Haven- en Visserijnieuws

JAN KRUL

Afgelopen vrijdag 16 december en zaterdag 17 december was onze tentoonstelling ‘Jan Krul.’

Dankzij de sponsoring door bouwbedrijf Van Wijnen hadden we extra financiën voor het organiseren van dit evenement. Bij elke straatnaam van de nieuwe visserswijk ‘De Stadswerven’ waren foto’s te bewonderen van de visser of vishandelaar die vernoemd werd. Met een deel van het sponsorgeld zijn straatnaamborden gekocht die een mooie plek hebben gekregen aan de bar in de Vischafslag. Samen met leden van botterstichting hebben we de tentoonstelling opgebouwd, gedraaid en weer afgebroken. De samenwerking was perfect. In totaal hebben we zo’n 280 gasten ontvangen. Mooi om te zien dat er veel gesprekken ontstonden bij de oude foto’s en filmbeelden. Het was een weerzien van oude bekenden, maar ook het ontmoeten van familieleden van vernoemde vissers die van ver buiten Harderwijk de tentoonstelling kwamen bezoeken.

Voor degenen die zich nog steeds afvragen: ‘Wie was nou die Jan Krul?

Krul was de bijnaam van Jan Foppen die in 1883 geboren werd en in 1936 stierf. Een hardwerkende schipper met een gezin van 9 kinderen dat de crisisjaren van de jaren dertig meemaakte. Hij was jarenlang de schipper van de HK126. Zoals de bijnaam doet verwachten had hij in zijn jonge jaren… krullend haar.

Schiemanswerk

Elke zaterdagmorgen kun je Pieter op de botterwerf vinden. De vriendelijke vijftiger is meestal in gezelschap van Ed, Bart, Erik en Fred. Samen zijn ze zaterdags bezig met het schiemanswerk: het onderhouden van het touwwerk en de blokken.

Als ik aan kom lopen is Pieter druk doende met het schoonmaken van de botter en loopt Ed langs met een groot blok op zijn schouder.

Even later zitten we op het bankje onder het afdak van de Vischafslag en vertelt Pieter over zijn passie voor water en schepen. ‘Van kinds af aan ben ik graag op het water en uiteindelijk heb ik er mijn beroep van gemaakt. Ik werk bij de havendienst van Amsterdam en was ooit stuurman op de sleepvaart en berging. Best wel intensief, ik was vaak vier maanden weg, daarna twee maanden thuis en voer wereldwijd.’ Terwijl Ed en Erik rondscharrelen bij de kade legt Pieter uit wat ze zoal doen. ‘We zijn allemaal met hetzelfde bezig, namelijk het onderhoud van het lopende want. De vallen en schoten kijken we na en vervangen we, indien nodig. Vroeger haalden we hiervoor touw bij Deetman in Elburg maar hij stopt er mee. Tegenwoordig gaan we naar Langman in Nijkerk. We gebruiken geen natuurlijk Manilla meer, maar Hempex (klassiek gesponnen polypropyleen touw). Het gaat lang mee, is UV bestendig en heeft een grote trekkracht.’ Een goede keus van de mannen indien je kiest voor duurzaamheid in combinatie met een klassieke uitstraling.

Dat de zaterdagochtendploeg hard nodig is, mag duidelijk zijn want de vloot bestaat uit maar liefst 4 schepen: de HK21, HK22, HK4 en de HK172.

Het inmiddels tien uur. Erik heeft de koffie klaar, het werk wordt even neergelegd. Tijd voor een bakkie. Niet te lang, want het nieuwe seizoen dient zich over een paar maanden alweer aan.

#trotsoponzevissers

Jan Foppen HK79, e.a. Peter Jansen HK7 Meindert Klaassen HK61 Henkie Timmer HK3 Herman Bruinink HK8 Jan Wormsbecher HK173

Visvangst HK8 2022 Herman Bruinink vist op het Markermeer bij Lelystad

‘In 2014 kregen we een reductie opgelegd en moesten we 85% van onze netten inleveren vanwege overbevissing. Rond 2016 gingen de vangsten weer omhoog. Mijn visseizoen loopt van 1 juli tot 15 maart. Ik vis nu met 40 netten van 100 meter lengte. Momenteel zijn de snoekbaarsvangsten op het Markermeer prima en heb ik een gemiddelde dagvangst van 500 pond. De prijzen zijn goed omdat er momenteel minder Noordzeevis wordt gevangen. De snoekbaars gaat tegenwoordig rechtstreeks naar een handelaar in Urk. Ook de bijvangst van voorn en brasem kan ik daar kwijt. Al met al is 2022 een goed visjaar geweest.’

Scheepspost

Vergeten foto

Garrit Petersen, ‘de ouwe Druule’ ‘Ik heb nog iets gevonden.’ De oude havenmeester komt met een oude lijst aanlopen. ‘Het is mijn opa’, zegt Gerrit: ‘Ik heb hem niet gekend, maar dit is de ouwe Druule.’ Jarenlang lag de foto, uit vermoedelijk de jaren ’30, ergens op zolder. Een haast vergeten herinnering aan visser Garrit Petersen. ‘Mijn vader werd de grote Druule genoemd en ik was de kleine Druule.’

Gerrit bemerkt mijn enthousiasme bij het zien van de oude foto. Het verhaal is eindelijk compleet. Vader, zoon en kleinzoon Petersen van de HK6… puzzelstukjes vallen op hun plek. Ik pak de lijst voorzichtig aan.

Gerrit en zijn vader waren bekende kuilvissers, die grote vangsten naar de vischafslag brachten. ‘We hebben tot 1967 gevist, tot de laatste polder.’ Ondanks het harde werken heeft Gerrit, goede herinneringen aan de tijd dat ze nog ‘op de zeilen’ visten.

‘Als er wind was, dan viste je op de zeilen met de dwarskuil. Het grootzeil werd negen van de tien keer al in de haven opgezet. Eenmaal uit de haven ging de fok erbij. Vaak moest je eerst nog een eindje zeilen. Als je daarna aan de dwarskuil ging, deed je de fok naar beneden en je kuilhout uit. De kuil ging overboord. Je zette eerst een stukje fok op. Je moest namelijk een beetje afvallen. De fok ging daarna helemaal op, tot in de top. Was het winderig, dan zette je de kleine kluifok op. Bij mooi weer de grote kluifok en dan de bezaan. Maar kwam er nou meer wind dan ging eerst de bezaan weg, en vervolgens borg je de kluifok op. Je viste dan met fok en grootzeil. Nam de wind nog meer toe, dan deed je de fok half op. Dat was het mooiste, je hoefde dan minder te doen. Het helmhout omhoog. Er werd niet gestuurd, dat ging vanzelf. Soms moest je anderhalf uur zeilen. Als je eenmaal aan de kuil zat dan was het prachtig. Bij mooi weer liepen we op kousenvoeten. Soms was het bij ruw weer spannend op het water, maar ik dacht dan altijd: ‘Als mijn vader niks zegt, zal het wel goed gaan.’ Je vertrouwde erop.’

Links in de botter ‘de kleine Druule’, rechts op het dek ‘de grote Druule’