dendriet 2010 nr 4 jaargang 9

BELGIE / BELGIQUE P.B. GENT X

BC1133 Afgiftekantoor Gent X - P109327

jaargang 9

nummer 4 - 2010 Retouradres: Koen Steenhoudt, Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden Is je adres niet juist? Meld het aan de redactie.

driemaandelijks tijdschrift

Vogelopvang, een roeping Bosbeheer Slechtvalk in de Denderstreek Natuur- en Milieuquiz

okt. - nov. - dec.

De geschiedenis herhaalt zich Dichloor Difenyl Trichloorethaan. Bijna niemand kent het. Maar als je DDT zegt, weet iedereen waarover je het hebt. In de jaren 1960 kregen onze Europese roofvogels bijna de doodsteek wegens het overmatige gebruik ervan in de landbouw. Hiervan was de slechtvalk het grootste slachtoffer. Wegens zijn snelheid die tot de verbeelding spreekt, was hij in de middeleeuwen onze meest algemene valk. Deze etymologische betekenis van ‘slechtvalk’, namelijk ‘gewone valk’, kreeg dus in het midden van de vorige eeuw sterk ironische proporties.

systeemdenken doen, in plaats van aan het al te simpele oorzaak-gevolg denken. We schakelen de natuur meer en meer uit en denken voor alles zelf de oplossingen te weten. Zonder aan verdere implicaties te denken of ze zelfs maar in te kunnen schatten. Met onze bestrijding schakelen we ook de natuurlijke vijanden van de plaagsoorten uit. Zo maken we heel de wereldvoedselproductie

In haar ophefmakend boek ‘Silent spring’ schetste Rachel Carson in 1962 het apocalyptisch beeld van een voorjaar waarin de vogels niet meer zingen. Uitgeroeid als gevolg van ongebreideld pesticidengebruik. Gelukkig zijn roofvogels, waaronder de slechtvalk, sinds het verbod op gechloreerde koolwaterstoffen en de wettelijke bescherming in verscheidene landen, al geruime tijd aan een traag herstel bezig. Zo ook bij ons. Je vindt in deze Dendriet een uitgebreid verslag van het eerste broedgeval in de regio sinds heel lange tijd. L’histoire se répète. Net Rachel Carson onderging twee jaar na haar spraakmakende bestseller het tragische lot te bezwijken aan borstkanker. En we weten allemaal dat de hoofdoorzaken van kanker te zoeken zijn in een vergiftiging van ons leefmilieu en onze voedselketen. Het heeft na haar dood nog ruim drie decennia geduurd eer de natuur zich geleidelijk begon te herstellen van het slechte rentmeesterschap waaraan de mens zich schuldig maakte. Pas na een halve eeuw kunnen we, na de vestiging van de slechtvalk in de regio, DDT als een zwarte pagina in onze streekgeschiedenis omdraaien. Hebben we er iets uit geleerd? Met schaamrood op de wangen: driemaal neen. Ten eerste kunnen we jammer genoeg deze pagina nog steeds niet omdraaien in ontwikkelingslanden waar DDT nog steeds gebruikt wordt om plaatselijke landbouw te laten wedijveren in een geglobaliseerde landbouwmarkt. Tot eer en glorie en vooral rijkdom van het rijke westen. Ten tweede staat de landbouw verder weg van de natuur dan ooit. Landbouw moet eigenlijk mét de natuur werken, in plaats van ertegen. Landbouw is een industrie geworden. We moeten aan

 De slechtvalk, ooit slachtoffer nummer één van

DDT, nu terug in onze streek

nr. 4 - okt. 2010

 50 jaar na DDT wordt nog steeds kwistig omgesprongen met pesticiden

afhankelijk van al te simpele redeneringen, met steeds minder soorten en variëteiten op steeds grotere oppervlakten. De actuele landbouw heeft nog maar één logica en dat is meer, meer, meer, in plaats van beter, beter, beter. In amper twee decennia is ons buitengebied hierdoor geworden tot een groene woestijn zonder enige ecologische buffercapaciteit. Dit kan op termijn alleen maar mislopen. De vraag is alleen nog wanneer. Ten derde staan we momenteel voor een nog groter probleem dan in de jaren 60. Toen waren we met DDT bezig onszelf uit te schakelen en de natuur te ontwrichten, en nu zijn we de subtiele balansen die leven op aarde mogelijk maken, in sneltreintempo onderuit aan het halen. En jammer genoeg moeten we vaststellen dat de inertie van handelen nog veel groter is dan in de jaren 60. De geschiedenis herhaalt zich. Met dit verschil dat we niet de tijd hebben om dingen decennia lang te laten aanmodderen. In Kyoto sprak men met 40 landen af om de wereldproductie van CO2 met 5% te verminderen. Twee jaar voor het halen van de deadline van deze doel-

nr. 4 - okt. 2010

stelling produceren we met z’n allen 30% meer CO2. We zitten al 20 jaar verder en het probleem is nog erger geworden in plaats van te stabiliseren of in een regressiefase te komen. We kunnen en moeten uit de geschiedenis lessen trekken. Bij dit alles voel ik me wat een onheilsprofeet. Maar de uitdagingen dienen uitgesproken te worden en het is aan ons allen om verandering mee mogelijk te maken. Onze Natuurpuntafdelingen zijn je dan ook dankbaar dat je ons dankzij je lidmaatschap meer stem geeft om deze boodschap uit te dragen en om op diverse fora oplossingsgericht mee te denken. Onze boodschap moet nog luider klinken. Een suggestie. Doe met Nieuwjaar een aantal vrienden en familieleden een lidmaatschap van Natuurpunt cadeau. Een meer hoopvol en toekomstgericht signaal kan je niet geven. Namens de afdelingsbesturen, de vele vrijwilligers en de redactieraad, Wouter Mertens, hoofdredacteur

Mens in de kijker

Een bijzondere roeping: het VOC Geraardsbergen De brievenbus bij nummer 211 aan de Hoge Buizemont is er geen zoals de andere. Naast het vak voor de brieven staat een deponeerbak voor gekwetste dieren. Dit is het adres van het VOC van Filip en Nancy. Al vlug besef je dat dit meer is dan een Vlaams opvangcentrum voor vogels en wilde dieren. Hier leven mensen die zichzelf volledig wegcijferen om in nood verkerende dieren een betere toekomst te geven. Vol enthousiasme vertellen ze over hun roeping… Tijdens de eerste minuten van de rondleiding passeren enkele spectaculaire exotische vogels de revue, waaronder een gigantische groenvleugelara, twee raven, twee Amerikaanse oehoes, twee arendbuizerds en een dwergarend. Ze lijken mij bijzonder mak, want ze laten zich rustig bewonderen.

genomen bij malafide broodfokkers van roofvogels. Ze leven al sinds geruime tijd in gevangenschap en zijn het gewoon om in contact te komen met mensen. Ze vrijlaten is geen optie meer, aangezien ze zich onmogelijk nog kunnen aanpassen aan een leven in het wild. Sommige van deze dieren worden doorgeschoven naar meer gespecialiseerde

centra. Voor een aantal, zoals de ara, de oehoes en de kerkuilen, hebben we besloten om ze te houden, omdat ze elders toch geen toekomst meer hebben en de ideale personages zijn om een rolletje te spelen in ons educatief verhaal.

Dendriet: Hoe bedoel je? Filip: Slachtoffers van verkeer, prikkeldraad, hoogspanningen, en noem maar op, zijn maar

Dendriet: Hoe komen deze exotische dieren hier terecht

en wat gebeurt ermee? Filip: De meeste worden in beslag

 Filip, trots op zijn batterij nieuwe kooien

nr. 4 - okt. 2010

 Nancy geeft tekst en uitleg aan bezoekende schoolkinderen een fractie van wat hier wordt binnengebracht. Een groot deel van onze dieren komt van inbeslagnames en van mensen die hun huisdieren beu zijn. In feite moeten wij een oplossing bieden voor een groot maatschappelijk probleem. Aan de meeste van onze grote roofvogels kleeft een dergelijk verhaal, dat we met graagte aan de mensen doorvertellen. Zo ontvingen we in 2010 niet minder dan 450 kinderen die ons met hun schoolklas een bezoek brachten. Dat deze dieren zo mak zijn is daarbij een groot pluspunt. Onze wilde dieren houden we zoveel mogelijk afgeschermd van het publiek. Stress is immers doodsoorzaak nummer één. Daarom ook willen we in de toekomst onze volières meer afschermen en uitrusten met kijkvensters of met een camera. Ook komen

nr. 4 - okt. 2010

er educatieve spelletjes rond het herkennen van dierensilhouetten, een observatiehut, enz.

Dendriet: Ik hoor dat je nog veel plannen hebt. Waar wil je uiteindelijk met het VOC landen? Filip: Recent gingen kleine opvangcentra in Lessen, Zele en Terhulpen dicht. Daardoor krijgen we meer en meer oproepen uit Halle, Dilbeek, Ghoy, Ath en Doornik. Bovendien zijn we in Oost-Vlaanderen het enige VOC met voldoende opslagcapaciteit voor in beslag genomen roofvogels. En dan is er het tv-programma ‘Dieren in nesten’ dat onze sector bijzonder populair heeft gemaakt bij het grote publiek. Wij ontvangen nu al 1000 dieren per jaar, een aantal dat de komende vijf jaar wellicht nog zal verdub-

belen. Dat betekent dat er nog volières bij moeten komen. Een stukje grond bijkopen is daarbij een optie. Maar liefst zouden we een tweede locatie – bijvoorbeeld in het Gaverdomein – zien ontstaan waar het gros van de in beslag genomen dieren wordt ondergebracht en waar de educatieve peiler wordt uitgewerkt. Het ideale scenario is dat de overheid ons een locatie geeft en dat het centrum de uitbating doet zoals het nu gebeurt in het VOC Beernem en Oostende.

