De Mantelzorger Periodiek voor mensen die voor een ander zorgen | nr 30 | juli 2009
In dit nummer: Interview met Arie Ouwerkerk Arie Ouwerkerk neemt na dertien jaar directeurschap bij Mezzo afscheid van het thema mantelzorg.. >Pag. 3 Op vakantie met mijn dementerende moeder
Toen Ellen tegen haar zussen zei dat ze haar moeder wilde meenemen op vakantie, werd er terughoudend gereageerd. ‘Weet je wel waar je aan begint? >Pag. 4
Meldweek Mantelzorg
Vragen aan de mantelzorglijn Mevrouw van Bommel wil een klacht indienen tegen een verzorgingshuis. Is dat verstandig? >Pag. 5
Gebrek aan communicatie is gemiste kans
Het werkt lekkerder in een mantelzorgvriendelijk bedrijf >Pag. 6
[Tekst: MB] Hoe verloopt uw contact met de zorginstelling waar u als mantelzorger van een dierbaar familielid mee te maken hebt? Heeft men tijd voor u? Moet u zelf veel bijspringen? In de week van 20 tot 24 april organiseerde Mezzo een meldweek. Mantelzorgers konden toen telefonisch, schriftelijk of via de website aan Mezzo doorgeven welke goede en minder goede ervaringen zij hadden met zorginstellingen. Communicatie blijkt het grootste punt van zorg. Het leven van een mantelzorger is er vaak een van ups en downs. Op een gegeven moment kunnen er redenen zijn waardoor u uw partner, kind of ouders moet laten opnemen in een zorginstelling. Uiteraard verandert uw positie als mantelzorger dan. U geeft tenslotte een deel van de zorg en verantwoordelijkheid uit handen. Anneke van der Vlist, senior beleidsmedewerker van Mezzo: ‘Mezzo houdt graag de vinger aan de pols als
het gaat om de prestaties die de zorginstellingen leveren en hoe mantelzorgers de kwaliteit van zorg ervaren. Het is duidelijk dat het thema van de meldweek 2009 leeft bij onze achterban. We hebben meer dan 300 reacties binnengekregen, vaak zeer uitgebreid. Een kaartje bleek lang niet altijd groot genoeg om alle positieve en negatieve verhalen te vertellen.’ Struikelblokken Anneke: ‘Communicatie is het grootste struikelblok. Dat geldt zowel voor communicatie met de zorgverleners als met het management van de zorginstelling. We kregen heel basale voorbeelden, bijvoorbeeld of de mantelzorger gegroet wordt als hij binnenkomt. maar ook hoorden we van mantelzorgers dat zij altijd zelf het initiatief moeten nemen voor overleg en dat zij niet op de hoogte gesteld worden van belangrijke wijzigingen, bijvoorbeeld in medicatie. Erg jammer, want een goede communicatie is pure winst.
De Mantelzorger juli 2009 | 1
de koepelorganisaties, zoals Actiz. Hopelijk kunnen ze daarmee de kwaliteit van de zorg verbeteren.’
Er zijn ook positieve reacties op de taakverdeling tussen instelling en mantelzorger: ‘De zware zorg thuis voor mijn demente man is weggevallen nu hij is opgenomen in een verpleeghuis. Veel mantelzorgers willen graag betrokken zijn, terwijl de verzorgenden het alleen niet redden. Wanneer je mantelzorgers meer als partners ziet, en niet als ‘lastig’, hebben beide partijen daar baat bij.’ Instellingen zouden ook meer gebruik kunnen maken van praktische oplossingen zoals een communicatieschriftje op de kamer of een emailbericht aan de mantelzorger. De kwaliteit van de zorg is het tweede belangrijke punt waar mensen melding van maakten. Anneke: ‘De zorg schiet vaak tekort. Door personeelstekorten blijven belangrijke taken liggen. Mantelzorgers voelen zich dan gedwongen om zelf naar de instelling te gaan en hun familielid te helpen met eten en drinken. Wat mij nogal verbaasde waren de meldingen over het gebrek aan tandheelkundige zorg. Mensen lopen dan met verwaarloosde gebitten rond met alle gevolgen van dien. Familieleden helpen verder met haren wassen, naar buiten gaan en bij het verschonen van incontinente ouderen.’ Anneke vindt dat bij een aantal instellingen de kwaliteit van de zorg echt ‘door de bodem’ is gezakt. ‘Naar aanleiding van de meldweek maakt Mezzo een actieplan, waarmee we aanbevelingen zullen doen naar
Een van de inzenders vermoedt dat in het vorige verpleeghuis van haar moeder het volgende protocol werd gehanteerd bij vragen van mantelzorgers: ‘De eerste keer doe je of je ze niet hoort. De tweede keer bagatelliseer je de vraag. De derde keer ontken je. En als iemand nog een vierde keer op hetzelfde onderwerp terug durft te komen, dan moet je er maar wat mee doen.’
