Alex Yermolinsky - Garri Kasparov Βάικ άαν Ζέε, 19 Ιανουαρίου 1999 (3ος γύρος)
του Ηλία Κουρκουνάκη Για αρκετό καιρό, ο Yermolinsky είχε σχετικά υψηλό ELO χάρη στη συμμετοχή του σε πολλά “όπεν” και άλλα τουρνουά μικτής δυναμικότητας. Αφού πρώτα διατύπωσε την άποψη ότι οι κορυφαίοι παίκτες διατηρούν τεχνητά ψηλό ELO με το να παίζουν συνεχώς μεταξύ τους (οπότε ακόμα και ο τελευταίος σε ένα τουρνουά δεν χάνει τόσο πολλές μονάδες), αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον δικό του ψηλό βαθμό για να εξασφαλίσει κάποιες προσκλήσεις στα τουρνουά κορυφής. Λίγο καιρό αργότερα, διαπίστωσε ότι δυσκολευόταν να έχει έστω και ένα καλό αποτέλεσμα στο ενεργητικό του. Ο ίδιος το απέδωσε σε κακή φόρμα, αλλά νομίζω ότι η αλήθεια βρίσκεται αλλού: το είδος του σκακιού που χρειάζεται για διάκριση σε τουρνουά μικτής δυναμικότητας είναι ακατάλληλο για αγώνες όπου ο χειρότερος παίκτης έχει ELO πάνω από 2550 (πόσο μάλλον πάνω από 2600 ή 2650).Η ακόλουθη παρτίδα είναι χαρακτηριστική για τα μειονεκτήματα ενός GM που έχει συνηθίσει να παίζει σε “όπεν”.
1.Ιζ3 γ5 2.γ4 Ιζ6 3.Ιγ3 δ5 4.γxδ5 Ιxδ5 5.δ4 Ιxγ3
Κίνηση που δείχνει κατανόηση της Άμυνας
6.βxγ3 η6 7.ε4 Αη7 8.Αε3 Βα5 9.Βδ2 Αη4 10.Πγ1
Grunfeld σε μεγάλο βάθος: είναι απαραίτητο, είτε να
Αxζ3
εμποδιστεί η περαιτέρω προώθηση των λευκών κεντριΑυτή η αλλαγή είναι σίγουρα ισχυρότερη από
10...0–0
11.Ιη5
που
παίχτηκε
στην
παρτίδα
Yermolinsky-Svidler του 1ου γύρου στο ίδιο τουρνουά,
κών Πιονιών είτε να περιοριστούν οι συνέπειές της. Για το λόγο αυτό, ο Kasparov θεωρεί σκόπιμο να καθυστερήσει τόσο το ροκέ όσο και την ανάπτυξη του Ιβ8.
καθώς σε αυτή την περίπτωση δεν είναι καλό για τα
12.δ5
μαύρα 11...θ6 12.θ3 κλπ. Είναι αλήθεια ότι ο Svidler
Η αντίδραση του Yermolinsky δείχνει αρκετό
πάλι κατάφερε να εξισορροπήσει την κατάσταση χωρίς
θάρρος, αφού αμφισβητεί την ορθότητα της κρίσης του
μεγάλη δυσκολία, αλλά ο Kasparov σίγουρα ήθελε κάτι
Kasparov, αλλά σε τελική ανάλυση και λανθασμένη
παραπάνω από απλή ισότητα, έστω κι αν παίζει με τα
δική του κρίση: το ελεύθερο Σδ δεν αποτελεί επαρκές
μαύρα.