Dendriet: Als ik al die degelijke en professionele constructies hier zie, doet het me een beetje denken aan een mini-Paradisio. Hoe krijg je die kooien voor elkaar? Filip: Voor een deel met recuperatiemateriaal. Zo is het basisframe van een van onze kooien

afkomstig van Tupperware. Toen dit bedrijf uit Aalst verhuisde naar een andere site, hebben we een heleboel grofmazige netten gekregen die dienden om de verschillende productenzones van elkaar te scheiden. Ook uit het VOC te Lierde, dat na de dood van Marnic de deuren sloot, hebben we een en ander gerecupereerd. Een deel van de kooien is volledig nieuw.

Dendriet: OK. Het materiaal is één ding, maar je moet er dan wel nog iets degelijks van maken. En ik zie dat de plaatsing van de kooien niet zomaar is gekozen. Alles kadert harmonieus in een prachtige natuurtuin, waarvoor proficiat! Filip: Alle kooien werden gratis

Dendriet: Dit alles is een mooi logistiek kader, waarin er naar ik veronderstel heel wat moet gewerkt worden. Kan je mij eens beschrijven hoe een ‘hoogdag’ er voor jullie uitziet. Filip: Elke dag begint bij de avond ervoor. Ons laatste werk is immers het opmaken van de voederplanning voor de volgende

dag. Als we daarmee rond zijn, is het bijna middernacht. Tegen acht uur ‘s morgens hebben we er al onze eerste voederbeurt op zitten. Dan worden de jonge duiven gesondeerd (vloeibaar voedsel toegediend), krijgen de gierzwaluwen en zwaluwen een cocktail van waxmotlarven en krekels, en worden de jonge egels gevoederd. Die speciale voedermixen maken wij zelf klaar. Daarna gaan we, jawel, naar ons werk, dat gelukkig hier vlakbij is op het INBO. Tijdens de middag komen we een uurtje terug naar huis om deze voederbeurten te herhalen en ‘s avonds volgt de derde en laatste voederbeurt. Jonge zangvogels, het merendeel merels en lijsters, worden ieder uur gevoerd door vrijwilligers. Zij zorgen er ook voor dat de roofvogels aan hun trekken komen. Voederen is natuurlijk het leukste aspect. Daarnaast moet er ook gekuist worden, veel gekuist. De transportboxen worden gereinigd na ieder gebruik, de binnenkooien

ineengeknutseld door vrijwilligers, sommige met een professionele achtergrond in de schrijnwerkerij. De nieuwe roofvogelvolières staan er pas sinds 2010 en zijn het werk van Daniël, een gepensioneerde aannemer

uit Zottegem. Ze zijn voorzien van technologische snufjes zoals uitneembare panelen, een tweede deurtje boven de ingang dat we openzetten bij vrijlating, en uitklapbare voederplankjes waarop vrijgelaten vogels soms nog een paar dagen hun kost bijeenzoeken. En inderdaad, we trachten alles zo mooi mogelijk in te kaderen in onze prachtige natuurlijke omgeving. Nancy en ikzelf hebben - wat je noemt groene vingers. Onze tuin is dan ook zodanig aangelegd dat zowel het visuele aspect als het ecologische mooi met elkaar verweven zijn.

 Egeltjes, jaarlijkse klanten van het VOC

 Een jong steenuiltje, gered uit een

nr. 4 - okt. 2010

 Filip met de groenvleugelara, niet direct een huisdiertje om zonder handschoenen aan te pakken waar we onze voeders, insecten en fruit halen niet bij de deur liggen, kruipt ook daar heel wat tijd in. En dan zijn er nog de ophalingen. In het hoogseizoen staat onze telefoon immers gloeiend van de meldingen. Veel dieren

worden bij ons gebracht. Maar wanneer het een beetje gevaarlijk wordt, zoals met een roofvogel, reiger, aalscholver of fuut, moeten we zelf uitrukken. En alsof dit alles nog niet genoeg is, hebben we ook nog een ledenadministratie, een

krijgen dagelijks een beurt en ook de buitenkooien worden regelmatig in orde gezet. We houden eraan dat onze dieren hygiënisch gehuisvest zijn. Natuurlijk moeten er ook boodschappen gedaan worden. En aangezien de speciaalzaken van-

verwoeste schuur

nr. 4 - okt. 2010

 Een Europese oehoe

ik dat jullie nog amper een ‘normaal’ leven kunnen leiden. Hoe kan je dit elke dag opnieuw opbrengen? Filip: In feite is mijn passie

Koen Steenhoudt

ontstaan toen ik als 18-jarige vrijwilliger ging helpen in het VOC te Merelbeke. Tijdens mijn studietijd kwam er even een pauze. Maar toen ik later op het INBO ging werken, kwam ik via Koen Vandenberge in contact met Marnic Vermeersch van het VOC te Lierde. Ik heb me er gauw intens geëngageerd. Toen Marnic in 2006 overleed, ervoer

ik het als een roeping om dit levenswerk voort te zetten. Zelfs voor een reisje maakten we geen tijd meer vrij. Onze laatste trip dateert van 4 jaar geleden. Soms vragen mensen zich af waarom we toch zoveel energie stoppen in zelfs maar een houtduif. Voor ons is dit een kwestie van respect voor het leven. Door één dier te redden redt je immers niet de wereld, maar verander je wel totaal de wereld van dit ene dier.

ledenblad en een boekhouding te verzorgen.

Dendriet: Hoe krijg je dit allemaal praktisch én financieel rond? Filip: Verschillende vrijwilligers steken een handje toe met het voederen van de dieren en het proper houden van de kooien. Mijn ouders doen onze boekhouding. Nancy zelf werkt half time voor de vzw. En we werken samen met heel gemotiveerde dierenartsen. Onze roofvogels eten per week ongeveer 140 eendagskuikens, die we gelukkig gratis krijgen. Ondanks deze financiële opstekers blijft het runnen van ons VOC toch nog altijd een dure zaak. Het vele fruit, de ratten, de muizen en de insecten doen onze kosten hoog oplopen. Gelukkig krijgen we subsidies van de Vlaamse overheid, juist voldoende om de kosten te dekken. Daarom zijn giften natuurlijk steeds welkom.

Dendriet: Als ik dit allemaal goed hoor en zie, begrijp

Nood aan vrijwilligers Om de werking van het VOC te verzekeren, is er dringend nood aan méér vrijwilligers. Wie wil aan een wild dier een paar uur van zijn of haar vrije tijd geven? Je werkt er in een aangename en rustige omgeving en in een prettige sfeer, te midden van de dieren en meestal samen met andere mensen. Tussendoor maken we ook tijd voor een babbeltje en een knabbeltje. Er is voor elk wat wils, want er valt van alles te doen: kooien opknappen, dieren voederen, paadjes aanleggen, wieden, snoeiwerk, gras maaien, een composthoop maken, enz.

Nood aan financiële steun Door lid te worden help je ons honderden wilde dieren in nood te redden. Dankzij je steun kunnen we onze pedalen rond krijgen. Je wordt lid door minimum 7,5 euro (gewoon lid) of 15 euro (steunend lid) of 30 euro (erelid) over te schrijven op rekeningnummer 001-4121172-09 met de vermelding “lid voc + naam en adres”

Opendeurdag op 3 oktober Op 3 oktober stelt het VOC zijn deuren open. Behalve de voormelde dieren kan je kennis maken met een heleboel inheemse dieren die wachten op hun vrijlating: een familie jonge bosuilen en steenuilen, een bunzing, een jonge wespendief, enkele dwergvleermuizen, een jonge gierzwaluw, egeltjes, en veel meer. Zie bijgaande affiche voor meer details.

VOC Geraadsbergen-Lierde, Hoge Buizemont 211, 9500 Geraardsbergen INFO

 Op stap met de eerste ree

Tel: 0475 25 40 75 of 0478 88 47 74 info@sos-wildedieren.be www.sos-wildedieren.be

nr. 4 - okt. 2010

Bosbeheer

Nietsdoen of toch ingrijpen? Hoog opgroeiende en grillig vertakte eiken, statige beukengalerijen, rijen populieren, rank opschietende lorken, zwarte-elzenhakhout, ondoordringbare wilgenbollen en doornstruwelen zijn allemaal vormen van bos. Het beheer lijkt meestal simpel: nietsdoen en afwachten wat er gebeurt. Maar is dit wel altijd de goede keuze? Bos als multifunctioneel gebied

Voor ons, natuurliefhebbers, is er nog iets extra: planten, vogels, vlinders, kevers, paddenstoelen en zo veel meer willen we gezien hebben in dit mooie stukje natuur.

Einddoel: natuurlijk bos Echte natuurlijke bossen zijn in het laagland van West-Europa niet meer te vinden. Enkel op de grens van Polen en Wit-Rusland, namelijk in Bialowieza, bestaat nog een bossysteem dat als natuurlijk wordt beschouwd. Eeuwenoude eiken en lindes, open grazige plekken, omgewaaide of afgekraakte dikke

ÂŠ Vilda - Ludo Goossens

Iedereen heeft een andere visie op wat een bos is of moet zijn. Voor veel mensen is een bos een plek om tot rust te komen. Wandelpaden, liefst droog en makkelijk begaanbaar, zijn voor hen noodzakelijk. Eigenaars hebben graag een vorm van rendement, hetzij in boomwaarde, hetzij in brandhout. Deze verschillen uiten zich in de manier waarop het bos wordt beheerd: populieren voor wie het geld verkiest, hakhout van zwarte els of es voor de brandhoutliefhebbers. Een bos is ook een schitterende plek om kampen te maken of een roverbosspel te organiseren.

