie boku Chrystusa na krzyżu było znakiem zupełnego daru z siebie i całkowitego oddania za ludzi. Było symbolem Jego miłości ofiarnej, zbawczej, którą „do końca umiłował” (por. J 13,1) każdego człowieka. I któż na taką miłość nie odpowiedziałby miłością i oddaniem się Sercu Jezusowemu? Czy pamiętasz, że wszystko, co masz, otrzymałeś w darze, abyś sam stał się darem dla innych? Twoje życie powinno być przede wszystkim darem dla Bożego Serca!
AKT OFIAROWANIA Z MODLITEWNIKA KSIĘŻY SERCANÓW
L. Bracia, bądźcie naśladowcami Boga W. Jako umiłowane dzieci i postępujcie drogą miłości, bo i Chrystus was umiłował i samego siebie wydał za was w ofierze Ojcu (por. Ef 5,1-2).
23
L. Panie Jezu Chryste, W. Z miłości do nas wydałeś samego siebie na śmierć krzyżową. Pragniemy dzisiaj i my iść drogą Twojej miłości. Chcemy kochać Cię i służyć Ci w naszych siostrach i braciach, dziękując za ich dobroć i życzliwość, przebaczając im ich słabości i modląc się o ich zbawienie. L. Panie Jezu Chryste, utwierdź nas w przekonaniu, że to Ty powołałeś nas do Zgromadzenia Księży Najświętszego Serca Jezusowego, abyśmy byli świadkami Twojej miłości wobec naszych braci i tych wszystkich, których spotkamy dzisiaj na drogach naszego życia. Przyjmij to nasze ofiarowanie się Tobie i zjednocz je z ofiarą, jaką nieustannie składasz swojemu Ojcu za zbawienie świata. Który żyjesz i królujesz przez wszystkie wieki wieków. Amen.
24
4.
POŚWIĘCENIE I WYNAGRODZENIE
Prawdziwe poświęcenie się Sercu Pana Jezusa łączy się ściśle z wynagrodzeniem za obrazę Jego nieskończonej miłości. Gdy bowiem oddajemy się i poświęcamy Sercu Bożemu, zrywamy z każdym grzechem. Aby Go nie obrażać, lecz coraz bardziej miłować staramy się być zawsze z Nim zjednoczeni przez łaskę uświęcającą. Łączymy się z Jego bóstwem i człowieczeństwem w czasie Eucharystii, przyjmując Komunię Świętą, aby wynagradzać za tych, którzy oddalili się od Niego. Zjednoczenie z Nim przez uczestnictwo w Najświętszej Ofierze przez Komunię Świętą, zwłaszcza w pierwsze piątki miesiąca, aby Mu wynagradzać naszą niewdzięczność, jest następstwem i owocem oddania się i poświęcenia Jego Sercu. Niepojęta miłość Boga, której czytelnym znakiem jest Serce Chrystusa, często spotyka się z obojętnością i odrzuceniem. „Miłość nie jest kochana” – wołał w XIII wieku św. Franciszek z Asyżu, przebiegając po wioskach i miastach Włoch. Wzywał ludzi do miłości i oddania należnej czci Bogu. Jeszcze wyraźniej ukazany jest motyw miłości wzgardzonej i zapomnianej w orędziu św. Małgorzaty Marii. Jan Paweł II w katechezie podczas audiencji generalnej 12 stycznia 1994 roku przytoczył słowa Blaise’a Pascala – filozofa i my-
25
śliciela francuskiego – że „Jezus będzie konał aż do skończenia świata, i nie wolno nam spać przez ten czas”. Ciągle prawdziwe i aktualne są słowa aktu poświęcenia: „Wielu nie zna Ciebie wcale, wielu odwróciło się od Ciebie, wzgardziwszy przykazaniami Twymi”, jak również słowa skargi przekazane św. Małgorzacie Marii: „Oto Serce, które tak bardzo ukochało ludzi, a które otrzymuje od wielu, nawet od tych szczególnie umiłowanych, tylko oziębłość, obojętność i niewdzięczność”. Przyjaźń i zjednoczenie z Sercem Jezusa prowadzi Jego czcicieli do poświęcenia się Jego Sercu oraz pozwala zrozumieć potrzebę wynagrodzenia. To wynagrodzenie można różnie rozumieć. Ale zawsze chodzi w nim o to, aby grzesznicy, czyli wszyscy ludzie zwrócili się do swego Boga i Pana oraz odpowiedzieli miłością na Jego miłość. Chodzi także i o to, by byli wierni Bożym przykazaniom, pełnili wolę Bożą oraz żyli prawdziwą miłością bliźniego. „Kult Najświętszego Serca Jezusowego jest w swej istocie przede wszystkim odpowiedzią naszej miłości na miłość Boga względem nas” – uczy papież Pius XII w encyklice Haurietis aquas. Natomiast encyklika papieża Leona XIII Annum sacrum uczy, że „Serce Boże jest symbolem i żywym obrazem nieskończonej miłości Jezusa Chrystusa, która nas pobudza do odwzajemnienia się również miłością za miłość”. Ludzkim wyrazem miłości odpowiadającej jest zawsze oddanie siebie umiłowanej osobie, czyli dar, i pragnienie, aby do niej należeć na zawsze. To pragnienie przynależności do ukochanej 26
