R E LL SE ST E B
OtwĂłrz drzwi
do zdrowego Ĺźycia duchowego
W
iększość z nas mniej więcej wie, co naleşy robić, by utrzymać dobrą kondycję fizyczną: zwracać uwagę na kalorie, regularnie ćwiczyć, brać witaminy. Ale ilu z nas zdaje sobie sprawę, jak naleşy dbać o dobre samopoczucie duchowe oraz jakie są podstawowe przyczyny tego, şe czujemy się chorzy na duchu? W ksiąşce 7 kluczy do zdrowia duchowego autor bestsellerów Joe Paprocki daje przepis na utrzymanie duchowego zdrowia oparty na mądrości tradycji katolickiej. W kaşdym z siedmiu rozdziałów omawia konkretne, przewlekłe zagroşenia dla zdrowia naszych dusz i skrupulatnie wyjaśnia, jak przejawiają się one w naszym codziennym şyciu. Następnie proponuje strategie walki z poszczególnymi „wirusami�, prowadzące do osiągnięcia dobrego, satysfakcjonującego duchowego stanu zdrowia, a wszystko opisuje w swoim dalekim od doktrynerstwa, przystępnym stylu. Niniejsza ksiąşka pomaga ujrzeć chrześcijaństwo nie jako zbiór zasad i doktryn, ale jako duchową ścieşkę, której drogowskazy mogą poprowadzić nas tak, byśmy pogłębili swą wiarę i şyli w większej harmonii z Bogiem oraz innymi ludźmi.
JOE PAPROCKI jest konsultantem do spraw formacji wiary w wydawnictwie Loyola Press. Ma tytuł doktora i trzydziestoletnie doświadczenie w nauczaniu katechezy na róşnych poziomach. Jest autorem kilku ksiąşek oraz popularnym konferansjerem.
WYDAWNICTWO KSIÄ˜ĹťY SERCANĂ“W
www.wydawnictwo.net.pl
,6%1
7
JOE PAPROCKI
KLUCZY
do zdrowia duchowego
Jak wzbogacić wiarę, wzmacniając zdrowie duszy
7
KLUCZY
do zdrowia duchowego
7
JOE PAPROCKI
KLUCZY
do zdrowia duchowego
Jak wzbogacić wiarę, wzmacniając zdrowie duszy
TYTUŁ ORGINAŁU 7 Keys to Spiritual Wellness: Enriching Your Faith by Strengthening the Health of your Soul TŁUMACZENIE Z JĘZ. ANGIELSKIEGO Katarzyna Zarzycka KOREKTA JĘZYKOWA Monika Ślizowska FOT. NA OKŁADCE pl.depositphotos.com DESIGN & DTP PROJEKT OKŁADKI Klemens Knap
Copyright ©2012 Joe Paprocki. All rights reserved. Published under arrangement with LOYOLA PRESS, chicago, Illinois, U.S.A. Polish translation Copyright ©2015 by Wydawnictwo Księży Sercanów.
Wszystkie prawa zastrzeżone, łącznie z prawem reprodukcji części lub całości dzieła w jakiejkolwiek formie.
ISBN 978-83-7519-377-0 © 2015 Wydawnictwo Księży Sercanów DEHON ul. Saska 2, 30-715 Kraków tel./fax: 12 290 52 93, 12 290 52 98 e-mal: dehon@wydawnictwo.net.pl sprzedaz@wydawnictwo.net.pl www.wydawnictwo.net.pl Druk: EKODRUK, Kraków 2016
Mojej mamie, najbardziej zdrowej na duchu osobie, jaką kiedykolwiek znałem
Wstęp Czy chciałbyś więcej?
