De Mantelzorger Periodiek voor mensen die voor een ander zorgen | nr 29 | april 2009
In dit nummer: Meldweek
Klikt het tussen mantelzorger en zorginstelling? Wat loopt soepel en wat valt er te verbeteren? >Pag. 3 ‘Ze wilde geen hulp van anderen’
Een afgeslankte AWBZ Marianne Steenbergens moeder wilde niet naar het verpleeghuis >Pag. 4 Vrijwillige mantelzorgondersteuning werkt
Bij vrijwillige mantelzorgondersteuning profiteren alle partijen. >Pag. 6
Krijgt u straks nog zorg? Wie haalt straks een boodschap voor mijn dementerende moeder? Begeleidt iemand mijn slechtziende vrouw naar de hobbyclub? Wie neemt de week door met mijn licht autistische broer? De gevolgen van de uitgeklede AWBZ zijn nog niet helder, maar Mezzo verwacht dat veel mantelzorgers er taken bij zullen krijgen. Vanwege de vergrijzing doen steeds meer mensen een beroep op de AWBZ. De overheid wil bezuinigen door de regels te verscherpen. De AWBZ versobert op het onderdeel begeleiding. Alleen mensen met matige of zware beperkingen krijgen daar nog uren voor, maar maximaal twintig per week. Begeleiding voor maatschappelijke participatie, zoals een ritje naar de kaartclub, is afgeschaft. Andere categorieën binnen de AWBZ, zoals persoonlijke verzorging, behandeling of verblijf, veranderen voorlopig niet. Wie voor het eerst een aanvraag doet voor begeleiding, wordt direct volgens de nieuwe regels behan-
deld. Dat geldt ook voor mensen van wie de indicatie dit jaar afloopt, al krijgen zij wel drie tot zes maanden om oplossingen te zoeken. Alle andere gebruikers krijgen voor december een vragenlijst thuis. Soms volgt een huisbezoek of worden telefonisch extra vragen gesteld. Op basis daarvan wordt een nieuwe indicatie gesteld, die op 1 januari 2010 ingaat. Pas na de herindicatie is duidelijk wat de exacte gevolgen zijn. Mezzo maakt zich zorgen over de maatregel. ‘We verwachten dat mantelzorgers extra worden belast, terwijl de belasting vaak al zo hoog is’, aldus Anneke van der Vlist, senior beleidsmedewerker. ‘Ook hebben we zorgen om de toekomst. Er blijven steeds wijzigingen komen in de AWBZ.’ Onderzoek Uit onderzoek in opdracht van het ministerie blijkt dat verschillende groepen last krijgen van de maatregel. Bijvoorbeeld kinderen met een lichte handicap en ouderen met beginnend geheugenverlies en concentraDe Mantelzorger april 2009 | 1
tiestoornissen. Maar ook stabiele psychiatrische patiënten, mensen met een zintuiglijke beperking en jongeren met lichte gedragsproblemen zullen niet meer in aanmerking komen voor begeleiding. Dat kan betekenen dat een oudere niet meer met ondersteuning naar de kaartclub toe kan. Of dat er niet meer iemand langskomt om
Wijzigingen in het kort De AWBZ is gewijzigd. Voortaan komen mensen minder snel in aanmerking voor begeleiding. Dit jaar gaat het CIZ iedereen opnieuw indiceren. Wie volgens het CIZ een lichte beperking heeft, krijgt geen begeleiding meer. Mensen met een matige of zware beperking verliezen waarschijnlijk uren: er is een maximum gesteld van twintig uur per week. Heeft u vragen? Het CIZ heeft een centraal informatiepunt geopend: 0900 1404 (lokaal tarief). Natuurlijk kunt u ook bellen naar de Mantelzorglijn: 0900 20 20 496 (€ 0,10 p/m). ¢
De Mantelzorger april 2009 | 2
even de week door te nemen met een psychiatrisch patiënt, die met die steun op zichzelf kan wonen. Ook respijtzorg (mantelzorgvervanging) aan huis valt onder begeleiding. Tot voor kort was daarover niets vastgelegd in de nieuwe AWBZ. ‘Nu is duidelijk dat je voor vier uur per week iemand in huis kunt krijgen als voortdurend toezicht nodig is’, vertelt Anneke. ‘Die paar uurtjes kun je gebruiken om éven iets voor jezelf te doen.’ Sommige zorg lijkt te verdwijnen, maar is terug te vinden bij een andere categorie, tipt Anneke. ‘Iemand die zichzelf kan wassen en aankleden, maar daarbij aanwijzingen nodig heeft, kan nog steeds een beroep doen op de AWBZ. Alleen heet het dan geen begeleiding meer, maar persoonlijke verzorging.’ Ondersteuning Wie begeleiding moet inleveren, krijgt advies van MEE Nederland. Deze organisatie denkt mee waar patiënten en mantelzorgers kunnen aankloppen voor een oplossing. Mogelijk kunnen mensen een beroep doen op de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Deze