ď&#x20AC;ľ Indien goed gekanaliseerd kunnen natuurbehoud en actieve recreatie perfect samengaan in een bos

nr. 4 - okt. 2010

 Gemengd inheems bos met heel wat biodiversiteit stammen met daartussen – reikhalzend naar het licht – opschietende jonge bomen, tientallen boomsoorten en zelfs een door bevers onder water gezet bos zijn allemaal aanwezig. Kruidige zones gaan via lage bomen en struiken over in een hoog opgroeiend, dicht bos. Breed uitwaaierende kruinen bieden broedgelegenheid voor roofvogels. Afgebroken takken en rechtopstaande dode bomen zorgen voor nestplaatsen voor alle in Europa voorkomende spechten. Reeën, everzwijnen, edelherten en zelfs wisenten vinden hier een onderkomen. Dit type bos is de ultieme, maar in onze regio onuitvoerbare droom van elke natuurbeheerder.

Historisch bosbeheer In Vlaanderen, en zeker in de Denderregio, moeten we ons echter tevreden stellen met kleine bossen, waarin weinig oude bomen te vinden zijn. Het vroegere Kolenwoud is sinds het begin van onze jaartelling sterk versnipperd onder invloed van de bevolkingsaangroei en de daaruit volgende stijgende vraag naar voedselproductie. Bossen werden omgezet naar akkers en grasland. Enkel de natste en steilste hellingen in het heuvelland werden als bos behouden. Tijdens de grote oorlogen van vorige eeuw zijn bijna

nr. 4 - okt. 2010

alle bossen kaalgekapt als brandhoutbron, waardoor in onze huidige bossen bijna geen bomen te vinden zijn van meer dan 100 jaar oud. Herbebossing gebeurde meestal vanuit economisch standpunt, wat resulteerde in het massaal aanplanten van snelgroeiende soorten als Amerikaanse eik, lork en populier, soorten die hier van nature niet thuis horen. Kaalkap over grote oppervlakte van deze bossen was eerder regel dan uitzondering, wat een nefaste invloed heeft op het gesloten bosklimaat.

Natuurlijke en natuurrijke kruidlaag Omdat de bomen in het bos niet echt oud zijn (geen 100 jaar) wil dit niet zeggen dat het bos op zich jong is. Veel van onze bossen zijn zeer oud en hebben daardoor een ongelooflijk rijke flora, wat vooral in het voorjaar voor een uitbundige bloemenpracht zorgt. Bosanemoon, slanke sleutelbloem, dotterbloem, daslook, maagdenpalm en boshyacint zijn de meest in het oog springende soorten. Om boswederik, ruig klokje of bosorchis te vinden, moet je al wat meer moeite doen, en wie de zeldzame schedegeelster niet weet staan, zal er zeker over kijken. De meeste bossoorten hebben voldoende licht nodig om te kunnen groeien en bloeien, wat ze oplossen

Lorken (en ander naaldhout) zorgen door hun naaldpakketten voor verzuring van de bodem en verstikking van de voorjaarsflora. Enkel bramen en adelaarsvaren voelen zich thuis onder hun kruinen. Kleine groepjes lorken kunnen blijven staan als broedplaats voor grote roofvogels als havik, buizerd en wespendief. Populieren hoeven niet snel verwijderd te worden. Dikwijls wordt gewacht tot de bomen kaprijp zijn. We zoeken dan een aannemer die  Bos in de herfst, een decor om ten volle van te genieten met een rupskraan, via door in het vroege voorjaar, vanuit hun wortelstok afgesproken uitrijstroken, de populieren uitsleept. De of bol, snel op te schieten en te bloeien, zodat hun bodemschade op die uitrijstroken is door het gebruik levenscyclus afgelopen is voordat het onder het bla- van een rupskraan zeer klein. Na het kappen wordt derdek te donker wordt. Een lichtrijk bos is daarom meestal het kruinhout opgeruimd door buurtbewoners met een houtkachel. Dikke pakken takhout meestal een soortenrijk bos. zorgen immers voor het wegkwijnen van de voorjaarsflora en bovendien voor een aanrijking van de Uitgangssituatie verbeteren Natuurpunt probeert de bossen in beheer zo natuur- bodem, wat dominantie van brandnetel in de hand lijk mogelijk te laten ontwikkelen. Daarvoor moeten werkt. Op deze plaatsen wordt dan de keuze gemaakt: we de onnatuurlijke toestand omvormen naar een aanplanten, spontane verbossing of een combinatie meer natuurlijke uitgangssituatie. Exoten, zoals van beide. Amerikaanse eik, lork en populier, worden dan ook Amerikaanse eik is moeilijker om aan te pakken. dikwijls gekapt, zeker in gebieden waar ze een mono- De natuurlijke verjonging kan, zeker wanneer veel licht op de bodem van het bos doordringt, zeer snel tone aanplant vormen.

 Wilde hyacint, bosanemoon, daslook en wilde narcis, vier toppers onder de planten van “oud” bos

nr. 4 - okt. 2010

Koen Steenhoudt

nr. 4 - okt. 2010

gaan, ten koste van inheemse soorten. In het Raspaillebos worden jaarlijks enkele Amerikaanse eiken omgezaagd en opgeruimd. Het kleine takhout wordt op hopen gelegd. De volgende jaren worden opschietende Amerikaanse eiken uitgetrokken tot er geen nieuwe meer kiemen. Inheemse soorten worden natuurlijk behouden. Een belangrijk voordeel van deze werkwijze is dat er steeds nieuwe kleine open plekken in het bos komen. Nieuwe bomen  Monotoon lorkenbestand, misschien wel mooi in de herfst, maar ecologisch minderwaardig kunnen opschieten en doorgroeien tot in de boomlaag, met een grote vari- tingsplaats voor amfibieën zoals vuursalamander. atie in leeftijden van de bomen. Daarom is het omvor- Vlinders profiteren van de warmte van de open plekmingbeheer in het deel van het Raspaillebos dat ken en de nachtegaal zoekt de grootste open plekken Natuurpunt beheert, gespreid over tientallen jaren. op als broedplaats. Alleen heb je veel tijd nodig om dit te bereiken: minstens enkele eeuwen, geduld dat Nietsdoenbeheer: de natuur mag zijn gang gaan we meestal niet hebben. Op lange termijn willen we in onze grote boscomplexen tot een zelfregulerend systeem komen. Bomen Beheer voor topsoorten sterven spontaan af, door ziekte, storm of andere Om geen belangrijke natuurwaarden te verliezen, oorzaken. De ontstane open plekken worden ingeno- kiezen we dikwijls voor bijkomend beheer zoals men door ruigtekruiden, gevolgd door jonge bomen. kappen of onderhoud van poelen. Die worden op hun beurt oud en sterven af, waar- Zoals vermeld, is de overgang van niet bos naar bos door weer open plekken ontstaan. Poeltjes, ontstaan een zeer belangrijk onderdeel van het bosecosysteem. door omvallende bomen, doen dienst als voortplan- Daarom wordt op verschillende plaatsen ingegrepen

Jean Van Holen

Wouter Favijts

 Een lichtrijke dreef midden in het bos, ideaal toevluchtsoord voor bosvlinders als de kleine ijsvogelvlinder dan een halve meter breed) gegraven in zones met traag stromend water. Het resultaat is verbluffend. Op enkele weken tijd werden 75 larven geteld, waarvan de meeste ondertussen het water verlaten hebben.

Nieuw bos, een vervolgverhaal Op tal van plaatsen worden bestaande bossen uitgebreid of worden zelfs totaal nieuwe bossen gecreëerd. Momenteel lopen hiervoor projecten in verschillende reservaten. Meer uitleg hierover volgt in een volgend artikel over natuurbeheer.

Afdeling Geraardsbergen INFO

om deze mantel-zoom te ontwikkelen of te behouden. Een gemakkelijke methode is het verplaatsen van weiderasters, weg van de bosrand. Dit kan natuurlijk enkel waar Natuurpunt eigenaar is van de weilanden. Een ander systeem is hakhoutbeheer. Opschietende bomen worden regelmatig gekapt en afgevoerd en vormen zo steeds opnieuw een nieuwe overgang tussen lage vegetatie en hoog opgroeiende bomen. In het Raspaillebos wordt zo één dreef periodiek open gekapt, onder meer om als voortplantingsplaats te behouden voor dagvlinders zoals kleine ijsvogelvlinder, iepenpage en keizersmantel. In het Raspaillebos, maar ook in de Everbeekse Bossen, komt vuursalamander voor. In de Everbeekse Bossen zijn voldoende voortplantingsplaatsen en worden jaarlijks tientallen larven van vuursalamander gevonden. In het Raspaillebos zijn vuursalamanderlarven echter veel schaarser. Daarom werden in het voorjaar van 2010 enkele zeer kleine poelen (minder

Carlos D’Haeseleer carlos.dhaeseleer@skynet.be

20 november: Dag van de Natuur in het Raspaillebos Hakhoutbeheer in de ‘vlinderdreef’ In het Raspaillebos werden langs een lange dreef twee rijen populieren gekapt, zodat er een zeer brede, lichtrijke dreef ontstond met veel nectarkruiden. Er woont een vaste populatie kleine ijsvogelvlinders. Ook de zeldzame keizersmantel en iepenpage werden er recent waargenomen. In de ruimere omgeving werd ook al boswitje gezien. Om deze biotoop nóg geschikter te maken voor deze zeldzame bosvlinders, beginnen we aan een tweede fase van de omvorming. Op verschillende plaatsen worden in de bosranden langs de dreef inhammen gekapt. Zo vervangen we geleidelijk het rechte karakter van de dreef door een opeenvolging van golvingen, die windluwtes creëren. Ook meer algemene vlindersoorten profiteren hiervan. Afspraak om 9 uur bij de parking onderaan de Bosberg, Kapellestraat, Moerbeke. Einde omstreeks 12.30 uur. Wij zorgen voor een versnapering en een drankje. Werkhandschoenen en laarzen zijn aangewezen. Contacteer Koen Steenhoudt: koen.steenhoudt@skynet.be – 0472 90 80 57

nr. 4 - okt. 2010

DENDERKALENDER  uur van vertrek  plaats van afspraak

 toelichting  gids

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen 1  (2 e per gezin), tenzij expliciet anders vermeld. Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig. Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk ( o,o7 per km/persoon).