osoby jest jedną z głównych potrzeb każdego ludzkiego serca. Podobnie jest z relacją kochającego człowieka do osoby Jezusa Chrystusa. Dlatego czciciele Serca Jezusowego – zakochani w Bożym Sercu – pragną z Nim być zjednoczeni, i dlatego Mu się oddają i poświęcają. Papież Leon XIII uważał za „rzecz najzupełniej odpowiednią poświęcenie się temu Najświętszemu Sercu”. Uważał, że ta forma kultu jest wspanialsza niż inne, a nawet stanowi „koronę i szczyt wszystkich hołdów, jakie kiedykolwiek były Mu oddawane”. Dlatego całą encyklikę Annum sacrum poświęcił temu wyrazowi kultu Bożego Serca. Pragnął przez oddanie całej ludzkości Najświętszemu Sercu Zbawiciela przygotować chrześcijan na Wielki Jubileusz roku 1900 jako święty rok zbawienia. Również papież Pius XI w encyklice Miserentissimus Redemptor widział w poświęceniu Bożemu Sercu ważną formę kultu Najświętszego Serca Jezusowego. Pisał tam: „Wśród wielu praktyk związanych z kultem Najświętszego Serca na specjalną uwagę zasługuje akt poświęcenia temuż Sercu siebie samych i wszystkiego, co posiadamy, a co stanowi dar odwiecznej miłości Boga”. To poświęcenie stanowi wyznanie naszej przynależności do Chrystusa: „Twoją jesteśmy własnością”. Równocześnie umacnia ono jedność z Chrystusem. Papież Paweł VI dodał, że przez gorącą więź z Chrystusem czyni On nas podobnymi do Boga, który jest miłością. Papież Pius XII w encyklice Haurietis aquas uczy, że akty miłości są istotnymi elementami kultu Serca Pana Jezusa. Całkowite i wewnętrzne oddanie siebie Chrystusowi 27
stanowi podstawowy akt w kulcie Bożej miłości objawionej i czekającej na odpowiedź miłości człowieka. Czciciele Serca Chrystusa, widząc, że miłość nie jest kochana, starają się bardziej Je kochać, żyć z Nim w przyjaźni, a także być apostołami tego Serca, aby coraz więcej ludzi kochało Chrystusa i odpowiadało miłością na miłość. „Także dzisiaj trzeba tak prowadzić wiernych, aby stawali się ludźmi życia wewnętrznego, którzy słyszą i realizują powołanie do nowego życia, do świętości, do wynagrodzenia, które jest apostolskim współuczestnictwem w dziele zbawienia świata” – uczył Jan Paweł II. Czy pamiętasz, aby zwłaszcza pierwszy piątek miesiąca przeżywać w duchu wynagrodzenia? Czy jesteś wierny praktyce pierwszych piątków miesiąca?
AKT OFIAROWANIA Z MODLITEWNIKA KSIĘŻY SERCANÓW
L. Przynoście dzieci Boże, W. Przynoście serca wasze, by na ołtarzu Serca Jezusowego Bogu w ofierze były złożone. L. O Serce Jezusa ukochanego, W. Czci i miłości mej najgodniejsze, oto ja, rozpalony pragnieniem wynagrodzenia i zadośćuczynienia
28
tak licznych i ciężkich zniewag Tobie wyrządzonych, a także by uniknąć własnej niewdzięczności, serce moje z wszystkimi uczuciami, a w końcu siebie całego Tobie najzupełniej oddaję i poświęcam. O Jezu, miłości serca mego, Sercu Twojemu składam ochotnie wszelką wartość zadość czyniącą, jaką zawierać mogą aczkolwiek skromne i biedne, tak modły moje, jak i akty pokuty, pokory, posłuszeństwa i innych cnót, które w każdej chwili życia, aż po ostatnie tchnienie, wykonać zdołam. Wszystko to pragnę czynić dla chwały i miłości Serca Jezusowego, kornie błagając, by nie gardziło skromną tą danią, którą przez Niepokalane Serce Maryi temu Najświętszemu Sercu składam, lecz wszystkim według upodobania swego rządziło, a zasługi dowolnie komukolwiek przeznaczało. Amen.