nieuwe wet verplicht gemeenten om ondersteuning voor de informele zorg te bieden, bijvoorbeeld in de vorm van vrijwilligerszorg. Maar in de praktijk hebben nog maar weinig gemeenten dit goed op poten gezet. Bovendien hebben ze er weinig budget voor gekregen. Hoe dan ook krijgt de hulpvrager een andere positie, vindt Anneke. ‘Het is natuurlijk héél iets anders of je recht hebt op begeleiding via de AWBZ of dat je moet aankloppen bij een gemeente. In de hoop dat er geen wachtlijst is voor vrijwilligers, want dat is vaak het geval.’ Mezzo werkt aan een visiedocument, waarin precies staat waaraan de AWBZ zou moeten voldoen. Tegelijkertijd houdt Mezzo de gevolgen van de veranderde wet nauwgezet in de gaten. Daarvoor zijn de ervaringen van mantelzorgers nodig, aldus Anneke. ‘We willen weten waar ze tegenaan lopen. Zijn er groepen die tussen wal en schip raken? Mantelzorgers die het niet meer trekken?’ Op de website www.mezzo.nl komen in de loop van het jaar oproepen om uw ervaringen te delen. ¢
Klikt het tussen mantelzorger en zorginstelling? Mezzo wil de relatie tussen mantelzorgers en zorginstellingen in kaart brengen. Wat loopt soepel en wat valt er te verbeteren? Daarom wordt een meldweek georganiseerd, waarin u uw ervaringen kunt delen.
Als uw partner, kind of ouders worden opgenomen in een zorginstelling, krijgt u als mantelzorger een andere positie. De instelling neemt voortaan de dagelijkse zorgtaken op zich, u staat wat meer aan de zijlijn. Misschien is het best moeilijk om los te laten. Tegelijkertijd blijft u óók zorg verlenen, al is het vaak op een andere manier. Vaak is het even zoeken naar een nieuw evenwicht. Wat wordt er nog van u verwacht? En wat verwacht u van de instelling? Medewerkers van de Mantelzorglijn en de Steunpunten Mantelzorg signaleren dat het ‘ Een enorme ergernis van ons is dat de verpleeghuisarts ons verwijt “te emotioneel betrokken te zijn” bij onze vader.’ contact niet altijd vlekkeloos verloopt. Sommige mantelzorgers krijgen meer taken toebedeeld dan ze hadden gedacht, anderen merken hoe taken hen ongevraagd uit handen worden genomen. Elke instelling heeft z’n eigen beleid. Daarbij wordt niet altijd stilgestaan bij de inbreng van mantelzorgers. Communicatie Soms kan er wrijving ontstaan, zeker als de communicatie tussen instelling en mantelzorgers te wensen overlaat. ‘Het kan gebeuren dat de medicatie is veranderd, zonder dat u als familie bent geïnformeerd. Of dat er geen
Doe mee aan de Houvastboek-actie! Mezzo geeft een aantal Houvastboeken weg. Het Houvastboek is een persoonlijk, praktisch bruikbaar, extern geheugen en een belangrijk houvast voor iedereen die vergeetachtig is. Veel problemen waar mantelzorgers tegenaan lopen, ontstaan door gebrekkige communicatie tussen instelling en mantelzorgers. Het Houvastboek is een hulpmiddel dat de communicatie weer een duwtje in de juiste richting kan geven. Wilt u kans maken op dit Houvastboek vul dan de bon in op pagina 8 of mail uw naamen adresgegevens naar info@mezzo.nl. ¢