 bijzonderheid  contactpersoon

 zeker meebrengen

Paddenstoeleninventarisaties afd. Aalst  Telkens op dinsdag om 14 uur 5 oktober en 16 november  Ledezijde, kerk Impe, Impedorp  Marie-Anne Neirinckx – 053 78 15 47 19 oktober en 30 november  Kluisbos, golfterrein De Kluizen, Zandberg  Marie-Anne Neirinckx – 053 78 15 47 2 november  Smetlede, kerk Smetlede, Smetlededorp  Paddenstoeleninventarisatie in samenwerking met de paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok.  Marie-Anne Neirinckx – 053 78 15 47

namiddag (vergeet dan je lunchpakket niet). In samenwerking met Vogelwerkgroep Durmevallei en vzw Durme.  Rudi van Onderbergen – 052 44 84 42 zondag 3 oktober

Natuurwandeling de Gerstjens afd. Aalst  10:00

Gerstenhof, Gerstenstraat 12 te Erembodegem Speciale aandacht voor insecten in de nazomer Peter Tolleneer  Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12

  

zondag 3 oktober Iedere 4 zaterdag van de maand (uitgezonderd op 25 december) e

Natuur.café afd. Ninove   

20:00 Café Kalisj, Pollarestraat 126, 9400 Ninove Voorzitter Wouter tapt in Café Kalisj. Er zijn ook altijd een aantal bestuursleden op post. Alle Natuurpunters uit de regio steeds welkom voor een babbel.  Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be zaterdag 2 en zondag 24 oktober

Trektelling in het Aubroek (Scheldebroeken) te Berlare

Wandeling doorheen de Boelaremeersen afd. Boven-Dender  14:00 – 17:30

Kerk Schendelbeke Op 10 jaar tijd is het landschap in de Boelaremeersen grondig veranderd. Homogene populierenplantages werden omgevormd naar een natuurlijk valleilandschap met rietvelden, natte ruigten, grote zeggenvegetaties en elzen bosjes. Waarom er zoveel populieren werden gekapt en vooral welke resultaten dit had op de fauna en flora van het gebied, wordt uitgelegd door de beheerders van het reservaat.  Johnny Cornelis – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

 

afd. Dendermonding

zaterdag 9 oktober

 Om 7:30 uur aan het Veerhuis, Waterhoek 25 in Berlare of vanaf 7:45 uur op de telpost  In het kader van de Vlaamse simultaantrektellingen gaan we in onze regio opnieuw trekvogels tellen in het Aubroek langs de ‘Waterhoek’. Op het ‘menu’ staan er honderden tot een paar duizend vogels zoals bv. appelvink, Europese kanarie, kruisbek ... en roofvogels als buizerds, sperwers, kieken dieven... Aantallen en soorten zijn uiteraard sterk afhankelijk van het weer. Bij goede omstandigheden tellen we tot het einde van de

Jaarlijks eetfestijn

nr. 4 - okt. 2010

afd. Boven-Dender  11:30 – 13:30 en 17:30 - 20:30

Parochiale zaal, Grimmingeplein, Grimminge Op het menu staan twee pensen met appelmoes en brood, belegde boterham met hesp of twee vegetarische burgers met ratatouille. De opbrengst gaat naar de uitbouw van de natuurreservaten in Geraardsbergen, Lierde en Everbeek.  Koen Steenhoudt - 0472 90 80 57 koen.steenhoudt@skynet.be

 

zondag 10 oktober

Opening nieuw wandelpad in Hogedonk afd. Aalst  14:00

A. De Cockstraat 53, Herdersem- Aalst We wandelen het nieuwe wandelpad in, door de Dendermeersen in de Hogedonk.  Brian Roelandt – 052 22 57 71

 

zaterdag 16 oktober

Nacht van de duisternis afd. Aalst & Zoogdierenwerkgroep  20:00

Infobord F. Blanckaertdreef Aalst Tijdens deze nachtwandeling door het Osbroek gaan we op zoek naar zoogdieren en hun sporen. Met inloopvalletjes proberen we diverse muizensoorten te vangen.  Diemer Vercayie – 0499 14 73 60

 

zondag 17 oktober

Herfstwandeling in Cottembos afd. Lede  14:00

 Marktplein Sint-Lievens-Houtem  Ontdek de herfstkleuren in dit oud bos.  Peter D’Hondt – 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be zondag 24 oktober

Paddenstoelen in het Osbroek afd. Aalst  10:00

 Infobord F. Blanckaertdreef Aalst  Op zoek naar paddenstoelen in het Osbroek te Aalst.  Marie-Anne Neirinckx – 053 78 15 47 zondag 24 oktober

Trage-wegenwandeling door Liedekerke afd. Affligem-Liedekerke  13:00 – 17:00

  

Parking bibliotheek, Warandestraat 22, Liedekerke Onder leiding van de heemkundige kring wandelen we langs de oude gehuchten Impegem, Pijnegem en Kattem. In samenwerking met Pasar. Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

REGIOACTIVITEIT zaterdag 30 oktober

Natuur.Quiz afd. Ninove en JNM Niger   

19:00 – 24:00 Opgelet! Andere locatie: Jeugdcentrum De Kuip, Parklaan 1, Ninove Voor de elfde keer kan je meedingen naar een resem mooie prijzen (iedere deelnemer heeft gegarandeerd een prijs) en kan je het opnemen tegen ploegen van het hele land. Met algemene, en soms minder algemene vragen over cultuur, politiek, actualiteit en uiteraard natuur behoort deze quiz inmiddels tot de klassiekers. Inschrijven per groep van 4 personen kan door 16 e over te maken op 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding “Natuur. Quiz” en de naam van je ploeg. Opgelet: wie eerst inschrijft, zit vooraan!  Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

zondag 31 oktober

Herfstwandeling in en rond Brakelen Louvierenbos afd. Boven-Dender  14:00 – 17:30

Ingang Brakelbos, tegenover café- resto-hotel Chalet Gérard, La Houppe 52, 7880 Flobecq Stevige wandeling (10 km) op de rand van Pays des Collines en Vlaamse Ardennen. La Houppe is een pittoresk gehuchtje van Ellezelles. Met reliëfrijke akkers en weiden en een stevige brok Brakelbos en Louvierenbos als ingrediënten wordt dit een niet te missen herfstmoment. Keuze uit verschillende cafés voor de nabeschouwing.  Koen Steenhoudt – 0472 90 80 57 koen.steenhoudt@skynet.be

 

woensdag 3 november

Info- en benefietavond vlinderproject Portugal afd. Ninove  20:00  

Kalisj, Pollarestraat 126 te Ninove Verslag van 6 maanden gepassioneerd vrijwilligerswerk in het veldstudiecentrum van het Portugese A Rocha. Presentatie van het vlinderproject voor 2011. Een

leuk totaalpakket van een kleurrijk reisverslag en een presentatie met veel foto’s, jeugdig enthousiasme, met de nodige Portugese proevertjes, drank en muziek.  Bert Van der Auwermeulen 0487 90 57 31 bvdauwer@gmail.com zondag 7 november

Herfstwandeling in Somergembos afd. Aalst  10.00

Schietbaan, (zijbaan Brusselse stwg) aan oude Zeebergbrug Ontdek de herfstkleuren in dit natuurontwikkelingsproject in de stadsrand. Antonia Geerts  Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12

  

donderdag 11 tot zondag 14 november

Kraanvogelweekend aan het Lac Du Der afd. Boven-Dender  Donderdagmorgen carpoolend, om

tussen 12 en 13 uur samen te picknicken in de gîte. Terug zondagavond rond 19 uur.  Lac Du Der is een kunstmatig meer dat een belangrijke tussenstop is voor o.a. de kraanvogels op hun vlucht zuidwaarts. Soms pleis teren er meerdere tienduizenden. We wandelen langs meren en door bossen en elke morgen en avond hebben we rendez-vous met de kraanvogels die ons vergasten op een auditief en visueel spektakel. We overnachten in een gîte van 22 personen in Droyes in kamers van 4 tot 6 personen met eigen sanitair.  Alle plaatsen zijn ingenomen  Koen Steenhoudt – 0472 90 80 57 koen.steenhoudt@skynet.be

ondergebracht in de zeer oude watermolen van Viane (de Mertensmolen). Naast de oude molen zijn er de originele molenaarswoning, het oude klaslokaaltje en de 20m hoge graansilo. Er is ook een grote verzameling gereedschappen van o.a. de hoefsmid, schoenmaker, smid, steenkapper, sigarenmaker, klompenmaker, hoedenmaker, strovlechter…  Op de bovenste verdieping, 20m boven de grond, is er een gezellig lokaaltje waar we bij een natje kunnen genieten van het uitzicht over de markvallei en een deel van de Rietbeemd.  Luc Favijts – 054 41 52 17 luc.favijts@skynet.be zondag 28 november

Het mooiste plekje van Liedekerke in de herfst afd. Affligem-Liedekerke  13:00 – 17:00

   

Parking van het zwembad, Sportcentrum Heuvelkouter te Liedekerke. Samen met Pasar wandelen we langs de mooiste plekjes van Liedekerke, circa 8 km. e 1,50 voor niet leden; leden Pasar en Natuurpunt e 0,50 (een kop pompoensoep inbegrepen) Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be zondag 5 december

Winterwandeling in Kravaalbos afd. Aalst  10.00

 Hof te Putte, Putstraat 99 te Meldert  Annemie de Bruycker  Stad Aalst, dienst Leefmilieu 053 73 24 12 zondag 5 december

20 november

Dag van de natuur in Hogedonk Afd. Aalst 14. 00 uur  Wiezebrug Monteynestraat Gijzegem  Aanplanting van een haagkant en herstel van afsluitingen  Brian Roelandt 052 22 57 71



zondag 21 november

Bezoek aan het gereedschappenmuseum ‘t Aloam afd. Boven-Dender  14:00 – 17:30

 ’t Aloam, watermolen Viane, Edingseweg 401, Viane  Het museum “’t Aloam” is

Trage-wegenwandeling door het GNOP-gebied in Affligem afd. Affligem-Liedekerke  14:00 – 17:00