O
d tego pytania zaczyna się życie duchowe. Bycie osobą wrażliwą na sprawy duchowe oznacza pragnienie „czegoś więcej”. Dobre samopoczucie duchowe osiągamy, zaspokajając to pragnienie i pijąc z właściwego kielicha. Nasze zdrowie duchowe zależy od równowagi i harmonii, podobnie jak nasz układ odpornościowy wzmacnia się dzięki właściwej dbałości (dieta, ćwiczenia, opanowanie stresu, zażywanie suplementów). Może się okazać, że pozbawieni tej równowagi poprzestaniemy na mniejszym, zamiast łaknąć „czegoś więcej”. Na szczęście mamy Boskiego Lekarza, Jezusa Chrystusa, który wskazał nam duchową ścieżkę, jaką możemy podążyć, abyśmy mogli się uzdrowić i odzyskać dobrą kondycję. Zdrowie duchowe pomaga nam znaleźć to „coś więcej”, którego poszukujemy. Niestety, wielu ludzi zaczęło postrzegać chrześcijaństwo bardziej jako kod zachowania niż duchową ścieżkę. Chrześcijaństwo faktycznie dotyczy moralnego kodu, ale sednem Dobrej Nowiny Jezusa Chrystusa jest zaproszenie na spacer drogą, która doprowadzi do bliskości ze Stwórcą. Mówiąc prosto, duchowość opiera się na 7
7 kluczy do zdrowia duchowego
fakcie, że Bóg, który jest tym „więcej” upragnionym przez nasze serca, jest dostępny poprzez Jezusa Chrystusa i Jego żywe słowo. Najwyższy czas, by odkryć duchowość przesłania chrześcijańskiego, która umożliwia wyznawcom Jezusa doświadczanie duchowego zadowolenia, jakie obiecał Chrystus, gdy powiedział: „Pokój zostawiam wam, pokój mój daję wam” (J 14,27). Aby utrzymać dobrą kondycję, nasze dusze potrzebują pokarmu, ćwiczeń i właściwej opieki. Bóg dostarczył nam wszystkiego, czego potrzebujemy, aby umocnić nasze duchowe zdrowie poprzez siedem stałych i niezawodnych strategii, które wynikają z chrześcijańskiej tradycji. Oto klucze do duchowego zadowolenia: ▪
Klucz 1: Zobacz się takim, jaki naprawdę jesteś.
▪
Klucz 2: Aktywnie poszukuj dobra w innych.
▪
Klucz 3: Pomyśl, zanim coś zrobisz.
▪
Klucz 4: Bądź swobodny.
▪
Klucz 5: Rozpoznawaj i stawiaj ograniczenia.
▪
Klucz 6: Poszukuj piękna.
▪
Klucz 7: Rozwiń wyobraźnię.
Wprowadzenia do życia duchowego najlepiej dokonać za pomocą pytań. W tym celu stawiam ich siedem, a każde koresponduje z radami wymienionymi powyżej. Pytania te otwierają drzwi do świata głębszej duchowości. Oto one: ▪
Kto pełni rolę twojego nadwornego błazna?
▪
Czego nie można ci zabrać?
▪
Czy to twoja ostateczna odpowiedź? 8
Wstęp ▪
Co pełni rolę kocyka, pod którym się chowasz, by czuć się bezpiecznie?
▪
Co wywołuje u ciebie wysypkę?
▪
Gdzie chciałbyś spędzić wymarzone wakacje?
▪
Co sprawia, że twoje serce płonie?
Sadzę, że to siedem najbardziej prowokacyjnych i ważnych pytań, jakie można sobie postawić. Kryją w sobie klucz, dzięki któremu napijesz się z właściwego kielicha i zachowasz duchowe zdrowie. Na następnych stronach będziemy zgłębiali te siedem pytań oraz analizowali stałe i niezawodne odpowiedzi na nie. Modlę się o to, by dzięki tej książce każdy mógł wkroczyć na wskazaną przez Jezusa ścieżkę do duchowego zadowolenia, gdyż tylko On może wspomóc system odpornościowy naszych dusz i umożliwić cieszenie się tym „więcej”, którego tak bardzo poszukujemy. „Jeśli ktoś jest spragniony, a wierzy we Mnie – niech przyjdzie do Mnie i pije!” (J 7,37).