Deel uw ervaring? Om goed te kunnen beoordelen hoe mantelzorgers en zorginstellingen zich tot elkaar verhouden, zijn ervaringen uit de praktijk nodig. U kunt uw verhaal doen via de meldkaart die u aantreft in dit blad. Deze kunt u tot en met 1 mei op de post doen, een postzegel is niet nodig. Overigens kunt u ook een reactieformulier invullen op www.mezzo.nl of mailen naar meldweek@mezzo.nl. Tussen 20 en 24 april kunt u mondeling verslag doen via de Mantelzorglijn van Mezzo, tel. 0900 20 20 496 (tussen 9.00 en 16.00 uur, € 0,10 p/m). ¢ mensen zijn om uw partner te helpen bij de maaltijd, zodat u wel moet komen helpen’, illustreert Anneke van der Vlist, senior beleidsmedewerker van Mezzo. Nieuwe woonvormen vragen weer om een andere aanpak. Van mantelzorgers wordt vaak een andere rol verwacht dan in traditionele instellingen. ‘Achter een kleinschalige woonvoorziening zit bijvoorbeeld niet zo’n groot apparaat als in een tehuis. Daardoor kan het zijn dat een groter beroep wordt gedaan op de mantelzorger’, vertelt Anneke. Thema’s Mezzo wil gaan uitzoeken welke thema’s er spelen in het contact tussen mantelzorgers en intramurale zorginstellingen. Waar liggen
precies de knelpunten en wat zijn juist de positieve kanten? Daarom organiseert Mezzo een meldweek, waarin ervaringen worden verzameld van mantelzorgers die te maken hebben met een intramurale zorginstelling. Dat kan bijvoorbeeld gaan om een verpleegof verzorgingshuis, of een instelling voor verstandelijk gehandicapten of psychiatrische patiënten, maar ook een kleine woonvoorziening voor ouderen. ‘Ik moet bij vakantie of ziekte van het personeel naar de zorginstelling om mijn moeder te helpen bij het eten. Anders krijgt ze geen eten!’ De ervaringen die binnenkomen, worden vastgelegd in een rapport. ‘Daarin wordt opgenomen wat er te verbeteren valt, maar ook de positieve ervaringen worden vermeld. Die dienen als het goede voorbeeld, dat we graag willen verspreiden’, benadrukt Anneke. Actieplan Op basis van het rapport wordt een actieplan ‘Mantelzorg en zorginstellingen’ opgesteld. Daarmee heeft Mezzo een goed onderbouwd verhaal in handen, waarover de vereniging met betrokken partijen kan gaan praten. Dat kunnen zorginstellingen zijn, maar ook beleidsmakers en politici. Mezzo heeft al vaker een meldweek georganiseerd. ‘Dat is een goed middel om een thema in kaart te krijgen’, meent Anneke. ‘We hebben een grote achterban, aan wie we ervaringen kunnen vragen. We kunnen het hier niet vanachter ons bureau verzinnen, daarvoor hebben we de verhalen van de mantelzorgers zélf nodig.’ Als voorbeeld noemt Anneke de meldweek Wonen, die in 2006 plaatsvond. ‘Over dat thema was nog helemaal niet veel bekend. Door de meldweek hebben we goed in beeld gekregen wat er speelde. Uit het actieplan is veel voortgevloeid. Zo zijn veel gemeenten sindsdien bezig beleid te ontwikkelen, waarin bijvoorbeeld plaats is voor mantelzorgwoningen.’ ¢
De Mantelzorger april 2009 | 3
Marianne Steenbergens moeder wilde niet naar het verpleeghuis
‘Ze wilde geen hulp van anderen’
‘Ik ga mijn huis niet uit’ sprak haar moeder nadat ze een heup had gebroken. Marianne Steenbergen (45) uit Deventer kreeg er negen jaar geleden opeens een volledig huishouden bij. Naast haar eigen gezin van twee puberdochters en werkende man. En haar werk in een ziekenhuis en als fotomodel. ‘Terwijl ik het ontbijt voor man en kinderen klaarmaakte, viel mijn blik op de display van de telefoon. Mijn moeder had gebeld. Vreemd. Niets voor haar om zo vroeg te bellen. Ik stond nog met de telefoon in mijn hand toen ie opnieuw rinkelde. Weer verscheen het nummer van mijn moeder op de display. Ik nam op. “Schrik niet”, zei mijn broer. Natuurlijk schrik je dan. “Ma is gisteravond van de trap gevallen, de dokter komt zo.” Als een zielig hoopje zat ze op de bank. De hele nacht was ze opgebleven uit angst iemand tot last te zijn, daarom had ze pas vanochtend gebeld. Ik las de pijn, de schrik, de moeheid van haar gezicht. Een golf van liefde stroomde door me heen. Ik omhelsde haar voorzichtig. Eindelijk arriveerde de huisarts. Hij zag het meteen: ze had haar heup gebroken. Ik schrok. Dit was het einde van een zelfstandig, onafhankelijk leven.