  

Aan de ingang van het GNOP- gebied, Domentstraat, Affligem Het GNOP-gebied wordt opengesteld met deze nieuwe wandelweg. We wandelen verder naar de Abdij van Affligem en terug door het GNOP-gebied naar het vertrekpunt. In samenwerking met het Regionaal Landschap Zenne, Zuun en Zoniën, de Milieuraad van Affligem en het gemeentebestuur van Affligem. Deze wandeling kadert in “30 jaar Affligem”. Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wim.van.grieken@advalvas.be

nr. 4 - okt. 2010

woensdag 8 december

zaterdag 18 december

Natuurreizigersavond afd. Ninove

Winterzonnewende sfeerwandeling

  

20:00 – 22:30 Café Kalisj, Pollarestraat 126, 9400 Ninove Diverse natuurliefhebbers tonen hun mooiste foto’s met een korte toelichting. Heb je zelf ook een mooie natuurreis achter de rug? Geef gerust een seintje, dan zorgen we dat ook jouw reportage aan bod komt.  Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

afd. Ninove   

19:00 – 22:00 Afspraak aan de kapel van Bevingen (Bevingen in Neigem) Literatuur en natuur gaan hand in hand op dit intrigerend parcours door Neigembos. Activiteit voor het hele gezin. Tussendoor opgewarmd met glühwein en chocolademelk voor de kleinsten.  Stefan Kestens – 054 50 35 65 of 0475 79 00 88 s.kestens@vmm.be zondag 9 januari

zondag 12 december

Uitstap naar de kust afd. Dendermonding   

8:00 – 19:00 Bruinkaai in Dendermonde (einde van Noordlaan) Op zoek naar overwinterende watervogels, ganzen, steltlopers, met o.a. een bezoek aan de Baai van Heist, de achterhaven van Zeebrugge en de Uitkerkse polder.  Marc Rogghe – 0497 945164  Stevig schoeisel, warme kledij, picknick. zondag 12 december

Winterwandeling in Galmaarden afd. Boven-Dender   

14:00 – 17:30 Binnenkoer Baljuwhuis, Galmaarden, vlakbij de Kerk Ontdek de omgeving van Galmaarden met als deelgemeenten Tollembeek en Vollezele. De verbazing zal groot zijn als je na vijf minuten stappen buiten het centrum een gebied ontdekt waar weiden en akkers omzoomd zijn door meidoornhagen en knotwilgen. Een glooiend Pajottenland met de valleien van Mark en Beverbeek en de Congoberg als decor. Dit stukje Vlaanderen wordt dan ook het Toscane van het Noorden genoemd. J Marc Tresignie  Koen Steenhoudt – 0472 90 80 57 koen.steenhoudt@skynet.be zondag 12 december

Winterwandeling in de Honegem afd. Erpe-Mere  14:00

Kruising Honegemstraat- Honegemmeersweg, aan Molenbeek Een unieke gelegenheid om de oude Turfputten te verkennen.  Peter D’Hondt – 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

 

nr. 4 - okt. 2010

Glühweinwandeling

zaterdag 27 november

 09:00 – 12:00

De juiste locatie wordt meegedeeld tijdens de theorieles Deel 2 – Praktijkles. Inschrijven kan door e 10 (voor Natuurpuntleden) of e 15 (voor niet-leden) per persoon over te maken op rekening 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding “Cursus Tuinvogels”.  Wouter Mertens – 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

  

BEHEERSWERKEN zaterdag 16 oktober

afd. Affligem-Liedekerke  9:30 – 12:00

Parking van het Bellekoutercomplex te Affligem Samen met Pasar Affligem en Liedekerke slaan we onze moegefeeste benen uit. We wandelen langs mooie wegen en bossen en heffen het glas op 2011. Leden gratis, niet-leden 1,5 euro  Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

  

zondag 16 januari

Uitstap naar de kust en polders

Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender  9:00 – 12:30

Verzamelpunt nog af te spreken In een natuurreservaat is altijd wel een werkje op te knappen: bomen en struiken aanplanten, afsluitingen herstellen of afbreken, een wandelpad inrichten, distels maaien, enz.  Carlos D’haeseleer – 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

 

zaterdag 20 november

afd. Denderleeuw  9:00 – 19:00

 Welleplein (kerk) Welle  Kijken naar overwinterende vogels.  Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43  Warme kledij en schoeisel, picknick

CURSUSSEN

Dag van de Natuur in Hogedonk afd. Aalst  14:00

Wiezebrug, Monteynestraat, Gijzegem Aanplanting van een haagkant en herstel van afsluitingen.  Brian Roelandt – 052 22 57 71

 

Cursus tuinvogels

zaterdag 20 november

afd. Ninove

Dag van de Natuur in de Pamelse Meersen

woensdag 24 november

 20:00 – 23:00

 

wordt ondersteund met een multimediavoorstelling.

Café Kalisj, Pollarestraat 126, 9400 Ninove Deel 1 – Theorieles. Deze les start met een korte inleiding over vogels. Daarna gaan we vooral in op wat mensen kunnen doen om het de vogels in hun tuin meer naar hun zin te maken. Daarbij is beplanting erg belangrijk. We overlopen enkele typen en basisregels rond ophangen en onderhoud van nestkasten. Uiteraard komt het wat, hoe en waarom van wintervoedering ook aan bod. Ook wordt het Natuurpuntproject ‘Vogels voeren en beloeren’ toegelicht. Tot slot worden enkele typische tuinvogels besproken. Het geheel

afd. Affligem-Liedekerke  9:00 – 16:00

   

Bijeenkomst aan L-DOOR Open beheerswerken, we werken een hele dag in onze reservaten. Drank en hapjes worden aangeboden. Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be zaterdag 20 november

Dag van de Natuur in het Raspaillebos afd. Boven-Dender  9:00 – 12:30  

Parking onderaan de Bosberg, Kapellestraat, Moerbeke In de vlinderdreef wordt hakhoutbeheer uitgevoerd. Dit zorgt voor meer licht in de dreef, wat een positief effect heeft op

zeldzame vlindersoorten als kleine ijsvogelvlinder, keizersmantel en iepenpage. Werkhandschoenen en laarzen zijn aangewezen. Drank en een versnapering worden aangeboden.  Koen Steenhoudt – 0472 90 80 57 koen.steenhoudt@skynet.be zaterdag 20 en zondag 21 november

Dag van de Natuur in de Heidemeersen te Berlare afd. Dendermonding  14:00 – 17:00

 Basisschool Ten Berge, Galgenbergstraat 39, Berlare  Kappen en uittrekken Amerikaanse Vogelkers op ‘t Stampkot.  Activiteit wordt telkens afgesloten met een drink.  Stefaan Thibau 052 – 42 69 72 zondag 21 november

Dag van de Natuur in de Palitsebeek afd. Affligem-Liedekerke  9:00 – 16:00

Bijeenkomst aan het gasstation, Sportlaan Open beheerswerken, we werken een hele dag in onze reservaten. Drank en hapjes worden aangeboden. Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

Dag van de Natuur

Deze namiddag ruimen we de omge-

afd. Ninove   

14:00 – 17:00 Nonnenborre ter hoogte van nummer 28 te Appelterre In de Dendervallei Ninove werd een 8 ha groot ziek populierenbos gekapt. Dit perceel zou een halfopen landschap met meersen moeten worden. Om dit terrein klaar te krijgen voor extensieve begrazing met Schotse Hooglanders, dienen we het nog wat op te kuisen. Iedereen welkom om een handje te komen helpen.  Georges Jacobs – 0476 60 18 37 georges.jacobs@pandora.be zaterdag 27 november

Beheerswerken in de Sint-Onolfspolder afd. Dendermonding  9:00 – 12:00  Maaien van rietkanten

052 21 03 81

 Laarzen en werkhandschoenen zondag 12 december

Beheerswerken Dendervallei afd. Ninove  van 13:30 – 17:00

 Afspraak op de ‘parking’ recht tegenover café Den Dollar,

vallen wilgen in ons hooiperceel op.

 Frederik De Coster

fred_decoster@hotmail.com 0486 57 04 53 zaterdag 18 december

Werkvoormiddag in één van onze reservaten afd. Boven-Dender  9:00 – 12:30

 

zaterdag 18 december

Beheerswerken Wachtbekken 6 afd. Dendermonding

 Vooraf bellen naar Bart Dierickx

Elisabethlaan te Ninove.