De Mantelzorger juli 2009 | 2
Een hele zorg minder. Ik heb nog een paar zorgtaken: nagels knippen en de was doen. We gaan veel wandelen, dat vind ik fijn.’ Emotioneel Veel mensen die iets meldden, wilden praten over hoe zij de relatie met hun partner kunnen voortzetten na opname. ‘Het is heel emotioneel wanneer je je partner achter moet laten. We horen dat ‘pa en ma allebei op een andere afdeling worden geplaatst, en dat na 45 jaar huwelijk!’ Maar er zijn ook positieve berichten. Sommige instellingen bieden ruimte voor privacy of aanleunwoningen, zodat de partner in de buurt kan wonen.’ Ook over andere thema’s klinken positieve geluiden. ‘Er zijn gelukkig ook instellingen die er wél in slagen het goed te doen. Daar is bijvoorbeeld structureel gepland overleg, en bij incidenten belt men de mantelzorgers ook tussendoor.’ Alle meldingen, dus zowel de knelpunten als de goede voorbeelden, worden met het actieplan onder de aandacht gebracht bij zorginstellingen, politici en beleidsmakers. Anneke: ‘Er lopen al veel verbetertrajecten. Zo heeft het Expertisecentrum Mantelzorg het project Samenspel, waarin men werkt aan de verbetering van de verhouding tussen mantelzorgers en instellingen.’ Bovendien wil Mezzo ook zijn eigen Steunpunten Mantelzorg toerusten om onderdelen van het actieplan op te pakken. Anneke: ‘We merken dat het onderwerp erg leeft bij onze leden, terwijl de zorg in de instellingen onder druk staat. Dat motiveert Mezzo om flink aan de slag te gaan met dit thema!’ Een van de inzenders vermoedt dat in het vorige verpleeghuis van haar moeder het volgende protocol werd gehanteerd bij vragen van mantelzorgers: ‘De eerste keer doe je of je ze niet hoort. De tweede keer bagatelliseer je de vraag. De
belangrijkste cijfers • 316 meldingen • 36 % knelpunt communicatie • 34 % knelpunt kwaliteit van zorg • 23 % knelpunt taakverdeling derde keer ontken je. En als iemand nog een vierde keer op hetzelfde onderwerp terug durft te komen, dan moet je er maar wat mee doen. Nu woont mijn moeder overigens in een ander huis, waar de communicatie open en eerlijk verloopt.’ Er zijn ook positieve reacties op de taakverdeling tussen instelling en mantelzorger: ‘De zware zorg thuis voor mijn demente man is weggevallen nu hij is opgenomen in een verpleeghuis. Een hele zorg minder. Ik heb nog een paar zorgtaken: nagels knippen en de was doen. We gaan veel wandelen, dat vind ik fijn.’ ¢
Mezzo geeft een aantal boeken weg Marjan Essing, schrijfster van het boek ‘Hé van Puffelen, wat denk je ervan’, bemande tijdens de meldweek de Mantelzorglijn van Mezzo. Marjan werd mantelzorger toen haar man een herseninfarct kreeg. Over haar positieve en negatieve ervaringen met zorginstellingen schreef zij een boek. Wilt u kansmaken op een van de vijf exemplaren die Mezzo weggeeft, stuur dan een kaartje naar de redactie met uw naam- en adresgegevens (zie voor het adres het colofon) of mail uw gegevens naar info@ mezzo.nl. ¢
Arie Ouwerkerk blikt terug op dertien jaar mantelzorg
‘Ik dacht toen: wat zeur je nou?’ [Tekst: DvA] Arie Ouwerkerk neemt na dertien jaar directeurschap bij Mezzo afscheid van het thema mantelzorg. In september begint zijn nieuwe baan bij Coalitie Erbij, een samenwerkingsorganisatie van meer dan twaalf partijen die gezamenlijk eenzaamheid in Nederland willen bestrijden. We blikken met Arie terug op dertien jaar ‘mantelzorg’. Hoe zit je er nu bij zo vlak voor het afscheid? “Soms doet het afscheid nemen een beetje pijn. We zijn momenteel plannen aan het maken voor de jaren 2010-2014. Het is raar dat ik voor de uitvoering niet meer verantwoordelijk ben en dus een beetje afstand moet houden. Maar verder heb ik veel zin in mijn nieuwe uitdaging bij Coalitie Erbij. Op mijn vrije woensdagmiddag ben ik al druk bezig in deze nieuwe functie. Dan pleeg ik telefoontjes, doe ik aan fondsenwerving en ben ik de huisvesting aan het regelen.’’ Wat is voor jou de uitdaging in je nieuwe aanstelling? Ik ben nu dertien jaar bezig met het onderwerp mantelzorg. Ik heb het in die tijd zien groeien tot een erkend maatschappelijk begrip. Ik heb er een goed gevoel bij dat ik nu aan een andere klus ga beginnen. Het is voor mij natuurlijk wel spannend. Ik ga van een grote organisatie, naar een kleine en vooral jonge organisatie dat nog niet eens huisvesting heeft. Ik ga als het ware terug naar waar Mezzo tien jaar geleden begon. Ik vind het leuk om met een nieuw thema bezig te zijn. ‘Eenzaamheid’ heeft wel raakvlakken met mantelzorg. Ook veel mensen herkennen zich niet in het centrale thema. Wie zegt nou over zichzelf dat hij eenzaam is? Het zal een hele kluif worden om eenzame mensen te bereiken. Net zoals mantelzorgers, die zijn ook moeilijk te bereiken. Die herkennen zich namelijk niet in de term. Zorgen voor iemand die je lief hebt, dat doe je gewoon.”