De Mantelzorger april 2009 | 4
De huisarts pakte de telefoon. “Ik bel een ambulance”, zei hij. Toen sprak mijn moeder voor het eerst de legendarische woorden: “Ik ga mijn huis niet uit.”
‘Ik bewonderde haar moedige strijd’ Mijn broer overlaadde haar met logische argumenten. Ook ik deed mijn best om haar over te halen. Het mocht niet baten: ze wilde echt niet. “Ik kan haar niet tegen haar wil meenemen”, zei de huisarts. Toen hij vertrok, begon voor mij het bellen en regelen. Mijn moeder had hulp nodig bij het koken, wassen, aankleden en noem maar op. Ik en mijn broer konden niet zelf alles voor haar doen. Ik had zelf een gezin. Werk. En mijn broer ook. Sabbatical Toch deed ik het eerste jaar veel, heel veel. Het was zwaar en er moest iets veranderen. Ik trok de stoute schoenen aan en vertelde op mijn werk dat ik mantelzorgster was geworden. Mijn chef had begrip voor de situ-
atie waar ik in zat en ik hoefde geen onregelmatige diensten meer te draaien. Maar dat was niet genoeg. Ik kon me niet meer ontspannen. Ik reageerde vaak kribbig op mensen, terwijl dat niet in mijn aard ligt. Ik besloot een sabbatical te nemen. Mijn moeder trof ik altijd in het hoekje van de bank aan. Naar buiten ging ze niet, ze schaamde zich voor haar looprek. Haar toestand bleef jarenlang onveranderd. Tót de dementie toesloeg. Die veranderde haar van een dame die altijd netjes op zichzelf was geweest, in een onverzorgde vrouw. Mijn dagen werden weer rommelig en gehaast. Ik probeerde meer op mijn moeder te letten. Het thuisfront ondersteunde me daarbij. Mijn man legde regelmatig een lekkere haring in de koelkast voor mijn moeder, hij wist dat ze daar dol op was. Mijn dochters gingen ook bij haar langs, zodat ik een keertje lekker thuis kon blijven. Maar de thuiszorg mocht alleen binnenkomen als ik er ook was. Anders hield mijn moeder de knip op de deur. Af en toe kon ik haar wel achter het behang plakken omdat ze zo eigengereid en eigenwijs was. Ze wilde geen hulp van anderen. Tegelijkertijd bewonderde ik haar moedige strijd om het behoud van haar zelfstandig-
heid. Al deed die haar geen goed! Ik wilde wel dat ze opgenomen werd; zij wilde niets behalve thuisblijven. Daarmee konden de instanties niks. Dwang Toen kwam de dag waarop mijn broer en ik gewacht hadden. Ik wist dat het zover was toen ik een vreemd, vies luchtje rook op het moment dat ik de voordeur opendeed. Het kwam uit de keuken. Ik ontdekte de thermoskannen, die ik ‘s ochtends voor mijn moeder vulde met thee en koffie, op de gaskachel waarvan de vlammen hoog oplaaiden. De onderkanten waren zwart en smolten. De maat was vol.
‘Ik was de verraadster, de aanklaagster’ Eerst kregen we nog een half jaar iemand die ons kwam begeleiden. Toen die ook inzag dat het zo niet langer ging, mochten we een aanvraag indienen om mijn moeder onder dwang uit huis te laten plaatsen. De situatie voelde heel naar. Ik was de verraadster, de aanklaagster. Dwang doet een mens niet goed. De vrijheid om zelf beslissingen te mogen nemen is belangrijk. Maar mijn dochters had ik ook naar school gestuurd toen ze dat niet wilden en daar waren ze me nu dankbaar voor. Verpleeghuis Het gevoel dat ik een verraadster was, verdween meteen toen ik voor het eerst bij mijn moeder in het verpleeghuis langs ging. Ik trof haar frisgewassen, in schone kleren met een kopje koffie voor haar neus aan. In veilige handen. Ze was al snel niet meer boos op mij en mijn broer. Ik kon me ontspannen. Onbewust had ik altijd de telefoon in de gaten gehouden, me nooit echt op een boek kunnen concentreren, of heerlijk ontspannen een bad genomen. Intussen ben ik ook oma geworden, nu kan ik genieten van mijn kleinkinderen. Ik ben er niet blij mee dat mijn moeder niet eerder kon worden opgenomen, maar toch kijk ik met een zekere dankbaarheid terug op de voorbije jaren. We zijn dichter naar elkaar toegegroeid. Zoals zij er vroeger altijd voor mij was, zo mocht ik er nu voor haar zijn. Als ik kom is ze altijd dankbaar en gelukkig. Ik ben blij dat ze er nog is. En blij dat ik haar eindelijk dag en nacht in goede handen weet.’ ¢
Vragen aan de Mantelzorglijn PGB-bemiddelingsbureaus Niet alle PGB-bemiddelingsbureaus zijn te vertrouwen. Afgelopen februari besteedde het tv-programma Radar aandacht aan PGB-bureaus die frauderen. Ook bellen er mensen die problemen hebben met een bemiddelingsbureau de Mantelzorglijn. Een voorbeeld.