9
7 kluczy do zdrowia duchowego
aby na równi być z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi, stając się podobnym do ludzi. A w zewnętrznej postaci uznany za człowieka, uniżył samego siebie, stając się posłusznym aż do śmierci – i to śmierci krzyżowej. Dlatego też Bóg Go nad wszystko wywyższył i darował Mu imię ponad wszelkie imię, aby na imię Jezusa zgięło się każde kolano istot niebieskich i ziemskich, i podziemnych. I aby wszelki język wyznał, że Jezus Chrystus jest PANEM – ku chwale Boga Ojca (Flp 2,5-11).
26
Klucz 2
Aktywnie poszukuj dobra w innych Czego nie można ci zabrać?
J
eżeli będziesz w stanie znaleźć i rozwinąć odpowiedź na to pytanie, znajdziesz się na właściwej drodze do osiągnięcia duchowego zadowolenia, natomiast jeśli stracisz ją z oczu, wpuścisz do swej duszy zastępy niemiłych małych gremlinów, które narobią tam niezłego bałaganu. Analizując powody naszego poczucia nieszczęścia, na pewno zwrócimy uwagę na lęk przed utratą tego, co posiadamy: majętności, statusu, talentów i tak dalej. Zjada nas poczucie niepewności, które w rezultacie rodzi rywalizację i współzawodnictwo. Problem polega na tym, że cały czas porównujemy się z innymi, mierzymy naszą wartość tym, jak wypadamy w stosunku do innych ludzi. Radość znajdujemy jedynie we własnych triumfach albo w klęskach bliźnich. To dlatego drugi klucz do duchowego zadowolenia – aktywnie poszukuj dobra w innych – zaczyna się od skupie27
7 kluczy do zdrowia duchowego ▪
bycie człowiekiem sukcesu czy klęska,
▪
bycie szanowanym czy pogardzanym,
▪
bycie nagradzanym czy pominiętym,
▪
bycie popularnym lub nieznanym,
▪
posiadanie przyjaciół czy samotność,
▪
długie życie lub śmierć w młodym wieku.
Chcieć tego, co się ma W chrześcijańskiej tradycji postawa oderwania jest zwana „ubóstwem”, ale jest to idea mylnie rozumiana nawet przez samych chrześcijan. Praktykowanie ubóstwa nie polega na paradowaniu w nędznym ubraniu o pustym brzuchu. To odłączenie od dóbr materialnych. Sheryl Crow tak śpiewała o tym w swojej piosence Soak up the Sun: „Nie chodzi o to, by mieć, co chcesz, chodzi o chcenie tego, co masz”. Duch ubóstwa nie ogranicza się do mnichów i mniszek. To prawda, że składają oni śluby ubóstwa, by przypomnieć reszcie z nas, że ubóstwo jest jednym z kluczy do duchowego dobrostanu. Rzeczywiście błogosławionym jest bycie ubogim, nawet jeśli chodzi jedynie o ubóstwo duchowe. Jeśli żyjesz w zgodzie z duchem ubóstwa (oderwanie, bezinteresowna miłość), to będziesz czerpał radość z powodzenia innych i aktywnie poszukiwał ich dobrych stron. Na tym polega drugi klucz do duchowego zadowolenia.
42
Klucz 3
Pomyśl, zanim coś zrobisz Czy to twoja ostateczna odpowiedź?
T
ak brzmi pytanie zadawane uczestnikom popularnego quizu Milionerzy. Ich zadaniem jest wybór poprawnej odpowiedzi spośród czterech propozycji. Gdy poziom pytań rośnie, uczestnicy mają możliwość skorzystania z pomocy publiczności lub telefonu do przyjaciela. Chwilom, w których uczestnik zastanawia się nad wyborem odpowiedzi, towarzyszy dramatyczne oczekiwanie, a następnie ogłasza on swój wybór. Prowadzący pyta wtedy: „Czy to twoja ostateczna odpowiedź?”, innymi słowy: „Czy dokładnie zastanowiłeś się nad możliwościami, jakie masz, i konsekwencjami wyboru?”. To trzeci klucz do duchowej satysfakcji: pomyśl, zanim coś zrobisz. Duchowość nie wiąże się z bezmyślnością. To synergia serca i umysłu, które pracują w parze. Uczy się nas z całego serca, duszy, umysłu i mocy kochać Boga. Gdy wchodzimy w strefę duchowości, nie zostawiamy umy43
7 kluczy do zdrowia duchowego
uwolnij mnie od złego i tyranii wroga. Trzymaj mnie z dala od ducha niegodziwości, fałszu i chciwości. Przyjmij mnie w swoim królestwie i otwórz me serce, bym mógł rozumieć twoją Ewangelię, abym jako dziecko światłości mógł żyć jako członek Twojego Kościoła, być świadkiem prawdy i wcielić w życie przykazania miłości.