Je bent zelf geen mantelzorger, wat is je affiniteit met mantelzorg? “Ik ben zelf inderdaad geen mantelzorger. Maar de affiniteit met mantelzorg is in de loop van mijn carrière wel steeds meer ontstaan. In mijn eerste baan als beleidsmedewerker voor een organisatie voor lichamelijk gehandicapten, kwam ik met twee mensen in aanraking. De een zorgde voor iemand met een dwarslaesie, de ander had een blinde partner. Ze gaven beiden afzonderlijk van elkaar aan dat het voor hen ook pittig was en dat zij het soms niet meer zagen zitten. Ze hadden beiden psychische klachten en moeite zich staande te houden. Ik dacht toen: ‘Wat zeur je nou? Je bent toch gezond?’ Achteraf wat naïef gedacht. Ik moet eerlijk toegeven dat als je het zelf niet ondervindt, je ook niet weet wat voor een impact het kan hebben op iemands leven. Toen ik in een volgende baan een stuk moest schrijven over mantelzorg, verdiepte ik me meer in het onderwerp. Toen viel het kwartje wel. En vond ik het een mooi thema om me voor in te zetten. Als directeur van Mezzo heb ik het altijd een uitdaging gevonden om te zorgen dat mantelzorgers op de rails blijven. Het kan namelijk alleen als ze zelf de regie nemen en ergens op terug kunnen vallen.” Wat waren voor jou de hoogtepunten in de afgelopen dertien jaar? “Eind jaren negentig kreeg het thema mantelzorg voor het eerst de erkenning in politiek Den Haag. De toenmalige staatssecretaris van VWS schreef een mantelzorgnota en stelde subsidie beschikbaar. Zo kwam er veel geld vrij voor lokale ondersteuning. Dat was de kick-off van Mezzo zoals het nu is. We konden investeren in mooie ondersteuningsproducten voor mantelzorgers, zoals de Mantelzorglijn en respijtweekenden. Een ander hoogtepunt vond ik de fusie van Lot en Xzorg tot Mezzo. Het is bijzonder om twee organisaties die bezig zijn met mantelzorg, bij elkaar te brengen. Voor mezelf is het leuk om te zien dat je zoiets voor elkaar kunt krijgen. We hebben als organisatie successen geboekt en ik heb daar iets aan bij kunnen dragen. Dat geeft een goed gevoel.”
Wat zijn nog punten waar de nieuwe directeur een flinke dobber aan gaat hebben? “De lokale belangenbehartiging voor mantelzorg staat nog in de kinderschoenen. Ook zal de AWBZ verder uitgekleed worden in de komende jaren. Dat zijn pittige onderwerpen. Hoe zie je de toekomst voor het thema mantelzorg? “Het thema mantelzorg wordt steeds belangrijker. De vergrijzing gaat door en de financiële problemen in de gezondheidszorg worden steeds groter. Mijn opvolger kan zijn borst nat maken. Het is een enorme uitdaging om de zorg voor chronisch zieken en hulpbehoevende ouderen op kwalitatief goed niveau te ondersteunen, zonder dat de rekening bij de mantelzorger terecht komt. Maar laten we het vooral positief afsluiten. Ik ben tevreden met de bereikte erkenning van mantelzorg en de voor mantelzorgers gerealiseerde ondersteuningsmogelijkheden. Het thema mantelzorg staat op de kaart.” ¢
De Mantelzorger juli 2009 | 3
Op vakantie met mijn dementerende moeder Toen Ellen tegen haar zussen zei dat ze haar moeder wilde meenemen op vakantie, werd er terughoudend gereageerd: ‘Weet je wel waar je aan begint?’
[Tekst: DvA] Al zes jaar heeft de dementerende moeder van Ellen ten Broek (46) een verpleeghuisindicatie. Maar het lukt de drie dochters van de 84-jarige Winny Kroon vooralsnog om haar thuis te houden. Met veel professionele zorg en intensieve mantelzorg, dat wel. Toen Ellen tegen haar zussen zei dat ze haar moeder wilde meenemen op vakantie, werd er terughoudend gereageerd. ‘Weet je wel waar je aan begint?’ Ellen regelde Nederlandse thuiszorg op locatie. Het beviel zo goed, de volgende reis naar Spanje is alweer geboekt. ‘Mijn moeder was haar hele leven al dol op Spanje. Vroeger reden we met de Kever via de Pyreneeën naar de Spaanse Costa’s. Ik heb daar fantastische herinneringen met mijn ouders en mijn twee zussen. Dus toen ik dacht, mijn moeder moet er eens even tussenuit, was de keus makkelijk en snel gemaakt.