 9 tot 12 uur en 14 tot 16.30 uur  Kappen wilgenopslag en/of knotten

van knotwilgen. Wie hout wil, kan het meenemen.  ’s Middags broodjeslunch met warme soep  Vooraf bellen naar Dirk De Mesel 052 42 67 28  Laarzen en werkhandschoenen

Koen Steenhoudt

   

zondag 21 november

 Gezellig picknicken na een voormiddag hakhoutbeheer, een oude traditie in onze bossen

nr. 4 - okt. 2010

Gear for Adventure

Geniet méér in de natuur...

met het juiste materiaal van bij Trekking P Gore-tex jassen P Windstoppers

Thermische t-shirts P

Waterdichte schoenen P Verrekijker P n Rugzak P on va o t r e pv GPS P ting o tuurpunt r o k -5% rt Na lidkaa

600m2 vol gespecialiseerde uitrusting

Oude Gentbaan 255 - 9300 Aalst  053 705 222 info@trek-king.be - www.trek-king.be

- 3 november: Infoavond vlinderproject Portugal A 24 november: Cursus tuinvogels A 8 december: Natuurreizigersavond

Slechtvalk bevestigd als broedvogel in de Denderstreek! Het gebeurt niet jaarlijks dat we in de Denderregio een nieuwe broedvogelsoort mogen verwelkomen. We zijn dan ook heel blij dat de slechtvalk een plaats heeft verworven op het lijstje van streekbroedvogels. Hierna volgt het relaas van een aangekondigde vestiging. Van de rotsen naar de stad

crash van de populatie slechtvalken in grote delen van hun verspreidingsgebied. In België verdween de soort voor enkele decennia als broedvogel. Nadat het gebruik van een aantal schadelijke pesticiden werd gebannen, begon de soort aan een comeback. In 1996 vond opnieuw een broedgeval plaats in België, en wel op de koeltoren van de kerncentrale van Doel. Daarmee was niet alleen de terugkeer van de slechtvalk in ons land ingeluid, maar tevens werd het startschot gegeven voor de kolonisatie van het stedelijk gebied. Ook

Rik De Baere

De slechtvalk is een prachtige en zeer spectaculaire roofvogel die met duikvluchten tot meer dan tweehonderd km/uur andere vogels uit de lucht slaat. Vandaar de naam, afgeleid van “slachtvalk”. Van nature uit broeden slechtvalken graag op rotswanden. Zo broedden tot in de jaren 70 van de vorige eeuw vrijwel alle Belgische slechtvalken op kliffen in de Ardennen. Als gevolg van het overmatige gebruik van sterk resistente pesticiden was er halfweg de twintigste eeuw een enorme

 Silo van Syral, plaats van het gebeuren

nr. 4 - okt. 2010

 De slechtvalk, dodelijk mooi de Denderstreek ontsnapt (gelukkig!) niet aan deze evolutie.

Bijna gemist in 2009 Al enkele jaren was het lokale vogelkijkers opgevallen dat het aantal waarnemingen van slechtvalk in Aalst in de lift zat, net als in de rest van de Dendervallei. Regelmatig werden vogels rustend opgemerkt, vooral op de schouw en pylonen van de Electrabelcentrale. Daarom platste de lokale Natuurpuntafdeling, in samenwerking met het stadsbestuur, een nestkast op de St-Jozefskerk. De valken leken echter niet erg katholiek van aard, en de nestkast raakte niet bezet. In 2009 waren er meerdere losse waarnemingen tijdens het broedseizoen, maar geen concrete aanwijzingen voor een broedgeval. Dat bleek echter buiten de valken zelf gerekend. In alle discretie hadden ze immers gebroed op een hoog industriegebouw langs de Dender: begin juli werden minstens één en mogelijks zelfs drie pas uitgevlogen jongen opgemerkt! Slechtvalken zijn nu eenmaal snelle rakkers, en deze keer hadden ze de lokale vogelaars op snelheid gepakt.

nr. 4 - okt. 2010

Een bakske vol met steentjes Om het de valken zo goed mogelijk naar hun zin te maken en ook om ze beter te kunnen opvolgen, werd contact opgenomen met het betrokken bedrijf Syral Belgium NV. De directie was dadelijk bereid om begin 2010 een nestbak te installeren op een zestig meter hoge silo langs de Dender. Slechtvalken bouwen zelf geen nest. Wat ze nodig hebben is een beschutte hoge plaats om hun eieren te leggen. Takjes of zo zijn niet nodig; een bedje van kiezeltjes en gruis volstaat. En nu maar afwachten wat ze van deze mooie loft zouden vinden…

Is die griet niet te jong? De nestplaats viel in de smaak en een koppeltje kwam de nieuwbouw dadelijk inspecteren en goed bevinden. Een week na de installatie hadden ze al hun vaste stek op de rooster voor de nestbak. Nadat die eerste belangrijke klip was genomen, werd het opnieuw even spannend. Het vrouwtje is een derde groter dan het mannetje, maar dit vrouwtje was nog in een grauw jeugdkleed en dus pas geboren in 2009. Het vrouwtje

dat vorig jaar in Aalst had gebroed, was inmiddels verdwenen. Slechtvalken broeden normaal niet in hun tweede levensjaar. Daarom bestond de vrees dat de vogels misschien niet zouden gaan broeden, de eieren onvruchtbaar zouden zijn of dat het broedgeval zou mislukken door de onervarenheid van het vrouwtje. Op de koop toe kon door de telescoop worden waargenomen dat de jongedame ook nog eens een lui oog bleek te hebben (of naar andere valken zat te lonken). Als dat maar goed zou komenâ&#x20AC;Ś

Twee borelingen!

Rik De Baere

Het was een spannend broedseizoen voor de lokale vogelkijkers. De nestkast was vrij laat geplaatst en normaal broeden slechtvalken al in maart. Uit het gedrag van de vogels konden we afleiden dat er uiteindelijk begin april toch eieren gelegd werden. Een goed en noodzakelijk begin. De vogels werden van op afstand nauw-

gezet gevolgd, en daarbij bleek dat het oudere en meer ervaren mannetje het jonge vrouwtje meermaals duidelijk maakte hoe het moest. Hij nam opmerkelijk veel broedtijd voor zijn rekening en bracht overvloedig voedsel aan: vooral duiven, maar ook een kievit werd gepluimd. Het reservevoedsel werd fanatiek verdedigd tegen opdringerige kraaien. Door de nauwkeurige waarnemingen kon bepaald worden wanneer de jongen ongeveer groot genoeg zouden zijn om ze een bezoekje te brengen in hun goed bereikbare nestkast. Op 26 mei was het zover: voorzichtig werd er in de nestkast naar binnen gepiept en twee gezonde jonge slechtvalken van ongeveer drie weken oud keken de ringers aan! Beide vogels kregen een aluminiumring met persoonlijk nummer en daarnaast een geelzwarte kleurring, waardoor ze voor de rest van hun leven ook van op afstand herkenbaar zijn als G1 en G2. Door dergelijke kleurringen zijn indi-

ď&#x20AC;ľ Wim, onze ringer van dienst

nr. 4 - okt. 2010

Rik De Baere

 Syral en Natuurpunt organiseerden een valken- kijknamiddag voor het Syralpersoneel en voor enkele scholen die

door telescopen de uitvliegende valkjes konden bewonderen

viduele roofvogels beter op te volgen. Ook Syral was zeer blij met zijn nieuwe bewoners, die de duivenplaag rond de graansilo’s helpen indijken. Syral en Natuurpunt organiseerden een valken- kijknamiddag voor het Syralpersoneel en voor enkele scholen. Via telescopen kon men de uitvliegende valkjes bewonderen. Volgend jaar komt er een webcam, zodat iedereen zelf live het slechtvalkfeuilleton kan volgen.

De toekomst Naar alle verwachtingen zal de slechtvalk de komende jaren broedvogel blijven in Aalst. De soort doet het erg goed in heel West-Europa en in Vlaanderen in het bijzonder. De populatie neemt jaar na jaar toe. In 2009 waren er in Vlaanderen maar liefst 43 territoria, waar in totaal 81 jongen uitvlogen. In de Denderstreek kan de soort tegenwoordig vrijwel overal waargenomen

nr. 4 - okt. 2010

worden, vooral buiten het broedseizoen. Tijdens de winter 2009-2010 kon het aantal overwinteraars in de regio voorzichtig op minstens een 10tal vogels worden geschat. In de omgeving van de Dendrietregio zijn er nog verschillende andere broedplaatsen. De kans bestaat dan ook dat de soort de volgende jaren nog andere broedplaatsen in de streek gaat veroveren. Vogelwerkgroep Cinerea volgt het alvast op. Waarnemingen van slechtvalken bekijken (en je eigen waarnemingen invoeren!) kan via denderstreek.waarnemingen.be Op deze website staan trouwens ook foto’s van de Aalsterse valken. Het rustige leventje van de talrijke verwilderde duiven in Aalst en omstreken zit er alvast op. Tijdens het voorbije broedseizoen is namelijk gebleken dat de slechtvalken er daar wel wat van op kunnen! Wouter Faveyts & Rik De Baere

Een uilenminnende afdeling Uilen zijn knuffels. Natuurpuntafdeling Affligem-Liedekerke zet er zich dan ook graag voor in. De zolder van de Liedekerkse Sint-Niklaaskerk werd ingericht voor kerkuilen en in bossen met weinig boomholtes wordt gezorgd voor bosuilnestkasten. Ook de steenuil krijgt dit jaar de nodige aandacht. Er wordt druk gezocht naar geschikte biotopen met een gebrek aan nestgelegenheid. Bosuil of mandarijneend: wie eerst?

nestkastbroedsels bleven tot op heden uit. De bosuil ondervindt broedconcurrentie van mandarijneenden, die eveneens gebruik maken van de gecreëerde broedmogelijkheden. Zijn permanente aanwezigheid in het gebied wijst er misschien op dat bijkomende nestkasten niet nodig zijn.