94
Klucz 6
Poszukuj piękna Gdzie chciałbyś spędzić wymarzone wakacje?
C
zy w zapierających dech w piersiach górskich dolinach Nowej Zelandii? W otoczeniu naturalnego piękna i starożytnych budowli w Grecji? Podziwiając magiczne świątynie Inków w Peru? Rozkoszując się pięknem Polinezji i Hawajów? Na lśniących bielą piaszczystych plażach Karaibów? A może podziwiając majestatyczną architekturę i romantyczną atmosferę Paryża? Jakiegokolwiek dokonasz wyboru, można przypuszczać, że ma on coś wspólnego z pięknem. Gdy zbliżają się wakacje, szukamy miejsca, gdzie moglibyśmy odświeżyć ciało, umysł i duszę poprzez spotkanie z pięknem. Robimy tak, gdyż potrzebujemy piękna podobnie jak odpowiedniego żywienia. Pomyśl, ile razy masz ochotę na konkretne danie – stek, świeżego pomidora, pomarańczę. W ten sposób twoje ciało dopomina się o odpowiednie składniki pokarmowe. W ten 95
Klucz 7
Rozwiń wyobraźnię Co sprawia, że twoje serce płonie?
N
ie mam na myśli bólu. Wiem wszystko o bólu serca, gdyż jestem synem farmaceutki i przez lata pracowałem w rodzinnej aptece, sprzedając rozmaite lekarstwa. Mam na myśli dobre uczucie – to, którego człowiek szuka i pragnie. Chodzi mi o określenie zjawisk, które sprawiają, że twoje serce pała. Jeżeli zdołasz je nazwać, będziesz na najlepszej drodze do osiągnięcia duchowego zdrowia. Tego odkrycia dokonali dwaj uczniowie w drodze do Emaus w Ewangelii św. Łukasza. Niedługo wcześniej byli świadkami straszliwej i upokarzającej egzekucji swojego przywódcy, o którym sądzili, że zmieni świat, i szli pogrążeni w rozpaczy. Sen się skończył. Udali się do Emaus, ale nie mieli tam nic do zobaczenia ani do roboty. Prawdą jest, że tak szybko, jak to możliwe, uciekli przed bólem Jerozolimy. W drodze spotkali nieznajomego. Rozpacz spowiła ich umysły i nie rozpoznali w nim zmartwychwstałego Chrystusa. Jezus wy114
Klucz 7. Rozwiń wyobraźnię
słuchał ich historii, następnie zachęcił, by zobaczyli minione wypadki w innym świetle, prowadząc ich przez Pismo Święte. W końcu, gdy połamał się z nimi chlebem przy stole, otworzyły im się oczy i rozpoznali Zmartwychwstałego. W pierwszej kolejności zapytali się: „Czy serce nie pałało w nas, kiedy rozmawiał z nami w drodze i Pisma nam wyjaśniał?” (Łk 24,32). Odczuwali, że ich serca wydają się płonąć, a wcale nie śpieszyli się z zażyciem jakiegoś lekarstwa! Odczuwali coś, co człowiek chce zatrzymać. Wróćmy do pytania: co sprawia, że twoje serce płonie? Co wznieca w nim ogień? Co pełni rolę dwóch patyczków, które pocierasz o siebie w nadziei wzniecenia iskry? Odpowiedz na to pytanie, a będziesz wiedział, dokąd zmierza twój duch. W książce The Holy Longing Ronald Rolheiser pisze: „To, co czynimy z tym ogniem, jak go ukierunkowujemy, określa naszą duchowość”. Ostatecznie sednem duchowości jest wewnętrzny ogień.