Zorgen voor mijn moeder geeft een goed gevoel. Het voelt niet als mantelzorg. Ik ben er gewoon voor haar, zoals zij er voor mij was vroeger. Donderdag is mijn mantelzorgdag. ’s Ochtends komt dan de thuiszorgmedewerkster bij haar thuis om haar aan te kleden en eten te geven. Dan rijdt de taxi voor om haar op te halen en naar mij te brengen. We gaan dan naar het graf van mijn vader. We nemen
altijd twee stoeltjes mee en een oude trolly. Mijn moeder rookt een sigaretje in de zon en ik maak het graf weer netjes. Daarna gaan we met de auto naar de lunchroom. De wijn met bitterballen staan al klaar, want we zijn inmiddels na twee jaar hetzelfde ritueel, vaste gast. Als we onze pannenkoeken op hebben, breng ik haar naar huis. Dan zegt ze: ‘Kind, wat hebben we een heerlijke middag gehad.’ Heerlijk toch? En daarom wilde ik met haar op vakantie, ze is zo lief en ze zou er zo van genieten. Ik had zeven weken vrij als senior-purser bij de KLM, dus ik dacht: het is nu of nooit. Nu kan er wel een weekje af met mama. We hebben zes weken van tevoren geboekt. Mijn zussen hadden er in eerste instantie wel wat moeite mee. ‘Weet je wel waar je aan begint?’, vroegen ze.
‘Kind, wat hebben we een heerlijke middag gehad.’ Ondanks dat de arts het een goed idee vond, maakten de zussen zich wel wat zorgen ‘Wat als er iets met jou gebeurt?’ Daarom heb ik toen een kennis gebeld die in het verleden de thuiszorg voor ons regelde, om te vragen naar de mogelijkheden. Die is voor mij op internet gaan zoeken en gaf me een e-mailadres. Zo kwam ik in contact met Samenwerkende Buitenlandse Zorgorganisaties in Monnicken-
De Mantelzorger juli 2009 | 4
Vragen aan de mantelzorglijn Verzorgingshuis dam. Deze organisatie heeft aan alle Spaanse Costa’s en andere plekken waar veel Nederlandse ouderen overwinteren, een kantoor. Ik heb daar de zorgvraag neergelegd. Ik hoefde alleen wat kopietjes van documenten toe te sturen. Zij regelden verder alles. Ik verwachtte een hoop bureaucratie, maar binnen een dag was het geregeld. Ik kon tot op het laatst niet geloven dat het goed zou komen. Maar op de eerste vakantiedag werd er om half negen op de deur geklopt door Janneke, een Nederlandse verpleegkundige.
‘Janneke kwam elke ochtend om klokslag half negen.’ Janneke kwam elke ochtend om klokslag half negen. Dan kon ik hardlopen over de boulevard en had ik even tijd voor mezelf. Als ik dan terugkwam, zaten ze samen een sigaretje te roken op het balkon. Mijn moeder helemaal klaar voor het ontbijt. Overdag deed ik de zorg zelf, ook het verschonen. Dat vond ik wel zwaar. Alsof je met een kind van tweeënhalf op pad bent. Ik ging met een luier, billendoekjes en schoon ondergoed met haar op pad. ’s Avonds voor het slapen zei ze zo lief: ‘Welterusten lieverd, bedankt voor alles.’ Dan was ik de rompslomp alweer snel vergeten. In de avond miste ik wel het gezelschap. Ik wilde wel ’s naar de bar beneden. Dat kon natuurlijk niet. Douchen deed ik ook niet ontspannen, bang dat ze zou struikelen over het balkonrandje. Verder is ze een perfecte reisgenoot. Het verbaast me achteraf dat thuiszorg op locatie zo makkelijk kan en dat ik niets wist van de mogelijkheden. Dit zouden alle mantelzorgers toch moeten weten? Veel mantelzorgers zouden hier namelijk veel baat bij hebben. Ze regelen ter plaatse zelfs tilliften en andere hulpmiddelen. De vakantie met mijn moeder is zo goed bevallen, we gaan in september weer!’ ¢
[Tekst: MvD] Mezzo hield dit voorjaar een meldweek over mantelzorg in zorginstellingen. Dat leverde de Mantelzorglijn ook veel vragen over dit onderwerp op. Een voorbeeld.