En dan klopt het zorgkantoor bij Hans aan om verantwoording voor de besteding van het budget. Het PGB-bureau blijkt het budget niet bij het zorgkantoor verantwoord te hebben. Het bureau is er niet meer, het is er met het geld vandoor. Intussen een flinke som. Moet Hans nu de onbetaalde rekeningen voldoen? Antwoord Mantelzorglijn
Hans (47) zorgt voor zijn minderjarige, gehandicapte zoon. Door middel van een persoonsgebonden budget (PGB) heeft hij hulp ingekocht. Dan wordt Hans getroffen door een hartinfarct. Vanwege zijn eigen handicap, wil hij het zoeken naar extra hulp voor zijn zoon en de administratie van het PGB graag uitbesteden. Hans weet dat daar goede bureaus voor zijn. Op internet heeft Hans via een zoekmachine al snel een hele rits PGB-bemiddelingsbureaus gevonden. Hij gaat in zee met een bureau dat toezegt de hulpverlening te regelen en de daaraan verbonden salarisadministratie te doen. Wel verplicht het bureau hem tot het storten van het gehele PGB op de bankrekening van het bureau, zodat het hieruit de hulpverlening kan betalen. De eerste maanden is alles perfect geregeld, de hulpverlening verloopt naar volle tevredenheid. Maar dan komen de problemen. Opeens komt de hulpverlening niet meer. De thuiszorginstantie die de hulp verzorgt, zegt dat er rekeningen openstaan die eerst betaald moeten worden. Hans belt het PGBbureau, dat zegt dit in orde te zullen maken. Dit gebeurt niet.
Helaas wel. De budgethouder van het PGB blijft te allen tijde verantwoordelijk voor de besteding en de verantwoording van het budget. In dit geval is dat Hans, die het PGB voor zijn minderjarige zoon beheert. Ook al heeft hij dit uitbesteed aan een PGB-bemiddelingsbureau. De Mantelzorglijn adviseert Hans aangifte te doen tegen het PGB-bureau en een advocaat in te schakelen. De procedure loopt nog. Advies Mantelzorglijn Als u een PGB-bemiddelingsbureau wilt inhuren, ga dan goed na of deze betrouwbaar is en blijf kritisch. U kunt bijvoorbeeld nagaan of het bureau is aangesloten bij de branche-organisatie NBPA op www.nbpa.nl. De Mantelzorglijn adviseert u om nooit automatisch het hele budget over te maken aan het bureau. Maak na declaratie het bedrag over per maand, of per kwartaal. Mocht u alleen de salarisadministratie uit handen willen geven, dan kan het Servicecentrum PGB van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) deze verzorgen. Dit is gratis. Kijk voor meer informatie op www.svb.nl. ¢
De Mantelzorger april 2009 | 5
Ontlaste mantelzorgers & gelukkige vrijwilligers Vrijwillige mantelzorgondersteuning werkt
Bij vrijwillige mantelzorgondersteuning profiteren alle partijen. De zorgvrager wordt geholpen, de mantelzorger wordt ontlast en de vrijwilliger voelt zich gewaardeerd. Dát was de kern van het congres Het mes snijdt aan drie kanten, dat de mogelijkheden voor vrijwillige mantelzorgondersteuning helder in beeld heeft gebracht. ‘Dit had ik veel eerder moeten doen’, verzuchten veel mantelzorgers, wanneer ze zich laten ondersteunen door vrijwilligers. Mantelzorgers zouden vaker de hulp van een vrijwilliger mogen inroepen. Zeker zwaarbelaste mantelzorgers hebben baat bij ondersteuning. Alleen dan kunnen zij zelf zo lang en zo goed mogelijk blijven zorgen! Er zijn verschillende vormen van vrijwillige mantelzorg. Een vrijwilliger kan bijvoorbeeld thuishulp leveren of de zorg overnemen zodat de mantelzorger een middagje ‘vrij’ heeft. Op die manier worden mantelzorgers ontlast. Degene die de zorg krijgt, is ook gebaat bij een
De Mantelzorger april 2009 | 6
‘Als vrijwilliger krijg je ook iets terug’
ligers alléén maar geven. Als vrijwilliger krijg je ook iets terug. Je wordt gewaardeerd, puur omdat je er bent voor een ander. Om wie jij bént, niet om de opleiding die je hebt gevolgd. Zo kan bij een goede match tussen zorgvrager, mantelzorger en vrijwilliger een bijzondere relatie ontstaan, die voor alle partijen meerwaarde heeft.