αντάλλαγμα για το άνοιγμα της σημαντικής διαγωνίου 11.ηxζ3
XIIIIIIIIY 9rsn-+k+-tr0 9zpp+-zppvlp0 9-+-+-+p+0 9wq-zp-+-+-0 9-+-zPP+-+0 9+-zP-vLP+-0 9P+-wQ-zP-zP0 9+-tR-mKL+R0 xiiiiiiiiy 11...ε6
α1–θ8 και τον περιορισμό της κινητικότητας του Αζ1 (μετά την αναπόφευκτη προώθηση γ3-γ4). Με τα νέα δεδομένα της θέσης, δηλαδή την αλλαγή ...Αη4xΙζ3, η σωστή αντίδραση είναι 12.Πβ1, ώστε να ασκηθεί πίεση στα λευκά τετράγωνα. Η γρήγορη προσαρμογή όμως σε καινούρια στοιχεία μιας θέσης αποτελεί ικανότητα που ακόμα και ισχυροί γκρανμέτρ δυσκολεύονται να αποκτήσουν. 12...εxδ5 13.εxδ5 Ιδ7 14.γ4 Ββ6 Εκτός από τον περιορισμό της κινητικότητας του λευκοτετράγωνου Αξιωματικού, τα διπλωμένα Σζ συ© Ηλίας Κουρκουνάκης
νεπάγονται και μειωμένη ασφάλεια του λευκού Βασι-
τιμά να περιορίσει πρώτα τις ενεργητικές δυνατότητες
λιά. Πολύ δικαιολογημένα, λοιπόν, ο Kasparov απο-
των λευκών και μόνο αργότερα να αναλάβει σοβαρές
φεύγει την αλλαγή των Βασιλισσών.
δικές τους πρωτοβουλίες. 24.Πγxγ3 Ιζ6 25.Αζ3 Πxε3 26.ζxε3
15.Αθ3 ζ5
XIIIIIIIIY 9r+-+k+-tr0 9zpp+n+-vlp0 9-wq-+-+p+0 9+-zpP+p+-0 9-+P+-+-+0 9+-+-vLP+L0 9P+-wQ-zP-zP0 9+-tR-mK-+R0 xiiiiiiiiy
XIIIIIIIIY 9-+ktr-+-+0 9zpp+-+-+p0 9-+-+-snp+0 9+-zpP+p+-0 9-+P+-zP-+0 9+-tR-zPL+-0 9P+-+-+-zP0 9+-+-+-mK-0 xiiiiiiiiy
Η θέση έχει αποκτήσει πολύ συγκεκριμένα χα-
Το “ξεδίπλωμα” των Σγ δεν ωφέλησε ιδιαίτερα
ρακτηριστικά, ώστε είναι η κατάλληλη στιγμή να πραγ-
τα λευκά, αφού η συνολική διάταξη των Πιονιών τους
ματοποιηθεί ένας απολογισμός του ανοίγματος. Διεκδι-
παραμένει στατική και αρκετά από αυτά είναι ευάλωτα.
κώντας ασυμμετρίες χωρίς να κάνει ιδιαίτερες διακρί-
Αυτό σημαίνει ότι ο συνδυασμός Π+Ι διαθέτει αισθητά
σεις, ο Yermolinsky πέτυχε μόνο να κάνει περισσότερες
καλύτερες προοπτικές, ενώ φυσικά η αλλαγή των Πύρ-
παραχωρήσεις απ’ όσες εξασφάλισε από τον αντίπαλο.
γων ευνοεί τα μαύρα. Επιπλέον, ο μαύρος Βασιλιάς
Το ζεύγος των λευκών Αξιωματικών είναι χωρίς προο-
βρίσκεται πλησιέστερα στο κρισιμότερο μέτωπο της
πτικές (ιδίως ο λευκοτετράγωνος), ενώ η διάταξη των
μάχης.
Πιονιών τους στερείται δυναμισμού (τυχόν προώθηση
26...Πδ6 27.Πα3 Ρβ8 28.Πβ3
του ελεύθερου Σδ θα οδηγήσει στην απώλειά του). Τα
Μετά από 28.Πα5 Ιδ7 η στρατηγική απειλή
μαύρα, αντίθετα, μπορούν να βελτιώσουν τη διάταξη
29...Πβ6 δημιουργεί σοβαρές δυσκολίες στα λευκά,
των κομματιών τους με πολλούς τρόπους, ενώ φυσικά
καθώς μάλιστα η συνέχεια 29.ε4 ζxε4 30.Αxε4 Πζ6
διαθέτουν και τη μελλοντική διάσπαση ...β7-β5.