Mevrouw Van Bommel is als mantelzorger van haar dementerende moeder niet echt in beeld bij het verzorgingshuis. Iedere keer als ze op bezoek komt, moet ze zelf het initiatief nemen om te vragen hoe het met haar moeder gaat. Dat geeft haar het gevoel aan de zijlijn te staan. Mevrouw Van Bommel ervaart ook andere problemen. Ze zorgt er sinds kort zelf voor dat haar moeder te allen tijde voldoende schoon ondergoed heeft. Ze had een keer gemerkt dat haar moeder al enkele dagen hetzelfde droeg. Gestoft wordt er niet. Mevrouw Van Bommel doet het dus zelf. Laatst trof ze haar moeder zonder gebit in aan. En erger, ook zonder alarmknop. Dat laatste voor de derde keer in twee maanden. Met het personeel van het verzorgingshuis heeft ze het niet meer over dit soort slordigheden en incidenten. Ze snapt het best, het verzorgingshuis kampt met een personeelstekort. Het personeel heeft geen tijd. Mevrouw Van Bommel weet niet wat ze eraan kan doen om dit te verbeteren. Ze denkt erover om een klacht in te dienen, maar weet niet of dat een goed idee is.
Antwoord Mantelzorglijn: “Mevrouw Van Bommel kan een klacht indienen, maar wij adviseren eerst de situatie te bespreken met de contactpersoon of het hoofd van de afdeling waar haar moeder verzorgd wordt. Het is belangrijk de gesprekken op schrift vast te laten leggen. Dan staat mevrouw Van Bommel sterker als ze later nog steeds een klacht in wil dienen. Als ze haar zorgen liever eerst voorlegt aan iemand anders dan de betrokkenen op de afdeling, dan kan ze contact opnemen met de maatschappelijk werker, geestelijk begeleider of cliëntenvertrouwenspersoon van de instelling. De Cliëntenraad kan haar goed informeren over de gang van zaken. Die is er ook voor haar als mantelzorger. Een andere stap die mevrouw Van Bommel kan nemen, is in het – verplichte – zorgplan nagaan of de gewenste zorg er goed in omschreven staat. Dit plan kunnen haar moeder en zij in samenspraak met de instelling aanpassen. Minimaal twee maal per jaar hoort het plan besproken te worden. Verbeteren gesprekken de zorg niet voldoende? Komt de afdeling het (vernieuwde) zorgplan niet goed na? Dan kan mevrouw Van Bommel een klacht indienen. Een klacht over de persoonlijke situatie kan zij indienen bij de klachtencommissie van de instelling zelf (en als dat niet werkt, kan zij in beroep gaan bij de Landelijke Beroepscommissie Klachten). In dit geval gaat het gezien het personeelstekort om een klacht op organisatieniveau. Hiervoor schakelt zij de Cliëntenraad in. (Zie www.loc.nl) Als de instelling niet aan basisvoorwaarden voldoet, dan kan mevrouw Van Bommel de instelling op de voorwaarden van de Inspectie voor de Gezondheidszorg wijzen. Desnoods kan zij deze inschakelen. (Zie www. igz.nl) De sociaal-juridische dienstverlening van Mezzo helpt desgewenst bij het indienen van de klacht. Maar wij raden aan te beginnen met een gesprek.” ¢
* De casus is samengesteld uit en gebaseerd op bestaande casussen.
Meer info: www.zorgbuitenland.nl www.mezzo.nl/vakantieverzekeringen
De Mantelzorger juli 2009 | 5
Het werkt lekkerder in een mantelzorgvriendelijk bedrijf [Tekst: IO] Als Harold Wijlens (rechts op de foto) na een drukke werkdag thuiskomt, wacht daar de zorg voor zijn zoon Luke, die een verstandelijke beperking heeft. Het combineren van werk en mantelzorg is pittig. Gelukkig is zijn werkgever, vloerenspecialist Unipro, zich daarvan bewust. Het bedrijf is onlangs mantelzorgvriendelijk bevonden. Jarenlang moest Harold Wijlens flink zijn best doen om alle balletjes in de lucht te houden. Het begon toen zijn zoon achterbleef in ontwikkeling. “We merkten dat Luke later ging zitten en kruipen dan zijn oudere zus. Natuurlijk is het ene kind sneller dan het andere, maar na verloop van tijd begonnen we ons toch ongerust te maken”, vertelt hij. Het was een tijd vol zorgen, met een agenda vol afspraken. “We kregen het ene onderzoek na het andere. Het vermoeden was dat Luke zuurstofgebrek heeft opgelopen bij zijn geboorte: de navelstreng zat om zijn hals. Dat is waarschijnlijk de oorzaak van zijn verstandelijke beperking.” Op zijn werk was er weinig aandacht voor de problemen van Harold. “Ik moest vrij ne-
De Mantelzorger juli 2009 | 6
men om naar het ziekenhuis te gaan. Veel vakantiedagen had ik daardoor niet meer. Ik praatte er trouwens ook nooit over. Behalve de directie en mijn naaste collega’s wist niemand er van. Ik kropte alles op.” Mantelzorgvriendelijk Maar tijden veranderen. Sinds vorig jaar heeft Unipro mantelzorg hoog op de agenda staan. En met resultaat. Uit handen van staatssecretaris Jet Bussemaker ontving Unipro begin juni als een van de eerste bedrijven de Erkenning ‘Wij werken Mantelzorgvriendelijk’. De Erkenning is in het leven geroepen door de landelijke organisatie Werk&Mantelzorg, een samenwerkingsverband van Mezzo en HR-adviesbureau Qidos. Een bedrijf komt in aanmerking voor de Erkenning wanneer het aan drie voorwaarden voldoet: het maakt mantelzorg bespreekbaar, het past wettelijke regelingen toe (bijvoorbeeld voor langdurig zorgverlof) en het biedt maatwerkoplossingen aan. Het balletje is gaan rollen toen Unipro ontdekte dat tien van de ruim zestig werknemers mantelzorgtaken hadden. “Daar keken we van op”, vertelt controller en hoofd P&O Henk Bogerd. “We dachten zelf dat het er misschien
drie of vier zouden zijn. Gemiddeld is een op de acht werknemers mantelzorger, bij ons is dat een op de zes.”