Wizja czegoś więcej Każdy z nas ma wizję innej rzeczywistości, alternatywy dla nas samych, dla tych, których kochamy, dla społeczeństwa, dla naszego świata. Duchowość ignacjańska określa to jako magis – to łacińskie słowo oznacza „więcej”. Poszukujemy czegoś więcej, większego, lepszego. Możemy traktować życie jako konkurs, który należy wygrać, lub tajemnicę, którą chcemy zgłębić. Bez pociągu do czegoś „więcej” życie można traktować jako trochę większy, frustrujący problem, którego nie potrafimy rozwiązać, lub absurdalną grę, w której 115
7 kluczy do zdrowia duchowego
zwrotny moment w naszym życiu, gdy przyznajemy, że potrzebujemy pomocy i otwieramy się na łaskę, która uzdrawia. To dlatego katolicy w czasie Mszy tak często odnawiają przyrzeczenia chrztu świętego. Musimy się często przeciwstawiać szatanowi, gdyż on nie znika. Ta książka jest moją próbą wypromowania autentyczności. Mam nadzieję przybliżyć świętość każdemu człowiekowi, gdyż zgodnie z nauką Kościoła katolickiego wszyscy jesteśmy do niej powołani. Siedem kluczy do zdrowia duchowego, które zaproponowałem, to wypróbowane i prawdziwe strategie wywodzące się z tradycji chrześcijańskiej. Książka ta dotyczy w istocie siedmiu grzechów głównych i siedmiu cnót, które są na nie odpowiedzią. Jest też próbą zaszczepienia starego krzewu winnego w nowej winnicy. To nowe opakowanie czegoś, czego od wieków nauczali moi niezliczeni poprzednicy. Podaję tu zatem tradycyjny spis siedmiu grzechów i leczniczych cnót wraz z moim nowym kluczem.
Grzech główny
Klucz do duchowego zdrowia
Lecznicze cnoty
Kluczowe pytanie
Duma
Pokora
Zobacz się takim, jaki naprawdę jesteś
Zazdrość
Miłość
Aktywnie Czego nie poszukuj dobra można ci w innych zabrać?
Gniew
Cierpliwość roztropność
132
Pomyśl, zanim coś zrobisz
Kto pełni rolę twojego nadwornego błazna?
Czy to twoja ostateczna odpowiedź?
Podsumowanie
Chciwość
Hojność
Nieumiarkowanie
Umiarkowanie
Nieczystość
Czystość
Lenistwo
Gorliwość i pracowitość
Bądź swobodny
Co pełni rolę kocyka, pod którym się chowasz, by czuć się bezpiecznie?
Rozpoznawaj i stawiaj ograniczenia
Co wywołuje u ciebie wysypkę?
Poszukuj piękna
Gdzie chciałbyś spędzić wymarzone wakacje?
Rozwiń wyobraźnię
Co sprawia, że twoje serce płonie?