Succes voor herstelde kerkuilnestkast De Sint-Niklaaskerk in de Liedekerkse dorpskern herbergt sinds lang een kerkuilnestkast. De werkgroep achtte het nodig om de in verval geraakte nestkast te herstellen. Met het verhoopte resultaat. Begin juni bevestigde een controlebezoek de vermoedens van een geslaagd kerkuilbroedsel. Buurtbewoners hadden meermaals gewezen op de aanwezigheid van een kerkuil op de site. Het broedsel telde aanvankelijk vijf jongen. Bij een volgende inspectie werd één jong niet meer waargenomen. Vaak wordt bij gebrek

Kurth Vanderheyden

Afdeling Affligem-Liedekerke heeft een actieve faunawerkgroep Afflie. Deze werkgroep hing de voorbije jaren bosuilnestkasten op in de Valier en de vallei van de Palitsebeek. Snel met resultaat. Eind maart 2010 werden de eerste drie donzige bosuiljongen aangetroffen in een nestkast in de vallei van de Palitsebeek, een door broekbos gedomineerd stuk beekvallei aan het zwembad in Liedekerke. In de kern van de Valier, ten zuiden van het station in Liedekerke, waren al broedpogingen ondernomen, maar geslaagde

 Kerkuilpullus, Sint-Niklaaskerk, Liedekerke

 Bosuilpullus, Vallei van de Palitsebeek, Liedekerke

nr. 4 - okt. 2010

INFO

Kurth Vanderheyden

Afdeling Affligem-Liedekerke

Eric De Block erik.deblock@skynet.be 0479 92 16 87

 Roestende bosuil, De Valier, Liedekerke

nr. 4 - okt. 2010

Kurth Vanderheyden

aan voedsel de jongste pullus door een grotere broer of zus opgegeten. De kerk ligt op een boogscheut van de Dender en vormt door de nabijgelegen valleirand een aantrekkelijke broedplek voor de kerkuil. Het is vooral in de rand van de vallei dat de meeste muizen zitten. De natste stukken meersen zijn voor muizen geen ideale plek. Opmerkelijk is dat langdurige werkzaamheden ter herinrichting van de  In de Valier ondervindt de bosuil broedconcurrentie van mandarijneenden kerkomgeving het broedsucces niet hebben gehinderd. Plan steenuil In het Internationaal jaar van de biodiversiteit wil het Regionaal landschap Zenne, Zuun en Zoniën (RLZZZ) de lokale biodiversiteit onder de aandacht brengen. Na selectie door het RLZZZ adopteerde de gemeente Affligem de steenuil als koestersoort. Broedholten voor steenuil in oude fruit- en knotbomen verdwijnen immers in snel tempo. Om de soort op lokaal niveau te steunen, stelde het RLZZZ nestkasten ter beschikking van de afdeling. De ‘steenuilpijpen’ behoeven enkel nog een geschikt onderkomen. Daartoe zal binnen het werkgebied op zoek worden gegaan naar typische steenuilhabitats met weinig of geen natuurlijke broedgelegenheid. Dit zijn regenwormrijke, begraasde graslanden met kleinschalige elementen in de rand. Steenuilen voelen zich immers bij het zoeken naar regenwormen onveilig in hoog gras. Vrijwilligers om in de lente nestkasten mee te helpen controleren, of de werkgroep een hand toe te steken bij andere activiteiten, zijn steeds welkom.

Een miljoen vlinders voor Portugal Sommige zaken lijken vanzelfsprekend. Je bent jong en je wilt wat. Studeren, op kot, en – zo gaat dat tegenwoordig – ook nog een jaartje naar het buitenland. Van het één komt het ander, zou je kunnen zeggen. Zo leerde ik de NGO A Rocha kennen. Mag ik hun project kort voorstellen? Een unieke kans... Vorig jaar kon ik 6 maanden als vrijwilliger aan de slag bij A Rocha. Deze NGO is internationaal actief en werkt vanuit verschillende centra aan natuurbehoud. Het Portugese veldstudiecentrum ligt op nauwelijks een kilometer van de wondermooie zuidkust. Ik heb dan ook niet lang getwijfeld. De zon, de zee, het strand… vlak aan mijn deur! Wat ik niet had verwacht, was dat deze plek al snel een tweede thuis zou worden. De christelijke visie van A Rocha kan op het eerste gezicht tegenstrijdig lijken met natuurbehoud (Darwin!), maar het is net wat hen zo uniek maakt. Ik werd er ongelooflijk gastvrij

ontvangen. Hun respect voor mens en natuur werkt aanstekelijk!

Klussen met natuur Ik werkte (meer dan…) fulltime in het centrum. De ene dag leidde ik gasten rond in het natuurgebied, de andere hielp ik met vogels ringen of wieden in de biologische tuin. Ik was ook betrokken bij het vlinderonderzoek. Wekelijks worden er zowel dag- als nachtvlinders gemonitord om meer te vernemen over habitats, voedselplanten, trends van kwetsbare soorten, etc... Ik ontdekte zelfs een nieuwe dagvlindersoort in de Algarve, want de gehakkelde aurelia was daar nog nooit waargenomen.

 De auteur van deze bijdrage in volle studie-overgave

nr. 4 - okt. 2010

Bert Van der Auwermeulen

ren. Ook Natuurpunt heeft dat al een tijdje begrepen. Door middel van een vlindertuin en natuureducatief materiaal over vlinders, is het de bedoeling om meer mensen te betrekken bij het onderzoek. Op lange termijn moet het project leiden tot de eerste Vlinderatlas voor de Algarve.

 Deze schitterende zeer grote Zuid-europese vlinder

Wie meer te weten wil komen over A Rocha, over mijn project of de verblijfsmogelijkheden in de verschillende centra, wordt van harte uitgenodigd op de aangename Benefietavond op woensdagavond 3 november om 20 uur in café De Kalisj (Pollarestraat 126, Ninove). Meer info in de activiteitenkalender en op de website van Kalisj. Ik hoop je daar te mogen verwelkomen!

heeft ook een mooie Nederlandse naam: de Pasja

Nieuwe vlindertuin Natuurpunt Ninove INFO

Nu, nog geen jaar later, heb ik opnieuw plannen om voor hen aan het werk te gaan. De impact van het massatoerisme in de Algarve kent zijn gelijke niet in Europa. Nog elk jaar maken waardevolle natuurzones plaats voor golfbanen of luxehotels. De nood aan studiewerk en sensibilisering blijft dus groot en vlinders zijn een perfecte groep om beide doelen te combine-

Bert Van der Auwermeulen 0487 90 57 31 www.arocha.org

Waarnemingen gezocht! Losse natuurwaarnemingen door vrijwilligers vormen de basis van verspreidingskaarten van soorten, en van heel wat onderzoek naar de toestand en de evolutie van de natuur. Recent werd een zeer interessant initiatief gelanceerd waardoor waarnemingen zeer gemakkelijk kunnen worden ingevoerd, maar ook bekeken in een centrale databank: maak kennis met de natuurwaarnemingen-website: www. waarnemingen.be! Om waarnemingen in te voeren en te bekijken, moet je enkel registreren. Dat is heel simpel: je gaat naar de website, en in de rechterbovenhoek klik je op ‘Registreer’. Je geeft vervolgens een gebruikersnaam, je echte naam, je provincie en je e-mailadres in en klaar is kees. De gebruikersnaam moet wel uniek zijn en heeft minimaal 5 letters en geen spaties of punten. Waarnemingen uit heel Vlaanderen kunnen worden ingevoerd en bekeken.

nr. 4 - okt. 2010

Als natuurliefhebber uit de Denderstreek maak je bij voorkeur gebruik van het regionale scherm dat werd gecreëerd voor de Denderstreek:

denderstreek.waarnemingen.be Meer informatie staat in het artikel in het oktobernummer van Dendriet uit 2008 over dit onderwerp. Je waarnemingen zijn zeer welkom: van een egel in de tuin tot een overvliegende ooievaar: het is allemaal het invoeren waard! Neem een kijkje op de website en ontdek zelf hoe eenvoudig het is. Door mee te werken draag je niet alleen een steentje bij tot het opvolgen van de fauna en flora van de Denderstreek; het is ook een zeer handige manier om je eigen waarnemingen bij houden.

11de Natuur.regioquiz Zaterdag 30 oktober 2010

Na de jubileumeditie van vorig jaar, organiseren Natuurpunt Ninove, Kalisj en JNM Niger op 30 oktober in Ninove alweer hun spetterende Natuur.regioquiz. En dit maar liefst al voor de 11e keer! Natuurliefhebbers uit de Denderregio (en daarbuiten) doen mee aan deze quiz. Ook mensen die een gezellige avond willen meemaken, kunnen hun vrienden, familie of andere leden aanspreken om te komen mee quizzen. Er is voor iedere deelnemer een mooie prijs voorzien maar velen komen vooral voor de informele, competitieve maar zeer aangename sfeer. Voor jeugdige groepen is er trouwens een aparte competitie: vorm een groepje met minstens drie tieners, de vierde quizzer mag een twintiger zijn (maar niet ouder).

Vooraf inschrijven? Om ons zo goed mogelijk te kunnen organiseren, vragen we om je vooraf in te schrijven. Door tijdig in te schrijven heb je trouwens een goede plaats vooraan in de zaal. Opgelet, dit keer wordt de quiz gehouden in de zaal van Jeugdcentrum De Kuip in Ninove!

Wanneer: 19 uur stipt starten we. Laatste prijs om 24 uur

Waar: Hoe zit het in elkaar? Zoals steeds zijn er heel veel vragen bij voor generalisten (actualiteit, geografie, wetenschappen, af en toe een vleugje literatuur of muziek) maar tussenin komen tijdens de fotorondes natuurlijk ook de natuurliefhebbers aan hun trekken. De themarondes zetten je aan om verbanden te zoeken tussen de antwoorden en een speelse tafelronde vult alle tijdsgaatjes. De laatste ronde is een gokronde die nog alles op zijn kop kan zetten. Spanning troef!

Jeugdcentrum De Kuip, Parklaan 1 in Ninove

Info: natuurpuntninove@hotmail.com

Wat: Schrijf met je collega’s, vrienden of vereniging mee in!

Hoe inschrijven: e 16 overschrijven op het nummer 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding: “QUIZ” + de naam van je ploeg

nr. 4 - okt. 2010

JNM Kalender NiGer Ik ken een heel klein stoeltje Je vindt het vaak in ’t bos Het staat daar onder de bomen Of tussen ‘t groene mos. Het heeft soms mooie kleuren En ‘t is ook vaak heel klein Nu zeg, wat zou dat wezen Wat voor stoeltje zou dat zijn?

raRarA Paddenstoelenexcursie

 We spreken af op de N42 bij de kruising

met Heikouter, te Ophasselt

Van 14 tot 17 uur  Leendert Vergeynst, 0498 84 20 70 J

Joachim De Maeseneer

Piepers (7 t.e.m. 12 jarigen) zondag 3 oktober

De verkenning van Galmaarden We verkennen een nieuwe gebied voor het eerst en testen de grond op spelkracht, de fauna op haar schuwheid en de flora op haar schoonheid. Een Galmaards gebied genaamd De Waterschaapvallei is ons doel.