‘Nu weten collega’s dat er een heel verhaal achter zit.’ De directie besloot gelijk actie te ondernemen. “We hebben onder meer een lunchbijeenkomst gehouden met alle mantelzorgers, ook voormalige, om te inventariseren wat zij nodig hebben”, aldus Henk Bogerd. “Daarnaast heeft het Steunpunt Informele Zorg Twente Haaksbergen ons geïnformeerd over wettelijke regelingen. Met maatwerkoplossingen bleken wij al aardig op weg te zijn.” Een belangrijk doel was mantelzorg bespreekbaar te maken. “Daardoor is er meer begrip gekomen”, merkt Henk Bogerd. “Als iemand wat vroeger wegging, werden er al gauw grapjes gemaakt, zoals ‘je lijkt wel een ambtenaar’. Nu weten collega’s dat er een heel verhaal achter zit. Ook is mantelzorg
-kort-kort-kort-
een vast onderwerp tijdens de functioneringsgesprekken.” Het bedrijf is trots op de Erkenning. “Het is een mooi instrument om de medewerkers gemotiveerd te houden. En dat is ook weer goed voor het bedrijf, want een gemotiveerde medewerker zit minder snel thuis.” Begeleiding Harold heeft voor zijn gevoel óók eindelijk erkenning gekregen. Luke is inmiddels acht en zit op het speciaal onderwijs. De tijd van onderzoeken is weliswaar voorbij, maar de zorg vergt nog net zo veel van Harold en zijn vrouw. “Hoe ouder Luke wordt, hoe zwaarder de zorg. Elke leeftijd brengt andere problemen met zich mee. Gewoonlijk kan een kind van acht zich al aardig redden, maar Luke heeft nog veel begeleiding nodig. We helpen hem bijvoorbeeld bij het wassen en aankleden. Ook moeten we er ’s nachts regelmatig uit. Een werkdag is soms zwaar, na zo’n gebroken nacht.”
Zomerzegels ouderenfonds In deze Mantelzorger vindt u een flyer waarbij u de zomerzegels voor ouderen kunt bestellen.De Zomerpostzegels zijn zogenaamde bijslagzegels, welke jaarlijks worden uitgegeven door TNT. De bijslag (€ 0,22 per postzegels) komt volledig ten goede aan het Nationaal Ouderenfonds; een goed doel wat zich richt op het welzijn van ouderen in Nederland. Lees voor meer informatie de bijgevoegde flyer. ¢
Wilt u ook werk en mantelzorg beter combineren? Neem dan eens een kijkje op www. werkenmantelzorg.nl of ga naar het Steunpunt Mantelzorg in de buurt.