Toch is er lang niet altijd vrijwillige mantelzorgondersteuning. De mogelijkheden zijn niet in elke plaats beschikbaar of zijn niet bekend. Soms zijn mantelzorgers terughoudend om hulp te vragen, omdat ze niet beseffen hoe zwaar ze belast zijn. Of omdat ze het lastig vinden om zorg uit handen te geven. Ze zien de zorg als hún verantwoordelijkheid en vinden het bezwaarlijk om een ander daarmee op te zadelen. Maar daarbij realiseren ze zich niet dat het ook de vrijwilliger iets oplevert. Ten onrechte wordt er vaak vanuit gegaan dat zorgvrijwil-
Inspireren Het congres Het mes snijdt aan drie kanten werd georganiseerd door Mezzo, Movisie en het Expertisecentrum Mantelzorg. Zo’n 250 beleidsmakers én professionals uit de vrijwilligerszorg lieten zich op het congres informeren en inspireren. Tijdens het congres werd het project De Mantel Verlicht afgesloten. Dit project begon met de inventarisatie van vrijwillige mantelzorgondersteuning en heeft geresulteerd in nieuwe manieren om deze informele zorg te versterken. Een van de mogelijkheden is om vrijwilligers
vrijwilliger. Dat betekent voor hem of haar een extra schouder om op te leunen én de wetenschap dat de mantelzorger wordt ontlast.
-kort-kort-kort-
Extra hulp nodig? Als u overweegt extra ondersteuning van een vrijwilliger te vragen, kunt u zich richten tot het Steunpunt Mantelzorg in uw regio. Zij weten welk aanbod er is en wat goed aansluit bij uw persoonlijke situatie. Heeft u behoefte aan vrijwillige Thuishulp, aan Buddyzorg of bijvoorbeeld een Vriendendienst. Sommige gemeenten hebben een Wmoloket of Zorgloket, waar men u kan informeren over de mogelijkheden. ¢ niet alleen in te zetten voor de zorgvrager, maar ook voor mantelzorger zélf: een metgezel voor mantelzorgers. Paul Krewinkel, senior beleidsmedewerker bij Mezzo: ‘Vaak hebben mantelzorgers iemand nodig die met ze meedenkt, met wie ze kunnen praten, bij wie ze álles er even uit kunnen gooien. Dat kan bijvoorbeeld prettig zijn als je voor je partner zorgt, want daar kun je het vaak niet meer kwijt’, aldus Paul. Ook vrijwilligers kunnen intensiever worden ondersteund, bijvoorbeeld door een vrijwillige coach in te zetten. ‘Die ondersteunt de vrijwilligers en is beschikbaar voor vragen’, verklaart Paul. ‘Daardoor blijven vrijwilligers beter en langer gemotiveerd. En dat is belangrijk, want er zijn altijd te weinig vrijwilligers.’ Op maat Het was een goed moment om vrijwillige mantelzorgondersteuning voor het voetlicht te brengen. Tot voor kort werd vrijwilligerszorg landelijk gefinancierd, tegenwoordig doen gemeenten dat. ‘Er gaat dus geld naar de gemeenten toe. Daar zitten best haken en ogen aan, maar er liggen ook kansen. De gemeenten en vrijwilligersorganisaties kunnen de ondersteuning van kwetsbare burgers, zoals mantelzorgers, versterken en lokaal op maat maken’, benadrukt Paul. Vaak speelde vrijwilligerszorg zich af buiten het gezichtsveld van de gemeente. ‘Geleidelijk zal de gemeente een veel beter beeld krijgen van wat er bestaat. En kan er meer zorg op maat komen. In Amsterdam zijn andere behoeften dan in bijvoorbeeld een dorp als Tietjerksteradeel.’ De organisatoren zijn tevreden over het congres. ‘Met het congres en het project De Mantel Verlicht heeft de aandacht voor vrijwillige mantelzorgondersteuning een boost gekregen. Het onderwerp is nog niet eerder zo op de kaart gezet. En de komende tijd zullen we het onder de aandacht blijven brengen.’ ¢
vragen in de Tweede Kamer. Mezzo wil volgen of de situatie voor familieleden en mantelzorgers daadwerkelijk verbetert. Als wij signalen krijgen dat verpleeg- en verzorgingshuizen zich niet aan de richtlijn houden, dan zullen we dat rapporteren aan het LOC. ¢
