Wetlands4cities Aalst

Hoezekouter: nieuw wetland voor Aalst

Natuurpunt heeft plannen om in Aalst een nieuw wetland te realiseren. De vallei van de Hoezekouter bleek de geschikte plek, aangezien het gebied gevoelig is voor overstromingen. Door het natuurlijke karakter van de beekvallei te herstellen, worden de natuurwaarden opgekrikt en vormt de vallei opnieuw een buffer tegen natte én droge periodes. Ook Aalstenaars profiteren mee, want enkele buurtwegen zouden opnieuw opengesteld worden.

Hoezekouter foto: Katrien Buysse

Wetlands4Cities

Natuurpunt wil de komende 2 jaar in Vlaanderen minstens vijf stedelijke wetlands (natte natuurgebieden) ontwikkelen. Robuuste, natuurlijke klimaatbuffers spelen een cruciale rol bij het vasthouden en opvangen van water, het voorkomen van watertekorten, het temperen van hitte en het verminderen van koolstof in de atmosfeer. Natuurpunt heeft voor het realiseren van deze projecten de ‘fertilise the future"- award gewonnen van Ecover. En dat uit meer dan 800 inzendingen! De producent van ecologische schoonmaakmiddelen riep bedrijven en organisaties met innovatieve oplossingen voor de klimaatproblematiek op om een beroep te doen op dit fonds dat werd gefinancierd door de meerverkoop tijdens de coronacrisis.

Wetland Hoezekouter in Aalst

Van deze wetlands willen we ook in Aalst één gebied ontwikkelen, meer bepaald in de vallei van de Hoezekouterbeek. Hiervoor wensen we samen te werken met stad Aalst, de provincie Oost-Vlaanderen, maar ook met de eigenaars van de gronden in het gebied. Met dit wetland willen we een oplossing bieden voor het grote risico op overstromingen in de beekvallei. We willen de natuurwaarden in het gebied verhogen en het sponseffect van de bodem versterken om deze robuuster te maken tegen hitte en droogteperiodes in de zomer. Bovendien willen we het gebied toegankelijk maken opdat de Aalstenaar het kan ontdekken en er verkoeling kan zoeken op hete zomerdagen.

Wat willen we realiseren?

De Hoezekouterbeek komt van Nieuwerkerken (Aalst) en Haaltert. De beekvallei ligt in licht overstromingsgevoelig gebied en heeft op het gewestplan de bestemming Groen en natuur. Deze bestemming is bevestigd in het RUP Aalst-West (2007). Stroomafwaarts het kasteeldomein Regelsbrugge en de terreinen van de Odisee hogeschool loopt de beek ondergronds verder tot aan de monding in de Dender.

Bij grote (regen)waterafvoer na hevige neerslag heeft de beek, die net voor de koker samenvloeit met de Siesegembeek, af te rekenen met overtollige waterafvoer, waardoor problemen kunnen optreden in het centrum van de stad. Ook het kasteeldomein naast het gebied had recent af te rekenen met wateroverlast na de hevige neerslag van 4 juli. In het kader van Wetlands4Cities willen we in de vallei van de Hoezekouterbeek extra water bufferen om zo overstromingen in de lagere gebieden te voorkomen. Maar ook om de sponswerking van de bodem te versterken. Om de beboste beekvallei als wetland in te richten en om meer water te bufferen en zo overstromingen te voorkomen willen we vanuit Natuurpunt enkele ingrepen uitvoeren in het gebied. Zo stellen we voor om door een beperkte afgraving in het beboste deel van de beekvallei de buffercapaciteit te verhogen en een moeraszone te creëren waar de beek doorheen vloeit. Dit zorgt ervoor dat water beter kan infiltreren in de bodem, wat de sponswerking ten goede komt. Extra water en moerasvegetatie versterken ook het natuurlijk vermogen van de beekvallei om water te zuiveren. Daarnaast willen we 1 of 2 stuwen plaatsen in de beekvallei tussen de snelweg en het kasteel Regelsbrugge. In de beekvallei zijn ook restanten van een historische stuw aanwezig. Hiervoor plannen we contact op te nemen met de provincie Oost-Vlaanderen. Alvorens die werken uit te voeren willen we via een hydrologische studie van de vallei in kaart te brengen welke ingrepen mogelijk zijn. Dit onderzoek willen we afstemmen op het al bestaande studiewerk van stad op de Siesegembeek. Om onze studie, de plaatsing van de stuwen en het uitvoeren van grondwerken te financieren hebben we deelgenomen aan de projectoproep Waterlandschap 2.0 van de VLM. Het bedrag van deze projectoproep bedraagt 200.000 euro, te spenderen binnen de komende 2 jaar. Er was tot voor kort nog geen uitsluitsel of Natuurpunt deze projectoproep heeft binnengehaald. Ook willen we het gebied voor de omwonenden openstellen door de aanwezige buurtwegen te herstellen en te openen. Zo kunnen we een wandellus creëren. Daarnaast willen we samenwerken met de lokale landbouwers op de naburige percelen om ervoor te zorgen dat het water van de percelen minder snel afstroomt naar de beekvallei en meer gebufferd kan worden op de lokale landbouwpercelen.

Hoezekouter foto: Katrien Buysse

Wat zijn de voordelen voor Aalst

De realisatie van een wetland op Aalsters grondgebied levert tal van voordelen op. Zo komt er extra toegankelijke natuur vlakbij de stad. Het zorgt voor een versterking van de biodiversiteit. Het mildert overstromingen en extreme weersomstandigheden, die door de klimaatverandering frequenter zullen voorkomen. Ook draagt dit bij tot de bescherming van het kasteel Regelsbrugge, dat door het hevige onweer op 4 juli 2021 bijna was overstroomd. Tot slot zal er bij afloop van dit project een publicatie ontwikkeld worden om de realisaties te tonen en zo ook andere steden en regio’s te inspireren tot het ontwikkelen van stedelijke wetlands. Aalst kan zo een pionier zijn in het ontwikkelen van stedelijke natte natuur.

Lander Wantens