29
BIBLIOGRAFIA
ŹRÓDŁA
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań 2003. II Sobór Watykański: Konstytucja o liturgii (KL 1963). Konstytucja o Kościele (KK 1964). Konstytucja o objawieniu (KO 1965). Katechizm Kościoła katolickiego (KKK, Poznań 1964). Encykliki i inne papieskie dokumenty na temat Serca Jezusowego: Leon XIII – Annum sacrum (AS 1899). Pius XI – Miserentissimus Redemptor (MR 1928). Pius XII – Haurietis aquas (HA 1956). Paweł VI – Investigabiles divitias Christi (List apostolski 1965). Paweł VI – Diserti interpretes (List apostolski 1965). Jan Paweł II – Bóg objawia swą miłość w Sercu Chrystusa (Orędzie 1999). Faustyna Kowalska, Dzienniczek. Miłosierdzie w mojej duszy, wyd. 11, Warszawa 2012 (Dz.). Modlitewnik sercański, Kraków 2001.
163
LITERATURA
Alacoque M. M., Pamiętnik duchowy, Kraków 2003. Bainvel J., Kult Serca Bożego: teoria i rozwój, Kraków 1934. Bóg bliski. Historia i teologia kultu Najświętszego Serca Jezusa, red. C. Drążek, L. Grzebień, Kraków 1984. Chromik T., Serce Jezusa. Rozważania, Kraków 2012. Crawley-Boevey M., Oblicze miłości, t. I-III, Kraków 1968. Drążek C., Jan Paweł II – Serce otwarte dla każdego. Tajemnica Serca Chrystusa w nauczaniu Jana Pawła II, Kraków 2004. Gaidon M. E, Bóg z sercem przebitym, Kraków 2004. Gaweł J., Czerwiec z bł. Janem Pawłem II, Kraków 2011. Gaweł J., Kochać Serce Jezusa jak oni, Kraków 2007. Gąsior A., Serce za Serce, Kraków 2012. Gąsior A., Twoją jesteśmy własnością, Kraków 2013. Hojnowski J., Słownik kultu Serca Jezusowego, Kraków 2000. Królikowski J., Intronizacja Najświętszego Serca Jezusa w rodzinie, Częstochowa 2007. Królikowski J., Intronizacja Najświętszego Serca Jezusa, Częstochowa 2006. Kubik W., W Sercu Jezusa ratunek i nadzieja, Kraków 2013. Meester de P., Odkryjmy na nowo Najświętsze Serce Jezusa, Częstochowa 2002. 164
Odpowiedź miłości. Kult Najświętszego Serca Pana Jezusa, red. K. Klauza, Częstochowa 1996. Poleszak L., Intronizacja Najświętszego Serca Jezusowego, Kraków 2008. Poleszak L., Serce Jezusa niezgłębione źródło miłości Boga, Kraków 2007. Serce Dobrego Pasterza, oprac. J. Gaweł, Kraków 2004. Serce Jezusa w dokumentach Kościoła, zebrał i opracował L. Poleszak, Kraków 2006. Serce Króla królów i Pana panujących, opracowanie zbiorowe, Tuchów 2005. Serce za Serce, red. J. Woźniak, Kraków 1998. Tajemnica Najświętszego Serca Jezusa, opracowanie zbiorowe, Tarnów 2007. Tessarolo A., Teologia Serca Jezusowego, Kraków 1997. Vermeersch A., Nabożeństwo do Najświętszego Serca Jezusa, Kraków 1933. Zawierzyliśmy Miłości, red. B. Mokrzycki, t. I, Kraków 1972.
165
Spis treści
WSTĘP ......................................................................................................................
7
1.
KONTEMPLOWAĆ SERCE CHRYSTUSA I CAŁKOWICIE JEMU SIĘ POŚWIĘCIĆ ..................