Piepers zondag 17 oktober Van 14 tot 17 uur  R Excursiemateriaal (verrekijker, vogel

gidsen, vlindernet) en stevige schoenen

Leendert Vergeynst, 0498 84 20 70 J

nr. 4 - okt. 2010

 Waterschaapstraat 1 in Galmaarden

JNM Kalender NiGer De ronde van Bever-Galmaarden Ini’s (13 t.e.m. 15 jaar) & JNM’ers zondag 17 oktober  Waterschaapstraat 1 in Galmaarden Van 14 tot 17 uur 

(of om 13 uur aan de brandweer in Ninove)

R FIETS in perfecte staat, eventueel regen

kledij, excursiemateriaal (planten- en grassengids, verrekijker) Bert Van der Auwermeulen, J 0487 90 57 31

Natuur.Regioquiz

Benefietavond voor 1 miljoen vlinders in Portugal

Ini’s & JNM’ers (16 t.e.m. 25 jaar) zaterdag 30 oktober

Piepers, Ini’s & JNM’ers woensdag 3 november

In groepjes van 4 personen zullen we het opnemen tegen andere pientere NiGerianen, beruchte buurtafdelingen, oude wijze sokken en schrandere, scherpzinnige edoch schalkse Natuurpunters. Heb je al een groepje van 4 personen samengesteld? Verzin dan een originele groepsnaam en schrijf in. Voor de details, zie de pagina hier net voor. Stuur ook een mail naar Lidewei met de namen van de teamleden en de ploegnaam. Nog geen ploegmakkers gevonden? Laat Lidewei weten dat je mee wil doen en zij stelt een ploeg samen. Neem dan 4 euro mee op de avond zelf.

Joachim De Maeseneer

Wegens de uitgestrektheid van dit nieuwe gebied, is ons ijzeren paard het meest geschikte hulpmiddel. Zorg dan ook dat het in topconditie staat! We brengen een bezoek aan het ecologisch centrum “Waarom-Niet” in Vollezele, we inventariseren een geadopteerde wegberm in Bever en wie weet passeren we nog even aan het huis van Urbanus in Tollembeek…

 Kalisj, Pollarestraat 126, Ninove Van 20 tot 21.30 uur  Bert Van der Auwermeulen, J

0487 90 57 31

Bert komt zijn passie voor vlinders en voor A Rocha uit de doeken doen. Je krijgt een kleurrijk reisverslag en een presentatie met veel foto’s, enthousiasme en met de nodige Portugese proevertjes, drank en muziek.

nr. 4 - okt. 2010

Natuurpunt is een open en ongebonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maat schappelijke visie. Onze activitei ten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking. www.natuurpunt.be

AFDELINGEN Aalst

Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be

Affligem- Liedekerke Kern Affligem

RESERVATEN EN NATUURPROJECTEN Giften Reservatenfonds: rekeningnummer: 293-0212075-88 met vermel ding van de projectnaam en het projectnummer. Giften vanaf e 30 zijn fiscaal aftrekbaar. Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

Brede Schoren en Konkelschor te Berlare 6616

Wim Van Grieken - 053 77 70 06 wim.van.grieken@advalvas.be

Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Kern Liedekerke

Dendervallei te Ninove 6099

Erik De Block - 053 68 35 88 edebe@advalvas.be

Denderleeuw

Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.de.bruyn@kindengezin.be

Dendermonding

Stefaan Thibau - 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Erpe-Mere

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Boven-Dender

Wouter Faveyts - 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be

Groot-Haaltert

Stijn De Ryck 0472 70 20 00 stijnderyck@telenet.be

Lede-Houtem

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Jeroen Vanhee 054 33 50 29 jeroen.vanhee@telenet.be

Den Dotter/Blauwbos te Haaltert/Aaigem/Mere 6149 Stijn De Ryck 0472 70 20 00 stijnderyck@busmail.net

Everbeekse bossen - 6210

Koen Van Den Berge 055 42 83 90 koen.vandenberge@skynet.be

Gemene Meers te Idegem 6647

Tom Van Muylem 054 24 02 10 tom.tinne@telenet.be

't Groot Schoor te Grembergen 6603 Tarcy Verstraeten 052 21 11 11

Ninove

Heidemeersen te Berlare 6644

WERKGROEPEN

Hogedonk te Gijzegem/ Herdersem / Mespelare - 6243

Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be

Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Werkgroep Invertebraten

Brian Roelandt Brian.Roelandt@telenet.be 052 22 57 71

Vogelwerkgroep Cinerea

Honegem te Erpe-Mere/ Aalst/Lede - 6123

Eric De Tré - 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be - 2255 Wouter Faveyts 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be

Plantenwerkgroep Allium

Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 allium@belgacom.net

Zoogdierenwerkgroep Denderstreek Joachim De Maeseneer Joachimdm@yahoo.com

Paddestoelenwerkgroep Zwamvlok Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Werkgroep amfibieën & reptielen Ward Koen De Maere greatskua2002@hotmail.com 0485 68 89 82

nr. 4 - okt. 2010

Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 50 wim.dhaeseleer@honegem.be www.honegem.be

Keelman te Denderhoutem 6178 Guido Van Rossen 054 32 23 01

Korte Lake te Overboelare 6655

Ledezijde 6657

Peter D’Hondt - 053 80 72 57 peter.dhondt@telenet.be

Moenebroek te Geraardsbergen/Lierde - 6620 Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 09 carlos.dhaeseleer@skynet.be

Molenbeekmeersen te Den derleeuw/Okegem - 6646 Eric De Tré 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Padde- en Porrebeekvallei te Dendermonde - 6652 Dirk Van den Bossche 052 42 49 60

Palitsebeek te Liedekerke - 9427 Marc Michiels 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Pamelse meersen, Dommelingen te Liedekerke - 9972 Marc Michiels 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Phenixberg te Okegem - 6618 Wouter Mertens 054 32 51 71 wouter.mertens: zie eerder

Raspaillebos te Grimminge 6164 Koen Steenhoudt 054 58 67 58 k.steenhoudt@skynet.be

Rietbeemd te Moerbeke/ Viane/Lessines - 6058 Godfried Merlevede 068 30 01 07 0486 87 17 87 derietbeemd@hotmail.com

Sint-Onolfspolder te Appels/ Dendermonde - 6623 Bart Dierickx 052 21 03 81

Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@skynet.be

Wachtbekken 6 In Sint-Gillis/Dendermonde Stefaan Thibau 052 42 69 72 stefaan.thibau@skynet.be

Walputbeek/Dendermeersen te Meerbeke - 6213 Georges Jacobs 054 33 60 64 georges.jacobs@pandora.be

Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem - 6612

Willem Boonen - 054 41 75 85 willem.boonen@skynet.be

Eric De Tré 053 66 04 32 eric.detre@vhm.be

Kravaalbos te Meldert 6071

Werkgroep Bomen-ParkOsbroek/Gerstjens te Aalst

Frans Roggeman fransroggeman@msn.com

Peter Tolleneer 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net

Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen Natuurpuntafdelingen en zes studiewerkgroepen in de Dender streek. Deze afdelingen en werkgroepen willen zowel occasioneel als structureel intens samenwer ken. Je kan voor meer inlich tingen steeds terecht bij de con tactpersoon voor jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redactie. Deadline volgende Dendriet: 1 november 2010. Dendriet ontvangen: Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreek afdeling kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door middel van een overschrijving van  7,50 op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet, middenkatern afdeling...”. Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

REDACTIERAAD Koen Steenhoudt - verzending en redactiesecretaris. Wouter Mertens - hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever. Daan Stemgée, Joachim De Maeseneer - redactiekern. Stijn De Ryck - budgettering. Marc Symoens - corrector. Willy Beeckman, Rik De Baere, Eric De Block, Dirk De Mesel, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Wouter Faveyts, Jo Ottoy, Peter Tolleneer, Wim Van Grieken. Wilfried Veldeman - lay-out Werkten ook mee aan dit nr: Carlos Haeseleer, Filip en Nancy van het VOC, JNMNiger, Jean Van Holen, Bert Van der Auwermeulen, Kurt Vanderheyden, ©Vildaphoto: Ludo Goossens, Yves Adams

Druk

Drukkerij Druk in de Weer, Gent Papier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapier Inkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen.

Natuur- en milieuquiz Denderstreek 30 oktber om 19u te Ninove

INHOUD 2 De geschiedenis herhaalt zich 4 Mens in de kijker: VOC Geraardsbergen 9 Opendeurdag VOC 10 Bosbeheer 15 Denderkalender 20 Slechtvalk in de Denderstreek 24 Een uilenminnende afdeling 26

Een miljoen vlinders voor Portugal

Waarnemingen gezocht

28 Elfde Natuur.Regioquiz 29 JNM-NiGer op pad

Deze titel verwijst naar:  het Griekse dendron, wat boom betekent,  een mineraal in de vorm van een boompje op voegvlakken van sommige gesteenten,  de vertakte uitlopers van hersen- zenuwcellen: een communicatie- kanaal dus,  het Denderbekken met een netwerk van sloten en beken,  tenslotte staat er natuurlijk ook veel riet langs de Dender... Retouradres: Koen Steenhoudt, Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden Redactieadres: Dendriet, Pamelstraat 119, 9400 Ninove E-mail: dendriet@skynet.be Websites: www.natuurpunt.be/denderstreek www.denderstreek.waarnemingen.be Verantwoordelijke uitgever: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Rekeningnummer: 393-0491337-24, Dendriet, Heldergemstraat 161 9450 Heldergem

Foto’s voorpagina: Kinderen helpen het VOC met het prepareren van fruit- en insectencocktails. Esdoorn in herfstlandschap: Vilda - Ludo Goossens Prachtmycena: Vilda - Rollin Verlinde

Schenk een lidmaatschap !

Gezinslidmaatschap:  24 op rekening 230-0044233-21 Je ontvangt natuur.blad en Dendriet Voor  8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels) Voor  38,50 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet (vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)