Celowo zdecydowałem się nie używać w tej książce terminów „siedem grzechów głównych” ani „siedem cnót”. Niosą one spory religijny bagaż i wydają się mocno „kościółkowe” i „kaznodziejskie”. Ludzie nie obawiają się już grzechu, nawet jeśli jest śmiertelny. Ponadto moralne prawo do nauczania i wiarygodność w nauczaniu o grzechu srogo nadwyrężyły grzechy samego Kościoła, czego przykładem są nadużycia seksualne księży maskowane przez biskupów. Ludzie niechętnie słuchają, jak Kościół naucza o grzechach, podczas gdy sam zmaga się z nimi. Zamiast tego postanowiłem sięgnąć do mądrości tradycji chrześcijańskiej i dać nam przykład czegoś, na co moglibyśmy odpowiedzieć pozytywnie, zamiast powtarzać rzeczy, którym powinniśmy się sprzeciwiać. Opakowałem tradycyjną naukę w taki sposób, by odpowiadała na dzisiejszy 133
7 kluczy do zdrowia duchowego
Prothero Stephen, Religious Literacy: What Every American Needs to Know – And Doesn’t, 2007. Rite of Christian Initiation of Adults: Study Edition, 1988. Rohr Richard, Martos Joseph, The Great Themes of Scripture: Old Testament, 1987. Rolheiser Ronald, The Holy Longing: The Search for a Christian Spirituality, 1999. Sanford John A., Ministry Burnout, 1982. Seven Deadly Sins, Seven Lively Virtues, DVD, 2007. Shea John, An Experience Named Spirit, 1983. Shea John, Stories of Faith, 1980. Sherry Patrick, Spirit and Beauty, 2002. Taylor Daniel, The Myth of Certainty: Trusting God, Asking Questions, Taking Risks, 1992. Tolle Eckhart, A New Earth: Awekening to Your Life’s Purpose, 2005; Nowa ziemia, 2008. Tomlin Graham, The Seven Deadly Sins and How to Overcome Them, 2007. Westley Dick, Redemptive Intimacy: A New Perspective Journey to Adult Faith, 1981. Wiesel Elie, First Person Singular, DVD, 2002. Wilken Robert Louis, The Spirit of Early Chrisian Thought: Seeking the Face of God, 2003.
138
Podziękowania
C
hcę bardzo podziękować następującym osobom, które zainspirowały mnie, zachęciły i umożliwiły podjęcie pracy oraz ukończenie tej książki: Joeyowi Dureposowi, Maureen Kuhn, Jimowi Manne, Kathleen Suzuki, Towarzystwu Jezusowemu (jezuitom), mojemu bratu Tomowi i mojej żonie Jo.
139
Spis treści
Wstęp .........................................................................................................
7
Klucz 1 Zobacz się takim, jaki naprawdę jesteś ....................
10
Spójrz na mnie! ...................................................................................... Trafić na swoje miejsce .................................................................... „Bóg robi niezłą robotę” ................................................................. Wygórowane poczucie własnej wartości .......................... Nie chodzi o ciebie .............................................................................. Nie ufaj nadmiernemu szumowi ............................................ Pokora – pewne lekarstwo na przerośnięte ego ......... Postawa wdzięczności ...................................................................... Jezus – uosobienie pokory ...........................................................
11 13 14 16 17 18 20 22 25
Klucz 2 Aktywnie poszukuj dobra w innych .............................
27
Dlaczego nie mogę mieć tego, co mają inni .................. Niekorzystne porównanie Kaina ............................................ W sytuacji porażki zmień zasady gry ................................. Dlaczego św. Paweł znalazł ukojenie w cierpieniu .. Święci, którzy nauczyli się gry na nowych zasadach .......................................................................... Dostrój współzawodnictwo do swoich możliwości Wynikiem jest poszukiwanie dobra w innych ............ Kochać z ignacjańską obojętnością ...................................... Chcieć tego, co się ma ...................................................................... 141
28 30 32 34 36 38 39 40 42
7 kluczy do zdrowia duchowego
Klucz 3 Pomyśl, zanim coś zrobisz ....................................................
43
Trzy dobre powody do myślenia, zanim się coś zrobi .............................................................................. W powietrzu bez widocznego wsparcia ........................... Co zrobić, gdy jesteśmy pod presją ...................................... Podejmować właściwe decyzje ................................................. Prośba o pomoc nie oznacza, że jesteś słaby ................ ABCD i E rozważnego myślenia ............................................. Jasna strona gniewu ........................................................................... Noś hełm zbawienia ...........................................................................
44 45 48 49 50 52 54 57
Klucz 4 Bądź swobodny ................................................................................
58
Żyjemy w materialnym świecie ................................................ Wykrywać inflację stylu życia ................................................... Wysiąść z karuzeli ................................................................................ Antidotum na konsumpcjonizm: hojność i dystans .................................................................................. Jak być zadowolonym z tego, co się ma ............................ Jak używać tego, co się ma ........................................................... Dlaczego potrzebujemy ubogich ............................................ Zarządcy boskiego stworzenia .................................................. Deklaracja zależności .......................................................................