10.000ste lid van Mezzo In januari 2009 verwelkomde Mezzo haar 10.000ste lid. Het is Annemiek Korthagen uit Alkmaar. Haar dochter Kimberly heeft een niet aangeboren hersenafwijking. ¢
Mantelzorgcijfers SCP indrukwekkend Het aantal langdurig en intensief zorgende mantelzorgers is in zeven jaar met 46% gestegen en 300.000 van hen zijn (te) zwaar belast. Aldus de SCP-publicatie ‘Mantelzorg. Een overzicht van de steun van en aan mantelzorgers in 2007.’ In dat jaar besloten tussen de 50.000 en 100.000 mensen die mantelzorg combineren met een betaalde baan om minder te gaan werken of zelfs (tijdelijk) te stoppen. Mezzo hoopt dat dit rapport partijen in actie brengt om meer preventief en ondersteunend beleid te ontwikkelen voor mantelzorgers. ¢
Vind een PGB-zorgverlener bij u in de buurt Zoekt u iemand die u kan helpen bij het huishouden, voor vervoer, verpleging, verzorging of ondersteuning? Iemand die u kunt betalen vanuit uw persoonsgebonden budget? Vanaf nu kunt u op eenvoudige wijze vanuit huis een zorgverlener zoeken bij u in de buurt. Het vinden van een geschikte zorgverlener kan lastig zijn. Mezzo biedt u daarom nu samen met ZoekPgbZorg de mogelijkheid om eenvoudig vanuit uw luie stoel een geschikte zorgverlener te vinden. Voor meer informatie: www.mezzo.nl/zoekzorgverlener. ¢
Meer tijd voor het ontruimen van kamers verpleeg- en verzorgingshuizen Een nieuwe richtlijn geeft nabestaanden 7 dagen de tijd om na overlijden van een bewoner de kamer te ontruimen. De richtlijn is opgesteld door de LOC, Landelijke Organisatie Cliëntenraden en ActiZ, de koepelorganisatie van verpleeg- en verzorgingshuizen. In het verleden kwam het regelmatig voor dat nabestaanden onder druk gezet werden om een kamer direct na overlijden van een bewoner te ontruimen. Dit heeft geleid tot
2011: Europees Jaar van het Vrijwilligerswerk Na een jaar van intensief lobbyen en campagnevoeren door allerlei Europese belangenbehartigers, is er groen licht gekomen voor het Europees jaar van het Vrijwilligerswerk in 2011. De Finse Europarlementariër Risto Raivio heeft van de Europese Commissie de opdracht gekregen om vervolgstappen te zetten in de aanloop naar dit speciale jaar. ¢
Deel uw ervaringen met mantelzorger en schrijfster Marjan Essing Mezzo verzamelt in de meldweek van 20 tot 24 april alle goede en slechte ervaringen over zorginstellingen. Het actieplan gaat vervolgens naar zorginstellingen, politici en beleidsmakers. Schrijfster Marjan Essing had als mantelzorger veel te maken met zorginstellingen en schreef er een boek over: ‘Hé van Puffelen, wat denk je ervan’. Deel uw ervaring en bel de Mantelzorglijn en misschien krijgt u Marjan zelf wel aan de lijn! Lees meer over de meldweek op pagina 3. ¢
Respijtarrangementen van Mezzo wint publieksprijs Mezzo heeft de publieksprijs op het jubileumcongres van het Innovatiefonds Zorgverzekeraars gewonnen. Het goede doel Respijtarrangementen van Mezzo kreeg de meeste stemmen van de 853 bezoekers van het Congres. De prijs is ruim 17.000 euro te besteden aan respijtweekends voor mantelzorgers. ¢
De Mantelzorger april 2009 | 7
-kort-kort-kortColofon De Mantelzorger is een uitgave van Mezzo. John F. Kennedylaan 99 Postbus 179, 3980 CD Bunnik T (030) 659 2222, F (030) 659 2220 E-mail: info@mezzo.nl, www.mezzo.nl Mantelzorglijn: (0900) 20 20 496 (€ 0,10 per minuut). Op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 16.00 uur. Hoofdredactie: Paul Steehouwer Eindredactie en coördinatie: Dagmar van Amerongen Redactieraad: Dagmar van Amerongen, Marc van Dijck, Ytje Hiemstra, Patricia van den Bercken, Roos Verheggen Teksten: Dagmar van Amerongen, Marc van Dijck Irma Ooijevaar Cartoons: John Körver Fotografie: Joost van Velsen Vormgeving: Wrik BNO, Utrecht