οδηγεί στην απώλεια Πιονιού. Σε παθητικές θέσεις,
16.0–0 Βδ6 17.Αζ4 Αε5 18.Πζε1 0–0–0 19.Αxε5
οποιαδήποτε απόπειρα για ξαφνική δραστηριοποίηση
Η αλλαγή των μαυροτετράγωνων Αξιωματικών
μοναχά ενός τμήματος του στρατού θα οδηγήσει μάλ-
ευνοεί περισσότερο τα μαύρα, αλλά δεν υπάρχει τρόπος
λον σε αρνητικά αποτελέσματα.
να αποφευχθεί. Στη συνέχεια, ο Kasparov δεν θα έχει
28...Πα6 29.α3 Ιε8
λόγο να αποφύγει πια και την αλλαγή των Βασιλισσών,
Επόμενος στόχος: το Σγ4!
αφού έτσι θα κυριαρχήσει στα μαύρα τετράγωνα.
30.ε4 Διαφορετικά, μετά από 30...Ιδ6, αυτή η προώθη-
19...Ιxε5 20.Βγ3 Πθε8 21.Πε3 Βζ6 22.ζ4 Προφανώς όχι 22.Πγε1 Ιxζ3+ 23.Πxζ3 Βxγ3
ση θα απαγορευτεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
κλπ.
30...ζxε4 31.Αxε4 Ιδ6 32.Αδ3 Πα4 33.Πγ3 22...Ιδ7 23.Αη2 Βxγ3
33...Ργ7
Φαινομενικά μόνο μοιάζει ισχυρότερο 23...Βδ4,
Η υπεροχή των μαύρων είναι αδιαφιλονίκητη,
καθώς μετά από 24.Βxδ4 γxδ4 τα λευκά δεν θα παίξουν
αλλά τα λευκά μπορούν ακόμα να αντισταθούν σθενα-
25.Πδ3 Πε2 26.α3 Ιγ5 με μεγάλη υπεροχή (προφανώς
ρά.
δεν παίζεται 27.Πxδ4 Ιβ3), αλλά 25.Πα3 και το μπλο-
34.Ρζ2
κάρισμα του Σγ μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με τη
Όχι όμως έτσι! Η συνεπής υποστήριξη της διά-
θυσία του Σα7. Με πολύ τυπικό τρόπο, ο Kasparov προ-
σπασης 30.ε4 απαιτεί την ενεργητική χρήση της 3ης
© Ηλίας Κουρκουνάκης
οριζοντίου με 34.Αε2 και Πγ3-θ3: σχεδόν σε όλα τα
η5 42.ζ6 θ5 43.Ρδ2 Ιδ5 (τα μαύρα πρέπει να διατηρή-
φινάλε, ο ενεργητικός Πύργος μπορεί να αξίζει όσο ένα
σουν έναν “φράχτη” που εμποδίζει την κεντροποίηση
Πιόνι -και σίγουρα είναι προτιμότερος από τον παθητι-
του λευκού Βασιλιά) 44.ζ7 Ρε7 45.Αε4 Ιζ4 46.Ργ3 Ρxζ7
κό Πύργο!
47.Ρxγ4 μολονότι και σε αυτή την περίπτωση ο Kasparov σίγουρα θα κατάφερνε να κάμψει οποιαδήπο-
XIIIIIIIIY 9-+-+-+-+0 9zppmk-+-+p0 9-+-sn-+p+0 9+-zpP+-+-0 9r+P+-zP-+0 9zP-tRL+-+-0 9-+-+-mK-zP0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy
τε περαιτέρω αντίσταση. 39...Ργ5 40.δ6 Ιδ5+ 41.Ρε4 Ιζ6+
XIIIIIIIIY 9-+-+L+-+0 9zp-+-+-+p0 9-+-zP-snp+0 9+-mk-+-+-0 9-+p+KzP-+0 9zP-+-+-+-0 9-+-+-+-zP0 9+-+-+-+-0 xiiiiiiiiy
34...β5 Αφού πρώτα βελτίωσε την τοποθέτηση των κομματιών του στο έπακρο, έφτασε η στιγμή για τον Kasparov να κινητοποιήσει τα Πιόνια. Τώρα η θέση
42.Ρε3
είναι πια στρατηγικά κερδισμένη, αφού τα λευκά δεν
Ανώφελο αποδεικνύεται 42.Ρε5 με ιδέα 42...Ιxε8
προλαβαίνουν να δημιουργήσουν το παραμικρό ουσια-
43.δ7, επειδή υπάρχει η τυπική συνδυαστική δυνατότη-
στικό αντιπαιχνίδι.