59 61 63 65 66 69 73 74 75
Klucz 5 Rozpoznawaj i stawiaj ograniczenia ............................
76
Powody wysypki i sposoby radzenia sobie z nimi ............................................... Przyjemności mogą się wymknąć spod kontroli ...... Stać się przyjemnie odrętwiałym ............................................ Mądrość programu Dwunastu Kroków ............................
77 78 80 81
142
Spis treści
Pozostań żywy i spragniony ........................................................ Drap wysypkę w odpowiedni sposób ................................. Mały egzorcyzm dla ludzi, którzy się pogubili ...........
84 85 93
Klucz 6 Poszukuj piękna ...............................................................................
95
Gdzie możemy spotkać transcendencję ........................... Bóg wymyślił seks ................................................................................ Seks idzie na opak ............................................................................... Seks bez zobowiązań nie działa ............................................... Zimny prysznic także nie działa ............................................. Nasze pragnienie piękna jest pragnieniem Boga ...... Problemy z pięknem .......................................................................... Piękno jest istotą Boga ..................................................................... Zakochać się w Bogu ........................................................................ Drzwi do boskiego piękna ............................................................ Ostatnia myśl o pięknie ..................................................................
96 97 98 99 100 102 104 105 107 108 113
Klucz 7 Rozwiń wyobraźnię ...................................................................... 114
Wizja czegoś więcej ............................................................................ Na początek pozbądź się zakłóceń ........................................ Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy .............................. Nauczyć się języka duszy ............................................................... Kilka sposobów zapalenia ognia wyobraźni .................
115 116 122 124 127
Podsumowanie: ............................................................................... 130 Bibliografia ........................................................................................... 136 Podziękowania .................................................................................. 139
143
R E LL SE ST E B
OtwĂłrz drzwi
do zdrowego Ĺźycia duchowego
W
iększość z nas mniej więcej wie, co naleşy robić, by utrzymać dobrą kondycję fizyczną: zwracać uwagę na kalorie, regularnie ćwiczyć, brać witaminy. Ale ilu z nas zdaje sobie sprawę, jak naleşy dbać o dobre samopoczucie duchowe oraz jakie są podstawowe przyczyny tego, şe czujemy się chorzy na duchu? W ksiąşce 7 kluczy do zdrowia duchowego autor bestsellerów Joe Paprocki daje przepis na utrzymanie duchowego zdrowia oparty na mądrości tradycji katolickiej. W kaşdym z siedmiu rozdziałów omawia konkretne, przewlekłe zagroşenia dla zdrowia naszych dusz i skrupulatnie wyjaśnia, jak przejawiają się one w naszym codziennym şyciu. Następnie proponuje strategie walki z poszczególnymi „wirusami�, prowadzące do osiągnięcia dobrego, satysfakcjonującego duchowego stanu zdrowia, a wszystko opisuje w swoim dalekim od doktrynerstwa, przystępnym stylu. Niniejsza ksiąşka pomaga ujrzeć chrześcijaństwo nie jako zbiór zasad i doktryn, ale jako duchową ścieşkę, której drogowskazy mogą poprowadzić nas tak, byśmy pogłębili swą wiarę i şyli w większej harmonii z Bogiem oraz innymi ludźmi.
JOE PAPROCKI jest konsultantem do spraw formacji wiary w wydawnictwie Loyola Press. Ma tytuł doktora i trzydziestoletnie doświadczenie w nauczaniu katechezy na róşnych poziomach. Jest autorem kilku ksiąşek oraz popularnym konferansjerem.
WYDAWNICTWO KSIÄ˜ĹťY SERCANĂ“W
www.wydawnictwo.net.pl
,6%1
7
JOE PAPROCKI
KLUCZY
do zdrowia duchowego
Jak wzbogacić wiarę, wzmacniając zdrowie duszy