Anthonie Stip op de ALV

Anthonie Stip op de ALV Actuele trends in natuurbescherming

Verslag: Frans van der Storm

Driemaal is scheepsrecht en op 30 maart bleek het waar. Het oorspronkelijke plan dat Anthonie Stip bij de Algemene vergadering van 2020 een lezing zou geven over biodiversiteit in de polder werd verstoord door de pandemie. Een mooi alternatief leek vervolgens dat Anthonie zou spreken bij de startavond van ons twaalfde lustrum aan de vooravond van onze 60e verjaardag in december 2021, echter alweer een corona-lockdown frustreerde ons plan. Maar op 30 maart 2022 was het dan eindelijk zover: Anthonie Stip, werkzaam bij de Vlinderstichting sinds 2014, enthousiast ambassadeur voor natuur, biodiversiteit en duurzaamheid, bedenker van Kleurkeur en enthousiasmeerder, verzorgde de lezing over Trends in de natuurbescherming voor zo’n vijftig leden van de NVWK. In dit artikel een korte samenvatting van zijn verhaal.D

Anthonie begon zijn presentatie met een herinnering aan J.C. Bloem en diens gedicht De Dapperstraat, en dan vooral de eerste en de derde strofe, beginnend met de mismoedige constatering ‘Natuur is voor tevredenen of legen’, en eindigend met ‘Domweg gelukkig, in de Dapperstraat’. Vertaald naar de huidige toestand van de natuur: ‘Ja, het gaat slecht met onze natuur’ naar ‘Ja, wat hebben we toch een prachtige natuur in Nederland’. Google je op ‘Natuur in Nederland’, klik je op de tab afbeeldingen en wat zie je? Je ziet vooral heide, Oostvaardersplassen, wat weideland en uiterwaard: kortom cultuurlandschappen. Laat je scherm voor wat het is, en kijk naar je eigen tuin. Nee niet die vluchtige blik, maar écht kijken. Je blijft je verwonderen, en als je wat fanatieker wordt en gaat determineren (bijvoorbeeld met hulp van ObsMap) sta je verbaasd over wat je allemaal nog meer ontdekt. Dit laatste is wat Anthonie betreft de belangrijkste tip die hij ons wil meegeven. Vind je dit een nogal uitgebreide inleiding? Je mag hier dan stoppen met lezen, maar doe Anthonie eer aan en lees toch even door. Door zijn werk onderkent Anthonie 10 trends in natuurbescherming, plus 1 extra…

1Natuur staat volop in de belangstelling Onder invloed van de reisbeperkingen tijdens de pandemie zijn we onze directe omgeving meer gaan verkennen en waarderen. We verwonderen ons over hoe bloemen en planten en dieren zich in korte tijd ontwikkelen, ons rust geven en ons bij onszelf brengen. De main stream media en sociale media staan vol met artikelen over natuur, natuurorganisaties zien hun ledenaantallen weer groeien. Maar, die toegenomen belangstelling heeft ook haar keerzijde: natuur als decor voor activiteiten (zoals terreinfietsen in storingsgevoelige gebieden) en sommige gebieden zijn in mooie weekenden zó druk dat verblijf er even niet ontspannend is.

2Iets doen met groen is populair Initiatieven als tiny forests, het NK Tegelwippen, NLdoet, Guerilla gardening slaan aan. Allemaal hartstikke leuk, maar zorg ervoor dat je die mooie acties baseert op kennis en niet alleen op goed gevoel. Insecten hebben niets aan plantgoed dat voortspruit uit een kermismengsel van veel kleur, maar zonder goede voedingsstoffen.

3Biodiversiteit is te koop In het verlengde van trend 2 zie je het maakbaarheidsdenken in de natuur terug. Anthonie toonde een mooi voorbeeld met de zogenoemde ‘wildebloemenmatten: bloei vóór onkruidgroei’ (https://www.stad-en-groen.nl/article/37804/). Zet daartegenover uit het Compendium voor de Leefomgeving de informatie over soorten van planten en dieren https://www.clo.nl/indicatoren/ nl1046-aantallen-planten--en-diersoorten. Je ziet dan dat ruim de helft bestaat uit ‘de kleine beestjes’ en uit schimmels. Zij vormen de basis van onze soortenrijkdom en dragen bij aan de genetische variaties in ecosystemen.

4Belangstelling voor insecten neemt toe Met de toename van determinatie-apps wordt voorzien in de toenemende interesse voor juist insecten en het kleine grut. Ook het rapport over de achteruitgang van insectenpopulaties in Nederland: trends, oorzaken en kennislacunes, (Wageningen, maart 2018) met prof. David Kleijn als eerste auteur, heeft de groene gemeenschap wakker geschud. De publiciteit over dergelijke onderzoeken heeft ook het bewustzijn bij de burger versterkt.

5Meer aandacht voor ecologisch bermbeheer Een onderwerp dat bij ons nauwelijks meer aandacht behoeft, zou je denken. Met Prachtlint, de certificering door Kleurkeur van zowel opdrachtgevers als van uitvoerders in het bermbeheer, door praktische voorlichting over gefaseerd maaibeheer, over de effecten van klepelen en door publicaties als de Veldgids ecologisch bermbeheer zorgen ervoor dat partijen elkaar stimuleren bewuster om te gaan met hun bermen.

6Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s) KPI’s zijn hip, vooral in de Excel-wereld. Daardoor weliswaar minder aaibaar, maar nuttig en zinvol omdat ze de verschillende partijen (overheid, agrarische sector, natuurorganisaties) een

Aantal soorten in Nederland per hoofdgroep, 2018, bron: www.clo.nl