τα 43...Ιδ6 44.δ8Β 44...Ιζ7+ και 45...Ιxδ8 (η χιουμορι-
35.γxβ5 Ρβ6 36.Ρε3
στική προσπάθεια 44.δ8Ι αποτυγχάνει μετά την απλή
Η κεντροποίηση του Βασιλιά δεν εξυπηρετεί α-
προώθηση 44...γ3).
πολύτως τίποτα, αφού τα μαύρα ελέγχουν με άνεση όλα
42...Ρxδ6 43.Αζ7 Ργ5
τα κεντρικά τετράγωνα που θα μπορούσε να χρησιμο-
Σε σύγκριση με την βαριάντα που αναφέρθηκε
ποιήσει.
στο σχόλιο της 39ης κίνησης των λευκών, τα μαύρα
36...γ4 37.Αγ2
διαθέτουν όχι μόνο ένα Πιόνι παραπάνω, αλλά και κα-
Ακόμα χειρότερο είναι 37.Αε2 Ργ5 και 38...Ιxβ5.
λύτερα τοποθετημένα κομμάτια.
37...Ιxβ5
44.θ4 Ιη4+ 45.Ρδ2
Ένα από τα μυστικά της τεχνικής σε στρατηγικά
Η κεντροποίηση του Βασιλιά με 45.Ρε4 αποβαί-
κερδισμένες θέσεις είναι να αξιοποιούνται οποιεσδήπο-
νει ανούσια μετά από 45...Ιθ6 46.Αε6 Ιζ5, καθώς δεν
τε διαθέσιμες τακτικές ευκαιρίες, οι οποίες βέβαια δεν
παίζεται 47.θ5 Ιη3+ κλπ. Ο Ίππος του Kasparov κυριο-
είναι καθόλου ευκαιριακές: προκύπτουν φυσιολογικά
λεκτικά “χορεύει” σε όλο το πλάτος της σκακιέρας!
από την καλύτερη τοποθέτηση των κομματιών.
45...Ρδ4 46.θ5 ηxθ5 47.Αxθ5 Ιζ6 Με δύο ελεύθερα Πιόνια, τα μαύρα μπορούν πια
38.Αxα4 Ιxγ3 Το φινάλε “ελαφρών” κομματιών δεν προσφέρει
να κερδίσουν με διάφορους τρόπους, συνεπώς...
παρά ελάχιστες πρακτικές ελπίδες στα λευκά, μια και ο
0–1
εξαιρετικός συντονισμός των δυνάμεων των μαύρων δείχνει ότι και σε ανοιχτές θέσεις ένας Ισχυρός Ίππος μπορεί να υπερτερεί απέναντι σε Αξιωματικό.
Εξαιτίας της συνδυαστικής ικανότητάς του, οι αρετές του Kasparov στο φινάλε έχουν συχνά υποτιμη-
39.Αε8
θεί. Φυσικά δεν φτάνει στα επίπεδα ενός Fischer ή ενός
Ίσως λίγο προτιμότερο ήταν 39.Αγ2 Ργ5 40.δ6
Karpov, αλλά και πάλι η υπεροχή του απέναντι σε έναν
Ρxδ6 41.ζ5 (όχι όμως 41.Ρδ4 Ιβ5+ 42.Ρxγ4 Ιxα3+ κλπ.)
συνηθισμένο γκρανμέτρ είναι παραπάνω από εμφανής.
© Ηλίας Κουρκουνάκης