Nieuw op mezzo.nl: de mantelzorgpeiling
Veel aandacht voor de combinatie van mantelzorg met werk
Mantelzorg en werk is niet te combineren! 87% is het eens, 13% oneens met deze stelling. Wilt u ook uw mening geven? Ga naar www.mezzo.nl/opiniepeiling. Ook kunt u discussiëren over deze stelling op het forum met andere mantelzorgers. ¢
‘Een gemotiveerde medewerker zit minder snel thuis.’ Waar Harold vroeger werk en privé strikt gescheiden hield, is nu iedereen op de hoogte. Dat was best een lastige stap, maar uiteindelijk is het een opluchting. “Iedereen weet wat er aan de hand is. Als ik eens met wallen rondloop en niet zo helder ben, hebben ze daar begrip voor. Ook kan ik er gemakkelijk even tussenuit, bijvoorbeeld als er iets aan de hand is op school.” Onlangs heeft Harold aangegeven dat de combinatie met zijn huidige functie te zwaar wordt. “Ik doe planning, magazijnwerk en expeditie. Het is een hectische afdeling. Langzaam maar zeker breekt dat me op. Binnenkort start ik met een interne opleiding, voor het maken van monsters van vloeren. Dat is rustiger werk.” Harold is blij dat de nieuwe directie van Unipro mantelzorg op de agenda heeft gezet. Ik hoop dat andere bedrijven het voorbeeld van Unipro volgen. Als er meer aandacht aan mantelzorg wordt besteed, kun je daar als werknemer je voordeel mee doen.” ¢
schijnen en vinden veel lezers het blad iets te dun. De makers van het blad zijn blij met de uitkomsten van het onderzoek en kunnen met de resultaten het blad nog meer verbeteren. Iedereen die heeft meegewerkt aan de enquête: hartelijk dank! ¢
Thema Dag van de Mantelzorg: samen doen! Verzekeraar Achmea, vloerenspecialist Unipro en Stichting Zorggroep Noordwest-Veluwe zijn de eerste drie bedrijven die erkend zijn als mantelzorgvriendelijk. Drie juni kregen zij op het ministerie van VWS in Den Haag uit handen van staatssecretaris Bussemaker de bijbehorende Erkenningen uitgereikt. Een week later stelde Alexander Rinnooy Kan, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad, tijdens de 4e Nationale Mantelzorglezing dat werkende mantelzorger een onmisbaar kapitaal vormen voor een betrokken, zorgzame samenleving. ‘Dit moeten we koesteren en ondersteunen.’, aldus Rinnooy Kan. ¢
Heeft u de ‘Dag van de Mantelzorg’ al in uw agenda staan? Er bestaat namelijk grote kans dat u op 10 november mee kan doen aan een leuke activiteit bij u in de buurt.
7,9 voor het ledenblad De Mantelzorger
7,9
Begin mei startte Mezzo een lezersonderzoek onder haar leden. Inmiddels is het conceptrapport klaar en zijn de eerste resultaten bekend. Het onderzoeksbureau heeft contact gehad met ruim 800 leden. De Mantelzorger krijgt van haar lezers maar liefst een 7,9 gemiddeld. Andere vergelijkbare bladen krijgen een cijfer tussen de 6,5 en 7,8. Verder waarderen de Mantelzorger-lezers met name de actuele thema’s rondom mantelzorg en de persoonlijke verhalen. De respondenten gaven ook nog wat verbeterpunten aan. Zo mag het blad voor een groot aantal vaker ver
Ieder jaar heeft de ‘Dag’ een thema. Dit jaar is dat: Mantelzorg? Doe het samen! Want veel mantelzorgers ervaren dat ze er alleen voor staan. Kunnen mensen in uw omgeving u bij de mantelzorg helpen? Hoe ontwikkelt u een netwerk om u heen? Voor dit soort vragen is er extra aandacht op deze Dag van de Mantelzorg. Vanaf 1 oktober kunt u op www.mezzo.nl zoeken welke activiteiten er bij u in de buurt plaatsvinden. ¢
De Mantelzorger juli 2009 | 7
-kort-kort-kort-
Nieuw registratieprogramma voor de ledenadministratie Door de enorme ledengroei is het huidige registratieprogramma van Mezzo niet meer toereikend. Dit heeft u mogelijk kunnen merken door bijvoorbeeld onterechte en verkeerd geadresseerde facturen. Wij bieden u onze excuses aan voor deze ongemakken. Mezzo heeft inmiddels een nieuw registratieprogramma aangeschaft, zodat alle leden tijdig én op het juiste adres informatie van Mezzo kunnen ontvangen. Mezzo doet haar uiterste best om de uitwisseling van de gegevens van het oude naar het nieuwe systeem goed te laten verlopen. ¢
De TeleChecklist voorkomt telefonische spijtaankopen Ouderen kunnen bij uitstek slachtoffer zijn van gewiekste telemarketeers. Zij zeggen soms ja tegen iets wat ze onder normale omstandigheden met de juiste en volledige informatie, niet zouden doen. Hoe voorkomt u spijtaankopen per telefoon? Door ouderen vooraf te waarschuwen, bij spijt gebruik te maken van het recht op bedenktijd of het telefoonnummer te laten blokkeren voor telefonische verkoop. ConsuWijzer het consumentenloket van de overheid biedt nu ook een TeleChecklist op www.consuwijzer.nl om uit te printen en bij de telefoon te leggen. ¢