10
2.
POŚWIĘCENIE WYRAZEM KULTU SERCA JEZUSOWEGO ...........................................
15
3.
POŚWIĘCENIE SIĘ BOŻEMU SERCU ........................................................................................
20
4.
POŚWIĘCENIE I WYNAGRODZENIE ............................................................................
25
5.
POŚWIĘCENIE – ODPOWIEDZIĄ MIŁOŚCI ........................................................
30
6.
POŚWIĘĆMY SIĘ JAK CHRYSTUS OJCU ......................................................................
35
7.
PRZEZ POŚWIĘCENIE STAJEMY SIĘ WŁASNOŚCIĄ BOGA .........................
40
8.
PIERWSZE I NAJWAŻNIEJSZE POŚWIĘCENIE ...............................................................................................
45
9.
POŚWIĘCENIE ŚW. MAŁGORZATY MARII ALACOQUE ..................................................................................
50
10.
POŚWIĘCENIE ŚW. KLAUDIUSZA LA COLOMBIÈRE ...........................
55
11.
POŚWIĘCIĆ CAŁY KOŚCIÓŁ ............................................................................................
60
12.
W SERCU KOŚCIOŁA POŚWIĘCONA MIŁOŚCI ................................................................
65
13.
BŁOGOSŁAWIONE PRZYNAGLENIE DO POŚWIĘCENIA .................................................................................
71
14.
POŚWIĘCONA MIŁOSIERNEJ MIŁOŚCI ..................................................................
77
15.
CICHA I POKORNA APOSTOŁKA OSOBISTEGO POŚWIĘCENIA ..................................................
82
16.
POŚWIĘCIĆ RODZINY I URATOWAĆ ŚWIAT ...............................................................................
87
17.
POŚWIĘCENIE OSOBISTE, RODZINY I OJCZYZNY ........................................................................
92
18.
POŚWIĘCENIE OSOBISTE .................................................................................................................
97
19.
POŚWIĘCENIE SPOŁECZNE ..........................................................................................................
102
20.
POŚWIĘCENIE MARSYLII W 1720 ROKU .....................................................................................................
107
21.
POŚWIĘCIĆ SIĘ JAK NASI PRZODKOWIE .................................................................
112
22.
POŚWIĘCENIE RATUNKIEM DLA OJCZYZNY ..................................................
118
23.
ŚWIĄTYNIA W PARYŻU ZNAKIEM POŚWIĘCENIA BOŻEMU SERCU ........................................
123
24.
ŚWIADECTWO ODDANIA I POŚWIĘCENIA ..........................................................
128
25.
POŚWIĘCENIE POLSKI W 1920 ROKU .....................................................................................................
133
26.
POŚWIĘCENIE POLSKI W 1921 ROKU W KRAKOWIE .....................................................
138
27.
POŚWIĘCENIE NARODU POLSKIEGO W 1951 ROKU .......................................................................................................
143
28.
POŚWIĘCENIE NAJPIĘKNIEJSZYM WYRAZEM POBOŻNOŚCI LUDU POLSKIEGO .....................................
148
29.
SERCE POŚWIĘCONE BOGU STAJE SIĘ WIELKIM .................................................................................
153
30.
OSOBY POŚWIĘCONE SERCU JEZUSOWEMU BUDUJĄ CYWILIZACJĘ MIŁOŚCI ..........................................
158
BIBLIOGRAFIA ..............................................................................................
163
oddaję się i poświęcam
TOBIE Zawarte w ksiąşce rozwaşania o poświęceniu się Boşemu Sercu mogą być wykorzystywane jako czytanki w czasie naboşeństw czerwcowych oraz jako pomoc w osobistej refleksji dla kapłanów, osób konsekrowanych i wiernych świeckich, a zwłaszcza czcicieli Najświętszego Serca Jezusowego.
ks. Józef Gaweł SCJ
250 lat temu Kościół w Polsce przyczynił się do wprowadzenia święta Najświętszego Serca Jezusowego w Kościele powszechnym. Zblişający się jubileusz, który przeşywać będziemy w 2015 roku, jest dobrą okazją, aby ponownie pochylić się nad kultem Serca Jezusowego, którego istotnym przejawem jest poświęcenie i oddanie się temu Sercu.
250. rocznica ustanowienia święta ,6%1
WYDAWNICTWO KSIÄ˜ĹťY SERCANĂ“W
Najświętszego Serca Jezusowego (1765-2015)