Directeur Arie Ouwerkerk weg bij Mezzo Na 13 jaar trouwe dienst vond directeur Arie Ouwerkerk het tijd voor een nieuwe uitdaging. Inmiddels is er een procedure gestart voor het werven van een nieuwe directeur voor Mezzo. Deze zal rond de zomer zijn intrede doen. In de column van Arie leest u meer over zijn beweegredenen om Mezzo te verlaten. In het volgende nummer van de Mantelzorger kunt u een uitgebreid interview lezen met Arie Ouwerkerk en blikken we met hem terug op 13 jaar informele zorg. ¢
Mantel-Uitdag 2009 gaat niet door De Mantel-Uitdag 2009 heeft dit jaar te weinig sponsors. Dit betekent dat het jaarlijkse evenement niet kan plaatsvinden. Mezzo betreurt dit zeer, want de belangstelling onder mantelzorgers voor deze dag is altijd heel groot. Vanzelfsprekend houden we u op de hoogte van eventuele nieuwe ontwikkelingen. ¢
Oplage: 16.000 exemplaren
BON Ja, ik wil kans maken op een gratis Houvastboek Het papieren geheugen voor iedereen die te maken heeft met vergeetachtigheid. Mezzo geeft een aantal boeken weg. Wilt u hiervoor in aanmerking komen, vul dan de bon in met uw naam en adresgegevens en stuur hem op naar Mezzo (zie colofon). U kunt ook een mailtje sturen naar info@mezzo.nl o.v.v. Houvastboek. Vergeet dan niet uw persoonsgegevens te vermelden. Reageren kan tot 8 mei 2009. Naam Adres Woonplaats en postcode E-mail adres
❐ Ja, ik wil op de hoogte blijven van boekenacties van Bohn Stafleu van Loghum Wilt u het boek bestellen ga dan naar www.ikzorgvoorouderen.nl. Voor het Houvastboek betaalt u dan € 32,50. ISBN 978 90 313 5335 4
Column
Het gaat u goed Drie jaar lang heb ik als directeur van Mezzo het voorrecht gehad een column te mogen schrijven. En daar komt nu een einde aan omdat ik per 1 september vertrek. Degene die al heel lang lid zijn, weten dat ik hier al lang rondloop: al sinds 1 mei 1996. Na 13 jaar is de tijd gekomen om een nieuwe uitdaging aan te gaan. Ook voor Mezzo is het goed om een andere directeur te hebben met andere kwaliteiten en een frisse blik. Ik hou nog even onder de pet wat ik verder ga doen. In de volgende periodiek leest u daar mogelijk meer over. In die 13 jaar heb ik de aandacht voor mantelzorg enorm zien toenemen. De ondersteuning is uitgebreid met steunpunten door heel het land, belangenorganisaties, respijtzorg, de Mantelzorglijn. In die zin vind ik het mooi dat ik bij deze verbeteringen betrokken ben geweest. Maar het was niet alleen koek en ei. Vanwege bezuinigingen is het voor mantelzorgers moeilijker geworden voldoende professionele thuiszorg te krijgen. Recente bezuinigingen in de AWBZ zijn ons rauw op het dak gevallen. Wel maken steeds meer mantelzorgers gebruik van het PGB, dat is een goede ontwikkeling. Ik heb veel mensen ontmoet (politici, professionals, vakbonden, verzekeraars, noem maar op) en veel geleerd over de maatschappelijke ontwikkelingen in de zorg in Nederland. Het mooiste zijn toch wel de contacten met mantelzorgers. Ik vind hun drive en motivatie inspirerend en de oplossingen voor problemen vindingrijk. Misschien schrijf ik er nog wel eens een boek over! Ik wens Mezzo en de mantelzorgers in Nederland het allerbeste. Want u als mantelzorger verdient een sterke organisatie die opkomt voor uw belangen en u ondersteunt waar mogelijk en waar nodig. Het gaat u goed. a.ouwerkerk@mezzo.nl www.mezzo.nl/stuureenkaartje