Individuele Mantelzorgers (LOIM). In deze vergadering wordt de inbreng in de Ledenraadsvergadering eind september voorbereid. Na een inloop met koffie van 10.00 -10.30 uur vergaderen we tot 16.00 uur. Voor een lunch wordt gezorgd. Samen met het Landelijk Platform Regionale Belangenbehartiging Mantelzorg bespreken we het Strategisch beleidskader 2010-2014. Daarnaast bespreekt LOIM apart verenigingsstukken zoals het werkplan en de begroting voor 2010. Een ander inhoudelijk thema wordt nog voorbereid. De bijeenkomst vindt plaats in Bunnik. Wilt u graag deelnemen aan deze dag, dan kunt u zich aanmelden bij Inge Goedhart (i.goedhart@mezzo.nl of telefoon 030 659 22 22). Doe dit in ieder geval voor 25 augustus, zodat we de vergaderstukken tijdig kunnen toesturen. ¢
Uit verpleeghuis door Mantelzorgwoning
Oproep platformdagen individuele leden Op dinsdag 15 september vindt de platformbijeenkomst plaats van het Landelijk Overleg
Colofon De Mantelzorger is een uitgave van Mezzo. John F. Kennedylaan 99 Postbus 179, 3980 CD Bunnik T 030 - 659 22 22, F 030 - 659 22 20 E-mail: info@mezzo.nl, www.mezzo.nl Mantelzorglijn: 0900 - 20 20 496 (€ 0,10 per minuut). Op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 16.00 uur. Hoofdredactie en coördinatie: Dagmar van Amerongen Eindredactie: Audrey Friedel Redactieraad: Audrey Friedel, Dagmar van Amerongen, Marc van Dijck, Mirjam Samsen, Patricia van den Bercken, Roos Verheggen, Ytje Hiemstra Teksten: Dagmar van Amerongen, Irma Ooijevaar, Marc van Dijck, Melinda Braaksma Cartoon: John Körver Fotografie: Joost van Velsen, Theo Scholten Vormgeving: Wrik-ontwerp (BNO), Utrecht Oplage: 16.000 exemplaren
In mei werd in Oostzaan de eerste mantelzorgwoning van Noord-Holland officieel geopend. Deze woning zorgt ervoor dat de 34-jarige Luuk Schaft niet meer in een verpleeghuis hoeft te blijven wonen. In 2001 kreeg Luuk een herseninfarct. Na anderhalf jaar revalideren, was hij niet in staat zijn oude woning weer te betrekken. Daarom is hij in 2003 in verpleeghuis ‘Guisveld’ gaan wonen. In de afgelopen jaren is Luuk verder opgeknapt. Wonen in een zorginstelling vindt hij niet ideaal. Daarom is naast het huis van zijn broer en schoonzus een schuur afgebroken en op die plek is de mantelzorgwoning neergezet. Dankzij de combinatie van professionele thuiszorg, de nabijheid van mantelzorgende familieleden en een woning vol zorgvoorzieningen, kan Luuk het verpleeghuis verlaten en weer gewoon in Oostzaan wonen. Mezzo stimuleert ook andere gemeenten om het initiatief van Oostzaan te volgen, zodat plaatsing van mantelzorgwoningen mogelijk wordt. ¢
Column
Het jampotje Veel mensen zullen, voordat ze een beroep doen op mantel- en/of andere zorg, een periode hebben waarin ze hun autonomie proberen te behouden. Rinus (62) is jaren geleden volledig afgekeurd. Omdat zijn vrouw een fulltime leidinggevende baan heeft, is Rinus de “huisman” geworden. Zijn gezichtsvermogen is inmiddels sterk achteruit gegaan. Daarmee ook de zelfredzaamheid. Samen met zijn vrouw en anderen lukt het nog redelijk. Binnenkort wordt ze aan haar rug geopereerd. Wat moet er gebeuren als zijn vrouw uitvalt? Kletterend valt de jampot op de stenen keukenvloer. Glas en rood vruchtengelei spat uit elkaar. Ik heb de pot naast het mandje losgelaten. Diepte zien gaat niet meer. Even voel ik de tranen prikken. Hoe krijg ik dit nu weer opgeruimd? Waarom houd ik er niet mee op. Ik ben te afhankelijk van de hulp van mijn vrouw. En hoe moet dat als ze over een week aan haar rug geopereerd is. Ik kan niet eens goed voor mezelf zorgen. Hoe wil ik dan ook nog de tijdelijke zorg voor mijn vrouw doen? Gisteren heb ik ook al een mooi oud glaasje naast de afwasmachine laten vallen. Vorige week heb ik de ene gaspit wel laag, maar niet uit gezet. Een uur of wat later merkte ik het pas. Ik weet mijn emoties in bedwang te houden. Dit overkomt iedereen. Trek het je niet aan. Het gevoel van eigenwaarde bloeit weer wat op. Steeds weer moet ik overwegen of ik mijn vrouw, vriend, de medewerker van de NS, het winkelpersoneel, anderen om hulp moet vragen. Hoe graag ik het liever allemaal zelf doe, tot nu toe heb ik daar overwegend goede ervaringen mee. Turend naar de lichtelijke puinhoop voor de koelkast bedenk ik dat zo meteen de werkster komt. Die kent onze situatie. Zij zal het ongetwijfeld keurig opruimen. Blijft wel de vraag: Wanneer, aan wie en hoe vragen we de één of andere vorm van mantelzorg nu we straks allebei zorg nodig hebben? Het sein staat duidelijk op jamrood…..